ბს-1675-1629(კ-08) 11 ივნისი, 2009 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნინო ქადაგიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: მაია ვაჩაძე, მარიამ ცისკაძე


საქმის განხილვის ფორმა – მხარეთა დასწრების გარეშე

კასატორი _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. ბათუმის რეგიონალური ცენტრი (საგადასახადო ინსპექცია)

მოწინააღმდეგე მხარე _ ი/მ ,,ნ. მ-ძე»

გასაჩივრებული განჩინება _ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 23 სექტემბრის გადაწყვეტილება

დავის საგანი _ გადასახადის დარიცხვა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :


2008 წლის 22 თებერვალს ი/მ ,,ნ. მ-ძემ» სასარჩელო განცხადებით მიმართა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს, მოპასუხე: საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის მიმართ, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის თაობაზე.
მოსარჩელე სასარჩელო განცხადებაში მიუთითებდა, რომ ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის უფროსის ბრძანებით ჩატარდა ი/მ «ნ. მ-ძის” გასვლითი საგადასახადო შემოწმება, რომლის საფუძველზეც საგადასახადო ინსპექციის უფროსის მოადგილემ 2007 წლის 15 ნოემბერს გამოსცა ბრძანება შემოწმების მასალების საფუძველზე და 16 ნოემბერს შეადგინა საგადასახადო მოთხოვნა, რომლითაც ი/მ «ნ. მ-ძეს” დაერიცხა ბიუჯეტის სასარგებლოდ სხვადასხვა გადასახადები _ სულ 7192 ლარის ოდენობით.
მოსარჩელის განმარტებით, შემოწმება დაიწყო 2007 წლის 24 ოქტომბერს და დამთავრდა 2007 წლის 2 ნოემბერს. შემოწმება შეეხო 2005 წლის 1 იანვრიდან 2007 წლის 1 ოქტომბრამდე პერიოდს. შემოწმების აქტს საფუძვლად დაედო საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის საგამოძიებო დეპარტამენტის აჭარის სამმართველოს წერილი და ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის ბრძანება. მისივე განმარტებით, შემოწმება იყო უკანონო, ვინაიდან იგი ეწინააღმდეგებოდა ,,სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ” საქართველოს კანონის მოთხოვნებს, რომლის თანახმად, მეწარმის შემოწმება დაიშვებოდა მხოლოდ მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე, რაც მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობდა. ასეთ შემთხვევაში კი შემოწმების აქტი ბათილად უნდა ყოფილიყო ცნობილი.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელე ითხოვდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის უფროსის მოადგილის 2007 წლის 15 ნოემბრის ¹7034 ბრძანებისა და მის საფუძველზე 2007 წლის 16 ნოემბერს შედგენილი ¹1751/248 საგადასახადო მოთხოვნის ბათილად ცნობას.
ბათუმის საქალაქო სასამართლოს 2008 წლის 8 მაისის გადაწყვეტილებით ი/მ «ნ. მ-ძის” სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
მითითებული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ი/მ ,,ნ. მ-ძემ».
აპელანტი სააპელაციო საჩივარში მიუთითებდა, რომ ,,სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ” საქართველოს კანონის პირველი მუხლის ,,მ” ქვეპუნქტის თანახმად, სახელმწიფო, ადგილობრივი თვიმმართველობის ორგანო ან სხვა ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილია განახორციელოს მეწარმის საქმიანობის კონტროლი, მხოლოდ კანონით დადგენილი წესით. იმავე კანონის მე-3 მუხლის თანახმად, სამეწარმეო საქმიანობა შეიძლება გააკონტროლოს მხოლოდ მაკონტროლებელმა ორგანომ. დასახელებული მუხლის მეორე პუნქტის შესაბამისად, მაკონტროლებელი ორგანო უფლებამოსილია, კონტროლი გაუწიოს სამეწარმეო საქმიანობას მხოლოდ მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე. ,,სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ” საქართველოს კანონის მეხუთე მუხლის მეოთხე პუნქტით მაკონტროლებელი ორგანო, რომელიც ახორციელებს მეწარმის საქმიანობაზე კონტროლს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანოს თხოვნით, შემოწმების უფლებას მოიპოვებს მოსამართლის ბრძანებით. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის თანახმად, მეწარმის გასვლითი საგადასახადო შემოწმება ხდება მხოლოდ მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე. მართალია, საგადასახადო კოდექსი ითვალისწინებს მოსამართლის ბრძანების გარეშე მეწარმის შემოწმებას, მაგრამ ეს ეხება გეგმიურ შემოწმებას, კამერალურ შემოწმებასა და რევიზიას. მოცემულ შემხთვევაში კი ჩატარდა გასვლითი საგადასახადო შემოწმება, რასაც ესაჭიროებოდა მოსამართლის ბრძანება. «სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ” საქართველოს კანონის მესამე მუხლის მეხუთე პუნქტის თანახმად, კანონის დარღვევით განხორციელებულ შემოწმების შედეგად მიღებულ მტკიცებულებას იურიდიული ძალა არ აქვს.
აპელანტის მოსაზრებით, შემოწმება ჩატარებულია კანონის დარღვევით, ამასთან, აღნიშნავს, რომ არასწორია საქალაქო სასამართლოს მითითება იმაზე, თითქოს არ არის გასაჩივრებული საგადასახადო ინსპექციის უფროსის ბრძანება შემოწმების ჩატარებაზე. აღნიშნული აქტი წარმოადგენს შუალედურ აქტს, რომელიც ცალკე არ საჩივრდება. კონკრეტულ შემთხვევაში, შემაჯამებელი აქტია გასვლითი საგადასახადო შემოწმების შედეგების შესახებ ბრძანება, რომელიც გასაჩივრებულია და ითვლება, რომ გასაჩივრებულია შემოწმების ჩატარების შესახებ ბრძანებაც.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, აპელანტი ითხოვდა ბათუმის რაიონული სასამართლოს 2008 წლის 8 მაისის გადაწყვეტილების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილებით მისი სასარჩელო განცხადების დაკმაყოფილებას.
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 23 სექტემბრის გადაწყვეტილებით ი/მ ,,ნ. მ-ძის» სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა; გაუქმდა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს 2008 წლის 8 მაისის გადაწყვეტილება და ახალი გადაწყვეტილებით ი/მ ,,ნ. მ-ძის» სასარჩელო განცხადება დაკმაყოფილდა; ბათილად იქნა ცნობილი ი/მ ,,ნ. მ-ძის» 2007 წლის 2 ნოემბრის საკონტროლო გასვლითი საგადასახადო შემოწმების აქტი, ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის უფროისის მოადგილის 2007 წლის 15 ნოემბრის ¹7034 ბრძანება და მის საფუძველზე 2007 წლის 16 ნოემბერს შედგენილი ¹1751/248 საგადასახადო მოთხოვნა.
სააპელაციო სასამართლო გადაწყვეტილებაში მიუთითებდა, რომ ,,სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ” საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მესამე პუნქტით სახელმწიფო, ადგილობრივი თვითმმართველობის და მმართველობის ორგანო, აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციული ორგანო უფლბამოსილია მეწარმის საქმიანობაზე განახორციელოს კონტროლი მხოლოდ კანონით დადგენილი წესით. მესამე მუხლის პირველი პუნქტით სამეწარმეო საქმიანობა შეიძლება გააკონტროლოს მხოლოდ მაკონტროლებელმა ორგანომ. შესაბამისი საფუძვლის არსებობისას მეწარმის სამეწარმეო საქმიანობის შემოწმების წინადადებით სხვა სახელმწიფო ორგანომ შეიძლება მიმართოს მაკონტროლებელ ორგანოს ან სასამართლოს. იმავე მუხლის მეორე ნაწილით მაკონტროლებელი ორგანო უფლებამოსილია კონტროლი გაუწიოს სამეწარმეო საქმიანობას (მათ შორის, შევიდეს საწარმოში, მოითხოვოს დოკუმენტები, შეაჩეროს საწარმოს საქმიანობა, დალუქოს მეწარმის კუთვნილი ქონება, დაათვალიეროს საწარმო, შეამოწმოს მეწარმის მიერ გამოშვებული ნაწარმის ხარისხი ან საწარმოში გარემოს დაცვის კანონმდებლობასთან შესაბამისობა) მხოლოდ მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე. იმავე კანონის მეხუთე მუხლის მეოთხე პუნქტის თანახმად, ის მაკონტროლებელი ორგანო, რომელიც სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლს ახორციელებს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განამახორციელებელი ორგანოს თხოვნით, შემოწმების უფლებას მოიპოვებს მოსამართლის ბრძანებით. სასამართლოში შემოწმების შესახებ შუამდგომლობით შედის მოკვლევისა და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანო, რომელიც მოსამართლეს წარუდგენს შესაბამის ინფორმაციას მეწარმის მიერ კანონმდებლობის დარღვევების შესახებ.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 98-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, საგადასახადო კონტროლის განხორციელების უფლებამოსილება გააჩნია მხოლოდ საგადასახადო ორგანოს, ხოლო ამავე მუხლის მესამე ნაწილის თანახმად, აუცილებლობის შემთხვევაში, საგადასახადო ორგანო გადასახადის გადამხდელის კონტროლს ახორციელებს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორცილებელი ორგანოს თხოვნით, რისთვისაც საგადასახადო ორგანო მოსამართლის ბრძანებით მოიპოვებს საგადასახადო კონტროლის უფლებას, ხოლო სასამართლოში შუამდგომლობას აღძრავს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანო.
სააპელაციო სასამართლოს განმარებით, საქმის მასალებით დადგენილია და არც ბათუმის რეგიონალური ცენტრი უარყოფს, რომ ოპერატიული საქმიანობის განმახორციელებელ ორგანოს არ მიუმართავს სასამართლოსათვის შუამდგომლობით ი/მ «ნ. მ-ძის” საგადასახადო შემოწმების მოთხოვნით და შესაბამისად, არც მოსამართლის ბრძანება გაცემულა.
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 103-ე მუხლის მესამე ნაწილის თანახმად, კანონის დარღვევით მოპოვებულ მტკიცებულებებს იურიდიული ძალა არ აქვს. აღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო პალატის მოსაზრებით, კანონის მოთხოვნათა დარღვევით წარმოებული შემოწმების მასალები არ შეიძლება საფუძვლად დაედოს მეწარმის მიმართ გამოცემულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს და ასეთი მტკიცებულებების საფუძველზე წარმოიშვას მის მიმართ იურიდიული შედეგი _ განხორციელდეს თანხის დარიცხვა.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა ბათუმის რეგიონალური ცენტრის მითითება იმასთან დაკავშირებით, რომ მეწარმეს თავის დროზე სადავოდ არ გაუხდია და არ გაუსაჩივრებია ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის ბრძანება საწარმოში საკონტროლო-გასვლითი საგადასახადო შემოწმების შესახებ. ვინაიდან, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 177-ე მუხლის მეოთხე ნაწილით ცალკე გასაჩივრებას არ ექვემდებარება ადმინისტრაციული წარმოების საკითხებთან დაკავშირებით მიღებული ადმინისტრაციული ორგანოს გადაწყვეტილება. ადმინისტრაციული აქტები, რომლებიც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიღებულ იქნა ადმინისტრაციულ წარმოებასთან დაკავშირებით, გასაჩივრდება ადმინისტრაციული წარმოების შედეგად მიღებული საბოლოო აქტის გასაჩივრებისას და ადმინისტრაციული წარმოების პროცედურასთან დაკავშირებული აქტების დამოუკიდებლად გასაჩივრება არ დაიშვება. შესაბამისად, სასამართლომ მიიჩნია, რომ ზემოაღნიშნული აქტების მოსარჩელის მხრიდან გაუსაჩივრებლობა არ შეიძლება ჩაითვალოს გასვლითი საგადასახადო შემოწმების ჩატარებაზე თანხმობად. სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ შემოწმებაზე თანხმობის გაცხადებაც არ ართმევს მეწარმეს უფლებას, კანონით დადგენილი წესით გაასაჩივროს შემოწმების შედეგები.
სააპელაციო სასამართლომ ასევე არ გაიზიარა აპელანტის მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ საგადასახადო ორგანოს მიერ მოსამართლის ბრძანების გარეშე მეწარმის საქმიანობის შემოწმებით ადგილი არ ჰქონია სადავო ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მომზადებისა და გამოცემის წესის არსებით დარღვევას, რადგან ი/მ «ნ. მ-ძის” მიმართ სხვაგვარი გადაწყვეტილება ვერ იქნებოდა მიღებული და განმარტა, რომ მეწარმის საქმიანობის შემოწმების განხორციელება მოსამართლის ბრძანების გარეშე წარმოადგენს კანონის ისეთ დარღვევას, რომელიც არათუ უშვებს შემოწმების საფუძველზე საგადასახადო ორგანოს მიერ სხვაგვარი გადაწყვეტილების მიღებას, არამედ აუქმებს ასეთი შემოწმების ყოველგვარ შედეგს. ,,სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ” საქართველოს კანონის მესამე მუხლის მეხუთე პუნქტის შესაბამისად კანონის დარღვევით განხორციელებელი შემოწმების შედეგად მიღებულ მტკიცებულებებს იურიდიული ძალა არ აქვს.
მითითებული გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალურმა ცენტრმა (საგადასახადო ინსპექციამ).
კასატორი საკასაციო საჩივარში მიუთითებდა, რომ «სამეწარმეო საქმინობის კონტროლის შესახებ» საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის თანახმად, სამეწარმეო საქმიანობა შეიძლება გააკონტროლის მხოლოდ მაკონტროლებელმა ორგანომ. შესაბამისი საფუძვლის არსებობისას, მეწარმის საქმიანობის შემოწმების წინადადებით სხვა სახელმწიფო ორგანომ შეიძლება მიმართოს მაკონტროლებელ ორგანოს ან სასამართლოს. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 98-ე მუხლით დადგენილია, რომ საგადასახადო კონტროლს ახორციელებს მხოლოდ საგადასახადო ორგანო. სხვა მაკონტროლებელ და სამართალდამცავ ორგანოებს ეკრძალებათ გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის საქმიანობის საგადასახადო კონტროლი. აუცილებლობის შემთხვევაში, საგადასახადო ორგანო გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის საქმიანობის საგადასახადო კონტროლს ახორციელებს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანოს თხოვნით. იმავე კოდექსის 48-ე მუხლის შესაბამისად კი, საქართველოს საგადასახადო ორგანოების საქმიანობის სამართლებრივი საფუძვლებია საქართველოს კონსტიტუცია, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებები და შეთანხმებები, ეს კოდექსი და სხვა საკანონმდებლო და ნორმატიული აქტები.
სადავო არ არის ის ფაქტი, რომ ი/მ ,,ნ. მ-ძის» სამეწარმეო საქმიანობის შემოწმებას საფუძვლად დაედო საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის საგამოძიებო დეპარტმენტის აჭარის სამმართველოს უფროსი გამომძიებლის მ. კ-ძის 2007 წლის 10 სექტემბრის დადგენილება რევიზიის ჩატარების შესახებ, რომელშიც აღნიშნული იყო, რომ სისხლის სამართლის საქმეზე ჭეშმარიტების დადგენის მიზნით, იმის გასარკვევად, რამდენად სწორად აღირიცხა სს «...» მოიჯარე ფიზიკურ და იურდიულ პირთაგან მიღებული შემოსავლები, საჭირო იყო ჩატარებულიყო რევიზიები სს «...» მოიჯარე პირებთან. უდავო ფაქტია, რომ ი/მ ,,ნ. მ-ძე» წარმოადგენდა სს «...» მოიჯარე პირს. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 58-ე მუხლის მე-5 ნაწილი კი იმპერატიულად ადგენდა, რომ კანონის შესაბამისად გამომძიებლის მიერ გამოტანილი დადგენილების შესრულება სავალდებულო იყო ყველა საწარმოს, დაწესებულების, ორგანიზაციის, თანამდებობის პირისა და მოქალაქისათვის. კასატორის განმარტებით, სააპელაციო სასამართლომ არ იმსჯელა იმ საკითხზე, რომ გამომძიებლისათვის საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი წარმოადგენდა სპეციალურ კანონს და შესაბამისი დადგენილების მიღებისას ხელმძღვანელობდა აღნიშნული კანონმდებლობით, გამომძიებლის მიერ გამოტანილი დადგენილება კი სავალებულო იყო შესასრულებლად.
კასატორი უსაფუძვლოდ მიიჩნევს სააპელაციო სასამართლოს განმარტებას საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლთან დაკავშირებით, როცა სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ მეწარმის საქმიანობის შემოწმების განხორციელება მოსამართლის ბრძანების გარეშე წარმოადგენდა კანონის ისეთ დარღვევას, რომელიც არათუ უშვებს შემოწმების საფუძველზე საგადასახადო ორგანოს მიერ სხვაგვარი გადაწყვეტილების მიღებას, არამედ აუქმებდა ასეთი შემოწმების ყოველგვარ შედეგს.
კასატორის განმარტებით, სასამართლომ არასწორად განმარტა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლი, რომლის თანახმად, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბათილია, თუ იგი ეწინააღმდეგება კანონს ან არსებითად დარღვეულია მისი მომზადების ან გამოცემის კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნები. იმავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად კი, არსებით დარღვევად ჩაითვლება კანონის ისეთი დარღვევა, რომლის არარსებობის შემთხვევაში მოცემულ საკითხზე მიღებული იქნებოდა სხვაგვარი გადაწყვეტილება. კასატორის განმარტებით, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლიდან გამომდინარე, კანონის დარღვევას რომც ჰქონოდა ადგილი (მოსამართლის ბრძანების არ ქონა), იგი არ შეიძლება მიჩნეულ იყო არსებით დარღვევად, რადგან არსებით დარღვევას მაშინ ექნებოდა ადგილი, როცა ასეთი დარღვევის არარებობის გამო, სულ სხვა შედეგი დადგებოდა. კასატორის განმარტებით, აღნიშნულ საქმეზე მოსამართლის ბრძანება რომც ყოფილიყო იგივე შედეგი დადგებოდა. ამდენად, გასაჩივრებული ადმინისტრაციული აქტები მიღებული იყო საქართველოს საგადასახადო და საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსების მოთხოვნათა დაცვით.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კასატორი ითხოვდა ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 23 სექტემბრის გადაწყვეტილების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილებით მოსარჩელისათვის სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმას.


ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :
საკასაციო სასამართლო ზეპირი მოსმენის გარეშე საქმის მასალების გაცნობის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობის შესწავლის, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია) საკასაციო საჩივარი უსაფუძვლოა და არ უნდა დაკმაყოფილდეს შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ, ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის უფროსის 2007 წლის 19 ოქტომბრის ¹6568 ბრძანებით ჩატარდა ი/მ ,,ნ. მ-ძის» გასვლითი საგადასახადო შემოწმება. ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის უფროსის მოადგილის 2007 წლის 15 ნოემბრის ¹7034 ბრძანებით ი/მეწარმე «ნ. მ-ძეს” 2007 წლის 2 ნოემბრის გასვლითი საკონტროლო საგადასახადო შემოწმების საფუძველზე დაერიცხა გადასახადი, რომლის საფუძველზეც საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მიერ გაიცა ¹1751/248 საგადასახადო მოთხოვნა ი/მ «ნ. მ-ძეზე” 7192 ლარის დარიცხვის თაობაზე.
საკასაციო სასამართლო დადგენილად მიიჩნევს, რასაც არც მხარეები ხდიან სადავოდ, რომ ი/მ ,,ნ. მ-ძის» გასვლითი საგადასახადო შემოწმება ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის მიერ ჩატარდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის საგამოძიებო დეპარტამენტის აჭარის სამმართველოს უფროსი გამომძიებლის დადგენილების საფუძველზე, სისხლის სამართლის საქმეზე ჭეშმარიტების დადგენის მიზნით, იმის გასარკვევად, რამდენად სწორად აღირიცხებოდა სს ,,...” მოიჯარე ფიზიკურ და იურიდიულ პირთაგან მიღებული შემოსავლები.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 98-ე მუხლის მე-2 ნაწილზე, რომლის თანახმადაც, საგადასახადო კონტროლს ახორციელებს მხოლოდ საგადასახადო ორგანო, ხოლო ამავე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად აუცილებლობის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო გადასახადის გადამხდელის კონტროლს ახორციელებს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანოს თხოვნით, რისთვისაც საგადასახადო ორგანო მოსამართლის ბრძანებით მოიპოვებს საგადასახადო კონტროლის უფლებას. სასამართლოში შუამდგომლობას აღძრავს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანო.
საქართველოს კანონის ,,სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ» პირველი მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, ყველას აქვს უფლება თავისუფლად ეწეოდეს სამეწარმეო საქმიანობას, იმავე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილია მეწარმის საქმიანობაზე განახორციელოს კონტროლი მხოლოდ კანონით დადგენილი წესით, ხოლო კანონის მე-3 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, მაკონტროლებელი ორგანო უფლებამოსილია კონტროლი გაუწიოს სამეწარმეო საქმიანობას მხოლოდ მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე, იმავე მუხლის მე-5 ნაწილით, კანონის დარღვევით განხორციელებული შემოწმების შედეგად მიღებულ მტკიცებულებებს იურიდიული ძალა არა აქვს.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილია, მეწარმის საქმიანობაზე განახორციელოს კონტროლი მხოლოდ კანონით დადგენილი წესით. ამდენად, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ სააპელაციო სასამართლომ მართებულად არ გაიზიარა შემოსავლების სამსახურის 2007 წლის 8 მაისის სათათბირო საბჭოს სხდომის ოქმი, რომლის მიხედვითაც, ,,თუ არსებობს გამომძიებლის დადგენილება რევიზიის ჩატარების შესახებ, მაშინ საგადასახადო ინსპექციას უფლება აქვს მოსამართლის ბრძანების გარეშე შეამოწმოს მეწარმე”. საგულისხმოა, რომ წინამდებარე შემთხვევაში ჩატარებულია იმ ი/მეწარმის გასვლითი საგადასახადო შემოწმება, რომელიც არ იყო სისხლისსამართლებრივი დევნის ობიექტი და წარმოადგენდა მხოლოდ დაკავშირებულ პირს, ამდენად, იმისათვის, რომ მომხდარიყო შესაბამისად, ი/მ ,,ნ. მ-ძის» შემოწმება, აუცილებელი იყო ზემოაღნიშნული ნორმებით გათვალისწინებული მოთხოვნების დაცვა, კერძოდ, მოსამართლის ბრძანების მიღება.
საკასაციო სასამართლო ასევე ეთანხმება სააპელაციო სასამართლოს და მიუთითებს, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 58-ე მუხლის მე-5 ნაწილი, რომლის მიხედვითაც ,,კანონის შესაბამისად გამომძიებლის მიერ გამოტანილი დადგენილების შესრულება სავალდებულოა ყველა საწარმოს, დაწესებულების, ორგანიზაციის, თანამდებობის პირისა და მოქალაქისათვის”, ამ შემთხვევაში წარმოადგენს ზოგად ნორმას, ხოლო სამეწარმეო კონტროლი ხორციელდება სპეციალური ნორმებით, კერძოდ, საგადასახადო კოდექსით და ,,სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ” საქართველოს კანონით, რომელთა მიხედვითაც გასვლითი საგადასახადო შემოწმება დაუშვებელია მოსამართლის ბრძანების გარეშე.
საკასაციო სასამართლო ვერ დაეთანხმება კასატორის მოსაზრებას იმასთან დაკავშირებით, რომ მოსამართლის ბრძანების არქონა არ უნდა ჩაითვალოს არსებით დარღვევად, რადგან საგადასახადო კოდექსის 98-ე მუხლის მე-3 ნაწილი და ,,სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლის შესახებ» საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მე-2 ნაწილი იმპერატიულად მიუთითებს მოსამართლის ბრძანების არსებობის აუცილებლობაზე.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილებისა და გასაჩივრებული განჩინების გაუქმების საფუძველი, რის გამოც საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. ბათუმის რეგიონალურ ცენტრს (საგადასახადო ინსპექციას) უარი უნდა ეთქვას საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილებაზე.



ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 410-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია) საკასაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდეს;
2. უცვლელად დარჩეს ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 23 სექტემბრის გადაწყვეტილება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.