ბს-229-223(3კ-09) 8 ოქტომბერი, 2009 წელი
ქ. თბილისი



ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:


თავმჯდომარე მაია ვაჩაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: ნინო ქადაგიძე
პაატა სილაგაძე


სხდომის მდივანი _ ნინო გოგატიშვილი

კასატორები (მოპასუხეები): 1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური, წარმომადგენელი _ ნ. მ-ძე-ბ-ოვა

2. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექცია, წარმომადგენელი _ ბ. ც-ძე

3. საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, წარმომადგენელი _ ზ. კ-აია

მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე) _ შპს «...», წარმომადგენელი _ ა. კ-შვილი

გასაჩივრებული განჩინება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 24 ივნისის განჩინება

სარჩელის საგანი _ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა
ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :


2006 წლის 21 აგვისტოს შპს «...» სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხეების _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის გორის საგადასახადო ინსპექციის მიმართ.
სასარჩელო განცხადებაში აღნიშნული იყო, რომ 2006 წლის 31 მაისს შპს «...» ჩაჰბარდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის გორის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 24 მაისის ¹321 საგადასახადო მოთხოვნა, რომლითაც შპს «...» გორის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 3 მაისის შემოწმების აქტის საფუძველზე გადასახდელად დაერიცხა 89738 ლარი. შპს «...» საგადასახადო მოთხოვნას არ დაეთანხმა, რის გამოც იგი 2006 წლის 14 ივნისს გორის საგადასახადო ინსპექციაში გაასაჩივრა, რაც არ დაკმაყოფილდა. 2006 წლის 30 ივნისს შპს «...» საჩივარი შეიტანა საგადასახადო დეპარტამენტში, რომელიც საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის 2006 წლის 17 ივლისის ¹1255-ს ბრძანებით არ დაკმაყოფილდა. ამის შემდეგ, შპს «...» 2006 წლის 20 ივლისს საჩივარი შეიტანა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განმხილველ საბჭოში, რომლის 2006 წლის 4 აგვისტოს გადაწყვეტილებით საჩივარი არ დაკმაყოფილდა. შპს «...» არ დაეთანხმა ხსენებულ გადაწყვეტილებებს და მიაჩნია, რომ მასზე დარიცხული გადასახადები უნდა გაუქმდეს შემდეგ გარემოებათა გამო.
მოსარჩელის განმარტებით, შემოწმების აქტით შპს «...» საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად ჯარიმის სახით დაერიცხა 3000 ლარი. დარიცხვის საფუძველი გახდა ის გარემოება, რომ საანგარიშო პერიოდისათვის არ წარმოებდა ბუღალტრული ანგარიშგება, არ დგებოდა მემორიალური ორდერები, დარღვეული იყო სალაროს ოპერაციების წარმოების წესი. შპს «...» არ დაეთანხმა აღნიშნულ დარიცხვას და განმარტა, რომ 2005 წლის 21 ნოემბერს შპს «...» შევიდა ფინანსური პოლიცია. იმ Dდღეს ფინანსური პოლიციის საგამოძიებო დეპარტამენტის გამომძიებლის მიერ შედგენილ იქნა ჩხრეკის ოქმი, დაილუქა ... გამზ. ¹87-ში მდებარე საწყობი და ოფისიდან ამოღებულ იქნა შპს «...» სრული საბუღალტრო დოკუმენტაცია პირველადი დოკუმენტების ჩათვლით. შემმოწმებლებისათვის ყოველივე ეს ცნობილი იყო. უფრო მეტიც, საწარმოს შემოწმებას ისინი ფინანსურ პოლიციაში ატარებდნენ, რაც აღნიშნული იყო კიდეც შემოწმების აქტში. საბუღალტრო დოკუმენტაცია შპს «...» დაუბრუნდა მხოლოდ 2006 წლის 12 მაისს, შემოწმების დასრულების შემდეგ. ამდენად, ბუნებრივია, რომ 6 თვის მანძილზე საწარმოსათვის ყველა საბუღალტრო დოკუმენტაციის ჩამორთმევა შეუძლებელს გახდიდა საბუღალტრო აღრიცხვის წარმოებას. ამასთან, შემოწმების აქტიდან არ ჩანდა, თუ რომელ ნორმაზე დაყრდნობით მიიჩნიეს შემმოწმებლებმა მემორიალური ორდერების არწარმოება და ბუღალტრული ანგარიშების ანალიზური აღრიცხვის უქონლობა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლით გათვალისწინებულ დარღვევად.
მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ დღგ-ს ნაწილში შემოწმების აქტით საწარმოს დაერიცხა სულ _ 8875 ლარი (მათ შორის, ძირითადი თანხა _ 2885 ლარი, ჯარიმა _ 5600, საურავი _ 298 ლარი). შემოწმების აქტში აღწერილი გარემობები, რის საფუძველზეც მოხდა უკუდაბეგვრის წესით არარეზიდენტ ფიზიკურ პირზე გასაცემ თანხებზე დღგ-ს დარიცხვა _ 2520 ლარის ოდენობით, არ შეესაბამებოდა სინამდვილეს. საწარმოს სრულად ჰქონდა შეტანილი ბიუჯეტში უკუდაბეგვრის წესით დარიცხული თანხები, რაც დასტურდებოდა წარდგენილი უკუდაბეგვრის გაანგარიშებებით.
მოსარჩელემ ასევე მიუთითა, რომ საშემოსავლო გადასახადში დარიცხული ჰქონდა _ 26429 ლარი, ჯარიმა _ 6608 ლარი, საურავი _ 2219 ლარი, სულ _ 36356 ლარი, ხოლო სოციალურ გადასახადში _ 44052 ლარი, ჯარიმა _ 20365 ლარი, საურავი _ 5532 ლარი, სულ _ 69949 ლარი. მოსარჩელის განმარტებით, აღნიშნულ გადასახადთა დარიცხვა გამოიწვია იმან, რომ საწარმოდან გაცემული თანხები 220260 ლარის ოდენობით შემოწმების აქტით მიჩნეულ იქნა ხელფასის სახით გაცემულ თანხებად, რის გამოც ისინი მოხვდა საშემოსავლო და სოციალური გადასახადით დაბეგვრის ქვეშ. ამასთან, ამ თანხიდან 219630 ლარი მოხმარდა საწარმოს მიერ სასესხო ურთიერთობების მომსახურებას, ხოლო 630 ლარი იყო ადვოკატის მომსახურებაზე გადახდილი თანხა.
სასესხო ურთიერთობასთან დაკავშირებით, მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ საწარმოს პარტნიორთა კრების 2006 წლის 19 სექტემბრის გადაწყვეტილებისა და იმავე დღეს გაფორმებული სასესხო ხაზის გახსნის შესახებ ხელშეკრულების შესაბამისად შპს «...» პარტნიორებს მიეცათ უფლება საწარმოდან ნაწილ-ნაწილ სესხის სახით გაეტანათ თანხა _ საერთო ჯამში არაუმეტეს 350000 ლარისა. შპს «...» პატრნიორთა მიერ შეტანილი და მიღებული თანხების ამსახველი ცხრილიდან ჩანდა, რომ სულ 2005 წლის 29 აგვისტოდან 2006 წლის 28 აგვისტომდე პერიოდში შპს «...» პარტნიორთა მიერ საზოგადოებიდან სესხის სახით მიღებული იქნა 303430 ლარი. შპს «...» პარტნიორთა კრების 2006 წლის 13 ივნისის გადაწყვეტილებიდან ჩანდა, რომ პარტნიორთა დავალიანება ექვემდებარებოდა დაფარვას მათ მიერ მისაღები დივიდენდის ხარჯზე. შესაბამისად, შემოწმებით წარმოებული დამატებითი დარიცხვები უკანონო იყო და გაუქმებას ექვემდებარებოდა.
მოსარჩელემ ადვოკატისათვის გადახდილ 630 ლართან დაკავშირებით აღნიშნა, რომ საგადასახადო კოდექსის მიხედვით, ადვოკატები წარმოადგენდნენ მეწარმე ფიზიკურ პირებს, შესაბამისად, საწარმო არ იყო ვალდებული ეწარმოებინა მათზე რაიმე სახის დაკავებები. საგადასახადო კოდექსის საშემოსავლო და სოციალური გადასახადის ნაწილები პირდაპირ მიუთითებდნენ, რომ მეწარმე ფიზიკური პირები ითვლებოდნენ აღნიშნული გადასახადების დამოუკიდებელ გადამხდელებად. შესაბამისად, 630 ლარზე წარმოებული დამატებითი დარიცხვები, როგორც საშემოსავლო ისე სოციალური გადასახადის ნაწილში უკანონო იყო და ექვემდებარებოდა გაუქმებას.
მოსარჩელემ ასევე მიუთითა, რომ მისთვის უცნობი იყო 189738 ლარიდან იმ 71558 ლარის წარმოშობის შესახებ, რომელიც 2006 წლის 24 მაისის მდგომარეობით შპს «...» იქნა დარიცხული. ამდენად, იმის გამო, რომ მოსარჩელისათვის უცნობი იყო აღნიშნული დარიცხვის წარმოშობის საფუძველი, შეუძლებელი იყო მისი კანონიერების შემოწმებაც.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელემ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განმხილველი საბჭოს 2006 წლის 4 აგვისტოს გადაწყვეტილების, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის 2006 წლის 17 ივლისის ¹1255-ს ბრძანების, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის გორის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 24 მაისის ¹321 საგადასახადო მოთხოვნისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის გორის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 3 მაისის აქტის ბათილად ცნობა მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 19 აპრილის საოქმო განჩინებით მოპასუხეების _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის გორის საგადასახადო ინსპექციის საპროცესო უფლებამონაცვლეებად საქმეში დაშვებულ იქნენ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექცია.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 18 ივლისის გადაწყვეტილებით შპს «...» სარჩელი ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა; სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად, ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს დავების განმხილველი საბჭოს 2006 წლის 4 აგვისტოს გადაწყვეტილება, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის 2006 წლის 17 ივლისის ¹1255-ს ბრძანება, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის გორის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 24 მაისის ¹321 საგადასახადო მოთხოვნა და გორის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 3 მაისის აქტი; მოპასუხეს _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექციას დაევალა შპს «...» საგადასახადო შემოწმების აქტით და საგადასახადო მოთხოვნით დარიცხული თანხების დარიცხვის კანონიერების საკითხის დასადგენად, საკითხის გადაწყვეტისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ ახალი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა.
საქალაქო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 24 მაისის ¹321 საგადასახადო მოთხოვნის შესაბამისად, შპს «...» გადასახდელად დაერიცხა დღგ-ის ნაწილში 8875 ლარი (მათ შორის, ძირითადი თანხა _ 2885 ლარი, ჯარიმა _ 5600 ლარი, საურავი _ 298 ლარი), საშემოსავლო გადასახადის ნაწილში _ 26429 ლარი, ჯარიმა _ 6608 ლარი, საურავი _ 3319 ლარი, სულ _ 36356 ლარი, სოციალურ გადასახადში _ 44052 ლარი, ჯარიმა _ 20365 ლარი, საურავი _ 5532 ლარი, სულ _ 69949 ლარი. საგადასახადო მოთხოვნის შესაბამისად, მოსარჩელეს ბუღალტრული ანგარიშგების წესის დარღვევისათვის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად, დაერიცხა 3000 ლარი. 2006 წლის 24 მაისის ¹321 საგადასახადო მოთხოვნის საფუძველი გახდა გორის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 3 მაისის შემოწმების აქტი, რომლითაც შპს «...» ჩატარდა შემოწმება. შემოწმების აქტის თანახმად, დადგინდა, რომ შპს «...» შესამოწმებელი საანგარიშო პერიოდისათვის არ არსებობდა აღრიცხვა-ანგარიშგების წარმოება, არ იყო შედგენილი მემორიალური ორდერები, არ წარმოებდა ბუღალტრული ანგარიშგების ანალიზური აღრიცხვა, რითაც დადგენილი იქნებოდა გაწერილი ხარჯების და რიცხული დებიტორ-კრედიტორების ოდენობა. ამავე აქტში აღნიშნული იყო, რომ ბანკიდან გამოტანილი ნაღდი ფულის ხარჯვა ხდებოდა სალაროს გვერდის ავლით, ხოლო გაწეული ხარჯების დამადასტურებელი დოკუმენტები არ არსებობდა, დარღვეული იყო დივიდენდების განსაზღვრის და მისი გაცემის წესი. აღნიშნულიდან გამომდინარე, შპს «...» შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის წესების დარღვევისათვის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლის მე-2 ნაწილით დაერიცხა ჯარიმა 3000 ლარის ოდენობით.
საქალაქო სასამართლომ ასევე დადგენილად მიიჩნა, რომ 2005 წლის 21 ნოემბერს შპს «...» შევიდა ფინანსური პოლიცია. ამ დღეს ფინანსური პოლიციის საგამოძიებო დეპარტამენტიდან გამომძიებლის მიერ შედგენილ იქნა ჩხრეკის ოქმი, დაილუქა წერეთლის გამზ. ¹87-ში მდებარე საწყობი და ოფისიდან ამოღებულ იქნა შპს «...» სრული საბუღალტრო დოკუმენტაცია პირველადი დოკუმენტების ჩათვლით. ყოველივე აღნიშნული ცნობილი იყო შემმოწმებლისათვის. ამასთან დადგენილი იქნა, რომ შემოწმება ფინანსურ პოლიციაში ტარდებოდა, რაც აღნიშნული იყო 2006 წლის 3 მაისის შემოწმების აქტშიც. საბუღალტრო დოკუმენტაცია კი მოსარჩელეს დაუბრუნდა 2006 წლის 12 მაისს, შემოწმების დასრულების შემდეგ. აღნიშნულის გამო, საქალაქო სასამართლომ გაიზიარა მოსარჩელის მოსაზრება, რომ 6 თვის მანძილზე შეუძლებელი იყო საბუღალტრო აღრიცხვის წარმოება, ამ დოკუმენტაციის ჩამორთმევის გამო. ამასთან, შემოწმების აქტიდან არ ჩანდა, თუ რომელ ნორმაზე დაყრდნობით მიიჩნიეს შემომმოწმებლებმა მემორილაური ორდერების არწარმოება და ბუღალტრული აღრიცხვის უქონლობა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ დარღვევად. ამასთან დაკავშირებით საქალაქო სასამართლომ არ გაიზიარა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექციის წარმომადგენლის მოსაზრება, რომ ადგილი ჰქონდა ბანკის სალაროს გვერდის ავლით თანხის _ 220260 ლარის გატანას და ბუღალტრული ჩანაწერების არქონას ერთ საგადასახადო პერიოდზე მეტი ხნის განმავლობაში, რის საფუძველზეც საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად მოსარჩელეზე 3000 ლარის დარიცხვა სწორად განხორციელდა.
საქალაქო სასამართლომ დამატებითი ღირებულების _ 8875 ლარის გადასახადთან დაკავშირებით განმარტა, რომ გაუგებარი იყო ძირითადი თანხის კორექტირების მიუხედავად, რატომ დატოვა საგადასახადო დეპარტამენტმა მოსარჩელისათვის გადასახდელად ჯარიმა და საურავი, რადგან დალუქული იყო საწარმოს საწყობი და საწარმოს ოფისი, რომელიც იჯარით იყო აღებული, ხოლო გორის საგადასახდო ინსპექციის წარმომადგენელმა სასამართლო პროცესზე განმარტა, რომ უკუდაბეგვრის წესით არარეზიდენტ პირზე გასაცემ თანხებზე დღგ-ს _ 2520 ლარის დარიცხვა, საგადასახდო დეპარტამენტის 2006 წლის 17 ივლისის ბრძანებით, რომელიც ძალაში დატოვა საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ, კორექტირებული იყო. აგრეთვე გაფორმებული იყო შესაბამისი შეთანხმება მეიჯარესთან საიჯარო ურთიერთობის დროებით შეჩერებაზე. შესაბამისად, გასარკვევი იყო შემდგომ პერიოდზე საწარმოს, უკუდაბეგვრის წესით, რამდენად უწევდა დღგ-ს გადახდა.
საქალაქო სასამართლომ უსაფუძვლოდ მიიჩნია ფიზიკურ პირთა საშემოსავლო და სოციალურ გადასახადში თანხების დარიცხვაზე მოპასუხეთა მოსაზრება, რომ საწარმოს გაცემული თანხები 220260 ლარის ოდენობით შემოწმების აქტით მიჩნეულ იქნა ხელფასის სახით გაცემულ თანხებად, რის გამოც ისინი მოხვდა საშემოსავლო და სოციალური გადასახადებით დაბეგვრის ქვეშ და მიიჩნია, რომ სასესხო ურთიერთობის შესახებ საწარმოს პარტნიორთა კრების 2005 წლის 19 სექტემბრის გადაწყვეტილებით და ამავე დღეს გაფორმებული სასესხო ხაზის გახსნის შესახებ ხელშეკრულების შესაბამისად შპს «...» პარტნიორებს თ. ა-ძესა და გ. ა-შვილს მიეცათ უფლება საწარმოდან სესხის სახით ნაწილ-ნაწილ გაეტანათ თანხა საერთო ჯამში 350000 ლარი. შპს «...» პარტნიორთა კრების მიერ შეტანილი და მიღებული თანხების ამსახველი ცხრილით დასტურდებოდა, რომ სულ 2005 წლის 29 აგვისტოდან 2006 წლის 12 ივნისამდე პერიოდის ჩათვლით პარტნიორთა მიერ საზოგადოებიდან სესხის სახით მიღებულ იქნა 303430 ლარი. შპს «...» პარტნიორთა კრების 13 ივნისის გადაწყვეტილებიდან დასტურდებოდა, რომ პარტნიორთა დავალიანება ექვემდებარებოდა დაფარვას მათ მიერ მისაღები დივიდენდის ხარჯზე. შესაბამისად დაუსაბუთებელი იყო, თუ რატომ იქნა მიჩნეული საწარმოდან გაცემული თანხები 220262 ლარის ოდენობით ხელფასის სახით გაცემულ თანხებად, სესხი გატანილ იქნა პარტნიორების მიერ და იგი გაცემულ იქნა გარკვეული საჭიროებისათვის, რასაც არანაირი კავშირი არ შეიძლება ჰქონდა ხელფასთან. ასევე სასამართლომ არ გაიზიარა მოპასუხეთა მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ მოცემულ შემთხვევაში ადგილი ჰქონდა მოსარჩელის მხრიდან ბანკიდან სალაროს გვერდის ავლით თანხების გატანას, რის გამოც სასამართლოს უნდა ეხელმძღვანელა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის პირველი ნაწილით, რომლის თანახმად თუ რაიმე თანხა გამოყენებული იქნებოდა კონკრეტული პირის ინტერესებისათვის, ჩაითვლებოდა, რომ ეს თანხა მიღებული ჰქონდა ამ პირს. სასამართლომ ასევე არ გაიზიარა და დაუსაბუთებლად მიიჩნია მოპასუხეთა მოსაზრება, რომ სესხი საერთოდ არ არსებობდა და რომ ხელშეკრულება გაფორმდა 2006 წელს. ასევე სასამართლომ უსაფუძვლოდ მიიჩნია საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შესამოსავლების სამსახურის მოსაზრება, რომ საქართველოს საგადასახდო კოდექსის 174-ე მუხლის მიხედვით გაცემული სესხი ხელფასის სახით მიღებულ შემოსავლად უნდა ყოფილიყო მიჩნეული.
საქალაქო სასამართლომ ასევე განმარტა, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექცია, როგორც ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებული იყო საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 53-ე, 96-ე და 98-ე მუხლების შესაბამისად ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემამდე ჩაეტარებინა ადმინისტრაციული წარმოება, სათანადოდ შეესწავლა და გამოეკვლია საქმის გადაწყვეტისათვის მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოება, დაინტერესებული მხარისათვის მიეცა საკუთარი მოსაზრების წარდგენის შესაძლებლობა და მხოლოდ ყველა გარემოების შეფასებისა და ურთიერთშეჯერების საფუძველზე გამოეცა ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი შესაბამისი დასაბუთებით.
საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ სადავო აქტების გამოცემისას დარღვეული იყო საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის ნორმები, რის გამოც ისინი საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად ბათილად უნდა ყოფილიყო ცნობილი და გამოყენებული უნდა ყოფილიყო საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 18 ივლისის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით ცალ-ცალკე გაასაჩივრეს საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურმა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის რეგიონალურმა ცენტრმა (საგადასახადო ინსპექცია). აპელანტებმა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 24 ივნისის განჩინებით საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია) სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 18 ივლისის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია) სააპელაციო საჩივრებში მითითებული გარემოებები არ ქმნიდა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე, 394-ე მუხლებით გათვალისწინებულ შემადგენლობას და შესაბამისად გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმების პროცესუალურ-სამართლებრივ საფუძვლებს.
სააპელაციო სასამართლო დაეთანხმა საქალაქო სასამართლოს შეფასებებს და დასკვნებს საქმის ფაქტობრივ და სამართლებრივ საკითხებთან დაკავშირებით და აღნიშნა, რომ სააპელაციო საჩივრების ავტორებმა ვერ შეძლეს ხსენებული დასკვნების გაბათილება, რის გამოც მათი სააპელაციო საჩივრები უსაფუძვლო იყო და არ უნდა დაკმაყოფილებულიყო.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 24 ივნისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურმა, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
კასატორმა უკანონოდ მიიჩნია გასაჩივრებული განჩინება და აღნიშნა, რომ სასამართლომ არ გამოიყენა კანონი, რომელიც უნდა გამოეყენებინა, კერძოდ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლის პირველი ნაწილი. დადგენილია, რომ მოსარჩელე რამდენიმე საგადასახადო პერიოდის განმავლობაში არასწორად აღრიცხავდა გადასახადებით (საშემოსავლო, სოციალური) დასაბეგრ ობიექტებს, რის გამოც მის მიმართ 3000 ლარის ჯარიმის დარიცხვა შეესაბამებოდა აღნიშნულ მუხლს.
რაც შეეხება სასამართლოს მსჯელობას საბუღალტრო აღრიცხვის რეგისტრების თაობაზე, აღნიშნულთან დაკავშირებით კასატორმა აღნიშნა, რომ საგადასახადო ორგანოებმა მიღებული გადაწყვეტილებები დააფუძნეს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლზე. ამდენად, კასატორმა სასამართლოს გადაწყვეტილება ამ ნაწილშიც დაუსაბუთებლად და უკანონოდ მიიჩნია.
კასატორი მიუთითებს, რომ სასამართლომ უსაფუძვლოდ არ გაიზიარა ფიზიკურ პირთა საშემოსავლო და სოციალურ გადასახადში თანხების დარიცხვაზე მოპასუხეთა მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ საწარმოს მიერ გაცემული თანხები _ 220,260 ლარის ოდენობით შემოწმების აქტით მიჩნეულ იქნა ხელფასის სახით გაცემულ თანხებად, რის გამოც ისინი მოხვდა საშემოსავლო და სოციალური გადასახადებით დაბეგვრის ბაზაში.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლო დაეთანხმა რა საქალაქო სასამართლოს შეფასებებს და დასკვნებს საქმის ფაქტობრივ და სამართლებრივ საკითხებთან დაკავშირებით, მიიჩნია, რომ სააპელაციო საჩივრის ავტორებმა ვერ შეძლეს ხსენებული დასკვნების გაბათილება, რაც კასატორმა უსაფუძვლოდ მიიჩნია. კასატორმა უსაფუძვლოდ მიიჩნია სასამართლოს მსჯელობა სესხის თანხასთან დაკავშირებით. კასატორი მიუთითებს, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია სწორად და დროულად აღრიცხოს შემოსავლები და ხარჯები დოკუმენტურად დადასტურებულ მონაცემთა საფუძველზე ამ თავით გათვალისწინებული მეთოდების გამოყენებით და მიაკუთვნოს იმ საანგარიშო პერიოდს, რომელშიც მოხდა მათი მიღება და გაწერვა იმგვარად, რომ ცხადად აისახოს დასაბეგრი შემოსავალი (მოგება). გადასახადის გადამხდელის მიერ შემოსავლებისა და ხარჯების აღსარიცხავად გამოიყენება საკასო და დარიცხვის მეთოდი, იმის მიხედვით, თუ რომელ მეთოდს იყენებს ბუღალტრული აღრიცხვისათვის. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია სრულად აღრიცხოს მის საქმიანობასთან დაკავშირებული ყველა ოპერაცია, რათა გარანტირებული იყოს კონტროლი მათ დაწყებაზე, მიმდინარეობასა და დასრულებაზე. ამასთან, აღრიცხვის პირველად დოკუმენტებში სრულად და გარკვევით უნდა იყოს ასახული სამეურნეო ოპერაციის შინაარსი, საგანი, თანხა, სამეურნეო ოპერაციაში მონაწილე მხარეების დასახელება, რასაც მოცემულ შემთხვევაში ადგილი არ ჰქონია.
კასატორის განმარტებით, სასამართლომ დაუშვა და საგადასახადო მიზნებისათვის სესხის ხელშეკრულებად მიიჩნია მხარეთა მხოლოდ ზეპირი შეთანხმება, რითაც დაარღვია კანონი, ვინაიდან განსახილველ შემთხვევაში საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 93-ე მუხლით სავალდებულოდ მიიჩნევა წერილობითი საგადასახადო დოკუმენტის შედგენა. ამასთან, იმ პირობებში, როცა 2004-2007 წლების სათანადო საბუღალტრო აღრიცხვის ბალანსები, რეგისტრები, ბუღალტრული ანგარიშები შპს «...» არ წარუდგენია არც შესაბამის საგადასახადო ორგანოში და არც სასამართლოში, გაუგებარია, თუ რა მტკიცებულებებზე დაყრდნობით მიიჩნია სასამართლომ შპს «...» ხელმძღვანელობის მიერ საწარმოს ანგარიშებიდან გატანილი ფულადი სახსრები სესხად.
კასატორი ასევე მიუთითებს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის საგამოძიებო დეპარტამენტის 2007 წლის 22 აგვისტოს ¹16-03/1532 წერილთან ერთად შემოსავლების სამსახურში გაგზავნილი მასალებით დასტურდებოდა, რომ დოკუმენტაციის ამოღების მომენტისათვის არ არსებობდა საზოგადოების ოფისში ხელშეკრულება სესხის თაობაზე, რითაც საგადასახადო ორგანოს სრული უფლება ჰქონდა დაგებვრისას გამოეყენებინა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის დებულებები.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სასამართლომ არასწორად განმარტა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 218-ე მუხლის პირველი ნაწილის «დ» ქვეპუნქტი და არასწორად მიიჩნია, რომ არ იყო დადგენილი რამდენად გააჩნდა ფიზიკურ პირს გადასახადის გადამხდელის მოწმობა და არ გაითავლისწინა ის გარემოება, რომ ამავე კოდექსის 218-ე მუხლით ვალდებულება თანხის გაცემაზე გადამხდელის მოწმობის არსებობის გამორკვევაზე ეკისრება არა საგადასახადო ორგანოს, არამედ საგადასახადო აგენტს _ შპს «...», რომელმაც არ შეასრულა ამ მუხლით დადგენილი ვალდებულება და თანხის _ 630 ლარის გაცემისას არ გამოარკვია ჰქონდა თუ არა ადვოკატს გადასახადის გადამხდელის მოწმობა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 24 ივნისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის რეგიონალურმა ცენტრმაც (საგადასახადო ინსპექცია), რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
კასატორის განმარტებით, სასამართლომ არ გამოიყენა კანონი, რომელიც უნდა გამოეყენებინა, კერძოდ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლი. დადგენილია, რომ შპს «...» რამდენიმე საგადასახადო პერიოდის განმავლობაში არასწორად აღრიცხავდა გადასახდებით (საშემოსავლო, სოციალური) დასაბეგრ ობიექტებს, რის გამოც მის მიმართ 3000 ლარის ჯარიმის დარიცხვა შეესაბამებოდა აღნიშნული მუხლის მე-2 ნაწილს, ხოლო იმავე მუხლის მე-5 ნაწილი განსაზღვრავდა შემოსავლებისა და ხარჯების, აგრეთვე გადასახადებით დასაბეგრი სხვა ობიქტების აღრიცხვის წესის დარღვევის ჩამონათვალს. გორის საგადასახადო ინსპექციამ მიღებული გადაწყვეტილება დააფუძნა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლზე, რომელიც მოიცავდა ერთობლიობაში მის შემადგენელ ყველა დებულებას. აღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლოს გადაწყვეტილება ამ ნაწილში დაუსაბუთებელია.
კასატორმა ასევე აღნიშნა, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, გადასახდის გადამხდელი ვალდებულია სწორად და დროულად აღრიცხოს შემოსავლები და ხარჯები დოკუმენტურად დადასტურებულ მონაცემთა საფუძველზე ამ თავით გათვალისწინებული მეთოდების გამოყენებით და მიაკუთვნოს იმ საანგარიშო პერიოდს, რომელშიც მოხდა მათი მიღება და იმგვარად, რომ ცხადად ასახოს დასაბეგრი შემოსავალი (მოგება). იმავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია სრულად და გარკვევით ასახოს სამეურნეო ოპერაციის შინაარსი, საგანი, თანხა, სამეურნეო ოპერაციაში მონაწილე მხარეების დასახელება. ამასთან, იმ პირობებში, როცა შპს «...» არც 2005 წლის და არც 2006 წლის შედეგების მიხედვით მოგების გადასახადის დეკლარაციები არ წარუდგენია არც გორის საგადასახადო ინსპექციაში და არც სასამართლოში და აგრეთვე ის, რომ არ არსებობდა საბუღალტრო გატარების გარეშე ბანკიდან გატანილი თანხის (220260 ლარი) ხარჯვაზე საბუღალტრო ჩანაწერები კასატორისთვის გაურკვეველია თუ რა მტკიცებულებებიზე დაყრდნობით მიიჩნია სასამართლომ შპს «...» ხელმძღვანელების მიერ საწარმოს ანგარიშებიდან გატანილი ფულადი სახსრები სესხად. აღნიშნულიდან გამომდინარე, გორის საგადასახადო ინსპექციის შემმოწმებლებმა შპს «...» გადასახადებით დაბეგვრისას სწორედ გამოიყენეს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის დებულებები.
კასატორი ასევე მიუთითებს, რომ სასამართლომ არ იმსჯელა იმ გარემეობაზე, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 218-ე მუხლით ვალდებულება, თანხის გაცემამდე, გადამხდელის მოწმობის არსებობის გამორკვევაზე ეკისრება არა საგადასახადო ორგანოს, არამედ საგადასახადო აგენტს _ შპს «...», რომელმაც არ შეასრულა ამ მუხლით დადგენილი ვალდებულება და არ გამოარკვია ჰქონდა თუ არა ადვოკატს გადასახადის გადამხდელის მოწმობა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 24 ივნისის განჩინება საკასაციო წესით იმავე საფუძვლებით საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომაც გაასაჩივრა, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2009 წლის 19 თებერვლის განჩინებებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია) და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები; მხარეებს მიეცათ უფლება, 2009 წლის 19 თებერვლის განჩინებების ჩაბარებიდან 14 დღის ვადაში წარმოედგინათ მოსაზრება, თუ რამდენად იყო დასაშვები განსახილველად საკასაციო საჩივრები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით; საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული დასაშვებობის შემოწმება განისაზღვრა 2009 წლის 23 აპრილამდე.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2009 წლის 23 აპრილის განჩინებებით საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია) და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნა დასაშვებად საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის «ა» ქვეპუნქტით და მათი განხილვა დაინიშნა მხარეთა დასწრებით 2009 წლის 25 ივნისს, 12.00 საათზე.


ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :


საკასაციო სასამართლო გაეცნო საქმის მასალებს, მოისმინა მხარეთა ახსნა-განმარტებანი, შეამოწმა გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობა, წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრების საფუძვლიანობა და მიაჩნია, რომ საკასაციო საჩივრები უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს მოცემული საქმის მასალებში ასახულ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე: მცხეთის რაიონული სასამართლოს 2006 წლის 21 მარტისა და 12 აპრილის ბრძანებულებების საფუძველზე გორის საგადასახადო ინსპექციის მიერ შპს «...» ჩატარდა საკონტროლო გასვლითი საგადასახადო შემოწმება, რის თაობაზეც 2006 წლის 3 მაისს შედგა საგადასახადო შემოწმების აქტი. შემოწმება შეეხო 2005 წლის აგვისტოდან 2006 წლის 1 აპრილამდე პერიოდს. ხსენებული შემოწმების აქტის თანახმად, შპს «...» შესამოწმებელი საანგარიშო პერიოდისათვის არ არსებობდა აღრიცხვა-ანგარიშგების წარმოება, არ იყო შედგენილი მემორიალური ორდერები, არ წარმოებდა ბუღალტრული ანგარიშგების ანალიზური აღრიცხვა, რითაც დადგენილი იქნებოდა გაწერილი ხარჯების და რიცხული დებიტორ-კრედიტორების ოდენობა. ამავე აქტში აღნიშნული იყო, რომ ბანკიდან გატანილი ნაღდი ფულის ხარჯვა ხდებოდა სალაროს გვერდის ავლით, ხოლო გაწეული ხარჯების დამადასტურებელი დოკუმენტები არ არსებობდა, დარღვეული იყო დივიდენდების განსაზღვრის და მათი გაცემის წესი (Iტ., ს.ფ. 17-22). აღნიშნული შემოწმების აქტის საფუძველზე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექციის მიერ 2006 წლის 24 მაისს გამოცემულ იქნა ¹321 საგადასახადო მოთხოვნა. აღნიშნული საგადასახადო მოთხოვის შესაბამისად შპს «...» გადასახდელად დაერიცხა დამატებითი ღირებულის გადასახადი _ 8875 ლარი (მათ შორის ძირითადი თანხა _ 2885 ლარი, ჯარიმა _ 5692 ლარი, საურავი _ 298 ლარი), საშემოსავლო გადასახადი _ 36429 ლარი, ჯარიმა _ 6608 ლარი, საურავი _ 3319 ლარი, სულ _ 36356 ლარი, სოციალური გადასახადი _ 44052 ლარი, ჯარიმა _ 20365 ლარი, საურავი _ 5532 ლარი, სულ _ 69949 ლარი. ამასთან, ბუღალტრული ანგარიშგების წესის დარღვევისათვის მოსარჩელეს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად დაერიცხა ჯარიმა _ 3000 ლარი (Iტ., ს.ფ. 23).
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმის მასალებში ასახულ იმ გარემოებაზეც, რომ 2005 წლის 21 ნოემბერს შპს «...» შევიდა ფინანსური პოლიცია. ფინანსური პოლიციის საგამოძიებო დეპარტამენტის გამომძიებლის მიერ შედგენილ იქნა ჩხრეკის ოქმი, დაილუქა ქ. თბილისში, ... გამზ. ¹87-ში მდებარე საწყობი და ოფისიდან ამოღებულ იქნა შპს «...» სრული საბუღალტრო დოკუმენტაცია პირველადი დოკუმენტების ჩათვლით, რომელიც მოსარჩელეს დაუბრუნდა 2006 წლის 12 მაისს (I ტ., ს.ფ 74-84).
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საგადასახადო კანონმდებლობის თანახმად, საგადასახადო ვალდებულების შესრულება ხორციელდება ვალდებული პირის განსაზღვრული მოქმედებებით, კერძოდ, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 93-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი/საგადასახადო აგენტი ან სხვა ვალდებული პირი ვალდებულია აწარმოოს სააღრიცხვო დოკუმენტაცია საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად იმ ოპერაციებზე, რომლებიც წარმოშობს: ა. აღნიშნული პირის საგადასახადო ვალდებულებას; აღნიშნული პირის მიერ გადასახადის დაკავების ვალდებულებას; აღნიშნული პირის მიერ საგადასახადო დაბეგვრასთან დაკავშირებით მონაცემების წარდგენის ვალდებულებას. ამავე კოდექსის 199-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია სწორად და დროულად აღრიცხოს შემოსავლები და ხარჯები დოკუმენტურად დადასტურებულ მონაცემთა საფუძველზე ამ თავით გათვალისწინებული მეთოდების გამოყენებით და მიაკუთვნოს იმ საანგარიშო პერიოდს, რომელშიც მოხდა მათი მიღება და გაწევა იმგვარად, რომ ცხადად აისახოს დასაბეგრი შემოსავალი (მოგება). ხსენებული მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად კი, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია სრულად აღრიცხოს მის საქმიანობასთან დაკავშირებული ყველა ოპერაცია, რათა გარანტირებული იყოს კონტროლი მათ დაწყებაზე, მიმდინარეობასა და დასრულებზე. ამასთან, აღრიცხვის პირველად დოკუმენტებში სრულად და გარკვევით უნდა იყოს ასახული სამეურნეო ოპერაციის შინაარსი, საგანი, თანხა, სამეურნეო ოპერაციაში მონაწილე მხარეების დასახელება.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სასამართლომ ისე განაცხადა უარი სადავო საკითხების გადაწყვეტაზე, რომ საერთოდ არ უმსჯელია მოპასუხეთა მოტივებზე, შესაბამისად, დაუსაბუთებლად მიანიჭა უპირატესობა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილის გამოყენებას და არ დაუდგენია, თუ რატომ იყო სახეზე მის მიერ სადავო საკითხების გადაწყვეტის შეუძლებლობა.
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ სააპელაციო სასამართლომ ისე გამოიყენა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილი, რომ არ მიუთითებია შესაბამისი მოპასუხე ადმინისტრაციული ორგანოს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის «ლ» ქვეპუნქტით რეგლამენტირებულ დისკრეციულ უფლებამოსილებაზე, ანუ იმაზე, თუ რომელი საკითხების გადაწყვეტა განეკუთვნებოდა ხსენებული ორგანოს დისკრეციულ უფლებამოსილებას, რომლებთან მიმართებაშიც მას უნდა გამოეცა ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი, რის გამოც სააპელაციო სასამართლო თვითონ ვერ იმსჯელებდა აღნიშნულ საკითხებზე და ვერ გადაწყვეტდა მათ.
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ ამ შემთხვევაში სარჩელის საგანზე არსებითად მსჯელობისა და მოცემული დავის გადაწყვეტის მიზნით, არსებითი მნიშვნელობა ჰქონდა სასამართლოს მხრიდან სასარჩელო მოთხოვნების სამართლებრივ საფუძვლიანობაზე მსჯელობას, საქმის ფაქტობრივი გარემოებების დადგენას, ამ გარემოებებთან დაკავშირებული მტკიცებულებების სრულყოფილ გამოკვლევასა და ამ ურთიერთობების მომწესრიგებელი ნორმების განმარტებას.
საკასაციო სასამართლო ასევე აღნიშნავს, რომ წარმოდგენილი სარჩელი და მოცემული დავა კომპლექსური ხასიათისაა და რამდენიმე ეპიზოდისაგან შედგება, რომლებიც ასახულია 2006 წლის 3 მაისის საგადასახადო შემოწმების აქტში. მათ შორის სადავო საკითხს წარმოადგენს, შემოწმების აქტით რამდენად სწორად იქნა მიჩნეული საწარმოდან გაცემული 220260 ლარის ოდენობით თანხა ხელფასის სახით გაცემულ თანხად და რამდენად სწორად მოხდა მისი საშემოსავლო და სოციალური გადასახადით დაბეგვრა. აღნიშნულთან დაკავშირებით, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის მე-3 ნაწილზე რომლის თანახმად, ურთიერთდამოკიდებულ პირებს შორის გარიგებისას შემოსავლები და ხარჯები ისე უნდა განაწილდეს, როგორც დამოუკიდებელ პირებს შორის დადებული გარიგების დროს. აღნიშნული ნორმის საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ საგადასახადაო კოდექსის თანახმად, საგადასახადო მიზნებისათვის, კერძოდ, გარიგებისას შემოსავლებისა და ხარჯების განაწილების დროს, შპს «...» პარტნიორთა ურთიერთობა საზოგადოებასთან განიხილება, როგორც დამოუკიდებელ პირებს შორის ურთიერთობა და მათზე ვრცელდება ყველა ის მოთხოვნა, რაც გათვალისწინებულია ხსენებული ურთიერთობისათვის.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლომ ისე მიიჩნია საწარმოდან გაცემული 220260 ლარი, სესხის სახით გაცემულ თანხად, რომ არ გამოიკვლია, ასახა თუ არა საწარმომ ხსენებული ოპერაციები სააღრიცხვო დოკუმენტაციაში, მით უფრო, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 93-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე, მას აღნიშნულის პირდაპირი ვალდებულება გააჩნდა. საკასაციო სასამართლო ასევე აღნიშნავს, რომ სასამართლომ ისე მიუთითა, რომ შპს «...» პარტნიორთა კრების 2006 წლის 13 ივნისის გადაწყვეტილების თანახმად, პარტნიორთა მიერ საწარმოდან აღებული დავალიანება ექვემდებარებოდა დაფარვას მათ მიერ მისაღები დივიდენდის ხარჯზე, რომ არ იმსჯელა იმ გარემოებაზე, რომ შპს «...» საგადასახადო ინსპექციაში, არც 2005 წლის და არც 2006 წლის შედეგების მიხედვით, მოგების გადასახადების დეკლარაციები არ წარუდგენია.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის პირველ ნაწილზე, რომლის თანახმად, თუ რაიმე თანხა გამოიყენება კონკრეტული პირის ინტერესებისათვის, ჩაითვლება, რომ ეს თანხა მიღებული აქვს ამ პირს.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ზემოხსენებული ნორმის განმარტების საფუძველზე, სასამართლომ არ იმსჯელა იმ გარემოებაზე, რომ საქმის მასალებით არ დგინდებოდა ხსენებული თანხის მიზნობრიობა. შესაბამისად, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე არ გამოიკვლია მოპასუხეთა მსჯელობა იმის თაობაზე, რომ ვინაიდან არ არსებობდა ბუღალტრული დოკუმენტები ხსენებული თანხის სხვა მიზნით გამოყენების შესახებ, შემმოწმებლებმა საგადასახადო კანონმდებლობის ხსენებული მუხლის საფუძველზე ჩათვალეს ის კონკრეტული პირის ინტერესებისათვის გამოყენებულად და ხსენებული თანხა საგადასახადო კოდექსის მოთხოვნთა დაცვით დაიბეგრა გადასახადით.
საკასაციო სასამართლო ასევე აღნიშნავს, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, თუ გადასახადის გადამხდელი არ ახორციელებს ბუღალტრულ აღრიცხვას კანონმდებლობით დადგენილი ფორმითა და წესით ან არ ახორციელებს მას საერთოდ, ან სააღრიცხვო დოკუმენტაცია დაკარგული ან/და განადგურებულია, რის გამოც შეუძლებელია დაბეგვრის ობიექტის, დაბეგვრასთან დაკავშირებული ობიექტისა და საგადასახადო ვალდებულებების განსაზღვრა, მაშინ საგადასახადო ორგანოს გადასახადის ოდენობის დადგენის მიზნით უფლება აქვს გადასახადის გადამხდელს გადასახადი დაარიცხოს არსებული მასალების საფუძველზე შესაბამისი ფაქტებისა და გარემოებების გათვალისწინებით, პირდაპირი და არაპირდაპირი მეთოდების გამოყენებით (აქტივების სიდიდის, საოპერაციო შემოსავლებისა და ხარჯების გათვალისწინებით, აგრეთვე სხვა მსგავსი ინფორმაციის ანალიზის საფუძველზე).
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს იმ გარემოებაზეც, რომ სასამართლომ მხარეთა ახსნა-განმარტებებისა და მტკიცებულებების გამოკვლევის გარეშე არ შეაფასა, თუ რამდენად სწორად იქნა მოცემულ შემთხვევაში შპს «...» მიმართ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 133-ე მუხლის მე-2 ნაწილი გამოყენებული.
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის დებულებანი.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სასამართლო აფასებს მტკიცებულებებს თავისი შინაგანი რწმენით, რომელიც უნდა ემყარებოდეს მათ ყოველმხრივ, სრულ და ობიექტურ განხილვას, რის შედეგადაც მას გამოაქვს დასკვნა საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებების არსებობის ან არარსებობის შესახებ. ამავე კოდექსის 412-ე მუხლის პირველი ნაწილის «ბ” ქვეპუნქტის მიხედვით, საკასაციო სასამართლო აუქმებს გადაწყვეტილებას (განჩინებას) და საქმეს ხელახლა განსახილველად აბრუნებს სააპელაციო სასამართლოში, თუ არსებობს ამ კოდექსის 394-ე მუხლით გათვალისწინებული საფუძვლები, გარდა აღნიშნული მუხლის «გ” და «ე” ქვეპუნქტებისა. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის «ე1” ქვეპუნქტის თანახმად კი, გადაწყვეტილება (განჩინება) ყოველთვის ჩაითვლება კანონის დარღვევით მიღებულად, თუ გადაწყვეტილების (განჩინების) დასაბუთება იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ დაარღვია საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მე-2 ნაწილი და სახეზეა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის «ე1» ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის აბსოლუტური საფუძველი, შესაბამისად, საკასაციო სასამართლო თვითონ ვერ მიიღებს გადაწყვეტილებას საქმეზე, რადგან არსებობს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით გათვალისწინებული საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნების საფუძველი.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემული საქმის ხელახლა განხილვისას სააპელაციო სასამართლომ, ზემოხსენებულის გათვალისწინებით, სრულყოფილად უნდა დაადგინოს საქმის ფაქტობრივი გარემოებები და საქმეზე მიიღოს დასაბუთებული გადაწყვეტილება, რისთვისაც სააპელაციო სასამართლოს შეუძლია გამოიყენოს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-4 და მე-19 მუხლებით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილება.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექციის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :


1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გორის საგადასახადო ინსპექციის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 24 ივნისის განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.