ბს-1015-973(კ-09) 13 იანვარი, 2010 წ.
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნინო ქადაგიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე, მაია ვაჩაძე


სხდომის მდივანი – ნ. გოგატიშვილი

კასატორი _ თბილისის რეგიონალური ცენტრი (საგადასახადო ინსპექცია)

მოწინააღმდეგე მხარე _ შპს ,,...”, წარმომადგენელი _ პ. ჯ-ია

გასაჩივრებული გადაწყეტილება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 26 იანვრის გადაწყვეტილება

დავის საგანი _ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა, ახალი ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა
ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2007 წლის 3 მაისს შპს ,,...” სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხის _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციის მიმართ და მოითხოვა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინების ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ ბათილად ცნობა და უკანონოდ დარიცხული გადასახადების გაუქმება.
მოსარჩელე სასარჩელო განცხადებაში მიუთითებდა, რომ შპს ,,...” ფუნქციონირებს 2000 წლიდან. საწარმოს 2004 წლის ოქტომბრიდან 2005 წლის ივნისამდე შეჩერებული ჰქონდა საქმიანობა. 2007 წლის 19 აპრილს შპს ,,...” ჩაბარდა თბილისის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინება ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ, რომლითაც ირკვევა, რომ შპს ,,...” 2006 წლის 19 დეკემბრის მდგომარეობით სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ ერიცხება დავალიანება 13 275,46 ლარის ოდენობით, აქედან 1) დღგ-ში დარიცხული ძირითადი თანხა შეადგენს 1 083,6 ლარს, სანქცია _ 1 381,5 ლარს, საურავი _ 1 703,92 ლარს; 2) მოგების გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხა შეადგენს 246,6 ლარს, სანქცია _ 40 ლარს, საურავი _ 633,19 ლარს; 3) საშემოსავლო გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხა შეადგენს 680,49 ლარს, სანქცია _ 25,44 ლარს, საურავი _ 596,7 ლარს; 4) დაზღვევის გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხა შეადგენს 1 568,33 ლარს, სანქცია _ 41,98 ლარს, საურავი _ 1 072,52 ლარს; 5) სხვა გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხა შეადგენს 103,2 ლარს, საურავი _ 82,52 ლარს; 6) საგზაო ფონდის გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხა შეადგენს 564,85 ლარს, სანქცია _ 137,38 ლარს, საურავი _ 915,02 ლარს, 7) სალარო აპარატის გამო დარიცხული ჯარიმის თანხა შეადგენს 500 ლარს, სანქცია _ 500 ლარს, საურავი _ 553,55 ლარს, 8) ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხა შეადგენს 283,79 ლარს, სანქცია _ 19,3 ლარს, საურავი -541,58 ლარს.
შპს ,,...” აღნიშნავდა, რომ იგი არასდროს ყოფილა რეგისტრირებული საგადასახადო ორგანოებში დამატებული ღირებულების გადასახადის გადამხდელად, რადგან მისი წლიური შემოსავალი არასდროს აღწევდა 100 000 ლარს, აქედან გამომდინარე, მოსარჩელეს არასდროს ჩაუბარებია საგადასახადო ორგანოში დღგ-ს დეკლარაცია. მოსარჩელისათვის უცნობია თბილისის საგადასახადო ინსპექციის 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინებაში დღგ-ს ნაწილში დარიცხული ძირითადი თანხის, მისგან გამომდინარე სანქციისა და საურავის წარმომავლობა, დრო და საფუძვლები.
საშემოსავლო და სოციალურ გადასახადებთან მიმართებაში შპს ,,...” მიუთითებდა, რომ მას ეს გადასახადები გადახდილი აქვს, რაც დასტურდება სარჩელზე დართული საგადასახადო დავალებებით.
მოსარჩელე განმარტავდა, რომ მისთვის გადასახადების დარიცხვის უკანონობა დასტურდება იმითაც, რომ ვიდრე მოპასუხე ქონებაზე ყადაღის დადების უფლებას გამოიყენებდა, შპს ,,...” უნდა გაეგზავნა საგადასახადო მოთხოვნა, რადგან მოსარჩელეს ჰქონოდა დავის შესაძლებლობა და არ მომხდარიყო საურავების ზრდა.
მოსარჩელე ასევე მიუთითებდა, რომ 2004 წელს შპს ,,...” დირექტორის _ ზ. ფ-იას მიმართ აღძრული იყო სისხლის სამართლის საქმე დიდი ოდენობით გადასახადების გადახდისათვის თავის არიდების გამო. საქმეს იძიებდა ფინანსური პოლიცია, რომელმაც საფუძვლიანად შეისწავლა შპს ,,...” საგადასახადო დოკუმენტაცია, ჩატარდა შპს ,,...” დოკუმენტური რევიზია, აგრეთვე საბუღალტრო ექსპერტიზა და დადგინდა, რომ შპს ,,...” დავალიანება (ძირითადი თანხები და საურავები) სახელმწიფო ბიუჯეტის წინაშე შეადგენს 2 357 ლარს, რაც ამნისტირებულია 2004 წლის 24 დეკემბრის კანონის შესაბამისად.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 29 ნოემბრის გადაწყვეტილებით სარჩელის მოთხოვნა დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; ბათილად იქნა ცნობილი ძალაში შესვლის დღიდან მოსარჩელის _ შპს ,,...” მიმართ მოპასუხის _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციის მიერ 2006 წლის 19 დეკემბერს გამოცემული ¹002-732 შეტყობინება ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ მთლიანად; მოპასუხეს _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციას დაევალა, გამოეცა ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი (ბრძანება) მოსარჩელის _ შპს ,,...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე მოგების გადასახადში დარიცხული თანხის _ 86,6 (ოთხმოცდაექვსი) ლარის, საშემოსავლო გადასახადში დარიცხული თანხის _ 578,7 (ხუთას სამოცდათვრამეტი) ლარის, სოციალური დაზღვევის გადასახადში დარიცხული თანხის _ 1 400,4 (ათას ოთხასი) ლარის, ასევე ეკონომიკური საქმიანობისათვის გადასახადში დარიცხული თანხის _ 283,79 (ორას ოთხმოცდასამი) ლარის, სულ ჯამში _ 2 349,49 (ორი ათას სამას ორმოცდაცხრა) ლარის, აგრეთვე საკონტროლო-სალარო აპარატის უქონლობის მოტივით დარიცხული ჯარიმის თანხის _ 500 (ხუთასი) ლარის, ყველა ამ ძირითადი თანხის ადეკვატურად დარიცხული ჯარიმისა და საურავის თანხების შემცირების (გაუქმების) თაობაზე; მოსარჩელეს _ შპს ,,...” უარი ეთქვა მოპასუხის _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციის დავალდებულებაზე, გამოეცა ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი მისი პირადი აღრიცხვის ბარათზე დიდუბე_ჩუღურეთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის საფუძველზე მოგების გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხის - 160 (ას სამოცი) ლარის, დღგ-ში დარიცხული ძირითადი თანხის _ 1 083,6 (ათას ოთხმოცდასამი) ლარის, სოციალური დაზღვევის გადასახადში დარიცხული ძირითად თანხის _ 167,93 (ას სამოცდაშვიდი) ლარის, საშემოსავლო გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხის _ 101,79 (ას ერთი) ლარის, საგზაო ფონდის გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხის _ 564,85 (ხუთას სამოცდაოთხი) ლარის, აღურიცხავი საქონლისათვის დარიცხული ძირითადი თანხის _ 103,2 (ას სამი) ლარის, სულ ჯამში _ 2 078,17 (ორი ათას სამოცდათვრამეტი) ლარის, აგრეთვე ყველა ამ ძირითადი თანხის ადეკვატურად დარიცხული ჯარიმისა და საურავი თანხების შემცირების (გაუქმების) თაობაზე.
პირველი ინსტანციის სასამართლო გადაწყვეტილებაში მიუთითებდა, რომ დიდუბე-ჩუღურეთის საოლქო საგადასახადო ინსპქციის 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტი ნამდვილად წარმოადგენს საფუძველს იმისათვის, რომ შპს ,,...” სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ დაეკისროს გადასახადის თანხები; სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის მტკიცება იმის შესახებ, რომ მის მიმართ უნდა გავრცელდეს “ამნისტიისა და არადეკლარირებული საგადასახადო ვალდებულებებისა და ქონების ლეგალიზაციის შესახებ” საქართველოს კანონის დებულებანი შემდგომ მოსაზრებათა გამო:
,,ამნისტიისა და არადეკლარირებული საგადასახადო ვალდებულებებისა და ქონების ლეგალიზაციის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-4 მუხლის 1-ლი პუნქტით დადგენილია, რომ ამ კანონის ამოქმედებისთანავე შესრულებულად ჩაითვალოს საქართველოს რეზიდენტი და არარეზიდენტი ფიზიკური და იურიდიული პირების მიერ 2004 წლის 1 იანვრადე წარმოშობილი და შეუსრულებელი საგადასახადო და საბაჟო ვალდებულებები და არ განხორციელდეს მათ მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნა, ადმინისტრაციული ან კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის სამართალწარმოება.
იმავე მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტით დადგენილია, რომ ამ მუხლის მოქმედება ვრცელდება საქართველოს საგადასახადო კოდექსითა და სხვა საკანონმდებლო აქტებით განსაზღვრულ გადასახადის გადამხდელებზე, აგრეთვე საგადასახადო აგენტებზე, რომლებმაც 2004 წლის 1 იანვრამდე არ განახორციელეს საგადასახადო ვალდებულებათა დეკლარირება ან/და გადახდა.
ამავე მე-4 მუხლის მე-3 პუნქტის “ა” ქვეპუნქტით დადგენილია, რომ ამ მუხლის მოქმედება არ ვრცელდება, შესაბამის სახელმწიფო ორგანოებში კანონმდებლობით დადგენილი წესით დეკლარირებულ, დარიცხულ და აღრიცხულ, მაგრამ გადაუხდელ საგადასახადო და საბაჟო ვალდებულებებზე.
საქალაქო სასამართლო განმარტავდა, რომ “ამნისტიისა და არადეკლარირებული საგადასახადო ვალდებულებებისა და ქონების ლეგალიზაციის შესახებ” საქართველოს კანონი მიღებულია 2004 წლის 24 დეკემბერს, ძალაშია გამოქვეყნების დღიდან – 2005 წლის იანვრიდან. სასამართლო “ამნისტიისა და არადეკლარირებული საგადასახადო ვალდებულებებისა და ქონების ლეგალიზაციის შესახებ”საქართველოს კანონის მე-4 მუხლის მე-3 პუნქტის “ა” ქვეპუნქტის განმარტების მიზნით მიუთითებდა, რომ აღნიშნული კანონის მე-4 მუხლის 1-ლი და მე-2 პუნქტები არ უნდა გავრცელდეს ისეთი სახის საგადასახადო ვალდებულებებზე, რომელთა დეკლარირება, დარიცხვა და აღრიცხვა, ამ კონკრტეულ სადავო შემთხვევაში – დარიცხვა, ანუ გამოვლენა, განხორციელდა კანონის მიღებამდე და ძალაში შესვლამდე – 2005 წლის იანვრამდე, რადგან “ამნისტიისა და არადეკლარირებული საგადსახადო ვალდებულებებისა და ქონების ლეგალიზაციის შესახებ” საქართველოს კანონის არადეკლარირებული საგადასახადო ვალდებულებების ლეგალიზაციას უკვაშირებს თავად კანონის ამოქმედებას, თუმცა შპს ,,...” 2004 წლის 1 იანვრადე თავისი ნებით არ მოუხდენია 2004 წლის 3 ივნისის შუალედურ აქტში მითითებული გადასახადების დეკლარირება, კანონის ძალაში შესვლამდე საგადასახადო ორგანომ მოახდინა ამ საგადასახადო ვალდებულებათა გამოვლენა და აღრიცხვა (იგულისხმება 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის შედგენა).
სასამართლო აღნიშნავდა, რომ 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინება გამოცემულია 2004 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი პროცედურული ნორმების დაუცველად; სადავო აქტის - ¹002-732 შეტყობინების გამოცემის სამართლებრივი საფუძველია 2004 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 87-ე მუხლის მე-4 ნაწილი, რომლითაც დადგენილია, რომ საგადასახადო ორგანომ ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების თაობაზე ყადაღის დადებამდე სულ ცოტა 30 დღით ადრე წერილობით უნდა შეატყობინოს მოვალეს, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა გადასახადის გადახდევინებას საფრთხე ემუქრება (2007 წლის 11 ივლისის საკანონმდებლო ცვლილებამდე არსებული რედაქციით); კოდექსის 87-ე მუხლის თანახმად, იმავე კოდექსის 282-ე მუხლის მე-2 ნაწილისა, ნამდვილად წარმოადგენს პროცედურულ ნორმას (დებულებას), რომელიც უნდა გავრცელდეს 2005 წლის 1 იანვრამდე დამთავრებულ საგადასახადო პერიოდებზე; ანუ მოპასუხე მხარე უფლებამოსილია და ვალდებულიც, რომ 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის საფუძველზე გამოვლენილი და აღრიცხული საგადასახადო ვალდებულებების მიმართ გაავრცელოს ახალი კოდექსის პროცედურული ნორმები, მაგრამ არა ცალ-ცალკე, ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად და შერჩევით, არამედ ერთობლიობაში, რათა საბოლოოდ მიღწეულ იქნეს დასახული მიზანი – საგადასახადო ვალდებულების შესრულება სახლმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ. სასამართლო მიუთითებდა, რომ თანახმად საქართველოს საგადასახადო კოდექსის ძველი რედაქციის (სადავო შეტყობინების გამოცემის დროს მოქმედი რედაქციის) 87-ე მუხლის მე-4 ნაწილისა, ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ შეტყობინება წარმოადგენს ისეთ დოკუმენტს, რომელშიც გამოიხატება უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს – საგადასახადო ინსპექციის გადაწყვეტილება გადასახადის გადამხდელის ქონებაზე ყადაღის დადების თაობაზე; თუმცა ასეთი გადაწყვეტილების მიღებას ყველა ცალკეულ შემთხვევაში უნდა გააჩნდეს თავისი სავალდებულო წინაპირობა, რაც მდგომარეობს შემდეგში: საქართველოს საგადასახადო კოდექსის ძველი რედაქციის (სადავო შეტყობინების გამოცემის დროს მოქმედი რედაქციის) 87-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით დადგენილი იყო, რომ აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია, სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე დაადოს ყადაღა გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის საკუთრებაში არსებულ ნებისმიერი სახის ქონებას, მათ შორის, მოძრავ, უძრავ, არამატერიალურ ქონებას, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების მოცულების ფარგლებში. ანუ ქონების დაყადაღების შესახებ გადაწყვეტილება არ მიიღება, თუკი საგადასახადო ორგანოს სახეზე არ აქვს აღიარებული საგადასახადო დავალიანება.
სასამართლო განმარტავდა, რომ ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ 2006 წლის 16 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინების გამოცემისას, არც გამოცემის შემდგომ პერიოდში და არც დღეს მოპასუხეს – თბილისის საგადასახადო ინსპექციას არ გააჩნდა ასეთი შეტყობინების გაგზავნის უფლება, რადგან დავალიანება, რომლის უზრუნველსაყოფადაც იქნა გამოყენებული ყადაღის გადაწყვეტილება, დღემდე არ არის აღიარებული.
კერძოდ, ახალი საგადასახადო კოდექსის პროცედურული ნორმა – კოდექსის 87-ე მუხლი სწორად რომ იქნეს გამოყენებული, უნდა გაირკვეს, თუ რას მიიჩნევს იგივე კოდექსი აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებად. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-12 მუხლის 25-ე ნაწილით დადგენილია, რომ აღაირებული საგადასახადო დავალიანება ეს არის სხვაობა გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის აღიარებულ ჯამურ საგადასახადო ვალდებულებასა და მის მიერ ცალკეული გადასახადების მიხედვით აღიარებულ ზედმეტად გადახდილი თანხების ჯამს შორის. იმავე მე-12 მუხლის 23-ე ნაწილით დადგენილია, რომ აღიარებული საგადასახადო ვალდებულება – ეს არის გადასახადი ან/და სანქცია, რომელიც წარმოშობილია: ა) გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის მიერ წარდგენილი საგადასახადო დეკლარაციის საფუძველზე; ბ) “საგადასახადო მოთხოვნის” საფუძველზე, რომელსაც გადასახადის გადამხდელი/ საგადასახადო აგენტი ან სხვა ვალდებული პირი ეთანხმება ან რომლის გასაჩივრების ვადა გასულია; გ) არბიტრაჟის/სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების საფუძველზე.
სასამართლოს მოსაზრებით, მოპასუხე მხარემ თავის 2007 წლის 3 ოქტომბრის ¹05.02/19844 წერილში მიუთითა, რომ 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინებაში მითითებული თანხის დარიცხვის საფუძველია 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტი და თავად შპს ,,...” მიერ წარდგენილი დეკლარაცია – გაანგარიშებები; ეს განმარტება სასამართლომ გაიზიარა ნაწილობრივ, კერძოდ, ჩათვალა, რომ სადავო შეტყობინების გამოცემის ფაქტობრივი საფუძველია 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტი და არა აღნიშნული აქტი და თავად საწარმოს დეკლარაცია-გაანგარიშებები ერთობლიობაში; ანუ სასამართლომ მიიჩნია, რომ გადასახადის ცალკეული სახეების მიხედვით სადავო შეტყობინებაში მითითებული ძირითადი თანხები მოსარჩელეს – შპს ,,...” გასვლითი საგადასახადო შემოწმების ჩატარებამდე, ჩატარების დროისათვის ნებაყოფლობით დეკლარირებული, ანუ დეკლარაციებსა და გაანგარიშებებში საკუთარი ნების საფუძველზე ასახული არასდროს ჰქონია, წინააღმდეგ შემთხვევაში დიდუბე-ჩუღურეთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციას არ მოუწევდა 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის შედგენა.
სასამართლო მიუთითებდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 1997 წლის რედაქციის 34-ე მუხლის პირველ ნაწილზე, რომლითაც დადგენილია, რომ გადასახადის გადამხდელი საგადასახადო ბაზის, გადასახადის განაკვეთისა და საგადასახადო შეღავეთების გათვალისწინებით დამოუკიდებლად გამოიანგარიშებს საანგარიშო პერიოდისათვის გადასახდელ გადასახადის თანხას, თუ საგადასახადო კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული. ამ სახის უფლებამოსილების განხორციელება უშუალო კავშირშია გადასახადის გადამხდელის მიერ საგადასახადო დეკლარაციის შევსების ვალდებულებასთან, რომელიც შპს ,,...” დაკისრებული ჰქონდა იმავე კოდექსის 230-ე მუხლით (საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენა); უდავოა, რომ გადასახადის ცალკეული სახეები – დღგ, მოგების და საშემოსავლო გადასახადები, დაზღვევის გადასახადი მიეკუთვნება გადასახადების იმ ჯგუფს, რომელთა დამოუკიდებლად გამოანგარიშებისა და გადახდის ვალდებულება დაკისრებული აქვს თვითონ გადასახადის გადამხდელს.
ასევე უდავოა, რომ დიდუბე-ჩუღურეთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციამ შპს ,,...” შემოწმებისას გამოავლინა არადეკლარირებული, არასწორად დეკლარირებული საგადასახადო ვალდებულებანი, რომლებიც გავლენას ახდენდნენ მანამდე თავად შპს ,,...” მიერ დეკლარირებული საგადასახადო ვალდებულებების ფასებზე; სწორედ ამ გარემოებამ განაპირობა 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის შედგენა და აქტის საფუძველზე დამატებით თანხების დარიცხვა.
სასამართლო მიუთითებდა, რომ 1997 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 236-ე მუხლისა და 2004 წლის 22 დეკემბრის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-80 მუხლის ერთობლივი ანალიზი ცხადყოფს, რომ სადასახადო შეტყობინების, ისევე როგორც “საგადასახადო მოთხოვნის” დანიშნულება და გამოყენების მიზანი ერთი და იგივეა, ორივე შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელს ეცნობება (ეცნობებოდა) უკვე დარიცხული გადასახადის თანხის შესახებ და განესაზღვრება (განესაზღვრებოდა) ვადა დარიცხული გადასახადის გადასახდელად, ორივე შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელს მინიჭებული აქვს (ჰქონდა) ასეთი აქტის გასაჩივრების უფლება; ერთმანეთის იდენტურია საგადასახადო შეტყობინება და “საგადასახადო მოთხოვნა” მათი გამოყენების თანმდევი სამართლებრივი შედეგებით - ორივე შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო მოიპოვებს გადაუხდელი გადასახადის თანხის იძულებით გადახდევინების მიზნით კანონით (1997 წლის რედექციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 244-250-ე მუხლებით, ასევე 2004 წლის 22 დეკემბრის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 84-92-ე მუხლებით) დადგენილი პროცედურების (მათ შორის – გადასახადის გადამხდელის ქონების მიმართ გირავნობის, იპოთეკის უფლების რეალიზების, ქონების დაყადაღების, ქონების აუქციონზე გაყიდვის) გამოყენების უფლებას. ამდენად, მოპასუხეს როგორც ძველი, ისე ახალი საგადასახადო კოდექსის პირობებში გააჩნდა და გააჩნია შესაბამისი მექანიზმი დარიცხული გადასახადის გადახდის უზრუნველსაყოფად. ახალი საგადასახადო კოდექსის ამოქმედება არ ნიშნავს, რომ ადმინისტრაციული აქტის – “საგადასახადო მოთხოვნის” ინსტიტუტის შემოღებამდე (2005 წლის 1 იანვრამდე) არ არსებობდა ამ უკანასკნელის ადეკვატური საგადასახადო-სამართლებრივი ინსტიტუტი; თუმცა 1997 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 236-ე მუხლის დეფინიცია, ახალი საგადასახადო კოდექსის მე-80 მუხლისაგან განსხვავებით, არ შეიცავდა მითითებას იმის შესახებ, რომ საგადასახადო შეტყობინება წარმოადგენდა საგადასახადო ორგანოს ადმინისტრაციულ აქტს, იგი თავისი შინაარსით, გამოცემის სამართლებრივი საფუძვლებით და მიზნებით სწორედ რომ შეესაბამებოდა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის 1-ლი ნაწილის “დ” პუნქტით დადგენილ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ცნებას.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, რადგან 1997 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 235-ე მუხლის (გადასახადის თანხების დარიცხვა) მე-2 და მე-4 ნაწილებისა და 236-ე (შეტყობინება გადასახადის დარიცხული თანხის შესახებ) მუხლის მოთხოვნათა საწინააღმდეგოდ მოპასუხემ – თბილისის საგადასახადო ინსპექციამ ძველი კოდექსის მოქმედების პერიოდში – 2005 წლის 1 იანვრამდე მოსარჩელეს – შპს ,,...” 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის საფუძველზე დარიცხული თანხების თაობაზე არ გაუგზავნა საგადასახადო შეტყობინება, მოპასუხეს 2005 წლის 1 იანვრიდან, თანახმად 2004 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 282-ე მუხლის მე-2 ნაწილისა, წარმოეშვა იმავე კოდექსის პროცედურული ნორმის - მე-80 მუხლის გამოყენების ვალდებულება.
კერძოდ, 2004 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-80 მუხლის 1-ლი ნაწილით დადგენილია, რომ “საგადასახადო მოთხოვნა” არის საგადასახადო ორგანოს ადმინისტრაციული აქტი, რომელიც წარედგინება გადასახადის გადამხდელ/ საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს. იმავე მე-80 მუხლის მე-2 ნაწილით დადგენილია, რომ საგადასხადო ორგანო ვალდებულია, გადასახადის გადამხდელს/საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს წარუდგინოს “საგადასახადო მოთხოვნა”, თუ დადგინდა მისი წარდგენის საფუძვლის არსებობა. რაც შეეხება “საგადასახადო მოთხოვნის” წარდგენის საფუძვლებს, 2006 წლის 25 მაისის საკანონმდებლო ცვლილებამდე, ანუ ახალი კოდექსის ამოქმედების დღიდან ერთი წლისა და ხუთი თვის განმავლობაში მოქმედებდა მე-80 მუხლის მე-4 ნაწილის რედაქცია, რომელიც განსაზღვრავდა, რომ “საგადასახადო მოთხოვნის” წარდგენის საფუძვლებია: ა) იმ გადასახადების დარიცხვის ვალდებულება, რომელთა გაანგარიშებაც აკისრია საგადასახადო ორგანოს; ბ) გადასახადის გადამხდელის/ საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის მიერ ერთ-ერთი შემდეგი ვალდებულების დარღვევა: ბ. ა) საგადასახადო დეკლარაციის წარუდგენლობა ან წარდგენა ვადის დარღვევით ან დეკლარაციაში არასწორი მონაცემების შეტანა; ბ. ბ) დეკლარირებული გადასახადის გადაუხდელობა, დაგვიანებით გადახდა ან და არასრულად გადახდა; გ) საგადასახადო კონტროლისას გამოვლენილი საგადასახადო სამართალდარღვევა. მოპასუხე ვალდებული იყო, შპს ,,...” გაეგზავნა “საგადასახადო მოთხოვნა” 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის საფუძველზე დარიცხული თანხების შესახებ მე-80 მუხლის მე-4 ნაწილის “ბ.ა” პუნქტზე დაყრდნობით.
ამდენად, სასამართლო განმარტავდა, რომ რადგან შპს ,,...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხული თანხა – 13 275,46 ლარი შპს ,,...” არ 1) ჰქონდა დეკლარირებული; 2) იმავე თანხის გადახდის მოთხოვნით შპს ,,...” არ გაგზავნია “საგადასახადო მოთხოვნა”; 3) იგივე თანხა არ ყოფილა დარიცხული სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილებით, იგულისხმება, რომ 13 275,46 ლარის დავალიანება არ წარმოადგენს აღიარებულ საგადასახადო ვალდებულებას.
ზემოთ აღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლომ მიიჩნია, რომ ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ 2006 წლის 19 დეკემბერის ¹002-732 შეტყობინება ეწინააღმდეგება რა იგი მისსავე გამოცემის სამართლებრივ საფუძველს – 2004 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 87-ე მუხლის 1-ლი და მე-4 ნაწილებს, როგორც კანონსაწინააღმდეგო ადმინისტრაციული აქტი, ბათილად უნდა იქნეს ცნობილი, თანახმად საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის 1-ლი ნაწილისა, ასევე თანახმად საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლის 1-ლი ნაწილისა.
რაც შეეხება მოსარჩელის მოთხოვნას შპს ,,...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხული თანხის – 13 275 ლარის გაუქმების (ჩამოწერის) შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის თაობაზე, აღნიშნული მოთხოვნა უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გადასახადის ძირითადი თანხების საერთო ჯამის _ 2 349,49 ლარის, აგრეთვე ჯარიმის თანხის _ 500 ლარის, ყველა ამ თანხის ადეკვატური ჯარიმისა და საურავის თანხების ნაწილში შემდეგ მოსაზრებათა გამო:
მოგების გადასახადის (აქტით დარიცხულია 160 ლარი, შეტყობინებაში მითითებულია 246.6 ლარი) ნაწილში ვერ დგინდება თანხის – 86.6 ლარის, საშემოსავლო გადასახადის (აქტით დარიცხულია 101,79 ლარი, შეტყობინებაში მითითებულია 680.49 ლარი) ნაწილში თანხის – 578.7 ლარის, სოციალური დაზღვევის გადასახადის (აქტით დარიცხულია 167.93 ლარი, შეტყობინებაში მითითებულია 1 568.33 ლარი) ნაწილში თანხის – 1 400,4 ლარის, ასევე ეკონომიკური საქმიანობისთვის გადასახადის ნაწილში თანხის – 283.79 ლარის დარიცხვის კონკრეტული საფუძვლები;
სასამართლო მიუთითებდა, რომ თბილისის საგადასახადო ინსპექციის მიერ 2007 წლის 3 ოქტომბრის წერილთან ერთად წარმოდგენილი მასალით არ დგინდება 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტით დარიცხულ თანხებსა და შეტყობინებაში მითითებულ თანხებს შორის სხვაობის დარიცხვის კონკრეტული დრო, კონკრეტული ფაქტობრივი (ოპერაციის შინაარსი, ოპერაციის მხარეები) და მისი შესაბამისი სამათლებრივი საფუძვლები.
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 მუხლის მე-2 ნაწილით დადგენილია, რომ თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარა აქტად აღიარების, ბათილად ცობისა ან ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელმაც გამოსცა ეს აქტი. სასამართლომ ჩათვალა, რომ მისი დავალების შეუსრულებლობით, შესაგებლის წარმოუდგენლობით მოპასუხემ – თბილისის საგადასახადო ინსპექციამ კანონის მოთხოვნათა საწინააღმდეგოდ უარი განაცხადა მტკიცების ტვირთის ზიდვაზე, რაც არსებითად ახდენს გავლენას დავის გადაწყვეტაზე.
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით დადგენილია, რომ თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს გარემოებანი, რომლებზედაც იგი ამყარებს თავის მოთხოვნებსა და შესაგებელს. მოპასუხე მხარე ვალდებული იყო სარჩელის მოტივებიდან გამომდინარე ემტკიცებინა საპირისპირო, რაც მას არ გაუკეთებია.
თანახმად საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 07.04.2005 წლის ¹228 ბრძანებით დამტკიცებული “გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ” ინსტრუქციის მე-5 მუხლის მე-3 ნაწილისა, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 23-ე და 33-ე მუხლების საფუძველზე მოპასუხეს – თბილისის საგადასახადო ინსპექციას უნდა დაევალოს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის (ბრძანების) გამოცემა ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ 19.12.2006 წლის ¹002-732 შეტყობინებაში მითითებული და მაშასადამე პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხული თანხების ნაწილის, კერძოდ, მოგების გადასახადის ნაწილში თანხის – 86.6 ლარის (246.6-160=86.6), საშემოსავლო გადასახადის ნაწილში თანხის – 578.7 ლარის (680.49-101.79=578.7) სოციალური დაზღვევის გადასახადის ნაწილში თანხის – 1 400,4 ლარის (1 568.33-167.93=1 400.4), ასევე ეკონომიკური საქმიანობისთვის გადასახადის ნაწილში თანხის – 283.79 ლარის, ჯამში – 2 349,49 ლარის, ყველა ამ ძირითადი თანხის ადეკვატური ჯარიმისა და საურავის თანხების შემცირების (გაუქმების) თაობაზე.
მოპასუხეს – თბილისის საგადასახადო ინსპექციას უნდა დაევალოს ასევე საკონტროლო სალარო-აპარატის უქონლობისთვის დაკისრებული ჯარიმის თანხის – 500 ლარის გაუქმება შემდეგ მოსაზრებათა გამო:
უდავოა, რომ 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის შედგენისას სალარო-აპარატის უქონლობისთვის ჯარიმის თანხის – 500 ლარის დაკისრების ნაწილში მოპასუხემ გამოიყენა 1997 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 2551-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის “ა” პუნქტი, რომელიც ადგენდა, რომ მოსახლეობასთან ფულადი ანგარიშსწორებისას საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების მოთხოვნათა დარღვევის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანოები მეურნე სუბიექტებს ახდევინებენ შემდეგ ჯარიმებს: საკონტროლო-სალარო აპარატების გარეშე მუშაობისათვის ან მათი გამოუყენებლობისათვის _ 500 ლარი; უდავოა, რომ ძველი საგადასახადო კოდექსი საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენებასთან მიმართებაში დაშვებული კონკრეტული შინაარსის დარღვევას განიხილავდა საგადასახადო სამართალდარღვევად, იმავე კოდექსის 265-ე მუხლის “ვ” პუნქტი კი ადგენდა, რომ ამ კოდექსის დებულებათა გათვალისწინებით, საგადასახადო ორგანოებს თავისი კომპეტენციის ფარგლებში და კანონმდებლობით დადგენილი წესით უფლება აქვთ, კანონით დადგენილ შემთხვევებში შეადგინონ ოქმები საწარმოთა, თანამდებობის პირთა და მოქალაქეთა მიერ საგადასახადო კანონმდებლობის დარღვევის ფაქტებზე და გამოიტანონ დადგენილება ფინანსური სანქციებისა და ადმინისტრაციული სასჯელების შესახებ;
ამდენად, თუკი შემმოწმებელმა შპს ,,...” შემოწმებისას დაადგინა, რომ საწარმოში ადგილი ჰქონდა საგადასახადო კანონმდებლობის დარღვევის ფაქტს – საკონტროლო_სალარო აპარატის უქონლობას, მოპასუხე ვალდებული იყო, შპს ,,...” მიმართ შეედგინა საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი, რომელშიც აღწერილი იქნებოდა კონკრეტულ დროსა და ვითარებაში ჩადენილი გადაცდომის შინაარსი; არსებითია, რომ პირის დასაჯარიმებლად არასაკმარისია სამართალდარღვევის ოქმის შედგენა, 265-ე მუხლის “ვ” პუნქტიდან გამომდინარე, საგადასახადო ორგანოს უნდა გამოეცა დადგენილება შპს ,,...” დაჯარიმების თაობაზე; დადგენილია, რომ საგადასახადო ინსპექციას შპს ,,...” მიმართ არ შეუდგენია სამართალდარღვევის ოქმი, არ გამოუცია დადგენილება ჯარიმის საკითხის გადაწყვეტის თაობაზე. დაუშვებელია, რომ შპს ,,...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე დაერიცხოს ჯარიმა, რომლის დაკისრების საკითხი არ გადაწყვეტილა კანონით (265-ე მუხლის “ვ” პუნქტი) დადგენილი წესით – უფლებამოსილი პირის მიერ დადგენილების გამოცემის გზით; მაშასადამე, ასეთი დარიცხვა უსაფუძვლოა, იგი უნდა გაუქმდეს; რომც ჩაითვალოს, რომ საგადასახადო სამართალდარღვევის ფაქტი სრულყოფილად არის გადმოცემული 2004 წლის 3 ივნისის შუალედურ აქტში და რომ შუალედურ აქტს შეუძლია, შეცვალოს სამართალდარღვევის ოქმი, ამ კონკრეტულ ფაქტზე მაინც ვერ გავრცელდება 2004 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის პროცედურული ნორმა – 127-ე მუხლი (საგადასახადო სამართალდარღვევის საქმის წარმოება), რადგან ამ მუხლის მე-11 ნაწილით დადგენილია, რომ საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის შედგენიდან არა უგვიანეს 30 კალენდარული დღისა საქმის განხილვის მასალებზე დაყრდნობით საგადასახადო ინსპექციის უფროსი/მოადგილე საქმეზე იღებს გადაწყვეტილებას, რომელიც ფორმდება ბრძანებით. იმავე 127-ე მუხლის მე-14 ნაწილი ასევე ადგენს, რომ საგადასახადო შემოწმების აქტის საფუძველზე გადასახადების ან/და საგადასახადო სანქციის გამოყენების თაობაზე საგადასახადო ინსპექცია აქტის შედგენიდან 30 კალენდარული დღის ვადაში იღებს ერთიან გადაწყვეტილებას, რომელიც ფორმდება ბრძანებით. თუკი ჩავთვლით, რომ საგადასახადო სამართალდარღვევის ფაქტი გამოვლინდა შუალედური აქტის შედგენის დროს – 2004 წლის 3 ივნისს, უდავოა, რომ ამ დღიდან (აქტის შედგენის დღიდან) ნამდვილად არის გასული სახდელის დაკისრების შესახებ საკითხის გადასაწყვეტად კანონით დაგენილი 30 დღიანი ვადა, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ შპს ,,...” აღარ უნდა დაეკისროს ფინანსური სანქცია – ჯარიმა იმ გადაცდომისთვის, რომელიც გადმოცემულია 2004 წლის 3 ივნისის შუალედურ აქტში.
მოსარჩელეს – შპს ,,...” უარი ეთქვა ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ 19.12.2006 წლის ¹002-732 შეტყობინებაში მითითებული და მაშასადამე, პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხული გადასახადების ძირითადი თანხების, სულ ჯამში - 2 078,17 ლარისა და მათი ადეკვატური სანქცია-საურავების შემცირების (გაუქმების) თაობაზე ადმინისტრაციული აქტის გამოცემის დავალდებულების შესახებ მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უსაფუძვლბის გამო.
რაც შეეხება სასამართლო ექსპეტიზის ეროვნული ბიუროს 205 წლის 10 იანვრის 120/7 საექსპერტო დასკვნას, სასამართლომ მიიჩნია, რომ აღნიშნული დასკვნა არ ადასტურებს მოსარჩელე მხარის მტკიცების საფუძვლიანობას სადავო დარიცხვებთან მიმართებაში.
აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს შპს ,,...” და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალურმა ცენტრმა (საგადასახადო ინსპექციამ).
აპელანტი _ შპს ,,...” სააპელაციო საჩივრით ითხოვდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 29 ნოემბრის გადაწყვეტილების გაუქმება იმ ნაწილში, რომლითაც შპს ,,...” უარი ეთქვა საგადასახადო ორგანოს დავალდებულებაზე, გამოსცეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი მისი პირადი დარიცხვის ბარათზე დიდუბე_ჩუღურეთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის საფუძველზე დღგ-ის დარიცხულ გადასახადში ძირითადი თანხის, ჯარიმისა და საურავის გაუქმების თაობაზე და ითხოვდა ამ ნაწილში სარჩელის დაკმაყოფილებას.
მეორე აპელანტი _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრი (საგადასახადო ინსპექცია) სააპელაციო საჩივრით მოითხოვდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 29 ნოემბრის გადაწყვეტილების გაუქმებასა და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 26 იანვრის გადაწყვეტილებით აპელანტ _ შპს ,,...” სააპელაციო საჩივრი დაკმაყოფილდა; აპელანტ _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექციის) სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 29 ნოემბრის გადაწყვეტილება იმ ნაწილში, რომლითაც შპს ,,...” უარი ეთქვა საგადასახადო ორგანოს დავალდებულებაზე გამოსცეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი მისი პირადი დარიცხვის ბარათზე დიდუბე_ჩუღურეთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის საფუძველზე დღგ-ის დარიცხულ გადასახადში ძირითადი თანხის 1 083,6 ლარისა და ამ თანხის ადეკვატური ჯარიმისა და საურავის გაუქმების თაობაზე და ამ ნაწილში საქმეზე მიღებულ იქნა ახალი გადაწყვეტილება; შპს ,,...” სასარჩელო განცხადება _ საგადასახადო ორგანოს დავალდებულებაზე გამოსცეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი მისი პირადი დარიცხვის ბარათზე დიდუბე_ჩუღურეთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის საფუძველზე დღგ-ის დარიცხულ გადასახადში ძირითადი თანხის 1 083,6 ლარისა და ამ თანხის ადეკვატური ჯარიმისა და საურავის გაუქმების თაობაზე დაკმაყოფილდა; საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალურ ცენტრს (საგადასახადო ინსპექციას) დაევალა ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა შპს ,,...” პირადი დარიცხვის ბარათზე დღგ-ს გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხის 1 083,6 ლარის, ამ თანხის ადეკვატური ჯარიმისა და საურავის გაუქმების თაობაზე; თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 29 ნოემბრის გადაწყვეტილება დანარჩენ ნაწილში დარჩა უცვლელად.
სააპელაციო სასამართლო საქმის ფაქტობრივ და სამართლებრივ საკითხებთან დაკავშირებით დაეთანხმა და გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს შეფასებები და დასკვნები სარჩელის დაკმაყოფილების ნაწილში და დამატებით აღნიშნა, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 45-ე მუხლის თანახმად, საგადასახადო ორგანოს არც ერთ შეტყობინებას არ აქვს სავალდებულო იურიდიული ძალა გადასახადის გადამხდელისათვის/საგადასახადო აგენტისათვის ან სხვა ვალდებული პირისათვის, თუ იგი არ არის შედგენილი საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წერილობითი ფორმით და ამ კოდექსის 46-ე მუხლით დადგენილი წესით არ ჩაბარდა გადასახადის გადამხდელს/საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (2004 წ.) მე-80 მუხლის (,,საგადასახადო მოთხოვნა”) 1-ლი, მე-2 და მე-3 ნაწილების თანახმად, ,,საგადასახადო მოთხოვნა” არის საგადასახადო ორგნოს მიერ მხოლოდ ამ კოდექსით დადგენილი წესით გამოცემული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი, რომელიც წარედგინება გადასახადის გადამხდელს/საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს. ,,საგადასახადო მოთხოვნის” შესრულება სავალდებულოა ამ კოდექსით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით. საგადასახადო ორგანო ვალდებულია, გადასახადის გადამხდელს/საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს წარუდგინოს ,,საგადასახადო მოთხოვნა”, თუ არსებობს მისი წარდგენის საფუძველი. ფორმა და პროცედურები განისაზღვრება საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესით. იმავე მუხლის მე-4 ნაწილის ,,ბ” ქვეპუნქტის შესაბამისად, ,,საგადასახადო მოთხოვნის” წარდგენის ერთ-ერთი საფუძველია გამოვლენილ საგადასახადო სამართალდარღვევაზე ან საგადასახადო შემოწმების მასალებზე თანხების (საგადასახადო სანქციების ან/და დამატებით დარიცხული გადასახადების) დარიცხვის შესახებ საგადასახადო ორგანოს უფროსის/მოადგილის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლო განმარტავდა, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 52-ე მუხლის პირველი ნაწილის ,,რ” ქვეპუნქტით რეგლამენტირებულია საგადასახადო ორგანოების ვალდებულება, თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში, გადასახადის გადამხდელისათვის/საგადასახადო აგენტისათვის ან სხვა ვალდებული პირისათვის ,,საგადასახადო მოთხოვნის” წარდგენის შესახებ, ხოლო მისი შეუსრულებლობის ან არაჯეროვნად შესრულების შემთხვევაში, მისი შესრულების უზრუნველსაყოფად ამ კოდექსით დადგენილი წესით ზომების მიღების თაობაზე.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 84-ე მუხლის პირველი ნაწილის ,,გ” ქვეპუნქტი კი საგადასახადო ორგანოს ანიჭებს უფლებამოსილებას, ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფა განახორციელოს ქონებაზე ყადაღის დადებით. შესაბამისად, საგადასახადო ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის ღონისძიების _ ქონებაზე ყადაღის დადების გამოყენებამდე, აუცილებელია, არსებობდეს ,,საგადასახადო მოთხოვნა”, ქონების დაყადაღების შესახებ გადაწყვეტილება არ მიიღება, თუკი საგადასახადო ორგანოს სახეზე არ აქვს აღიარებული საგადასახადო დავალიანება.
სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებით, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექციის) 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინება წარმოადგენს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 2.1. ,,დ” მუხლით რეგლამენტირებულ ადმინისტრაციულ-სამრთლბრივ აქტს და მასზე ვრცელდება ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლით განსაზღვრული მოთხოვნები.
სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებით, განსახილველი დავის შემთხვევაში არ დგინდება, შპს ,,...” მხრიდან სადავო საგადასახადო აღიარებული ვლდებულებების არსებობა, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადი ინსპექციის) 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინება გამოცემულია 2004 წლის რედაქციის საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი პროცედურული ნორმების დაუცველად და თანახმად საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლის 1-ლი ნაწილისა, ექვემდებარება ბათილად ცნობას.
სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მსჯელობა, შპს ,,...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხული თანხის _ გადასახადის ძირითადი თანხების საერთო ჯამში _ 2 349,49 ლარის, აგრეთვე ჯარიმის თანხის _ 500 ლარის, ყველა ამ თანხის ადეკვატური ჯარიმისა და საურავის თანხების ნაწილში ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალების თაობაზე და მიუთითა, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის არარა აქტად აღიარების, ბათილად ცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების შესახებ სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს.
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს გარემოებანი, რომელზედაც იგი ამყარებს მოთხოვნებსა და შესაგებელს. მოპასუხე მხარე ვალდებულია, სარჩელის მოტივებიდან გამომდინარე ამტკიცოს საპირისპირო.
სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებით, აპელანტ _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექციის) მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი შპს ,,...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხული გადასახადების დარიცხვის სამართლებრივი საფუძვლები.
სააპელაციო სასამართლომ ასევე გაიზიარა შპს ,,...” მსჯელობა მისი პირადი აღრიცხვის ბარათზე, დღგ-ს გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხის, 1 083,6 ლარისა და ამ თანხის ადეკვატური ჯარიმისა და საურავის გაუქმების თაობაზე.
სააპელაციო სასამართლო განმარტავდა, რომ საგადასახადო კოდექსის 90-ე მუხლის თანახმად (2003 წლის რედაქცია), დამატებითი ღირებულების გადასახადი (შემდგომში დღგ) როგორც არაპირდაპირი გადასახადი არის საქართველოს ტერიტორიაზე საქონლის, სამუშაოს, მომსახურების წარმოებისა და მიმოქცევის პროცესში შექმნილი ღირებულების ნაწილი, აგრეთვე საქართველოს ტერიტორიაზე შემოტანილი ყველა დასაბეგრი საქონლის ღირებულების ნაწილის ბიუჯეტში სავალდებულო შენატანი. დღგ ექვემდებარება გადახდას საქონლის მიწოდების, სამუშაოს შესრულების ანდა მომსახურების გაწევის ყველა სტადიაზე. დასაბეგრ ბრუნვაზე გადასახდელი დღგ-ს თანხა განისაზღვრება როგორც სხვაობა ამ ბრუნვაზე დარიცხული გადასახადის თანხისა და ამ კარის მიხედვით წარდგენილი საგადასახადო ანგარიშფაქტურით და საბაჟო დეკლარაციებით ჩასათვლელ თანხას შორის.
საგადასახადო კოდექსის 92-ე მუხლის (2000 წლის 13 ივლისის ¹470) თანახმად, პირი, რომელიც ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას და ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვის განმავლობაში ახორციელებს დღგ-თი დასაბეგრ ოპერაციებს, რომელთა საერთო თანხა აღემატება 24 000 ლარს, ვალდებულია, ამ მომენტის დადგომამდე არა უგვიანეს მეორე დღისა საგადასახადო ორგანოში წარადგინოს განცხადება დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციისათვის.
საგადასახადო კოდექსის 102-ე მუხლის თანახმად (2002.25.06 ¹1586), საქონლის ექსპორტი იბეგრება ნულოვანი განაკვეთით.
სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია ის გარემოება, რომ შპს ,,...” დიდუბე-ჩუღურეთის რაიონული სასამართლოს 2000 წლის 13 ოქტომბრის ¹2/4-259 დადგენილებით, როგორც გადასახადის გადამხდელი, აღრიცხვაზე იდგა თბილისის დიდუბე-ჩუღურეთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციაში და არ წარმოადგენდა დღგ-ს გადამხდელს.
2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტის თანახმად, ირკვევა, რომ 2002 წლის 11 ივლისს შპს ,,...” ექსპორტზე გაიტანა 33889 ლარის ღირებულების საქონელი და საგადასახადო კოდექსის 92-ე მუხლის საფუძველზე ექვემდებარებოდა დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციას, აღნიშნული შუალედური აქტის საფუძველზე შპს ,,...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე განხორციელდა დღგ-ს გადასახადში ძირითადი თანხა _ 1 083,6 ლარის სანქციის _ 1 381,5 ლარისა და საურავის _ 1 703,92 ლარის დარიცხვა.
სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებით, განსახილველ შემთხვევაში აპელანტ _ შპს ,,...” 2002 წლის 11 ივლისს განხორციელებული 33889 ლარის ღირებულების ექსპორტის განხორციელებით დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება არ წარმოშობია. ამდენად, შპს ,,...” პირადი დარიცხვის ბარათზე დღგ-ს ნაწილში განხორციელებული დარიცხვა კანონშეუსაბამოა და ექვემდებარება გაუქმებას. ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 23-ე და 33-ე მუხლების თანახმად, მოპასუხეს _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალურ ცენტრს (საგადასახადო ინსპექციას) უნდა დაევალოს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემით შპს ,,...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე დღგ-ს გადასახადში დარიცხული ძირითადი თანხის - 1 083,6 ლარის და ამ თანხის ადეკვატური ჯარიმისა და საურავავის გაუქმება (ჩამოწერა).
აღნიშნული გადაწყვეტილება საკასაციო საჩივრით გაასაჩივრა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალურმა ცენტრმა (საგადასახადო ინსპექციამ), რომლითაც მოითხოვა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 26 იანვრის გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით მოსარჩელისათვის სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
კასატორი საკასაციო საჩივარში აღნიშნავდა, რომ სააპელაციო სასამართლოს მიერ გასაჩივრებული გადაწყვეტილება გამოტანილია კანონის დარღვევით, კერძოდ, სასამართლომ არ გამოიყენა კანონი, რომელიც უნდა გამოეყენებინა; გამოიყენა კანონი, რომელიც არ უნდა გამოეყენებინა და არასწორად განმარტა კანონი.
კასატორის მითითებით, პირველი ინსტანციისა და სააპელაციო სასამართლოებმა უხეშად დაარღვიეს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მოთხოვნები, როდესაც საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადი ინსპექციის) 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინება ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ განიხილა ადმინისტრაციულ აქტად.
კასატორი მიუთითებდა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მეორე მუხლის პირველი ნაწილის ,,დ” პუნქტზე, რომლის თანახმად, ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ესაა _ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს. აღნიშნულიდან გამომდინარე, კასატორის მოსაზრებით, დასახელებული შეტყობინება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 87-ე მუხლის თანახმად, წარმოადგენს საინფორმაციო ხასიათის დოკუმენტს.
კასატორი ასევე აღნიშნავდა, რომ ის გარემოება, რომ საქონლის ექსპორტი იბეგრება ნულოვანი განაკვეთით, არ უნდა გახდეს შპს ,,...” დღგ-ს გადასახადში დარიცხული თანხის გაუქმების საფუძველი, რადგან ერთმანეთისაგან უნდა იქნეს განსხვავებული ტერმინი ,,იბეგრება ნულოვანი განაკვეთით” და ,,დღგ-საგან გათავისუფლება”.
აღნიშნულის საფუძველზე კასატორი ითხოვდა სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმებასა და საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღებას.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლების შესწავლისა და გასაჩივრებული გადაწყვეტილების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის საკასაციო საჩივარი უსაფუძვლოა და არ უნდა დაკმაყოფილდეს, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ გასაჩივრებული გადაწყვეტილება მიღებულია კანონის სწორი გამოყენებისა და განმარტების საფუძველზე, სახეზე არ არის მატერიალური და საპროცესო სამართლის ნორმების დარღვევა რაც არ იძლევა საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილების საფუძველს.
საკასაციო სასამართლო სრულად იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ წარმოდგენილ მოტივაციას და თავის მხრივ მიუთითებს შემდეგზე: საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 87-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, აღიარებული საგადასახადო ვალდებულების არსებობის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია, საგადასახადო ვალდებულების უზრუნველყოფის მიზნით, სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე, ყადაღა დაადოს გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის საკუთრებაში არსებულ ან/და ბალანსზე რიცხულ (ლიზინგით მიღებულის გარდა) ნებისმიერ ქონებას, მათ შორის, მოძრავ, უძრავ, არამატერიალურ ქონებას, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების მოცულობის ფარგლებში.
იმავე მუხლის მე-15 ნაწილის შესაბამისად (სადავო პერიოდისათვის მოქმედი რედაქციით), თუ საგადასახადო დავალიანება არ არის აღიარებული და საგადასახადო ორგანოს საკმარისი საფუძველი აქვს მიიჩნიოს, რომ გადასახადის გადახდევინებას საფრთხე ემუქრება, მას უფლება აქვს, მოითხოვოს გადასახადის დაუყოვნებლივ გადახადა და მისი გადაუხდელობის შემთხვევაში ყადაღა დაადოს მოვალის ქონებას საგადასახადო დავალიანებისას არსებული გირაოს/იპოთეკის უფლების ფარგლებში, ამ მუხლის მე-4 ნაწილით განსაზღვრული მოთხოვნის გაუთვალისწინებლად.
ზემოაღნიშნული მუხლის ანალიზის საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს შემდეგს, გადასახადის გადამხდელის ქონებაზე ყადაღის დადება წარმოადგენს საგადასახადო ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის ერთ-ერთ უმძლავრეს საშუალებას, რომლის გამოყენების შესაძლებლობაც, სასამართლო გადაწყვეტილების გარეშე, საგადასახადო ორგანოს ეძლევა ორ შემთხვევაში: ა) თუ გადასახადის გადამხდელს აქვს აღიარებული საგადასახადო ვალდებულება და ბ) თუ საგადასახადო დავალიანება აღიარებული არ არის, მაგრამ საგადასახადო ორგანოს საკმარისი საფუძველი აქვს მიიჩნიოს, რომ გადასახადის გადახდევინებას საფრთხე ემუქრება. იმავე მუხლის მე-16 ნაწილი განსაზღვრავს იმ გარემოებათა ამომწურავ ჩამონათვალს, რა შემთხვევაშიც ივარაუდება, რომ გადასახადის გადახდას ემუქრება საფრთხე.
საგადასახადო გირავნობა/იპოთეკა არის სახელმწიფოს უფლება, საგადასახდო ვალდებულების შესრულება უზრუნველყოს საგადასახადო დავალიანების მქონე გადასახადის გადამხდელის, საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის ქონებით, რა უფლებაც საგადასახადო ორგანოს წარმოეშობა საგადასახაო დავალიანებაზე დავის დაწყებისთანავე ან/და აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებასთან ერთად.
საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 3.10¹05.02/19844 წერილზე დაყრდნობით სააპელაციო სასამართლო უდავოდ მიიჩნევს ფაქტს იმის თაობაზე, რომ შპს ,,...” ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ 19.12.06 ¹002-732 შეტყობინებაში მითითებული თანხის დარიცხვის საფუძველია საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის ქ. თბილისის დიდუბე-ჩუღურეთის საოლქო-საგადასახადო ინსპექციის 2004 წლის 3 ივნისის შუალედური აქტი, რომელმაც მოიცვა შემოწმების პერიოდი 2001 წლის 01 ნოემბრიდან 2004 წლის 01 მაისამდე.
საქმეზე ასევე უდავოდაა დადგენილი, რომ შპს ,,...” სადავო საგადსახადო ვალდებულების არსებობის აღიარება არ მოუხდენია.
საგადასახადო კოდექსის ზემოაღნიშნული ნორმების შინაარსი და საქმეზე დადგენილად ცნობილი ფაქტობრივი გარემოებები საკასაციო სასამართლოს აძლევს საფუძველს დაადასტუროს სააპელაციო სასამართლოს მსჯელობა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის საგადასახადო ინსპექციის) მიერ, 2006 წლის 19 დეკემბრის ¹002-732 შეტყობინების, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის პროცედურული ნორმების დარღვევით გამოცემის თაობაზე, რაც საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 60.1 მუხლის შესაბამისად იძლევა მითითებული შეტყობინების ბათილობის საფუძველს.
საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს კასატორის მოტივაციას სააპელაციო სასამართლოს მხრიდან სადავო შეტყობინების მიმართ საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 60.1 მუხლის გამოყენების დაუშვებლობის თაობაზე იმ მოტივით, რომ ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ შეტყობინება არ წარმოადგენს ადმინისტრაციულ აქტს.
საკასაციო სასამართლო კასატორის ყურადღებას მიაქცევს იმ სამართლებრივ შედეგს, რაც თან სდევს ქონებაზე ყადაღის დადებას. საგულისხმოა, რომ ქონებაზე ყადაღის დადების გზით მნიშვნელოვნად იზღუდება გადასახადის გადამხდელის საკუთრების უფლება, მას ეკრძალება ქონების ნებისმიერი ფორმით გასხვისება, გამონაკლისია თავად საგადასახადო ორგანოს თანხმობა ქონების გასხვისებაზე, თუ ქონების რეალიზაციის გზით ამოღებული თანხა შეიტანება საგადასახადო დავალიანების დასაფარავად, ამდენად, თავად ის სამართლებრივი შეზღუდვა, რაც თან სდევს ქონებაზე ყადაღის დადებას, ამ უკანასკნელის თაობაზე მიღებულ აქტს უპირობოდ ანიჭებს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სტატუსს, რაც ასევე აისახა საგადასახადო კოდექსის შესაბამის ნორმაში. კერძოდ, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 87.3 მუხლის თანახმად, ქონებაზე ყადაღის დადება წარმოადგენს ადმინისტრაციულ აქტს, ფორმდება საგადასახადო ორგანოს უფროსის/ მოადგილის ბრძანებით და ძალაში შედის მოვალისათვის კანონით დადგენილი წესით გაცნობისთანავე.
ამდენად, კასატორის მსჯელობა იმის თაობაზე, რომ საგადასახადო იპოთეკის/გირავნობის შესახებ შეტყობინება არ წარმოადგენს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს წინააღმდეგობაში მოდის თავად საგადასახადო კოდექსის ნორმებთან და მოკლებულია სამართლებრივ საფუძველს.
საკასაციო სასამართლო საქმეში დაცული მასალების ანალიზის საფუძველზე დაასკვნის, რომ სააპელაციო სასამართლო მართებულად მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლზე. მითითებული მუხლის შესაბამისად, თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს ის გარემოებები რომელზედაც იგი ამყარებს მოთხოვნასა და შესაგებელს. საგულისხმოა, რომ მიუხედავად სასამართლოს მხრიდან არაერთი მოთხოვნისა, კასატორის მიერ წარმოდგენილი ვერ იქნა სადავო თანხის ნაწილის დარიცხვის სამართლებრივი საფუძველი, რაც ამ ნაწილში დარიცხვას ქმნის კანონშეუსაბამოდ. საქმის მასალებით დადგენილია, რომ აქტის საფუძველზე შპს ,,...” მოგების გადასახადში დაერიცხა 160 ლარი, შეტყობინებაში მითითებულია 246,6 ლარი, ვერ დგინდება თანხის 86,6 ლარის დარიცხვის საფუძველი; საშემოსავლო გადასახადში აქტით დარიცხულია 101,79 ლარი, შეტყობინებაში მითითებულია 680,49 ლარი, ამდენად, ვერ დგინდება 578,7 ლარის დარიცხვის საფუძველი; სოციალური დაზღვევის გადასახადში აქტით დარიცხულია 167,93 ლარი, შეტყობინებაში მითითებულია 1 568,33 ლარი, ზედმეტადაა მითითებული 1 400,4 ლარი; ასევე გაურკვეველია ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადის 283,79 ლარისა და სალარო აპარატის უქონლობისათვის ჯარიმის თანხის დარიცხვის სამართლებრივი საფუძვლები.
რაც შეეხება საზოგადოებისათვის დღგ-ის და მასზე დარიცხული საურავის მოხსნის კანონიერების საკითხს, საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ კასატორის პრეტენზია ამ ნაწილში ემყარება საგადასახადო კოდექსის ნორმის არასწორ განმარტებას. სადავო პერიოდისათვის მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 92-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ,,პირი, რომლის მიერ მიწოდებისათვის განკუთვნილი ერთჯერადი ოპერაციის შედეგად შეძენილი ან/და ინპორტირებული საქონლის ღირებულება აღემატება 24 000 ლარს, ვალდებულია, მიწოდების განხორციელებამდე საგადასახადო ორგანოში წარადგინოს განცხადება დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციისათვის”.
საკასაციო სასამართლო კასატორის ყურადღებას მიაქცევს ნორმის შინაარსს, რომელშიც დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულებაზე საუბარია იმ პირობებში, როდესაც ადგილი აქვს 24 000 ლარს ზემოთ ღირებულების საქონლის იმპორტირებას.
კასატორი საკასაციო საჩივარში თავადვე ადასტურებს, რომ შპს ,,...” მხრიდან 2002 წლის 11 ივლის განხორციელდა 33 889 ლარის ღირებულების საქონლის გატანა ექსპორტზე.
დადგენილი ფაქტობრივი გარემოება საკასაციო სასამართლოს აძლევს საფუძველს დაადასტუროს სააპელაციო სასამართლოს განმარტების მართებულობა იმის თაობაზე, რომ საზოგადოებას 2002 წლის 11 ივლისს განხორციელებული 33 889 ლარის ღირებულების საქონლის ექსპორტირებისათვის დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 92-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე (სადავო პერიოდისათვის მოქმედი რედაქცია) არ წარმოშობია.
აქვე საკასაციო სასამართლო ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ კასატორი სადავოდ არ ხდის და არც წარმოადგენს მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ საზოგადოების მხრიდან ადგილი ჰქონდა მიწოდებისათვის განკუთვნილი ერთჯერადი ოპერაციის შედეგად 24 000 ლარზე მეტი ღირებულების საქონლის შეძენის ფაქტს, რაც, საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, გამორიცხავს საზოგადოებასთან მიმართებაში ზემოაღნიშნული მოთხოვნის გავრცელების შესაძლებლობას. ამასთან, მითითებული ნორმის გამოყენების კანონიერების შეფასებისას, საფუძველსმოკლებულია კასატორის მხრიდან წარმოდგენილი განმარტება იმის თაობაზე, რომ სასამართლომ არ იმსჯელა იმ განმასხვავეველ გარემოებებზე, რაც ,,ნულოვანი განაკვეთით დასაბეგრ ოპერაციას” განასხვავებს ,,დღგ-ის გადახდისაგან გათავისუფლებული ოპერაციისაგან”.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სახეზე არ არის გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმებისა და საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილების სამართლებრივი საფუძველი.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 410-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის საკასაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდეს;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 26 იანვრის გადაწყვეტილება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.