ბს-1042-1013(კ-10) 05 იანვარი, 2011 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნინო ქადაგიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე, ლევან მურუსიძე

სხდომის მდივანი _ ნ. მარგველაშვილი

I კასატორი (მოპასუხეები) _ ბათუმის რეგიონალური ცენტრი და სსიპ შემოსავლების სამსახური, წარმომადგენლები ა. ს-შვილი, ლ. ჭ-შვილი, ა. დ-ძე;

II კასატორი (მოპასუხე) _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, წარმომადგენელი გ. ზ-ძე;

მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე) _ სს «...», წარმომადგენელი ნ. გ-ძე;

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება _ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 25 ივნისის გადაწყვეტილება;

დავის საგანი _ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი

2009 წლის 30 ოქტომბერს შპს «...» სასარჩელო განცხადებით მიმართა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მოპასუხეების-საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია), საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს მიმართ, რომლითაც მოითხოვდა ბათუმის რეგიონალური ცენტრის 2009 წლის 24 ივლისის ¹5338 ბრძანების, 2009 წლის 27 ივლისის ¹16268/465 საგადასახადო მოთხოვნის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2009 წლის 25 სექტემბრის ¹3124 ბრძანებისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2009 წლის 19 ოქტომბრის გადაწყვეტილების ბათილად ცნობას.
ბათუმის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2010 წლის 2 მარტის გადაწყვეტილებით სს «...» სარჩელი არ დაკმაყოფილდა უსაფუძვლობის გამო.
საქალაქო სასამართლომ იხელმძღვანელა შემდეგი მოსაზრებებით:
პირველი ინსტანციის სასამართლომ დადგენილად ცნო, რომ სს «...» 2009 წლის 31 მარტს განცხადებით მიმართა ბათუმის რეგიონალურ ცენტრს ქონებისა და მოგების წლიური დეკლარაციის წარდგენის ვადის გაგრძელების მოთხოვნით. ამ დროისათვის ქონების გადასახადის პირადი აღრიცხვის ბარათზე მას ერიცხებოდა ზედმეტობა 415 ლარის ოდენობით. საგადასახადო სამსახურის მიერ ჩაითვალა, რომ სს «...» მიერ თანხის გადახდა დეკლარაციების წარდგენის ვადის გაგრძელების მომენტისათვის მოხდა ნაწილობრივ, რამდენადაც გადასახდელი თანხა 2009 წლის 30 ივნისს წარდგენილი 2008 წლის ქონების გადასახადის წლიური დეკლარაციის მიხედვით, შეადგენდა 6622 ლარს, ხოლო როგორც აღინიშნა, პირადი აღრიცხვის ბარათზე მას ერიცხებოდა ზედმეტობა 415 ლარის ოდენობით, შეაბამისად სს «...» მიერ არ შესრულებულა საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლით დადგენილი პირობები.
ბათუმის რეგიონული ცენტრის 2009 წლის 24 ივლისის ¹5338 ბრძანებით და 2009 წლის 27 ივლისის ¹16268/465 საგადასახადო მოთხოვნით სს «...», საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლის საფუძველზე, დაჯარიმდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2009 წლის 25 სექტემბრის ¹3124 ბრძანებით, სს «...» საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, რაც გადამხდელის მიერ გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებულ დავების განხილვის საბჭოში. საბჭოს 2009 წლის 19 ოქტომბრის გადაწყვეტილებით საჩივარი არ დაკმაყოფილდა.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ, მხარეთა განმარტებებით, აგრეთვე საქმეში წარმოდგენილი ქონების გადასახადის პირადი ბარათით დადგენილად მიიჩნია, რომ 2008 წლის 16 ივნისს სს «...» 2007 წლის მონაცემების შესაბამისად დაერიცხა ქონების გადასახადი 5 335 ლარის ოდენობით. 2008 წლის 26 ივნისს სს «...» გადაიხადა 4 428.89 ლარი. ამასთან ქონების გადასახადში მას ჰქონდა ზედმეტობა 1 321.33 ლარი, რაც ჯამში შეადგენს 5 750.22 ლარს. შესაბამისად, 2009 წლის 1 აპრილისათვის სს «...» გადახდილი ჰქონდა 5 750.22 ლარი ანუ 415.22 ლარით მეტი, ვიდრე 2008 წლის 16 ივნისს დარიცხული საავანსო გადასახადი.
Pპირველი ინსტანციის სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელე მხარის მტკიცება, რომ საგადასახადო სამსახურმა სს «...» მიმართ უსაფუძვლოდ გამოიყენა საგადასახადო კოდექის 131-ე მუხლი და განმარტა, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის თანახმად, თუ გადასახადის გადამხდელი/საგადასახადო აგენტი ან სხვა ვალდებული პირი წლიურ საშემოსავლო, ქონების ან მოგების გადასახადის დეკლარაციის წარდგენის ვადის გასვლამდე წერილობით მიმართავს საგადასახადო ორგანოს ვადის გაგრძელების თაობაზე და გადაიხდის იმ დროისათვის მოსალოდნელ გადასახადსაც, დეკლარაციის წარდგენის ვადა ავტომატურად გაუგრძელდება 3 თვით. ამ მუხლის თანახმად, საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადის გაგრძელება არ მოქმედებს გადასახადის გადახდის დროზე და არ აჩერებს გადაუხდელ გადასახადზე საურავის დარიცხვას. სასამართლომ მიუთითა ამავე კოდექსის მე-3 მუხლის მე-2 ნაწილზე, რომლითაც საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსი საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობის აღსრულების მიზნით გამოსცემს ბრძანებებს, შიდა ინსტრუქციებსა და მეთოდურ მითითებებს საგადასახადო ორგანოების მიერ საგადასახადო კანონმდებლობის გამოყენებასთან დაკავშირებით. საგადასახადო ორგანოები საგადასახადო კანონმდებლობის აღსრულების პროცესში ხელმძღვანელობენ ასეთი ბრძანებებით, შიდა ინსტრუქციებითა და მეთოდური მითითებებით. სასამართლომ მიუთითა საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლთან დაკავშირებით გამოცემულ «საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადის გაგრძელების შესახებ» მეთოდური მითითებების დამტკიცების თაობაზე შემოსავლების სამსახურის უფროსის 2009 წლის 26 მარტის ¹722 ბრძანებაზე, რომლის თანახმად, თუ დადგენილ ვადაში გადახდილი გადასახადის თანხა არ დაემთხვევა გადავადებული დეკლარაციით ფაქტიურად დეკლარირებულს, შესაბამისად უარყოფით სალდოს დაერიცხება საურავი და გადამხდელის მიმართ გამოყენებული იქნება საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლით გათვალისწინებული საჯარიმო სანქციები.
საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, სასამართლომ უდავოდ დადასტურებულად მიიჩნია, რომ სს «...» 2009 წლის 31 მარტს განცხადებით მიმართა შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალურ ცენტრს და მოითხოვა ქონების 2008 წლის წლიური დეკლარაციების წარდგენის ვადის გაგრძელება, თუმცა მის მიერ საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის გათვალისწინებული ვალდებულება, რაც დეკლარაციის გადავებისათვის აუცილებელ პირობას წარმოადგენს, მხოლოდ ნაწილობრივ იქნა შესრულებული, კერძოდ, მოსალოდნელი გადასახადი «...» მიერ მთლიანად არ იქნა გადახდილი, მას პირადი აღრიცხვის ბარათზე ერიცხებოდა ზედმეტობა, მხოლოდ 415 ლარის ოდენობით. აქედან გამომდინარე, სასამართლომ მიიჩნია, რომ სს «...» არ შეასრულა საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლით გათვალისწინებული პირობა, რის გამოც მის მიერ 2009 წლის 30 ივნისს წარმოდგენილი დეკლარაცია საგადასახადო სამსახურმა სწორად ჩათვალა დაგვიანებით წარდგენილად.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ, საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლზე მითითებით დაასკვნა, რომ სს «...» კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად იქნა დაჯარიმებული 931.05 ლარით.
სასამართლომ მიიჩნია, რომ ბათუმის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია) 2009 წლის 24 ივლისის ¹5338 ბრძანება და 2009 წლის 27 ივლისის ¹16268/465 საგადასახადო მოთხოვნა, მოსარჩელისათვის ჯარიმის სახით 931.05 ლარის დარიცხვის თაობაზე, აგრეთვე სს «...» საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ საქართევლოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2009 წლის 25 სექტემბრის ¹3124 ბრძანება და სს «...» საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის შესახებ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2009 წლის 19 ოქტომბრის გადაწყვეტილება კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად არის მიღებული.
მითითებული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა სს «...».
აპელანტი სააპელაციო საჩივრით ითხოვდა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2010 წლის 2 მარტის გადაწყვეტილების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებას.
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 25 ივნისის გადაწყვეტილებით სს «...» სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; გაუქმდა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს 2010 წლის 2 მარტის გადაწყვეტილება და მიღებულ იქნა ახალი გადაწყვეტილება; სს «...» სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; ბათილად იქნა ცნობილი ბათუმის რეგიონალური ცენტრის 2009 წლის 24 ივლისის ¹5338 ბრძანება, 2009 წლის 27 ივლისის ¹16268/465 საგადასახადო მოთხოვნა, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2009 წლის 25 სექტემბრის ¹3124 ბრძანება და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2009 წლის 19 ოქტომბრის გადაწყვეტილება სს «...» 731,05 ლარის დარიცხვის ნაწილში.
სააპელაციო სასამართლომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლზე მითითებით განმარტა, რომ დასაშვებია წლიური საშემოსავლო, მოგების ან ქონების დეკლარაციის წარდგენის ვადის გაგრძელება იმ პირობებით, თუ გადამხდელი დეკლარაციის წარდგენის ვადის გასვლამდე მიმართავს საგადასახადო ორგანოს და გადაიხდის იმ დროისათვის მოსალოდნელ გადასახადს, დეკლარაციის წარდგენის ვადის გაგრძელება არ მოქმედებს გადასახადის გადახდის დროზე და არ აჩერებს გადაუხდელ გადასახადზე საურავის დარიცხვას. სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ 2009 წლის 1 აპრილისათვის სს «...» გადახდილი ჰქონდა 5 750,22 ლარი.
სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში საგადასახადო ორგანოში საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადის დარღვევა იწვევს პირის დაჯარიმებას მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როცა დაგვიანებით წარდგენილი დეკლარაციის საფუძველზე დგინდება ბიუჯეტში დამატებით გადასახდელი თანხა და ამ მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმა გამოიყენება დეკლარაციის საფუძველზე გადასახდელი თანხის მხოლოდ იმ ნაწილის მიხედვით, რომელიც არ იყო გადახდილი. სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებით, აღნიშნულს განამტკიცებს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსის 2007 წლის 27 მარტის ბრძანებით დამტკიცებული მეთოდური მითითებები საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის გამოყენებასთან დაკავშირებით და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსის 2007 წლის 13 აპრილის ¹3073 ბრძანება «საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის გამოყენებასთან დაკავშირებით მეთოდური მითითებების დამტკიცების თაობაზე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2007 წლის 27 მარტის ¹2824 ბრძანებაში ცვლილების შეტანის თაობაზე».
საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლის შინაარსი სააპელაციო სასამართლომ განმარტა იმგვარად, რომ განსახილველ შემთხვევაში დეკლარაციის საფუძველზე გადამხდელისათვის გადასახდელად დასარიცხი თანხა შეადგენდა 6 622 ლარს, საიდანაც გადამხდელს 5 750,22 ლარი გადახდილი ჰქონდა, ამდენად 131-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული გადასახდელად დასარიცხი გადასახადის თანხის 5% გაანგარიშებული უნდა იქნეს დარიცხული და გადახდილი გადასახადის თანხებს შორის სხვაობიდან (6 622 – 5 570.22 = 871.78). სამ თვეზე გაანგარიშებით 871.78 ლარის 5% შეადგენს 130,8 ლარს, ვინაიდან საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლის მე-2 ნაწილით, ამ მუხლის პირველ ნაწილის მიხედვით გამოანგარიშებული სანქციის ჯამური თანხა არ უნდა იყოს 200 ლარზე ნაკლები, სს «...» გადასახდელად უნდა დაკისრებოდა ჯარიმა 200 ლარის ოდენობით. სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ ქონების დეკლარაციის საფუძველზე დარიცხული გადასახადის თანხა 6 622 ლარი გადამხდელს კანონით დადგენილ ვადაში გადახდილი აქვს სრულად (5 750.22 ლარი მას გადახდილი ჰქონდა 2008 წლის 26 ივნისის მდგომარეობით, ხოლო დანარჩენი 871.78 ლარი გადაიხადა კანონით დადგენილ ვადაში), რასაც საგადასახადო ორგანო სადავოდ არ ხდის. შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლომ ჩათვალა, რომ სახელმწიფო ბიუჯეტს გადამხდელის ქმედებით რაიმე ზიანი არ მისდგომია.
მითითებული გადაწყვეტილება საკასაციო საჩივრით გაასაჩივრეს საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ, სსიპ შემოსავლების სამსახურმა და ბათუმის რეგიონალურმა ცენტრმა.
Kკასატორი-საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მოსაზრებით, საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლთან მიმართებაში არსებობს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2007 წლის 27 მარტის ¹2824 ბრძანებით გათვალისწინებული მეთოდური მითითება, რომლის თანახმად თუ დადგენილ ვადაში გადახდილი გადასახადის თანხა არ დაემთხვევა გადავადებული დეკლარაციით ფაქტიურად დეკლარირებულს, შესაბამისად, უარყოფით სალდოს დაერიცხება საურავი და გადამხდელის მიმართ გამოყენებული იქნება საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლით გათვალისწინებული საჯარიმო სანქციები. აღნიშნულიდან გამომდინარე, ვინაიდან გადასახადის გადამხდელის მიერ გადახდილ გადასახადის თანხასა და გადავადებული დეკლარაციით ფაქტიურად დეკლარირებულ თანხას შორის უარყოფითი სალდო შეადგენს 6207 ლარს, ფინანსთა სამინისტრო მიიჩნევდა, რომ გადასახადის გადამხდელის მიმართ, საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლით განსაზღვრული სანქციის ოდენობა დადგენილია საგადასახადო კანონმდებლობის მოთხოვნათა სრული დაცვით.
Kკასატორები- ბათუმის რეგიონალური ცენტრი და სსიპ შემოსავლების სამსახური საკასაციო საჩივარში აღნიშნავდნენ, რომ სს «პოლიგრაფისტის» წერილობითი მომართვა არ აკმაყოფილებდა საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის და შემოსავლების სამსახურის 2009 წლის 26 მარტის ¹722 ბრძანებით დამტკიცებულ –საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადის გაგრძელების შესახებ მეთოდური მითითებით დადგენილ მოთხოვნებს.
კასატორთა მოსაზრებით, გასაჩივრებული გადაწყვეტილებით სააპელაციო სასამართლომ საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის განმარტებით შემოსავლების სამსახურის ზემოაღნიშნული ბრძანებით დადგენილი მოთხოვნებისაგან განსხვავებული წესი დაადგინა. კასატორი თვლიდა, რომ აღნიშნული საგადასახადო კოდექსის ზემოთ მითითებულ ნორმებთან ერთად ეწინააღმდეგებოდა საგადასახადო კოდექსის 71-ე მუხლის პირველი ნაწილის «ა» პუნქტის მოთხოვნებს. კასატორები მიიჩნევდნენ, რომ გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მიღების დროისათვის არ მომხდარა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების სათანადოდ გამოკვლევა და მისი სწორი სამართლებრივი შეფასება.
ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, კასატორები საკასაციო საჩივრით ითხოვდნენ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 25 ივნისის გადაწყვეტილების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმას.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლების შესწავლის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენისა და გასაჩივრებული გადაწყვეტილების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და ბათუმის რეგიონალური ცენტრის საკასაციო საჩივრები უსაფუძვლოა და არ უნდა დაკმაყოფილდეს, შემდეგ გარემოებათა გამო:
როგორც საქმეში წარმოდგენილი მასალების ანალიზი და მხარეთა მიერ სასამართლოზე განვითარებული მოსაზრებები ცხადყოფს, წინამდებარე შემთხვევაში დავის საგანს წარმოადგენს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლის გამოყენების მართლზომიერება ამავე კოდექსის 96-ე მუხლთან მიმართებაში.
საქმის არსებითად გადაწყვეტისა და ზემოაღნიშნული ნორმების შეფარდების კანონიერების განსაზღვრის მიზნით, საკასაციო სასამართლო საჭიროდ მიიჩნევს მითითებული ნორმების სამართლებრივ ანალიზს.
საქმეზე დადგენილადაა ცნობილი, რომ სს ,,…” 2009 წლის 31 მარტს განცხადების საფუძველზე მოითხოვა 2008 წლის მოგებისა და ქონების გადასახადების დეკლარაციების წარდგენის ვადის გაგრძელება. ასეთი მოთხოვნის სამართლებრივ საფუძველს წარმოადგენს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლი, რომელიც ადგენს, რომ თუ გადასახადის გადამხდელი/საგადასახადო აგენტი ან სხვა ვალდებული პირი წლიური საშემოსავლო, ქონების ან მოგების გადასახადის დეკლარაციის წარდგენის ვადის გასვლამდე წერილობით მიმართავს საგადასახადო ორგანოს ვადის გაგრძელების თაობაზე და გადაიხდის იმ დროისათვის მოსალოდნელ გადასახადსაც, დეკლარაციის წარდგენის ვადა ავტომატურად გაგრძელდება 3 თვით. ამ მუხლის თანახმად საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადის გაგრძელება არ მოქმედებს გადასახადის გადახდის დროზე და არ აჩერებს გადაუხდელ გადასახადზე საურავის დარიცხვას.
როგორც ზემოაღნიშნული მუხლის ანალიზი ცხადყოფს, იმისთვის, რათა დაინტერესებულმა პირმა (გადასახადის გადამხდელმა) მიაღწიოს დასახულ მიზანს- მოგებისა და ქონების გადასახადების დეკლარაციების წარდგენის ვადების ავტომატურ გაგრძელებას - მან ერთდროულად უნდა შეასრულოს ორი სავალდებულო პირობა: 1. გადასახადის დეკლარაციის წარდგენის ვადის გასვლამდე წერილობით მიმართოს საგადასახადო ორგანოს ვადის გაგრძელების თაობაზე და 2. იმავდროულად, ანუ იმავე ვადაში (გადასახადის გადახდისთვის კანონით დადგენილ ვადაში) გადაიხადოს იმ დროისათვის მოსალოდნელი გადასახადის თანხები;
საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს სამ ძირითად ფაქტორზე: 1. ქონების გადასახადების დეკლარაციების წარდგენისთვის კანონით დადგენილ ზღვრულ ვადებზე, 2. მოსარჩელის მიერ ვადების გაგრძელების შესახებ განცხადების წარდგენის კონკრეტულ დროზე და 3. მოსარჩელის მიერ მოსალოდნელი გადასახადების გადახდის ვალდებულების შესრულების კონკრეტულ დროზე;
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, ქონების გადასახადის დეკლარაციის წარდგენის ვადა გრძელდება საგადასახადო წლის 01 აპრილამდე;
უდავოა, რომ მოსარჩელე სს ,,…” ქონების გადასახადის დეკლარაციის წარდენის ვადის გაგრძელების მიზნით მოპასუხეს სათანადო განცხადება წარუდგინა დეკლარაციის წარდგენის ვადის გასვლამდე – 2009 წლის 01 აპრილამდე – 2009 წლის 31 მარტს, რაც იმას ნიშნავს, რომ სს ,,…” მოცემულ შემთხვევაში ნამდვილად შეასრულა საგადახასადო კოდექსის 96-ე მუხლით გათვალისწინებული პირველი პირობა;
რაც შეეხება მოსალოდნელი გადასახადების გადახდის ვალდებულებას, დადგენილია, რომ 2009 წლის 01 აპრილის მდგომარეობით მოსარჩელემ გადაიხადა 5750 ლარი, აქედან ქონების გადასახადის პირადი აღრიცხვის ბარათზე ერიცხებოდა ზედმეტობა 415 ლარის ოდენობით;
ზემოაღნიშნული დადგენილი გარემოებებიდან გამომდინარე საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ სს ,,…” საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლით დადგენილი ორივე სავალდებულო პირობის შესრულების გამო ავტომატურად გაუგრძელდა მოგებისა და ქონების გადასახადების დეკლარაციების წარდგენის ვადები 3 თვით, კერძოდ 2009 წლის 01 ივლისამდე.
თუ ჩავთვლით, რომ სს ,,…” საქართვლოს საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის საფუძველზე ნამდვილად მოიპოვა ქონების გადასახადის დეკლარაციის 2009 წლის 01 ივლისამდე წარდგენის უფლება (მოსარჩელის მიერ ქონების გადასახადის დეკლარაცია საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილია 2009 წლის 30 ივნისს,) მაშინ სახეზე არ არის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით გათვალისწინებული გადაცდომის შემადგენლობის ერთ-ერთი აუცილებელი ელემენტი – დეკლარაციის საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილი ვადის დარღვევით წარდგენა.
საკასაციო სასამართლო ადასტურებს, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლით დადგენილი ორი სავალდებულო პირობიდან ერთ-ერთის დაუცველობა გადასახადის გადამხდელისათვის გამორიცხავს დეკლარაციის წარდგენის ვადის ავტომატურად გაგრძელების შესაძლებლობას და ასეთი გადამხდელის მიმართ იწვევს საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლით დადგენილი პასუხისმგებლობის მექანიზმის ამოქმედებას, თუმცა განსახილველ შემთხვევაში საკასაციო სასამართლო გამორიცხავს 96-ე მუხლის დაუცველობის ფაქტს. აღნიშნული მოსაზრების განვითარების შესაძლებლობას საკასაციო სასამართლოს აძლევს ასევე თავად ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ შექმნილი დოკუმენტი, კერძოდ, საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს სს ,,…” მიმართ 30.06.2009 წელს შედგენილი საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის მოტივაციაზე, რომლითაც დასტურდება, რომ სს ,,…” გადავადებული ჰქონდა დეკლარაციის წარდგენის ვალდებულება, თუმცა ოქმის შედგენის საფუძვლად მოხმობილია საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლი (დადგენილ ვადაში დეკლარაციის წარუდგენლობა);
ყოველივე აღნიშნულის საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ გადავადებული დეკლარაციის წარდგენის შემდგომ დარიცხულ გადასახადის თანხაზე 6622 ლარზე ზედმეტად დარიცხული 415 ლარის გამოკლებით მიღებულ უარყოფით სალდოზე – 6207 ლარზე საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლით გათვალისწინებული საჯარიმო სანქციის 931.05 ლარის სს «…» დარიცხვა (6207X5%X3=931.05) არასწორია და ეწინააღმდეგება კანონის მოთხოვნას, ვინაიდან სახეზე არ არის 131-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით გათვალისწინებული გადაცდომის შემადგენლობა. საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის ბოლო წინადადების ანალიზი ცხადყოფს, რომ კანონმდებელი გადასახადის გადამხდელისთვის დეკლარაციის წარდგენის ვადის ავტომატურად გაგრძელების პირობებში უშვებს ვარაუდს იმის შესახებ, რომ მოსალოდნელი გადასახადის უკვე გადახდილი თანხები შესაძლოა აღმოჩნდეს საანგარიშო წლის მიხედვით საბოლოოდ დაანგარიშებულ და დეკლარაციაში მითითებულ გადასახდის თანხაზე ნაკლები, ანუ ასეთი ვარაუდის პირობებში 96-ე მუხლის ბოლო წინადადება გადასახადის გადამხდელს აძლევს იმის უფლებას, რომ მან დეკლარაციის წარდგენის ვადის ავტომატურად გაგრძელების მიზნით გადასახადის თანხის წინასწარი გადახდა განახორციელოს იმის ცნობით და ვარაუდით, რომ დეკლარირებული გასახადის თანხის საბოლოო ოდენობა იქნება უკვე გადახდილ თანხაზე მეტი, თუმცა ასეთი სავარაუდო გადახდის პირობებში გადასახადის გადამხდელს უნარჩუნდება გადავადებული დეკლარაციის წარდგენის პარალელურად ბიუჯეტის კუთვნილი გადასახადის თანხის სრულად გადახდის ვალდებულება. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 96-ე მუხლის ბოლო წინადადების თანახმად, ასეთი დაგვიანებული გადახდის თანმდევი ერთადერთი ნეგატიური შინაარსის ღონისძიებაა დაგვიანებულ თანხაზე საურავის დარიცხვა და არა ჯარიმის დაკისრება.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ სახელმწიფო ბიუჯეტის კუთვნილი გადასახადის თანხის (თანხის ნაწილის) დაგვიანებით გადახდა გადასახადის გადამხდელს არ ათავისუფლებს იმ სახისა და ზომის საგადასახადო-სამართლებრივი პასუხისმგებლობისაგან, რომელიც დადგენილია ამავე 96-ე და და 129-ე მუხლებით (მაგრამ არა 131-ე მუხლით), კერძოდ საუბარია გადასახადის თანხის (თანხის ნაწილის) კანონით დადგენილ ვადაში გადაუხდელობისთვის საურავის დარიცხვისა და გადახდის ვალდებულებაზე. 96-ე მუხლის ჩანაწერი მასზედ, რომ ამ მუხლის თანახმად საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადის გაგრძელება არ მოქმედებს გადასახადის გადახდის დროზე და არ აჩერებს გადაუხდელ გადასახადზე საურავის დარიცხვას, განაპირობებს იმავე კოდექსის 129-ე მუხლის ამოქმედებას, რაც იმას ნიშნავს, რომ სს ,,…” მოცემულ სადავო შემთვევაში ქონების გადასახადების გადაუხდელ თანხებზე (ანუ 2009 წლის 01 აპრილამდე ვადაში გადაუხდელ თანხებზე) უნდა დარიცხვოდა საურავი 2009 წლის 01 აპრილიდან ამ თანხის სახელმწიფო ბიუჯეტში სრულად გადახდის დრომდე დროის შუალედის მიხედვით, ნაცვლად მისი დაჯარიმებისა.
მიუხედავად წარმოდგენილი მსჯელობისა და იმ გარემოებისა, რომ საკასაციო სასამართლო საგადასახადო კოდექსის 96-ე და 131-ე მუხლებთან მიმართებაში არ იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებულ გადაწყვეტილებაში წარმოდგენილ მოსაზრებას, თვლის, რომ გადაწყვეტილება უცვლელად უნდა იქნას დაატოვებული, შემდეგ მოსაზრებათა გამო: საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 404-ე მუხლის I ნაწილის თანახმად, საკასაციო სასამართლო ამოწმებს გადაწყვეტილებას საკასაციო საჩივრის ფარგლებში, ხოლო იმავე საპროცესო კოდექსის 248-ე მუხლის შესაბამისად, სასამართლოს უფლება არა აქვს მიაკუთვნოს თავისი გადაწყვეტილებით მხარეს ის, რაც მას არ უთხოვია, ან იმაზე მეტი, ვიდრე ის მოითხოვდა.
ზემოაღნიშნული მუხლების მოთხოვნებიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო არ არის უფლებამოსილი სს «…» მოთხოვნის არასებობის პირობებში გადაწყვეტილება შემოაბრუნოს კასატორის საუარესოდ, რის გამოც თვლის, რომ გასაჩივრებული გადაწყვეტილება უნდა დარჩეს უცვლელი.

სარეზოლუციო ნაწილი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 410-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და ბათუმის რეგიონალური ცენტრის საკასაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდეს;
2. უცვლელად დარჩეს ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 25 ივნისის გადაწყვეტილება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.