ბს-1476-1438 (კ-10) 30 მარტი, 2011 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნინო ქადაგიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე, ლევან მურუსიძე

სხდომის მდივანი – ნ. გოგატიშვილი

კასატორი – ი/მ “გ. ბ-ძე”, წარმომადგენელი კ. ჩ-შვილი;

მოწინააღმდეგე მხარეები – საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, წარმომადგენლები გ. ზ-ძე, მ. ნ-შვილი; სსიპ შემოსავლების სამსახურის წარმომადგენელი რ. ტ-ძე;

გასაჩივრებული განჩინება – ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 3 სექტემბრის განჩინება;

დავის საგანი – ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2009 წლის 24 ნოემბერს ოზურგეთის რაიონულ სასამართლოს სარჩელით მიმართა ი/მ “გ. ბ-ძემ” მოპასუხეების გურიის საგადასახადო ინსპექციის, ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურისა და ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განმხილველი საბჭოს მიმართ.
მოსარჩელე სარჩელით ითხოვდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გურიის საგადასახადო ინსპექციის 2009 წლის 1 ივლისის ¹230 საგადასახადო მოთხოვნის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გურიის საგადასახადო ინსპექციის უფროსის 2009 წლის 30 ივნისის ¹2376 ბრძანების, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2009 წლის 5 ოქტომბრის ¹3390 ბრძანების, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განმხილველი საბჭოს 2009 წლის 9 ნოემბრის გადაწყვეტილების ბათილად ცნობას.
ოზურგეთის რაიონული სასამართლოს 2010 წლის 10 მაისის გადაწყვეტილებით ი/მ “გ. ბ-ძეს” სარჩელის დაკმაყოფილებაზე ეთქვა უარი.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ მიუთითა შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე:
2009 წლის 15 ივნისს დაილუქა ი/მ “გ. ბ-ძის” ობიექტი. 2009 წლის 16 ივნისს ოზურგეთის რაიონული სასამართლოს მიერ გამოცემული იქნა ბრძანება ი/მ “გ. ბ-ძის” საქმიანობის შემოწმების შესახებ, რომელიც ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს 2009 წლის 29 ივლისის ბრძანებით დარჩა უცვლელი; 2009 წლის 16 ივნისს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გურიის საგადასახადო ინსპექციის უფროსის მიერ გამოცემული იქნა ბრძანება ¹2226, რომლითაც საგადასახადო ინსპექციის მუშაკებს დაევალათ ი/მ “გ. ბ-ძის” კუთვნილ ობიექტში სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაცია. 2009 წლის 17 ივნისს ი/მ “გ. ბ-ძის” ნდობით აღჭურვილი პირის რ. ჭ-ძის მიერ გამოცემული იქნა ბრძანება საწარმოს სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა საინვენტარიზაციო კომისიის შექმნის შესახებ. პირველი ინსტანციის სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის არგუმენტები, რომ ვინაიდან ინვენტარიზაციის შესახებ ბრძანების გამოცემის უფლება აქვს მხოლოდ საწარმოს დირექტორს, რ. ჭ-ძის მიერ გამოცემული ბრძანებით განსაზღვრულ კომისიას უფლება არ ჰქონდა მონაწილეობა მიეღო ინვენტარიზაციაში. სასამართლომ ასევე არ გაიზიარა მოსარჩელის არგუმენტი, რომ საგადასახადო ორგანოს უფლება არ ჰქონდა ინვენტარიზაციის პროცედურა დაეწყო მოსამართლის ბრძანების გარეშე. ოზურგეთის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 16 ივნისის ბრძანება კი არ იყო კანონიერ ძალაში შესული. სასამართლომ მიუთითა, რომ მიუხედავად სასამართლოს ბრძანების არ არსებობისა, საგადასახადო ორგანოს უფროსს უფლება ჰქონდა გამოეცა ბრძანება სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაციის შესახებ.
საგადასახადო კოდექსის 110-ე მუხლის პირველ ნაწილისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს 2007 წლის 11 აპრილის ¹337 ბრძანების საფუძველზე სასამართლომ ჩათვალა, რომ საგადასახადო ინსპექციის უფროსს ჰქონდა უფლება გამოეცა ბრძანება სასაქონლო მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაციის შესახებ და დაბრკოლებას არ წარმოადგენდა ის გარემოება, რომ სასამართლო ბრძანება არ იყო შესული კანონიერ ძალაში. შესაბამისად, სასამართლომ უსაფუძვლოდ მიიჩნია მოსარჩელის არგუმენტები მოსამართლის ბრძანების გარეშე, ინვენტარიზაციის უკანონოდ ჩატარების შესახებ.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 110-ე მუხლის პირველი ნაწილის ანალიზის საფუძველზე, სასამართლომ განმარტა, რომ კანონმდებელი დასაშვებად მიიჩნევს თვით საგადასახადო ორგანოს უფროსმა თავად შექმნას საინვენტარიზაციო კომისია მეწარმის მხრიდან ინვენტარიზაციის ხელის შეშლის თავიდან ასაცილებლად იმ პირობით, რომ კომისიაში გათვალისწინებული უნდა იქნეს გადასახადის გადამხდელის წარმომადგენლები. აღნიშნულით კანონმდებელი უზრუნველყოფს გადამხდელის წარმომადგენლის მონაწილეობას ინვენტარიზაციის პროცესში, რაც მოცემულ შემთხვევაში დარღვეული არ ყოფილა.
სასამართლომ ასევე დადასტურებულად მიიჩნია, რომ ინვენტარიზაცია დაიწყო 2009 წლის 17 ივნისს. ის გარემოება, რომ 2009 წლის 16 ივნისს ი/მ “გ. ბ-ძის” ერთ-ერთ ობიექტზე გამოვლენილი იქნა სამართალდარღვევა ნაღდი ფულადი ანგარიშსწორებისას საკონტროლო სალარო აპარატის გამოუყენებლობასთან დაკავშირებით, ინვენტარიზაციის პროცესის დაწყებასთან კავშირში არ არის, შესაბამისად, პირველი ინსტანციის სასამართლომ უსაფუძვლოდ მიიჩნია მოსარჩელის არგუმენტები მეწარმის საქმიანობის შემოწმების 16 ივნისს უკანონოდ დაწყებასთან დაკავშირებით.
საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებებით, კერძოდ, 2009 წლის 23 ივნისის სასაქონლო მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაციის შედეგების აქტით, 2009 წლის 17 ივნისის სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღწერის ოქმით და წარმოდგენილი სასაქონლო ზედნადებით სასამართლომ დადასტურებულად მიიჩნია, რომ ი/მ “გ. ბ-ძის” ობიექტში ინახებოდა აღურიცხავი საქონელი, რაც გახდა მის მიმართ საგადასახადო ინსპექციის მხრიდან დამატებითი თანხების დარიცხვის საფუძველი.
მითითებული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ი/მ “გ. ბ-ძემ”.
აპელანტი სააპელაციო საჩივრით ითხოვდა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებას.
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 3 სექტემბრის განჩინებით ი/მ “გ. ბ-ძის” სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა ოზურგეთის რაიონული სასამართლოს 2010 წლის 10 მაისის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ დამატებით მიუთითა, რომ მოცემულ შემთხვევაში საინვენტარიზაციო კომისიის შემადგენლობაში შედიოდა მეწარმის სამი წარმომადგენელი, რომლებმაც აქტიური მონაწილეობა მიიღეს ინვენტარიზაციის პროცესში და გარკვეულ პოზიციებში არ დაეთანხმნენ კომისიის დასკვნას, რაც შენიშვნის სახით აისახა ინვენტარიზაციის აქტში, რის გამოც სააპელაციო პალატამ უსაფუძვლოდ მიიჩნია აპელანტის არგუმენტები საინვენტარიზაციო კომისიის შექმნის და მისი საქმიანობის შედეგების უკანონოდ ცნობასთან დაკავშირებით.
სააპელაციო სასამართლომ ასევე უსაფუძვლოდ მიიჩნია აპელანტის არგუმენტები დამატებითი გადასახადების უკანონოდ დარიცხვასთან დაკავშირებით. სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ საწარმოში მატერიალურ ფასეულობათა თაობრივი და რაოდენობრივი აღრიცხვა არ წარმოებდა. სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ მეწარმის ნდობით აღჭურვილი პირის რ. ჭ-ძის განმარტებით, საქონლის დასახელებათა სიმრავლის გამო ხდებოდა მხოლოდ თანხობრივი აღრიცხვა, შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლომ ჩათვალა, რომ ბუღალტრულ ანგარიშთა გეგმის მიხედვით ვერ ხერხდებოდა ბუღალტრული ჩანაწერების ბუღალტრული ანგარიშების გატარება, ასევე არ გააჩნდათ სალაროში თანხების მოძრაობის ანგარიშები. შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ საწარმოს წარმომადგენლის მიერ ინვენტარიზაციისას ვერ იქნა წარმოდგენილი მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაციის ჩატარების წესის შესახებ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2007 წლის 11 აპრილის ¹337 ბრძანების მესამე მუხლის შესაბამისად ანალიზური აღრიცხვის ბარათები, რომელშიც მოყვანილი უნდა ყოფილიყო თითოეული სახის საქონლის ნაშთი, რის გამოც შეუძლებელი იყო ბუღალტრული ნაშთის შედარება არსებულ სასაქონლო მატარიალურ ფასეულობათა დანაკლისის თუ მეტობის დასადგენად. სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ ინვენტარიზაციის შედეგად ადგილზე აღმოჩნდა 13331 ლარის ღირებულების სასაქონლო მატერიალური ფასეულობა, საიდანაც აღრიცხული იყო ბოლო 30 დღის მანძილზე სასაქონლო ზედნადებით შეძენილი საქონელი, ხოლო დანარჩენი ფასეულობა იყო აღურიცხავი და სასაქონლო ზედნადების გარეშე.
სააპელაციო პალატამ მიუთითა საგადასახადო კოდექსის 208.6 მუხლზე და განმარტა, რომ საშუალო შეწონილი შეფასების მეთოდი არ გამორიცხავს საქონლის თითოეული სახის მიხედვით დადგენილი წესით აღრიცხვის ვალდებულებას და დასაშვებია მხოლოდ საქონლის ერთი სახის ინდივიდუალური აღრიცხვის წესის ნაცვლად გამოყენებულ იქნას საშუალო შეწონილი შეფასების მეთოდი.
მითითებული გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ი/მ “გ. ბ-ძემ” და მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება.
კასატორი თვლის, რომ საგადასახადო კოდექსის 114-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მოთხოვნის საწინააღმდეგოდ საგადასახადო ორგანო არ დაელოდა მოსამართლის ბრძანების ძალაში შესვლას, ისე გამოსცა ¹2226 ბრძანება ინვენტარიზაციის დაწყების თაობაზე. კასატორის მოსაზრებით, სასამართლო გადაწყვეტილება ამ ნაწილში სრულიად დაუსაბუთებელია, ვინაიდან მას არ უხელმძღვანელია იმ ნორმით, რომელიც ზუსტად განსაზღვრავდა საგადასახადო კონტროლის დაწყების შესაძლებლობას გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში.
კასატორის მოსაზრებით, საინვენტარიზაციო კომისიის შექმნის თაობაზე ბრძანების გამომცემ პირს უნდა გააჩნდეს საწარმოს მართვაზე უფლებამოსილება (რაც რ. ჭ-ძეს არ გააჩნდა) და არა მინდობილობა წარმოადგინოს საწარმო საგადასახადო ორგანოსთან ურთიერთობაში, თუნდაც იმიტომ, რომ საგადასახადო კოდექსის 110-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით ამ კომისიაში უნდა შევიდნენ ის პირები, რომლებიც კარგად იცნობენ საინვენტარიზაციო ქონებას, იციან მისი ფასი და პირველადი აღრიცხვა.
კასატორი თვლის, რომ სააპელაციო სასამართლომ ყურადღება არ მიაქცია მეწარმის ნდობით აღჭურვილი პირის რ. ჭ-ძის წერილობით ახსნა-განმარტებას, სადაც აღნიშნულია, რომ მეწარმეს ბუღალტრული აღრიცხვა წარმოებული აქვს შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის ჟურნალში. კასატორის მოსაზრებით, “მეწარმეთა შესახებ” კანონის მე-13 მუხლის შესაბამისად, ამ წესით ბუღალტრული აღრიცხვის წარმოება გამოიყენება იმ საწარმოთა მიმართ, რომელთაც ჰყავთ სრულ შტატში არაუმეტეს ათი თანამშრომლისა და საანგარიშო წლის ამონაგები არ აღემატება ორმოციათას ლარს. K
საკასაციო საჩივარში აღნიშნულია, რომ როდესაც მეწარმე ბუღალტრულ აღრიცხვას აწარმოებს გამარტივებული წესით, იგი ვალდებულია ბუღალტრული ჩანაწერები აწარმოოს ბუღალტრული აღრიცხვის ანგარიშთა გეგმის მიხედვით და ასევე ვალდებული არ არის თანხების მოძრაობა ასახოს სალაროს წიგნში. კასატორი მიუთითებს, რომ ასეთ შემთხვევაში საგადასახადო კოდექსი არ ავალდებულებს მეწარმეს აწარმოოს მის საკუთრებაში არსებული საქონლის რაოდენობრივი აღრიცხვა. ი/მ “გ. ბ-ძეს” ბუღალტერია ნაწარმოები აქვს შემოსავლებისა და ხარჯების გამარტივებულ წიგნში, ანუ გამოყენებული აქვს საშუალო შეწონილი შეფასების მეთოდი.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლების შესწავლის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენისა და გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ინდ/მეწარმე “გ. ბ-ძის” საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება და სსიპ შემოსავლების სამსახურს დაევალოს საქმის გარემოებათა სრულყოფილი გამოკვლევის შემდგომ ინდ/მეწარმე “გ. ბ-ძესთან” მიმართებაში გამოსცეს ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქმეში წარმოდგენილი მასალების საფუძველზე დადგენილადაა ცნობილი, რომ გურიის საგადასახადო ინსპექციის 2009 წლის 16 ივნისის ¹2226 ბრძანების საფუძველზე ინდ/მეწარმე “გ. ბ-ძის” კუთვნილ სავაჭრო ობიექტში ჩატარდა სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაცია, რომლის შედეგადაც იმ საფუძვლით, რომ ინდ/მეწარმის მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი “სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაციის ჩატარების წესის შესახებ” საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2007 წლის 11 აპრილის ¹337 ბრძანების მე-3 მუხლის შესაბამისად ნაწარმოები ანალიზური აღრიცხვის ბარათები, რამაც შეუძლებელი გახადა ბუღალტრული ნაშთის შედარება არსებულ სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობასთან დანაკლისისა და მეტობის დასადგენად, საგადასახადო ინსპექციამ შეადგინა საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი ¹002434 და გურიის საგადასახადო ინსპექციის 2009 წლის 30 ივნისის ¹2376 ბრძანების საფუძველზე მოსარჩელეს, საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე, პასუხისმგებლობის ზომად სანქციის სახით განესაზღვრა ჯარიმა 9882 ლარის ოდენობით, რაზეც 2009 წლის 1 ივლისს გამოიცა ¹230 საგადასახადო მოთხოვნა.
საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოთა მოსაზრებას გასაჩივრებული აქტების კანონიერების თაობაზე და თვლის, საქმეში დაცული აქტები არ იძლევა მათი კანონიერების შესახებ სასამართლოს მხრიდან შემაჯამებელი დასკვნის გაკეთების შესაძლებლობას.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად, სამეურნეო ოპერაციის არა უგვიანეს 30 კალენდარული დღისა ბუღალტრულ ჩანაწერებში აღურიცხავი ან/და სასაქონლო ზედნადების გარეშე საქონლის, ხოლო სხვა ქვეყნებიდან საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოტანისას-საქართველოს საბაჟო კანონმდებლობით გათვალისწინებული დოკუმენტების გარეშე საქონლის გამოვლენის შემთხვევაში, პირს გადახდება ბუღალტრულ ჩანაწერებში აღურიცხავი ან/და სასაქონლო ზედნადების გარეშე ან საქართველოს საბაჟო კანონმდებლობით გათვალისწინებული დოკუმენტების გარეშე გამოვლენილი საქონლის საბაზრო ღირებულება დღგ-ის გარეშე (ხოლო აქციზური საქონლის შემთხვევაში – აქციზისა და დღგ-ის გარეშე). აღნიშნული სანქცია არ გამოიყენება იმ შემთხვევაში, თუ ბუღალტრულ ჩანაწერებში აღურიცხავ საქონელზე არსებობს საქართველოს საბაჟო კანონმდებლობით გათვალისწინებული დოკუმენტები ან საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა.
როგორც საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შინაარსი ცხადყოფს, თავისთავად დასჯად ქმედებას წარმოადგენს საქონლის აღურიცხაობის ფაქტი. ამდენად იმ გარემოების დასადგენად, გამოყენებულ უნდა იქნას თუ არა კანონით განსაზღვრული პასუხისმგებლობის ღონისძიება გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება სწორედ იმ გარემოების დადგენას ჰქონდა თუ არა ადგილი მეწარმის მხრიდან საქონლის აღურიცხაობის ფაქტს.
“შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებული სისტემის შემოღების თაობაზე” საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2004 წლის 31 დეკემბრის ¹899 ბრძანებით დამტკიცებული წესის (ძალადაკარგულია ფინანსთა მინისტრის 31.12.2010 წლის ¹996 ბრძანებით) მე-5 პუნქტის შესაბამისად, პირები, რომლებიც იყენებენ აღრიცხვის გამარტივებულ სისტემას, აწარმოებენ შემოსავლებისა და ხარჯების გამარტივებული აღრიცხვის წიგნს (შემდეგ წიგნს), ხოლო იმავე წესის მე-6 პუნქტის თანახმად, შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებულ სისტემაზე გადასვლისათვის და შესაბამისად შემოსავლებისა და ხარჯების გამარტივებული აღრიცხვის წიგნის დასალუქად, გადამხდელმა საანგარიშო წინა წლის 31 დეკემბრამდე განცხადებით უნდა მიმართოს საგადასახადო ორგანოს საგადასახადო აღრიცხვის ადგილის მიხედვით.
“საგადასახადო ორგანოების მოთხოვნით სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაციის ჩატარების წესის” მე-6 მუხლის I ნაწილის შესაბამისად, ინვენტარიზაციის შედეგად გამოვლენილ საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული სამართალდარღვევის ფაქტზე, საგადასახადო ინსპექციის უფლებამოსილი პირები გადასახადის გადამხდელის მიმართ ადგენენ საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.
იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ საქმეში წარმოდგენილი არ იქნა საგადასახადო ინსპექციის უფროსის 2009 წლის 30 ივნისის ¹2376 ბრძანებაში მითითებული 2009 წლის 23 ივნისის ¹002434 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი, საკასაციო სასამართლო ეყრდნობა ადმინისტრაციული ორგანოს წარმომადგენელთა (ასევე შესაგებელში წარმოდგენილ) და ქვედა ინსტანციის სასამართლოს მიერ განვითარებულ მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ ინდ/მეწარმის დაჯარიმების საფუძვლად იქცა მეწარმის მხრიდან ანალიზური აღრიცხვის ბარათების წარმოუდგენლობა.
საკასაციო სასამართლო მხოლოდ ამ მოტივზე მითითებით ვერ დაადასტურებს სამართალდარღვევის არსებობის ფაქტს და ადმინისტრაციული ორგანოს ყურადღებას მიაქცევს “საგადასახადო ორგანოების მოთხოვნით სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაციის ჩატარების წესის” 3.7 მუხლის შინაარსს, რომელიც მიუთითებს იმის თაობაზე, რომ ინვენტარიზაციის დაწყების დროისათვის დამთავრებული უნდა იყოს ფასეულობათა შემოსავალ-გასავლის ყველა დოკუმენტის დამუშავება. აღნიშნული ნორმა უდავოდ მიუთითებს ინვენტარიზაციის დაწყების დროისათვის ანალიზური აღრიცხვის ბარათებში შესაბამისი ჩანაწერების წარმოების აუცილებლობაზე, მაგრამ იმავდროულად ნორმა ალტერნატივის სახით შეიცავს მითითებას წიგნში წარმოებული ჩანაწერების თაობაზე.
საქართევლოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, პირები, რომლებიც საქონლის მომსახურების რეალიზაციას ახორციელებენ უპირატესად ნაღდი ანგარიშსწორებით, გადასახადის გადახდისას იყენებენ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებულ წესს.
დადგენილია და მხარეები სადავოდ არ ხდიან ფაქტს იმის თაობაზე, რომ ინდ/მეწარმე “გ. ბ-ძე” იყენებდა შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებულ წესს, საქმეში წარმოდგენილია საგადასახადო ორაგნოს ბეჭდით დამოწმებულ ხარჯების აღრიცხვის წიგნი.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, იმ პირობებში, როდესაც მეწარმეს ევალება შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებული წესით წარმოება, ბუღალტრული ნაშთის შედარება არსებულ სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობასთან დანაკლისისა თუ მეტობის დადგენის მიზნით უნდა მოხდეს გამარტივებული აღრიცხვის წიგნში ასახულ საბუღალტრო მონაცემებთან შედარების გზით.
რაც შეეხება დაჯარიმების საფუძვლად მითითებულ მეორე გარემოებას სასაქონლო ზედნადების გარეშე გამოვლენილი საქონლის არსებობის ფაქტს, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ამ ნაწილში ასევე სრულად დაუსაბუთებელია გურიის საგადასახადო ინსპექციის 2009 წლის 30 ივლისის ¹2376 სადავო ბრძანება.
როგორც საქმეში წარმოდგენილი ახსნა-განმარტებიდან ირკვევა, დაჯარიმების საფუძველს ძირითადად წარმოადგენს არა სასაქონლო ზედნადებების არარსებობის, არამედ სასაქონლო ზედნადებების არასრულად (არასწორად) შევსების ფაქტი. აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული სანქცია გამოიყენება იმ შემთხვევაშიც, როდესაც სახეზეა სასაქონლო ზედნადებების არასრულად (ან არასწორად) შევსების ფაქტი. კერძოდ, როცა სასაქონლო ზედნადებში არ არის მითითებული: დოკუმენტის შედგენის თარიღი და ნომერი; სამეურნეო ოპერაციის მონაწილე მხარეთა დასახელება, საიდენტიფიკაციო ნომერი (მისი არსებობის შემთხვევაში) ან სახელი და გვარი, პირადი ნომერი; საქონლის დასახელება და რაოდენობა.
იმის გათვალისწინებით, რომ კანონი კონკრეტულად განსაზღვრავს იმ მოთხოვნებს, რომელთა არარსებობის შემთხვევაშიც ზედნადები ჩაითვლება არასრულად (ან არასწორად) შევსებულად, ადმინისტრაციული ორგანო, ამ მოტივით სანქციის გამოყენებისას, არ არის უფლებამოსილი შემოიფარგლოს ზოგადი მითითებით. სამართალდარღვევის ოქმის (შემოწმების აქტის) კანონით დადგენილი წესით შევსება ემსახურება სწორედ იმ მიზანს, რომ ცალსახა და გასაგები იყოს, კონკრეტულად რა სახის გადაცდომას ედავებიან მხარეს და რაში გამოიხატება ან/და რა სახით ვლინდება გადაცდომის ფაქტი.
საკასაციო სასამართლო ასევე ვერ გაიზიარებს სასამართლოს მსჯელობას საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2009 წლის 05 ოქტომბრის ¹3390 ბრძანების კანონიერების თაობაზე და თავის მხრივ აღნიშნავს შემდეგს: საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (სადავო პერიოდში მოქმედი რედაქციით) 156-ე მუხლის მე-5 ნაწილის შესაბამისად, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გადაწყვეტილებაში აღნიშნული უნდა იყოს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მიერ დადგენილი გარემოებები, მტკიცებულებანი, რომელთა საფუძველზეც მოხდა ამა თუ იმ მტკიცებულებების უარყოფა, ნორმატიული აქტები და ნორმები, რომლითაც ხელმძღვანელობდა იგი.
როგორც საქმეში წარმოდგენილი სადავო ბრძანებიდან იკვეთება, შემოსავლების სამსახური შემოიფარგლა მხოლოდ გურიის საგადასახადო ინსპექციის განმარტებებით და არცერთი არგუმენტი, მტკიცებულება თუ სამართლებრივი ნორმა, რომელიც გააბათილებდა თუ უარყოფდა საჩივრის ავტორის მოსაზრებებს წარმოდგენილი არ არის, რითიც, საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, დარღვეულია როგორც საგადასახადო კოდექსის ისე საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის ნორმები, რომელიც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მიღებისას (მათ შორის საჩივრის საფუძველზე) ადმინისტრაციულ ორგანოს ავალებს გადაწყვეტილება მიიღოს იმ გარემოებებზე, მტკიცებულებებსა და არგუმენტებზე დაყრდნობით, რომელიც შესწავლილი იქნა ადმინიტსრაციული წარმოების დროს.
რაც შეეხება ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს გადაწყვეტილებას, ვინაიდან აღნიშნულით საჩივარი არსებითად არ გადაწყვეტილა, ხოლო გასაჩივრების ვადებთან დაკავშირებით ქვედა ინსტანციის სასამართლოს მიერ წარმოდგენილია მოტივაცია, საკასაციო სასამართლო გადაწყვეტილების კანონიერების შეფასების მიზნით დამატებითი არგუმენტაციის წარმოდგენას საჭიროდ არ მიიჩნევს.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე და იმის გათვალისწინებით, რომ წარმოდგენილი სადავო აქტები არ არის სათანადოდ დასაბუთებული, არ შეიცავს შესაბამის არგუმენტებს, რაც სასამართლოს ართმევს აქტების კანონიერების თვალსაზრისით შემოწმების შესაძლებლობას, სსიპ “შემოსავლების სამსახურს” უნდა დაევალოს სადავო საკითხის დამატებითი შესწავლის გზით, დააზუსტოს გადამხდელთან ბუღალტრულ ჩანაწერებში აღურიცხავი ან/და სასაქონლო ზედნადების გარეშე გამოვლენილი საქონლის ოდენობა, ასევე სათანადო მსჯელობა იქონიოს საინვენტარიზაციო კომისიის კანონიერების საკითხზე და მხოლოდ აღნიშნულის შემდეგ ინდ/მეწარმე “გ. ბ-ძესთან” მიმართებაში მიიღოს ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციული სამართლებრივი აქტები.


ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1.2, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 411-ე მუხლით და

გ ა დ ა წ ყ ვ ი ტ ა:

1. ინდ/მეწარმე “გ. ბ-ძის” საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს;
2. გაუქმდეს ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 3 სექტემბრის განჩინება და საქმეზე მიღებულ იქნას ახალი გადაწყვეტილება;
3. ინდ/მეწარმე “გ. ბ-ძის” სარჩელი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ; ბათილად იქნას ცნობილი საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის გურიის საგადასახადო ინსპექციის 2009 წლის 1 ივლისის ¹230 საგადასახადო მოთხოვნა; საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2009 წლის 5 ოქტომბრის ბრძანება ¹3390, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2009 წლის 9 ნოემბრის გადაწყვეტილება და სსიპ “შემოსავლების სამსახურს” დაევალოს საქმის გარემოებათა სრულყოფილი შესწავლისა და გამოკვლევის საფუძველზე ი/მ “გ. ბ-ძესთან” მიმართებაში გამოსცეს ახალი ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი;
4. გ. ბ-ძეს დაუბრუნდეს მის მიერ საკასაციო საჩივარზე გადახდილი სახელმწიფო ბაჟი 495 ლარის ოდენობით;
5. საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება.