¹ბს-1542-1503 (კ-10) 20 აპრილი, 2011 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნინო ქადაგიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე, ლევან მურუსიძე

სხდომის მდივანი _ ნ. გოგატიშვილი;

კასატორი (მოსარჩელე) _ ი/მ «.....», წარმომადგენელი- ლ. ბ-ი;

მოწინააღმდეგე მხარეები (მოპასუხეები) _ სსიპ შემოსავლების სამსახური, წარმომადგენელი- მ. დ-ი; საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, წარმომადგენელი- ვ. შ-ა;

გასაჩივრებული განჩინება_ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 20 მაისის განჩინება;

დავის საგანი _ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2009 წლის 25 დეკემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას სარჩელით მიმართა ი/მ «.....» მოპასუხეების საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონალური ცენტრის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურისა და ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განმხილველი საბჭოს მიმართ.
მოსარჩელე სარჩელით ითხოვდა თბილისის რეგიონალური ცენტრის 2009 წლის 10 აგვისტოს ¹015018 ბრძანების საგადასახადო სამართალდარღვევის შესახებ და მის საფუძველზე გამოცემული ამავე ცენტრის (საგადასახადო ინსპექციის) 2009 წლის 11 აგვისტოს ¹015018 საგადასახადო მოთხოვნის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსის 2009 წლის 17 ოქტომბრის ¹3478 ბრძანების- ი/მ «....» საჩივრის დაკმაყოფილების შესახებ უარის თქმის თაობაზე, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2009 წლის 7 დეკემბრის გადაწყვეტილების- ი/მ «....» საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ, ბათილად ცნობას.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2010 წლის 5 თებერვლის გადაწყვეტილებით ი/მ «....» სარჩელის დაკმაყოფილებაზე ეთქვა უარი.
Pპირველი ინსტანციის სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ თბილისის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექციის) 2009 წლის 29 ივლისის ¹015018 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის თანახმად, თბილისის რეგიონალური ცენტრის 2009 წლის 6 ვლისის ¹11/03-1667 და 20 ივლისის ¹11/03-1828 ბრძანებების საფუძველზე, ჩატარებული ინვენტარიზაციის პროცესში გამოვლინდა საბუღალტრო დოკუმენტებში აღურიცხავი სასაქონლო-მეტარიალური ფასეულობები საბაზრო ფასებით დღგ-ს გარეშე. აღნიშნული დარღვევისათვის საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის II ნაწილის საფუძველზე პასუხისმგებლობის ზომად სანქციის სახით განესაზღვრა ჯარიმა 21469 ლარის ოდენობით.
სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ ი/მ «....», კანონმდებლობის შესაბამისად, არ აწარმოებდა ბუღალტრულ აღრიცხვას, კერძოდ, გადამხდელს შემოსავლები და ხარჯები აღრიცხული უნდა ჰქონოდა გამარტივებული აღრიცხვის ჟურნალში. ამასთან, თბილისის რეგიონალური ცენტრის კონტროლის სამმართველოს ინსპექტორების, 2009 წლის 30 ივლისის, მოხსენებითი ბარათით ირკვევა, რომ მეწარმის საქმიანობის სახეს წარმოადგენდა მეორადი რკინეულობით ვაჭრობა, აღნიშნული საქმიანობა კი რეგულირდება საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 2 თებერვლის ¹85 ბრძანებულებით. პირველი ინსტანციის სასამართლომ მიუთითა, რომ მოსარჩელის მიერ არ იქნა წარმოდგენილი არანაირი წერილობითი მტკიცებულება, რომელიც დაადასტურებდა ი/მ «...» მიერ შემოსავლებისა და ხარჯების გამარტივებული აღრიცხვის წიგნის დასალუქად საგადასახადო ორგანოსადმი მიმართვას, ვინაიდან «შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებული სისტემის შემოღების თაობაზე» ფინანსთა მინისტრის 2004 წლის 31 დეკემბრის ¹889 ბრძანების I მუხლის VI ნაწილის თანახმად, შემოსავლების და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებულ სისტემაზე გადასვლისათვის და შესაბამისად, შემოსავლებისა და ხარჯების გამარტივებული აღრიცხვის წიგნის დასალუქად გადამხდელმა განცხადებით უნდა მიმართოს საგადასახადო ორგანოს.
ი/მ «...» სასაქონლო მატერიალურ ფასეულობათა ნაშთის 2009 წლის 13 ივლისის მდგომარეობით, პირველი ინსტანციის სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ ი/მ «....» სხვადასხვა დასახელების ნივთებში მითითებული ჰქონდა ალუმინის დაზიანებული პროფილი (ჯართი), რაც ადასტურებს იმ გარემოებას, რომ მეწარმის საქმიანობის სახეს წარმოადგენდა მეორადი რკინეულობით, კერძოდ, ჯართით ვაჭრობა. სასამართლომ 2009 წლის 29 ივნისის გადასახადის გადამხდელის საქმიანობაზე დაკვირვების საგადასახადო კონტროლის პროცედურების სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაციის შედეგების შესახებ ოქმით დადასტურებულად მიიჩნია, რომ ინვენტარიზაციის შედეგად გამოვლინდა საბუღალტრო დოკუმენტებში აღურიცხავი სასაქონლო მატერიალური ფასეულობები 21469,40 ლარის ოდენობით (საბაზრო ფასები აღებულ იქნა საკონტროლო შესყიდვის დროს დადგენილი და მეწარმის მიერ გამოცხადებული სარეალიზაციო ფასების მიხედვით), რომელზეც საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის II ნაწილის თანახმად, შევსებულ იქნა საგადასახადო სამართალდარღვევის ¹015018 ოქმი, რომლის ხელმოწერაზეც დ. მ-ემ უარი განაცხადა, რაც მის უფლებას წარმოადგენდა, მაგრამ გასათვალისწინებულია ის გარემოება, რომ ი/მ «.....» არ გაუკეთებია აღნიშნულზე რაიმე სახის შენიშვნა.
Pპირველი ინსტანციის სასამართლომ მიუთითა, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში მეწარმის საქმიანობის სახეს წარმოადგენდა მეორადი რკინეულობით ვაჭრობა, რაც რეგულირდება საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 2 თებერვლის ¹85 ბრძანებულებით დამტკიცებული «შავი და ფერადი ლითონების ჯართის, შავი და ფერადი ლითონების ნარჩენების შესყიდვის წესით», რომლის მე-2 მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, ჯართისა და ნარჩენების ჩაბარების რეგისტრაცია წარმოებს გვერდებდანომრილი და ზონარგაყრილ სპეციალური აღრიცხვის ჟურნალში, რომელიც დამოწმებულია საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ტერიტორიული ორგანოს შესაბამისი საქალაქო ან რაიონული დანაყოფის ბეჭდით და რომელშიც აისახება ჩამბარებლის ვინაობა და მისამართი, პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის მონაცემები, ჩაბარებული ჯართისა და ნარჩენების სახეობა, წონა და აღწერილობა, ჩაბარების თარიღი და ფასი. ამავე წესის II მუხლის VII პუნქტის თანახმად სპეციალური აღრიცხვის ჟურნალი არის მკაცრი აღრიცხვის ფორმა (დოკუმენტი), რომლის შემუშავების, დამზადების, შენახვისა და გამოყენების წესი განისაზღვრება კანონმდებლობით. აღნიშნული წესის III მუხლის თანახმად კი, ამ წესის დაცვის კონტროლს ახორციელებენ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამისი დანაყოფები, ასევე შესაბამისი სახელმწიფო ორგანოები, თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში.
სასამართლომ მიიჩნია, რომ ი/მ «....» არ აწარმოებდა ბუღალტერიას დადგენილი წესით, ვინაიდან საქმის მასალებით არ დასტურდება გადამხდელის მიერ გამარტივებული აღრიცხვის წიგნის დასალუქად საგადასახადო ორგანოსათვის განცხადებით მიმართვის ფაქტი, რაც წარმოადგენს «შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცვის გამარტივებული სისტემის შემოღების თაობაზე» ფინანსთა მინისტრის 2004 წლის 31 დეკემბრის ¹889 ბრძანებით გათვალისწინებული წესის დარღვევას.
სასამართლოს მოსაზრებით, ი.მ «....» მიერ საგადასახადო კანონმდებლობის, ასევე საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 2 თებერვლის ¹85 ბრძანებულებით განსაზღვრული წესის დარღვევა დასტურდება იმ გარემოებით, რომ ეს უკანასკნელი ჯართისა და ნარჩენების ჩაბარებას არ აწარმოებდა გვერდებდანომრილ და ზონარგაყრილ სპეციალურ ჟურნალში და აღნიშნული არ იყო დამოწმებული საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ტერიტორიული ორგანოს დანაყოფის ბეჭდით, რის შესაბამისად სასამართლომ მიიჩნია, რომ ი/მ ..... სრულად არ ჰქონდა აღრიცხული მის საქმიანობასთან დაკავშირებული ყველა ოპერაცია, ზემოხსენებული წესების დარღვევა შეუძლებელს ხდის საგადასახადო ორგანოს მიერ ოპერაციების სრულ კონტროლს, რაც წარმოადგენს კანონმდებლობის დარღვევას.
მითითებული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ი/მ «....».
აპელანტი სააპელაციო საჩივრით ითხოვდა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 20 მაისის განჩინებით ი/მ «....» სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2010 წლის 5 თებერვლის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო პალატის აზრით, დაუსაბუთებულია აპელანტის მითითება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის მოცემულ სადავო-სამართლებრივ ურთიერთობასთან გამოყენების არამართზომიერებაზე. აღნიშნული დანაწესი სწორად ადგენს გადასახადის გადამხდელის იმ ვალდებულებებს, რომლის გაუთვალისწინებლობაც იწვევს კანონით განსაზღვრული სანქციის დაკისრებას.
მითითებული გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ი/მ «.....» და მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება.
საკასაციო საჩივარში აღნიშნულია, რომ საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 2 თებერვლის ¹85 ბრძანებულებით დამტკიცებული «შავი და ფერადი ლითონების ჯართის, შავი და ფერადი ლითონების ნარჩენების შესყიდვის წესი» არ ეხება ი/მ «....» საქმიანობას, ვინაიდან იგი ვაჭრობს მეორადი რკინეულობით, კერძოდ, ლითონის ნაკეთობა შეისყიდება და იყიდება თავისი პირველადი დანიშნულებით გამოსაყენებლად და არ წარმოადგენს ჯართს ან ნარჩენს. რაც შეეხება 2009 წლის 13 ივლისის მდგომარეობით სასაქონლო მატერიალურ ფასეულობათა ნაშთში მითითებულ «ალუმინის დაზიანებული პროფილების (ჯართის), კასატორი მიუთითებს, რომ მან ერთი ფიზიკური პირისაგან შეიძინა რამოდენიმე სახეობის საქონელი. ალუმინის დაზიანებული პროფილები იაფად იქნა შესყიდული, ხოლო შესყიდვის ფასის გამო ორაზროვნების წარმოქმნის თავიდან ასაცილებლად, მეწარმის მიერ მითითებულ იქნა სიტყვა ჯართი, რაც იმაზე მიუთითებდა, რომ საქონლის შეძენა მოხდა შედარებით დაბალ ფასებში.
Kკასატორის მოსაზრებით, საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 2 თებერვლის ¹85 ბრძანებულებით დადგენილი გვერდებდანომრილი და ზონარგაყრილი ჟურნალის წარმოება ჯართის ჩამბარებელი პუნქტისათვის არ წარმოადგენს ბუღალტრულ აღრიცხვას, ამ ჟურნალის წარმოებას არანაირი კავშირი არა აქვს საგადასახადო აღრიცხვასთან, ვინაიდან ეს ჟურნალი იწარმოება ამ საქონლის სპეციფიკურობიდან გამომდინარე და წარმოადგენს შსს-ს კონტროლის სფეროს, რათა თავიდან იქნეს აცილებული კერძო თუ სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული შავი და ფერადი ლითონების ძარცვა-დატაცება, კასატორი თვლის, რომ მოცემული ჟურნალის წარმოებას კავშირი არა აქვს საქართველოს საგადასახადო კოდექსთან და აღნიშნული კოდექსის 143-ე მუხლის მე-2 ნაწილთან.
Kკასატორი ასევე აღნიშნავს, რომ «შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებული სისტემის შემოღების თაობაზე» ფინანსთა მინისტრის 2004 წლის 31 დეკემბრის ¹899 ბრძანების პირველი მუხლის მე-6 ნაწილის თანახმად შემოსავლების და ხარჯების გამარტივებული აღრიცხვის წიგნი უნდა დაილუქოს შესაბამისი საგადასახადო ინსპექციის ბეჭდით. საგადასახადო კოდექსის 199-205-ე მუხლებით ინდ. მეწარმეს საშუალება ეძლევა აირჩიოს ბუღალტრული აღრიცხვის წარმოების რომელ მეთოდს გამოიყენებს, გამარტივებულს, ე.წ. საკასო მეთოდს, თუ დარიცხვის მეთოდს. ვინაიდან დ. მ-ე აწარმოებდა გამარტივებული მეთოდით აღრიცხვას, იგი ვალდებული იყო დაეცვა ფინანსთა მინისტრის 2004 წლის 31 დეკემბრის ¹899 ბრძანების მოთხოვნები, კერძოდ, «შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებული» ჟურნალის დასალუქად მიემართა შესაბამისი საგადასახადო ორგანოსათვის. შესაბამისად ჟურნალის არ დალუქვა შესაბამის საგადასახადო ორგანოს ბეჭდით წარმოადგენს სამართალდარღვევას, ვინაიდან დ. მ-ე აწარმოებდა ბუღალტრულ აღრიცხვას გამარტივებული შესყიდვების აქტის საფუძველზე, და ჟურნალის არ დალუქვის გამო არ შეიძლება ჩაითვალოს, რომ მის მფლობელობაში არსებული საქონელი წარმოადგენს აღურიცხავ საქონელს. შესაბამისად, კასატორი თვლის, რომ საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის II ნაწილით განსაზღვრული ჯარიმა არ უკავშირდება დ. მ-ის მიერ ჩადენილ სამართალდარღვევას, კერძოდ კი «შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის გამარტივებული» ჟურნალის არ დალუქვას.
ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლების შესწავლისა და გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ინდ/მეწარმე ,,....” საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება და საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საქმე გამოკვლეულია არასრულყოფილად, რაც არ იძლევა მასზე არსებითი გადაწყვეტილების გამოტანის შესაძლებლობას და საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის ,,ე” პუნქტის შესაბამისად წარმოადგენს გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძველს.
საკასაციო სასამართლო პირველ რიგში ყურადღებას მიაქცევს საქმეში დაცულ ,,საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმს” სერია სას ¹015018, რომელიც საფუძვლად დაედო ინდ/მეწარმის დაჯარიმების თაობაზე მიღებულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტებს. მითითებულ ოქმში საუბარია ჩატარებული ინვენტარიზაციის პროცესში ბუღალტრულ დოკუმენტაციაში აღურიცხველი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების გამოვლენის ფაქტზე. ანალოგიური შინაარსის მატარებელია კონტროლის სამმართველოს ინსპექტორთა ახსნა-განმარტება (ს.ფ. 126-127), სადაც საუბარია ბუღალტრულად აღურიცხავი საქონლის გამოვლენაზე და შეიცავს ცალსახა მითითებას იმის შესახებ, რომ მეწარმე ახორციელებდა მეორადი რკინეულით ვაჭრობას.
იმ პირობებში, როდესაც სასამართლო იზიარებს მოწინააღმდეგე მხარის პოზიციას და საუბრობს დაჯარიმების დამატებით საფუძველზე, კერძოდ მეწარმის მიერ საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 2 თებერვლის ¹85 ბრძანებულებით დამტკიცებული ,,შავი და ფერადი ლითონების ჯართის, შავი და ფერადი ლითონების შესყიდვის წესის” დარღვევაზე, ვალდებულია წარმოადგინოს ის მტკიცებულებები და არგუმენტები, რომელზე დაყრდნობითაც სასამართლო მივიდა ამ მოსაზრებამდე.
საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 2 თებერვლის ¹85 ბრძანებულებით დამტკიცებული ,,შავი და ფერადი ლითონების ჯართის, შავი და ფერადი ლითონების შესყიდვის წესის” პირველი მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად, ამ წესის მიზნებისათვის შავი და ფერადი ლითონების ჯართი და შავი და ფერადი ლითონების ნარჩენები არის ლითონის მეორადი ნედლეული, რომელიც განკუთვნილია საწარმოო გადამუშავებისათვის და რომელიც წარმოიშობა ლითონის წარმოების ან მექანიკური დამუშავების პროცესში, ასევე ლითონის ის ნაკეთობები, რომლებიც გამოუსადეგარია იმ დანიშნულებით გამოსაყენებლად, რისთვისაც ისინი შეიქმნა გატეხვის, გაცვეთის, მექანიკური, ქიმიური დაზიანების ან სხვა მიზეზთა გამო და არა აქვთ სახიფათო თვისებები.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, მხოლოდ ის გარემოება, რომ ერთადერთი საქონლის ,,ალუმინის დაზიანებული პროფილების” გასწვრივ გაკეთებულია მითითება ,,ჯართი” არ იძლევა მტკიცების საკმარის საფუძველს, რომ ინვენტარიზაციის აქტში აღწერილი საქონელი არის ჯართი.
საკასაციო სასამართლო თვლის, სააპელაციო სასამართლომ უნდა წარმოადგინოს მოტივაცია, რაც დაასაბუთებს საქონლის ზემოაღნიშნული ნორმის საფუძველზე ჯართისა და ნარჩენებისადმი მიკუთვნების შესაძლებლობას.
საკასაციო სასამართლო ასევე მნიშვნელოვნად მიიჩნევს საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის ანალიზს საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 2 თებერვლის ¹85 ბრძანებულებასთან მიმართებაში.
საკასაციო სასამართლო ამ თვალსაზრისით ყურადღებას მიაქცევს საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 1792-ე მუხლს, რომლის შესაბამისადაც, შავი და ფერადი ლითონების, მათი შემცველი ნაკეთობების, აგრეთვე მათი ჯართისა და ნარჩენების შეგროვების, შეძენის, ტრანსპორტირების, გაყიდვის ან ჩაბარების დადგენილი წესის დარღვევა იწვევს დაჯარიმებას 1000-დან 3000 ლარამდე, შავი და ფერადი ლითონების, მათი შემცველი ნაკეთობების, აგრეთვე მათი ჯართისა და ნარჩენის კონფისკაციით.
იმ პირობებში, როდესაც ჯართისა და ნარჩენების შეძენა-რეალიზაციის წესების ანუ პრეზიდენტის ბრძანებულების დარღვევისათვის კანონმდებლობით განსაზღვრულია პასუხისმგებლობის შესაბამისი ღონისძიება, სააპელაციო სასამართლომ უნდა განსაზღვროს საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლისა და სამართალდარღვევათა კოდექსის მითითებული მუხლის ერთობლიობაში გამოყენების შესაძლებლობა. საკასაციო სასამართლო თვლის, იმ პირობებში თუ ადგილი აქვს გადაცდომის ერთი და იგივე ფაქტს, მაშინ თავისთავად გამორიცხულია პასუხისმგებლობის ორი ღონისძიების დადგენა, ხოლო თუ სახეზეა სხვადასხვა სახის გადაცდომა, ამ შემთხვევაში არ გამოირიცხება ორივე ამ მუხლის ერთობლიობაში გამოყენების შესაძლებლობა.
საკასაციო სასამართლო საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის მე-2 ნაწილის დისპოზიციაზე მითითებით ცალსახად მიიჩნევს ფაქტს იმის თაობაზე, რომ აღნიშნული მუხლი თავისთავად დასჯადად აცხადებს საქონლის აღურიცხაობის ფაქტს. მითითებული მუხლის შესაბამისად, სამეურნეო ოპერაციის დასრულებიდან არაუგვიანეს 30 კალენდარული დღისა ბუღალტრულ ჩანაწერებში აღურიცხველი ან/და სასაქონლო ზედნადების გარეშე საქონლის, ხოლო სხვა ქვეყნიდან საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოტანისას _ საქართველოს საბაჟო კანონმდებლობით გათვალისწინებული დოკუმენტების გარეშე საქონლის გამოვლენის შემთხვევაში, პირს გადახდება ბუღალტრულ ჩანაწერებში აღურიცხველი ან/და სასაქონლო ზედნადების გარეშე ან საქართველოს საბაჟო კანონმდებლობით გათვალისწინებული დოკუმენტების გარეშე გამოვლენილი საქონლის საბაზრო ღირებულებით დღგ-ის გარეშე. აღნიშნული სანქცია არ გამოიყენება იმ შემთხვევაში, თუ ბუღალტრულ ჩანაწერებში აღურიცხველ საქონელზე არსებობს საქართველოს საბაჟო კანონმდებლობით გათვალისწინებული დოკუმენტები ან საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა.
საკასაციო სასამართლო ასევე ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ საგადასახადო კოდექსის შესაბამისად, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია სწორად და დროულად აღრიცხოს შემოსავლები და ხარჯები დოკუმენტურად დადასტურებულ მონაცემთა საფუძველზე.
საგადასახადო აღრიცხვიანობის კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად წარმოების ძირითად მიზანია გადასახადის გადამხდელის მიერ სრულად მოხდეს მის საქმიანობასთან დაკავშირებული ყველა ოპერაციის აღრიცხვა, რათა გარანტირებული იყოს კონტროლი მათ დაწყებაზე, მიმდინარეობასა და დასრულებაზე. ცალსახაა, რომ საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის დანიშნულებაც სწორედ ამ მიზანს ემსახურება.
საკასაციო სასამართლო საგადასახადო კოდექსის ზემოაღნიშნული მუხლისა და მითითებული პრინციპების მხედველობაში მიღებით, ყურადღებას მიაქცევს საქმეში წარმოდგენილ პირველად საგადასახადო დოკუმენტაციას. დადგენილია, რომ ინდ/მეწარმეს გააჩნია შემოსავლებისა და ხარჯების გამარტივებული აღრიცხვის წიგნი, რომელშიც პირველადი დოკუმენტაციის საფუძველზე ასახულია საანგარიშო პერიოდის ყველა სამეურნეო ოპერაცია, მხარეთა განმარტებით საქონლის შესახებ ინფორმაცია ჩართულია გადასახადის გადამხდელის მიერ საგადასახადო ორგანოში წარდგენილ დეკლარაციებში.
ამჟამად მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, კანონმდებელი დასჯადად აცხადებს გადასახადის გადამხდელთან სააღრიცხვო დოკუმენტაციაში აღურიცხველი და პირველადი საგადასახადო დოკუმენტების გარეშე საქონლის გამოვლენის ფაქტს. ამდენად, პასუხისმგებლობის ღონისძიების გამოყენებისათვის საჭიროა, პირს საქონელი არ ჰქონდეს სააღრიცხვო დოკუმენტებში აღრიცხული და იმავდროულად არ გააჩნდეს პირველადი დოკუმენტაცია.
საკასაციო სასამართლო განსაკუთრებულ ყურადღებას მიაქცევს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2009 წლის 24 ნოემბრის გადაწყვეტილებას, რომელშიც დავების განხილვის საბჭო გამოვლენილი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღურიცხავად მიჩნევისათვის არასაკმარისად მიიჩნევს მხოლოდ იმ ფაქტს, რომ ინდ/მეწარმეს გამარტივებული აღრიცხვის ჟურნალი არ ჰქონდა საგადასახადო ორგანოს ბეჭდით დადასტურებული და ავალებს შემოსავლების სამსახურს წარმოადგინოს დაჯარიმების დამატებითი საფუძველი.
ყოველივე აღნიშნული საკასაციო სასამართლოს აძლევს დამატებით საფუძველს მიიჩნიოს, რომ კანონის მთავარ მიზანს წარმოადგენს გადასახადის გადამხდელის მიერ სრულად მოხდეს მის საქმიანობასთან დაკავშირებული ყველა ოპერაციის ასახვა, რათა შესაძლებელი იყოს კონტროლი ოპერაციის მიმდინარეობის ყველა ეტაპზე და გამოირიცხოს გადამხდელის მხრიდან გადასახადების დამალვისა თუ შემცირების შესაძლებლობა. ასეთ პირობებში საკასაციო სასამართლო საჭიროდ მიიჩნევს სააპელაციო სასამართლომ გამოიკვლიოს, ყველა დოკუმენტის არსებობის პირობებში, მარტოოდენ გამარტივებული აღრიცხვის ჟურნალის დაუმოწმებლობა, ქმნის თუ არა საგადასახადო კოდექსის 143-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შემადგენლობას, იძლევა თუ არა მეწარმის საქმიანობაზე სრული ინფორმაციის მიღების, ყველა წარმოებულ ოპერაციაზე კონტროლის განხორციელების შესაძლებლობას და ქმნის თუ არა გადასახადის დამალვის ან შემცირების საშიშროებას.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მითითებული გარემოებების გამოკვლევის გარეშე შეუძლებელია საქმეზე არსებითად სწორი გადაწყვეტილების გამოტანა, რის გამოც საქმე განსახილველად უნდა დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. ი/მ «....» საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 20 მაისის განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. სახელმწიფო ბაჟის გადანაწილების საკითხი გადაწყდეს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებისას;
4. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.