ბს-369-357(კ-10) 3 ნოემბერი, 2010 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

ნინო ქადაგიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ლევან მურუსიძე, ნუგზარ სხირტლაძე


სხდომის მდივანი _ ნ. მარგველაშვილი

კასატორი (მოსარჩელე) _ გ. ნ-ძე

მოწინააღმდეგე მხარეები (მოპასუხეები) _ საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო; კახეთის სახელმწიფო ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების სამმართველო; საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 02.11.09წ. განჩინება

დავის საგანი _ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა და ქმედების განხორციელება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2009 წლის 13 აპრილს სიღნაღის რაიონულ სასამართლოს სარჩელით მიმართა გ. ნ-ძემ, მოპასუხეების: სიღნაღის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს ფიზიკური და იურიდიული პირების მფლობელობაში არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის, საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს, საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს კახეთის სახელმწიფო ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების სამხარეო სამმართველოს მიმართ.
მოსარჩელე სარჩელით ითხოვდა საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს კახეთის სახ. ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების სამხარეო სამმართველოს 2008 წლის 8 დეკემბრის ¹5753-ის წერილის ბათილად ცნობას; საჯარო რეესტრის სიღნაღის სამსახურის 09.09.2008 წლის ¹ 2036 მიმართვის ბათილად ცნობას; საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 23.02.2009 წლის ¹ 1-1/357 ბრძანების ბათილად ცნობას; აგრეთვე სიღნაღის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს ფიზიკური და იურიდიული პირების მფლობელობაში არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის დავალდებულებას მოეხდინა ქ. სიღნაღში, ... ქუჩაზე მდებარე შენობა ნაგებონის ქვეშ არსებული მიწის ფართის დაკანონება და მოსარჩელის სახელზე გადაცემა.
სიღნაღის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 3 ივლისის გადაწყვეტილებით გ. ნ-ძის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
მოცემულ საქმესთან მიმართებით, სიღნაღის რაიონულმა სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები:
- 1994 წელს სახელმწიფო ქონების მართვის სიღნაღის რაიონული განყოფილებასა და გ. ნ-ძეს შორის გაფორმდა ხელშეკრულება - ქ. სიღნაღში არსებული ყოფილი ... შენობის აუქციონის წესით პრივატიზების შესახებ. ხელშეკრულების თანახმად, მყიდველზე საკუთრების უფლების გადასვლა განხორციელდებოდა ხელშეკრულების სანოტარო წესით დადასტურების მომენტიდან.
- 1994 წლის 2 ივნისს სიღნაღის ტექინვენტარიზაციის ბიუროში გ. ნ-ძის სახელზე შედგენილ იქნა ტექნიკური პასპორტი – ქ. სიღნაღში, ... ქუჩაზე მდებარე 54.3 კვ.მ საერთო ფართობის ... შენობაზე.
- ქ. სიღნაღში, ... ქუჩაზე მდებარე ყოფილი ... შენობის საერთოO ფართობია 73 კვ.მ, რომელიც განლაგებულია იმავე ფართობის მიწის ნაკვეთზე.
- 2008 წლის 10 ივლისს სიღნაღის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს ფიზიკური და იურიდიული პირების მფლობელობაში არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას განცხადებით მიმართა გ. ნ-ძემ და მოითხოვა ... შენობის ქვეშ არსებულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარება და შესაბამისი მოწმობის გაცემა. აღნიშნული განცხადება კონსულტაციის მიზნით გადაეგზავნა ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების კახეთის სამხარეო სამმართველოს.
- ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების კახეთის სამხარეო სამმართველოს მიერ 2008 წლის 8 დეკემბრის ¹5753 წერილით კომისიასა და გ. ნ-ძეს ეცნობათ, რომ ზემოაღნიშნული ხელშეკრულება ბათილად უნდა იქნეს ცნობილი, როგორც ფორმადაუცველი გარიგება.
- სამხარეო სამმართველოს 2008 წლის 9 სექტემბრის ¹2036 მიმართვის საფუძველზე 2008 წლის 11 სექტემბერს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს სიღნაღის სარეგისტრაციო სამსახურის მიერ განხორციელებულ იქნა ჩანაწერი, რომლითაც ქ. სიღნაღში, ... ქუჩაზე მდებარე 73 კვ.მ მიწის ნაკვეთი დარეგისტრირდა საქართველოს სახელმწიფო საკუთრებად.
- საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2009 წლის 23 თებერვლის ¹1-1/357 ბრძანებით გ. ნ-ძეს უარი ეთქვა ადმინისტრაციული საჩივრის წარმოებაში მიღებასა და განხილვაზე, სამხარეო სამმართველოს 08.12.08 წლის ¹5753 წერილისა და 09.09.08 წლის ¹2036 მიმართვის ბათილად ცნობაზე.
სიღნაღის რაიონულმა სასამართლომ გადაწყვეტილებაში აღნიშნა, რომ სამოქალაქო კოდექსის 1507–ე მუხლის მე-3 ნაწლის შესაბამისად, მხარეთა თანხმობით სადავო სამართლებრივი ურთიერთობის მოსაწესრიგებლად სასამართლომ გამოიყენა საქართველოს სსრ სამოქალქო სამართლის კოდექსის (1964 წლის რედაქცის) დებულებანი. აღნიშნული კოდექსის 47-ე მუხლის 1-ლი აბზაცის დანაწესით სანოტარო წესით გარიგების დადასტურება სავალდებულოა მხოლოდ კანონით მითითებულ შემთხევებში. ასეთ შემთხვევებში, სანოტარო ფორმის დაუცველობა, რომელსაც კანონი მოითხოვს, იწვევს გარიგების ბათილობას ამ კოდექსის 48-ე მუხლით გათვალისწინებული შედეგებით. მითითებული ნორმის პირველი აბზაცის თანახმად, ბათილია გარიგება, რომელიც კანონის მოთხოვნებს არ შეესაბამება. ამავე კოდექსის 45-ე მუხლის 1-ლი აბზაცის თანახმად, კანონით დაწესებული ფორმის დაუცველობა იწვევს გარიგების ბათილობას მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც ასეთი შედეგი კანონით პირდაპირ არის გათვალისწინებული.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ განმარტა, რომ საქართველოს რესპუბლიკის მთავრობის 1992 წლის 29 მაისის ¹612 დადგენილებით დამტკიცებული ,,სახელმწიფო ქონების აუქციონით გაყიდვის შესახებ” დებულების 34-ე მუხლის თანახმად, სახელმწიფო საწარმოზე საკუთრების უფლება გამყიდველიდან მყიდველზე გადავა ხელშეკრულების სანოტარო წესით დადასტურების მომენტიდან, თუ ამ ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.
რაიონულმა სასამართლომ მიიჩნია, რომ მხარეთა შორის დადებული ხელშეკრულება შეიცავს ფორმალურ უზუსტობებს, კერძოდ საქართველოს რესპუბლიკის მთავრობის 1992 წლის 29 მაისის ¹612 დადგენილებით დამტკიცებული ,,სახელმწიფო ქონების აუქციონით გაყიდვის შესახებ” დებულების 34-ე მუხლის მე-2 აბზაცის თანახმად, ხელშეკრულებაში შეიტანება ცნობები გამყიდველის, მყიდველისა და შუამავლის შესახებ, საწარმოს დასახელება და ადგილმდებარეობა, საწარმოს ქონების შემადგენლობა და სხვა. მოცემულ ხელშეკრულებაში შეუვსებელია არსებითი მნიშვნელობის პუნქტი - ქონების შემადგენლობა ანუ არ არის აღნიშნული გასხვისებული უძრავი ქონების დახასიათება, მისი ფართობი, განლაგება, დაკავებული მიწის ნაკვეთის ფართობი. აგრეთვე, არ არის მითითებული ქონების ადგილმდებარეობა – ქუჩა, საფოსტო მისამართი. საქართელოს სამოქალაქო კოდექსის (1964 წლის რედაქცია) შესამისად, ხელშეკრულება ითვლება დადებულად, როდესაც მისი ყველა არსებითი პუნქტის თაობაზე მხარეებს შორის მიღწეულია შეთანხმება იმ ფორმით, რომელიც დაწესებულია ამ კონკრეტული შემთხვევისათვის.
სასამართლომ აღნიშნა, რომ ქონების მართვის ყოფილი სამინისტროს სიღნაღის რაიონულ განყოფილებასა და გ. ნ-ძეს შორის 1994 წელს დადებული გარიგების ბათილობის შედეგად, სახელმწიფო ქონება – ... შენობა აღმოჩნდა გაუსხვისებელი, რის გამოც კახეთის სამხარეო სამმართველო, როგორც კახეთის მხარეში სახელმწიფო ქონების აღრიცხვაზე პასუხისმგებელი და სახელმწოფო პრივატიზებაზე უფლებამოსილი ტერიტორიული ორგანო, უფლებამოსილი იყო განეხორციელებინა სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული უძრავი ნივთის რეგისტრაცია უძრავი ქონების სახელმწიფო რეესტრში და სახელმწიფო საკუთრების რეგისტრაციის გზით დაეცვა სახელმწიფოს ინტერესები.
სასამართლომ მიიჩნია, რომ სახელმწიფო ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების კახეთის სამხარეო სამმართველოს 2008 წლის 09 სექტემბრის ¹2036 მიმართვა საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს სიღნაღის სარეგისტრაციო სამსახურისადმი წარმოადგენს საქართველოს ზაკ-ის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტით განმარტებულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს. ამავე კოდექსის მე-601 მუხლის შესაბამისად, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბათილია, თუ იგი ეწინააღმდეგება კანონს ან არსებითად დარღვეულია მისი მომზადების ან გამოცემის კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები. ზემოხსენებული სადავო ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი კი, არ ეწინააღმდეგება არც კანონს და არც მისი მომზადებისა და გამოცემისათვის დადგენილ სხვა მოთხოვნებს.
სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2009 წლის 23 თებერვლის ¹1-1/357 ბრძანება სამართლებრივად ეფუძნება სზაკ-ის 177-ე, 180-ე, 182-ე მუხლის მე-2 ნაწილს. ამავე დროს, მოსარჩელის მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი სათანადო მტკიცებულებები, რომლითაც დადასტურდებოდა, რომ მან კანონით დადგენილი წესით და ვადაში გაასაჩივრა სამხარეო სამმართველოს უარი ინფორმაციის გაცემის თაობაზე. აქედან გამომდინარე, სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოსარჩელის მიერ გაშვებულია სზაკ-ის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული გასაჩივრების ერთთვიანი ვადა.
აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა გ. ნ-ძემ.
აპელანტი სააპელაციო საჩივრით ითხოვდა სიღნაღის რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილებით მისი სარჩელის სრულად დაკმაყოფილებას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 2009 წლის 2 ნოემბრის განჩინებით გ. ნ-ძის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა სიღნაღის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 3 ივლისის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა სიღნაღის რაიონული სასამართლოს მოსაზრება იმის თაობაზე რომ, განსახილველ შემთხვევაში საქმეში წარმოდგენილი 1994 წლის უთარიღო ხელშეკრულების დედანზე არ დასტურდება 1993 სანოტარო მოქმედების შესრულება, ხოლო საქმეში წარმოდგენილ ხელშეკრულების ასლზე სანოტარო მოქმედების შესრულება დამოწმებულია ნოტარიუსის შტამპით, რომელიც აღნიშნავს, არა გარიგების შინაარსის ნოტარიულად დამოწმებას, არამედ ხელმოწერების შესრულებას კონკრეტული პირების – მ. ი-შვილისა და გ. ნ-ძის მიერ.
დადგენილი გარემოებების ანალიზის საფუძველზე სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ საქართველოს ყოფილი სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს სიღნაღის რაიონულ განყოფილებასა და გ. ნ-ძეს შორის 1994 წელს დადებული ხელშეკრულება, როგორც ფორმის დაუცველად დადებული ხელშეკრულება, ბათილია და მას არ შეუძლია არანაირი სამართლებრივი შედეგების წარმოშობა, ხოლო საქმეში წარმოდგენილი ტექინვენტარიზაციის ბიუროს მიერ გაცემული პასპორტი, რომელიც ასახავს უძრავი ნივთის ფაქტობრივ მდგომარეობას, არ წარმოადგენს საკუთრების უფლების დამდგენ დოკუმენტს. შესაბამისად, მოსარჩელის არგუმენტები, იმ გარემოებების დასადასტურებლად, რომ სადავო ობიექტის პრივატიზება განხორციელდა კანონის მოთხოვნათა დაცვით და იგი წარმოადგენს სადავო ფართის მესაკუთრეს, სასამართლოს მიერ არ იქნა გაზიარებული.
მითითებული გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრა გ. ნ-ძემ.
კასატორი საკასაციო საჩივრით ითხოვდა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 2009 წლის 2 ნოემბრის განჩინების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილებით მისი სასარჩელო მოთხოვნის სრულად დაკმაყოფილებას.
გ. ნ-ძე საკასაციო საჩივარში კასაციის საფუძვლად მიუთითებდა იმ გარემოებას, რომ გასაჩივრებული გადაწყვეტილება იურიდიულად არასაკმარისადაა დასაბუთებული. აგრეთვე სააპელაციო სასამართლო ვერ გაერკვა საქმის ფაქტობრივ გარემოებებში, კერძოდ, მოცემულ შემთხვევაში დავის საგანს წარმოადგენს არა შენობა-ნაგებობის ქვეშ მდებარე მიწის ფართი, არამედ თავად შენობა, რომელიც კასატორის მიერ სახელმწიფოსგან აუქციონის გზით იქნა შესყიდული.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, მხარეთა ახსნა-განმარტების მოსმენის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლების შესწავლისა და გასაჩივრებული განჩინების კანონიერების შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ გ. ნ-ძის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ გასაჩივრებული განჩინება მიღებულია საპროცესო და მატერიალური სამართლის ნორმათა დარღვევით, სააპელაციო სასამართლომ სრულყოფილად არ შეისწავლა საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებები და არ მისცა მათ სათანადო სამართლებრივი შეფასება, რაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე მუხლის საფუძველზე იძლევა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმების საფუძველს.
საკასაციო სასამართლო სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 417-ე მუხლზე დაყრდნობით დადგენილად მიიჩნევს შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებს: “სახელმწიფო ქონების აუქციონით გაყიდვის შესახებ” დებულების საფუძველზე გ. ნ-ძემ 1994 წელს შეიძინა ქ. სიღნაღში, ... ქუჩაზე მდებარე ყოფილი ... შენობა.
1994 წლის 20 თებერვალს გ. ნ-ძესა და სახელმწიფო ქონების მართვის რაიონული განყოფილების წარმომადგენელს შორის დაიდო “სახელმწიფო ქონების პრივატიზაციის დროს გამყიდველიდან მყიდველზე საკუთრების უფლების გადაცემის შესახებ” ხელშეკრულება, რის საფუძველზეც ქ. სიღნაღში, ... ქუჩაზე მდებარე 54.3 კვ.მ ფართის ... შენობა ტექინვენტარიზაციის ბიუროში აღირიცხა გ. ნ-ძის სახელზე.
საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს სახელმწიფო ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების კახეთის სამხარეო სამმართველოს 2008 წლის 9 სექტემბრის ¹2036 წერილით საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს სიღნაღის სარეგისტრაციო სამსახურის უფროსს ეთხოვა, ქ. სიღნაღში, ... ქუჩაზე მდებარე ყოფილი ... (ყოფილი ...) შენობა-ნაგებობა აღერიცხა სახელმწიფო საკუთრებად.
ზემოაღნიშნული წერილის საფუძველზე ქ. სიღნაღში, ... ქუჩაზე მდებარე ყოფილი ... შენობა 54.3 კვ.მ ფართის ოდენობით საჯარო რეესტრში აღირიცხა სახელმწიფო საკუთრებად.
სააპელაციო სასამართლომ უპირობოდ გაიზიარა პროცესუალური მოწინააღმდეგეების საქართველოს ეკონომიკის და მდგრადი განვითარების სამინისტროსა და კახეთის სახელმწიფო ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების სამმართველოს პოზიცია იმასთან დაკავშირებით, რომ “სახელმწიფო ქონების პრივატიზაციის დროს გამყიდველიდან მყიდველზე საკუთრების უფლების გადაცემის შესახებ” მხარეთა შორის გაფორმებული ხელშეკრულება წარმოადგენდა უცილოდ ბათილ გარიგებას, რომლისთვისაც საჭირო არ იყო შეცილება.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სასამართლოს მხრიდან წარმოდგენილი მოტივაცია ხელშეკრულების თაობაზე ეფუძნება ხელშეკრულების ზედაპირულ შეფასებას და არ შეიცავს დასაბუთებას იმ სამართლებრივი წინაპირობების თაობაზე, რაზე დაყრდნობითაც სასამართლო მივიდა ზემოაღნიშნულ მოსაზრებამდე.
საკასაციო სასამართლო ყურადღებას მიაქცევს არარა გარიგებების სამართლებრივ ბუნებას და აღნიშნავს, რომ არარა გარიგებები მიეკუთვნება ბათილი გარიგებების ყველაზე კატეგორიულ ფორმას. კანონი არ ითვალისწინებს ასეთი სახის გარიგებების გამოსწორების შესაძლებლობას, გარიგება ბათილია დადებისთანავე და მას ნამდვილად ვერ აქცევს ვერც გარიგების მონაწილეთა მოქმედება და ვერც სასამართლო გადაწყვეტილება. სწორედ ამიტომ მისი ბათილად აღიარებისათვის კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს შეცილების აუცილებლობას.
არარა გარიგებების კატუგორიულობიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო საჭიროდ მიიჩნევს სააპელაციო სასამართლომ შესაბამის მტკიცებულებებსა და მოტივაციაზე დაყრდნობით დაასაბუთოს, მიეკუთვნება თუ არა საქმეში დაცული ხელშეკრულება ისეთი ხელშეკრულებების რიცხვს, რომელიც დადებისთანავე ბათილია და არ საჭიროებს შეცილებას.
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 59-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, კანონით ან ხელშეკრულებით გათვალისწინებული აუცილებელი ფორმის დაუცველად დადებული გარიგება ბათილია.
საკასაციო სასამართლო ადასტურებს, რომ სააპელაციო სასამართლოს მიერ გამოყენებული ზემოაღნიშნული ნორმა ატარებს იმპერატიულ ხასიათს და გამორიცხავს გარიგების მონაწილეთა მხრიდან მისი შეცვლის შესაძლებლობას. საკასაციო სასამართლო ეჭვქვეშ არ აყენებს ფორმის მნიშვნელობას გარიგებაში და თვლის, რომ ფორმა გარიგებაში წარმოადგენს სამოქალაქო ბრუნვის უსაფრთხოების გარანტს. უფრო მეტიც, ხელშეკრულების ნამდვილობისათვის ხშირ შემთხვევაში ფორმას ენიჭება კონსტიტუციური მნიშვნელობა.
მოცემულ ეტაპზე სასამართლოს მსჯელობის საგნად უნდა იქცეს სწორედ ის გარემოება, აკმაყოფილებს თუ არა უცილოდ ბათილი გარიგებებისათვის განსაზღვრულ წინაპირობებს სადავო ხელშეკრულება.
“სახელმწიფო ქონების პრივატიზაციის დროს გამყიდველიდან მყიდველზე საკუთროების უფლების გადაცემის შესახებ” ხელშეკრულებაში წარმოდგენილი დათქმის შესაბამისად, გამყიდველიდან მყიდველზე საკუთრება გადადიოდა ხელშეკრულების სანოტარო წესით დადასტურების მომენტიდან, ასეთივე მოთხოვნა იყო ჩადებული “სახელმწიფო ქონების აუქციონით გაყიდვის შესახებ” დებულებაში.
უდავოა, რომ განსახილველ შემთხვევაში ნოტარიუსმა მოახდინა ხელშეკრულების დამოწმება და არა მისი დადასტურება.
საკასაციო სასამართლო ყურადღებას მიაქცევს იმ პერიოდისათვის მოქმედ კანონმდებლობას. მინისტრთა კაბინეტის 1993 წლის 30 ივნისის ¹513 დადგენილებით “სახელმწიფო ქონების აუქციონით და კონკურსით გაყიდვის შესახებ დებულებაში დამატებათა შეტანის თაობაზე” - “სახელმწიფო ქონების აუქციონით გაყიდვის შესახებ” დებულების 34-ე პუნქტს და “სახელმწიფო ქონების კონკურსით გაყიდვის შესახებ” დებულების 36-ე პუნქტს დაემატა შემდეგი ტექსტი: “ამასთან ხელშეკრულების სანოტარო წესით დადასტურებისათვის განსაზღვრული სახელმწიფო ბაჟი იფარება ქონების პრივატიზაციის შედეგად ამონაგები საერთო თანხიდან”.
ასეთი საკანონმდებლო დათქმის პირობებში, როდესაც ხელშეკრულების სანოტარო წესით დადასტურება ფაქტობრივად მოცული იყო ერთიანი საპრივატიზაციო პროცესით, საკასაციო სასამართლო საჭიროდ მიიჩნევს, სააპელაციო სასამართლომ იმსჯელოს, სახეზეა ფორმის დაუცველად დადებული გარიგება თუ ადგილი აქვს ხარვეზს ფორმაში.
საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ ფორმას გარიგებაში აქვს ნების გამოვლენის უტყუარობისა და მტკიცების გარანტია, სავალდებულო არ არის, რომ ფორმის დაუცველად დადებული გარიგება ყველა შემთხვევაში იყოს უცილოდ ბათილი, უფრო მეტიც, შესაძლოა ხელშეკრულება არც იყოს ბათილი და ადგილი ჰქონდეს ფორმის ნაკლის გამოსწორებას.
საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ გარიგების ნამდვილობისათვის საჭიროა რამოდენიმე ძირითადი ელემენტის არსებობა: გარიგება უნდა იყოს მართლზომიერი; მხარეთა უფლებებს უნდა განაპირობებდეს მათი ნება და სახეზე უნდა იყოს სამართლებრივი შედეგი. მართალია ეს უკანასკნელი მახასიათებელია ასევე არარა გარიგებებისათვისაც, მაგრამ საგულისხმოა, რომ არარა გარიგება იწვევს არა იმ შედეგს, რომლის მიღწევაც გარიგების მონაწილეებს ჰქონდათ განზრახული.
მნიშვნელოვანია, რომ განსახილველ შემთხვევაში ნასყიდობის ხელშეკრულება დასრულებულია, ქონება გამყიდველიდან გადავიდა მყიდველზე, მყიდველმა გადაიხადა ქონების ღირებულება, გამყიდველის უფლებამოსილება და ნება გაესხვისებინა სადავო ქონება ეჭვქვეშ არ არის დაყენებული, სადავო არ არის ფაქტი იმის თაობაზე, რომ აუქციონზე გამარჯვებულად გამოცხადდა გ. ნ-ძე, ქონება რეგისტრირებულია ამ უკანასკნელის სახელზე.
ასეთ პირობებში საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ მოწინააღმდეგე მხარე ვალდებულია დაამტკიცოს, სად არის ნაკლი მისი ნების გამოვლენაში.
აქვე, საკასაციო სასამართლო მნიშვნელოვნად მიიჩნევს ყურადღება გაამახვილოს შემდეგ გარემოებაზე: კერძო სამართალი გარიგების დადებისას მხარეებს ანიჭებს არჩევანის ფართო შესაძლებლობას და უზრუნველყოფს მათ ნების თავისუფლებით. მართალია, ნასყიდობის ხელშეკრულება თავისი სამართლებრივი ბუნებით მიეკუთვნება კერძო ავტონომიასა და მხარეთა ნებაზე დაფუძნებულ გარიგებათა რიცხვს, მაგრამ სადავო ხელშეკრულების შეფასებისას სააპელაციო სასამართლომ არ გაითვალისწინა ის გარემოება, რომ ამ შემთხვევაში ნასყიდობის ხელშეკრულება წარმოადგენს პრივატიზაციის ერთიანი პროცესის შემდგენელ ნაწილს.
ხელშეკრულების დადება პრივატიზაციის პროცესში დამოკიდებული არ არის სრულად მხარეთა ნებაზე და მის დადებას წინ უძღვის კანონით გაწერილი მოთხოვნების დაცვისა და შესრულების ვალდებულება.
სადავო პერიოდისათვის მოქმედი დებულების შესაბამისად, ნასყიდობის ხელშეკრულების გაფორმებამდე გასაყიდი ქონება შედიოდა საპრივატიზაციო ობიექტთა ნუსხაში, სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტრო ან მისი ტერიტორიული ორგანო იღებდა გადაწყვეტილებას ქონების შესაბამისი ფორმით გაყიდვის შესახებ; ქვეყნდებოდა ინფორმაცია გასაყიდი ქონების თაობაზე; გამარჯვებულად გამოვლენის შემდეგ დგებოდა შემაჯამებელი ოქმი, რომელიც მტკიცდებოდა საკონკურსო კომისიის გადაწყვეტილებით და მხოლოდ ამის შემდგომ გამარჯვებულთან იდებოდა ნასყიდობის ხელშეკრულება. ამდენად, ნასყიდობის ხელშეკრულება წარმოადგენდა საპრივატიზაციო პროცესის შემაჯამებელ აქტს, რომელსაც, როგორც აღინიშნა, წინ უძღოდა რიგი სამართლებრივი მოქმედებები, რომლებიც, პრივატიზაციის პროცესში მათი მნიშვნელობიდან გამომდინარე, ექვემდებარებოდნენ ცალ-ცალკე გასაჩივრების შესაძლებლობას.
იმ პირობებში, როდესაც პრივატიზაცია სადავოდ გამხდარი არ არის და არსებობს საკუთრების პრეზუმფცია, საკასაციო სასამართლო საჭიროდ მიიჩნევს სააპელაციო სასამართლომ იმსჯელოს საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს სახელმწიფო ქონების აღრიცხვისა და პრივატიზების კახეთის სამხარეო სამმართველოს 09.09.2008წ ¹2036 მიმართვის, როგორც აქტის კანონიერებაზე. ამასთან, საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს სასამართლოთა შეფასებას იმის თაობაზე, რომ ბათილი გარიგება ფაქტობრივად არ განხორციელებულა და მას სამართლებრივი შედეგი შესრულების კუთხით არ მოჰყოლია. ამ თვალსაზრისით საკასაციო სასამართლო ყურადღებას მიაქცევს სადავო ქონების 14 წლის განმავლობაში კასატორის სახელზე რეგისტრაციის ფაქტს და სამოქალაქო კოდექსის 1515-ე მუხლის განაწესის გათვალისწინებით საჭიროდ მიიჩნევს მითითებული ფაქტის შეფასებასა და ხანდაზმულობის საკითხის წამოწევას.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საქმე გამოკვლეულია არასრულყოფილად, გასაჩივრებული განჩინება არ არის საკმარისად დასაბუთებული, რაც იძლევა მისი გაუქმებისა და საქმის გასახილველად იმავე სასამართლოში დაბრუნების საფუძველს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. გ. ნ-ძის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 2 ნოემბრის განჩინება და საქმე განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. მხარეთა შორის სასამართლო ხარჯების გადანაწილების საკითხი გადაწყდეს, საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებისას;
4. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.