ბს-803-767(3კ-09) 27 იანვარი, 2010 წელი
ქ.თბილისი



ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:


ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
ნინო ქადაგიძე, ლევან მურუსიძე


სხდომის მდივანი – ნინო გოგატიშვილი

კასატორი (მოსარჩელე) – შპს “...”, წარმომადგენელი დ. ჯ-ძე (რწმუნებულება 02.12.09წ. ¹090813671)

კასატორი (მოპასუხე) – საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, წარმომადგენელი გ. ზ-ძე (მინდობილობა 02.12.09წ., ¹08-01/16575)

კასატორი (მოპასუხე) – საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა ინსპექცია, წარმომადგენელი ი. შ-შვილი (მინდობილობა 11.11.09წ., ¹16-16/04/19481)

მოპასუხე – საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური, წარმომადგენელი გ. ზ-ძე (მინდობილობა 11.11.09წ., ¹16-10/19606), მ. გ-შვილი (მინდობილობა 13.05.08წ., ¹16-10/13079)

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება – თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 25.02.09წ. გადაწყვეტილება

დავის საგანი – განმეორებით ჩადენილი ქმედებისათვის ჯარიმის დაკისრება, საინკასო დავალებით საჯარიმო თანხის ანგარიშიდან ჩამოწერა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

შპს “...” სარჩელი აღძრა მოპასუხეების – საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, შემოსავლების სამსახურის, მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის წინააღმდეგ და აღნიშნა, რომ 06.09.07წ შპს “...” კუთვნილ ორ სხვადასხვა ავტოგასამართ სადგურზე მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის ინსპექტორმა შეადგინა ორი საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი: 1420 საათზე შედგა ქ.თბილისში, ... ქ. ¹2-ში მდებარე ა/გასამართ სადგურზე, ხოლო მეორე 1730 საათზე ქ. რუსთავში, ... გამზ. ¹32ა-ში მდებარე ა/გასამართ სადგურზე. ორივე შემთხვევაში ოქმების შედგენის მიზეზი იყო მოსარჩელის კუთვნილ ა/გასამართ სადგურებზე მადოზირებელი და მრიცხველი მექანიზმების საგადასახადო ინსპექციის ლუქის გარეშე მუშაობა. 06.09.07წ. 1730 საათზე ქ. რუსთავში, ... გამზ. ¹32 ა-ში მდებარე ა/გასამართ სადგურზე შედგენილი ოქმის საფუძველზე მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციამ 14.09.07წ. გამოსცა ¹1229 ბრძანება შპს “...” 1500 ლარით დაჯარიმების შესახებ, ბრძანების გამოცემის სამართლებრივ საფუძვლად მიეთითა საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-8 ნაწილი. ბრძანების საფუძველზე 17.09.07წ. გამოიცა ¹094-48 “საგადასახადო მოთხოვნა”.
06.09.07წ. 1420 საათზე ქ.თბილისში, ... ქ. ¹2-ში მდებარე ა/გასამართ სადგურზე შედგენილი ოქმის საფუძველზე მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციამ 20.09.07წ. გამოსცა ¹1257 ბრძანება შპს “...” 15 000 ლარით დაჯარიმების შესახებ, ბრძანების გამოცემის სამართლებრივ საფუძვლად მიეთითა საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-9 ნაწილი. ხსენებული ბრძანების საფუძველზე 05.10.07წ. გამოიცა ¹094-63 “საგადასახადო მოთხოვნა” ჯარიმის – 15000 ლარის დაკისრების შესახებ.
მოსარჩელემ მოითხოვა 20.09.07წ. ¹1257 ბრძანებისა და 05.10.07წ. ¹094-63 “საგადასახადო მოთხოვნის” ბათილად ცნობა და მიუთითა, რომ მის მხრიდან ადგილი არ ჰქონია სამართალდარღვევის განმეორებით ჩადენას, განმეორებით ჩადენილად მიჩნეულია იმ ობიექტზე გამოვლენილი გადაცდომა, რომლის შემოწმებაც წინ უსწრებდა მეორე ობიექტზე გამოვლენილ დარღვევას. შემოწმება განხორციელდა ერთდროულად, ერთიდაიგივე სუბიექტის (შპს “...”) მიმართ, მანამდე შპს “...” მიმართ არც ასეთ დარღვევას და მის გამოვლენას და არც სამართალდარღვევისათვის რაიმე სანქციის გამოყენებას ადგილი არ ჰქონია. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 35-ე მუხლის თანახმად ერთგვაროვანი სამართალდარღვევა განმეორებით ჩადენილად ითვლება, თუ პირს უკვე დადებული აქვს სახდელი. მოცემულ შემთხვევაში სამართალდარღვევის ოქმით არ დასტურდება საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-8 ნაწილით გათვალისწინებული სამართალდარღვევის ჩადენის ფაქტი, არ იქნა გამორკვეული დაზიანების განზრახ ჩადენა.
ინსპექციის 20.09.07წ. ¹1257 ბრძანება და 05.10.07წ. ¹094-63 “საგადასახადო მოთხოვნა” შემოსავლების სამსახურში გასაჩივრდა, რომელმაც 05.12.07წ. ბრძანებით არ დააკმაყოფილა საჩივარი. შემოსავლების სამსახურის ბრძანება უცვლელად იქნა დატოვებული საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მსხვილ გადამხდელთა საბჭოს 27.02.08წ. გადაწყვეტილებით.
მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ ჯარიმის დაკისრების შესახებ აქტების გასაჩივრების მიუხედავად მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციამ 10.10.07წ. გამოსცა ¹1456 ბრძანება შპს “...” საბანკო ანგარიშზე 10.10.07წ. ¹2203 საინკასო დავალების წარდგენის შესახებ, რომლის საფუძველზეც შპს “...” საბანკო ანგარიშიდან ჩამოიჭრა და სახელმწიფო ბიუჯეტში გადაირიცხა ჯარიმის თანხა – 15000 ლარი. შემოსავლების სამსახურის29.01.08წ. ¹171 ბრძანებით ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა შპს “...” მოთხოვნა- ინსპექციას დაევალა სადავო საკითხის ხელახალი შესწავლა. შპს “...” არ დაეთახმა რა შემოსავლების სამსახურის 29.01.08წ. ¹171 ბრძანებას, ეს უკანასკნელი გაასაჩივრა ფინანსთა სამინისტროს დავების განხილვის საბჭოში, რომლის 14.04.078წ. ¹05-04/3524 გადაწყვეტილებით გაუქმდა შემოსავლების სამსახურის 29.01.08წ. ¹171 ბრძანება და ინსპექციის 10.11.07წ. ¹2203 საინკასო დავალება. მოსარჩელემ მიუთითა, რომ საბჭომ საერთოდ არ იმსჯელა მისი საჩივრის იმ მოთხოვნებზე, რომელიც ეხება ინსპექციის 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანების ბათილად ცნობას, საბანკო ანგარიშიდან ჩამოწერილი თანხის – 15 000 ლარის დაბრუნებას ან პირადი აღრიცხვის ბარათზე ზედმეტობის სახით ასახვას, მას ფაქტიურად უარი ეთქვა ამ მოთხოვნების დაკმაყოფილებაზე. მოსარჩელემ მოითხოვა დაჯარიმების და ანგარიშიდან თანხის ჩამოჭრასთან დაკავშირებული თანხების ბათილად ცნობა, ანგარიშიდან სახელმწიფო ბიუჯეტში გადარიცხული თანხის უკან დაბრუნება.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 14.08.08წ. გადაწყვეტილებით შპს “...” სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, კერძოდ: ძალაში შესვლის დღიდან სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 20.09.07წ. ¹1257 ბრძანება და 05.10.07წ. ¹094-63 “საგადასახადო მოთხოვნა”, ინსპექციას დაევალა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოების გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა; ძალაში შესვლის დღიდან ბათილად ინა ცნობილი: შემოსავლების სამსახურის 05.12.07წ. ¹7814 ბრძანება საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ; მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 10.10.07წ. ¹1450 ბრძანება და 10.10.07წ. ¹2203 საინკასო დავალება (განკარგულება); შემოსავლების სამსახურის 29.01.08წ. ¹171 ბრძანება; ძალაში შესვლის დღიდან ნაწილობრივად იქნა ცნობილი ბათილად დავების განხილვის საბჭოს 14.04.08წ. ¹05-04/3524 გადაწყვეტილება, კერძოდ მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანების ბათილად ცნობისა და სახელმწიფო ბიუჯეტში გადარიცხული თანხის უკან დაბრუნების ან ზედმეტობაში ასახვის შესახებ საჩივრის არდაკმაყოფილების ნაწილში; მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციას დაევალა საბანკო ანგარიშიდან ჩამოჭრილი და სახელმწიფო ბიუჯეტში გადარიცხული თანხის – 15000 ლარის შპს “...” უკან დაბრუნება; მოსარჩელეს უარი ეთქვა დავების განხილვის საბჭოს 27.02.08წ. ¹05-04/1780 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობაზე, რომლითაც გარკვეული ვადით შეჩერებული იყო საჩივრის განხილვა; მოსარჩელის მიერ სარჩელზე გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის თანხის მოსარჩელის სასარგებლოდ გადახდა სოლიდარულად დაეკისრათ მოპასუხეებს.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ მიიჩნია, რომ 06.09.07წ. 1420 საათზე, ქ.თბილისში, ... ქ. ¹2-ში მდებარე, შპს “...” კუთვნილი ა/გასამართ სადგურზე ჩატარებული შემოწმების შედეგად გამოვლენილი საგადასახადო სამართალდარღვევა, რომლის გამოც შედგა ¹00049ად ოქმი, არ წარმოადგენდა განმეორებით ჩადენილ გადაცდომას, საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-9 ნაწილის საფუძველზე პირისათვის სახდელის დადება იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუკი გამოვლენილი გადაცდომა მას შემდეგ, რაც იმავე სამართალდამრღვევმა გარკვეული დროით ადრე ერთხელ უკვე ჩაიდინა იმავე სახის გადაცდომა და ამ უკანასკნელის გამო ინსპექციამ ადმინისტრაციული აქტების – ბრძანების გამოცემისა და შესაბამისი “საგადასახადო მოთხოვნის” გაგზავნის გზით სამართალდამრღვევს დააკისრა სანქცია. მოცემულ შემთხვევაში მოპასუხეს არ გამოუცია შესაბამისი ადმინისტრაციული აქტი შპს “...” დაჯარიმების თაობაზე, ადგილი ჰქონდა არა განმეორებას, არამედ ერთ დღეს გამოვლენილ ორ სამართალდარღვევას. სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა აგრეთვე იმ გარემოებაზე, რომ მოპასუხემ განმეორებით ჩადენილად მიიჩნია ისეთი გადაცდომა, რომელიც ობიექტურად დროში უფრო ადრეა გამოვლენილი (1420 საათზე), ვიდრე ის ფაქტი, რომელიც უფრო გვიან (1730 საათზე) გამოვლინდა.
საგადასახადო კოდექსის 84-ე, 89-ე, 12.25, 12.23 მუხლებზე, აგრეთვე ასკ-ის 32.1 მუხლებზე მითითებით, სასამართლომ მიიჩნია, რომ გამოცემის დღიდან ბათილად უნდა ყოფილიყო ცნობილი შპს “...” ანგარიშიდან თანხის სახელმწიფო ბიუჯეტში გადარიცხვის შესახებ სადავო აქტები.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს 14.08.08წ. გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, შემოსავლების სამსახურის და მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის მიერ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 25.02.09წ. გადაწყვეტილებით სააპელაციო საჩივრები დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 14.08.08წ. გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილის მე-2, მე-3 და მე-10 პუნქტების შეცვლით მიღებულ იქნა ახალი გადაწყვეტილება, არ დაკმაყოფილდა შპს “...” სასარჩელო მოთხოვნები მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 20.09.07წ. ¹1257 ბრძანების, 05.10.07წ. ¹094-63 “საგადასახადო მოთხოვნის”, შემოსავლების სამსახურის 05.12.07წ. ¹7814 ბრძანების ბათილად ცნობასთან დაკავშირებით, გასაჩიურებული გადაწყვეტილება გაუქმდა აგრეთვე იმ ნაწილშიც, რომლითაც მოსარჩელის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის თანხა სოლიდარულად დაეკისრათ მოპასუხეებს, მოსარჩელეს დაეკისრა სახელმწიფო ბაჟის გადახდა. სააპელაციო პალატამ არ გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ადგილი ჰქონდა არა განმეორებითობას, არამედ ერთ დღეს გამოვლენილ ორ სამართალდარღვევას. სააპელაციო პალატამ მიუთითა, რომ კოდექსის 139-ე მუხლის მე-9 ნაწილი, განსხვავებით მე-3 და მე-6 ნაწილებისაგან (სადაც პირდაპირაა მითითებული, რომ განმეორებით ჩაითვლება მხოლოდ ჯარიმის გამოყენების შემდეგ იგივე ქმედების განემორებით ჩადენა), ნათლად მიუთითებს ქმედების განმეორებაზე და არა დაჯარიმების შესახებ ადმინისტრაციული აქტების მიღების შემდეგ ანალოგიური ქმედების განმეორებაზე. სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ გასაჩივრებული გადაწყვეტილება დანარჩენ ნაწილში უცვლელად უნდა დარჩენილიყო.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 25.02.09წ. გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციისა და შპს “...” მიერ. საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო საკასაციო საჩივრით ითხოვს სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმებას დავების განხილვის საბჭოს 14.04.08წ. ¹05-04/3524 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის ნაწილში. კასატორი აღნიშნავს, რომ სამინისტროსთან არსებულმა დავების განხილვის საბჭომ 14.04.08წ. გადაწყვეტილებით ბათილად ცნო შემოსავლების სამსახურის 29.01.08წ. ¹171 ბრძანება, 10.11.07წ. ¹2203 საინკასო დავალება, რაც ასევე გულისხმობს ინსპექციის 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანების ბათილად ცნობას.
მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივარში კასატორი ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ საინკასო დავალებით ჩამოჭრილი თანხა – 15000 ლარი გამოყენებულია შპს “...” სხვა ვალდებულებების დასაფარავად, საქმის საქალაქო და სააპელაციო სასამართლოებში განხილვის პერიოდის მდგომარეობით შპს “...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე ირიცხებოდა ზედმეტობა 9500 ლარი, სხვაობა – 5500 ლარი გამოყენებული იყო შპს “...” მიერ საინკასო დავალებამდე წარმოშობილ აღიარებულ ვალდებულებებზე. სადღეისოდ შპს “...” პირადი აღრიცხვის ბარათზე ირიცხება ზედმეტობა 7000 ლარის ოდენობით, 2500 ლარი დამატებით იქნა გამოყენებული მიმდინარე ვალდებულებების შესასრულებლად. აღნიშნულიდან გამომდინარე კასატორი ითხოვს თბილისის სააპელაციო პალატის გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მე-5 პუნქტის გაუქმებას და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე სრულად უარის თქმას.
შპს “...” საკასაციო საჩივარში კასატორი ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებას, რომ სამართალდარღვევის მომენტად ითვლება მისი გამოვლენის (ოქმის შედგენის) და არა მისი საგადასახადო ორგანოში წარდგენის მომენტი. ამდენად მეორე ოქმის პირველ ოქმზე უფრო ადრე წარდგენა არ გამორიცხავდა ოქმების სწორ შეფასებას. კასატორი თვლის, რომ ადგილი ჰქონდა არა განმეორებითობას, არამედ ერთ დღეს გამოვლენილ ორ სამართალდარღვევას. განმეორებითი სამართალდარღვევისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრების სამართლებრივი პირობების არსებობის შემთხვევაშიც დაჯარიმების აქტები მაინც უკანონოდ უნდა იქნეს მიჩნეული, რადგან სახეზეა ფაქტობრივი შეუსაბამობა, დროში წინსწრებით გამოვლენილი სამართალდარღვევა განმეორებით დარღვევად დაფიქსირდა და პირიქით. საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-9 ნაწილი წარმოადგენს მე-7 და მე-8 ნაწილებით გათვალისწინებული ქმედების მაკვალიფიცირებელ ნაწილს და გულისხმობს სწორედ საგადასახადო ადმინისტრირების შესაბამისი ზომის (სანქციის) გამოყენების შემდგომ იმავე სახის ქმედების ჩადენას და ყოველი ასეთი შემდგომ ჩადენილი ქმედებისათვის გამკაცრებული სანქციის გამოყენებას. პასუხისმგებლობის ხარისხის გაზრდა სწორედ სანქციის გამოყენების ფაქტზეა დამოკიდებული, რაც გახდა საკუთრივ პასუხისმგებლობის ზომისა თავის თავში გულისხმობს აგრეთვე პრევენციას, ერთგვარ გაფრთხილებას, მსგავსი ქმედების კვლავ ჩადენის შემთხვევაში უფრო მკაცრი პასუხისმგებლობის ზომის გამოყენების შესახებ. განმეორებითობის სხვაგვარი გაგების შემთხვევაში, შეუძლებელი იქნება ზღვარის გავლება სახდელდადებული და არასახდელდადებულ ქმედებებს შორის.
საკასაციო პალატის სხდომაზე კასატორის წარმომადგენლებმა მხარი დაუჭირეს თავიანთ კასაციებს. შემოსავლების სამსახურის წარმომადგენელმა მხარი დაუჭირა სამინისტროს და მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივრებს.
ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების და საკასაციო საჩივრების საფუძვლების შესწავლის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენის შედეგად თვლის, რომ საკასაციო საჩივრები არ უნდა დაკმაყოფილდეს შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ ორივე შემთხვევაში ნავთობგასამართი სადგურის ლუქის გარეშე მუშაობის და შესაბამისად საგადასახადო სამართალდარღვევის ჩადენის ფაქტი დავას არ იწვევს. საქმეზე დადგენილად არის ცნობილი, რომ შპს “...” კუთვნილ ორ სხვადასხვა ავტოგასამართ სადგურზე მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის ინსპექტორებმა შეადგინეს ორი საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი (¹00049 და ¹00045), კერძოდ, 06.09.07წ. 1420 ქ.თბილისში, ... ქ. ¹2-ში მდებარე ა/გასამართ სადგურზე, ხოლო 1730 საათზე ქ. რუსთავში,
... გამზირი ¹32-ა-ში მდებარე ავტოგასამართ სადგურზე აღმოჩენილ დარღვევებთან დაკავშირებით შედგა ოქმები. ორივე შემთხვევაში ოქმის შედგენის მიზეზი იყო ის, რომ საწარმოს კუთვნილ ავტოგასამართ სადგურზე მადოზირებელი და მრიცხველი მექანიზმები მუშაობდა საგადასახადო ინსპექციის ლუქის გარეშე. სამართალდარღვევის ოქმებში ზუსტად არის გადმოცემული დარღვევის შინაარსი – მითითებულ ავტოგასამართ სადგურზე შპს “...” საწვავის რეალიზაციას ახდენდა ისეთი მადოზირებელი და მრიცხველი მექანიზმებით, რომლებსაც არ გააჩნდა საგადასახადო ორგანოს მიერ დადებული ლუქი. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 28.03.06წ. ¹258 ბრძანებულებით დამტკიცებული “ავტოგასამართ სადგურებში მარიგებელი სვეტების მადოზირებელი და მრიცხველი მექანიზმების დალუქვის წესების შესახებ” ინსტრუქციის მე-2 მუხლის მე-8 პუნქტის თანახმად, ავტოგასამართ სადგურში არსებულ მადოზირებელ და მრიცხველ მექანიზმებზე საგადასახადო ორგანოს ლუქის არ ქონა (მ.შ. ლუქის მთლიანობის დარღვევა, თუ გადამხდელმა არ შეატყობინა შესაბამის საგადასახადო ორგანოს აღნიშნულის შესახებ), განიხილება საგადასახადო სამართალდარღვევად და იწვევს პასუხისმგებლობას საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლით დადგენილი წესით. ინსტრუქციის 8.10 მუხლის შესაბამისად მარიგებელი სვეტის დაზიანების შემთხვევაში, თუ მისი შეკეთება მოითხოვს მადოზირებელ და/ან მრიცხველ მექანიზმებზე საგადასახადო და მეტროლოგიური დამოწმების ორგანოების მიერ დადებული ლუქის მოხსნას (მ.შ. მათი შეკეთების ან შეცვლის მიზნით) ან იმ შემთხვევაში, თუ გადამხდელმა აღმოაჩინა ლუქის დაზიანების ფაქტი, იგი ვალდებულია დაზიანების აღმოფხვრამდე შეაჩეროს საწვავის მიწოდება. აღნიშნულის შესახებ დაუყოვნებლივ წერილობით უნდა ეცნობოს ლუქის დამდებ საგადასახადო და მეტროლოგიური დამოწმების ორგანოებს, რომლებიც ხსნიან თავის დადებულ ლუქებს და გამომწვევი მიზეზების აღმოფხვრის შემდგომ დადგენილი წესით ახდენენ მექანიზმების ხელახალ დალუქვას. საქმეზე დადგენილად არის ცნობილი და დავას არ იწვევს, რომ მოცემულ შემთხვევაში შპს “...” არ შეუწყვეტია მუშაობა და არ უცნობებია საგადასახადო ორგანოსათვის ლუქის დაზიანების შესახებ. ამასთანავე, ორივე ავტოგასამართი სადგური ერთ მესაკუთრეს – შპს “...” ეკუთვნის, შემოწმება ჩატარდა ერთსადაიმავე დღეს, დროის ისეთ მონაკვეთში (დაახლოებით სამი საათის სხვაობით), რომ ერთი გადაცდომის გამოვლენიდან მეორე გადაცდომის გამოვლენამდე დროის შუალედში მოპასუხეს – მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციას არ გამოუცია და ვერც გამოსცემდა შესაბამის ადმინისტრაციულ აქტს შპს “...” დაჯარიმების თაობაზე. რაც შეეხება ქმედების განმეორებითობას და შესაბამისად გაზრდილი საჯარიმო სანქციის გამოყენებას, აღნიშნული უკავშირდება არა ფაქტის დადგენას, არამედ სამართლებრივი შეფასების საკითხს. საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-9 ნაწილი ითვალისწინებს ავტოგასამართ სადგურში მადოზირებელი და მრიცხველი მექანიზმების საგადასახადო ორგანოს ლუქების გარეშე მუშაობის განმეორებით ჩადენისათვის დაჯარიმებას. ამდენად, ხსენებული ნორმის თანახმად საჯარიმო სანქციის გამოყენების შესაძლებლობისათვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს საგადასახადო სამართალდარღვევის არაერთგზისობას, ორჯერ ჩადენის ფაქტს და არა სამართალდარღვევის ქრონოლოგიური რიგითობის საკითხს, რომლის დარღვევა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლის თანახმად, ვერ იქნება მიჩნეული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მომზადების ან გამოცემის წესის არსებით დარღვევად, ანდა კანონის ისეთ დარღვევად, რომლის არარსებობის შემთხვევაში მოცემულ საკითხზე მიღებული იქნებოდა სხვაგვარი გადაწყვეტილება.
რაც შეეხება საგადასახადო კოდექსის 139.9 მუხლის განმარტებას, საკასაციო სასამართლო იზიარებს სააპელაციო პალატის მოსაზრებას და თვლის, რომ 139-ე მუხლის მე-3 და მე-6 ნაწილებისაგან განსხვავებით, რომლებშიც პირდაპირაა მითითებული ჯარიმის გამოყენების შემდეგ სამართალდარღვევის განმეორებით ჩადენაზე, ამავე მუხლის მე-9 ნაწილი მიუთითებს ქმედების განმეორებაზე და არა დაჯარიმების შესახებ ადმინისტრაციული აქტების მიღების შემდეგ ანალოგიური ქმედების განხორციელებაზე. განსახილველ შემთხვევაში სახეზეა სამართალდარღვევის გამოვლენის, ოქმის შედგენის მიუხედავად ერთიდაიგივე სუბიექტის მიერ მართლსაწინააღმდეგო ქმედების გაგრძელება, საგადასახადო სამართალდარღვევის რამოდენიმეჯერ ჩადენა, რაც საგადასახადო სამართალდარღვევის მაკვალიფიცირებელ ნიშანს შეადგენს და იწვევს სამართალდარღვევისათვის მე-9 ნაწილით გათვალისწინებულ სანქციას. ამდენად, საკასაციო პალატა თვლის, რომ არსებობს საგადასახადო პასუხისმგებლობის გამოყენების ყველა საფუძველი, კერძოდ: ნორმატიული საფუძველი – საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-9 ნაწილი, რომელიც ადგენს სანქციას ვალდებულების შეუსრულებლობისათვის, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 28.03.06წ. ¹258 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქცია, რომელიც ადგენს მადოზირებელი და მრიცხველი მექანიზმების დამოწმების და დალუქვის წესს, საგადასახადო ორგანოების და გადასახადის გადამხდელის უფლება-მოვალეობებს; ფაქტიური საფუძველი – ერთი სუბიექტის კუთვნილ ორ ობიექტზე საგადასახადო სამართალდარღვევის განმეორება; პროცესუალური საფუძველი – კომპეტენტური ორგანოს აქტი – საგადასახადო სამართალდარღვევისათვის კონკრეტული ჯარიმის დაკისრების შესახებ.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ საგადასახადო კოდექსის 125-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, საგადასახადო სამართალდარღვევისათვის პირს შეიძლება დაეკისროს პასუხისმგებლობა მხოლოდ ამ კოდექსით დადგენილი საფუძვლით და წესით. შესაბამისად, სადავო სამართალურთიერთობის მიმართ ვერ იქნება გამოყენებული ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 35-ე მუხლის დებულება, რომლის თანახმად განმეორებით ჩადენაში იგულისხმება ერთგვაროვანი სამართალდარღვევის ჩადენა, რომლის გამოც პირს უკვე დაედო ადმინისტრაციული სახდელი. საგადასახადო კოდექსის მე-2 მუხლის 1-ელ ნაწილში მოცემულია საგადასახადო კანონმდებლობის ამომწურავი ჩამონათვალი, ხსენებული ნორმით დადგენილია, რომ საგადასახადო კანონმდებლობა შედგება საქართველოს კონსტიტუციის, საქართველოს პარლამენტის მიერ რატიფიცირებული და ძალაში შესული საერთაშორისო ხელშეკრულების, ამ კოდექსის და მათ შესაბამისად მიღებული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებისაგან. ამდენად, საგადასახადო კანონმდებლობას არ განეკუთვნება ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი, რის გამო დაუშვებელია საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული სამართალდარღვევის მიმართ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის ნორმების გამოყენება. ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის კოდექსი ითვალისწინებს რამოდენიმე სახის საგადასახადო-სამართლებრივი შინაარსის გადაცდომას, მაგრამ არა ავტოგასამართ სადგურში მადოზირებელი და მრიცხველი მექანიზმების საგადასახადო ორგანოების ლუქების გარეშე მუშაობას, უკანასკნელი საგადასახადო კოდექსით არის გათვალისწინებული, შესაბამისად ამ სამართალდარღვევასთან დაკავშირებული სამართალურთიერთობა საგადასახადო კანონმდებლობით გათვალისწინებული ნორმების საფუძველზე უნდა გადაწყდეს.
საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილების საფუძველს არ ქმნის აგრეთვე კასატორი_ შპს “...” მითითება საგადასახადო კოდექსის 52-ე მუხლის “პ” ქვეპუნქტზე, რომლის მიხედვით საგადასახადო ორგანოები თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში ვალდებულნი არიან სამართალდარღვევის გამო განახორციელონ ადმინისტრაციული წარმოება საქართველოს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსით დადგენილი წესით. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ მე-2 მუხლის მე-6 ნაწილი შეიცავს არასაგადასახადო კანონმდებლობით გადასახადებით დაბეგვრასთან დაკავშირებული საკითხების რეგულირების აკრძალვის ზოგად წესს, ხსენებული ნორმა ამ წესისაგან გამონკლის შემთხვევათა შორის უთითებს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებულ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა შესახებ დებულებებს (მე-2 მუხლის მე-6 ნაწილის “ა” ქვეპუნქტი). საკასაციო პალატა, საგადასახადო კოდექსის მე-2, 52-ე, 125-ე, 139-ე მუხლების ერთობლივი ანალიზის საფუძველზე, თვლის, რომ 52-ე მუხლის “პ” ქვეპუნქტში აღნიშნული საგადასახადო ორგანოს ვალდებულება ეხება ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებული საგადასახადო სამართალდარღვევის გამო განხორციელებულ ადმინისტრაციულ წარმოებას. ასე მაგ., ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსი ითვალისწინებს ადმინისტრაციულ პასუხისმგებლობას სახელმწიფო საგადასახადო ორგანოებისა და მათი თანამდებობის პირთა მოთხოვნების და მითითებების შეუსრულებლობისათვის (1644 მუხ.); გადასახადებისა და სხვა სავადებულო გადასახდელების არასწორად გადახდევინებისათვის (1651 მუხ.); წიაღით სარგებლობის გადასახადისაგან თავის არიდებისათვის (1652 მუხ.), ამ და სხვა მუხლებით გათვალისწინებულ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა შესახებ ოქმს, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 239-ე მუხლის მე-19 ნაწილის თანახმად, ადგენენ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შესაბამისი ორგანოს უფლებამოსილი პირები, გარდა ამისა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 219-ე მუხლით დადგენილია იმ სამართალდარღვევათა საქმეების ჩამონათვალი, რომლებიც განიხილებიან საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შესაბამისი ორგანოების მიერ, აგრეთვე ამ საქმეების განმხილველი თანამდებობის პირები. ამდენად, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებულ სამართალდარღვევებზე ოქმის შედგენისას, აგრეთვე ცალკეული სამართალდარღვევათა საქმეების განხილვისას, საგადასახადო ორგანოებს ეკისრებათ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის მოთხოვნების დაცვით ადმინისტრაციული წარმოების განხორციელება. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატა თვლის, რომ საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული სამართალდარღვევისათვის გათვალისწინებული უნდა იქნეს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული ნორმები. საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-9 ნაწილი ითვალისწინებს გაზრდილი საჯარიმო სანქციის გამოყენებას ქმედების განმეორებისათვის, ქმედების განმეორებით ჩადენად მიჩნევისათვის, ამავე მუხლის მე-3, მე-6 ნაწილებისაგან განსხვავებით, ნორმა არ უთითებს წინა ქმედებისათვის ჯარიმის გამოყენების პირობას. სამართალდარღვევის სხვადასხვა ობიექტებზე ჩადენა არ გამორიცხავს გამეორებას, ვინაიდან ორივე ობიექტი ერთ სუბიექტს ეკუთვნის. ამდენად, საკასაციო პალატა არ იზიარებს კასატორის_ შპს “...” მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ადგილი ჰქონდა არა განმოერებას, არამედ ერთ დღეს გამოვლენილ ორ სამართალდარღვევას. საკასაციო პალატა თვლის, რომ შპს “...” 15000 ლარით დაჯარიმებისა და მისგან გამომდინარე საჩივრების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ მიღებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები ემყარება საგადასახადო კანონმდებლობის მოთხოვნებს.
უსაფუძვლობის გამო არ უნდა დაკმაყოფილდეს აგრეთვე კასატორების: საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივრები. მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის აქტები, კერძოდ მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანება – შპს “...” საბანკო ანგარიშებზე 10.10.07წ. ¹2203 საინკასო დავალების წარდგენის შესახებ, კანონმდებლობის მოთხოვნათა დარღვევით არის გამოცემული, საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, საგადასახადო ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის ღონისძიების სახის – საბანკო ანგარიშიდან ჯარიმის ჩამოწერა დასაშვებია გადასახადის გადამხდელის მიერ აღიარებული საგადასახადო ვალდებულების ნებაყოფლობით გადაუხდელობის შემთხვევაში. მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის მიერ 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანების გამოცემის მომენტში საგადასახადო დავალიანება – 15000 ლარის ჯარიმის დაკისრების ბრძანება, საგადასახადო მოთხოვნა მოსარჩელეს აღიარებული არ ჰქონდა, აქტები კანონმდებლობით დადგენილი წესით გასაჩივრდა, შესაბამისად საგადასახადო კოდექსის მე-12 მუხლის 23-ე, 25-ე ნაწილების თანახმად საჯარიმო თანხა არ წარმოადგენდა აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებას. აღნიშნულიდან გამომდინარე, შემოსავლების სამსახურის და ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განმხილველი საბჭოს მიერ უნდა დაკმაყოფილებულიყო შპს “...” მოთხოვნა მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 10.10.07წ. ბრძანების გაუქმების შესახებ, მით უფრო, რომ დავების განმხილველი საბჭოს 14.04.08წ. გადაწყვეტილებით საინკასო დავალების გაცემა უკანონოდ იქნა ცნობილი. მსხვილ გადამხდელთა ინსპექცია არ იყო უფლებამოსილი გამოეცა ბრძანება შპს “...” საბანკო ანგარიშებზე საინკასო დავალების წარდგენის შესახებ, ინსპექციის 10.10.07წ. ბრძანება ეწინააღმდეგება საგადასახადო კოდექსის 12 მუხლის 23-ე, 25-ე ნაწილებს, 89-ე, 148-ე მუხლებს, რაც სასკ-ის 32-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის მიხედვით მისი ბათილად ცნობის საფუძველია. საკასაციო პალატა არ იზიარებს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ სამინისტროსთან არსებული დავების განმხილველი საბჭოს 14.04.08წ. გადაწყვეტილებით 10.11.07წ. ¹2203 საინკასო დავალების ბათილად ცნობა გულისხმობს 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანების ბათილად ცნობასაც, კასატორის ეს მოსაზრება არ ემყარება რაიმე სამართლებრივ საფუძველს და დაუსაბუთებელია. შპს “...” საჩივრით მოითხოვდა ინსპქციის 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანების, ¹2203 საინკასო დავალების და შემოსავლების სამსახურის 29.01.08წ. ბრძანების ბათილად ცნობას, სახელმწიფო ბიუჯეტში გადარიცხული თანხის 15000 ლარის უკან დაბრუნებას ან ზედმეტობაში ასახვას, დავების განხილვის საბჭომ 14.04.08წ., 05.04/3524 გადაწყვეტილებით გააუქმა შემოსავლების სამსახურის 29.01.08წ ბრძანება, მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 10.11.07წ. საინკასო დავალება, საგადასახადო კოდექსის 159-ე მუხლის დარღვევით, საერთოდ არ განიხილა საჩივრის დანარჩენი მოთხოვნები, შესაბამისად, მართებულია პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ საჩივრის მოთხოვნათა არგანხილვის/არდაკმაყოფილების ნაწილში დავების განხილვის საბჭოს 14.04.08წ. ¹05-04/3524 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობა, რადგანაც საგადასახადო კოდექსის 159.5 მუხლის თანახმად დადგენილ ვადაში გადაწყვეტილების არ მიღება ნიშნავს საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმას. ის გარემოება, რომ საინკასო დავალებით ჩამოჭრილი თანხის ნაწილი, გამოყენებული იქნა სხვა საგადასახადო ვალდებულების დასაფარავად, ხოლო მეორე ნაწილი ზედმეტობაში ერიცხება მოსარჩელეს, თავისთავად არ გამორიცხავს საბანკო ანგარიშიდან საინკასო დავალების შესახებ აქტის გაუქმების მოთხოვნის წარდგენას. სადავო აქტებით მოსარჩელის ანგარიშიდან გადარიცხული თანხით სხვა საგადასახადო ვალდებულების დაფარვა, აგრეთვე მისი ჩათვლა სამომავლო საგადასახადო ვალდებულებათა ანგარიშში, არ გამორიცხავს სადავო აქტების ძალაში შესვლის დღიდან ბათილობის მოთხოვნის კანონიერებას, ვინაიდან კოდექსის 71-ე მუხლი გულისხმობს აღიარებული ზედმეტად გადახდილი თანხის წარმართვას სხვა ან სამომავლო ვალდებულების დასაფარავად, ხოლო მოცემულ შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელს საგადასახადო სამართალდარღვევის საჯარიმო თანხა ბიუჯეტში ნებაყოფლობით არ შეუტანია, თანხის მოსარჩელის ანგარიშიდან მოხსნა გასაჩივრდა ადმინისტრაციული და სასამართლო წესით, შესაბამისად საკასაციო პალატა თვლის, რომ მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის საკასაციო საჩივრის მოტივაცია არ ქმნის ინსპექციის საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილების საფუძველს. რაც შეეხება დავების განხილვის საბჭოს მიერ მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის საინკასო დავალების წარდგენის გაუქმებას, საკასაციო პალატა თვლის, რომ აღნიშნული არ გამორიცხავდა მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 10.10.07წ ¹2203 საინკასო დავალების ძალაში შესვლის დღიდან ბათილად ცნობას, ვინაიდან სასკ-ის 32.3 მუხლის თანახმად სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანამდე ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად გამოცხადების შემთხვევაში სასამართლო უფლებამოსილია მხარის კანონიერი ინტერესის არსებობისას და მისი მოთხოვნით, ბათილად ცნოს აქტი. საკასაციო სასამართლო იზიარებს ქვედა ინსტანციების სასამართლოების მოსაზრებას იმასთან დაკავშირებით, რომ მოსარჩელეს გააჩნია მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანების და საინკასო დავალების წარდგენის შესახებ ¹2203 გადაწყვეტილების სასამართლოს მეშვეობით ძალაში შესვლის დღიდან ბათილად ცნობის მოთხოვნა, რადგან მიზანი, რომლის მიღწევასაც ემსახურებოდა ამ აქტების ბათილად ცნობა არ იყო მიღწეული, კერძოდ – საინკასო დავალების გაუქმების მიუხედავად მოპასუხემ – მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციამ არ უზრუნველყო სახელმწიფო ბიუჯეტში არასწორად გადარიცხული თანხის – 15000 ლარის შპს “...” უკან დაბრუნება ან მისი პირადი აღრიცხვის ბარათზე ზედმეტობაში ასახვა, სასამართლო გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ თანხის მოსარჩელის ზედმეტობაში ასახვა არ ადასტურებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების უსწორობას, 10.10.07წ. ¹1456 ბრძანების და 10.10.07წ. ¹2203 საინკასო დავალების ძალაში შესვლის დღიდან ბათილად ცნობის დაუშვებლობას. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატა თვლის, რომ არ არსებობს მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილების საფუძველი.
“სახელმწიფო ბაჟის შესახებ” კანონის მე-5 მუხლის 1-ლი პუნქტის “ჟ” ქვეპუნქტის თანახმად, კასატორები – საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა ინსპექცია, გათავისუფლებულები არიან სახელმწიფო ბაჟის გადახდის ვალდებულებისაგან, რაც შეეხება შპს “...”, მას უნდა გადახდეს საკასაციო ინსტანციაში საქმის განხილვისათვის სსკ-ის 39.1 მუხლის “გ” ქვეპუნქტით განსაზღვრული სახელმწიფო ბაჟი.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 390-ე, 399-ე, 410-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა ინსპექციის, შპს “...” საკასაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდეს. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 25.02.09წ. გადაწყვეტილება;
2. შპს “...” სახელმწიფო ბაჟის სახით დაეკისროს 750 ლარის გადახდა;
3. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.