ბს-1739-1708 (კ-11) 2 მაისი, 2012 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:
ნინო ქადაგიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე, ლევან მურუსიძე

სხდომის მდივანი – ნინო გოგატიშვილი;

კასატორი – ო. თ-ი;

მოწინააღმდეგე მხარე-სსიპ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო, წარმომადგენელი- ვ. ზ-ი;

მესამე პირი_რ. თ-ი, წარმომადგენელი -მ. შ-ი

მესამე პირი-შპს “...ი”

გასაჩივრებული განჩინება – თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2011 წლის 3 ნოემბრის განჩინება;

დავის საგანი - ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2011 წლის 26 ივლისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას სარჩელით მიმართა ო. თ-მა მოპასუხეების საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს გორის სარეგისტრაციო სამსახურის, რ. თ-ისა და გ. მ.ის მიმართ.
მოსარჩელე სარჩელით ითხოვდა საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს გორის სარეგისტრაციო სამსახურის ჩანაწერისა და საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს 2011 წლის 5 ივლისის ¹101910 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობას.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2011 წლის 29 ივლისის განჩინებით ო. თ-ის სასარჩელო განცხადება განსჯადობით გადაეგზავნა გორის რაიონულ სასამართლოს.
2011 წლის 16 აგვისტოს მოსარჩელემ დააზუსტა სასარჩელო მოთხოვნა და საბოლოოდ მოპასუხეების საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს გორის სარეგისტრაციო სამსახურის, შპს “...ისა” და რ. თ-ის მიმართ მოითხოვა საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს გორის სარეგისტრაციო სამსახურის ჩანაწერისა და საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს 2011 წლის 5 ივლისის ¹101910 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობა და სახლის 1/3 წილისა და მის მიმდებარე 100 კვ.მ. მიწის ნაკვეთის მოსარჩელის სახელზე დარეგისტრირება.
გორის რაიონული სასამართლოს 2011 წლის 28 სექტემბრის გადაწყვეტილებით ო. თ-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ ა. თ-ის სახელზე რიცხული, გორის რაიონის სოფელ ...ში მდებარე უძრავი ქონება კანონისმიერი მემკვიდრეობის უფლების მოწმობის საფუძველზე მიიღეს მისმა შვილებმა - ო., რ. და მ. თ-ებმა, თითოეულმა 1/3-1/3 წილი, რის შემდეგაც სკრის სახალხო დეპუტატთა სასოფლო-საბჭოს აღმასკომის 1989 წლის 26 ივლისისა და 27 დეკემბრის გადაწყვეტილებების საფუძველზე, საკომლო წიგნის ჩანაწერებში მათი წილები აღირიცხა მათ სახელზე.
2010 წლის 2 ნოემბერს საჯარო რეესტრში რ. თ-ის სახელზე აღირიცხა გორის რაიონის სოფელ ...ში მდებარე უძრავი ქონება, რომლის შენობა-ნაგებობის საერთო ფართია 90,40 კვ.მ, სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ფართია 600 კვ.მ, საკადასტრო კოდია 66.59.06.017.
საკუთრების უფლების რეგისტრაციას საფუძვლად დაედო ეროვნული არქივის 2010 წლის 11 ოქტომბრის ¹AA2010017838-03 ცნობა, რომელიც გაიცა სოფელ სკრის საკომლო წიგნის ჩანაწერის საფუძველზე.

საარქივო ცნობის თანახმად, სკრის სასოფლო-საბჭოს სოფელ ...ს 1986-1995 წლების კავშირგაწყვეტილ კომლთა საკომლო წიგნების ჩანაწერების მიხედვით, რ. თ-ი აყვანილია ცალკე კომლად (ოჯახის უფროსი), კომლის სხვა წევრთა შესახებ ჩანაწერი არ აღმოჩნდა. საეზოვე მიწის ფართი შეადგენს 0,06 ჰა-ს.
ო. თ-ი სამკვიდრო მოწმობისა და სკრის სასოფლო საბჭოს 1989 წლის 26 ივლისის გადაწყვეტილებით ასევე აღირიცხა ცალკე კომლად 0,05 ჰა მიწის ფართით.
სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ ო. თ-მა არაერთხელ მიმართა საჯარო რეესტრის სამსახურს თავისი საკუთრების უფლების რეგისტრაციის მოთხოვნით. რეესტრის სამსახურის გადაწყვეტილებებით საქმის წარმოება შეჩერდა სხვის საკუთრებაზე ზედდების გამო, ხოლო შემდეგ შეწყდა სარეგისტრაციო წარმოება ხარვეზის შეუვსებლობის გამო. მან 2011 წლის 28 მარტს საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოში წარადგინა განცხადება და მოითხოვა მისი საკუთრების რეგისტრაციის შესახებ საქმის წარმოების შეჩერების თაობაზე გორის სარეგისტრაციო სამსახურის გადაწყვეტილების ბათილად ცნობა. 2011 წლის 12 აპრილს სააგენტოში გამართულ საჯარო სხდომაზე, სადაც მოხდა მისი განცხადების (საჩივრის) განხილვა, ო. თ-მა ასევე დააყენა მოთხოვნა რ. თ-ის სახელზე საკუთრების ჩანაწერის ბათილად ცნობის შესახებ, რაც არ იქნა განხილული, რადგან დავა სასამართლოს განსახილველ საკითხს წარმოადგენდა, ხოლო მისი მოთხოვნა გორის სამსახურის გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის შესახებ არ დაკმაყოფილდა.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ განმარტა, რომ საჯარო რეესტრის ჩანაწერი წარმოადგენს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის 1-ლი ნაწილის ,,დ” და ,,ვ” ქვეპუნქტებით რეგლამენტირებულ აღმჭურველი სახის ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს. ,,საჯარო რეესტრის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის ,,კ” ქვეპუნქტის მიხედვით სარეგისტრაციო დოკუმენტი არის სამართლებრივი აქტი, რომელიც უშუალოდ წარმოშობს ამ კანონით განსაზღვრული რეგისტრაციის მოთხოვნის უფლებას, ხოლო 26-ე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, რეგისტრაცია ბათილად ან არარად უნდა გამოცხადდეს, თუ: ა) ბათილად ან არარად იქნა ცნობილი რეგისტრაციის შესახებ გადაწყვეტილება; ბ) წარმოდგენილია სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული აქტი, რომელიც ადასტურებს რეგისტრაციის ბათილად ან არარად ცნობის ფაქტს; გ) არსებობს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა საფუძვლები. სასამართლომ დადგენილად ჩათვალა, რომ რ. თ-მა გორის სარეგისტრაციო სამსახურში საკუთრება დაირეგისტრირა უძრავ ქონებაზე, რასაც საფუძვლად დაედო ეროვნული არქივის 2010 წლის 11 ოქტომბრის ¹AA2010017838-03 ცნობით დადასტურებული სკრის სასოფლო-საბჭოს საკომლო წიგნის ჩანაწერი, რომელიც, თავის მხრივ, ასევე წარმოადგენს აღმჭურველი სახის ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს. სასამართლომ განმარტა, რომ ეს აქტი მოსარჩელის მხრიდან არ გასაჩივრებულა და კანონით დადგენილი წესით სადავოდ არ გამხდარა, შესაბამისად, ასეთ ვითარებაში, სარეგისტრაციო ჩანაწერის უკანონობა არ დასტურდება, რამდენადაც საკუთრების უფლების საფუძვლად არსებული სარეგისტრაციო დოკუმენტი გასაჩივრებული და გაუქმებული არ არის.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ მიუთითა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლსა და საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 მუხლის 1-ლი ნაწილზე და არ გაიზიარა მოსარჩელის განმარტება მასზედ, რომ რ. თ-ის საკუთრებაში დარეგისტრირდა ო. თ-ის კუთვნილი ფართი და განმარტა, რომ აღნიშნული მსჯელობა წარმოადგენს მხოლოდ მხარის ახსნა-განმარტებას და საქმეში წარმოდგენილი არც ერთი მტკიცებულებით არ დასტურდება ეს ფაქტი. სასამართლომ მიიჩნია, რომ უძრავი ქონების სხვა პირის საკუთრებაში რეგისტრაციის ფაქტი არ შეიძლება მხოლოდ მხარის ახსნა-განმარტებით დადასტურდეს, რამდენადაც უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლება დგინდება საჯარო რეესტრის ჩანაწერით (საკადასტრო აზომვითი ნახაზის მეშვეობით), რომლის მიმართაც მოქმედებს უტყუარობისა და სისრულის პრეზუმფცია (საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 312-ე მუხლი), ვიდრე საწინააღმდეგო არ იქნება დადასტურებული. საქმეში წარმოდგენილი არც ერთი მტკიცებულებით არ დგინდება ის ფაქტი, რომ რ. თ-ის საკუთრებაში მოქცეულია (რეგისტრირებულია) ო. თ-ის საკუთრებაში არსებული ფართი.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ განმარტა, რომ საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 183-ე მუხლის თანახმად, უძრავი ნივთის შესაძენად აუცილებელია გარიგების წერილობითი ფორმით დადება და შემძენზე ამ გარიგებით განსაზღვრული საკუთრების უფლების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში. აღნიშნულიდან გამომდინარე, პირის უძრავი ქონების მესაკუთრედ მიჩნევისათვის ერთ-ერთ აუცილებელ პირობას წარმოადგენს საკუთრების უფლების შემძენზე რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში. ამ პირობის არარსებობა გამორიცხავს უძრავ ნივთზე შემძენის საკუთრების უფლების მოპოვებას. შესაბამისად, უსაფუძვლოა მოსარჩელის მტკიცება იმის შესახებ, რომ რ. თ-ის საკუთრებაში მოქცეული გარკვეული ფართის მესაკუთრეს ო. თ-ი წარმოადგენს, მით უფრო, საერთოდ დაუდგენელია, კონკრეტულად უძრავი ქონების რა ნაწილზეა დავა, გაურკვეველია ამ სადავო ფართის ადგილმდებარეობა, ოდენობა და კოორდინატები.
სასამართლომ აღნიშნა, რომ რ. თ-ის საკუთრების უფლების რეგისტრაცია სკრის სასოფლო საბჭოს საკომლო წიგნში, ისევე, როგორც ო. თარნიშვილისა, მოხდა მათ სახელზე გაცემული სამკვიდრო მოწმობების საფუძველზე სკრის სასოფლო საბჭოს აღმასკომის 1989 წლის 26 ივლისისა და 27 დეკემბრის გადაწყვეტილებებით, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ მემკვიდრეებმა თავისი 1/3-1/3 წილი სამკვიდრო მიიღეს და აღირიცხნენ ცალ-ცალკე კომლებად. ამ საკომლო წიგნის ჩანაწერის საფუძველზე რ. თ-მა საკუთრება აღრიცხა საჯარო რეესტრში თავის სახელზე. აქედან გამომდინარე, უსაფუძვლოა ო. თ-ის განმარტება მასზედ, რომ რ. თ-მა საკუთრებაში დაირეგისტრირა ო. თ-ის მემკვიდრეობით მიღებული ქონება. იმ გარემოების დამადასტურებელი მტკიცებულება, რომ რ. თ-ის საკუთრებაში არსებული და ო. თ-ის საკომლო წიგნის ჩანაწერში აღნიშნული უძრავი ქონება ერთი და იგივეა, სასამართლოში წარმოდგენილი არ ყოფილა.
ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით სასამართლომ მიიჩნია, რომ საჯარო რეესტრში რ. თ-ის საკუთრების უფლების რეგისტრაციით კანონის მოთხოვნები არ დარღვეულა. ო. თ-ი, თავისი სარჩელის ფაქტობრივ საფუძვლად მითითებული გარემოებების მხედველობაში მიღებით, არ წარმოადგენს იმ პირს, ვისაც რაიმე უფლება გააჩნია ამჟამად რ. თ-ის საკუთრებაში რეგისტრირებულ უძრავ ქონებაზე ან მის ნაწილზე. იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ბათილად იქნება ცნობილი რ. თ-ის საკუთრების შესახებ ჩანაწერი, ო. თ-ი ამ ფართზე საკუთრების უფლებას მაინც ვერ მოიპოვებდა, რადგან შესაბამისი მტკიცებულება წარმოდგენილი არ იყო.
მითითებული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ო. თ-მა.
აპელანტი სააპელაციო საჩივრით ითხოვდა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმებასა და საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სასარჩელო მოთხოვნის სრულად დაკმაყოფილებას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2011 წლის 3 ნოემბრის განჩინებით ო. თ-ის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა გორის რაიონული სასამართლოს 2011 წლის 28 სექტემბრის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ განსახილველ შემთხვევაში გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები გამოცემულია საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნათა სრული დაცვით და არ არსებობს მათი ბათილად ცნობის საფუძველი.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა ,,საჯარო რეესტრის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის ,,თ’’ და ,,კ” ქვეპუნქტებზე და როგორც უფლების დამდგენი დოკუმენტების- საარქივო ცნობისა და სოფელ სკრის საკომლო წიგნის ჩანაწერის საფუძველზე, მიიჩნია, რომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს გორის სარეგისტრაციო სამსახურს უფლება ჰქონდა მოეხდინა ზემოაღნიშნულ ქონებაზე რ. თ-ის საკუთრების უფლების საჯარო რეესტრში რეგისტრაცია. მისი მოსაზრებით, ზემოაღნიშნული დოკუმენტები წარმოადგენენ სამართლებრივ დოკუმენტებს, რასაც შეიძლება დაეყრდნოს საჯარო რეესტრი საკუთრების უფლების საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის დროს. ამასთან, მისი მოსაზრებით, საჯარო რეესტრი არ იყო ვალდებული გადაემოწმებინა წარდგენილი დოკუმენტების ნამდვილობა რეგისტრაციის განხორციელების დროს. სააპელაციო სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა ასევე იმ გარემოებაზე, რომ არც საარქივო ცნობა და არც სოფელ სკრის საკომლო წიგნის ჩანაწერი, რომელთა საფუძველზეც მოხდა საჯარო რეესტრში რ. თ-ის საკუთრების უფლების რეგისტრაცია სადავო უძრავ ქონებაზე, აპელანტს სადავოდ არ გაუხდია და არ გაუსაჩივრებია.
სააპელაციო პალატამ გამოიყენა ,,საჯარო რეესტრის შესახებ’’ საქართველოს კანონის 21-ე მუხლის პირველი პუნქტის ,,დ’’ ქვეპუნქტი, რომლითაც მარეგისტრირებელი ორგანო იღებს გადაწყვეტილებას სარეგისტრაციო წარმოების შეჩერების შესახებ, თუ სარეგისტრაციოდ წარმოდგენილ და საჯარო რეესტრში რეგისტრირებული უძრავი ნივთის საკადასტრო მონაცემებს შორის არსებობს ინსტრუქციით განსაზღვრული ზედდება, ან მათში მოცემული უძრავი ნივთის ფართობი, გარდა ინსტრუქციით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, აღემატება უფლების დამადასტურებელ დოკუმენტში მითითებულ უძრავი ნივთის ფართობს. იმავე კანონის მე-2 მუხლის ,,მ’’ ქვეპუნქტის მიხედვით, საკადასტრო მონაცემების ზედდება არის უძრავი ნივთის (მისი ნაწილის) საკადასტრო მონაცემების იდენტურობა უფლებარეგისტრირებული უძრავი ნივთის (მისი ნაწილის) საკადასტრო მონაცემებთან. განსახილველ შემთხვევაში, ვინაიდან რ. თ-ის მიერ საჯარო რეესტრში სარეგისტრაციოდ წარდგენილი მიწის ნაკვეთი და საცხოვრებელი სახლი არ ფარავდა საჯარო რეესტრში სხვის სახელზე რეგისტრირებულ უძრავ ქონებას, ანუ ადგილი არ ჰქონდა კანონით გათვალისწინებულ ზედდებას, ამიტომ სააპელაციო სასამართლომ ჩათვალა, რომ საჯარო რეესტრს სრული უფლება ჰქონდა აღნიშნული ქონება დაერეგისტრირებინა რ. თ-ის სახელზე საკუთრების უფლებით.
აღნიშნული განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ო. თ-მა.
საკასაციო საჩივარში აღნიშნულია, რომ სააპელაციო სასამართლომ არ შეაფასა საქმეში არსებული დოკუმენტები, რის გამოც მიიღო უკანონო და დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილება. კასატორის მოსაზრებით, საჯარო რეესტრმა მესამე პირის სახელზე დაარეგისტრირა მიწის ნაკვეთი და საცხოვრებელი სახლის ნაწილი, რომელიც წარმოადგენდა მის საკუთრებას, აღნიშნულ რეგისტრაციას კი საფუძვლად დაედო არასწორად შედგენილი საკადასტრო აზომვითი ნახაზი, რომლის თანახმად მისი კუთვნილი 100 კვ.მ. მიწის ნაკვეთი და დედის მიერ დატოვებული მამაპაპისეული სახლის 1/3 წილი მიეკუთვნა რ. თ-ს.
ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, კასატორი საკასაციო საჩივრით ითხოვდა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმებასა და საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილებას.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენის და გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ო. თ-ის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება და საქმე განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სააპელაციო სასამართლოს შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ გასაჩივრებული განჩინება მიღებულია კანონის არასწორი გამოყენებისა და განმარტების საფუძველზე, საქმეზე არასრულყოფილადაა დადგენილი და გამოკვლეული ფაქტობრივი გარემოებები, რაც იძლევა განჩინების გაუქმების სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე მუხლით განსაზღვრულ საფუძველს.
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 407.2 მუხლის შესაბამისად საკასაციო სასამართლო დადგენილად მიიჩნევს შემდეგ ფაქტობრივ გარენოებებს: კასატორის აწ გარდაცვლილი დედის ა. თ-ის სახელზე რიცხული უძრავი ქონება, მდებარე გორის რ-ნის სოფ. ..., საკუთრების მოწმობის საფუძველზე მიიღეს მისმა შვილებმა: ო., რ. და მ. თ-ებმა, თითოეულმა 1/3 _ 1/3 წილი. სკრის სახალხო დეპუტატთა სასოფლო საბჭოს აღმასკომის 1989 წლის 26 ივლისისა და იმავე წლის 27 დეკემბრის გადაწყვეტილებებით, საკომლო წიგნის ჩანაწერებში წილები აღირიცხა ო., რ. და მ. თ-ების სახელზე.
2010 წლის 02 ნოემბერს საჯარო რეესტრში რ. თ-ის სახელზე აღირიცხა გორის რ-ნის სოფელ ...ში მდებარე უძრავი ქონება, შენობა-ნაგებობები საერთო ფართით 90,40 კვ/მ, სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ფართი – 600 კვ/მ, საკადასტრო კოდით 66.59.06.017.
საკუთრების უფლების რეგისტრაციას საფუძვლად დაედო ეროვნული არქივის 2010 წლის 11 ოქტომბრის ¹აა2010017838-03 ცნობა, რომელიც გაიცა სოფელ სკრის საკომლო წიგნის ჩანაწერის საფუძველზე.
საარქივო ცნობის შეაბამისად ირკვევა, რომ სკრის სასოფლო საბჭოს სოფელ ...ს 1986-1995 წლების კავშირგაწყვეტილ კომლთა საკომლო წიგნების ჩანაწერების მიხედვით, რ. თ-ი აყვანილია ცალკე კომლად (ოჯახის უფროსი), კომლის სხვა წევრთა შესახებ ჩანაწერი არ იძებნება; საეზოვე მიწის ფართი შეადგენს 0,06 ჰა-ს, საკომლო წიგნის ჩანაწესი ერთვის საქმეს.
საკასაციო სასამართლო სააპელაციო სასამართლოს ყურადღებას მიაქცევს ზემოაღნიშნულ ფაქტობრივ გარემოებებზე და თვლის, რომ სააპელაციო სასამართლოს შეფასებები წინააღმდეგობაშია მის მიერვე დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებთან, რაც გამორიცხავს გასაჩივრებული განჩინების სამართლებრივი თვალსაზრისით შემოწმების შესაძლებლობას.
სააპელაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ სოფელ სკრის საკომლო წიგნის ჩანაწერის, როგორც უფლებადამდგენი დოკუმენტის საფუძველზე, საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს გორის სარეგისტრაციო სამსახურს უფლება ჰქონდა მოეხდინა ზემოაღნიშნულ ქონებაზე რ. თ-ის საკუთრების უფლების საჯარო რეესტრში რეგისტრაცია.
საკასაციო სასამართლო ადასტურებს, რომ საკომლო წიგნის ჩანაწერი წარმოადგენს უფლებადამდგენ დოკუმენტს, მაგრამ ამ შემთხვევაში საკასაციო სასამართლო ყურადღებას მიაქცევს აღნიშნული დოკუმენტის შინაარსზე. საკომლო წიგნის ჩანაწერს საფუძვლად უდევს სკრის რ/საბჭოს აღმასკომის 1988 წლის 27 იანვრის გადაწყვეტილება. აღნიშნული გადაწყვეტილების საფუძველზე რ. ი.ის ასულ თ-ს დედისეული საცხოვრებელი სახლიდან დაუმტკიცდა 1/3 ნაწილი, თანახმად წარმოდგენილი კანონისმიერი მემკვიდრეობის უფლების მოწმობისა. ანალოგიური შინაარსის ჩანაწერს შეიცავს იმავე საქმეში დაცული კანონისმიერი მემკვიდრეობის უფლების მოწმობა, რომელშიც საუბარია ა. ა-ის ასული თ-ის ორსართულიანი სახლის 1/3-ის რ. ი.ის ასული თ-ისათვის მიკუთვნების თაობაზე.
საქმეში ასევე წარმოდგენილია მეხილეობის სკრის საცდელი სადგურის დირექტორის 1990 წლის 15 მარტის ¹15 ბრძანება (ბრძანებაზე მითითებას შეიცავს საკომლო წიგნის ჩანაწერი) რომლის შესაბამისადაც, რ. თ-ს აწერია ,,დედისეული” მიწიდან 0,06 ჰა, ხოლო კასატორს _ 0,05 ჰა .
საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ არც ერთი აღნიშნული დოკუმენტი არ ქმნის სახლის სრული მოცულობით რ. თ-ის სახელზე აღრიცხვის სამართლებრივ საფუძველს, რა პირობებშიც სააპელაციო სასამართლომ უნდა წარმოადგინოს დამატებითი მოტივაცია და მიუთითოს რა მტკიცებულებაზე დაყრდნობით ასაბუთებს ზემოაღნიშნულ მოსაზრებას.
საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის შესაბამისად, საკუთრებისა და მემკვიდრეობის უფლება აღიარებული და ხელშეუვალია. დაუშვებელია საკუთრების, მისი შეძენის, გასხვისებისა ან მემკვიდრეობით მიღების საყოველთაო უფლების გაუქმება.
როგორც აღინიშნა, სააპელაციო სასამართლო დადგენილად მიიჩნევს, რომ ო. თ-მა დედისაგან მემკვიდრეობით მიიღო სახლის 1/3 ნაწილი. აქვე სააპელაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ ო. თ-ი ვერ ასაბუთებს იმ გარემოებას, რომ რ. თ-მა თავის სახელზე დაირეგისტრირა ზუსტად ის საცხოვრებელი სახლი, საიდანაც 1/3 ეკუთვნოდა ოვ. თ-ს. სასამართლო განმარტავს, რომ ოვ. თ-ს თავის კუთვნილ მიწის ნაკვეთზე გააჩნია სახლი, რომელიც შესაძლოა იყოს კანონისმიერი მემკვიდრეობით მისთვის დანატოვარი უძრავი ქონება.
საკასაციო სასამართლო გამორიცხავს გადაწყვეტილების ,,სავარაუდობაზე” დაფუძნების შესაძლებლობას და აღნიშნავს, რომ გადაწყვეტილება უნდა ეფუძნებოდეს მხოლოდ შესაბამის მტკიცებულებებს და მათ სწორ სამართლებრივ შეფასებას.
საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ საქმეზე დარღვეულია საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-4 მუხლით დადგენილი ძირითადი პრინციპი ,,შეჯიბრებითობის პრინციპი”. შეჯიბრებითობის გულისხმობს ადმინისტრაციულ პროცესში მონაწილე ყველა სუბიექტის უფლებას მოახდინოს საკუთარი უფლებების დაცვა ყველა შესაძლო საშუალებით. შეჯიბრებითობის არსი მდგომარეობს იმაში, რომ მხარეები სარგებლობენ თანაბარი უფლებებითა და შესაძლებლობით, დაასაბუთონ, უარყონ ან გააქარწყლონ მე-2 მხარის მიერ წარმოდგენილი მოთხოვნები, მოსაზრებები და მტკიცებულებები. საგულისხმოა, რომ ადმინისტრაციულ პროცესში შეჯიბრებითობის პრინციპით სარგებლობენ არა მხოლოდ მოსარჩელე და მოპასუხე, არამედ ადმინისტრაციული პროცესის მონაწილე სხვა სუბიექტებიც.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ მტკიცების ტვირთი დააკისრა მხოლოდ მოსარჩელეს და მითითებული ვალდებულებისაგან გაათავისუფლა პროცესის დანარჩენი მონაწილეები.
საკასაციო სასამართლო საჭიროდ მიიჩნევს საქმის მასალების საფუძველზე სრულად გამოირიცხოს ფაქტი იმის შესახებ, რომ რ. თ-ის სახელზე რეგისტრირებული სახლი წარმოადგენს იმ სამკვიდრო მასას, რომლის ნაწილზეც უფლებაც, სამკვიდრო მოწმობის საფუძველზე, წარმოეშვა კასატორს, წინააღმდეგ შემთხვევაში საქმეზე მიღებული გადაწყვეტილება შეუსაბამობაში იქნება საქართველოს კონსტიტუციის ზემოაღნიშნულ მუხლთან და ყოველთვის ჩაითვლება კანონის დარღვევით მიღებულად.
საკასაციო სასამართლო იმავე დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით არამოტივირებულად მიიჩნევს კასატორის პრეტენზიას მიწის ნაკვეთთან მიმართებაში და თვლის, რომ საქმეში დაცული მტკიცებულებებით არ დასტურდება 600კვ/მ მიწის ნაკვეთის რ. თ-ის სახელზე სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე რეგისტრაციის ფაქტი.
საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 15.01.2010 წლის ¹4 ბრძანებით დამტკიცებული საჯარო რეესტრის შესახებ ინსტრუქციის მე-14 მუხლის შესაბამისად, რეგისტრაციის მიზნებისათვის მიწის ნაკვეთი არის გეომეტრიული ერთიანობის მქონე ტერიტორია (დაზუსტებული ან დაუზუსტებელი), რომელიც მოქცეულია საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულ ერთიან უფლებრივ სივრცეში ან არსებობს მასზე უფლების ამგვარად რეგისტრაციის მოთხოვნის უფლება. მიწის ნაკვეთზე უფლება ვრცელდება ასევე მასზე განლაგებულ შენობა-ნაგებობაზე, თუ კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.
საკასაციო სასამართლო ყურადღებას მიაქცევს ზემოაღნიშნული ნორმის ბოლო ნაწილს და აღნიშნავს, ოვ. თ-ის სახელზე გაცემული სამკვიდრო მოწმობა ადასტურებს, რომ მან კანონით დადგენილი წესით მიიღო სამკვიდრო ქონება, სამკვიდრო მოწმობა გაუქმებული არ არის, რაც ნიშნავს კასატორის უფლებას ქონების გარკვეულ ნაწილზე, ასეთ პირობებში სააპელაციო სასამართლო ვალდებულია დაადგინოს, არსებობდა თუ არა მიწის ნაკვეთის უფლების ამავე მიწის ნაკვეთზე განთავსებულ სახლზე სრული მოცულობით გავრცელების სამართლებრივი საფუძველი.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ზემოაღნიშნული გარემოებების დადგენა-გამოკვლევის გარეშე შეუძლებელია საქმეზე არსებითად სწორი გადაწყვეტილების მიღება, რა მიზნითაც საქმე განსახილველად უნდა დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. ო. თ-ის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2011 წლის 3 ნოემბრის განჩინება და საქმე განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.