ბს-798-782(კ-12) 25 სექტემბერი, 2014 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
ლევან მურუსიძე, მაია ვაჩაძე

სხდომის მდივანი – ა. ვარდიძე

კასატორი – შპს ,,…“, დირექტორი: მ.ქ-ა

მოწინააღმდეგე მხარე – სსიპ შემოსავლების სამსახური, წარმომადგენელი: გ. მ-ი (11.06.2014წ. =21-04/41207 მინდობილობა)

დავის საგანი – ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა

გასაჩივრებული განჩინება – თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 11.09.2012წ. განჩინება


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

შპს ,,..“ სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხე სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიმართ ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ 19.10.11წ. =066-1102 ბრძანების გაუქმების მოთხოვნით. მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 19.09.08წ. დადგენილებით შეწყდა 10.06.04წ. აღძრული სისხლის-სამართლებრივი დევნა მ.ქ-ას მიმართ,პროკურორის მიერ ბრალდებაზე უარის თქმის გამო. ამის შემდეგ შპს ,,...“ რაიმე სამუშაოები არ ჩაუტარებია. სასამართლოში შპს ,,...“ მიერ წარდგენილ იქნა დოკუმენტები: საგადასახადო დეპარტამენტიდან წერილი და ანგარიშ-ფაქტურა სამშენებლო მასალების შეძენაზე. ამ დოკუმენტაციის წარდგენის შემდგომ შპს ,,...“ ბიუჯეტის მიმართ დავალიანება აღარ უნდა ჰქონოდა. მოსარჩელე მიიჩნევს, რომ შემოსავლების სამსახურმა კომპიუტერულ ბაზაში წარდგენილი ანგარიშსწორების აქტის მონაცემები არ შეიტანა, რის შედეგადაც შპს ,,...“ 250 000 ლარზე მეტი დავალიანება ერიცხება. მოსარჩელე აღნიშნავს, რომ მის ხელთ არსებული დოკუმენტაცია სრულად წარადგინა საგამოძიებო და საგადასახადო ორგანოებში, ასევე სასამართლოში, აქედან გამომდინარე, შპს ,,...“ მიმართ სისხლის-სამართლებრივი დევნის შეწყვეტისა და ჩატარებული საბუღალტრო ექსპერტიზის დასკვნის გათვალისწინებით, არ არსებობდა შემოსავლების სამსახურის მიერ 19.10.11წ. გადაწყვეტილების მიღების საფუძველი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 29.05.2012წ. გადაწყვეტილებით შპს ,,...“ სარჩელი არ დაკმაყოფილდა. სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე 16.03.2012წ. მდგომარეობით ერიცხება: დამატებითი ღირებულების გადასახადში - გადასახადის ძირითადი თანხა - 35 906 ლარი, საურავი - 127 321,35 ლარი; მოგების გადასახადში - გადასახადის ძირითადი თანხა - 12 019,90 ლარი, საურავი - 65 409,80 ლარი; ქონების გადასახადში - გადასახადის ძირითადი თანხა - 2 777,67 ლარი, საურავი - 9379,20 ლარი; სხვა გაუქმებულ გადასახადში - გადასახადის ძირითადი თანხა - 2 129,59 ლარი, საურავი - 9 883,04 ლარი. სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ 08.11.99წ. შპს ,,...“ ბიუჯეტთან ანგარიშსწორების შემოწმების აქტით შპს ,,...“ დაერიცხა სახელმწიფო ბიუჯეტში გადასახდელად: დღგ-ში - 317,40ლ., ქონების გადასახადში - 34 ლ., დღგ-ში სანქციის სახით - 1931 ლ., ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადში - 243 ლ., აქტი შედგენის დღესვე ჩაბარდა შპს ,,...“, აქტი არ გასაჩივრებულა.
მთაწმინდა-კრწანისის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის 28.04.04წ. =121 საგადასახადო შემოწმების აქტით მოსარჩელე შპს ,,...“ დაერიცხა მოგების გადასახადში - 1600 ლ., დღგ-ში - 4639 ლ. (ძიღი თანხა) და 1159,86 ლ.(სანქცია), ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადში - 391,30 ლ., საგზაო ფონდის გადასახადში - 575,71 ლ., საწარმოს ქონების გადასახადში - 1626 ლ. . აქტი შედგენის დღესვე ჩაბარდა შპს ,,...“, რომელსაც აქტი არ გაუსაჩივრებია. სასამართლომ აღნიშნა, რომ გადასახადის გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათის წარმოების წესი თავდაპირველად რეგულირდებოდა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 07.04.2005წ. =228 ბრძანებით დამტკიცებული ,,გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ ინსტრუქციით, ხოლო ამჟამად იმავე საკითხთან დაკავშირებით მოქმედებს სსიპ შემოსავლების სამსახურის 22.03.2011წ. =1205 ბრძანებით დამტკიცებული ,,გადასახადის გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ მეთოდური მითითებები. ინსტრუქციისა და მეთოდური მითითებების შედარებითი ანალიზი ცხადყოფს, რომ ისეთი საკითხები, როგორებიცაა პირადი აღრიცხვის ბარათის ცნება, პირადი აღრიცხვის ბართზე ინფორმაციის შეტანის წესი და ა.შ., ერთგვაროვნად რეგულირდება დასახელებული სამართლებრივი აქტებით. სასამართლომ მიუთითა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 07.04.2005წ. =228 ბრძანებით დამტკიცებულ ,,გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ ინსტრუქციის 1.2, 3.1, 3.3. 7.1 მუხლებზე, შემოსავლების სამსახურის 22.03.2011წ. =1205 ბრძანებით დამტკიცებული ,,გადასახადის გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ მეთოდური მითითებების 1.2, 3.3 მუხლებზე და აღნიშნა, რომ მოპასუხე მხარე არამხოლოდ უფლებამოსილი, არამედ ვალდებული იყო სრულად აესახა შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე ის ვალდებულებები, რაც მის მიმართ შედგენილი შემოწმების აქტებიდან, აგრეთვე მოსარჩელის მიერ საგადასახადო ორგანოსთვის წარდგენილი გაანგარიშებებიდან და დეკლარაციებიდან გამომდინარეობს. სასამართლომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (2010 წ.) 241.1 და 8.5 მუხლების საფუძველზე მიიჩნია, რომ შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე ასახული დავალიანება აღიარებული საგადასახადო დავალიანებაა, შესაბამისად, საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილი იყო მოსარჩელის მიმართ გამოეყენებინა საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის საშუალებათაგან ერთ-ერთი: მოვალის ქონებაზე ყადაღის დადება. ამდენად, ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საქალაქო სასამართლომ, ზაკ-ის 601.1 და 32.1 მუხლებზე დაყრდნობით აღნიშნა, რომ გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი კანონიერია და სრულად შეესაბამება მისი გამოცემის სამართლებრივ საფუძვლებს.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 29.05.2012წ. გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა შპს ,,...“.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 11.09.2012წ. განჩნებით შპს ,,...“ სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 29.05.2012წ. გადაწყვეტილება.
სააპელაციო პალატამ სრულად გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებები, სამართლებრივი დასაბუთება და დამატებით აღნიშნა, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი აგებულია შეჯიბრებითობის პრინციპზე, რაც ოფიციალობის პრინციპის გათვალისწინებით სრულად გამოიყენება ადმინისტრაციულ სამართალში. ამ პრინციპის შესაბამისად მხარეები თავად განსაზღვრავენ თუ რომელი ფაქტები უნდა დაედოს საფუძვლად მათ მოთხოვნებს ან რომელი მტკიცებულებებით უნდა დადასტურდეს ეს ფაქტები. სასამართლომ მიუთითა, რომ სასკ-ის 17.1 მუხლით განსაზღვრული მტკიცების ტვირთის გადანაწილება აქტთან დაკავშირებული სარჩელის წარდგენისას არ გულისხმობს მოსარჩელის განთავისუფლებას სარჩელის დასაბუთების ვალდებულებისგან. სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ მოსარჩელემ ვერ დაასაბუთა სადავო აქტით დადგენილად მიჩნეული და შეფასებული ფაქტების შეუსაბამობა საქმის გარემოებებთან. პალატამ არ გაიზიარა შპს ,,...“ მითითება იმის თაობაზე, რომ მას არ ერიცხება რაიმე დავალიანება სახელმწიფო ბიუჯეტის წინაშე და, რომ მისი პირადი აღრიცხვის ბარათზე შეტანილი მონაცემები დარიცხული და გადაუხდელი გადასახადის თანხების თაობაზე მცდარია, რადგან შპს ,,...“ სასამართლოს ვერ წარუდგინა აღნიშნული გარემოებების დამადასტურებელი შესაბამისი მტკიცებულებები, ხოლო მოსარჩელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე გადასახადების დარიცხვას საფუძლად უდევს დეკლარაციები და გაანგარიშებები, შპს ,,...’’ მიმართ შედგენილი შემოწმების აქტები. სააპელაციო პალატამ მიუთითა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 07.04.05წ. #228 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის 1.2 მუხლზე, მე-3 მუხლის მე-3 და მე-7 პუნქტებზე, შემოსავლების სამსახურის 22.03.11წ. =1205 ბრძანებით დამტკიცებული მეთოდური მითითებების 1.2, 3.3 მუხლებზე, საგადასახადო კოდექსის 241.1, 238-ე, 8.5 მუხლებზე და მიიჩნია, რომ შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე ასახული დავალიანება წარმოადგენს აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებას. აღნიშნულიდან გამომდინარე, პალატამ დაასკვნა, რომ საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილი იყო მოსარჩელის მიმართ გამოეყენებინა საგადასახადო კოდექსის 238-ე მუხლით გათვალისწინებული საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის საშუალებათაგან ერთ-ერთი - მოვალის ქონებაზე ყადაღის დადება.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 11.09.2012წ. განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა მოსარჩელემ, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება მოითხოვა. კასატორმა აღნიშნა, რომ სააპელაციო სასამართლო დაეყრდნო შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე 16.03.2012წ. მდგომარეობით არსებულ დავალიანებას, რომელშიც არ არის გათვალისწინებული რამდენიმე დარიცხვა და საბუღალტრო ექსპერტიზის აქტი. სააპელაციო პალატამ არ გაითვალისწინა, რომ 31.01.2005წ. ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის წერილით ქ.თბილისის საგადასახადო ინსპექციას დაევალა 7224 ლარის შპს ,,...“ სასარგებლოდ პირად ბარათზე გატარება, რაც საგადასახადო ინსპექციის მიერ არ შესრულებულა, ასევე საგადასახადო შემოწმების =121 აქტით დარიცხულია დამატებითი გადასახადები, თუმცა აღნიშნული აქტი გასწორდა =110 კამერალური შემოწმების აქტით და შემცირდა დღგ-ს დარიცხვა 10 630,9 ლარით. კასატორმა მიუთითა, რომ 2003 წლის დღგ-ს დეკემბრის თვის დეკლარაცია დროულად წარადგინა, თუმცა დეკლარირებული თანხა დაერიცხა 28.04.2004წ. =121 შემოწმების აქტის საფუძველზეც, რამაც გამოიწვია განმეორებითი დარიცხვა. კასატორის მოსაზრებით, ასევე შესამცირებელია დღგ-ს თანხა 6 976,64 ლარი, რომელიც ქ.თბილისში, ... ქ.=1-ში მდებარე ,,საქენერგოგენერაციის“ ადმინისტრაციული კორპუსის შენობა-ნაგებობებზე შესრულებული სამუშაოების ანგარიშის შედეგად ფორმა =2-ით მიღებული დღგ არის, რადგან აღნიშნული თანხის დეკლარირება გაკეთებული აქვს და დარიცხვა განმეორებითია. კასატორმა აღნიშნა, რომ 9143,81 ლარის ოდენობის თანხის გადახდაზე თავის არიდების მიზნით 10.06.2004წ. მ.ქ-ას მიმართ აღიძრა სისხლის-სამართლებრივი საქმე. აღნიშნული საქმის ფარგლებში მ.ქ-ამ სასამართლოში წარადგინა საგადასახადო დეპარტამენტის წერილი 7224 ლარის საზოგადოების სასარგებლოდ პირადი აღრიცხვის ბარათზე გატარების შესახებ და 04.12.2000წ. =000403 ანგარიშ-ფაქტურა 2499,41 ლარის ჩათვის შესახებ. ამ დოკუმენტაციის წარდგენის შემდგომ 19.09.2008წ. შეწყდა სისხლის-სამართლებრივი დევნა პროკურორის მიერ ბრალდებაზე უარის თქმის გამო, რადგან დადგინდა, რომ შპს ,,...“ ერიცხებოდა ზედმეტობა 897 ლარის ოდენობით. კასატორი მიიჩნევს, რომ დღგ-ში ჯამში ერიცხება ზემდეტობა 4 998,72 ლარი, რაც საკმარისია 1999 და 2004 წლების აქტებით დარიცხული ნარჩენი გადასახადის დასაფარავად, რომელიც მხოლოდ 4 193,01 ლარს შეადგენს. კასატორმა აღნიშნა, რომ ვინაიდან დროულად აქვს წარდგენილი დეკლარაციები და საზოგადოებას ბიუჯეტთან გააჩნია დადებითი ბალანსი, ამიტომ ძირითადი თანხების გადაუხდელობაზე საურავი არ უნდა ირიცხებოდეს. კასატორმა მიუთითა, რომ მის მიერ წარდგენილია არაერთი მტკიცებულება, რომელიც ადასტურებს შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათის შეცვლის საჭიროებას.
საკასაციო პალატის სხდომაზე კასატორმა მხარი დაუჭირა საკასაციო საჩივარს და მოითხოვა მისი დაკმაყოფილება. მოწინააღმდეგე მხარის წარმომადგენელმა საკასაციო საჩივარში მოყვანილი მოტივები არ ცნო და მოითხოვა საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა უსაფუძვლობის გამო, სააპელაციო სასამართლოს განჩინების უცვლელად დატოვება.


ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო პალატა საქმის მასალების და საკასაციო საჩივრის საფუძვლების შესწავლის შედეგად თვლის, რომ შპს ,,...“ საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქმის მასალებით დასტურდება, რომ ,,შპს ,,...“ ბიუჯეტთან ანგარიშსწორების შემოწმების შესახებ“ საქართველოს საგადასახადო სახელმწიფო დეპარტამენტის 08.11.1999წ. შემოწმების აქტით შპს ,,...“ სახელმწიფო ბიუჯეტში გადასახდელად დაერიცხა: დღგ-ში - 317,40 ლარი (ძირითადი თანხა), ქონების გადასახადში - 34 ლარი, დღგ-ში - სანქციის სახით 1 931 ლარი, ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადში - 243 ლარი. ქ.თბილისის მთაწმინდა-კრწანისის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის 28.04.2004წ. =121 საგადასახადო შემოწმების აქტით მოსარჩელეს - შპს ,,...“ დაერიცხა სახელმწიფო ბიუჯეტში გადასახდელად: მოგების გადასახადში - 1 600 ლარი, დღგ-ში - 4 639,43 ლარი (ძირითადი თანხა) და 1 159,86 ლარი (სანქცია), ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადში - 391,30 ლარი, საგზაო ფონდის გადასახადში - 575,71 ლარი, საწარმოს ქონების გადასახადში - 1 626 ლარი. აღნიშნული აქტები შედგენის დღესვე ჩაბარდა შპს ,,...“, რომელსაც ისინი არ გაუსაჩივრებია. შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე 16.03.2012წ. მდგომარეობით ერიცხება: დღგ-ში - ძირითადი თანხა- 35 906 ლარი, საურავი - 127 321,35 ლარი, მოგების გადასახადში - ძირითადი თანხა - 12 019,90 ლარი, საურავი - 65 409,80 ლარი, ქონების გადასახადში, - ძირითადი თანხა - 2 777,67 ლარი, საურავი - 9 379,20 ლარი, სხვა, გაუქმებულ გადასახადში - ძირითადი თანხა - 2 129,59 ლარი, საურავი - 9 883,04 ლარი. აღნიშნული დავალიანების უზრუნველყოფის მიზნით, შემოსავლების სამსახურის 19.10.2011წ. =066-1102 ბრძანებით ყადაღა დაედო შპს ,,...“ კუთვნილ ქონებას, რაც განსახილველ საქმეში სადავოდ არის გამხდარი. ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა მიიჩნიეს, რომ სადავო აქტი კანონიერია, რადგან შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე 16.03.2012 წ. მდგომარეობით ერიცხებოდა აღიარებული საგადასახადო დავალიანება, რომლის გადახდევინების უზრუნველსაყოფად ყადაღა დაედო შპს ,,...“ ქონებას.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ სადავო აქტის გამოცემის დროს მოქმედი 17.09.10წ. საგადასახადო კოდექსის 238.1 მუხლის ,,გ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, ყადაღა არის საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ერთ-ერთ ღონისძიება. გადახდევინებას ექვემდებარება აღიარებული საგადასახადო დავალიანება. საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებები მიზნად ისახავენ პირის მიერ საგადასახადო ვალდებულების სათანადოდ შესრულებას, აგრეთვე საგადასახადო ვალდებულების შეუსრულებლობის ან არაჯეროვანი შესრულების შემთხვევაში არასასურველი შედეგების თავიდან აცილებას ან შემცირებას. 17.09.10წ. საგადასახადო კოდექსის 241.1 მუხლის თანახმად, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია, საგადასახადო ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის მიზნით, სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე, ყადაღა დაადოს გადასახადის გადამხდელის საკუთრებაში არსებულ ნებისმიერ ქონებას აღიარებული დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის მოცულობის ფარგლებში. გადასახადის გადამხდელის ქონებაზე ყადაღის დადება უზღუდავს გადასახადის გადამხდელს ქონებრივ უფლებებს მის საკუთრებაში და ბალანსზე არსებულ უძრავ, მოძრავ ქონებასა და არამატერიალურ ქონებრივ სიკეთეებზე. ხსენებული ნორმებიდან გამომდინარე, ქონებაზე ყადაღის დადების უპირველესი წინაპირობაა აღიარებული საგადასახადო დავალიანება. ამ უკანასკნელის ლეგალურ დეფინიციას 17.09.10წ. საგადასახადო კოდექსის 8.5 მუხლი შეიცავს, რომლის თანახმად, აღიარებული საგადასახადო დავალიანება სახეზეა, როდესაც: დარიცხვის საფუძველია საგადასახადო დეკლარაცია; დავალიანება წარმოშობილია საგადასახადო მოთხოვნის საფუძველზე, რომელსაც გადასახადის გადამხდელი ეთანხმება ან რომლის გასაჩივრების ვადაც გასულია; დარიცხვის მართლზომიერების შესახებ არსებობს სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილება; დავალიანების შემცირების მიზნით შემოსავლების სამსახურსა და გადასახადის გადამხდელს შორის გაფორმდა საგადასახადო შეთანხმება. განსახილველ შემთხვევაში ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა და სსიპ შემოსავლების სამსახურმა საგადასახადო დავალიანების აღიარებულად მიჩნევის საფუძვლად მიუთითეს დარიცხვის განხორციელება 08.11.1999წ. და 28.04.2004წ. შემოწმების აქტების საფუძველზე. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ აღნიშნული არ წარმოადგენდა დავალიანების აღიარებულად მიჩნევის საკმარის საფუძველს. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ საგადასახადო ორგანოები საგადასახადო შემოწმების ჩატარების გზით ახდენენ საგადასახადო კონტროლს გადასახადის გამოანგარიშების სისწორეზე, დეკლარაციათა დროულ წარდგენაზე, საგადასახადო დოკუმენტაციის სრულ და დროულ შედგენაზე და სხვ.. საგადასახადო შემოწმება არის გადამხდელის საქმიანობაზე სახელმწიფო კონტროლის განხორციელების ძირითადი საშუალება, რომლის შედეგები ფორმდება სათანადო აქტით. პროცესუალური თვალსაზრისით შემოწმების აქტი არის შუალედური აქტი, მტკიცებულება, რომლის საფუძველზეც განისაზღვრება გადასახადების აღრიცხვისა და დეკლარირების განხორციელების შესაბამისობა საგადასახადო კანონმდებლობის მოთხოვნებთან და მიეთითება გამოვლენილი დარღვევების გამოსწორებისთვის აუცილებელი მოთხოვნები. 13.06.1997წ. საგადასახადო კოდექსის 235.2 მუხლის ,,გ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, შემოწმების მასალები და საგადასახადო ორგანოსათვის ცნობილი სხვა სათანადო ინფორმაცია იყო გადამხდელისათვის კუთვნილი გადასახადის დარიცხვის საფუძველი. ამავე კოდექსის 236-ე მუხლი ითვალისწინებდა, მათ შორის შემოწმების შედეგებზე დაყრდნობით, გადასახადის დარიცხული თანხის შესახებ გადამხდელისთვის შეტყობინების გაგზავნას, რომელშიც მითითებული უნდა ყოფილიყო დარიცხული გადასახადის და საჯარიმო სანქციების თანხა, გადასახადის გადახდის მოთხოვნა, გადახდის ვადები, დარიცხვის საფუძველი, გასაჩივრების წესი. ამასთანავე, განსახილველ დავაში, სხვა გადასახადებთან ერთად, სადავოა შემოწმების აქტებში მითითებული ქონების გადასახადი, რომლის დავალიანების შესახებ საგადასახადო შეტყობინება გადასახადის გადამხდელს, 13.06.1997წ. საგადასახადო კოდექსის 139.9 მუხლის თანახმად, უნდა წარდგენოდა არა უგვიანეს საანგარიშო წლის 1-ლი მარტისა. ამდენად, გადასახადის თანხის დარიცხვა გადამხდელზე ხდებოდა საგადასახადო შეტყობინების საფუძველზე.
შემდგომი პერიოდის საგადასახადო კანონმდებლობის მიხედვითაც საგადასახადო ორგანოს მიერ საგადასახადო შეტყობინების წარდგენა და არა შემოწმების აქტის შედგენა იყო საგადასახადო დავის დაწყების ფორმალური საფუძველი. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 07.04.05წ. =228 ბრძანებით დამტკიცებული ,,გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ ინსტრუქციის (ძალადაკარგულია ფინანსთა მინისტრის 31.12.2010წ. =996 ბრძანებით) 3.12 მუხლის თანახმად, საგადასახადო ინსპექცია დამოუკიდებლად ახორციელებდა გადასახადის თანხების დარიცხვას და ამის თაობაზე გადასახადის გადამხდელს უგზავნიდა ,,საგადასახადო მოთხოვნას“. ამავე მუხლის მე-15 პუნქტის მიხედვით, თანხის დარიცხვა პირადი აღრიცხვის ბარათზე ხდებოდა საგადასახადო შემოწმების მასალების განხილვის შედეგებზე ან საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმებზე გადასახადების ან/და საგადასახადო სანქციების თანხების დარიცხვის შესახებ საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილი პირის მიერ გადაწყვეტილების გამოტანის შემტხვევაში, რის შემდეგაც გადამხდელს ეგზავნებოდა საგადასახადო მოთხოვნა. მსგავს რეგულაციას შეიცავს შემოსავლების სამსახურის უფროსის 22.03.11წ. =1205 ბრძანებით დამტკიცებული ,,გადასახადის გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ მეთოდური მითითება (3.2 მუხ.) და საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 31.12.2010წ. =996 ბრძანება ,,გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ (22.12 მუხ.).
ამდენად, დაუსაბუთებელია მოპასუხის შესაგებელში მითითებული მოსაზრება იმის შესახებ, რომ საგადასახადო დავალიანების წარმოშობის პერიოდში მოქმედი საგადასახადო კოდექსის მიხედვით, გადასახადის გადამხდელის მიმართ შემოწმების აქტების შედეგად თანხების დარიცხვა და მათი გაუსაჩივრებლობა საგადასახადო დავალიანებას აღიარებულად აქცევდა. საფუძველს არის მოკლებული მოპასუხის შესაგებელში (ტ.1, ს.ფ.82) მითითება იმაზე, რომ 13.06.1997წ. საგადასახადო კოდექსის 256-ე მუხლის მიხედვით მოსარჩელეს უნდა გაესაჩივრებინა შემოწმების აქტი და მისი გაუსაჩივრებლობა ადასტურებს დავალიანების აღიარებას. საგადასახადო კოდექსის 256-ე მუხლი ითვალისწინებდა საგადასახადო ორგანოს გადაწყვეტილების გასაჩივრებას, ხოლო შემოწმების აქტი არის ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ შედგენილი შუალედური აქტი, რომელიც უშუალო შედეგს გადასახადის გადამხდელისათვის არ იწვევდა. შესაბამისად, არ დასტურდება, რომ მოსარჩელეს აღიარებული აქვს შემოწმების აქტში მითითებული დავალიანება, რადგან შემოწმების აქტი ქმნიდა პირადი აღრიცხვის ბარათზე დავალიანების დარიცხვის და არა მოთხოვნის აღიარებულად მიჩნევის საფუძველს. სწორედ საგადასახადო მოთხოვნა/შეტყობინება წარმოადგენს საგადასახადო ვალდებულების დამდგენ დოკუმენტს და არა შემოწმების აქტი, რომელიც მხოლოდ საგადასახადო მოთხოვნის შედგენის პირობას ქმნის. ამდენად, არ არის დასაბუთებული სააპელაციო პალატის მოსაზრება, რომ შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე დავალიანების არსებობა ან შემოწმების აქტების გაუსაჩივრებლობა ქმნიდა საგადასახადო დავალიანების აღიარებულად მიჩნევის ან დავალიანების უზრუნველყოფის ღონისძიების სახით ყადაღის გამოყენების საფუძველს.
სააპელაციო სასამართლო დაეყრდნო პირადი აღრიცხვის ბარათზე 16.03.12წ. მდგომარეობით შპს ,,...“ რიცხულ დავალიანებას, თუმცა არ გაურკვევია სადავო აქტის - ყადაღის დადების შესახებ შემოსავლების სამსახურის 19.10.11წ. ბრძანების გამოცემის დროს მოსარჩელეზე რიცხული აღიარებული დავალიანების არსებობა. საკასაციო პალატა აღნიშნავს აგრეთვე, რომ შემოსავლების სამსახურის 22.03.11წ. =1205 ბრძანებით დამტკიცებული ,,გადასახადის გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ მეთოდური მითითების 3.3 მუხლის თანახმად, პირადი აღრიცხვის ბარათზე აღირიცხება არა მხოლოდ აღიარებული დავალიანება. ბარათზე შესაძლოა აღირიცხოს საგადასახადო შემოწმების აქტებით გათვალისწინებული თანხები, საგადასახადო აქტებითა და გადამხდელის მიერ გასაჩივრებული აქტებით დარიცხული თანხები. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 31.12.2010წ. =996 ბრძანებით დამტკიცებული ,,გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციის 22.12 მუხლის თანახმად, ბარათზე მონაცემთა შეტანის საფუძველი შეიძლება იყოს ინფორმაციაზე დაყრდნობით სავარაუდო დარიცხვა, არაღიარებული საგადასახადო დავალიანება. მანამდე მოქმედი, მინისტრის 07.04.05წ. =228 ბრძანებით დამტკიცებული ,,გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ ინსტრუქციის მე-3 მუხლი ითვალისწინებდა პირადი აღრიცხვის ბარათზე სავარაუდო და შესწორებით დარიცხვას, ბარათში ჩანაწერის განხორციელებას შემოწმების მასალების და სხვა ინფორმაციის, დასკვნების და სხვა დოკუმენტების საფუძველზე, საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილი იყო ხელთ არსებული ინფორმაციის საფუძველზე განეხორციელებინა დავალიანების ბარათზე აღრიცხვა. ამდენად, პირადი აღრიცხვის ბარათზე დავალიანების არსებობა უპირობოდ არ ადასტურებს დავალიანების აღიარებას. საქმეზე არ არის დადგენილი თუ რომელი საგადასახადო მოთხოვნის საფუძველზე, რომლის გასაჩივრების ვადა უკვე გასულია, მოსარჩელეს აღიარებულად ჩაეთვალა დავალიანება. საქმეზე არ არის დადგენილი აგრეთვე თუ რომელი დეკლარაციების საფუძველზე არის დავალიანება წარმოშობილი. სასამართლოს მიერ მხოლოდ პირადი აღრიცხვის ბარათზე დავალიანების ასახვის მიხედვით დავალიანების აღიარებულად მიჩნევა არ არის დასაბუთებული, რადგან გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე აღირიცხება როგორც აღიარებული, ასევე აუღიარებელი დავალიანებები.
საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს აგრეთვე იმ გარემოებაზე, რომ 17.09.10წ. საგადასახადო კოდექსის 241-ე მუხლიდან გამომდინარე საგადასახადო დავალიანების უზრუნველყოფის ღონისძიება - ყადაღა შემოიფარგლება აღიარებული საგადასახადო ვალდებულების მოცულობით. შესაბამისად, საგადასახადო ორგანოს კომპეტენცია შემოიფარგლება აღიარებული საგადასახადო ვალდებულების მოცულობით. აღნიშნული არის ერთგვარი გარანტი იმისა, რომ მოხდეს სწორედ იმ ოდენობის და მოცულობის გადასახადის ამოღება, რომლის არსებობასაც ადასტურებს და რომლის მიმართაც გადასახადის გადამხდელს აქვს მოლოდინი. განსახილველ საქმეში დავის საგანს შეადგენს ყადაღის დადების შესახებ ბრძანების ბათილად ცნობა, რომლის კანონიერების შეფასება საჭიროებს აღიარებული დავალიანების არსებობის და არა დარიცხვის მართლზომიერების დადგენას. აღიარებული დავალიანება თავისთავად ნიშნავს გასაჩივრების ვადის გასვლას. ამდენად, სასამართლო ვერ იმსჯელებს დავალიანების დარიცხვის სისწორეზე, ასევე პირად ბარათზე რიცხულ ცალკეულ გადასახადებთან მიმართებით კასატორის მოსაზრებებზე, რადგან აღნიშნული სცილდება განსახილველი დავის ფარგლებს. მიუხედავად იმისა, რომ საგადასახადო ყადაღის დადების შესახებ სადავო აქტის კანონიერების გარკვევა საჭიროებს აღიარებული გადასახადის გარკვევას, სააპელაციო პალატას ამ მიმართებით არ დაუდგენია საქმის გარემოებები.
საქმეში დაცულია შპს ,,...“ საგადასახადო შემოწმების ორი აქტი: 08.11.1999წ. აქტი, რომელიც ეხება 01.05.1998 – 01.10.1999 წ.წ. პერიოდს და 28.04.2004წ. აქტი, რომელიც მოიცავს 01.10.1999წ. – 01.03.2004წ.წ. საგადასახადო პერიოდს. აღნიშნული აქტებით და მხარეთა ახსნა-განმარტებებით დასტურდება, რომ ორივე შემოწმება ჩატარდა სისხლისსამართლებრივი საქმეების გამოძიების პროცესში. მ.ქ-ას ბრალად ედებოდა განზრახ, დიდი ოდენობით გადასახადისათვის თავის არიდებაში, ჩადენილი არაერთგზის. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 19.09.2008წ. დადგენილებით მ.ქ-ას მიმართ შეწყდა სისხლისსამართლებრივი დევნა პროკურორის მიერ ბრალდებაზე უარის თქმის გამო. დადგენილების სამოტივაციო ნაწილში აღნიშნულია, რომ საქმეზე შეკრებილი მტკიცებულებებით არ დასტურდება მ.ქ-ას მიერ 1999-2003 წლებში გადასახადებისთვის არაერთგზის თავის არიდების ფაქტი. გადასახადისათვის განზრახ თავის არიდება არ დადასტურდა სწორედ იმ პერიოდში, როდესაც განხორციელდა შპს ,,...“ საგადასახადო შემოწმება და შემოწმების აქტების საფუძველზე საგადასახადო დავალიანების დარიცხვა. საქმეში დაცულია აგრეთვე ქ.თბილისის საგამოძიებო სამმართველოს 29.12.2000წ. დადგენილება, რომელშიც მიეთითა, რომ ჩატარებული გამოძიებით, საექსპერტო დასკვნით ვერ დადგინდა შუალედურ აქტებში მითითებული დავალიანების სისწორე. მართალია სსკ-ის 106-ე მუხლში 24.09.2010წ. კანონით შეტანილი ცვლილების შედეგად სისხლის სამართლის საქმეზე გამოტანილ აქტს არ აქვს პრეიუდიციული ძალა, თუმცა აღნიშნული არ გამორიცხავს სისხლის სამართლის საქმესთან დაკავშირებით მიღებული პროცესუალური აქტების მტკიცებულებად მიღებისა და მათი სხვა მტკიცებულებებთან ურთიერთშეჯერებით შესაბამისი დასკვნის გაკეთების შესაძლებლობას. აღნიშნულის მიუხედავად, სააპელაციო სასამართლომ არ იქონია მსჯელობა ხსენებულთან დაკავშირებით, სასამართლოს არ გაურკვევია სისხლის სამართლის საქმის შეწყვეტის გამო პირადი აღრიცხვის ბარათზე (იმის გათვალისწინებით, რომ დარიცხვის თაობაზე აქტის არსებობა არ დასტურდება) დავალიანების ასახვის მართებულობის საკითხი.
საქმეში დაცული შპს ,,...“ შემოწმების ორი აქტის მიხედვით შპს ,,...“ შემოწმებამ მოიცვა 01.05.1998წ.-01.03.2004წ. პერიოდი (ს.ფ. 42, 54, ტ.1). საქმის მასალებით დგინდება, რომ ამავე პერიოდში, კერძოდ, 2001, 2002 და 2004 წლებში შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე დავალიანება დაერიცხა წარდგენილი დეკლარაციების საფუძველზეც (ს.ფ. 139, ტ.1). საქმეზე არ არის გარკვეული მოიცავდა თუ არა შემოწმების აქტები უკვე დეკლარირებულ დავალიანებას და ხომ არ მოხდა შპს ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათზე ერთიდაიმავე დავალიანების აღრიცხვა ორი საფუძვლით: დეკლარაციითა და შემოწმების აქტებით. აღნიშნულ გარემოებაზე შპს ,,...“ დირექტორი - მ.ქ-ა უთითებდა მის მიერ წარდგენილ განცხადებებში, თუმცა სააპელაციო პალატამ აღნიშნულ საკითხებზე მსჯელობა არ იქონია.
სასამართლოს არ უმსჯელია აგრეთვე შემოწმების აქტების შედგენიდან 6 წელზე მეტი ვადის გასვლისა და საგადასახადო მოთხოვნის/შეტყობინების წარუდგენლობის პირობებში, შემოსავლების სამსახურის მიერ საგადასახადო ვალდებულების იძულებითი გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიების - ყადაღის გამოყენების შესაძლებლობაზე. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ პირს შესაძლოა დაეკისროს მხოლოდ კანონის დაცვით დადგენილი გადასახადის განსაზღვრულ ვადაში გადახდის ვალდებულება. ყადაღის დადების შესახებ სადავო ბრძანების მიღებისას მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 4.1 მუხლის მიხედვით, საგადასახადო მოთხოვნის წარდგენის ვადა 6 წელს შეადგენს, რომელიც შესაბამისი საგადასახადო ვალდებულების წარმოშობის კალენდარული წლის დასრულებიდან აითვლება. შემოწმებების ჩატარებიდან (1999წ., 2004წ.) გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენებამდე გასულია 6 წელზე მეტი, შესაბამისად იმ შემთხვევაში, თუ ამ დრომდე შედგენილი არ არის საგადასახადო მოთხოვნა/შეტყობინება (მისი არსებობა საქმის მასალებით არ დასტურდება) შემოსავლების სამსახური მოკლებულია მისი შედგენის შესაძლებლობას. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ ხანდაზმულობის ვადა არის პერიოდი, რომლის განმავლობაში უფლებამოსილ სუბიექტს შეუძლია მოახდინოს თავისი მოთხოვნის იძულებითი რეალიზაცია. შესაბამისად, სწორედ მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადაში არის შესაძლებელი უზრუნველყოფის ღონისძიების მეშვეობით მოთხოვნის იძულებითი განხორციელების მიღწევა, რადგან ყადაღა, როგორც გადახდევინების უზრუნველყოფის საშუალება, შესაძლოა განხორციელდეს მხოლოდ მოთხოვნის იძლებითი რეალიზაციის დასაშვებობის პირობებში. ვინაიდან ყადაღა, როგორც საგადასახადო ვალდებულების უზრუნველყოფის ღონისძიება, ძირითად, უზრუნველსაყოფ ვალდებულებაზეა მიბმული, ის ყოველთვის იზიარებს მთავარი მოთხოვნის ბედს. ამასთანავე, ამჟამად მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 4.9 მუხლის მიხედვით გადასახადის გადამხდელისათვის საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველსაყოფად ამ კოდექსით გათვალისწინებული ღონისძიების გამოყენების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის (განსახილველ შემთხვევაში ყადაღის დადების შესახებ ბრძანების) წარდგენის ხანდაზმულობის ვადაა 6 წელი, რომელიც აითვლება ამ დავალიანების წარმოშობის კალენდარული წლის დასრულებიდან. სააპელაციო პალატას არ უმსჯელია შემოწმების აქტების თუ სხვა დოკუმენტაციის, მათ შორის დეკლარაციების საფუძველზე განხორციელებული დარიცხვების ხანდაზმულობაზე, შემოსავლების სამსახურის მიერ ყადაღის დადების უფლებამოსილებაზე ხანდაზმულობის ვადის გასვლის შემთხვევაში. სააპელაციო პალატას არ უმსჯელია აგრეთვე სადავო პერიოდის დავალიანების მიმართ ,,ამნისტიისა და არადეკლარირებული საგადასახადო ვალდებულებებისა და ქონების ლეგალიზაციის შესახებ“ 24.12.04წ. კანონით გათვალისწინებული საგადასახადო ამნისტიის გავრცელების შესაძლებლობასა და ფარგლებზე.
სსკ-ის 406-ე მუხლის თანახმად, დავის საგნის შეცვლა ან გადიდება საკასაციო სასამართლოში დაუშვებელია. ამდენად, პალატა მოკლებულია საკასაციო საჩივარში დამატებით ასახულ მოთხოვნებზე მსჯელობის შესაძლებლობას (სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ კასატორისა და ფონდი ,,...“ პირადი აღრიცხვის ბარათებზე შესაბამისი ცვლილებების გატარება, დავალიანების ჩამოწერა და სხვ.). განსახილველი საქმის დავის საგანს შეადგენს ქონებაზე ყადაღის დადების აქტის კანონიერება, ყადაღის აქტის მართლზომიერების დადგენა საჭიროებს აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის ოდენობის გარკვევას, აღნიშნული არ მოიცავს დარიცხვის მართლზომიერების დადგენას.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ სრულად არ გამოიკვლია საქმის ფაქტობრივი გარემოებები, სათანადოდ არ დაასაბუთა გასაჩივრებული განჩინება, რაც სსკ-ის 394-ე მუხლის შესაბამისად, საკასაციო საჩივრის აბსოლუტურ საფუძველს წარმოადგენს. საქმეზე უნდა დადგინდეს პირადი აღრიცხვის ბარათში და შემოწმების აქტებში მითითებული თანხების აღიარებულ დავალიანებად მიჩნევის წინაპირობები, აღიარებული თანხების მოცულობა. საკასაციო პალატა საჭიროდ თვლის საქმის გარემოებათა დამატებით გამოკვლევას, სსკ-ის 377-ე მუხლის მოთხოვნათა დაცვით პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების სააპელაციო საჩივრის ფარგლებში ფაქტობრივი და სამართლებრივი თვალსაზრისით სრულყოფილ შემოწმებას. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინების სამოტივაციო ნაწილი შედგება ნორმატიული აქტების ციტირებისგან, განჩინებაში არ არის მოყვანილი ციტირებული ნორმების კავშირი სადავო სამართალურთიერთობებთან, არ არის მოყვანილი ბარათზე რიცხული თანხების აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებად მიჩნევის მოტივები. სასკ-ის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის დებულებანი. სსკ-ის 412-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, საკასაციო სასამართლო აუქმებს გადაწყვეტილებას და საქმეს ხელახალი განხილვისათვის უბრუნებს სააპელაციო სასამართლოს, თუ არსებობს ამ კოდექსის 394-ე მუხლით გათვალისწინებული საფუძვლები, გარდა აღნიშნული მუხლის „გ“ და „ე“ ქვეპუნქტებისა. სსკ-ის 394-ე მუხლის „ე1“ ქვეპუნქტის თანახმად გადაწყვეტილება ყოველთვის ჩაითვლება კანონის დარღვევით მიღებულად, თუ გადაწყვეტილების დასაბუთება იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ მოცემულ შემთხვევაში სახეზეა სსკ-ის 394-ე მუხლის „ე1“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის აბსოლუტური საფუძველი, რაც სსკ-ის 412-ე მუხლის შესაბამისად საქმის სააპელაციო სასამართლოში ხელახალი განხილვისათვის დაბრუნების საფუძველია.
ამდენად, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, უნდა გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 11.09.12წ. გასაჩივრებული განჩნება და საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 257-ე, 390-ე, 399-ე, 412-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. შპს ,,...“ საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 11.09.12წ. განჩინება და საქმე ხელახალი განხილვისთვის დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
2. მხარეთა შორის სასამართლო ხარჯები განაწილდეს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების დადგენისას;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე ნ. სხირტლაძე


მოსამართლეები: ლ. მურუსიძე


მ. ვაჩაძე