№ბს-238-234(კ-15) 29 ოქტომბერი, 2015 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

მაია ვაჩაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე, ლევან მურუსიძე


საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი (მოსარჩელე) _ ი/მ „თ. თ-ე“

მოწინააღმდეგე მხარეები (მოპასუხეები) _ 1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო;
2. სსიპ შემოსავლების სამსახური

მესამე პირი – ი/მ „ა. ა-ე“

დავის საგანი _ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა

გასაჩივრებული განჩინება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2014 წლის 9 დეკემბრის განჩინება


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2013 წლის 6 აგვისტოს ი/მ „თ. თ-ემ“ სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხეების – საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიმართ.
მოსარჩელის განმარტებით, 2012 წელს მის ობიექტზე ჩატარებული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაციის შედეგად გამოუვლინდა აღურიცხავი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები და დანაკლისი, რაზეც შედგა შესაბამისი სამართალდარღვევის ოქმი #002843 და იგი დააჯარიმდა 11569 ლარით (აღურიცხავი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების საბაზრო ღირებულების 100%-ით). მოსარჩელემ აღნიშნული ოქმი გაასაჩივრა სსიპ შემოსავლების სამსახურში, ხოლო შემდეგ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს დავების განხილვის საბჭოში, სადაც ითხოვდა დაკისრებული ჯარიმის შემცირებას 9034 ლარით, ხოლო დანარჩენ თანხას აღიარებდა, მაგრამ საჩივარი არ დაკმაყოფილდა.
მოსარჩელის მითითებით, მან საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს დავების განხილვის საბჭოში იშუამდგომლა ი/მ „ა. ა-ის“ შემოწმების შედეგების გამოკვლევასთან დაკავშირებით იმ მიზნით, რომ თუ ის საქონელი, რაც მასთან აღმოჩნდა აღურიცხავი (ზედმეტობაში), ა. ა-ესთან უნდა აღმოჩენილიყო დანაკლისში. ი/მ „ა. ა-ის“ შემოწმების მასალებით, მასთან დანაკლისში აღმოჩნდა მხოლოდ 240 ლარის საქონელი. ამდენად, მოსარჩელემ მიჩნია, რომ დავების განხილვის საბჭომ გადაწყვეტილების მიღებისას სათანადოდ არ გამოიკვლია ი/მ „ა. ა-ის“ შემოწმების შედეგები და დაეყრდნო მხოლოდ ინვენტარიზაციის შედეგებს, რომელიც არ შეესაბამებოდა სინამდვილეს.
მოსარჩელემ მიიჩნია, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-4 ნაწილი არასწორად განიმარტა. ინვენტარიზაციის დროს შემმოწმებლისათვის ცნობილი იყო, რომ სადავო საქონელი მოსარჩელეს არ ეკუთვნოდა და მის რეალიზაციას არ ახდენდა, რადგან საქონელი სახლში ჰქონდა იმავე ოდენობით, რამდენიც თავდაპირველად შემოიტანა. მიუხედავად იმისა, რომ საქონლის შემოტანასა და ინვენტარიზაციას შორის გასული იყო ერთი წელი, ამ ხნის მანძილზე მას ეს საქონელი სარეალიზაციოდაც კი არ გაუტანია.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელემ 9034 ლარის ნაწილში სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 სამართალდარღვევის ოქმის, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ოქტომბრის #20977 ბრძანებისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2013 წლის 28 ივნისის №5128/2/12 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობა მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2013 წლის 20 სექტემბრის საოქმო განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე საქმეში მესამე პირად ჩაება ა. ა-ე.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2013 წლის 18 დეკემბრის გადაწყვეტილებით ი/მ „თ. თ-ის“ სასარჩელო განცხადება არ დაკმაყოფილდა.
სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ 2012 წლის 10 ივლისს სსიპ შემოსავლების სამსახურის პრევენციის დეპარტამენტის მიერ შედგენილ იქნა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი #002843, რომლის თანახმად, პრევენციის დეპარტამენტის 2012 წლის 8 ივნისის #297/03 ბრძანების საფუძველზე ი/მ „თ. თ-ის“ კუთვნილ ობიექტში ჩატარდა სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაცია, რის შედეგადაც გამოვლინდა სააღრიცხვო დოკუმენტებში აღურიცავი, 11569 ლარის საბაზრო ღირებულების სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები, რის გამოც საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-4 ნაწილის საფუძველზე ი/მ„თ. თ-ე“ დაჯარიმდა.
2012 წლის 9 აგვისტოს ი/მ „თ. თ-ემ“ სსიპ შემოსავლების სამსახურის პრევენციის დეპარტამენტის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი გაასაჩივრა სსიპ შემოსავლების სამსახურში. სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ოქტომბრის #20977 ბრძანებით საჩივარი არ დაკმაყოფილდა.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის პრევენციის დეპარტამენტის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი და სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ოქტომბრის #20977 ბრძანება ი/მ „თ. თ-ის“ მიერ გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოში. დავების განხილვის საბჭოს 2013 წლის 28 ივნისის გადაწყვეტილებით ადმინისტრაციული საჩივარი არ დაკმაყოფილდა.
საქალაქო სასამართლომ მიუთითა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის #994 ბრძანებით დამტკიცებულ „საგადასახადო კონტროლის განმახორციელებელი პირის შერჩევისა და საგადასახადო კონტროლის განხორციელების, მიმდინარე კონტროლის პროცედურების ჩატარების, სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ჩამოწერის, საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიების განხორციელების, სამართალდარღვევათა საქმისწარმოების წესზე“, რომლის 30-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების რაოდენობის ფაქტობრივი მდგომარეობის აღრიცხვის დაწყების დღისთვის დამთავრებული უნდა იყოს ფასეულობათა შემოსავალ-გასავლის ყველა დოკუმენტის დამუშავება. ნაწარმოები უნდა იყოს შესაბამისი ჩანაწერები ანალიზური აღრიცხვის ბარათებში (წიგნებში) და გამოყვანილი უნდა იყოს ნაშთები. ამავე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია, საინვენტარიზაციო კომისიას წარუდგინოს ინფორმაცია სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების დასახელების, რაოდენობის, ამ ფასეულობათა მიღების თარიღის, სასაქონლო ზედნადებების ელექტრონული რეესტრის (ასეთის ვალდებულების არსებობის შემთხვევაში) ან/და საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის ან სხვა დოკუმენტაციის თარიღისა და ნომრების, თვითღირებულების და სხვა მონაცემების ჩვენებით. საინვენტარიზაციო კომისია, საინვენტარიზაციო კომისიის შექმნის ბრძანებით განსაზღვრულ ვადაში გადასახადის გადამხდელთან ერთად ადგენს ამ ფასეულობების ნაშთების სააღრიცხვო (საბუღალტრო) მონაცემებს.
საქალაქო სასამართლოს განმარტებით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელთან სააღრიცხვო დოკუმენტაციაში აღურიცხავი და პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის გარეშე სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების გამოვლენა იწვევს პირის დაჯარიმებას გამოვლენის მომენტში ამ სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ღირებულების ოდენობით. მოცემულ შემთხვევაში, საინვენტარიზაციო კომისიის წევრებმა ერთმანეთს შეადარეს ფაქტობრივი და ბუღალტრული მონაცემები, რის შედეგადაც გამოვლინდა სააღრიცხვო დოკუმენტებში აღურიცხველი და პირველადი საგადასახადო დოკუმენტების გარეშე სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები, არ იქნა წარდგენილი სათანადო დოკუმენტი, რომელიც ზედმეტად გამოვლენილი საქონლის სხვა პირისადმი კუთვნილებას დაადასტურებდა. ამდენად, ვერ მოხდა ი/მ „თ. თ-ესთან“ აღურიცხავად გამოვლენილი საქონლის ი/მ „ა. ა-ესთან“ დანაკლისის სახით იმავე ოდენობით გამოვლენა და იდენტიფიცირება.
საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოსარჩელის მიერ სადავოდ ქცეული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები გამოცემულია კანონის სრული დაცვით და ადგილი არ აქვს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლით გათვალისწინებული კანონის, კერძოდ, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის ნორმების დარღვევას, შესაბამისად, არ არსებობს მათი ბათილად ცნობის სამართლებრივი საფუძველი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2013 წლის 18 დეკემბრის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ი/მ „თ. თ-ემ“, რომელმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2014 წლის 9 დეკემბრის განჩინებით ი/მ „თ. თ-ის“ სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2013 წლის 18 დეკემბრის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 390-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს შეფასებები და დასკვნები გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ფაქტობრივ და სამართლებრივ საკითხებთან დაკავშირებით, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვების დასაბუთებისას მიუთითა მათზე და დამატებით განმარტა, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, საქმის გარემოებები, რომლებიც, კანონის თანახმად, უნდა დადასტურდეს გარკვეული სახის მტკიცებულებებით, არ შეიძლება დადასტურდეს სხვა სახის მტკიცებულებებით.
სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ მოწმეთა ჩვენებები არ წარმოადგენს იმ სახის მტკიცებულებებს, რომლებითაც შესაძლებელია დადასტურდეს აპელანტის მიერ მითითებული სადავოდ ქცეული ფაქტები და გარემოებები, კერძოდ, საგადასახადო მიზნებისთვის, საქონლის შეძენის ფაქტი უნდა დასტურდებოდეს წერილობითი სახის ისეთი დოკუმენტებით, როგორიც არის ხელშეკრულება, სასაქონლო ზედნადები, ანგარიშ-ფაქტურა, საბაჟო დეკლარაცია და ა.შ. ამასთან, გასათვალისწინებელია, რომ ი/მ „თ. თ-ის“ მიმართ საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი შედგა არა იმის გამო, რომ ვერ დადგინდა ინდ. მეწარმის ფაქტობრივ მფლობელობაში აღმოჩენილი საქონლის ნამდვილი შემძენისა და მესაკუთრის ვინაობა, არამედ იმის გამო, რომ ინდ. მეწარმის ფაქტობრივ მფლობელობაში აღმოჩენილი საქონელი არ იყო აღრიცხული საწარმოს ბუღალტრულ ანგარიშებში. ამდენად, სააპელაციო პალატამ დადგენილად მიიჩნია, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის პრევენციის დეპარტამენტის 2012 წლის 8 ივნისის #297/03 ბრძანების საფუძველზე ი/მ „თ. თ-ის“ კუთვნილ ობიექტში ჩატარებული სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაციის შედეგად გამოვლინდა სააღრიცხვო დოკუმენტებში აღურიცხავი, 11569 ლარის საბაზრო ღირებულების სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები.
სააპელაციო პალატის მითითებით, ი/მ „თ. თ-ეს“ ევალებოდა მის ფაქტობრივ მფლობელობაში არსებული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 145-ე მუხლის პირველი ნაწილით, „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის #996 ბრძანებით დადგენილი წესით. სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვის პრაქტიკულ მნიშვნელობაზე მიუთითებს ასევე საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის #994 ბრძანებით დამტკიცებული წესის 30-ე მუხლის მე-3 პუნქტი, რომლის თანახმად, სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ზედმიწევნით ზუსტი აღრიცხვიანობა გულისხმობს ასეთი ფასეულობების რაოდენობის, ამ ფასეულობათა მიღების თარიღის, სასაქონლო ზედნადებების ელექტრონული რეესტრის (ასეთის ვალდებულების არსებობის შემთხვევაში) ან/და საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის ან სხვა დოკუმენტაციის თარიღისა და ნომრების, პირვანდელი ღირებულების და სხვა მონაცემების ზუსტად ჩვენებას/აღრიცხვას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2014 წლის 9 დეკემბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ი/მ „თ. თ-ემ“, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება მოითხოვა.
კასატორის განმარტებით, იგი საქმის განხილვის ყველა ეტაპზე აცხადებდა, რომ მასთან ინახებოდა აღურიცხავი საქონელი და ეს სადავოდ არც გაუხდია, მაგრამ მისი ქმედება არ ყოფილა გადასახადებისგან თავის არიდება. მნიშვნელოვანია ის გარემოება, რომ მას აღურიცხავი აღმოაჩნდა 11569 ლარის საქონელი და შესაბამისად, ამავე თანხით დააჯარიმეს, მაგრამ იგი დავობდა მხოლოდ 9034 ლარის ნაწილში.
2015 წლის 10 ივნისს საკასაციო სასამართლოს განცხადებით მომართა კასატორმა - ი/მ „თ. თ-ემ“, რომელმაც მიუთითა, რომ მიმდინარე წლის 1 მაისს საქართველოს საგადასახადო კოდექსში შეტანილ იქნა ცვლილება (რომელიც ამოქმედდა 2015 წლის 15 მაისიდან). აღნიშნული ცვლილება შეეხო სწორედ იმ სამართალდარღვევას, რის გამოცაა იგი დაჯარიმებული. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-4 პუნქტით (ცვლილების შედეგად), გადასახადის გადამხდელთან სააღრიცხვო დოკუმენტაციაში აღურიცხველი და პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის გარეშე სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების გამოვლენა იწვევს პირის დაჯარიმებას გამოვლენის მომენტში ამ სასაქონლო -მატერიალური ფასეულობების საბაზრო ღირებულების 50%-ის ოდენობით. ამავე კანონის ძველი რედაქცია კი ითვალისწინებდა აღურიცხავი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღმოჩენის შემთხვევაში დაჯარიმებას ქონების საბაზრო ღირებულების 100%-ის ოდენობით.
კასატორის მითითებით, საგადასახადო კოდექსის 269-ე მუხლის მე-21 ნაწილის თანახმად, თუ საგადასახადო დავის განხილვის დასრულებამდე კანონით გაუქმებულია ან შემსუბუქებულია პასუხისმგებლობა ასეთი ქმედების ჩადენისათვის, დავის განმხილველი ორგანო ვალდებულია გამოიყენოს ახალი კანონით დადგენილი ნორმა.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2015 წლის 18 ივნისის განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული ი/მ „თ. თ-ის“ საკასაციო საჩივარი.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2015 წლის 4 სექტემბრის განჩინებით ი/მ „თ. თ-ის“ საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნა დასაშვებად და მისი განხილვა დაინიშნა ზეპირი მოსმენის გარეშე.


ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობის შესწავლის, გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ი/მ „თ. თ-ის“ საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმის მასალებში ასახულ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე: სსიპ შემოსავლების სამსახურის პრევენციის დეპარტამენტის 2012 წლის 8 ივნისის #297/03 ბრძანების საფუძველზე ი/მ „თ. თ-ის“ კუთვნილ ობიექტში ჩატარდა სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ინვენტარიზაცია, რის შედეგადაც გამოვლინდა სააღრიცხვო დოკუმენტებში აღურიცხავი, 11569 ლარის ღირებულების სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები. აღნიშნული შემოწმების საფუძველზე, 2012 წლის 10 ივლისს სსიპ შემოსავლების სამსახურის პრევენციის დეპარტამენტის მიერ შედგენილ იქნა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი #002843, რომლითაც საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-4 ნაწილის შესაბამისად ი/მ „თ. თ-ე“ დაჯარიმდა.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის პრევენციის დეპარტამენტის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი 2012 წლის 9 აგვისტოს ი/მ „თ. თ-ემ“ გაასაჩივრა სსიპ შემოსავლების სამსახურში, რომლის 2012 წლის 10 ოქტომბრის #20977 ბრძანებით საჩივარი არ დააკმაყოფილა.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის პრევენციის დეპარტამენტის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი და სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ოქტომბრის #20977 ბრძანება ი/მ „თ. თ-ის“ მიერ გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებულ დავების განხილვის საბჭოში. 2013 წლის 28 ივნისს ამ უკანასკნელის მიერ მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება, რომლითაც ადმინისტრაციული საჩივარი არ დაკმაყოფილდა.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და განსახილველი სამართალურთიერთობის მიმართ გაკეთებულ სამართლებრივ დასკვნებს. ამასთან, ყურადღებას ამახვილებს ი/მ „თ. თ-ის“ მიერ მითითებულ გარემოებაზე, რომ ჩატარებული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაციის შედეგად ნამდვილად გამოვლინდა სააღრიცხვო დოკუმენტებში აღურიცხავი საქონელი, საბაზრო ღირებულებით 11569 ლარის ოდენობით. ი/მ „თ. თ-ის“ მითითებით, მან 2011 წლის აგვისტოში თურქეთში ყოფნის დროს საკუთარი სახსრებით შეიძინა საქონელი, თუმცა ეს უაკანასკნელი საქართველოში გამოაგზავნა ი/მ „ა. ა-ის“ სახელზე იმ პირობით, რომ საქონლის საქართველოში ჩამოტანისთანავე ი/მ „ა. ა-ე“ აღნიშნულ საქონელს, დოკუმენტების (ზედნადების) შედგენის გზით, კვლავ უკან გადასცემდა ი/მ „თ. თ-ეს“. საბოლოოდ, მხარეებს შორის მომხდარი კონფლიქტის გამო, ი/მ „ა. ა-ემ“ უარი განაცხადა მითითებული საქონლის დოკუმენტის (ზედნადების) საფუძველზე ი/მ „თ. თ-ისათვის“ გადაცემაზე, რის გამოც ამ უკანასკნელის ფაქტობრივ მფლობელობაში აღმოჩნდა აღურიცხავი საქონელი.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ პირველი და სააპელაციო ინსტანციის სასამართლოებმა სამართლებრივი თვალსაზრისით სწორად შეაფასეს საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოება, ხოლო კასატორმა საკასაციო საჩივარში ვერ მიუთითა ისეთი არგუმენტები, რომელზე დაყრდნობითაც შესაძლებელი იქნებოდა საქმეზე დადგენილი ფაქტების სხვაგვარი სამართლებრივი შეფასება.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 145-ე მუხლის პირველ ნაწილზე, რომლის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია, სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების შემადგენლობაში შეიტანოს თავის საკუთრებაში არსებული დამუშავებული ან ნაწილობრივ დამუშავებული საქონელი, მისი ადგილმდებარეობის მიუხედავად, კერძოდ, ნედლეული ან/და მასალები (გარდა კაპიტალიზებადი ხარჯებისა), რომლებიც შეძენილია შემდგომი რეალიზაციისათვის ან საქონლის წარმოებისათვის/მომსახურების გაწევისათვის.
საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის #994 ბრძანებაზე, რომლითაც დამტკიცდა „საგადასახადო კონტროლის განმახორციელებელი პირის შერჩევისა და საგადასახადო კონტროლის განხორციელების, მიმდინარე კონტროლის პროცედურების ჩატარების, სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ჩამოწერის, საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიების განხორციელების, სამართალდარღვევათა საქმისწარმოების წესი“. მითითებული წესის 30-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების (სმფ-ების) რაოდენობის ფაქტობრივი მდგომარეობის აღრიცხვის დაწყების დღისთვის დამთვარებული უნდა იყოს ფასეულობათა შემოსავალ-გასავლის ყველა დოკუმენტის დამუშავება. ნაწარმოები უნდა იყოს შესაბამისი ჩანაწერები ანალიზური აღრიცხვის ბარათებში (წიგნებში) და გამოყვანილი იყოს ნაშთები. ამავე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია საინვენტარიზაციო კომისიას წარუდგინოს ინფორმაცია სმფ-ების დასახელების, რაოდენობის, ამ ფასეულობათა მიღების თარიღის, სასაქონლო ზედნადებების ელექტრონული რეესტრის (ასეთის ვალდებულების არსებობის შემთხვევაში) ან/და საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის ან სხვა დოკუმენტაციის თარიღისა და ნომრების, თვითღირებულების და სხვა მონაცემების ჩვენებით. საინვენტარიზაციო კომისია, საინვენტარიზაციო კომისიის შექმნის ბრძანებით განსაზღვრულ ვადაში, გადასახადის გადამხდელთან ერთად ადგენს ამ ფასეულობების ნაშთების სააღრიცხვო (საბუღალტრო) მონაცემებს.
საკასაციო სასამართლოს განმარტებით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელთან სააღრიცხვო დოკუმენტაციაში აღურიცხველი და პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის გარეშე სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების გამოვლენა იწვევს პირის დაჯარიმებას გამოვლენის მომენტში ამ სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ღირებულების ოდენობით.
საკასაციო სასამართლო ასევე მიუთითებს „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის #996 ბრძანებაზე, რომლის 27-ე მუხლის პირველი პუნქტით დადგენილია, რომ გადასახადის გადამხდელი უფლებამოსილია სასაქონლი მატერიალური ფასეულობები აღრიცხოს ელექტრონულად ბუღალტრული აღრიცხვის პროგრამების გამოყენებით, იმ სავალდებულო პირობით, რომ უზრუნველყოფილ იქნეს სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ნაშთების ნომენკლატურული აღრიცხვა.
ზემოაღნიშნული ნორმების გათვალისწინებით, ი/მ „თ. თ-ეს“ ეკისრებოდა მის ფაქტობრივ მფლობელობაში არსებული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვა ისე, როგორც ეს დადგენილია საგადასახადო კოდექსის 145-ე მუხლის პირველი ნაწილით, „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის #996 ბრძანებით. აგრეთვე, სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვის პრაქტიკულ მნიშვნელობაზე მიუთითებს საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის #994 ბრძანებით დამტკიცებული წესის 30-ე მუხლის მე-3 პუნქტის შინაარსი, რომლის თანახმად, სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ზედმიწევნით ზუსტი აღრიცხვიანობა გულისხმობს ასეთი ფასეულობების რაოდენობის, ამ ფასეულობათა მიღების თარიღის, სასაქონლო ზედნადებების ელექტრონული რეესტრის (ასეთის ვალდებულების არსებობის შემთხვევაში) ან/და საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის ან სხვა დოკუმენტაციის თარიღისა და ნომრების, პირვანდელი ღირებულების და სხვა მონაცემების ზუსტად ჩვენებას/აღრიცხვას. ამდენად, უდავოა, რომ ი/მ „თ. თ-ის“ მიერ არ იყო დაცული საწარმოს ფაქტობრივ მფლობელობაში არსებული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვის ზემოაღნიშნული წესები.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს კასატორის მოსაზრებას დაკისრებული ჯარიმის ოდენობის შემცირებასთან დაკავშირებით და განმარტავს, რომ 2015 წლის 1 მაისს საქართველოს საგადასახადო კოდექსში შეტანილ იქნა ცვლილება, რომელიც ამოქმედდა ამავე წლის 15 მაისიდან. აღნიშნული ცვლილება შეეხო სწორედ იმ სამართალდარღვევას, რის გამოც დაჯარიმდა ი/მ „თ. თ-ე“. მითითებული ცვლილების თანახმად, საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-4 პუნქტის შესაბამისად, „გადასახადის გადამხდელთან სააღრიცხვო დოკუმენტაციაში აღურიცხველი და პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის გარეშე სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების გამოვლენა - იწვევს პირის დაჯარიმებას გამოვლენის მომენტში ამ სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების საბაზრო ღირებულების 50%-ის ოდენობით“, მაშინ, როცა კანონის ძველი რედაქცია ითვალისწინებდა სმფ-ების აღურიცხველად აღმოჩენის შემთხვევაში მათი საბაზრო ღირებულების 100%-ით დაჯარიმებას.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 269-ე მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, საგადასახადო სამართალდარღვევისათვის სანქციის შეფარდების დროს, თუ კანონით გაუქმებული ან შემსუბუქებულია პასუხისმგებლობა ასეთი ქმედების ჩადენისთვის, მოქმედებს ახალი კანონით დადგენილი ნორმა, ხოლო თუ შემოღებული ან დამძიმებულია პასუხისმგებლობა, გამოიყენება ქმედების ჩადენის მომენტისთვის არსებული ნორმა. სანქციის შეფარდების დრო მოიცავს არა მხოლოდ ორგანოს მიერ მისი გამოყენების დროს, არამედ აგრეთვე ზემდგომი ორგანოების ან სასამართლოს მიერ სანქციის გამოყენების კანონიერების შემოწმების პერიოდს.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო ეთანხმება კასატორის მოსაზრებას ჯარიმის შემცირებასთან დაკავშირებით და მიიჩნევს, რომ აღნიშნულ ნაწილში საკასაციო საჩივარი საფუძვლიანია და უნდა დაკმაყოფილდეს.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ი/მ „თ. თ-ის“ საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, უნდა შეიცვალოს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2014 წლის 9 დეკემბრის განჩინება სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 სამართალდარღვევის ოქმით განსაზღვრული ჯარიმის ნაწილში და ამ ნაწილში მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება, კერძოდ, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 სამართალდარღვევის ოქმით განსაზღვრული ჯარიმა 11569 ლარი ი/მ „თ. თ-ის“ მიმართ უნდა შემცირდეს 50%-ით და განისაზღვროს 5784.5 ლარით, ხოლო დანარჩენ ნაწილში გასაჩივრებული განჩინება უნდა დარჩეს უცვლელად.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 410-ე, 411-ე მუხლებით და


გ ა დ ა წ ყ ვ ი ტ ა:

1. ი/მ „თ. თ-ის“ საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 სამართალდარღვევის ოქმით განსაზღვრული ჯარიმის ნაწილში თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2014 წლის 9 დეკემბრის განჩინების შეცვლით ამ ნაწილში მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება;
3. ი/მ „თ. თ-ის“ სარჩელი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
4. სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2012 წლის 10 ივლისის #002843 სამართალდარღვევის ოქმით განსაზღვრული ჯარიმა - 11569 ლარი შემცირდეს 5784,5 ლარამდე;

5. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2014 წლის 9 დეკემბრის განჩინება დანარჩენ ნაწილში დარჩეს უცვლელად;
6. საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება.



თავმჯდომარე მ. ვაჩაძე


მოსამართლეები: ნ. სხირტლაძე


ლ. მურუსიძე