საქმე # 330310017001831767








საქმეNბს-1176-1170 (2კ-17) 13 მარტი, 2018 წელი
ქ.თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემდეგი შემადგენლობა:
ვასილ როინიშვილი (თავჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ნუგზარ სხირტლაძე

საქმის განხილვის ფორმა - ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორები - საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო (მოპასუხე)
გ. ქ-ა, ბ. ქ-ი (მოსარჩელეები)

მოწინააღმდეგე მხარეები - საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო (მოპასუხე)
გ. ქ-ა, ბ. ქ-ი (მოსარჩელეები)

მესამე პირი - შსს სამეგრელო - ზემო სვანეთის პოლიციის დეპარტამენტი

გასაჩივრებული განჩინება - თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2017 წლის 26 სექტემბრის განჩინება

კასატორების მოთხოვნა - გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღება

დავის საგანი - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა, სამუშაოზე აღდგენა, განაცდურის ანაზღაურება


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

ბ. ქ-მა და გ. ქ-ამ 2017 წლის 7 მარტს სარჩელი აღძრეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში - მოპასუხე საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიმართ. მოსარჩელეებმა მოითხოვეს დისციპლინური წესით დასჯისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროდან დათხოვნის შესახებ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2017 წლის 3 თებერვლის ბრძანების ბათილად ცნობა, ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას თანამდებობებზე აღდგენა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროსთვის მოსარჩელეთა სასარგებლოდ იძულებითი განაცდური ხელფასის ანაზღაურების დაკისრება 2017 წლის 3 თებერვლიდან სამსახურში აღდგენამდე პერიოდისთვის;
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 1 ივნისის განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული კოდექსის მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე მესამე პირად ჩაბმულ იქნა საქართველოს შსს სამეგრელო - ზემო სვანეთის პოლიციის დეპარტამენტი.
სასამართლოს განმარტებით, მხარეთა შორის სადავო არ არის ის გარემოება, რომ გ. ქ-ას და ბ. ქ-ის მიერ ჩადენილ იქნა ადმინისტრაციული გადაცდომა სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს, კერძოდ, ოპერატიულ ჯგუფში ყოფნისას, მაგრამ აღნიშნულ ქმედებას არ გამოუწვევია ზიანი სამუშაო ტერიტორიაზე მათი მორიგეობის პერიოდში. ამასთან მიუთითა, რომ მოსარჩელე ბ. ქ-ს არ აქვს არც ერთი მოქმედი დისციპლინური სახდელი. მუშაობის პერიოდში წახალისებულია ფულადი პრემიით 4- ჯერ. ხოლო გ. ქ-ს აქვს მოქმედი „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 59-ე მუხლის მე-3 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელის ფორმა - შენიშვნა. მუშაობის პერიოდში წახალისებულია ფულადი პრემიით 3 - ჯერ. საქმეში არ მოიპოვება სხვა დამამძიმებელი გარემოებანი და შინაგან საქმეთა მოსამსახურეები ხასიათდებიან დადებითად. სასამართლომ აღნიშნა, რომ „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონი და მის საფუძველზე გამოცემული საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის N989 ბრძანება განსაზღვრავს დისციპლინური გადაცდომისათვის გამოსაყენებელ სახდელთა სახეებს მათი სიმძიმის მიხედვით, კანონმდებლობა ადგენს დისციპლინური პასუხისმგებლობის ზომათა გრადაციას, რაც უფლებამოსილ პირს ანიჭებს დისკრეციულ უფლებამოსილებას კონკრეტული გადაცდომისათვის სახდელის ზომა თავად განსაზღვროს.
ამდენად, სასამართლომ მიაჩნია, რომ მართალია, სამორიგეო ტერიტორიაზე ალკოჰოლის ზემოქმედების ქვეშ ყოფნა სამხედრო მოსამსახურის დისციპლინური პასუხისმგებლობის საფუძველია, მაგრამ ვინაიდან ნორმით გათვალისწინებულია ალტერნატიული, უფრო მსუბუქი პასუხისმგებლობის ზომა და ამასთან, საქმეში მოსარჩელეების მიმართ არ არსებობდა პასუხისმგებლობის დამამძიმებელი გარემოებები, სამსახურიდან დათხოვნა იყო უკიდურესი ზომა და იგი დისციპლინური პასუხისმგებლობის მიზნებს არ შეესაბამებოდა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 31 ივლისის გადაწყვეტილებით ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას სარჩელი დაკმაყოფილდა; ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2017 წლის 03 თებერვლის №277543 ბრძანება გ. ქ-ასა და ბ. ქ-ის დისციპლინური წესით დასჯისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროდან სამხედრო ძალების რეზერვში დათხოვნის შესახებ, დაევალა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს გ. ქ-ასა და ბ. ქ-ის აღდგენა გათავისუფლებამდე დაკავებულ თანამდებობაზე, ასევე დაევალა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ასათვის იძულებითი განაცდურის ანაზღაურება სამსახურიდან დათხოვნიდან - 2017 წლის 3 თებერვლიდან სამსახურში აღდგენამდე პერიოდისთვის სრულად;
აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2017 წლის 26 სექტემბრის განჩინებით აპელანტ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 31 ივლისის გადაწყვეტილება და მიღებულ იქნა ახალი გადაწყვეტილება; ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას სარჩელი დაკმაყოფილა ნაწილობრივ და სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი გასაჩივრებული ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი, დაევალა ადმინისტრაციულ ორგანოს - საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებათა გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ გამოსცეს ახალი ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ - სამართლებრივი აქტი კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში. მოსარჩელეებს უარი ეთქვათ სამსახურში აღდგენისა და იძულებითი განაცდური ხელფასის ანაზღაურების შესახებ მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე.
სააპელაციო პალატამ მიიჩია, რომ საჯარო მოხელის სამსახურიდან გათავისუფლება წარმოადგენს დისციპლინური პასუხისმგებლობის უმაღლეს, უკიდურეს ზომას, რომელიც გამოყენებულ უნდა იქნეს მხოლოდ მაშინ, თუ საჯარო მოხელე სისტემატურად არღვევს მასზე დაკისრებულ სამსახურებრივ მოვალეობას ან/და მისი მხრიდან დისციპლინური გადაცდომა გამოიხატება ისეთ უხეში ხასიათის ქმედებაში, რაც შეუძლებელს ხდის მის საჯარო სამსახურში შემდგომი მუშაობის გაგრძელების შესაძლებლობას. აქედან გამომდინარე, სააპელაციო პალატამ განმარტა, რომ მოპასუხე ადმინისტრაციულმა ორგანომ საკითხის ხელახალი შესწავლის დროს უნდა იმსჯელოს იმის თაობაზეც, მოსარჩელეთა მიერ ჩადენილი ეს კონკრეტული დისციპლინური გადაცდომა, რატომ წარმოადგენს ისეთი უხეში ხასიათის ქმედებას, რაც შეუძლებელს ხდის მომავალში მათი საჯარო სამსახურში შემდგომი მუშაობის გაგრძელების შესაძლებლობას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2017 წლის 26 სექტემბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს როგორც ბ. ქ-მა და გ. ქ-ამ, ასევე საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ. კასატორებმა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2017 წლის 26 სექტემბრის განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღება მოითხოვეს.
კასატორი - საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო განმარტავს, რომ გ. ქ-ასა და ბ. ქ-ის მიერ უხეშად იქნა დარღვეული პოლიციის შესახებ კანონის, პოლიციის ეთიკის კოდექსისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის N989 ბრძანებით დამტკიცებული ,,საქართველოს შინაგან სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების" მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის ,,ვ" ქვეპუნქტის მოთხოვნები. კერძოდ, ,,მოსამსახურისათვის შეუფერებელი ქმედება, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს", რაც გ. ქ-ასა და ბ. ქ-ის მხრიდან გამოიხატა სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას ალკოჰოლური სასმელის მიღებაში. ამასთან გ. ქ-ას მიერ მანამდეც იყო დარღვეული დისციპლინური წესდება და სამსახურიდან დათხოვნის მომენტისათვის გააჩნდა მოქმედი დისციპლინური სახდელი - შენიშვნა.
კასატორი ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ თბილისის სააპელაციო სასამართლო ეთანხმება საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, რომ ბ. ქ-ის და გ. ქ-ას მიერ განხორციელებული ქმედება უდავოდ დისციპლინური გადაცდომაა, თუმცა მიუთითებს რა იმ ფაქტს, რომ აღნიშნულს არ გამოუწვევია უშუალო ზიანი, მიიჩნევს, რომ დარღვეულია პროპორციულობის პრინციპი. აღნიშნულ მსჯელობას არ ეთანხმება შინაგან საქმეთა სამინისტრო და განმარტავს, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში სამინისტროს არ გადაუჭარბებია მისთვის მინიჭებული დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებისთვის, რის საფუძველზეც 2017 წლის 3 თებერვალს შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ გამოცემული N277543 ბრძანება გ. ქ-ასა და ბ. ქ-ის სამსახურიდან დათხოვნის თაობაზე, კანონიერია, შემდეგ გარემოებათა გამო:
,,პოლიციის შესახებ" საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მიხედვით ,,საქართველოს პოლიცია არის სამინისტროს სისტემაში შემავალი, აღმასრულებელი ხელისუფლების განმახორციელებელი სამართალდამცავი დაწესებულებების სისტემა, რომელიც საქართველოს კანონმდებლობით მინიჭებული უფლებამოსილებების ფარგლებში ახორციელებს პრევენციულ და სამართალდარღვევაზე რეაგირების ღონისძიებებს საზოგადოებრივი უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დასაცავად". შესაბამისად, პოლიციელი უნდა უზრუნველყოფდეს საზოგადოებრივი უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დაცვას, რაც გამოიხატება პირთა უფლებების, სახელმწიფოს სუვერენიტეტის, ტერიტორიული მთლიანობისა და კონსტიტუციური წყობილების, საქართველოს კანონებისა და სხვა აქტების ურღვევობაში. ამავე კანონის 41-ე მუხლის პირველი ნაწილის ,,ზ" ქვეპუნქტის მიხედვით, პოლიციელი სამსახურიდან შეიძლება დათხოვნილ იქნეს: დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის გამო. 57-ე მუხლის მე-4 პუნქტის ,,ა" ქვეპუნქტის მიხედვით, შსს გენერალური ინსპექცია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ახორციელებს სამინისტროს სისტემაში „პოლიციის ეთიკის კოდექსისა“ და „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომელთა დისციპლინური წესდების“ ნორმების დარღვევის, მართლსაწინააღმდეგო ქმედებათა ჩადენის ფაქტების გამოვლენასა და სათანადო რეაგირებას. საქართველოს პოლიციის ეთიკის კოდექსის მიხედვით საქართველოს პოლიცია, დაფუძნებულია რა ქართველი ერის მრავალსაუკუნოვანი სახელმწიფოებრიობის ტრადიციებსა და საქართველოს კონსტიტუციით განმტკიცებულ პრინციპებზე, წინამდებარე კოდექსით აღიარებს საკუთარ ერთგულებას კაცობრიობის ძირითადი ჰუმანური და ეთიკური ღირებულებებისადმი. საქართველოს პოლიცია იღებს ვალდებულებას, განუხრელად დაიცვას ამ კოდექსში ჩამოყალიბებული პრინციპები. პოლიციელი უნდა იყოს ყურადღებიანი, თავდაჭერილი და კანონთან ერთად ხელმძღვანელობდეს ზნეობრივი ნორმებით. ეთიკის კოდექსის ამოცანაა პოლიციელში პროფესიული ეთიკის ნორმებისადმი ერთგულებისა და მაღალზნეობრივი ღირებულებების განმტკიცება, სამსახურებრივი მოვალეობების მიმართ პირადი პასუხისმგებლობის გრძნობის გაღრმავება. აღნიშნული კოდექსი უკრძალავს პოლიციელს სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს ალკოჰოლური სასმელის მიღებას.
კასატორი მიუთითებს უზენაესის სასამართლოს 2017 წლის 20 აპრილის გადაწყვეტილებაზე (ბს-644-637(კ-16), სადაც აღინიშნა, რომ „საჯარო სამსახური თითოეული საჯარო მოსამსახურის შეგნებაში უნდა განიხილებოდეს, როგორც საპატიო მისია - ემსახურო და პირადი წვლილი შეიტანო სახელმწიფოს განვითარებაში. ასევე სასამართლო მსჯელობს, რომ პოლიციელთა მხრიდან მოქმედებს მაღალი სადისციპლინო-საშემსრულებლო მოთხოვნები, რაც საქართველოს შინაგან საქმეთა ორგანოს თანამშრომლებს ქცევის კიდევ უფრო მაღალ სტანდარტებს უწესებს და მკვეთრად მიჯნავს საჯარო სამსახურის სხვა მოხელეებისაგან“.
კასატორი განმარტავს, რომ საზოგადოებაში პოლიციელი აღქმულია კანონისა და ზნეობრივი ნორმების შემსრულებლად და მათი დაცვის გარანტად. იმისათვის, რომ საზოგადოებაში ეს სტატუსი შენარჩუნებულ იქნეს და ყოველდღიურად კიდევ უფრო მატულობდეს პოლიციელთა და ზოგადად შინაგან საქმეთა სამინისტროსადმი ნდობის ხარისხი, აუცილებელია თითოეული პოლიციელის მოქმედება იყოს მისაბაძი და არ გამოვლინდეს მათი მხრიდან დანაშაულის ჩადენისა თუ დისციპლინური წესდების დარღვევის ფაქტები, რაც დააზარალებს სამინისტროს ავტორიტეტს. ის ფაქტი, რომ პოლიციელი სამუშაო დროის პერიოდში ნასვამ მდგომარეობაში იმყოფება, ეს არა მარტო ლახავს სამინისტროს ავტორიტეტს, არამედ საფრთხეში აგდებს იმ სიკეთეებს, რომელთა დაცვაც შესაძლებელია მოუწიოს სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს. სწორედ იქიდან გამომდინარე, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტრო არის არა უბრალო, არამედ სპეციალურ რეჟიმს დაქვემდებარებული საჯარო დაწესებულება, თითოეული პოლიციელის მოქმედება უფრო მკაცრად კონტროლდება შსს გენერალური ინსპექციის მიერ.
კასატორი აღნიშნავს, რომ საქმეში მნიშვნელოვანია მოსარჩელეების თანამდებობა. მოსარჩელეები იყვნენ უბნის ინსპექტორები. აღნიშნულ თანამდებობაზე მყოფი პირები წარმოადგენენ სამინისტროს სახეს, ვინაიდან, მათ უფრო ხშირად უწევთ მოქალაქეებთან კონტაქტი ვიდრე სამინისტროს სხვა მოსამსახურეებს და წარმოადგენენ შინაგან საქმეთა სამინისტროს სახეს. გარდა ამისა, ნასვამ მდგომარეობაში პოლიციელის ხილვა მნიშვნელოვნად ამცირებს და პირდაპირ ეხება არა პირადად მათ, არამედ შინაგან საქმეთა სამინისტროს ავტორიტეტს. ასევე, მათთვის ცნობილი იყო იმ იმპერატიული მოთხოვნის შესახებ, რომლითაც მათ ეკრძალებოდათ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას ალკოჰოლური სასმელის მიღება და მისი დარღვევის შემთხვევაში დაეკისრებოდათ შესაბამისი დისციპლინური სასჯელიც, თუმცა მაინც უგულებელყვეს იგი. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, გ. ქ-ასა და ბ. ქ-ის ქმედება ცალსახად შეუფერებელია სამინისტროს მოსამსახურისათვის. იმის გამო, რომ მათ არ გაითვალისწინეს დისციპლინური წესდებისა და პოლიციის ეთიკის კოდექსის მოთხოვნები, მათ მიმართ გამოყენებულ იქნა დისციპლინური სახდელის სახით - სამსახურიდან დათხოვნა, აღნიშნული მაღალი საჯარო ინტერესის გათვალისწინებით.
კასატორი ასევე პარალელს ავლებს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსთან. კერძოდ, პოლიციელს მისი საპოლიციო ფუნქციების განხორციელების ფარგლებში უწევს სატრანსპორტო საშუალებას ჩამოაცილოს მძღოლი, რომელიც ნასვამ მდგომარეობაში მართავს ავტოსატრანსპორტო საშუალებას და აკისრებს მას შესაბამის სანქციას. აღნიშნული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევა მიიჩნევა საგზაო მოძრაობის იმდენად უხეშ დარღვევად, რომ ამისათვის არანაირი ერთჯერადი გაფრთხილება ან ფულადი ჯარიმა არ ეძლევა მძღოლს, ხდება ასეთი მძღოლისათვის პირდაპირ მართვის უფლების შეჩერება არანაკლებ 6 თვის ვადით. აღნიშნული სამართალდარღვევის ჩადენისას ყურადღება არ ექცევა იმ ფაქტს, დადგა თუ არა ნასვამ მდგომარეობაში მართვისას უშუალო შედეგის სახით ზიანი. ამდენად, როდესაც თავად ხსენებული სამართალდარღვევის მაკონტროლებელი ორგანო, პოლიციელი იღებს ალკოჰოლურ სასმელს სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას, გაუგებარი და სრულიად დაუსაბუთებელია სასამართლოს მსჯელობა, თუ რატომ ექცევა ამ შემთხვევაში უშუალო შედეგის დადგომას ყურადღება. მნიშვნელობა ენიჭება აქ თავად ფაქტს და ამ ფაქტის სიმძიმეს და არა უშუალო შედეგის სახით ზიანს. აქედან გამომდინარე, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო არ ეთანხმება თბილისის სააპელაციო სასამართლოს მსჯელობას ამ კუთხით და მიიჩნევს, რომ პოლიციელის მხრიდან სახელმწიფოსათვის სასიცოცხლო ფუნქციების შესრულებისას ნასვამ მდგომარეობაში ყოფნა, არა მარტო ლახავს სამინისტროს ინტერესებს, არამედ ქმნის კონკრეტული საფრთხის ვითარებას იმ სიკეთეების ხელყოფისა, რომელსაც იცავს თავად პოლიციელი.
გარდა ამისა, კასატორისათვის ბუნდოვანია რა სახის ზიანს გულისხმობს სასამართლო, ასეთ პირობებში ადმინისტრაციულ ორგანოს უწევს შეუფარდოს მოსამსახურეს არა ჩადენილი გადაცდომის პროპორციული დისციპლინური სახდელი, არამედ დამდგარი ზიანის სახის მიხედვით პროპორციული და ადეკვატური დისციპლინური სახდელი, რაც ეწინააღმდეგება ზოგადად საჯარო სამსახურში დადგენილ დისციპლინური პასუხისმგებლობის პრინციპებს. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო მიიჩნევს, რომ უნდა გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 2017 წლის 26 სექტემბრის გადაწყვეტილება ადმინისტრაციულ საქმეზე №3ბ/1823-17 და მიღებულ უნდა იქნეს ახალი გადაწყვეტილება ზემოხსენებულ არგუმენტებზე დაყრდნობით.
კასატორები - ბ. ქ-ი და გ. ქ-ა საკასაციო საჩივარში მიუთითებენ, რომ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციული საქმეთა პალატის მიერ მოცემულ საქმეზე მიღებულ განჩინებაში მითითებული სამართლებრივი დასაბუთების ანალიზით აშკარაა, რომ სასამართლომ გადაწყვეტილება გამოიტანა სამართლის ნორმათა დარღვევით.
კასატორების განმარტებით, სააპელაციო პალატამ გამოიყენა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილი, რომლის შესაბამისად, თუ სასამართლო მიიჩნევს, რომ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემულია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების გარეშე, იგი უფლებამოსილია სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად ცნოს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი და დაავალოს ადმინისტრაციულ ორგანოს, ამ გარემოებათა გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ გამოსცეს ახალი. სასამართლო ამ გადაწყვეტილებას იღებს, თუ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობისათვის არსებობს მხარის გადაუდებელი კანონიერი ინტერესი. მოცემული ნორმიდან გამომდინარე სასამართლომ მიიჩნია, რომ ბათილად უნდა იქნეს ცნობილი გასაჩივრებული ბრძანება და მოპასუხეს დაევალოს კვლავ განიხილოს მოსარჩელის სამსახურიდან გათავისუფლების საკითხი, კანონით დადგენილი პროცედურის დაცვით გამოიკვლიოს და შეაფასოს მოსარჩელეების სამსახურიდან დათხოვნის საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოება. ასევე, მოსარჩელეებს უარი ეთქვა სასარჩელო მოთხოვნის სამუშაოზე აღდგენის დაკმაყოფილების ნაწილში, რაც არასწორია. ვინაიდან, სასამართლომ ფაქტობრივად გადაწყვიტა სადავო საკითხი, რაც გამოიხატა იმაში, რომ სამსახურიდან გათავისუფლება და მისი საფუძველი არაკანონიერად იქნა მიჩნეული. შესაბამისად, მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობდა მოპასუხე ადმინისტრაციული ორგანოსათვის ახალი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალების საფუძველი, რადგან ,,საჯარო სამსახურის შესახებ” საქართველოს კანონის 118-ე მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, ,,სასამართლოს მიერ მოხელის სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილების გაუქმების შემთხვევაში საჯარო დაწესებულება ვალდებულია მოხელე დაუყოვნებლივ აღადგინოს იმავე თანამდებობაზე“.
რაც შეეხება იძულებითი განაცდურის ანაზღაურებას, კასატორები მიუთითებენ, რომ ,,საჯარო სამსახურის” შესახებ საქართველოს კანონის 118-ე მუხლის თანახმად, სამსახურში აღდგენილ მოხელეს ეძლევა განაცდური შრომითი გასამრჯელო. გამომდინარე აქედან, იმ შემთხვევაშიც კი თუ მიიჩნევა, რომ პალატამ სადავო საკითხი სწორად გადაწყვიტა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მე-4 პუნქტით, მოსარჩელეებს უნდა აუნაზღაურდეს გათავისუფლებიდან ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემამდე პერიოდის იძულებითი განაცდური ხელფასის სახით, ვინაიდან ხელფასის შეწყვეტის საფუძველი შეიძლება იყოს მხოლოდ მოხელის გათავისუფლება სამსახურიდან.
კასატორები მიიჩნევენ, რომ გასაჩივრებული ბრძანებების გაცემისას უხეშად დაირღვა კანონმდებლობის მოთხოვნები, გასაჩივრებული გადაწყვეტილება უკანონოა, იგი უნდა გაუქმდეს და საქმეზე მიღებულ უნდა იქნეს გადაწყვეტილება, რითაც სასარჩელო მოთხოვნა უნდა დაკმაყოფილდეს.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2017 წლის 29 დეკემბრის განჩინებით ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას საკასაციო საჩივრები, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებენ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარებიან დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორები ვერ ასაბუთებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორები საკასაციო საჩივარში ვერ აქარწყლებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და დასკვნებს.
ამასთან, საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლის პირველი პარაგრაფი ავალდებულებს სასამართლოს დაასაბუთოს თავისი გადაწყვეტილება, რაც არ უნდა იქნეს გაგებული თითოეულ არგუმენტზე დეტალური პასუხის გაცემად (იხ. ჯღარკავა საქართველოს წინააღმდეგ, #7932/03; Van de Hurk v. Netherlands, par.61, Garcia Ruiz v. Spain [GC] par.26; Jahnke and Lenoble v France (dec.); Perez v France [GC], par. 81).
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით სააპელაციო პალატის მიერ გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში სახეზეა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილის გამოყენების წინაპირობები.
განსახილველ შემთხვევაში გენერალური ინსპექციის 2017 წლის 26 იანვრის N208764 დასკვნით დადგენილია, რომ პოლიციის უფროსმა ლეიტენანტმა - ბ. ქ-მა და პოლიციის ლეიტენანტმა - გ. ქ-ამ ჩაიდინეს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ (მოსამსახურისათვის შეუფერებელი ქმედება, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს) ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური გადაცდომა, რაც მათი მხრიდან გამოიხატა სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას ალკოჰოლური სასმელის მიღებაში. აღნიშნული დასკვნის საფუძველზე საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2017 წლის 3 თებერვლის N277543 ბრძანებით, ზემოხსენებული პირები გათავისუფლდნენ დაკავებული თანამდებობიდან და დათხოვნილ იქნენ საქართველოს სამხედრო ძალების რეზერვში.
საკასაციო პალატა განმარტავს, რომ ქვეყნის უსაფრთხიებისა და საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის ერთ - ერთი მთავარი განმსაზღვრელია პოლიციელის მიერ მასზე დაკისრებული უფლება - მოვალეობების სრულყოფილად, კეთილსინდისიერად შესრულება. ,,პოლიციის შესახებ" საქართველოს კანონის მე-16 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, პოლიციის ძირითადი ფუნქციაა, უზრუნველყოს საზოგადოებრივი უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგისათვის საფრთხის თავიდან აცილება, ამავე კანონით განსაზღვრულია პოლიციის საქმიანობის ძირითადი პრინციპები, რომლის დარღვევაც იწვევს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ პასუხისმგებლობას.
,,პოლიციის შესახებ" საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად პოლიციის საქმიანობის სამართლებრივი საფუძვლებია: საქართველოს კონსტიტუცია, საერთაშორისო სამართლებრივი აქტები, ეს კანონი და საქართველოს სხვა კანონები, საქართველოს პრეზიდენტის, საქართველოს მთავრობის, საქართველოს პრემიერ-მინისტრისა და მინისტრის სამართლებრივი აქტები და სხვა ნორმატიული აქტები. განსახილველ შემთხვევაში, როგორც უკვე აღინიშნა, დარღვეულია შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ (მოსამსახურისათვის შეუფერებელი ქმედება, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს) ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური გადაცდომა, თუმცა მოსარჩელეთა გათავისულების ბრძანება არ შეიცავს იმ დასაბუთებას თუ რაში გამოიხატა კონკრეტულად ზემოაღნიშნული მუხლით გათვალისწინებული დარღვევა, გასაჩივრებულ აქტში არ არის მსჯელობა იმის თაობაზე, რომ ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას სამსახურებრივი მაღალი სტატუსიდან გამომდინარე, ისინი თავად უნდა უზრუნველყოფდნენ სახელმწიფო უსაფრთხოებასა და საზოგადოებრივ წესრიგს.
საკასაციო პალატა განმარტავს, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული კოდექსის 53-ე მუხლი ორგანოს ავალდებულებს მიღებული გადაწყვეტილების დასაბუთებას. ადმინისტრაციულმა ორგანომ უნდა გამორიცხოს თვითნებური, მიკერძოებული, არაკვალიფიციური გადაწყვეტილება და უნდა დაასაბუთოს მიღებული გადაწყვეტილების კანონთან შესაბამისობა და კონკრეტული გადაწყვეტილების მიღების აუცილებლობა. მოტივირებული, დასაბუთებული გადაწყვეტილება კანონიერი გადაწყვეტილების წინაპირობას წარმოადგენს. დასაბუთებაში კი არგუმენტირებულად უნდა მიეთითოს ყველა იმ გარემოებაზე, რომლის შესაბამისადაც მიღებულ იქნა ეს გადაწყვეტილება. საკასაციო სასამართლოს მითითებით, მხარისათვის გასაგები უნდა იყოს რა მოტივით იქნა მიღებული კონკრეტული გადაწყვეტილება. მოცემულ შემთხვევაში, 2017 წლის 3 თებერვლის ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას გათავისუფლების შესახებ ბრძანებაში არ არის დასაბუთებული, დისციპლინური სასჯელის უმაღლესი ზომა - სამსახურიდან გათავისუფლება, რატომ იყო შესაბამისი იმ დარღვევისა, რაც ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას მიერ იქნა ჩადენილი.
საკასაციო პალატა მიუთითებს „პოლიციის შესახებ“ კანონის 59-ე მუხლის მე-3 პუნქტზე, რომელიც ითვალისწინებს სამსახურებრივი დისციპლინის დარღვევისათვის სამინისტროს მოსამსახურის მიმართ გამოსაყენებელი დისციპლინური სახდელების სახეობებს, მათი გამოყენება შს მინისტრის დისკრეციის სფეროს განეკუთვნება. საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე- 2 მუხლის პირველი ნაწილის ,,ლ" ქვეპუნქტის თანახმად, დისკრეციული უფლებამოსილება ადმინისტრაციულ ორგანოს ან თანამდებობის პირს ანიჭებს თავისუფლებას, საჯარო და კერძო ინტერესების დაცვის საფუძველზე შეარჩიოს ყველაზე მისაღები გადაწყვეტილება. დისკრეციული უფლებამოსილების განხორციელება არ უნდა იწვევდეს პირის კანონიერი უფლებისა და ინტერესების დაუსაბუთებელ შეზღუდვას. გამოყენებული ზომის პროპორციულობის გარკვევა კი განსახილველ შემთხვევაში შესაძლებელია საქმის ყველა გარემოების დადგენის და შეფასების შედეგად.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ დისციპლინური პასუხისმგებლობის უკიდურესი ზომის დაკისრებისას, ადმინისტრაციულმა ორგანომ მკაფიოდ უნდა დაასაბუთოს მისი გამოყენების აუცილებლობა. პოლიციელის სამსახურიდან დათხოვნის საფუძვლებს „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 41-ე მუხლი განსაზღვრავს. დასახელებული მუხლის 1-ლი პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, პოლიციელი შეიძლება დათხოვნილ იქნეს სამსახურიდან დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის ან მის მიმართ კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო განაჩენის გამო.
საკასაციო პალატა ეთანხმება კასატორის შინაგან საქმეთა სამინისტროს პოზიციას პოლიციელის მაღალ სადისციპლინო-საშემსრულებლო მოთხოვნებთან დაკავშირებით, რაც საქართველოს შინაგან საქმეთა ორგანოს თანამშრომლებს ქცევის კიდევ უფრო მაღალ სტანდარტს უწესებს და მკვეთრად გამიჯნავს საჯარო სამსახურის სხვა მოხელეებისაგან, თუმცა სწორედ პოლიციელის სტატუსიდან გამომდინარე, ჩადენილი გადაცდომის შინაარსისა და სიმძიმის გათვალისწინებით, მოპასუხე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოყენებული დისციპლინარული სახდელი - სამუშაოდან დათხოვნა უნდა იქნეს დასაბუთებული, სახელმწიფოს უსაფრთხოებისა და საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის ინტერესებიდან გამომდინარე, რასაც მოცემულ შემთხვევაში ადგილი არ აქვს და შესაბამისად, დგინდება, რომ მიღებულია დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილება.
რაც შეეხება ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას საკასაციო პრეტენზიას ხელფასის ანაზღაურების საკითხთან დაკავშირებით, საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს აღნიშნულ მოსაზრებას და განმარტავს, რომ განსახილველ შემთხვევაში სასამართლოს მიერ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილის გამოყენება შეესაბამება კანონმდებლობის მოთხოვნებს, შესაბამისად არ განხორციელებულა საკითხის საბოლოოდ გადაწყვეტა, აღნიშნული გადაწყვეტილებით შეუძლებელია საქმეზე საბოლოო შედეგის განსაზღვრა, რაც გამორიცხავს ხელფასის ანაზღაურების შესახებ მოთხოვნის საფუძვლიანობას.
კონკრეტულ შემთხვევაში, სასამართლოების მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ კასატორების მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრების დასაშვებად ცნობის საფუძველს და არ არსებობს საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, ბ. ქ-ისა და გ. ქ-ას საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2017 წლის 26 სექტემბრის განჩინება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.

თავმჯდომარე ვ. როინიშვილი




მოსამართლეები: მ. ვაჩაძე




ნ. სხირტლაძე