#ბს-128-128(2კ-18) 3 მაისი, 2018 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

თავმჯდომარე მაია ვაჩაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე
ვასილ როინიშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2016 წლის 15 ნოემბრის გადაწყვეტილების გაუქმების თაობაზე.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2015 წლის 28 მაისს ზ. მ-ემ და რ. ჩ-მა სასარჩელო განცხადებით მიმართეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხის - ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის მიმართ, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2014 წლის 2 დეკემბრის #000738 დადგენილებისა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერის მოადგილის 2015 წლის 27 აპრილის #272 ბრძანების ბათილად ცნობის მოითხოვით. ამასთან, მოპასუხეთა წრის დაზუსტების შედეგად მოსარჩელეებმა მოპასუხედ აგრეთვე მიუთითეს ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2016 წლის 5 მაისის გადაწყვეტილებით ზ. მ-ისა და რ. ჩ-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2016 წლის 5 მაისის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს ზ. მ-ემ და რ. ჩ-მა, რომლებმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვეს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2016 წლის 15 ნოემბრის გადაწყვეტილებით ზ. მ-ისა და რ. ჩ-ის სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2016 წლის 5 მაისის გადაწყვეტილება და საქმეზე მიღებული იქნა ახალი გადაწყვეტილება, რომლითაც ზ. მ-ისა და რ. ჩ-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; ბათილად იქნა ცნობილი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2014 წლის 2 დეკემბრის #000738 დადგენილება და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერის მოადგილის 2015 წლის 27 აპრილის #272 ბრძანება ზ. მ-ისა და რ. ჩ-ის დაჯარიმების ნაწილში; ზ. მ-ისა და რ. ჩ-ის სარჩელი დანარჩენ ნაწილში არ დაკმაყოფილდა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2016 წლის 15 ნოემბრის გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიამ და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურმა, რომლებმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
კასატორმა - ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიამ პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის 52-ე მუხლის „ა“ ქვეპუნქტსა და ამავე მუხლის „შენიშვნაზე“ მითითებით აღნიშნა, რომ მითითებული ნორმა არ უნდა იქნეს გაგებული ისე, თითქოს ავარიული ობიექტის მესაკუთრე პასუხისმგებლობისაგან თავისუფლდება შესაბამისი ორგანოს მხოლოდ ინფორმირებით, ამავდროულად იგი ვალდებულია თავის შესაძლებლობის ფარგლებში მიიღოს ზომები საფრთხის თავიდან ასაცილებლად. კასატორის მოსაზრებით, სააპელაციო სასამართლოს განმარტება იმ გარემოებაზე, რომ მოსარჩელე მაია მ-ე 2002 წლიდან მიმართავდა ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებს და მოითხოვდა დახმარებას ობიექტის გასამაგრებლად, არ წარმოადგენს პასუხისმგებლობისგან გათავისუფლების საფუძველს. კასატორმა აღნიშნა, რომ შესაბამისი ორგანოების მიმართვასთან ერთად აუცილებელი იყო საფრთხის თავიდან ასაცილებლად თავის შესაძლებლობის ფარგლებში მიეღო სათანადო ზომები.
კასატორმა მიუთითა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 15 იანვრის #1-2 დადგენილებით დამტკიცებული „ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის დებულების“ მე-3 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ და „ზ“ ქვეპუნქტებზე. ამასთან, კასატორმა განმარტა, რომ სამშენებლო სამართალდარღვევების ფაქტების გამოვლენა წარმოადგენს ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულებას და არა უფლებას.
კასატორმა აღნიშნა, რომ 2002 წლის 25 აპრილს მომხდარი მიწისძვრის შედეგების სალიკვიდაციოდ შემუშავებული წესი ითვალისწინებდა მიწისძვრის შედეგად დანგრეული ან დანგრევას დაქვემდებარებული საცხოვრებელი სახლების მქონე მოსახლეობის თავშესაფრით უზრუნველყოფას. ამავე წესით გაწერილი იყო ის მოთხოვნები, რაც პირის დესტინატერად აღიარების საფუძველი შეიძლება გამხდარიყო. აღნიშნულიდან გამომდინარე, კასატორის მოსაზრებით, მითითებული კრიტერიუმების გარეშე სასამართლოს მხრიდან მოსარჩელეთა მიწისძვრით დაზარალებულების სტატუსის განსაზღვრა არამართებულია.
კასატორის - ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის განმარტებით, სასამართლოს მიერ შეუსაბამოდ იქნა განმარტებული პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის 52-ე მუხლი (კერძოდ „ა“ პუნქტი და მუხლი თავისი შენიშვნით). აღნიშნული მუხლის შენიშვნა არ ადგენს არანაირ პასუხისმგებლობის შემამსუბუქებელ გარემოებებს იმ პირებისთვის, რომლებიც მიეკუთვნებიან მიწისძვრით დაზარალებული მოსახლეობის რიცხვს, შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლოს მითითება საქართველოს პარლამენტის 2002 წლის #1713-Iს დადგენილებაზე არ არის სამართლებრივ კავშირში მხარეთა შორის არსებულ დავასთან.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2018 წლის 16 თებერვლის განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის საკასაციო საჩივრები.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება ასევე არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორები ვერ ასაბუთებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორები საკასაციო საჩივრებში ვერ აქარწყლებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და დასკვნებს.
ამასთან, საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლის პირველი პარაგრაფი ავალდებულებს სასამართლოს დაასაბუთოს თავისი გადაწყვეტილება, რაც არ უნდა იქნეს გაგებული თითოეულ არგუმენტზე დეტალური პასუხის გაცემად (იხ. ჯღარკავა საქართველოს წინააღმდეგ, #7932/03; Van de Hurk v. Netherlands, par.61, Garcia Ruiz v. Spain [GC] par.26; Jahnke and Lenoble v France (dec.); Perez v France [GC], par. 81).
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა მოცემული დავა.
ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2014 წლის 2 დეკემბრის #000738 დადგენილებით ზ. მ-ე და რ. ჩ-ი პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის 52-ე მუხლის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე დაჯარიმდნენ 5 000 ლარით, ამავე სამსახურის 2014 წლის 4 სექტემბრის #000739 მითითებით გათვალისწინებული მოთხოვნების შეუსრულებლობისათვის, კერძოდ, ქ. თბილისში, ... ქ. #28-ში მდებარე ავარიული შენობა-ნაგებობის დემონტაჟის/რეკონსტრუქციის განუხორციელებლობისათვის. ამავე დადგენილებით მოქალაქეებს დაევალათ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2014 წლის 4 სექტემბრის #000739 მითითებით გათვალისწინებული მოთხოვნების შესრულება.
პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის 52-ე მუხლის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, იმ ავარიული შენობა-ნაგებობის რეკონსტრუქციის ან დემონტაჟის განუხორციელებლობა, რომლის რეკონსტრუქციის ან დემონტაჟის გარეშე არსებობა უშუალო საფრთხეს უქმნის ადამიანის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას მშენებლობის განხორციელების სპეციალური რეჟიმის ზონაში, სადაც დადგენილია მშენებლობის განხორციელების განსაკუთრებული რეჟიმი, ტყის ფონდისა და „წყლის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრულ ტერიტორიებზე, კულტურული მემკვიდრეობის დამცავ ზონებსა და საკურორტო-სარეკრეაციო ზონებში და ქალაქ თბილისის ტერიტორიაზე გამოიწვევს დაჯარიმებას 5 000 ლარით. ამასთან, მითითებული მუხლის შენიშვნის მიხედვით, თუ მესაკუთრისათვის ცნობილი გახდა, რომ მისი საკუთრება საფრთხეს უქმნის მესამე პირების სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას, იგი ვალდებულია მიმართოს შესაბამის ორგანოებს და აცნობოს ასეთი საფრთხის შესახებ. მესაკუთრე ვალდებულია თავისი შესაძლებლობის ფარგლებში მიიღოს უსაფრთხოების ზომები საფრთხის თავიდან ასაცილებლად. მესაკუთრეს ამ მუხლით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობა დაეკისრება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ იგი არ განახორციელებს ამ შენიშვნით განსაზღვრულ ღონისძიებებს.
საქმეში წარმოდგენილი 20.05.2002 წელს შედგენილი #3873 ბარათით დგინდება, რომ ქ. თბილისში 2002 წელს მომხდარი მიწისძვრის შედეგად, ... ქ. #28-ში მდებარე სახლს მინიჭებული აქვს ავარიულობის მე-3 კატეგორია. ამასთან, საქმეში არსებული მასალებით დასტურდება, რომ ჯერ კიდევ 2002 წლიდან მოსარჩელე მ-ე მიმართავდა გლდანი-ნაძალადევის გამგეობას და როგორც მიწისძვრით დაზარალებული პირი, დაზიანებული სახლის აღდგენით-გამაგრებითი სამუშაოების წარმოების მიზნით, ითხოვდა დახმარებას, რაზედაც გამგეობის მხრიდან ეთქვა უარი იმ საფუძვლით, რომ რაიონში მიწისძვრის შედეგად დაზიანებული იყო ასობით ოჯახი, რის გამოც გამგეობა მოკლებული იყო შესაძლებლობას დაეკმაყოფილებინა ყველა მიწისძვრით დაზარალებული, თუ არ შეიქმნებოდა სპეციალური ფონდი ან არ მოხდებოდა მიზნობრივი თანხების გამოყოფა.
საყოველთაოდ ცნობილი ფაქტია, რომ 2002 წლის 25 აპრილს ქ. თბილისში მოხდა მიწისძვრა, რასაც მოჰყვა მნიშვნელოვანი ზიანი. საქართველოს პრეზიდენტის 2002 წლის 16 დეკემბრის #1550 განკარგულებით, მიწისძვრის შედეგების სალიკვიდაციოდ შეიქმნა სპეციალური ფონდი და ქალაქ თბილისის მერიას, მიწისძვრის სალიკვიდაციო ღონისძიებების გატარების მიზნით გამოეყო ტრანსფერი; საქართველოს პარლამენტის 2002 წლის #1713-Iს დადგენილებით გადაწყდა მიწისვრით დაზარალებული მოსახლეობის დახმარების პროგრამის შემუშავება და საბიუჯეტო თანხების გამოყოფა; ქალაქ თბილისის საკრებულოს მიერ 2002-2003 წლებში მიღებული იქნა არაერთი გადაწყვეტილება, რომელთა საფუძველზეც ქალაქ თბილისის მთავრობის მიერ შექმნილ მიწისძვრის შედეგების სალიკვიდაციო სპეციალურ ფონდს დაევალა დაზარალებული მოსახლეობისთვის მატერიალური დახმარების ფუნქციის შესრულება, ხოლო, მეორე მხრივ, ქალაქ თბილისის მთავრობას მიეცა დავალება, დაემტკიცებინა სპეციალური ფონდის ახალი კურატორიუმის შემადგენლობა და დადგენილი წესით გაეტარებინა ფონდის ფუნქციონირებისთვის საჭირო ცალკეული ღონისძიებები.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს დასკვნას იმასთან დაკავშირებით, რომ მოსარჩელეები, როგორც მე-3 ხარისხის დაზიანებას მიკუთვნებული შენობა-ნაგებობის მესაკუთრეები, ექცეოდნენ მიწისძვრით დაზარალებული ოჯახების კატეგორიაში, რომელთა სტატუსიც, ზემოაღნიშნული აქტების საფუძველზე, სახელმწიფოს აკისრებდა გარკვეულ ვალდებულებებს. ამასთან, მიწისძვრით დაზარალებულის სტატუსი გამორიცხავს მათ ბრალეულობას. მათთვის ჯარიმის დაკისება არღვევს იმ მიზნებსა და ღირებულებებს, რასაც ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის ღონისძიების გამოყენება ისახავს.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივრებს _ წარმატების პერსპექტივა.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივრები არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.


ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2016 წლის 15 ნოემბრის გადაწყვეტილება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე მ. ვაჩაძე


მოსამართლეები: ნ. სხირტლაძე


ვ. როინიშვილი