ბს-553-550(2კ-17) 01 აგვისტო
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:
ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ვ. როინიშვილი


კასატორები – ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია; ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახური

მოწინააღმდეგე მხარე - კ. ბ-ი

დავის საგანი – ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა

გასაჩივრებული განჩინება – თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 23.02.2017წ. განჩინება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

კ. ბ-მა 29.06.2012წ. სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხეების: ქ.თბილისის მერიისა და ქ.თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის მიმართ ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 09.11.2011წ. №001385 დადგენილებისა და ქ. თბილისის მერიის 30.12.11წ. №3088 განკარგულების ბათილად ცნობის მოთხოვნით.
მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ ქ.თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 09.11.2011 წ. №001385 დადგენილებით დაჯარიმდა 10 000 ლარით ქ.თბილისში, ... ქუჩა №1-ის მიმდებარედ, 2007 წლის 01 იანვრამდე უნებართვოდ აშენებული ავტოფარეხის სარემონატო სამუშაოებისათვის. სარემონტო სამუშაოები გამოწვეული იყო მერიის კეთილმოწყობის სამსახურის თანამშრომლების ბრალეული ქმედების შედეგად (მოჭრილი ხე დაეცა ავტოფარეხს, რის გამოც ჩაინგრა სახურავი). ვინაიდან, დაზიანებული ავტოფარეხის სახურავი საფრთხეს უქმნიდა ეზოში მყოფ ბავშვებს ,,მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 24.03.2009წ. №57 დადგენილების თანახმად, მოსარჩელემ ჩაატარა ავტოფარეხის სარემონტო სამუშაოები ზომისა და მასალის შეუცვლელად. ქ.თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 09.11.2011 წ. №001385 დადგენილებით კ.ბ-ს დაევალა აგრეთვე ავტოფარეხის დემონტაჟი. აღნიშნული დადგენილება კ.ბ-მა 30.11.2011წ. გაასაჩივრა ქ. თბილისის მერიაში, საიდანაც პასუხი არ მიუღია. მოსარჩელემ მოგვიანებით - 27.02.2012 წ. შეიტყო, რომ ქ. თბილისის მერიის 30.12.2011 წ. №3088 განკარგულებით ადმინისტრაციული საჩივარი არ დაკმაყოფილდა და უცვლელად იქნა დატოვებული ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 09.11.2011 წ. №001385 დადგენილება. უფრო მეტიც, ქ.თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 17.04.2012წ. №000319/ს დადგენილებით მოსარჩელეს დაერიცხა საურავი - 10000 ლარის ოდენობით, რადგან გადახდილი არ იყო ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 09.11.2011წ. №001385 დადგენილებით დარიცხული ჯარიმა. კ.ბ-მა აღნიშნილი დადგენილება გაასაჩივრა ქ. თბილისის მერიაში, რომლის 23.05.2012წ. №1368 განკარგულებით საჩივარი დაკმაყოფილდა, ბათილად იქნა ცნობილი ქ.თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 17.04.2012წ. №000319/ს დადგენილება საურავის დარიცხვის შესახებ. მოსარჩელემ მიუთითა აგრეთვე, რომ 06.02.2012წ. სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ დაუდასტურდა ავტოფარეხის რეკონსტრუქციის შესაძლებლობა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 15.04.2013წ. გადაწყვეტილებით კ. ბ-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, ბათილად იქნა ცნობილი ქ. თბილისის მერიის 30.12.11წ. №3088 განკარგულება, სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 09.11.2011წ. №001385 დადგენილება, ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურს დაევალა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოების გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა. საქალაქო სასამართლომ მიუთითა ,,ტექნიკური საფრთხის კონტროლის შესახებ“ კანონის მე-13 მუხლზე, ზაკ-ის 53.5 და 96.2 მუხლებზე და აღნიშნა, რომ სადავო აქტები არ შეესაბამებოდა ზემოაღნიშნული ნორმების მოთხოვნებს, კერძოდ, მოპასუხის მიერ წარმოდგენილ წარმოების მასალებში არ მოიპოვება რაიმე მტკიცებულება, რომელზე დაყრდნობითაც ადმინისტრაციულ ორგანოს შეეძლო დაედგინა უკანონო მშენებლობის განმახორციელებელი სუბიექტი. სასამართლომ აგრეთვე აღნიშნა, რომ არ არის დადგენილი სხვა სამსახურის მიერ სახურავის დაზიანების ფაქტი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 15.04.2013წ. გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურმა და ქ. თბილისის მერიამ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 05.12.2013წ. განჩინებით ქ. თბილისის მერიისა და ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 15.04.2013წ. გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ სრულად გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მიერ საქმეზე დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებები, თუმცა ნაწილობრივ განსხვავებული სამართლებრივი შეფასება მისცა მათ. კერძოდ, პალატამ გაითვალისწინა, რომ 19.01.2011 წ. მდგომარეობით ქ.თბილისში, ... ქ. N1-ის მიმდებარედ კ.ბ-ის ფაქტობრივ მფლობელობაში არსებულ მიწის ნაკვეთზე განთავსებული იყო რკინის (მეტალის) მსუბუქი კონსტრუქციის ავტოფარეხი, რომელსაც გარედან, სამი მხრიდან ამოშენებული ჰქონდა სამშენებლო მასალის - ე.წ. ბლოკისგან აგებული კედლები და მიიჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში ფაქტობრივად განხორციელდა ახალი მშენებლობა, რადგან მოხდა არსებული რკინის (მეტალის) მსუბუქი კონსტრუქციის ავტოფარეხის ბლოკისგან კაპიტალურად ნაგები ავტოფარეხით მთლიანად ჩანაცვლება, თუმცა როდის და ვის მიერ მოხდა აღნიშნული ჩანაცვლება, კონკრეტულად ვინ აღმართა ბლოკის კედლები, სასამართლოს მოსაზრებით მხარეებმა ვერ დაადასტურეს შესაბამისი სახის და შინაარსის მტკიცებულებებით. სააპელაციო პალატამ მიუთითა ,,ტექნიკური საფრთხის კონტროლის შესახებ“ კანონზე და ,,მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ’’ საქართველოს მთავრობის 24.03.2009 წ. N57 დადგენილების მე-2, მე-4 მუხლზე და აღნიშნა, რომ მოპასუხე ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურმა კ.ბ-ის საქმის ხელახალი განხილვისას უნდა დაადგინოს ორი ძირითადი საკვანძო ფაქტობრივი გარემოება. კერძოდ, უნდა დადგინდეს ფაქტობრივი გარემოება იმის შესახებ, თუ ვინ და როდის განახორციელა ქ.თბილისში, ... ქ. N1-ის მიმდებარედ არსებული რკინის (მეტალის) მსუბუქი კონსტრუქციის ავტოფარეხის ბლოკისგან კაპიტალურად ნაგები ავტოფარეხით მთლიანად ჩანაცვლება, ანუ ავტოფარეხის ბლოკით ნაშენი კედლების აღმართვა. დადგენას საჭიროებს აგრეთვე განაპირობა თუ არა ავტოფარეხის სახურავის გამოცვლამ არსებული, ბლოკით ნაგები ავტოფარეხის ექსტერიერის (შენობის ფასადის, სახურავის) არქიტექტურული ნაწილების/ელემენტების გაბარიტების შეცვლა 2%-ზე და 0.1 მეტრზე მეტად ან/და არქიტექტურული ნაწილების/ელემენტების, კონსტრუქციების, ტექნიკური საშუალებების დამატება/მოკლება, რაც არსებითად ცვლის შენობის ექსტერიერს. სასამართლომ აღნიშნა აგრეთვე, რომ ორგანომ უნდა გაითვალისწინოს და სათანადოდ შეაფასოს ასევე თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 06.02.2012წ. N48572 გადაწყვეტილება, რომლითაც მოსარჩელეს დაუდასტურდა ქ. თბილისში, ... ქ. N1-ის მიმდებარედ მის კუთვნილ 39 კვ.მ. ფართის მიწის ნაკვეთზე 1-ლი კლასის ავტოფარეხის რეკონსტრუქციის შესაძლებლობა. სააპელაციო სასამართლოს განმარტებით თუ დადგინდება, რომ ახალი მშენებელობა თავად კ. ბ-მა აწარმოა, მოპასუხე ადმინისტრაციული ორგანო უნდა გათავისუფლდეს მეორე ფაქტის კვლევა-დადგენის ვალდებულებისგან, რადგან უდავოა, რომ ახალი მშენებლობის განხორციელების პირობებში შენობის გადახურვისას ადგილი აქვს არა შენობის ექსტერიერის რეკონსტრუქციას ან მითუმეტეს - შენობის შეკეთებას (რემონტს), არამედ მთლიანობაში ახალ მშენებლობას.
სააპელაციო სასამართლომ ასევე აღნიშნა, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში არ არსებობს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის მე-18 მუხლის გამოყენების რაიმე საფუძველი. სასამართლომ მიიჩნია, რომ არაარსებითია საკითხი იმის შესახებ, თუ რა იყო ავტოფარეხის სახურავის დაზიანების მიზეზი. სააპელაციო სასამართლომ ასევე მიუთითა ,,ტექნიკური საფრთხის კონტროლის შესახებ“ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე’’ 20.12.2011 წ. N5558-რს კანონზე, რომლის თანახმად შეიცვალა ,,ტექნიკური საფრთხის კონტროლის შესახებ’’ კანონის 22-ე მუხლის რედაქცია და კანონს დაემატა ახალი, 221 მუხლი. სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ 20.12.2011წ. N5558-რს კანონი ,,საკანონმდებლო მაცნეში“ გამოქვეყნდა 29.12.2011წ., კანონი ამოქმედდა გამოქვეყნებისთანავე (ანუ 30.12.2011 წ.). სააპელაციო პალატის მოსაზრებით, აღნიშნულ საკანონმდებლო ცვლილებებს არსებითი მნიშვნელობა აქვს კ. ბ-ის სამშენებლო სამართალდარღვევის საქმისთვის იმ თვალსაზრისით, რომ კანონის 22-ე მუხლის რედაქციის შეცვლით და კანონში ახალი, 221 მუხლის დამატებით ფაქტობრივად შემსუბუქდა იმ სახის სამშენებლო სამართალდარღვევისთვის დადგენილი პასუხისმგებლობის ზომა, რომლის გამოც კ.ბ-ის მიმართ გამოტანილი იყო სადავო 09.11.2011 წ. დადგენილება, კერძოდ, კანონის 22-ე მუხლით მოწესრიგებული საკითხი 20.12.2011 წ. საკანონმდებლო ცვლილების პირობებში, გარკვეული შესწორებებით და დაზუსტებებით, ორ ნაწილად გაიყო ახალი რედაქციის 22-ე და 221 მუხლებს შორის ისე, რომ თუკი მანამდე თბილისის ტერიტორიაზე ჩადენილი ქმედება - უნებართვო მშენებლობა, რეკონსტრუქცია ან/და დემონტაჟი ყველა შემთხვევაში და უპირობოდ იწვევდა დამრღვევზე 10 000 ლარიანი ჯარიმის დაკისრებას, საკანონმდებლო ცვლილებების შედეგად იგივე ქმედება ანუ თბილისის ტერიტორიაზე ჩადენილი ქმედება - უნებართვო მშენებლობა, რეკონსტრუქცია ან/და დემონტაჟი, რომელიც არ იწვევს შენობა-ნაგებების გაბარიტების ცვლილებას, განაპირობებს პირის მიმართ უფრო მსუბუქი სანქციის - 3 000 ლარიანი ჯარიმის გამოყენებას. ამდენად, ქმედების მაკვალიფიცირებელი დამატებითი, ახალი ელემენტის - შენობა-ნაგებობის გაბარიტების ცვლილების შესახებ საკითხის კანონში შემოტანით ირკვევა, რომ ქ. თბილისის ტერიტორიაზე განხორციელებული უნებართვო მშენებლობა, რეკონსტრუქცია ან/და დემონტაჟი, რომელიც არ იწვევს არსებული შენობა-ნაგებობის გაბარიტების ცვლილებას, თავისი მნიშვნელოვნებით და აქედან გამომდინარე სანქციის (ჯარიმის) ოდენობით გაუთანაბრდა საქართველოს მასშტაბით ნებისმიერი თვითმმართველი ქალაქის ტერიტორიაზე ჩადენილ იგივე სახის გადაცდომას და მოექცა ახალი რედაქციით ჩამოყალიბებული კანონის 22-ე მუხლით რეგულირების სფეროში. შესაბამისად, ქ. თბილისის ტერიტორიაზე განხორციელებული უნებართვო მშენებლობა, რეკონსტრუქცია ან/და დემონტაჟი, რომელიც იწვევს არსებული შენობა-ნაგებობის გაბარიტების ცვლილებას, თავისი სიმძიმისა და მნიშვნელობის აღმატებული ხარისხის გამო, ითვლება რა უფრო მძიმე გადაცდომად, უნდა დაკვალიფიცირდეს კანონის ახალი, 221 მუხლით, რომელიც 22-ე მუხლისგან განსხვავებით, ადგენს უფრო მძიმე სანქციას - ჯარიმას 10 000 ლარის ოდენობით. სასამართლომ მიუთითა, რომ ორგანომ საკითხის ხელახალი განხილვისას უნდა დაადგინოს სათანადო ფაქტობრივი გარემოებები და მანვე პასუხისმგებლობის შემამსუბუქებელი ნორმის უკუქცევითობის პრინციპებზე დაყრდნობით უნდა გადაწყვიტოს ქმედების კვალიფიკაციისა და პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხები.
სააპელაციო პალატამ, საქმეში დაცულ 2000წ., 2005-2007 წ.წ. ორთოფოტოების საფუძველზე, დადგენილად მიიჩნია, რომ ამჟამად კ.ბ-ის საკუთრებაში რიცხული ქ.თბილისში, ... ქ. =1-ის მიმდებარედ არსებულ მიწის ნაკვეთზე 2000 წლიდან განთავსებულია ავტოფარეხი, თუმცა იმის მტკიცება, რომ ავტოფარეხი თავიდანვე იყო ბლოკისგან ნაგები კაპიტალური ნაგებობა ან რკინის (მეტალის) მსუბუქი კონსტრუქცია შეუძლებელია.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 05.12.2013წ. განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს ქ. თბილისის მერიამ და ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურმა.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციული საქმეთა პალატის 14.07.2015წ. განჩინებით ქ.თბილისის მერიის და ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის საკასაციო საჩივრები დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, გაუქმდა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 05.12.2013წ. განჩინება და საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდა იმავე სასამართლოს.
საკასაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ სააპელაციო სასამართლომ არასრულყოფილად გამოიკვლია საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებები და არასწორად შეაფასა სამართლებრივი გარემოებები. საკასაციო სასამართლომ არ გაიზიარა მოსაზრება იმასთან დაკავშირებით, რომ კ.ბ-ი არ არის სამშენებლო სამართალდარღვევაზე პასუხისმგებელი სუბიექტი და აღნიშნა, რომ მოსარჩელის მიმართ სამართალდარღვევის საქმის წარმოების დროს მოქმედი ,,ტექნიკური საფრთხის კონტროლის შესახებ" კანონის 2.2 მუხლის ,,გ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, ამ კანონის მოქმედება სამშენებლო საქმიანობაზე ზედამხედველობის სფეროში ვრცელდებოდა სამშენებლო მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეზე ან მოსარგებლეზე იმ შემთხვევაშიც, თუ მშენებლობის მწარმოებელი პირი იყო დაუდგენელი. ამასთანავე, საკასაციო პალატამ აღნიშნა, რომ არ იყო სათანადოდ დასაბუთებული მოსაზრება კ.ბ-ის მიერ მხოლოდ გადახურვითი სამუშაოების ჩატარების შესახებ. სააპელაციო სასამართლოს მითითება იმასთან დაკავშირებით, რომ უნდა დადგენილიყო მოჰყვა თუ არა გადახურვითი სამუშაოების ჩატარებას შედეგად შენობის გაბარიტების ცვლილება ეწინააღმდეგება სააპელაციო პალატის მიერვე დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებას ახალი მშენებლობის განხორციელების შესახებ, ვინაიდან უკეთუ სახეზეა ახალი მშენებლობა, გაუგებარია გადახურვის ცალკე ქმედებად მიჩნევა, რადგან ახალი მშენებლობა კომპლექსური პროცესია და მოიცავს სხვადასხვა, მათ შორის გადახურვით სამუშაოებსაც.
საკასაციო პალატამ არ გაიზიარა სააპელაციო პალატის მსჯელობა, იმასთან დაკავშირებით, რომ სადავო აქტის გამოცემისას ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურს არ გამოუკვლევია ტერიტორიის სპეციალური რეჟიმის ზონაში ყოფნა. დადგენილია, რომ სადავო მშენებლობა წარმოებულია ქ. თბილისში, შესაბამისად, დავის გადასაწყვეტად უნებართვო მშენებლობის სპეციალურ ზონაში არსებობის დადგენა არ იყო სამართლებრივი შედეგის მომტანი. საკასაციო პალატამ მიუთითა, რომ სააპელაციო სასამართლოს უნდა ემსჯელა სადავო სამართალურთიერთობების მიმართ სამართალდარღვევის შემდგომ მიღებული შეღავათიანი რეჟიმის გამოყენების შესაძლებლობაზე იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ კ.ბ-ი ირიცხებოდა ქ.თბილისში, ... ქ. =1-ის მიმდებარედ არსებული 39 კვ.მ. მიწის ნაკვეთისა და მასზე განთავსებული შენობა ნაგებობის მესაკუთრედ. აღნიშნული უდავოდ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოება სააპელაციო პალატას დავის ხელახალი განხილვისას უნდა გაეთვალისწინებინა არამხოლოდ საჯარიმო სანქციის ოდენობასთან დაკავშირებით, არამედ იმ კუთხითაც, რომ სადავო აქტით კ.ბ-ს დაკისრებული აქვს არამარტო ჯარიმა, არამედ იმ უნაბართვო ნაგებობის დემონტაჟი, რომლის მესაკუთრედაც არის რეგისტრირებული. საქმეში დაცული მტკიცებულებებისა და საქმეზე დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით, საკასაციო პალატამ დაუსაბუთებლად მიიჩნია დავის გადაწყვეტა სასკ-ის 32.4 მუხლის საფუძველზე.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 23.02.2017წ. განჩინებით ქ. თბილისის მერიისა და ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 15.04.2013წ. გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ სრულად გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასკვნები საქმის სამართლებრივ საკითხებთან დაკავშირებით. სააპელაციო სასამართლოს მითითებით აპელანტმა სააპელაციო საჩივარში ვერ გააქარწყლა პირველი ინსტანციის სასამართლოს სამართლებრივი დასკვნები, ვერ წარადგინა ისეთი არგუმენტები, რომლებზე დაყრდნობითაც შესაძლებელი იქნებოდა საქმეზე დადგენილი ფაქტების სხვაგვარი სამართლებრივი შეფასება. სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ ქ. თბილისის მერიის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება არ შეესაბამება სზაკ-ის 96-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნებს. კერძოდ, მოპასუხის მიერ სასამართლოში წარმოდგენილ საქმის წარმოების მასალებში არ მოიპოვებოდა რაიმე მტკიცებულება, რომელზე დაყრდნობითაც ადმინისტრაციულ ორგანოს შეეძლო დაედგინა, თუ ვის მიერ იქნა განხორციელებული უკანონო მშენებლობა. ასევე არ იყო დადგენილი სხვა სამსახურის მიერ სახურავის დაზიანების ფაქტი.
თბილისის სააპელაციო საამართლოს ადმინისტარციულ საქმეთა პალატის 23.02.2017წ. განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიამ და ქ.თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურმა.
კასატორები აღნიშნავენ, რომ სააპელაციო სასამართლოს განჩინება იურიდიულად არ არის საკმარისად დასაბუთებული, დასაბუთება იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია. სააპელაციო სასამართლომ არასწორი შეფასება მისცა საქმეში წარმოდგენილ მტკიცებულებებს და არასწორად განმარტა კანონი. სააპელაციო სასამართლოს მიერ უგულებელყოფილი იქნა უზენაესი სასამართლოს მითითებები, რამაც გამოიწვია საქმეზე არასწორი გადაწყვეტილების მიღება. სააპელაციო პალატის გასაჩივრებული განჩინება არ შეიცავს სადავო ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის, სასკ-ის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილის საფუძველზე ბათილად ცნობის და სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ადმინისტრაციული ორგანოსათვის ხელახლა განხილვისა და ახალი გადაწყვეტილების მისაღებად დაბრუნების დასაბუთებას. საქმეში წარმოდგენილი მასალების და უზენაესი სასამართლოს მიერ დადგენილი გარემოებების თანახმად, კ.ბ-ი არის სამშენებლო სამართალდარღვევაზე პასუხისმგებელი სუბიექტი, ხოლო სამართალდარღვევა გამოიხატა ახალ მშენებლობაში. მესაკუთრესა და მოსარგებლეზე სამშენებლო სამართალდარღვევისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრება იმ შემთხვევაშიც, როდესაც არ არის დადგენილი მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ჩამდენი კონკრეტული პირი, არ ადასტურებს უძრავი ქონების მესაკუთრისათვის/მოსარგებლისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრებას სხვისი ბრალისათვის, ასეთ შემთხვევაში მესაკუთრე/მოსარგებლე პასუხს აგებს არა სხვისი, არამდეს თავისი ბრალისათვის, რომელიც გამოვლინებას პოულობს მის უმოქმედობაში. ის, რომ კ. ბ-ის არ იყო უძრავი ნივთის მესაკუთრე არ წარმოადგენს პასუხისმგებლობის გამომრიცხავ გარემოებას. მოსარგებლეს მესაკუთრის მსგავსად ეკისრება ვალდებულება უზრუნველყოს სათანადო სამშენებლო ნორმების დაცვა, მის სარგებლობაში არსებული ნაგებობის უსაფრთხოების მოთხოვნებთან შესაბამისობა და შემდგომში კანონშესაბამისი ექსპლუატაცია. საქმის მასალებით დასტურდება უნებართვო მშენებლობის ფაქტი, ვინაიდან კ. ბ-ს არ გააჩნდა უფლებამოსილი ორგანოს მიერ გაცემული ნებართვა ავტოფარეხის მშენებლობის ან რეკონსტრუქციის თაობაზე. მიუხედავად ამისა, სასამართლო თავისი გადაწყვეტილებით არღვევს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის მოთხოვნებს და ადმინისტრაციულ ორგანოსგან მოითხოვს ისეთი მტკიცებულებების მოპოვებას, რაც დაადასტურებდა კ. ბ-ის მიერ ჩადენილ ქმედებაში სამშენებლო სამართალდარღვევის არარსებობას. შესაბამისად, კასატორების მოსაზრებით თბილისის სააპელაციო სასამართლოს განჩინება ეწინააღმდეგება მოქმედ კანონმდებლობას და ეჭქვეშ აყენებს საკასაციო სასამართლოს მიერ გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს.
სსკ-ის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, საქმე ზეპირი მოსმენის გარეშე იქნა მოსმენილი.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების შესწავლის, გასაჩივრებული განჩინებისა და საკასაციო საჩივრების საფუძვლების კანონიერების შესწავლის შედეგად თვლის, რომ საკასაციო საჩივრები უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ შემდეგ გარემოებათა გამო:
მოცემულ საქმეში კ. ბ-ის მიერ სადავოდ არის გამხდარი უნებართვო მშენებლობის გამო ჯარიმის სახით 10 000 ლარის დაკისრების და დემონტაჟის დავალების შესახებ ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 09.11.2011წ. №001385 დადგენილება და საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ ქ. თბილისის მერიის 30.12.11წ. №3088 განკარგულება. ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა მიიჩნიეს, რომ არსებობდა სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად სსიპ ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის გასაჩივრებული აქტის ბათილად ცნობის და ზედამხედველობის ორგანოსათვის საქმის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოების გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალების საფუძველი.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლომ მოქმედი საპროცესო კანონმდებლობის დარღვევით, მიუხედავად საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნებისა, არ გაითვალისწინა და არ იხელმძღვანელა საკასაციო სასამართლოს არცერთი მითითებით.
საკასაციო სასამართლოს მითითებების მიუხედავად სააპელაციო სასამართლომ არ იხელმძღვანელა სასკ-ის მე-4 და მე-19 მუხლებით მუხლებით მინიჭებული საპროცესო უფლებამოსილებებით. სააპელაციო სასამართლოს 23.03.2017წ. გასაჩივრებული გადაწყვეტილება ფაქტიურად არ შეიცავს მოტივაციას, სააპელაციო სასამართლომ გაიმეორა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მოსაზრება, რომ ადმინისტრცაიულმა ორგანომ არ გამოიკვლია თუ ვის მიერ იქნა განხორციელებული უკანონო მშენებლობა, ასევე არ დაადგინა სხვა სამსახურის მიერ სახურავის დაზიანების ფაქტი.
სსკ-ის 105-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით სასამართლო აფასებს მტკიცებულებებს თავისი შინაგანი რწმენით, რომელიც უნდა ემყარებოდეს სასამართლო სხდომაზე მათ ყოველმხრივ, სრულ და ობიექტურ განხილვას, რის შედეგადაც მას გამოაქვს დასკვნა საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებების არსებობის ან არარსებობის შესახებ. სააპელაციო პალატამ უგულებელყო და რეაგირების გარეშე დატოვა საკასაციო სასამართლოს მითითებები, რაც უხეშ საპროცესო დარღვევას წარმოადგენს, სსკ-ის 105-ე მუხლის მე-2 ნაწილის დარღვევით მას სრულყოფილად არ გამოუკვლევია მტკიცებულებები და არ დაუდგენია საქმის ფაქტობრივი გარემოებები.
საკასაციო პალატა თვლის, რომ საქმის მასალები და მათ საფუძველზე საკასაციო პალატის მიერ ჩამოყალიბებული მითითებები იძლეოდა სადავო საკითხის არსებითად გადაწყვეტის შესაძლებლობას. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არ შეიცავს სასკ-ის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილის გამოყენების დასაბუთებას. სასამართლოს არ მოუყვანია რაიმე არგუმენტაცია იმასთან დაკავშირებით თუ რატომ არის შეუძლებელი სასამართლოწარმოების პროცესში საქმის გარემოებების დადგენა, რატომ არის მათი დადგენა შესაძლებელი მხოლოდდამხოლოდ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ. სააპელაციო პალატა, საკასაციო სასამართლოს მითითებების იგნორირებით, შემოიფარგლება მხოლოდ იმის აღნიშვნით, რომ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დადგენას საჭიროებს სამართალდარღვევის ჩამდენი სუბიექტი, აგრეთვე სახურავის ადგილობრივი სამსახურის მიერ დაზიანების ფაქტი. სააპელაციო პალატას არ ჰქონია მცდელობა თავად დაედგინა ხსენებული გარემოებები. საკასაციო სასამართლოს სამართლებრივი შეფასებები, სსკ-ის 412-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სავალდებულოა სააპელაციო სასამართლოსათვის. ამდენად სააპელაციო პალატას უნდა გაეთვალისწინებინა საკასაციო სასამართლოს მითითება, რომ ხსენებული გარემოებები არ წარმოადგენს სასკ-ის 32.4 მუხლის საფუძველზე ადმინისტრაციული ორგანოსათვის საკითხის ხელახალი განხილვისათვის დაბრუნების საფუძველს. საკასაციო სასამართლოს 14.07.2015წ. განჩინებაში აღინიშნა, რომ სამართალდარღვევის საქმის წარმოების დროს მოქმედი "ტექნიკური საფრთხის კონტროლის შესახებ" კანონის 2.2 მუხლის "გ" ქვეპუნქტის მიხედვით, ამ კანონის მოქმედება სამშენებლო საქმიანობაზე ზედამხედველობის სფეროში ვრცელდებოდა სამშენებლო მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეზე ან მოსარგებლეზე იმ შემთხვევაშიც, თუ მშენებლობის მწარმოებელი პირი იყო დაუდგენელი. საკითხის ანალოგიურ მოწესრიგებას ითვალისწინებს აგრეთვე ამჟამად მოქმედი პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსი (14.2 მუხ. "დ" ქვპ.). მესაკუთრესა და მოსარგებლეზე პასუხისმგებლობის დაკისრება არ ადასტურებს პასუხისმგებლობის დაკისრებას სხვისი ბრალისათვის, ასეთ შემთხვევაში მესაკუთრე/მოსარგებლე პასუხს აგებს არა სხვისი, არამედ თავისი ბრალისათვის, რომელიც გამოვლენას პოულობს მის უმოქმედობაში: სათანადო სამშენებლო ნორმების დაცვის, ნაგებობის უსაფრთხოების მოთხოვნებთან შესაბამისობის, კანონშესაბამისი ექსპლუატაციის, დემონტაჟის მოთხოვნის ვალდებულების შეუსრულებლობაში. საქმის მასალებით დასტურდება, რომ კ. ბ-ი არის მიწის ნაკვეთის და მასზე მდგომი შენობა-ნაგებობის მესაკუთრე, ხოლო საკუთრების უფლების რეგისტრაციამდე იყო მითითებული უძრავი ქონების მოსარგებლე, რაც გახდა მის სახელზე საკუთრების აღიარების საფუძველი.
გაუგებარია აგრეთვე თუ რის საფუძველზე დაადგინა სააპელაციო პალატამ, რომ სადავო ობიექტის მშენებლობა განხორციელდა კ. ბ-ის მიერ ბინის შესყიდვამდე. საქმეში დაცულია სხვადასხვა პერიოდის ორთოფოტოები, რომელთა მიხედვით შესაძლებელია ობიეტის მშენებლობის პერიოდის დადგენა. საქმის მასალებით დასტურდება, რომ ობიექტის ადგილზე შესწავლის შემდეგ შედგა მითითება, რომელშიც აღიწერა დარღვევის შინაარსი. დარღვევის გამოსასწორებლად მიცემული ვადის მიუხედავად დარღვევა არ აღმოფხვრილა. ობიექტის ადგილზე შემოწმების შედეგად დაფიქსირდა მიმდინარე მშენებლობის ეტაპი, ამოყვანილი იყო სამი კედელი გაულესავ მდგომარეობაში, ნაგებობას არ გააჩნდა სახურავი და კარები, საქმეში დაცული ფოტომასალებით დასტურდება ახალი ობიექტის მშენებლობა. რკინის (მეტალის) მსუბუქი კონსტრუქციის ავტოფარეხის ბლოკისგან კაპიტალური ნაგებობით შეცვლა ახალი ობიექტის მშენებლობას ნიშნავს ან სულ ცოტა რეკონსტრუქციას ე.ი. შენობა-ნაგებობის არსობრივ შეცვლას, მისი ფიზიკური, ხარისხობრივი და თვისობრივი განახლების მიზნით, რაც ასევე საჭიროებს ნებართვას. სსკ-ის 102-ე მუხლის თანახმად თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს გარემოებანი, რომლებზედაც იგი ამყარებს თავის მოთხოვნებსა და შესაგებელს. ამდენად, მხოლოდ მოსარჩელის მითითება, რომ ადგილობრივი სამსახურის მიერ ჭერის დაზიანების გამო მოსარჩელემ მოახდინა მხოლდდამხოლოდ სახურავის შეკეთება, არ არის საკმარისი სადავო აქტების გასაუქმებლად, მით უფრო, რომ სასამართლოს არ მოუწვევია ოქმის შემდგენელი პირები, არ შეუფასებია საქმეში დაცული ორთოფოტოები და ობიექტის ფოტომასალა.
უკანონო მშენებლობის განმახორციელებელი პირის დადგენის საჭიროებაზე მითითებით სააპელაციო პალატა ეთანხმება იმას, რომ სახეზეა უკანონო მშენებლობა, ასეთ პირობებში გაუგებარია მითითება სახურავის დაზიანების ფაქტის დადგენის საჭიროებაზე. უკეთუ სახეზეა სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე ახალი ობიექტის მშენებლობა, რომელიც კომპლექსური პროცესია და მოიცავს სხვადასხვა, მათ შორის გადახურვით სამუშაოებსაც, სამართლებრივ საფუძველს არის მოკლებული გადახურვის საკითხის გამოკვლევის დავალება, ამ საფუძვლით ხელახალი განხილვისათვის ადმინისტრაციული ორგანოსათვის საქმის დაბრუნება. ახალი მშენებლობის განხორციელების პირობებში შენობის გადახურვა ნიშნავს არა შენობის ექსტერიერის რეკონსტრუქციას ან შეკეთებას (რემონტს), არამედ მთლიანად ახალი ობიექტის მშენებლობას. სასკ-ის 32.4 მუხლის საფუძველზე გადაწყვეტის საფუძველს არ ქმნის მოსარჩელის მოსაზრება, რომ კეთილმოწყობის სამსახურის თანამშრომლების მიერ ეზოშ მოჭრილმა ხემ დააზიანა ავტოფარეხის სახურავი, რამაც გამოიწვია მის მიერ სახურავის შეკეთების სამუშაოების ჩატარება. საქმეზე არ არის დადგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის მე-18 მუხლით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობის გამომრიცხავი გარემოება (სახურავის შეკეთება საფრთხის ასაცდენად უკიდურესი აუცილებლობის მდგომარეობაში მოქმედება). ამასთანავე, სახურავის თუნდაც სხვა პირის მართლსაწინააღმდეგო, ბრალეული ქმედებით დაზიანება არ ათავისუფლებს დაინტერესებულ პირს სანებართვო დოკუმენტაციის მოპოვების ვალდებულებისგან.
საკასაციო პალატა თვლის, რომ სააპელაციო სასამართლომ საქმის ხელახლა განხილვისას საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 14.07.2015წ. განჩინებაში ჩამოყალიბებული მითითებების გათვალისწინებით, სათანადო მტკიცებულებების გამოკვლევისა და შეფასების შედეგად უნდა დაადგინოს საქმის ფაქტობრივი გარემოებები და მიიღოს კანონისმიერი გადაწყვეტილება. საკასაციო სასამართლო არ არის ფაქტების დამდგენი სასამართლო, იგი მოწოდებულია შეამოწმოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება სამართლებრივი თვალსაზრისით, ე. ი. მოახდინოს სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების იურიდიული შეფასება. გადაწყვეტილების სამართლებრივი თვალსაზისით შეფასება შეუძლებელია საქმეზე ფაქტობრივი გარემოებების დადგენის გარეშე. სააპელაციო სასამართლოს დავის ფაქტობრივი გარემოებები არ დაუდგენია, გასაჩივრებული გადაწყვეტილება არ შეიცავს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე დადგენილი ფაქტების მითითებას, მათ სამართლებრივ შეფასებას. სსკ-ის 377.1 მუხლის თანახმად სააპელაციო ინსტანციაში მართლმსაჯულება ხორციელდება გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ფაქტობრივი და სამართლებრივი თვალსაზრისით სააპელაციო საჩივრის ფარგლებში შემოწმების გზით, შესაბამისად სააპელაციო სასამართლო ვალდებულია დაადგინოს საქმის ყველა ფაქტობრივი გარემოება და საკასაციო სასამართლოს 14.07.2015წ. განჩინების მითითების გავალისწინებით სამართლებრივი შეფასება მისცეს მათ.
თბილისის საკრებულოს ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის 22.12.2011წ. გადაწყევტილებით 39 კვ.მ. მიწის ნაკვეთის მესაკუთრედ აღიარება, 24.01.2012წ. N6583 საკუთრების უფლების მოწმობის გაცემა, თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 06.02.2012წ. N48572 გადაწყვეტილებით მიწის ნაკვეთზე 1-ლი კლასის ავტოფარეხის რეკონსტრუქციის შესაძლებლობის დადასტურება გამოცემულია სადავო აქტების გამოცემის შემდეგ და არ წარმოადგენენ სადავო აქტების კანონიერების განმსაზღვრელ ფაქტორებს. სადავო აქტების გამოცემის შემდეგ მოსარჩელის სახელზე ნაკვეთის, რომელზედაც დგას ობიექტი, საკუთრებაში აღრიცხვას მნიშვნელობა აქვს საჯარიმო სანქციის ოდენობისათვის, რაზედაც მითითებას შეიცავს საკასაციო სასამართლოს 14.07.2015წ. განჩინება. ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ მოქმედი საპროცესო კანონმდებლობის დარღვევით მიიღო დაუსაბუთებელი განჩინება. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე სსკ-ის 412-ე მუხლის თანახმად, საქმე ხელახალი არსებითი განხილვისათვის უნდა დაუბრუნდეს სააპელაციო სასამართლოს, საქმის ხელახალი განხილვისას, საქმეზე კანონიერი გადაწყვეტილების დადგენის მიზნით სააპელაციო სასამართლომ უნდა გაითვალისწინოს საკასაციო სასამართლოს მითითებები.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო პალატის გასაჩივრებული განჩინება არ არის დასაბუთებული, განჩინების დასაბუთება იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია, რაც სსკ-ის 394-ე მუხლის „ე1“ ქვეპუნქტის თანახმად ქმნის განჩინების გაუქმების აბსოლუტურ საფუძველს. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო პალატამ საქმეში არსებულ მტკიცებულებებს არ მისცა სათანადო სამართლებრივი შეფასება, რის გამოც არსებობს სსკ-ის 412-ე მუხლით გათვალისწინებული საქმის ხელახალი განხილვისათვის დაბრუნების საფუძველი. საკასაციო სასამართლო აუქმებს გადაწყვეტილებას და საქმეს ხელახლა განსახილვლად აბრუნებს სააპელაციო სასამართლოში, თუ საქმის გარემოებები საპროცესო ნორმების ისეთი დარღვევითაა დადგენილი, რომ ამ დარღვევის შედეგად საქმეზე არასწორი გადაწყვეტილება იქნა გამოტანილი და საჭიროა მტკიცებულებათა დამატებითი გამოკვლევა. შესაბამისად, საქმის ხელახალი განხილვისას სააპელაციო სასამართლომ უნდა გამოიკვლიოს საქმეში დაცული მტკიცებულებები, სრულყოფილად დაადგინოს საქმის გარემოებები და მისცეს მათ სწორი სამართლებრივი შეფასება.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 390-ე, 399-ე, 412-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. ქ. თბილისის მერიის და ქ. თბილისის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის საკასაციო საჩივრები დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 23.02.2017წ. განჩინება და საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.

თავმჯდომარე: ნ. სხირტლაძე

მოსამართლეები: მ.ვაჩაძე

ვ. როინიშვილი