საქმე №ბს-408-408(კ-18) 16 ოქტომბერი, 2018 წელი ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემდეგი შემადგენლობა:
ვასილ როინიშვილი (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ნუგზარ სხირტლაძე
საქმის განხილვის ფორმა -ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი - სსიპ შემოსავლების სამსახური (მოსარჩელე)

მოწინააღმდეგე მხარეები - ი/მ ი. კ-ე, მ. ს-ი, მ. ხ-ი, შპს „...“ (მოპასუხეები)
გასაჩივრებული განჩინება - თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2018 წლის 25 იანვრის განჩინება
კასატორის მოთხოვნა - გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღება
დავის საგანი - ცრუმაგიერ პირებად აღიარება
ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

სსიპ შემოსავლების სამსახურმა 2017 წლის 17 მარტს სარჩელით მიმართა გორის რაიონულ სასამართლოს მოპასუხეების - ი/მ ი. კ-ის, მ. ს-ის, მ. ხ-ისა და შპს „...“ მიმართ და მოითხოვა მათი ცრუმაგიერ პირებად ცნობა.
მოსარჩელე მიუთითებდა, რომ ი/მ ი. კ-ეს (ს/კ ...) გააჩნია აღიარებული საგადასახადო დავალიანება; მას შემდეგ, რაც იგი გაეცნო მისი შემოწმების შესახებ შემოსავლების სამსახურის შეტყობინებას, მან ეკონომიკური საქმიანობა შეაჩერა, რეგისტრაციიდან მოხსნა საკონტროლო-სალარო აპარატები, რის შემდეგაც დაარეგისტრირა შპს „...“ (ს/ნ ...), რომლის დირექტორი და 100%-იანი წილის მფლობელი მისი ქვისლი მ. ხ-ია (პ/ნ ...) და ძველ იურიდიულ და ფაქტობრივ მისამართზე გააგრძელა იგივე სამეწარმეო საქმიანობა - საბითუმო ვაჭრობა სასურსათო მაღაზიაში. ი. კ-ე და მისი შვილი დასაქმებული არიან შპს „...“ და იღებენ ხელფასს; ასევე, ხელფასს იღებს მა. ხ-ი, რომელიც ადრე დასაქმებული იყო ი. კ-ესთან; ი/მ ი. კ-ემ იმავდროულად თავის საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონება ჩუქების ხელშეკრულების საფუძველზე გადააფორმა მეუღლეზე - მ. ს-ზე (პ/ნ ...), რაც მიუთითებს საგადასახადო ვალდებულებების შესრულებისათვის თავის არიდებაზე. მოსარჩელის მითითებით, მოპასუხეები არიან ურთიერთდამოკიდებული პირები საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-19 მუხლის მე-2 ნაწილის „ე“ (ერთი პირი პირდაპირ ან არაპირდაპირ აკონტროლებს მეორე პირს) და „თ“ (პირები ნათესავები არიან) ქვეპუნქტების საფუძველზე.
გორის რაიონული სასამართლოს 2017 წლის 17 მარტის განჩინებით, სარჩელის უზრუნველყოფის მიზნით, ყადაღა დაედო მ. ს-ის კუთვნილ შემდეგ უძრავ ქონებას: საკადასტრო კოდით №...; საკადასტრო კოდით №...; საკადასტრო კოდით №..., საკადასტრო კოდით №..., საკადასტრო კოდით №..., საკადასტრო კოდით №..., საკადასტრო კოდით №... და მ. ხ-ის კუთვნილ უძრავ ქონებას: საკადასტრო კოდით №..., და ავტომანქანას ..., სახ. ნომრით ...;
გორის რაიონული სასამართლოს 2017 წლის 13 სექტემბრის გადაწყვეტილებით სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
აღნიშნული გაადწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა სსიპ შემოსავლების სამსახურმა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2018 წლის 25 იანვრის განჩინებით სსიპ შემოსავლების სამსახურის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა გორის რაიონული სასამართლოს 2017 წლის 13 სექტემბრის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო პალატამ დადგენილად მიიჩნია, რომ ი. კ-ე ინდივიდუალურ მეწარმედ დარეგისტრირდა 2008 წლის 13 მაისს, ხოლო რეგისტრაცია გააუქმა 2016 წლის 30 ივნისს; ი/მ ი. კ-ის აღიარებული საგადასახადო დავალიანება 2017 წლის 14 მარტის მდგომარეობით 222 356,29 ლარია; შემოსავლების სამსახურის დავების დეპარტამენტის 2017 წლის 27 თებერვლის № 24299-21-05 მიმართვით და ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ 2016 წლის 1 მარტის № 025-22 ბრძანებით დადგენილია რომ ი/მ ი. კ-ის ქონებაზე გავრცელებულია საგადასახადო გირავნობა/იპოთეკა და დადებულია საგადასახადო ორგანოს ყადაღა. მან 2016 წლის 24 ივნისს რეგისტრაციიდან მოხსნა საკონტროლო-სალარო აპარატები, რაც დარეგისტრირდა 2015 წლის 16 თებერვალს დაფუძნებულ შპს „...“ სახელზე, რომლის პარტნიორი 100 %-იანი წილით და დირექტორი ი. კ-ის ქვისლი მ. ხ-ია და იმ ფაქტობრივ მისამართზე - გორში, ... ქ. № ..., სადაც ადრე საქმიანობდა ი. კ-ე, საქმიანობა გაგრძელდა შპს „...“ მიერ; ი. კ-ე და მისი შვილი დასაქმებული არიან შპს „...“ და იღებენ ხელფასს; ასევე, ხელფასს იღებს მა. ხ-ი, რომელიც ადრე დასაქმებული იყო ი. კ-ესთან; 2013 წლის 17 დეკემბრის ჩუქების ხელშეკრულებით ი. კ-ის სახელზე რიცხული უძრავი ქონება საკუთრების უფლებით აღირიცხა მისი მეუღლის - მ. ს-ის სახელზე № ... საკადასტრო კოდით.
სააპელაციო პალატამ სრულად გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს შეფაებები და აღნიშნა, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-19 მუხლის 1-ლი და მე-2 ნაწილების თანახმად, ურთიერთდამოკიდებულ პირებად ითვლებიან ის პირები, რომელთა შორის განსაკუთრებულ ურთიერთობათა არსებობამ შეიძლება, გავლენა მოახდინოს მათი ან მათ მიერ წარმოდგენილი პირების საქმიანობის პირობებზე ან ეკონომიკურ შედეგებზე; განსაკუთრებულ ურთიერთობებს მიეკუთვნება ურთიერთობები, რომელთა დროსაც: ა) პირები არიან ერთი საწარმოს დამფუძნებლები (მონაწილეები), თუ მათი ჯამური წილი არანაკლებ 20 პროცენტია; ბ) ერთი პირი პირდაპირ ან არაპირდაპირ მონაწილეობს მეორე პირის საწარმოში, თუ ასეთი მონაწილეობის წილი არანაკლებ 20 პროცენტია; გ) პირი ახორციელებს საწარმოს კონტროლს; დ) ფიზიკური პირი თანამდებობრივად ექვემდებარება სხვა ფიზიკურ პირს; ე) ერთი პირი პირდაპირ ან არაპირდაპირ აკონტროლებს მეორე პირს; ვ) პირებს პირდაპირ ან არაპირდაპირ აკონტროლებს მესამე პირი; ზ) პირები ერთად, პირდაპირ ან არაპირდაპირ აკონტროლებენ მესამე პირს; თ) პირები ნათესავები არიან; ი) პირები ამხანაგობის წევრები არიან. იმავე მუხლის მე-5 და მე-6 ნაწილების მიხედვით, ამ მუხლის მიზნებისათვის კონტროლი გულისხმობს: სამეთვალყურეო საბჭოს წევრობას, დირექტორობას და ამ თანამდებობებზე პირების დანიშვნის უფლებას; ხმის უფლების მქონე წილის ან აქციების 20 პროცენტის ფლობას; ამ მუხლის მიზნებისათვის ფიზიკური პირი ითვლება წილის არაპირდაპირ მფლობელად, თუ ამ წილს ფლობს მისი ნათესავი.
სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ ამ მუხლის შინაარსის ანალიზიდან და საგადასახადო კოდექსის მიზნებიდან გამომდინარე, ურთიერთდამოკიდებულ პირებად ითვლებიან ის პირები, რომელთა შორის უნდა არსებობდეს ამავე მუხლით განსაზღვრული განსაკუთრებულ ურთიერთობები სამეწარმეო საქმიანობის ამა თუ იმ მიზნით და ფორმით ერთობლივად განხორციელებისათვის; მოცემულ შემთხვევაში, ის ფაქტი, რომ მოპასუხეებს შორის იყო საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-19 მუხლით განსაზღვრული განსაკუთრებული ურთიერთობები, არ დასტურდება. საქმეზე არ არის წარმოდგენილი არც ერთი მტკიცებულება, რომ ი/მ ი. კ-ეს გააჩნდა მე-19 მუხლით განსაზღვრული განსაკუთრებულ ურთიერთობები სამეწარმეო საქმიანობის ამა თუ იმ მიზნით და ფორმით ერთობლივად განხორციელებისათვის შპს „...“ ან ფიზიკურ პირებთან - მ. ხ-სა და მ. ს-თან მიმართებაში; შესაბამისად, მოპასუხეები წარმოადგენდნენ ერთმანეთისაგან დამოუკიდებელ ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს. ის ფაქტი, რომ ი/მ ი. კ-ემ რეგისტრაციიდან მოხსნა საკონტროლო-სალარო აპარატები, რომელიც დარეგისტრირდა შპს „...“ სახელზე და იმავე ფაქტობრივ მისამართზე იმავე სახის სამეწარმეო საქმიანობას ახორციელებს ეს უკანასკნელი, ასევე ის ფაქტი, რომ ი. კ-ე და მისი შვილი დასაქმებული არიან შპს „...“, არ ქმნიდა მათ ურთიერთდამოკიდებულ პირებად მიჩნევის საკმარის საფუძველს, რადგან ცალკე აღებული ეს ქმედებები, სხვა გარემოებების გარეშე, წარმოადგენს ჩვეულებრივ სამეწარმეო საქმიანობას; სასამართლომ განმარტა, რომ აღნიშნული მსჯელობისა და ამგვარი დასკვნის უმთავრესი საფუძველი გახდა ის, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 246-ე მუხლის შინაარსიდან გამომდინარე, ცრუმაგიერ პირებად აღიარებისათვის სახეზე უნდა ყოფილიყო გადასახადის გადამხდელის განსხვავების შეუძლებლობა სხვა იმ პირისაგან, რომელიც გამოყენებული იყო გადასახადის გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებისათვის თავის არიდების მიზნით, ანუ გადასახადის გადამხდელი, რომელსაც გააჩნდა საგადასახადო ვალდებულებები, მისი გადახდისაგან თავის არიდების მიზნით, ისეთ კავშირში უნდა შესულიყო სხვა პირთან, რომ პრაქტიკულად შეუძლებელი ყოფილიყო მათი განსხვავება. საქმეზე წარმოდგენილი არ ყოფილა არც ერთი სახის მტკიცებულება, რაც უტყუარად მიუთითებდა მოპასუხეთა ერთმანეთისაგან გაუმიჯნაობასა და განზრახ ერთობლივი - გადასახადის გადახდისაგან თავის არიდების მიზნით მოქმედებაზე. მოცემულ კონკრეტულ შემთხვევაში, საგადასახადო ორგანოს მითითებით, მას შემდეგ, რაც ი. კ-ემ შეიტყო საგადასახადო შემოწმების შესახებ, მან ეკონომიკური საქმიანობა შეაჩერა, რეგისტრაციიდან მოხსნა საკონტროლო-სალარო აპარატი, რის შემდეგაც თვითონ დაარეგისტრირა შპს „...“, რაც ამ ორი სუბიექტის ერთმანეთის გაუმიჯნაობაზე მიუთითებდა მოპასუხეებად დასახელებული პირები, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-19 მუხლის მე-2 ნაწილის „ე“ და „თ“ ქვეპუნქტზე დაყრდნობით, მიიჩნია რა ურთიერთდამოკიდებულ პირებად, აღნიშნულიდან გამომდინარე ისინი იმავდროულად მიიჩნია ცრუმაგიერ პირებად, რაც სასამართლომ არ გაიზიარა. ამ მუხლით განსაზღვრული განსაკუთრებული ურთიერთობა სახეზეა მაშინ, როდესაც ერთი პირის მიერ მეორე პირის კონტროლი წინ უსწრებს მათ შორის განხორციელებულ კონკრეტულ საქმიანობას და თვითონ ეს კონკრეტული საქმიანობა არ განიხილება ერთი პირის მიერ მეორის კონტროლად.
სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ საქმის მასალების მიხედვით, შპს „...“ დამფუძნებელი, 100%-იანი პარტნიორი და დირექტორი არა ი. კ-ე, არამედ მ. ხ-ია. იმ შემთხვევაშიც კი, თუ მოსარჩელის ეს მითითება ტექნიკურ ხარვეზად ჩაითვლება და მოსარჩელის განმარტებად მიჩნეული იქნება ი/მ ი. კ-ის მხრიდან გადასახადის გადახდისაგან თავის არიდების მიზნით შპს „...“ ქვისლის მეშვეობით დაფუძნება, ვერც ეს გარემოება დაადასტურებს ამ პირთა გაუმიჯნაობას, რადგან ეს მხოლოდ მხარის განმარტებაა და არ დგინდება მათ შორის განსაკუთრებული ურთიერთობები სამეწარმეო საქმიანობის ამა თუ იმ მიზნით და ფორმით ერთობლივად განხორციელებისათვის. ასევე დაუსაბუთებლად მიიჩნია მოსარჩელის პოზიცია, რომ უძრავი ქონების მ. ს-ზე გაჩუქებით დასტურდება ი/მ ი. კ-ესთან მისი გაუმიჯნაობა და აღნიშნა, რომ თვით მოსარჩელის მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებების შესაბამისად, მ. ს-ს 2012-2013 წლებში არაერთი უძრავი ქონება აქვს შეძენილი და თავის სახელზე აღრიცხული და თუნდაც დადასტურდეს გადასახადის გადახდისაგან თავის არიდების მიზნით ჩუქების გაფორმება, მხოლოდ ეს ფაქტი ვერ გახდება ი. კ-ის ცრუმაგიერ პირად მ. ს-ის აღიარების ერთადერთი და საკმარისი საფუძველი.
სააპელაციო პალატამ გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს შეფასება, რომ ცრუმაგიერ პირებად აღიარებისათვის სახეზე უნდა იყოს 2 პირობის კუმულაციურად არსებობა: 1. პრაქტიკულად შეუძლებელი უნდა იყოს გადასახადის გადამხდელის განსხვავება სხვა პირისგან და 2. ეს პირი გამოყენებული უნდა იყოს გადასახადის გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებებისთვის თავის არიდების მიზნით. თვით მოსარჩელის მითითებით, გადასახადის გადამხდელის განსხვავება სხვა პირისაგან შეუძლებელია, როდესაც სახეზეა: 1. საერთო ფინანსური ანგარიშები და საგადასახადო დეკლარაციების ფაილები (დეკლარაციის ერთობლივად შევსება, ერთიანი დაგეგმვა, საერთო ადმინისტრირება) დამოუკიდებელ კომპანიებში; 2. ერთი კომპანიის ქმედებები არის მეტად განმაპირობებელი (გამიზნული) მეორე კომპანიის ბიზნესის წყაროსი (წარმატების); 3. კომპანია იყენებს სხვა კომპანიის საკუთრებას, როგორც საკუთარს; 4. კორპორაციის ყოველდღიური საქმიანობის ურთიერთაღრევა (ერთობლიობა); 5. შვილობილი კომპანიის ხელმძღვანელების/დასაქმებულების სხვა კომპანიის (მაგ. დედა კომპანიის) საუკეთესო ინტერესებში მოქმედება; 6. ე. წ. „ჩრდილოვანი დირექტორის“ თეორია. უზრუნველყოფის ღონისძიებებისაგან თავის არიდების სხვა პირის გამოყენების ფორმებია: 1. კომპანიის არასაკმარისი კაპიტალიზაცია (კომპანიას არ გააჩნია საწესდებო კაპიტალი, რაც აუცილებელია საქმიანობის განსახორციელებლად, ანუ კომპანიას არ გააჩნია საკმარისი საწესდებო კაპიტალი მოსალოდნელი მოთხოვნების უზრუნველსაყოფად); 2. კომპანიასა და დამფუძნებელს (პარტნიორს), სხვა პირებს შორის დადებულ გარიგებებს არ გააჩნიათ გარიგების ისეთი ხასიათი, რომელიც ჩვეულებრივ პირობებში დადებული იქნებოდა ორ დამოუკიდებელ პირს შორის და აღნიშნული განპირობებულია უზრუნველყოფის ღონისძიებებისაგან თავის არიდების მიზნით. მოცემულ შემთხვევაში, სასამართლომ მიიჩნია, რომ თუნდაც დადასტურდეს გადასახადის გადახდისაგან თავის არიდების მიზნით მეუღლეებს შორის ჩუქების ხელშეკრულების გაფორმება და შპს „...“ მიერ იმავე საქმიანობის განხორციელება იმავე მისამართზე, მხოლოდ ეს ფაქტები ვერ გახდება ცრუმაგიერ პირებად მოპასუხეთა აღიარების ერთადერთი და საკმარისი საფუძველი, რადგან სახეზე არ არის დასახელებული ორი კუმულაციური პირობიდან 1-ლი - პრაქტიკულად შეუძლებელი უნდა იყოს გადასახადის გადამხდელის განსხვავება სხვა პირისგან. წარმოდგენილი მასალების შეფასებით და ანალიზით მოპასუხეთა ერთმანეთთან განსაკუთრებული ურთიერთობა სამეწარმეო საქმიანობაში, გადასახადის გადამხდელის - ი/მ ი. კ-ის განსხვავების პრაქტიკულად შეუძლებლობა დანარჩენი ორი მოპასუხისაგან არ დგინდება;
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 1991 მუხლზე მითითებით, სააპელაციო პალატამ ასევე გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს პოზიციას და მიიჩნია, რომ სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის გამო აღარ არსებობდა უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენების საფუძველი, რის გამოც პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ უზრუნველყოფის ღონისძიების გაუქმება განხორციელდა საპროცესო ნორმების მოთხოვნათა დაცვით.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2018 წლის 25 იანვრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა სსიპ შემოსავლების სამსახურმა, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
კასატორი მიიჩნევს, რომ გასაჩივრებული განჩინება არის უკანონო, უსაფუძვლო და იურიდიულად დაუსაბუთებელი და უნდა გაუქმდეს შემდეგ გარემოებათა გამო: სასამართლომ დოკუმენტურად დადასტურებულ მტკიცებულებებს არასწორი შეფასება მისცა. წარმოდგენილი მტკიცებულებები საკმარის საფუძველს იძლევა იმისათვის, რომ სასამართლოსათვის შეექმნა დასაბუთებული ვარაუდი არსებულ ფაქტებზე და გადასახადის გადამხდელის კეთილსინდისიერებასთან დაკავშირებით.
კასატორი ყურადღებას ამახვილებს იმ ფაქტზე, რომ ი/მ ი. კ-ემ, მას შემდეგ რაც 2013 წლის 08 დეკემბერს ელექტრონულად გაეცნო აუდიტის დეპარტამენტის 2013 წლის 03 დეკემბრის N21-14/921156 შეტყობინებას საგადასახადო შემოწმების შესახებ, თავის საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონება (საკ.კოდი:...) 2013 წლის 17 დეკემბრის უძრავი ნივთის ჩუქების ხელშეკრულების საფუძველზე გადააფორმა თავისი მეუღლის - მ. ს-ის სახელზე. კასატორს მიაჩნია, რომ გადამხდელის მიერ ქონების ფორმალური გაჩუქება ურთიერთდამოკიდებულ პირზე მიზნად ისახავდა ქონების გარიდებას საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებებისგან.
საკასაციო საჩივრის ავტორი, აღნიშნავს, რომ ი/მ ი. კ-ემ საგადასახადო შემოწმების პერიოდში 2015 წლის 16 თებერვალს სამეწარმეო რეესტრში დაარეგისტრირა შპს „...“, რომლის დირექტორი და 100% წილის მფლობელია მისი ქვისლი მ. ხ-ი, ხოლო აღიარებული საგადასახადო დავალიანების წარმოშობის შემდგომ ი/მ ი. კ-ემ 2016 წლის 24 ივნისს რეგისტრაციიდან მოხსნა 2 ცალი საკონტროლო - სალარო აპარატი ... ; ..., შეაჩერა სამეწარმეო საქმიანობა და 2016 წლის 29 ივნისს NB16095199 განცხადებით მიმართა საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს რეგისტრაციიის გაუქმების შესახებ. იმავე პერიოდიდან, კერძოდ, 2016 წლის 24 ივნისიდან მან თავის ფაქტობრივ მისამართზე ქ. გორი, ... ქუჩა N... სამეწარმეო საქმიანობა გააგრძელა შპს „...“ სახელით. კასატორის განმარტებით, მითითებული ფაქტობრივი გარემოება ადასტურებს შპს „...“ მიერ სამეწარმეო საქმიანობის განხორციელებას, რაც წარმოადგენს საბითუმო ვაჭრობას, სამეწარმეო საქმიანობას. ახლადშექმნილი საწარმო საქმიანობას ახორციელებს ი/მ ი. კ-ის კუთვნილი საკონტროლო - სალარო აპარატების საშუალებით ...; ..., რომელიც 2016 წლის 24 ივნისს დარეგისტრირებულია შპს „...“ სახელზე. ამასთან, შემოსავლების სამსახურის ელექტრონული ბაზის მონაცემებით ფიზიკური პირის მიერ მიღებული შემოსავლების შესახებ ინფორმაციით ირკვევა, რომ ი. კ-ე და მისი შვილი ვ. კ-ე იღებენ ხელფასს, როგორც შპს „...“ დაქირავებული პირები, ასევე შრომითი საქმიანობისთვის ხელფასს იღებს მა. ხ-ი, რომელიც წარსულში იღებდა ხელფასს, როგორც ი/მ ი. კ-ის დაქირავებული პირი, ამ უკანასკნელის საქმიანობის პერიოდში. ე.ი. ორივე საწარმოს პერსონალი აბსოლუტურად იგივეა.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სასამართლოს მიერ მოწინააღმდეგე მხარეების ცრუმაგიერ პირებად ცნობა მნიშვნელოვანია, რადგან მოხდეს ხსენებული ურთიერთდამოკიდებული პირების საგადასახადო ვალდებულებების სწორად განსაზღვრა და გადასახადის გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენება იმ პირების ქონებაზეც, რომელიც პასუხისმგებლები არიან ი/მ ი. კ-ის საგადასახადო ვალდებულებების შესრულებაზე.
კასატორი აღნიშნავს, რომ ფაქტობრივი გარემოებები განხილულ უნდა იქნეს ერთობლიობაში და არა წყვეტილად. კონკრეტულ შემთხვევაში მითითებულ მეწარმეს, რომელსაც დიდი ოდენობით საგადასახადო დავალიანება დაუგროვდა და არ გააჩნია ქონება, რადგანაც მიზანმიმართულად დავალიანების მქონე საწარმოდან იგი გადატანილ იქნა ხელახლა შექმნილ საწარმოზე, ე.ი. გარიდებულ იქნა გადასახადის გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებისგან, ხოლო ძველი საწარმოს აქტივების ღირებულება გაუტოლდა ფაქტობრივად ნულს და ამჟამად მეწარმეთა რეესტრიდან ამონაწერის ღირებულებას ვერ ფარავს. რაც შეეხება უზრუნველყოფის ღონისძიების გაუქმებას კასატორმა აღნიშნა, რომ სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიებების გამოყენებისათვის მხარემ უნდა მოიყვანოს ისეთი ობიექტური გარემოებები, რაც მომავალში ხელს შეუშლის გადაწყვეტილების აღსრულებას. ამასთან, გასათვალისწინებელია, რომ ვინაიდან საქმე ეხება სამომავლო მოვლენებს, რაც წარსულში არსებული მოვლენებისაგან განსხვავებით, შესაძლოა კონკრეტული მტკიცებულებების გზით ვერ დადასტურდეს, სასამართლოს უნდა შეექმნას დასაბუთებული ვარაუდი, რაც უნდა ეყრდნობოდეს წარსულში თუ აწმყოში უკვე არსებული ფაქტების შეფასებას და გადასახადის გადამხდელი პირის კეთილსინდისიერებას.
კონკრეტულ შემთხვევაში ის, რომ სახეზე არის არაკეთილსინდისიერი გადასახადის გადამხდელი საგადასახადო ორგანოს მხრიდან დადასტურებულია საკმარისად. ამასთან, უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენების გარეშე კონკრეტულ პირებს კვლავაც შეუძლიათ ქონების გასხვისება და სასამართლო პროცესების პრაქტიკული მნიშვნელობის დაკარგვა, შესაბამისად, არსებობს სარჩელის ღონისძიების გამოყენების უპირობო აუცილებლობა.
გარდა იმისა, რომ კომპანიის შექმნისა და ამ კომპანიაზე ქონების გასხვისება, ერთიდაიმავე მმართველობის ქვეშ, როდესაც კომპანიას წარმოეშვება გადაუხდელი საგადასახადო დავალიანება, ცალსახად მიუთითებს გარიდების ინტერესით განხორციელებულ ოპერაციაზე, თავად მხარის მიერაც მოხდა აღიარება, რომ კონკრეტული გასხვისების ოპერაცია წარმოადგენდა ფიქციურ ოპერაციას, რაც მიზნად ისახავდა უზრუნველყოფის ღონისძიებისაგან ქონების გარიდებას.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, კასატორი მოითხოვს გასაჩივრებული განჩინების გაუქმებას და ახალი გადაწყვეტილებით ი/მ ი. კ-ის, მ. ს-ის, მ. ხ-ისა და შპს „...“ ერთმანეთის ცრუმაგიერ პირებად ცნობას.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2018 წლის 10 ივლისის განჩინებით სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნა დასაშვებად და მიღებულ იქნა არსებითად განსახილველად; საქმის განხილვა დაინიშნა ზეპირი მოსმენის გარეშე.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, მათი შესწავლისა და ანალიზის, გასაჩივრებული განჩინების იურიდიული დასაბუთებულობისა და წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრის მოტივების შემოწმების საფუძველზე მიიჩნევს, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს, გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება და მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება, რომლითაც სსიპ შემოსავლების სამსახურის სარჩელი უნდა დაკმაყოფილდეს.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმის მასალებში ასახულ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე: ი. კ-ე ინდივიდუალურ მეწარმედ დარეგისტრირდა 2008 წლის 13 მაისს, ხოლო რეგისტრაცია გააუქმა 2016 წლის 30 ივნისს; ი/მ ი. კ-ის აღიარებული საგადასახადო დავალიანება 2017 წლის 14 მარტის მდგომარეობით 222 356,29 ლარია; შემოსავლების სამსახურის დავების დეპარტამენტის 2017 წლის 27 თებერვლის № 24299-21-05 მიმართვით და ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ 2016 წლის 1 მარტის № 025-22 ბრძანებით დადგენილია რომ ი/მ ი. კ-ის ქონებაზე გავრცელებულია საგადასახადო გირავნობა/იპოთეკა და დადებულია საგადასახადო ორგანოს ყადაღა. მან 2016 წლის 24 ივნისს რეგისტრაციიდან მოხსნა საკონტროლო-სალარო აპარატები, რაც დარეგისტრირდა 2015 წლის 16 თებერვალს დაფუძნებულ შპს „...“ სახელზე, რომლის პარტნიორი 100 %-იანი წილით და დირექტორი ი. კ-ის ქვისლი მ. ხ-ია. იმ ფაქტობრივ მისამართზე - გორში, ... ქ. № ..., სადაც ადრე საქმიანობდა ი. კ-ე, საქმიანობა გაგრძელდა შპს „...“ მიერ; ი. კ-ე და მისი შვილი დასაქმებული არიან შპს „...“ და იღებენ ხელფასს; ასევე, ხელფასს იღებს მა. ხ-ი, რომელიც ადრე დასაქმებული იყო ი. კ-ესთან; მას შემდეგ რაც ი/მ ი. კ-ე 2013 წლის 8 დეკემბერს ელექტრონულად გაეცნო მისი შემოწმების შესახებ საგადასახადო ორგანოს 2013 წლის 3 დეკემბრის შეტყობინებას, 2013 წლის 17 დეკემბრის ჩუქების ხელშეკრულებით ი. კ-ის სახელზე რიცხული უძრავი ქონება საკუთრების უფლებით აღირიცხა მისი მეუღლის - მ. ს-ის სახელზე № ... საკადასტრო კოდით.
განსახილველ შემთხვევაში დავის საგანს ი/მ ი. კ-ის, მ. ს-ის, მ. ხ-ისა და შპს „...“ ერთმანეთის ცრუმაგიერ პირებად აღიარება წარმოადგენს, რასაც მოსარჩელე ითხოვს იმ საფუძვლით, რომ მითითებული პირები წარმოადგენენ ერთმანეთის ცრუმაგიერ პირებს, ვინაიდან მათ განახორციელეს კონკრეტული ოპერაციები, რაც მიმართული იყო იმ მიზნისკენ, რომ თავი აერიდებინათ კუთვნილი საგადასახადო ვალდებულებების უზრუნველყოფის ღონისძიებებისათვის.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 246-ე მუხლზე, რომელიც შეიცავს ცრუმაგიერი მფლობელობის დეფინიციას. მითითებული ნორმის მიხედვით, თუ სასამართლო დაადგენს, რომ პრაქტიკულად შეუძლებელია გადასახადის გადამხდელის განსხვავება სხვა პირისგან და ეს პირი გამოყენებულია გადასახადის გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებებისთვის თავის არიდების მიზნით, ითვლება, რომ აღნიშნული პირები არიან ერთიმეორის ცრუმაგიერი პირები. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელის აღიარებული საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების მიზნით, საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს ცრუმაგიერი პირის მიმართ განახორციელოს საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებები. ამავე კოდექსის მე-19 მუხლით რეგლამენტირებულია ასევე ურთიერთდამოკიდებული პირების დეფინიცია, კერძოდ, ურთიერთდამოკიდებულ პირებად ითვლებიან ის პირები, რომელთა შორის განსაკუთრებულ ურთიერთობათა არსებობამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს მათი ან მათ მიერ წარმოდგენილი პირების საქმიანობის პირობებზე ან ეკონომიკურ შედეგებზე. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, განსაკუთრებულ ურთიერთობებს მიეკუთვნება ურთიერთობები, რომელთა დროსაც პირები არიან ნათესავები; ხოლო მე-3 ნაწილის შესაბამისად, საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობის მიზნებისათვის ფიზიკური პირის ნათესავებად ითვლებიან: ა) ნათესავების პირველი შტო: მეუღლე, მშობელი, შვილი, და, ძმა; ბ) ნათესავების მეორე შტო: პირველი შტოს თითოეული ნათესავის მეუღლე, მშობელი, შვილი, და, ძმა, გარდა იმ ფიზიკური პირისა, რომელიც უკვე მიეკუთვნა პირველ შტოს; გ) პირები, რომლებიც ხანგრძლივი მეურვეობის შედეგად ერთმანეთთან დაკავშირებული არიან, როგორც მშობლები და შვილები.
საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მსჯელობას, რომლითაც იგი გამორიცხავს პირების ურთიერთდამოკიდებულებას იმ თვალსაზრისით, რომ საგადასახადო კოდექსის მე-19 მუხლისმე-2 ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული განსაკუთრებული ურთიერთობა სახეზეა მაშინ, როცა ერთი პირის მიერ მეორე პირის კონტროლი წინ უსწრებს მათ შორის განხორციელებულ ურთიერთობას. სააპელაციო სასამართლომ გასაჩივრებული განჩინების მიღებისას საკმარის საფუძვლად არ მიიჩნია ურთიერთდამოკიდებულება, კერძოდ, საგადასახადო შემოწმების დაწყებისთანავე ქონების განრიდება და სამეწარმეო საქმიანობის შეჩერება მაშინ, როცა საქმის მასალებით დადასტურებულია, რომ ი/მ ი. კ-ის მიმართ საგადასახადო დავალიანება წარმოიშვა 2013 წლის 24 დეკემბრის N21-14/92156 ბრძანების საფუძველზე ჩატარებული საგადასახადო შემოწმების შედეგად, რომელიც დაიწყო 2013 წლის 24 დეკემბერს და დასრულდა 2014 წლის 24 მარტს. ასევე საგადასახადო დავალიანება დამატებით წარმოიშვა 2014 წლის 15 დეკემბრის N51960 ბრძანებით ჩატარებული სასაქონლო მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაციის შედეგად და 2015 წლის 12 ივლისს გადასახადის გადამხდელს გადასახდელად დაერიცხა სანქცია 71 356,17 ლარი. შემოწმების დაწყებამდე, ი/მ ი. კ-ემ, მას შემდეგ რაც 2013 წლის 8 დეკემბერს ელექტრონულად გაეცნო აუდიტის დეპარტამენტის 2013 წლის 3 დეკემბრის N21-14/921156 შეტყობინებას საგადასახადო შემოწმების შესახებ, თავის საკუთრებაში არსებული ... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებული უძრავი ქონება, 2013 წლის 17 დეკემბრის უძრავი ქონების ჩუქების ხელშეკრულების საფუძველზე გადააფორმა თავისი მეუღლის - მ. ს-ის სახელზე. 2016 წლის 24 ივნისს ი/მ ი. კ-ემ რეგისტრაციიდან მოხსნა 2 ცალი საკონტროლო-სალარო აპარატი ... და ... და 2016 წლის 29 ივნისს განცხადებით მიმართა საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოს და შეაჩერა სამეწარმეო საქმიანობა. რეგისტრაციიდან მოხსნილი საკონტროლო-სალარო აპარატები დარეგისტრირდა 2015 წლის 16 თებერვალს დაფუძნებულ შპს „...“ სახელზე, რომლის დირექტორი და 100 % წილის მფლობელი არის ი. კ-ის ქვისლი მ. ხ-ი, ასევე აღსანიშნავია, რომ შპს „...“ სამეწარმეო საქმე გააგრძელა იმავე მისამართზე, რა მისამართზეც ფუნქციონირებდა ი/მ ი. კ-ე. 2016 წლის 24 თებერვლის მდგომარეობით ი/მ ი. კ-ის აღიარებული საგადასახადო დავალიანება შეადგენს 222 356.29 ლარს.
საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, ზემოაღნიშნული გარემოებები ნათლად ადასტურებენ იმ ფაქტს, რომ დასახელებული პირების ერთმანეთისგან განსხვავება მოცემული ბიზნესაქტივობიდან გამომდინარე, შეუძლებელია. შესაბამისად, აბსოლუტურად დასაბუთებულია საკასაციო საჩივრის მოსაზრება მითითებული პირების ერთმანეთისაგან განსხვავების შეუძლებლობისა და მათი ერთ მეწარმე სუბიექტად განხილვის თაობაზე, რის გამოც მათ ერთობლივად მთელი თავისი ქონებით უნდა აგონ პასუხი იმ საგადასახადო ვალდებულებისათვის, რომლის გადაუხდელობასაც აქვს ადგილი.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ ცრუმაგიერი პირის დეფინიცია უნდა აკმაყოფილებდეს ორ კრიტერიუმს: ა) რეალური და ცრუმაგიერი პირი ერთმანეთისაგან არ უნდა განსხვავდებოდეს; ბ) ცრუმაგიერი პირი უნდა იყოს გამოყენებული გადასახადის გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებებისათვის თავის არიდების მიზნით (იგულისხმება საგადასახადო კოდექსით განსაზღვრული ღონისძიებები: საგადასახადო გირავნობა ან იპოთეკა, მესამე პირზე გადახდევინების მიქცევა, ქონებაზე ყადაღის დადება, ყადაღადადებული ქონების რეალიზაცია, საბანკო ანგარიშზე საინკასო დავალების წარდგენა, გადასახადის გადამხდელის სალაროდან ნაღდი ფულის ამოღება). ცრუმაგიერ პირს წარმოშობს რეალური პირის ქმედება - თავი აარიდოს გადასახადის გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებას და შესაბამისი ქონება მანამდე გადასცეს ცრუმაგიერ პირს, ვიდრე მის მიმართ განხორციელდება შესაბამისი ღონისძიებები.
საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს იმ ფაქტზე, რომ ი/მ ი. კ-ემ საგადასახადო ორგანოს მიერ მისი შემოწმების თაობაზე 2013 წლის 3 დეკემბერის აქტის გამოცემის შესახებ შეტყობინებისთანავე, თავის საკუთრებაში აღრიცხული უძრავი ქონება 2013 წლის 17 დეკემბრის ჩუქების ხელშეკრულებების საფუძველზე გადააფორმა მეუღლეზე - მ. ს-ზე. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ი/მ ი. კ-ის მიერ სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაციის დაწყების შემდგომ უძრავ/მოძრავი ქონების გადაფორმება და სამეწარმეო საქმიანობის შეჩერება, მიზნად ისახავს გადასახადის გადახდევინების ღონისძიებებისგან თავის არიდებას.
საკასაციო პალატა განმარტავს, რომ გადამხდელის მიერ კუთვნილი საგადასახადო ვალდებულებების შესრულება, როგორც წესი არ უკავშირდება საგადასახადო ორგანოს მიერ საგადასახადო მოთხოვნის გამოცემას, რამდენადაც საგადასახადო კოდექსის 43-ე მუხლის პირველი ნაწილის ,,ა" ქვეპუნქტით გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია შეასრულოს საგადასახადო ვალდებულებები საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესითა და პირობებით. ამავე კოდექსის 53-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად, პირს საგადასახადო ვალდებულება ეკისრება საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ იმ გარემოებათა წარმოქმნის მომენტიდან, რომლებიც ითვალისწინებს გადასახადის გადახდას. ამდენად, გადასახადის გადამხდელის მიერ, მის საკუთრებაში არსებული აქტივების ნებისმიერი, თუნდაც კანონით დადგენილი წესით განკარგვა, მას შემდეგ რაც შეიტყო საგადასახადო ორგანოს მერ მისი საქმიანობის მოსალოდნელი შემოწმების შესახებ, უკვე წარმოშობს საგადასახადო კოდექსის 246-ე მუხლით გათვალისწინებული ცრუმაგერი მფლობელობის დადგენის საფუძველს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ განსახილველ საქმეზე შეუძლებელია მოპასუხედ დასახელებული პირების ერთმანეთისაგან განსხვავება იმ სამეწარმეო აქტივობებში, რამაც განაპირობა შეუსრულებელი საგადასახადო დავალიანების დაგროვება, კერძოდ, სასამართლომ ამა თუ იმ პირების ცრუმაგიერობის შესამოწმებლად მხედველობაში უნდა მიიღოს არა ის გარემოება, თუ რამდენად შესაძლებელია გვაროვნულად, სამართლებრივი ფორმით ან საიდენტიფიკაციო ნომრით სუბიექტების ერთმანეთისაგან განსხვავება, არამედ ამოსავალი და უმნიშვნელოვანესი უნდა იყოს ის ბიზნესაქტივობა, რომელიც განაპირობებს შემოსავლის მიღებას. უმნიშვნელოვანესია, რომ ცრუმაგიერობის დასადგენად შეფასდეს, თუ რამდენად არის შესაძლებელი დაირღვეს მიჯნა სხვადასხვა იურიდიული/ფიზიკური პირების ბიზნესსაქმიანობას შორის (იხ. სუსგ. 14.06.2018 წლის საქმე N ბს-1195-1189(კ-17)). აღნიშნული სამართლებრივი ინსტრუმენტის მიზანია დაიცვას საგადასახადო ორგანოს, როგორც კრედიტორის, უფლებები.
ზემოაღნიშნული მსჯელობის შესაბამისად, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ ი/მ ი. კ-ე, მ. ს-ი, მ. ხ-ი და შპს „...“ წარმოადგენენ ერთმანეთის ცრუმაგიერ პირებს. საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებები ცალსახად ადასტურებენ დასახელებული პირების ერთმანეთისაგან გამიჯვნის შეუძლებლობას, რაც დასტურდება შემდეგი ფაქტებით: ი/მ ი. კ-ის მიერ სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაციის დაწყებისთანავე თავის საკუთრებაში აღრიცხული უძრავი ქონების 2013 წლის 17 დეკემბრის ჩუქების ხელშეკრულებების საფუძველზე მეუღლეზე - მ. ს-ზე გადაფორმება; ი/მ „ი. კ-ის მიერ 2016 წლის 24 ივნისს საკონტროლო-სალარო აპარატების ... და ... რეგისტრაციიდან მოხსნა, რომელიც შემდეგ დარეგისტრირდა ი. კ-ის ქვისლის - მ. ხ-ის მიერ დარეგისტრირებულ შპს „...“ სახელზე; შპს „...“ მიერ სამეწარმეო საქმიანობის გაგრძელება იმავე მისამართზე, რა მისამართზეც ფუნქციონირებდა ი/მ ი. კ-ე; ი. კ-ის და მისი შვილის შპს „...“ დასაქმება და ხელფასის აღება; ასევე შპს „...“ დაფუძნებამდე ი/მ ი. კ-ესთან დასაქმებული მ. ხ-ის მიერ საქმიანობის გაგრძელება შპს „...“, 2016 წლის 29 ივნისიდან განცხადებით მიმართვა მარეგისტრირებელი ორგანოსათვის და სამეწარმეო საქმიანობის შეჩერება. ზემოაღნიშნული გარემოებები ნათლად ადასტურებს, რომ დასახელებული პირების ერთმანეთისაგან განსხვავება მოცემული ბიზნესსაქმიანობიდან გამომდინარე, შეუძლებელია.
საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, საქმის მასალებით დადასტურებულია, რომ სახეზეა საოჯახო ბიზნესი და მოგების მიღების საერთო მიზანი. ასევე სახეზეა ერთი სამართლებრივი ფორმით საქმიანობის შეჩერება და იმავე სამართლებრივი სიკეთეების საშუალებით (ერთი და იგივე სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები) ახალი სუბიექტის მიერ სამეწარმეო საქმიანობის გაგრძელება. მოცემულ შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელს გააჩნდა მოლოდინი შეუსრულებელი საგადასახადო ვალდებულების დაკისრების თაობაზე, რის შემდეგაც ეტაპობრივად განახორციელა მის საკუთრებაში არსებული აქტივების ოჯახის წევრებზე განკარგვა.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ი/მ ი. კ-ის მიერ განხორციელებულ ქმედებათა ჯაჭვი მიზანმიმართულია გადასახადებისა და საგადასახადო დავალიანების უზრუნველყოფის ღონისძიებების თავის არიდებისათვის, რაც ქმნის ი/მ ი. კ-ის, მ. ს-ის, მ. ხ-ისა და შპს „...“ ერთმანეთის ცრუმაგიერ პირებად აღიარების საფუძველს.
საკასაციო პალატა მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლზე, რომლის შესაბამისად, თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს გარემოებანი, რომლებზედაც იგი ამყარებს თავის მოთხოვნებსა და შესაგებელს. ამ გარემოებათა დამტკიცება შეიძლება თვით მხარეთა (მესამე პირთა) ახსნა-განმარტებით, მოწმეთა ჩვენებით, ფაქტების კონსტატაციით, წერილობითი თუ ნივთიერი მტკიცებულებებითა და ექსპერტთა დასკვნებით. საქმის გარემოებები, რომლებიც კანონის თანახმად უნდა დადასტურდეს გარკვეული სახის მტკიცებულებებით, არ შეიძლება დადასტურდეს სხვა სახის მტკიცებულებებით. საკასაციო პალატა ასევე მიუთითებს მხარეთა შორის მტკიცების ტვირთის განაწილების ინსტიტუტზე, რომელსაც აქვს არა მარტო საპროცესო-სამართლებრივი, არამედ მატერიალურ-სამართლებრივი მნიშვნელობაც, რაც მდგომარეობს იმაში, რომ ფაქტის დაუმტკიცებლობის არახელსაყრელი შედეგები უნდა დაეკისროს იმ მხარეს, რომელსაც ამ ფაქტის დამტკიცება ევალებოდა. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი აგებულია შეჯიბრებითობის პრინციპზე, რაც ოფიციალობის პრინციპის გათვალისწინებით სრულად, გამოიყენება ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში. მითითებული პრინციპის შესაბამისად, მხარეები თავად განსაზღვრავენ, თუ რომელი ფაქტები უნდა დაედოს საფუძვლად მათ მოთხოვნებს ან რომელი მტკიცებულებებით უნდა იქნეს დადასტურებული ეს ფაქტები (ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსისა და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-4 მუხლები). ამასთან, სამართლებრივი ურთიერთობა შეიძლება აღმოცენდეს, განვითარდეს ან შეწყდეს მხოლოდ იურიდიული ფაქტის საფუძველზე. ფაქტის დადასტურებას აქვს არა მარტო საპროცესო, არამედ მატერიალურ-სამართლებრივი მნიშვნელობა.
მოცემულ შემთხვევაში, სახეზეა საგადასახადო ვალდებულებების მქონე გადასახადის გადამხდელის - ი/მ ი. კ-ის მხრიდან საგადასახადო კოდექსის 43-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტითგათვალისწინებული გადასახადის გადამხდელის ვალდებულებების - გადასახადის გადახდისაგან თავის არიდების მიზნით მ. ს-თან, მ. ხ-სა და შპს „...“ ისეთ კავშირში შესვლა, რომ პრაქტიკულად შეუძლებელია მათი ერთმანეთისაგან განსხვავება, რამდენადაც მათ შორის წარმოშობილი სამართლებრივი ურთიერთობა მხოლოდ ფორმალურია და ატარებს ფიქციურ ხასიათს, რომელიც საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებების მიქცევის თავიდან არიდებას ემსახურება, რაც მოპასუხეთა ცრუმაგიერობაზე მიუთითებს.
საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ კასატორმა - სსიპ შემოსავლების სამსახურმა დაადასტურა ის ფაქტობრივი გარემოებები, რაც საფუძვლად უდევს მის მოთხოვნას. ამასთან, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში სახეზეა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის „ე“ ქვეპუნქტის დარღვევა, რომლის თანახმად, გადაწყვეტილება ყოველთვის ჩაითვლება კანონის დარღვევით მიღებულად, თუ იგი იურიდიულად არ არის საკმარისად დასაბუთებული (გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტური საფუძვლები), ხოლო ამავე კოდექსის 411-ე მუხლის თანახმად, საკასაციო სასამართლო თვითონ მიიღებს გადაწყვეტილებას საქმეზე, თუ არ არსებობს ამ კოდექსის 412-ე მუხლით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების გაუქმებისა და საქმის სააპელაციო სასამართლოში ხელახლა განსახილველად დაბრუნების საფუძვლები.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს, გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2018 წლის 25 იანვრის განჩინება და მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება, რომლითაც სსიპ შემოსავლების სამსახურის სარჩელი უნდა დაკმაყოფილდეს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 55-ე მუხლის პირველი ნაწილით, 411-ე მუხლით და

გ ა დ ა წ ყ ვ ი ტ ა:

1. სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2018 წლის 25 იანვრის განჩინება და საქმეზე მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება;
3. სსიპ შემოსავლების სამსახურის სარჩელი დაკმაყოფილდეს;
4. ი/მ ი. კ-ე, მ. ს-ი, მ. ხ-ი და შპს „...“ ცნობილ იქნენ ერთმანეთის ცრუმაგიერ პირებად;
5. მოპასუხეებს - ი/მ ი. კ-ეს, მ. ს-ს, მ. ხ-ს და შპს „...“ სოლიდარულად დაეკისროთ სამივე ინსტანციის სასამართლოში გადასახდელი სახელმწიფო ბაჟის - (100+150+300) 550 ლარის გადახდა სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ შემდეგ ანგარიშზე: ქ. თბილისი, სახელმწიფო ხაზინა, ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი №300773150;
6. საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება.

თავმჯდომარე ვ. როინიშვილი




მოსამართლეები: მ. ვაჩაძე




ნ. სხირტლაძე