ბს-261-261(კ-18) 22 ნოემბერი, 2018წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: მაია ვაჩაძე, ვასილ როინიშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, ზეპირი განხილვის გარეშე, განიხილა ა(ა)იპ … საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლები თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 16.11.2017წ. განჩინებაზე.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

ა(ა)იპ … 28.01.2016წ. სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხე სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიმართ და მოითხოვა: სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის საინფორმაციო-ანალიტიკური დეპარტამენტის, ოპერატიულ-ტექნიკური დეპარტამენტის, კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის, სახელმწიფო უსაფრთხოების დეპარტამენტის, კონტრტერორისტული ცენტრის, ოპერატიული ღონისძიებების დეპარტამენტის, სპეციალური ოპერაციების დეპარტამენტის დასაქმებულ მოსამსახურეთა რაოდენობის განმსაზღვრელი საშტატო ნუსხების სახელმწიფო საიდუმლოებად მიჩნევის შესახებ გადაწყვეტილების გაუქმება; სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის, კონტრტერორისტული ცენტრის, სახელმწიფო უსაფრთხოების დეპარტამენტის, საინფორმაციო-ანალიტიკური დეპარტამენტის, ოპერატიულ ტექნიკური დეპარტამენტის, ოპერატიული ღონისძიებების დეპარტამენტისა და სპეციალური ოპერაციების დეპარტამენტის დებულებების სახელმწიფო საიდუმლოებად მიჩნევის
შესახებ გადაწყვეტილების გაუქმება; საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურისათვის საინფორმაციო-ანალიტიკური დეპარტამენტის, ოპერატიულ-ტექნიკური დეპარტამენტის, კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის, სახელმწიფო უსაფრთხოების დეპარტამენტის, კონტრტერორისტული ცენტრის, ოპერატიული ღონისძიებების დეპარტამენტის, სპეციალური ოპერაციების დეპარტამენტის სტრუქტურულ ქვედანაყოფებში დასაქმებულ მოსამსახურეთა რაოდენობის განმსაზღვრელი საშტატო ნუსხების გაცემის დავალება; სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურისათვის კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის, კონტრტერორისტული ცენტრის, სახელმწიფო უსაფრთხოების დეპარტამენტის, საინფორმაციო-ანალიტიკური დეპარტამენტის, ოპერატიულ ტექნიკური დეპარტამენტის, ოპერატიული ღონისძიებების დეპარტამენტისა და სპეციალური ოპერაციების დეპარტამენტის დებულებების გაცემის დავალება; სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურისათვის ,,კონტრდაზვერვითი საქმიანობის შესახებ“ კანონის მე-9 მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული ოპერატიულ-ტექნიკური ღონისძიებების 2010-2015 წლების განმავლობაში გამოყენების სტატისტიკის, ,,კონტრდაზვერვითი საქმიანობის შესახებ“ კანონის მე-15 მუხლით გათვალისწინებული ღონისძიებების (შეთანხმებული ელექტრონული თვალთვალი) 2010-2015 წლების განმავლობაში გამოყენების სტატისტიკის გაცემის დავალება; ასევე მოპასუხისთვის ინფორმაციის გაცემის დავალება იმის შესახებ, ,,კონტრდაზვერვითი საქმიანობის შესახებ“ კანონის მე-6 მუხლის მე-2 პუნქტის მიხედვით, რამდენ შემთხვევაში მოხდა ოპერატიული და ოპერატიულ ტექნიკური ღონისძიებების შედეგად მოპოვებული დოკუმენტების, მასალების და სხვა მონაცემების გამოყენება სამართალდაცვითი მიზნებისათვის.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 02.12.2016წ. გადაწყვეტილებით სარჩელი არ დაკმაყოფილდა, რაც სააპელაციო წესით გასაჩივრდა ა(ა)იპ … მიერ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 16.11.2017წ. განჩინებით სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა გასაჩივრებული გადაწყვეტილება, რაც საკასაციო წესით გასაჩივრდა ა(ა)იპ … მიერ.
კასატორი მიიჩნევს, რომ უსაფრთხოების სამსახური არის დახურული ორგანო, რომლის კონტროლი შეუძლებელია. სასამათრლომ ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში უნდა შეაფასოს გასაიდუმლოების შესახებ უსაფრთხოების სამსახურის გადაწყვეტილების თანაზომიერება. საქართველოს კონსტიტუცია, სზაკ-ის მე-10, 28-ე მუხლები უზრუნველყოფს საჯარო ინფორმაციის საქვეყნოობას, კანონით გათვალისწინებული შემთხვევების გარდა საჯარო ინფორმაცია ღიაა. ,,სახელმწიფო საიდუმლოების შესახებ’’ კანონის მიხედვით, ინფორმაციის სახელმწიფო საიდუმლოებად მიჩნევისათვის სამი ელემენტის არსებობა არის სავალდებულო: სახეზე უნდა იყოს ქვეყნის თავდაცვის, უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დაცვის სფეროებში არსებული ინფორმაცია; უნდა არსებობდეს სახელმწიფო სუვერენიტეტის, კონსტიტუციური წყობილების, პოლიტიკური და ეკონომიკური ინტერესებისათვის ზიანის მიყენების შესაძლებლობა და ინფორმაცია გასაიდუმლოებული უნდა იქნეს დადგენილი წესით. ა(ა)იპ … თხოვს ინფორმაციას სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ზოგიერთ ქვედანაყოფში დასაქმებულ მოსამსახურეთა რაოდენობის შესახებ, თანამშრომელთა იდენტიფიცირების გარეშე. თანამშრომელთა რაოდენობა არ წარმოადგენს ინფორმაციას სადაზვერვო, კონტრსადაზვერვო და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობების და ფარული საგამოძიებო მოქმედებების თაობაზე. გაუგებარია რა სახის ზიანი შეიძლება გამოიწვიოს მოსამსახურეთა რაოდენობის გამჟღავნებამ, მათი იდენტიფიცირების, სამუშაო აღწერილობისა და ფუნქცია-მოვალეობების გამჟღავნების გარეშე. მოსამსახურეთა რაოდენობის დასაიდუმლოებას არ ითვალისწინებს საქართველოს მთავრობის 24.09.2015წ. N507 დადგენილებით დამტკიცებული ,,სახელმწიფო საიდუმლოებისათვის მიკუთვნებული ინფორმაციების ნუსხა’’, ამასთანავე, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური ფინანსდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, შესაბამისად საზოგადოებას აქვს ლეგიტიმური ინტერესი ფლობდეს ინფორმაციას თანამშრომელთა იმ რაოდენობის შესახებ, რომლებიც ბიუჯეტიდან იღებენ ხელფასს. საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა უზრუნველყოფს ხელისუფლების ანგარიშვალდებულებას, მთავრობის საქმიანობის გამჭვირვალობასა და საბიუჯეტო სახსრების განკარგვის ღიაობას. ინფორმაციის არაპროპორციული დასადუმლოების პრაქტიკა ართულებს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის საქმიანობაზე დაკვირვებას და არათანაზომიერად ზღუდავს ინფორმაციის მიღების უფლების განხორციელებას.
კასატორი მიიჩნევს, რომ დაუსაბუთებელია სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის გარკვეული სტრუქტურული ერთეულების დებულებების დასაიდუმლოებაც. დებულებები არ შეიძლება წარმოადგენდეს სახელმწიფო საიდუმლოებას, რადგან ისინი განსაზღვრავენ დეპარტამენტების მუშაობის ორგანიზაციას, საქმიანობის პრინციპებს, უფლება-მოვალეობებსა და ფუნქციებს და არ შეიცავენ ინფორმაციას სადაზვერვო, კონტრსადაზვერვო და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობების და ფარული საგამოძიებო მოქმედებების გეგმებისა და კონკრეტული ღონისძიებების თაობაზე. ინფორმაციის შემხებლობა სადაზვერვო, კონტრსადაზვერვო და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობებთან საკმარისი არ არის ინფორმაციის სახელმწიფო საიდუმლოებად მიჩნევისათვის. დეპარტამენტის დებულებები არ იქნება ისეთი ინფორმაციის შემცველი, რომელთა გამჟღავნებამ შესაძლოა ზიანი მიაყენოს სახელმწიფო სუვერენიტეტს, კონსტიტუციურ წყობილებას, ქვეყნის პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ინტერესებს. კასატორი უთითებს, რომ სზაკ-ის 42-ე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტის მიხედვით დაუშვებელია ისეთი ინფორმაციის გასაიდუმლოება, როგორიცაა საჯარო დაწესებულების სტრუქტურის აღწერა, მოსამსახურეთა ფუნქციების განსაზღვრისა და განაწილების, აგრეთვე გადაწყვეტილებათა მიღების წესი. ,,სახელმწიფო საიდუმლოებისათვის მიკუთვნებული ინფორმაციების ნუსხის’’ მე-19 მუხლის ,,გ’’ პუნქტის მიხედვით, დაზვერვის, სახელმწიფო უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დაცვის სფეროში სახელმწიფო საიდუმლოებას წარმოადგენს სადაზვერვო, კონტრსადაზვერვო და სხვა სპეცსამსახურების სტრუქტურა, ფუნქციური მოვალეობანი და მონაცემები ფარული თანამშრომლობის შესახებ, რომელთა გამჟღავნება გამოააშკარავებს მათი მუშაობის მიმართულებას და დაინტერესების ობიექტებს. ამდენად, სახელმწიფო საიდუმლოებად მიჩნეულია არა ზოგადად სტრუქტურა და ფუნქციური მოვალეობანი, არამედ მხოლოდ ისეთი ინფორმაცია, რომელიც გაამჟღავნებს მუშაობის მიმართულებას და დაინტერესების ობიექტებს. კასატორის მიერ მოთხოვნილი დებულებების ზოგადი ხასიათიდან გამომდინარე, არ შეიძლება მათი გაცნობით გამჟღავნდეს მსგავსი ინფორმაცია. იმავე ნუსხის მე-19 მუხლის ,,ი’’ ქვეპუნქტის მიხედვით, სახელმწიფო საიდუმლოებას წარმოადგენს უსაფრთხოების სამსახურის შიდასაუწყებო ნორმატიული აქტები, რომლებიც აწესრიგებენ შიდა საქმიანობას უშუალოდ სახელმწიფო უსაფრთხოების, მართლწესრიგის დაცვისა და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის სფეროებში. აღნიშნულ შემთხვევაში ტერმინი ,,თავდაცვა’’ და ,,სახელმწიფო უსაფრთხოება’’ არ უნდა იქნას განმარტებული ზედმეტად ფართოდ. მის შინაარსს ავიწროვებს თავად ნორმა, რომელიც ამბობს, რომ ნორმატიული აქტი უნდა იყოს შიდა საქმიანობის მარეგულირებელი და უშუალო შემხებლობა უნდა ჰქონდეს სახელმწიფო უსაფრთხოებასთან. შიდა საქმიანობა მოიცავს სფეროს, რომელსაც არ აქვს შემხებლობა სამოქალაქო პირებთან.
კასატორი აღნიშნავს, რომ ,,სახელმწიფო საიდუმლოების შესახებ“ კანონის მე-7 მუხლის მიხედვით, აკრძალულია სახელმწიფო საიდუმლოებისათვის იმ ინფორმაციის მიკუთვნება, რომლითაც შეიძლება შეილახოს ან შეიზღუდოს ადამიანის ძირითადი უფლებები. კანონის აღნიშნულ ნორმას უპირატესი იურიდიული ძალა აქვს მთავრობის დადგენილების მიმართ. ცალკეული ფუნქციები, რასაც კონტრდაზვერვის დეპარტამენტი, კონტრტერორისტული ცენტრი და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური ახორციელებენ, მჭიდრო კავშირშია ადამიანის ძირითად უფლებებთან და მათ შეზღუდვასთან. ისინი ახორციელებენ ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებებს, სისხლის საპროცესო სამართლებრივი იძულების ღონისძიებებს და სისხლის სამართლის საქმეთა გამოძიებას.
კასატორი თვლის, რომ დაუსაბუთებელია აგრეთვეა სტატისტიკური ინფორმაციის დასაიდუმლოების მიზანი. ,,სახელმწიფო საიდუმლოების შესახებ’’ კანონი არ ითვალისწინებს სტატისტიკური მონაცემების სახელმწიფო საიდუმლოებად მიჩნევის შესაძლებლობას. სტატისტიკური ინფორმაციის გაცემა არ გულისხმობს საქმიანობის გეგმების, ორგანიზების, მატერიალურ-ტექნიკური უზრუნველყოფის საშუალებების, ფორმების, მეთოდებისა და შედეგების გამჟღავნებას. შესაბამისად, მას არ შეუძლია ზიანი მიაყენოს ქვეყნის სუვერენიტეტს, პოლიტიკურ თუ ეკონომიკურ ინტერესებს. სტატისტიკური ინფორმაციის გაცემით არ მჟავნდება ოპერატიული და ოპერატიულ-ტექნიკური საშუალებებით მოპოვებული ინფორმაცია და გამოყენებული მოწყობილობები. ამდენად, არ არსებობს აღნიშნული ინფორმაციის სახელმწიფო საიდუმლოებად მიჩნევის საფუძველი.
კასატორმა მიუთითა ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს 25.09.2013წ. გადაწყვეტილებაზე საქმეზე ,,ახალგაზრდა ინიციატივა ადამიანის უფლებებისათვის სერბეთის წინააღმდეგ“, რომლის მიხედვით აპლიკანტი დაზვერვის სამსახურიდან ითხოვდა ინფორმაციას იმის თაობაზე, თუ რამდენი ადამიანის მიმართ განხორციელდა ელექტრონული თვალთვალი 2005 წელს. სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ვინაიდან აპლიკანტი საჯარო ინტერესის მქონე ინფორმაციის ლეგიტიმური მოპოვებით იყო დაკავებული და მიზნად ისახავდა საზოგადოების ინფორმირებასა და საჯარო დისკუსიის ხელშეწყობას, მიჩნეულ იქნა, რომ უარი ინფორმაციის გაცემაზე ეწინააღმდეგებოდა ევროპულ კონვენციას.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო გასაჩივრებული განჩინების გაცნობის, საქმის მასალების შესწავლის, ა(ა)იპ … საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის განსახილველად დაშვების ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
კასატორის მითითება ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს 25.09.2013წ. გადაწყვეტილებაზე საქმეზე ,,ახალგაზრდა ინიციატივა ადამიანის უფლებებისათვის სერბეთის წინააღმდეგ“, არ ასაბუთებს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობას, რადგან აღნიშნულ გადაწყვეტილებაში სასამართლომ განმარტა, რომ გამოხატვის თავისუფლება თავისი ონტოლოგიური ბუნებიდან გამომდინარე, არ არის აბსოლუტური უფლება, გარკვეული ფაქტობრივი გარემოებების არსებობისას, დაიშვება მისი შეზღუდვა, თუმცა ნებისმიერ შეზღუდვას უნდა ჰქონდეს შიდასახელმწიფოებრივ კანონმდებლობაში შესაბამისი საკანონმდებლო საფუძველი, ჩარევა უნდა ემსახურებოდეს ლეგიტიმურ მიზანს და ჩარევა უნდა წარმოადგენდეს აუცილებელ და პროპორციულ ღონისძიებას დემოკრატიულ საზოგადოებაში. სასამართლომ მიიჩნია, რომ დარღვეული იყო პროპორციულობის ტესტის პირველი საფეხური, კერძოდ, სერბეთის სახელმწიფო უწყებების უარი ინფორმაციის გაცემაზე არ შეესაბამებოდა ეროვნულ კანონმდებლობას, რის გამოც დადგინდა კონვენციის მე-10 მუხლის დარღვევა. დარღვევის დადგენისას სასამართლოს აღარ უმსჯელია ჩარევის ლეგიტიმურ მიზანსა და სახელმწიფოს ქმედებათა აუცილებლობასა თუ პროპორციულობაზე, რადგან ამის საჭიროება აღარ არსებობდა სახელმწიფოს მიერ ეროვნული ნორმატიული დანაწესების დარღვევის გამო. განსახილველ შემთხვევაში საკასაციო პალატა იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მოსაზრებას, რომ მოპასუხე სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ქმედებები არ ეწინააღმდეგება კანონმდებლობას, ამდენად, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს ხსენებული გადაწყვეტილება არ ქმნის საკასაციო საჩივრის დაშვების საფუძველს. გასათვალისწინებელია აგრეთვე, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო რიგ გადაწყვეტილებებში შეზღუდულად განმარტავს მე-10 მუხლით გარანტირებულ ინფორმაციის მიღების თავისუფლებას და მასში არ მოიაზრებს საზოგადოების წევრების უფლებას მოითხოვონ და მიიღონ ინფორმაცია საჯარო ხელისუფლებისაგან, სასამართლო აღნიშნავს, რომ ინფორმაციის მიღების თავისუფლება უკრძალავს მთავრობას შეზღუდოს პირი იმ ინფორმაციის მიღებისაგან, რომლის მიწოდებაც სხვა პირებს სურთ მისთვის, მე-10 მუხლი, როგორც წესი, არ ანიჭებს პირს ხელმისაწვდომობის უფლებას სახელმწიფო უწყებებში დაცულ მონაცემებზე და არ გულისხმობს მთავრობის ვალდებულებას მიაწოდოს ასეთი ინფორმაცია პირს (Leander v. Sweden, §74; Gaskin v. the United Kingdom, §52).
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორი ვერ ასაბუთებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, ვერ აქარწყლებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და დასკვნებს.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციის 6.1 მუხლი ავალდებულებს სასამართლოს, დაასაბუთოს თავისი გადაწყვეტილება, რაც არ უნდა იქნეს გაგებული თითოეულ არგუმენტზე დეტალური პასუხის გაცემად (იხ. ჯღარკავა საქართველოს წინააღმდეგ, §71; Van de Hurk v. Netherlands, par.61, Garcia Ruiz v. Spain [GC] §26; Jahnke and Lenoble v France (dec.); Perez v France [GC], § 81).
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს, მათ სამართლებრივ შეფასებას და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა დავა.
საქართველოს კანონმდებლობა ითვალისწინებს ინფორმაციის უზრუნველყოფის მაღალ გარანტიებს, რომელიც აღემატება გამჭვირვალობის საერთაშორისო სტანდარტებს (კონვენციის მე-10 მუხ.), კერძოდ, ეროვნული კანონმდებლობით აღიარებულია სახელმწიფო დაწესებულებებში არსებული ოფიციალური დოკუმენტების გაცნობის უფლება, თუ ისინი არ შეიცავენ სახელმწიფო, პროფესიულ ან კომერციულ საიდუმლოებას. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ სახელმწიფო დაწესებულებაში არსებული ინფორმაციის გაცნობა ინფორმაციული თვითგამორკვევისა და პირის თავისუფალი განვითარების უფლების მნიშვნელოვანი პირობაა, თუმცა უკეთუ ინფორმაცია სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველია, მისი გაცემის შეზღუდვის შესაძლებლობა კონსტიტუციითვე არის გათვალისწინებული. სახელმწიფო საიდუმლოება არის ქვეყნის თავდაცვის, ეკონომიკის, საგარეო ურთიერთობათა, დაზვერვის, სახელმწიფო უსაფრთხოების, მართლწესრიგის დაცვისა და სამოქალაქო უსაფრთხოების სფეროებში არსებული ინფორმაცია, რომლის გამჟღავნებამ ან დაკარგვამ შეიძლება ზიანი მიაყენოს საქართველოს ან საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულების ან შეთანხმების მონაწილე მხარის სუვერენიტეტს, კონსტიტუციურ წყობილებას, პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ინტერესებს და რომელიც კანონით ან/და საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით ან შეთანხმებით დადგენილი წესით წინასწარ დასაიდუმლოებულია ან მიჩნეულია სახელმწიფო საიდუმლოებად და სახელმწიფოს მიერ დაცვას ექვემდებარება („სახელმწიფო საიდუმლოების შესახებ“ კანონის 1.1. მუხ.). სახელმწიფო საიდუმლოებას შეიძლება მიეკუთვნოს ინფორმაცია სადაზვერვო, კონტრსადაზვერვო და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობების და ფარული საგამოძიებო მოქმედებების გეგმების, ორგანიზების, მატერიალურ-ტექნიკური უზრუნველყოფის საშუალებების, ფორმების, მეთოდებისა და შედეგების შესახებ, აგრეთვე კონკრეტული ღონისძიებებისა და პროგრამების დაგეგმვის, განხორციელებისა და დაფინანსების თაობაზე (კანონის მე-6 მუხ., „დ.ა“ ქვ.პ.), ამასთანავე, სახელმწიფო საიდუმლოებას არ შეიძლება მიეკუთვნოს ნორმატიული აქტები, გარდა ქვეყნის თავდაცვის, სახელმწიფო უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დაცვის სფეროებში სახელმწიფო ინტერესებთან დაკავშირებული შესაბამისი უწყებების ნორმატიული აქტებისა, რომლებიც აწესრიგებს მათ საქმიანობას ქვეყნის თავდაცვის, დაზვერვის, სახელმწიფო უსაფრთხოების, მართლწესრიგის დაცვის და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის სფეროებში (კანონის 7.2 მუხ.). გასათვალისწინებელია, რომ მსგავსი შინაარსის ნორმას იცნობდა „სახელმწიფო საიდუმლოების შესახებ“ 29.10.1996წ. კანონის (ძალადაკარგულია 19.02.2015წ.) 8.2 მუხლიც, თუმცა იმ განსხვავებით, რომ დაუშვებელი იყო ნორმატიული აქტების გასაიდუმლოება, გარდა შიდა საქმიანობის მომწესრიგებელი აქტებისა. ამჟამად მოქმედი ნორმის მიხედვით აღარ კეთდება მითითება შიდა საქმიანობაზე და დაშვებულია ქვეყნის თავდაცვის, დაზვერვის, სახელმწიფო უსაფრთხოების, მართლწესრიგის დაცვის და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის სფეროებში ორგანოთა საქმიანობის მომწესირგებელი აქტების დასაიდუმლოება, რაც ადასტურებს სახელმწიფო უსართხოების სამსახურის კონკრეტული დეპარტამენტების დებულებების ღიაობის შესახებ მოსარჩელის მოსაზრებათა უსაფუძვლობას. აღნიშნულ მონაცემთა დასაიდუმლოების შესახებ დათქმას შეიცავს აგრეთვე საქართველოს მთავრობის 24.09.2015წ. N507 დადგენილებით დამტკიცებული „სახელმწიფო საიდუმლოებისათვის მიკუთვნებული ინფორმაციების ნუსხა“, რომლის მე-19 მუხლის თანახმად, სახელმწიფო საიდუმლოებას წარმოადგენს სადაზვერვო, კონტრსადაზვერვო და სხვა სპეცსამსახურების სტრუქტურა, ფუნქციური მოვალეობანი („გ“ ქვ.პ.), სადაზვერვო, კონტრსადაზვერვო, ოპერატიული და ოპერატიულ-ტექნიკური საქმიანობისა და ფარული საგამოძიებო მოქმედებების კონკრეტული ამონცანები, გეგმები და ანგარიშები („დ“ ქვ.პ.), სადაზვერვო, კონტრსადაზვერვო და სხვა სპეციალური სამსახურების სტრუქტურული ქვედანაყოფების პირობით დასახელებები, საქმიანობის მიმართულებები, ფორმები და მეთოდები („ზ“ ქვ.პ.), სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის შიდასაუწყებო ნორმატიული აქტები, რომლებიც აწესრიგებენ მათ შიდა საქმიანობას უშუალოდ დაზვერვის, სახელმწიფო უსაფრთხოების, სამოქალაქო უსაფრთხოების, მართლწესრიგის დაცვისა და ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის სფეროებში („ი“ ქვ.პ.). ამ კუთხით საკასაციო პალატა ყურადღებას ამახვილებს აგრეთვე იმ გარემოებაზე, რომ საჯაროდ ხელმისაწვდომია საქართველოს მთავრობის 30.07.2015წ. N385 დადგენილებით დამტკიცებული „საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის დებულება“, რომლითაც განსაზღვრულია სამსახურის საქმიანობის მიმართულებები (3.2 მუხ.), მისი სტრუქტურული ქვედანაყოფები (მე-6 მუხ.) და მათი ამოცანები (მე-7 მუხ.). ამდენად, საზოგადოებას აქვს ინფორმაცია მოპასუხისა და მისი სტრუქტურული ქვედანაყოფების საქმიანობის ზოგადი მიმართულებების, სტრუქტურისა და მონაცემების შესახებ. სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის საქმიანობის სახელმძღვანელო პრინციპები, მიმართულებები, ფუნქციები და ამ ფუნქციათა განსახორციელებლად მინიჭებული უფლებამოსილებები განსაზღვრულია აგრეთვე „საქართველოს სახელმწიფო უსართხოების სამსახურის შესახებ“ კანონით (მე-4, მე-5, მე-11, მე-12 მუხლები). ამ ფონზე გაურკვეველია რა ლეგიტიმურ მიზანს შეიძლება ესახურებოდეს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მოსარჩელის მიერ მითითებულ დეპარტამენტთა დებულებების გასაჯაროება. ასევე გაურკვეველია კონკრეტულ დეპარტამენტებში დასაქმებულ პირთა ოდენობის შესახებ ინფორმაციის მოთხოვნის ლეგიტიმური მიზანი, რადგან ღიაა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში დასაქმებულ პირთა საერთო ოდენობა და ეს მონაცემი ელექტრონულად ხელმისაწვდომია. ის, რომ კასატორი არ ითხოვს კონკრეტულ მოსამსახურეთა ან ოპერაციათა შესახებ მონაცემებს, არ აქცევს მის მიერ მოთხოვნილ ინფორმაციას საჯარო ინფორმაციად, რადგან საკითხი ეხება სახელმწიფო საიდუმლოებას და არა პერსონალურ მონაცემთა დაცვას. სახელმწიფო საიდუმლოებაში მნიშვნელოვანია ინფორმაციის შინაარსი და არა კონკრეტულ პირთა თუ მოვლენათა იდენტიფიკაციის საკითხი, რაც გადამწყვეტია პერსონალურ მონაცემთათვის.
კასატორის მოსაზრება, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური ჩაკეტილი ორგანოა და მის საქმიანობაზე კონტროლი ვერ ხორციელდება, არ არის დასაბუთებული. „საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის შესახებ“ კანონი ითვალისწინებს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის კონტროლის არა ერთ მექანიზმს, კერძოდ, სამსახურზე ხორციელდება როგორც საპარლამენტო (45-ე მუხ.), ასევე სამთავრობო კონტროლი (46-ე მუხ.), საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებათა ჩატარება, რომლებიც ზღუდავს საქართველოს კონსტიტუციით აღიარებულ ადამიანის უფლებებსა და თავისუფლებებს, დაიშვება სასამართლოს მოტივირებული გადაწყვეტილებით, კანონით დადგენილი წესით (47-ე მუხ.), სამსახურის მიერ საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის სახსრების და სახელმწიფოს სხვა მატერიალური ფასეულობების გამოყენებასა და ხარჯვას ზედამხედველობს სახელმწიფო აუდიტის სამსახური (48-ე მუხ.), სამსახურის, როგორც საგამოძიებო ორგანოს, მიერ საქმიანობის განხორციელებისას კანონის ზუსტ და ერთგვაროვან შესრულებას კანონით დადგენილი წესით ზედამხედველობს პროკურატურა (49-ე მუხ.), ამასთანავე, კონტროლის მიღმა არ რჩება სამსახურის თითოეული მოხელის საქმიანობა, რომელიც კონტროლდება სამსახურის გენერალური ინსპექციის მიერ (50-ე მუხ.). გასათვალისწინებელია აგრეთვე, რომ პირი არ არის მოკლებული შესაძლებლობას უშუალოდ მის მიმართ განხორციელებული საპროცესო მოქმედებები გაასაჩივროს სასამართლო წესით.
საკასაციო პალატა იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მოსაზრებას, რომ ინფორმაციის მიღების თავისუფლების შეზღუდვა დასაშვებია სახელმწიფო უშიშროების, ტერიტორიული მთლიანობისა და საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვის საფუძვლით. ევროპული სასამართლოს პრეცენდენტული სამართალი აღიარებს ეროვნული სახელმწიფოების ფართო დისკრეციას ზემოაღნიშნული მიზნების შეფასებაში (იხ. მაგ.: Leander v. Sweden §74, Hadjianastassiou v. Greece §47, Sdruzeni Jihoceske Matky v. Czech Republic §1.1). ამასთანავე, მნიშვნელოვანია, რომ სახელმწიფო არ ზღუდავს ეროვნული უსაფრთხოების სფეროში ყველა შესაძლო ინფორმაციაზე წვდომას, ამ მიმართულებით ღიაა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის, მისი სტრუქტურების ამოცანები, მათი მიღწევის ზოგადი გზები და საშუალებები, კონტროლის მექანიზმები და სხვ.., თუმცა გარკვეულ, კანონმდებლობით განსაზღვრულ, ინფორმაციასთან ხელმისაწვდომობა შეზღუდულია შესაბამისი ლეგიტიმური მიზნით, რაც თანამედროვე, დემოკრატიული საზოგადოებისათვის მისაღები სტანდარტია. კონვენციის 10.2 მუხლით გათვალისწინებული უფლება არ უნდა იქნეს აღქმული, როგორც სახელმწიფოსათვის პოზიტიური ვალდებულების დაკისრება საჯარო გახადოს სამხედრო, სადაზვერვო ან საპოლიციო საკითხებთან დაკავშირებული ნებისმიერი სახის საიდუმლო ინფორმაცია ან დოკუმენტები (Sirbu and others v. Moldova §18). ამდენად, არსებული ნორმატიული მოწესრიგების არსებობის პირობებში, მართებულია ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მოსაზრება სასარჩელო მოთხოვნათა უსაფუძვლობის შესახებ. სზაკ-ის 42-ე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტის ზოგადი დათქმა არსებული სპეციალური რეგულირების პირობებში, ვერ ცვლის ვითარებას.
რაც შეეხება კასატორის მოთხოვნას კონკრეტული საგამოძიებო მოქმედებების განხორციელების სტატისტიკის შესახებ, საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ სტატისტიკის ფარგლებში ხდება მონაცემთა შეგროვება, დამუშავება და ანალიზი. სტატისტიკურ მონაცემებზე დაყრდნობით შესაძლებელია გარკვეული დასკვნების გამოტანა ორგანოს საქმიანობის მიმართულებების, პრიორიტეტების, განვითარების ტენდენციის, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ თავის ფუნქციათა განხორციელებისას უპირატესად გამოყენებადი ოპერატიულ-ტექნიკური ღონისძიებების შესახებ. ამდენად, არასწორია მოსაზრება, რომ სტატისტიკის გაცემით შეუძლებელია სახელმწიფო უსაფრთხოებისთვის ზიანის მიმყენებელი მონაცემების გამჟღავნება. ამასთანავე, გასათვალისწინებელია, რომ სისხლის სამსართლის საპროცესო კოდექსის 1431 მუხლით გათვალისწინებულ ფარულ საგამოძიებო მოქმედებათა გამოყენების თაობაზე უფლებამოსილ პირთა/ორგანოთა შუამდგომლობებზე სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილებების შესახებ სტატისტიკა ღიაა. რაც შეეხება ,,კონტრდაზვერვითი საქმიანობის შესახებ“ კანონის მე-9 მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული ოპერატიულ-ტექნიკური ღონისძიებებისა და შეთანხმებული ელექტრონული თვალთვალის შესახებ სტატისტიკური ინფორმაციის მიწოდებას, საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ ,,კონტრდაზვერვითი საქმიანობის შესახებ“ კანონის 6.1 მუხლის თანახმად, კონტრდაზვერვითი საქმიანობა გასაიდუმლოებულია, ამ საქმიანობის ამსახველი დოკუმენტები, მასალები და სხვა მონაცემები წარმოადგენს სახელმწიფო საიდუმლოებას.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით საკასაციო პალატა თვლის, რომ კასატორის მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობის საფუძველს. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს - წარმატების პერსპექტივა. ამდენად, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც ა(ა)იპ ... საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ემუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და


დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. ა(ა)იპ … საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 16.11.2017წ. განჩინება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.



თავმჯდომარე: ნ. სხირტლაძე


მოსამართლეები: მ. ვაჩაძე


ვ. როინიშვილი