საქმე Nბს-1041(კ-19) 5 მარტი, 2020 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:
ვასილ როინიშვილი (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ნუგზარ სხირტლაძე
საქმის განხილვის ფორმა - ზეპირი მოსმენის გარეშე
კასატორი - დ. მ-ი (მოსარჩელე)
მოწინააღმდეგე მხარე - საქართველოს გენერალური პროკურატურა (მოპასუხე)
გასაჩივრებული გადაწყვეტილებები: თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 20 ივნისის განჩინება, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 26 ივნისის განჩინება, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 27 ივნისის განჩინება
კასატორის მოთხოვნა - გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღება
დავის საგანი - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ - სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა, სამსახურში აღდგენა და იძულებითი განაცდურის ანაზღაურება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

დ. მ-მა 2016 წლის 5 აგვისტოს სარჩელი აღძრა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში მოპასუხე საქართველოს მთავარი პროკურატურის მიმართ. მოსარჩელემ მოითხოვა საქართველოს მთავარი პროკურორის 2016 წლის 12 ივლისის №… ბრძანების ბათილად ცნობა, საქართველოს მთავარი პროკურატურისთვის ახალი ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ - სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალებით დ. მ-ის საქართველოს პროკურატურის სიღნაღის რაიონულ პროკურატურაში დაუყოვნებლივ აღდგენა იმავე თანამდებობაზე და იმავე პირობებით, საიდანაც მოხდა მისი გათავისუფლება და მოპასუხისათვის დ. მ-ის სასარგებლოდ განაცდური ხელფასის ანაზღაურების დავალება.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 17 იანვრის გადაწყვეტილებით დ. მ-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა დ. მ-მა და მოითხოვა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 17 იანვრის გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 20 ივნისის განჩინებით დაკმაყოფილდა აპელანტ დ. მ-ის შუამდგომლობები მტკიცებულებათა დართვის თაობაზე, არ დაკმაყოფილდა აპელანტ დ. მ-ის შუამდგომლობები მოწინააღმდეგე მხარის - საქართველოს გენერალური პროკურატურისათვის სააპელაციო შესაგებლის შევსების დავალების, საქმის მასალების გენერალურ პროკურატურაში გადაგზავნისა და თბილისის სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარისათვის ინფორმაციის წარმოდგენის დავალების თაობაზე.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 26 ივნისის განჩინებით დაკმაყოფილდა აპელანტ დ. მ-ის შუამდგომლობა 2019 წლის 16 მაისის სხდომის ოქმში შენიშვნების შეტანის თაობაზე, კერძოდ, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 16 მაისს ადგილზე თათბირით მიღებული საოქმო განჩინებები მტკიცებულებათა დართვისა და მტკიცებულებათა გამოთხოვაზე უარის თქმის თაობაზე ჩამოყალიბდა დასაბუთებული განჩინების სახით.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 27 ივნისის განჩინებით დ. მ-ის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 17 იანვრის გადაწყვეტილება.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 27 ივნისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა დ. მ-მა. კასატორმა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და საკასაციო სასამართლოს მიერ ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა. კასატორმა ასევე მოითხოვა სააპელაციო სასამართლოს 2019 წლის 20 ივნისისა და 26 ივნისის განჩინებების გაუქმება და საქმის საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატისათვის გადაცემის შესახებ იშუამდგომლა.
კასატორის მოსაზრებით სააპელაციო სასამართლოს მიკერძოებით აქვს განხილული და შეფასებული ფაქტობრივი გარემოებები. შესაბამისად, მიკერძოებულია მისი სამართლებრივი დასკვნებიც. კასატორის მოსაზრებით სასამარლომ უარი განაცხადა მართლმსაჯულების განხორციელებაზე, როდესაც არ განიხილა მისი საჩივარი საქართველოს მთავარ პროკურატურაში ინტერნეტის დათვალიერებისა და მისი მონაცემების გამოკვლევის შესახებ.
კასატორის მოსაზრებით სააპელაციო საჩივრის დაკმაყოფილების საფუძველს ქმნიდა ის გარემოება, რომ პირველი ინსტანციის სასამარლოს სხდომის ოქმში არ იყო ასახული საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებული მონაცემები. გარდა ამისა 2019 წლის 17 იანვრის სასამართლო სხდომის ოქმი არ იყო ტექნიკურად ჩაწერილი, რაც წარმოადგენდა გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტურ საფუძველს. კასატორის მოსაზრებით ასევე, სასამართლომ შეფასების გარეშე დატოვა მთელი რიგი ფაქტობრივი გარემოებები, რომლებიც წარმოადგენდა ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან საქართველოს პროკურატურის შინაგანაწესის მე-4 მუხლის მე-5 პუნქტის და მე-13 მუხლის მე-3 პუნქტის დარღვევას. კასატორის მოსაზრებით გასაჩივრებული განჩინების გაუქმების სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლი „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძველი არსებობს, რამდენადაც 2019 წლის 26 ივნისის ოქმში შეტანილი არ არის მთავარი პროკურატურიდან გამამართლებელი სტატისტიკის გამოთხოვის შესახებ ინფორმაცია. კასატორის მოსაზრებით დათხოვნის ბრძანებაში მითითებული „პროკურატურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 38-ე მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელის საფუძვლებზე მითითება არ შეიძლება ჩაითვალოს დათხოვნის კანონიერ საფუძვლად. კერძოდ, დათხოვნის ბრძანებაში აღნიშნული არ არის დისციპლინის უხეში დარღვევისთვის დაითხოვეს პროკურატურიდან თუ სისტემატიური დარღვევისთვის. მართებულია სააპელაციო პალატის დასკვნა, რომ ბრძანება განხილული უნდა იყოს სამსახურებრივ დასკვნასთან ერთობლიობაში, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ისინი ერთმანეთს ეწინააღმდეგებოდეს. როდესაც სამსახურებრივ დასკვნაში აღნიშნულია, რომ დ. მ-ი სისტემატიურად არღვევდა დისციპლინას, ბრძანებაშიც აუცილებლად უნდა იყოს მითითება დარღვევის სისტემატიურ ნიშანზე. კასატორის მოსაზრებით გასაჩივრებული ბრძანება არსებითად ეწინააღმდეგება მის საფუძველს, სამსახურებრივი შემოწმების დასკვნას, რაც წარმოადგენს მისი ბათილობის საფუძველს.
კასატორი ასევე სადავოდ ხდის სადავო ბრძანებით განმარტებულ გასაჩივრების წესს და მიუთითებს „პროკურატურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 38-ე მუხლის მე-15 პუნქტზე, ასევე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საქმე №ბს-376-376(2კ-18) 2018 წლის 11 დეკემბრის განჩინებაში მოცემულ განმარტებაზე.
კასატორის განმარტებით ვ. ხ-ის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმის შესახებ სააპელაციო პალატამ არასწორად განმარტა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 83-ე მუხლი, როდესაც მიუთითა, რომ დ. მ-მა დაცვის მხარეს არ გადასცა მტკიცებულებები. თუმცა ამავე მუხლით დასტურდება, რომ ამ საპროცესო მოქმედების შესრულება, მხარის მოვალეობას წარმოადგენდა. მხარეში კი იგულისხმება, როგორც პროკურორი, ასევე გამომძიებელი. აღნიშნული ასევე დასტურდება 2016 წლის 20 იანვრის, 21 იანვრისა და 25 თებერვლის თარიღებით გამომძიებლების მიერ შედგენილი ოქმებით მტკიცებულებების თაობაზე ინფორმაციის გაცვლის შესახებ და დასტურდება, რომ მტკიცებულებები სწორედ გამომძიებლებმა გაუცვალეს დაცვის მხარეს. თუმცა სააპელაციო სასამართლომ ამ ფაქტს არ მისცა სამართლებრივი შეფასება. ამ პერიოდში სიღნაღის რაიონული პროკურორის 2016 წლის 7 მარტის ბრძანების საფუძველზე დ. მ-ს არ ჰქონდა სამსახურებრივი მოვალეობა დაკისრებული და ასრულებდა ზემდგომი პროკურორების სიტყვიერ მითითებებს. ამასთან, საქმის სასამართლოში გაგზავნის მითითება ზემდგომი პროკურორებისგან არ მიუღია და შესაბამისად, მას არ შეეძლო საქმის გადაგზავნა სასამართლოში. კასატორის განმარტებით, 2016 წლის 24 თებერვალს მის მიერ დაზარალებულ ჯ-თან შედგენილი კონსულტაციის ოქმით დადგენილია, რომ ეს უკანასკნელი თანახმა იყო ბრალდებულ ვ. ხ-თან გაფორმებულიყო სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობისაგან განრიდების ოქმი. განრიდება მოხდებოდა სრულიად კანონიერად და საქმეზე მიღებული იქნებოდა კანონიერი საბოლოო გადაწყვეტილება. თუმცა მთავარი პროკურატურიდან არ მისცეს საქმის კანონიერად გადაწყვეტის უფლება და ზეპირსიტყვიერი მითითებით დაავალეს საქმე არსებითი განხილვის მიზნით გადაეგზავნა სასამართლოში. სწორედ ამ არასწორი გადაწყვეტილების შედეგად მოხდა მტკიცებულებების დაუშვებლად ცნობა და საქმის შეწყვეტა.
კასატორი ასევე განმარტავს, რომ ზ. ს-ას ბრალდების საქმის შეფასებისას სასამართლოს უნდა გამოეყენებინა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის, „პროკურატურის შესახებ“ საქართველოს კანონისა და საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალური ინსპექციის დებულების შესაბამისი მუხლები, რომლითაც დადასტურდება, რომ მას არანაირი დისციპლინური გადაცდომა არ ჰქონდა ჩადენილი. ასევე, დ. დ-ის ბრალდების საქმეზე სასამართლოს ყურადღებისა და შეფასების გარეშე დარჩა ის გარემოება, რომ ბრალდებულის განრიდების ოქმს მასთან ერთად ხელს აწერდა რაიონული პროკურორი ბ. ბ-იც. გენერალურ ინსპექციას მთავარი პროკურორის წინაშე სამართლიანად არ დაუყენებია ბ. ბ-ის დისციპლინური წესით დასჯის საკითხი, თუმცა მის მიმართ სრულიად საწინააღმდეგოდ მოიქცა. აღნიშნულ საქმეზე სასამართლომ შეფასების გარეშე დატოვა ის გარემოებაც, რომ მასზე ზუსტად ისეთივე შედეგი დადგა, როგორი შედეგიც დადგებოდა დ-ის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმეზე ჯერ სასამართლოდან, რომ გამოეთხოვა და შემდგომ მოეხდინა ბრალდებულთან განრიდების ოქმის შედგენა. ამასთან, ის ფაქტი, რომ სასამართლოს შეიძლება არ დაეკმაყოფილებინა შუამდგომლობა საქმის პროკურატურისათვის დაბრუნების თაობაზე, არ შეიძლება ჩაითვალოს დისციპლინურ გადაცდომად.
კასატორის მოსაზრებით, რ. ბ-ის ბრალდების საქმეზე სააპელაციო პალატას ყურადღებისა და შეფასების გარეშე დარჩა ის გარემოება, რომ დ. მ-ის მიერ სასამართლოდან კანონის შესაბამისად მოხდა ჯერ საქმის გამოთხოვა, თუმცა საქმის მიღებამდე, რაიონული პროკურორის მოადგილის ი. გ-ის მითითებით, მოახდინა ბრალდებულის განრიდების ოქმის შედგენა, რომელსაც მასთან ერთად ხელს აწერდა ეს უკანასკნელი. გენერალურ ინსპექციას მთავარი პროკურორის წინაშე, სამართლიანად არ დაუყენებია ი. გ-ის დისციპლინური წესით დასჯის საკითხი და ამ ფაქტზე მხოლოდ მის მიმართ ჩაატარა სამსახურებრივი შემოწმება. საქმეზე სასამართლომ შეფასების გარეშე დატოვა ის გარემოებაც, რომ მასზე ზუსტად ისეთივე შედეგი დადგა, როგორი შედეგიც დადგებოდა ბ-ის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმე ჯერ სასამართლოდან რომ გამოეთხოვა და შემდგომ მოეხდინა ბრალდებულთან განრიდების ოქმის შედგენა. ამასთან, საპარლამენტო საგამოძიებო კომისიის სხდომაზე, საქართველოს მთავარი პროკურატურის ხელმძღვანელებმა განმარტეს, რომ როდესაც სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის დარღვევის შედეგად საქმეზე რაიმე უარყოფითი შედეგი არ დგება, ასეთ შემთხვევაში იგი არ შეიძლება დისციპლინურ გადაცდომად ჩაითვალოს და პირს დაედოს სახდელი. შესაბამისად, დ-ისა და ბ-ის ბრალდების საქმეებზე პროკურატურის გენერალურ ინსპექციას და სასამართლოს ამგვარი წესით რომ ეხელმძღვანელათ, მის მიმართ, დისციპლინური სახდელის დაკისრებისას მიღებული იქნებოდა სრულიად განსხვავებული გადაწყვეტილება და მთავარი პროკურორი არ დაითხოვდა პროკურატურიდან. ხსენებულ საქმეებზე, სასამართლოს ასევე უნდა გამოეყენებინა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციული პალატის 2015 წლის 10 დეკემბრის გადაწყვეტილება №ბს-161-158(კ-15) საქმეზე, რა დროსაც საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ დისციპლინური გადაცდომა, სამსახურებრივ მოვალეობათა ბრალეული დარღვევა, განსხვავდება არადამაკმაყოფილებელი პროფესიული ჩვევების გამო თანამდებობრივი შეუსაბამობისაგან. თუ პირველ შემთხვევაში მოხელე ბრალეულად არღვევს მასზე დაკისრებულ მოვალეობებს, მეორე შემთხვევაში მოხელეს არ ძალუძს სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულება არასათანადო ცოდნის, არასაკმარისი ჩვევების გამო. ამდენად, საპროცესო კანონის არასწორი გამოყენება დადგენილი პრაქტიკის შესაბამისად, სამართლებრივად შესაძლებელია შეფასდეს მხოლოდ სამსახურებრივ შეუსაბამობად და არა დისციპლინურ გადაცდომად. შესაბამისად, კასატორის განმარტებით ამ საფუძვლით პროკურატურიდან მისი დათხოვნა იყო უკანონო და დისკრიმინაციული. კასატორის მოსაზრებით, რ. ბ-ის საქმეზე პროკურატურა მის მიმართ „ჩასაფრებული მოქმედებდა“.
გ. ხ-ის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმის წარმოების შეფასებისას სასამართლოს ყურადღებისა და შეფასების გარეშე დარჩა ის გარემოება, რომ გ. ხ-ი ბრალდებულის სახით სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მისცა სტაჟიორმა ი. ც-ემ ისე, რომ დაზარალებულად ცნობის დადგენილება არ დაუზუსტებია. აღნიშნული გენერალურმა ინსპექციამ დარღვევად არ მიიჩნია. ასეთ შემთხვევაში რატომ ჩაითვალა საქმეზე წინასასამართლო სხდომის განსაზღვრა დარღვევად დაზარალებულად ცნობის დადგენილების დაუზუსტებლად, მისთვის გაუგებარია, რადგანაც საქმეს არ აგზავნიდნენ სასამართლოში არსებითი განხილვის მიზნით. კასატორი საგულისხმოდ მიიჩნევს, რომ სასამართლომ საქმეზე უპრობლემოდ დაუწესა წინასასამართლო სხდომის ვადა და ამ მოტივით მასზე არანაირი უარყოფითი შედეგი არ დამდგარა. მნიშვნელოვნად მიიჩნევს, რომ სიღნაღის რაიონული პროკურორის ბ. ბ-ის განმარტებით, მან, საქმე შეათანხმა ხელმძღვანელობასთან და ისე შეწყდა.
კასატორის მოსაზრებით სააპელაციო პალატამ ი. ჯ-ის კუთვნილი ფულადი თანხის თაღლითური გზით დაუფლების ფაქტზე სისხლის სამართლის საქმეზე სათანადო შეფასება არ მისცა სიღნაღის რაიონული პროკურორის ბ. ბ-ის მიერ 2015 წლის 11 ივლისს გამოტანილ დადგენილებას შეწყვეტილ სისხლის სამართლის საქმეზე გამოძიების განახლების შესახებ, რომლითაც ირკვევა, რომ დადგენილებაში მითითებული არ არის არც ერთ შესასრულებელ საგამოძიებო მოქმედებაზე, რაც ადასტურებს გამოძიების განახლების ფორმალურ ხასიათზე. ი. ჯ-ის საქმესთან დაკავშირებით რაიონულმა პროკურორმა ბ. ბ-მა განმარტა, რომ განმცხადებლის საჩივრის საფუძველზე, მან შეწყვეტილ სისხლის სამართლის საქმეზე განაახლა გამოძიება დამატებითი საგამოძიებო მოქმედებების ჩასატარებლად, მაგრამ რომელი საგამოძიებო მოქმედებების ჩასატარებლად განაახლა საქმე, ეს არ არის მითითებული დადგენილებაში და არც გამომძიებელი ეკითხება მას. აღნიშნულით დასტურდება, რომ ბ-მა საქმე მხოლოდ ფორმალურად განაახლა. გარდა ამისა, კასატორი მიუთითებს, რომ საქმის შეწყვეტის გადაწყვეტილებას არა თუ თავად ვერ მიიღებდა, არამედ ამ გადაწყვეტილებას ვერ მიიღებდა ვერც ბ-ი და ვერც საოლქო პროკურორი. ასეთი სახის გადაწყვეტილებები მიიღებოდა მხოლოდ მთავარ პროკურატურაში. შესაბამისად, მისთვის გაუგებარია მთავარ პროკურატურაში მიღებული გადაწყვეტილების გამო მისი დასჯა.
დ. მ-ის განმარტებით, სასამართლოს სამართლებრივი შეფასების მიღმა დარჩა ასევე 2018 წლის 24 აპრილს მის მიერ ი. ჯ-ის ადვოკატთან, ზ. ზ-თან შედგენილი სატელეფონო საუბრის ოქმი, რომლითაც დადგენილია, რომ დღეის მდგომარეობით ხსენებულ საქმეზე, არც ერთი პირის მიმართ დაწყებული არ არის სისხლის სამართლებრივი დევნა. უფრო მეტიც, დღემდე ი. ჯ-ი დაზარალებულადაც კი არ არის ცნობილი. როდესაც პროკურორს არ გამოაქვს დადგენილება დაზარალებულად ცნობაზე, ეს ნიშნავს, რომ იგი დანაშაულებრივი ფაქტის არსებობასაც კი არ აღიარებს. ასეთ შემთხვევაში, კასატორისთვის გაუგებარია თუ რას იძიებენ აღნიშნულ საქმეზე სიღნაღის პროკურატურაში. ამგვარად, აღნიშნული მიუთითებს, რომ საქმეზე გამოძიება შეწყვეტილი იყო კანონიერად და მისი მხრიდან არავითარ დისციპლინურ გადაცდომას ადგილი არ ჰქონია. ასევე ლ. ბ-ის საქმეზე შეფასების გარეშე დატოვა ის გარემოება, რომ არასრულწლოვან მ. ე-ის დაზარალებულად ცნობის შესახებ 2016 წლის 23 მარტის დადგენილება გამოტანილი აქვს სპეციალიზებულ პროკურორს ზ. კ-ეს, რადგანაც დ. მ-ს არ აქვს არასრულწლოვნებთან მუშაობის სათანადო სერთიფიკატი. შესაბამისად, პროკურორი იყო ვალდებული თვალი ედევნებინა არასრულწლოვანი დაზარალებულის დაკითხვისთვის. კასატორი მიუთითებს, რომ თავად არ იყო უფლებამოსილი დაკითხვასთან დაკავშირებით რაიმე მითითება მიეცა გამომძიებლისათვის. ამასთან, დაზარალებულის დაკითხვით არანაირი საპროცესო ნორმა არ ყოფილა დარღვეული. ამდენად, პალატამ შეფასება არ მისცა ასევე 2016 წლის 31 მარტს 9 საათზე და 37 წუთზე საქმეში მითითებული არასრულწლოვანი დაზარალებულის უფლებათა ნუსხას, რომლითაც ირკვევა, რომ არასრულწლოვან მ. ე-ს, კანონით დადგენილი წესით, ადვოკატისა და კანონიერი წარმომადგენლის სავალდებულო მონაწილეობით გაეცნო თავისი უფლებები. ხსენებული ფაქტი საპროცესო ნორმის დარღვევად არ იქნა მიჩნეული, ასევე სიღნაღის რაიონულმა სასამართლომაც, რომელმაც შეკრებილი მტკიცებულებების საფუძველზე, დაამტკიცა მხარეებს შორის დადებული საპროცესო შეთანხმება და საქმეზე გამოიტანა გამამტყუნებელი განაჩენი. აღნიშნული მიუთითებს, რომ გენერალურმა ინსპექციამ, ხსენებული ფაქტის ირგვლივ ისე ჩაატარა სამსახურებრივი შემოწმება, რომ საქმესთან დაკავშირებით არც მას და არც ერთ სხვა პროკურორს არ ჩამოერთვა ახსნა - განმარტება და სრულყოფილად არ უზრუნველყვეს საკითხის შესწავლა. ამგვარად, უხეშად დაირღვა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 96-ე მუხლის პირველი და მეორე ნაწილის მოთხოვნები.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სააპელაციო პალატამ შეფასება არ მისცა 2015 წლის 28 დეკემბრის N13/80530 მთავარი პროკურორის წერილობით მიმართვას, საიდანაც ირკვევა, რომ საქართველოს მთავარმა პროკურორმა, უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეს გაუგზავნა იმ გამომძიებელთა და პროკურორთა სია, რომლებსაც გავლილი ჰქონდათ სპეციალური მომზადება არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულებაში, ფსიქოლოგიასა და არასრულწლოვანთან ურთიერთობის მეთოდიკაში, რის შედეგადაც მათ მიენიჭათ სპეციალიზებული პროკურორის სტატუსი და გაიცა სერთიფიკატები. მთავარი პროკურორი უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეს სთხოვს მოსამართლეებმა იხელმძღვანელონ მის მიერ გადაგზავნილი სიით. სიაში მისი გვარი არ ფიგურირებს, რადგანაც არ აქვს გავლილი სპეციალური მომზადება. შესაბამისად, ლ. ბ-ის ბრალდების საქმეზე მისი ქმედება, თუნდაც მხოლოდ ამ გარემოების არსებობისას, არ შეიძლება შეფასდეს დისციპლინურ გადაცდომად. ასევე, სათანადო სამართლებრივი შეფასება არ მიეცა ვ. ქ-ისა და ს. ბ-ის სისხლის სამართლის საქმეზე ხსენებულ პირთა მიმართ დევნის დაწყებაზე უარის თქმის შესახებ 2015 წლის 30 იანვარს გამოტანილ დადგენილებებს და დაეყრდნო მხოლოდ შემოწმების ფორმალურ მონაცემებს. მისი ხელმოწერების არარსებობა გამოწვეულია არა იმიტომ რომ მასზე ხელი არ ჰქონდა მოწერილი, არამედ იმიტომ, რომ საოლქო პროკურორის ადგილზე არყოფნის გამო მან ვერ შეძლო ელექტრონული თანხმობის მიცემა. ამ თანხმობის გარეშე კი მისი ხელმოწერა არ აისახება დადგენილებაზე. ამ შემთხვევაში კასატორი განმარტებით, სასამართლოს უნდა ეხელმძღვანელა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლით, რადგან აქცენტი მხოლოდ ხელმოწერაზე კეთდება. გენერალური ინსპექცია ვალდებული იყო გაერკვია აღნიშნული გარემოება და ამის გათვალისწინებით გაეკეთებინა შესაბამისი დასკვნა. დ. მ-ი მიიჩნევს, რომ სასამართლომ არასწორი შეფასება მისცა იმ გარემოებებს, რომ ორ სისხლის სამართლის საქმეზე გენერალურმა ინსპექციამ ერთწლიანი ხანდაზმულობის ვადის გასვლის შემდეგ მოახდინა მისი დასჯა. ასევე მიიჩნევს, არასწორად მიუთითა ის, რომ ხანდაზმულობის ვადის დინება იწყება მას შემდეგ, როცა გენერალური ინსპექცია აღმოაჩენს დარღვევას. კასატორის მოსაზრებით აღნიშნული განმარტება არასწორია. ამ შემთხვევაში სასამართლოს უნდა გამოეყენებინა სიღნაღის რაიონული პროკურატურის დებულების მე-4 მუხლის მე-3 პუნქტის „კ” ქვეპუნქტი, რომლის თანახმად, რაიონული პროკურორი ამოწმებს ქვემდგომი პროკურორების გადაწყვეტილებების კანონიერებას და იღებს შესაბამის გადაწყვეტილებას. ხოლო „დ“ ქვეპუნქტის თანახმად, მთავარი პროკურორის წინაშე აყენებს საკითხს მათთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ. ამდენად, დარღვევების გამოვლენა და პროკურატურის მუშაკის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაყენება, პირველ რიგში, რაიონული პროკურორის მოვალეობას წარმოადგენს. ამ შემთხვევაში კი, როდესაც ხსენებული საქმე მის მიერ შეწყდა არა მარტო რაიონული პროკურორის მითითებით, არამედ საოლქო პროკურატურისა და მთავარი პროკურატურის თანხმობით, მისი დისციპლინური სახდელის დაკისრებით დარღვეულია „პროკურატურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 38-ე მუხლის მე-6 პუნქტის მოთხოვნები.
ზემოაღნიშნული საქმეების გარდა კასატორის მოსაზრებით სააპელაციო პალატამ შეფასების მიღმა დატოვა მთელი რიგი ფაქტობრივი გარემოებები. კერძოდ, სიღნაღის რაიონული პროკურორის ბ. ბ-ისა და მისი მოადგილის ი. გ-ის ახსნა-განმარტებები, რომ მათი მნიშვნელოვანი ნაწილი ერთგვაროვანია.
კასატორი ასევე აღნიშნავს, რომ მთავარი პროკურორის 2013 წლის 17 დეკემბრის №71-მ ბრძანებას გაეცნო 2016 წლის 17 თებერვალს შესაბამისად, მანამდე ვერ დაარღვევდა მას. სამსახურებრივი დასკვნის მიხედვით, მის მიერ აღნიშნული სამართლებრივი აქტის დარღვევა გამოიხატება სამსახურში გამოცხადებისა და სამსახურიდან გასვლის დაფიქსირების ვალდებულების შეუსრულებლობაში და ინტრანეტში ინფორმაციის შეტანისგან თავის არიდებაში. კასატორი ასევე აღნიშნავს, რომ პროკურატურაში მისვლასა და წამოსვლას ის სისტემატიურად აფიქსირებდა ტექნიკურ საშუალებებზე, რაც დასტურდება გამომძიებელ ხ-ის მიერ 2016 წლის 10 მარტს შედგენილი დათვალიერების ოქმით. ამდენად, მიუთითებს, რომ მის მიერ ზემოხსენებული ბრძანების პირველი პუნქტი პირნათლად სრულდებოდა ყოველთვის. რაც შეეხება ბრძანების მე-2 პუნქტს, რომლითაც ევალებოდა სამსახურის დატოვების შემთხვევაში ინფორმაციის ინტრანეტში შეტანა, განმარტავს, რომ შესაბამისი ინფორმაციის ტაბელში შეუტანლობა ზემდგომი პროკურორის თანხმობით ხდებოდა. ამიტომ, ასეთი რეჟიმით მუშაობისათვის მისთვის ხელმძღვანელობას არასოდეს გაფრთხილება არ მოუცია. პირიქით, არაერთხელ იყო წახალისებული მათ მიერ. მეორე, სამსახურებრივ დასკვნაში, კერძოდ, საქართველოს მთავარი პროკურორის 2013 წლის 17 დეკემბრის №71-მ ბრძანების დარღვევად შეერაცხა მხოლოდ ბრძანების პირველი პუნქტის მოთხოვნების შეუსრულებლობა და არა მე-2 პუნქტის შეუსრულებლობა. ამიტომ, ბრძანების მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული გარემოებების შეუსრულებლობა სრულად უნდა გამოირიცხოს და იგი არ შეიძლება ჩაითვალოს დისციპლინურ გადაცდომაში. ამ შემთხვევაში სასამართლო გასცდა სამსახურებრივი დასკვნის ფარგლებს და დისციპლინურ გადაცდომად ჩაეთვალა ისეთი სამართლებრივი აქტის დარღვევა, რომელიც დასკვნით არ ჰქონდა შერაცხული. კასატორი საგულისხმოდ მიიჩნევს იმ გარემოებას, რომ სასამართლომ თავისი განჩინებით დაუსაბუთებლად უთხრა უარი ინტრანეტში ინფორმაციის შეტანის დათვალიერებაზე, რითაც დადასტურდებოდა, რომ რაიონული პროკურორები ნამდვილად იყვნენ განთავისუფლებულნი ამ მოვალეობისგან და შესაბამისად, რაიონული პროკურორის მიერ ისიც იყო გათავისუფლებული, რისთვისაც არც ერთხელ არ მიუღია შენიშვნა.
კასატორის განმარტებით საქართველოს მთავარი პროკურორის 2013 წლის 17 დეკემბრის №71-მ ბრძანება ელექტრონულად ჩაჰბარდა 2013 წლის დეკემბერში. პროკურატურის მუშაკთა შინაგანაწესის მე-4 მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად, მთავარი პროკურორის მიერ გამოცემული ბრძანება, პროკურატურის მუშაკს უნდა ჩაბარდეს ხელმოწერით. მოცემულ შემთხვევაში კი მიუთითებს, რომ მთავარი პროკურორის ზემოხსენებული ბრძანება 2013 წლის დეკემბერში ხელმოწერით არ ჩაბარებია. მიიჩნევს, რომ ბრძანების ელექტრონული ვერსია არ შეიძლება ჩაითვალოს გაცნობად, რადგანაც „ელექტრონული ხელმოწერისა და ელექტრონული დოკუმენტის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-15 მუხლის შესაბამისად, პროკურატურის კანცელარია უზრუნველყოფილი არ იყო უსაფრთხოებითა და კონფიდენციალობის დაცვით. საქართველოში ყველა პროკურორს ჰქონდა ერთი და იგივე პაროლი და მის კანცელარიაზე წვდომა სხვა მუშაკებსაც ჰქონდათ. თავად, მთავარ პროკურატურაშიც არ მიაჩნდათ ელექტრონული ვერსია ბრძანების გაცნობად და სწორედ ამიტომ, ხსენებული ბრძანება, შინაგანაწესის შესაბამისად, ხელმოწერით გადაეცა 2016 წლის 17 თებერვალს, როდესაც ისინი მყარ სამართლებრივ საფუძვლებს ქმნიდნენ პროკურატურიდან მის დასათხოვად. მოპასუხის წარმომადგენლების განცხადებას მასზედ, რომ შეეძლო კანცელარიაზე დაეყენებინა მისი საკუთარი პაროლი, განმარტავს, რომ როგორც სიღნაღის პროკურატურაში აუხსნეს, პროკურატურის ყველა მუშაკს უნდა ჰქონოდა ერთი და იგივე პაროლი, ბუნებრივია ის ამ წესის წინააღმდეგ ვერ წავიდოდა და ჰქონდა ის პაროლი რომელიც დაუყენეს. კასატორი ასევე მიიჩნევს, რომ ინტრანეტში ინფორმაციის შეუვსებლობა არ შეიძლება ჩაეთვალოს დისციპლინის დარღვევად.
კასატორის მოსაზრებით სააპელაციო პალატამ ვერ დაასაბუთა რა უარყოფითი შედეგი დადგა მისთვის შერაცხული დისციპლინური გადაცდომების შედეგად. ასევე, სასამართლომ სარჩელი განიხილა დისკრიმინაციის წინააღმდეგ საქართველოში მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნების უგულებელყოფით. განსაკუთრებით კი ეს უკავშირდება მხარეთა შორის მტკიცების ტვირთის განაწილების საკითხს, რადგან ამ სახის სარჩელზე მტკიცების ტვირთი აწევს სწორედ მოპასუხეს. კასატორის მოსაზრებით პალატას უნდა გამოეყენებინა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-4 მუხლი და მის საფუძველზე დაესაბუთებინა რატომ მიიჩნია კანონიერად ის ფაქტი, რომ გენერალური ინსპექციის დასკვნის მიხედვით ვ. ხ-ის, დ. დ-ისა და რ. ბ-ის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმეებზე საპროცესო კანონის მოთხოვნათა შეუსრულებლობისთვის მის მიმართ გამოყენებული ყოფილიყო უმკაცრესი დისციპლინური სახდელი, პროკურატურიდან დათხოვნა, ხოლო სხვა მუშაკების მიმართ არანაირი დისციპლინური ზომები არ მიღებულა. კასატორი მიიჩნევს, რომ როდესაც პალატა სამართლებრივ შეფასებას არ აძლევს დისკრიმინაციისა და თანასწორობის დარღვევის ფაქტებს, რომელსაც ადგილი ჰქონდა პროკურატურიდან მისი დათხოვნისას, სხვა არაფერია თუ არა პალატის მხრიდან ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრიმინაციული გადაწყვეტილების მხარდაჭერა. სასამართლოს ასეთი პოზიციის შედეგად ყოველგვარ აზრს კარგავს მოქალაქის მიერ თავისი დარღვეული უფლებების დასაცავად სასამართლოსთვის მიმართვა, ხოლო ასეთ შემთხვევაში მიმართვა ფიქციად იქცევა.
კასატორის განმარტებით იგი სამსახურებრივ უფლებამოსილებას ახორციელებდა იმ საქმეებზეც, რომლებსაც სიტყვიერად ავალებდნენ ზემდგომი პროკურორები. დ. მ-ი დაჯილდოებული იყო ფასიანი საჩუქრით, თუმცა იგივე საქმიანობა ჩაეთვალა დისციპლინურ გადაცდომად, რისთვისაც მთავარმა პროკურორმა დააჯილდოვა. თუ გენინსპექციის დასკვნაში მითითებული ფაქტები არის დარღვევა, მაშინ პრემიებს რისთვის აძლევდნენ კასატორისთვის გაუგებარია. კასატორი ასევე მიუთითებს, რომ სააპელაციო სასამართლომ შეფასება არ მისცა სიღნაღის რაიონის პროკურორის - ბ. ბ-ისა და მისი მოადგილის - ი. გ-ის ახსნა-განმარტებებს, რომლებიც ერთმანეთის ასლია. ასევე, შეფასება არ მიეცა იმ გარემოებას, რომ გამომძიებელ ლ. ხ-ის 2016 წლის 2 აპრილის მოხსენებითი ბარათი, სამსახურებრივი შემოწმების ვადის 2 თვემდე გაგრძელებასთან დაკავშირებით, იყო გაყალბებული.
კასატორი აღნიშნავს, რომ მის მიმართ სამსახურებრივი შემოწმება რეალურად დაიწყო 2016 წლის 14 იანვარს ქ. ...ში მდებარე რესტორანში მომხდარი ინციდენტის გამო, რაც სააპელაციო სასამარლომ შეფასების გარეშე დატოვა. კასატორი ასევე მიუთითებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ შეფასების გარეშე დატოვებულ გენერალური ინსპექციის მთელ რიგ უკანონო მოქმედებებზე, რომლებიც განხორციელდა დ. მ-ის მიმართ დისციპლინური საქმის აღძვრისა და შემდეგ წარმოების პროცესში. ასევე, ინტრანეტში დაფიქსირებული მონაცემების გაყალბების ფაქტი გენერალური ინსპექციის მიერ უგულებელყოფილ იქნა და არ დაიწყო გამოძიება უსაფუძვლობის გამო. კასატორის განმარტებით მისი გათავისუფლება ინტრანეტში ინფორმაციის შეტანის ვალდებულებისაგან მოხდა რაიონული პროკურორის სიტყვიერი მითითებით და აღნიშნული მითითების შესრულება გამორიცხავს მისი მხრიდან დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის ფაქტს.
კასატორი ასევე მიუთითებს მთელ რიგ გარემოებებზე, რომლებსაც სააპელაციო სასამართლომ არ მისცა შეფასება. სააპელაციო სასამართლოს ასევე უნდა ეხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 249-ე მუხლის მე-3 და მე-4 ნაწილებით და საქმეზე დაედგინა ამ მუხლით გათვალისწინებული ქვედა ინსტანციის სასამართლოს მიერ დაშვებული დარღვევები. არ მისცა შეფასება იმ ფაქტს, რომ პირველი ინსტანციის სასამართლოს სხდომის ოქმები არ იყო საქმეში. კასატორის მოსაზრებით სააპელაციო პლატამ დაარღვია სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 177-ე მუხლის მე-3 ნაწილის, 203-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტისა და 373-ე მუხლის პირველი ნაწილის მოთხოვნები, როდესაც არ დააკმაყოფილა მისი 2019 წლის 21 მაისის შუამდგომლობა მოპასუხის მიერ წარმოდგენილი შესაგებლის შევსების თაობაზე, რომელიც არ შეიცავდა სარჩელში დაყენებული მთელი რიგი საკითხებზე პასუხს, ხოლო საკითხების ნაწილზე არასრულყოფილად იყო გაცემული პასუხები.
კასატორის მოსაზრებით სააპელაციო სასამართლომ 2019 წლის 20 ივნისის განჩინების გამოტანისას საქართველოს კონსტიტუციის 62-ე მუხლის მე-5 პუნქტისა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-4 მუხლის დარღვევით არ დაავალდებულა მოპასუხე სრულყოფილად შეევსო სააპელაციო შესაგებელი, ამგვარად, კასატორისთვის უცნობია სააპელაციო საჩივარში მოყვანილი არგუმენტების შესახებ მოპასუხის პოზიცია, რის გამოც მისთვის ხელმისაწვდომი არ იყო სამართლიანი სასამართლო. კასაციის მიზეზები ასევე წარმოდგენილია გამოძიების დაწყების მოთხოვნით საქმის მასალების გენერალური პროკურატურისთვის გადაგზავნის შესახებ შუამდგომლობაზე უარისა და გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილის გამოცხადების სხდომის ტექნიკურად ჩაწერის კანონსაწინააღმდეგოდ მიჩნევაზე უარის შესახებ.
კასატორი ასევე მიუთითებს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალზე, რომლის მიხედვითაც თანამდებობიდან გათავისუფლება შეიძლება განხილულ იქნეს პიროვნული განვითარებისა და პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლების დარღვევად. კასატორი მიუთითებს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს შემდეგ გადაწყვეტილებებზე: (ყოფ. მეხუთე სექციის პალატის) 2012 წლის 11 დეკემბრის გადაწყვეტილება საქმეზე ალექსანდრე ვოლკოვი უკრაინის წინააღმდეგ (განაცხადი 21722/11) გვ.48-49); (იხ. ჩ. გ. ელგიუმ, 7 აგვისტო 1996, $ 25, ანგარიში 1996-III); (იხ. რეტტყ ვ. ტჰე ნირედ ინგდომ, ნო. 2346/02, $ 61, ჩღ 2002-III); (იხ. იემიეტზ ვ. ერმანე, 16 დეკემბერი 1992, $ 29, სერია ნო. 251-); (იხ. შიდაბრას ანდ იუტას ვ. იტჰუანია, ნოს. 55480/00 და 59330/00, $ 47, ჩღ 2004-VIII და გაევა ვ. რეცე, ნო. 26713/05, 86 22-25, 28 მაისი 2009); (იხ. ზპ ნარ ვ. თურკემ, ნო. 20999/04, 43-48, 19 ოქტომბერი 2010); (იხ. ფეიფერ ვ. უსტრია, ნო. 12556/03, S 35, 15 ნოემბერი 2007 და ვ. ორწაყ, ნო. 28070/06, 63 და 64, 9 აპრილი 2009) და განმარტავს, რომ ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის 21-ე მუხლის მე-2 პუნქტისა და 23-ე მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად, ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თანაბარ საფუძველზე შევიდეს თავისი ქვეყნის სახელმწიფო სამსახურში. ყოველ ადამიანს აქვს შრომის, სამუშაოს თავისუფალი არჩევის, შრომის სამართლიანი და ხელსაყრელი პირობების და უმუშევრობისაგან დაცვის უფლება.
კასატორი „ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებების შესახებ“ საერთაშორისო პაქტის მე-6 მუხლზე მითითებით განმარტავს, რომ ამ პაქტის მონაწილე სახელმწიფოები აღიარებენ შრომის უფლებას, რომელიც მოიცავს თითოეული ადამიანის უფლებას, მოიპოვოს საარსებო სახსრები შრომით, რომელსაც თავისუფლად აირჩევს ან რომელზეც თანხმდება და მიიღებენ შესაბამის ზომებს ამ უფლების დასაცავად. ასევე უნდა აღინიშნოს ევროპული სოციალური სფეროს მარეგულირებელი უმნიშვნელოვანესი საერთაშორისო ხასიათის დოკუმენტი - ევროპის სოციალური ქარტია, რომლის პირველი მუხლის თანახმად, ხელშემკვრელი მხარეები კისრულობენ ვალდებულებას ხელი შეუწყონ დასაქმების მაქსიმალურად სტაბილური და მაღალი დონის მიღწევასა და შენარჩუნებას; ამავე ქარტიის 24-ე მუხლის თანახმად, დასაქმების შეწყვეტის შემთხვევაში, მუშაკთა მიერ დაცვის უფლების ეფექტურად განხორციელების მიზნით, მხარეები იღებენ ვალდებულებას აღიარონ ყველა მუშაკის უფლება უარი თქვას დასაქმების შეწყვეტაზე „საპატიო მიზეზის გარეშე“, რომელიც უნდა გამომდინარეობდეს მისი პროფესიული შესაძლებლობებიდან ან მოქცევიდან, ასევე საწარმოს შინაგანაწესიდან; მხარეები ასევე აღიარებენ მუშაკთა მიერ სათანადო კომპენსაციის ან სხვა შესაბამისი ანაზღაურების მიღების უფლებას საპატიო მიზეზის გარეშე დასაქმების შეწყვეტის შემთხვევაში.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 16 სექტემბრის განჩინებით დ. მ-ის შუამდგომლობა მისი საკასაციო საჩივრის საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატისათვის განსახილველად გადაცემის თაობაზე არ დაკმაყოფილდა, ამავე განჩინებით დ. მ-ის საკასაციო საჩივარი ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ დ. მ-ის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის განსახილველად დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებასა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორი ვერ ასაბუთებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორი საკასაციო საჩივარში ვერ აქარწყლებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და დასკვნებს.
ამასთან, საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლის პირველი პარაგრაფი ავალდებულებს სასამართლოს დაასაბუთოს თავისი გადაწყვეტილება, რაც არ უნდა იქნეს გაგებული თითოეულ არგუმენტზე დეტალური პასუხის გაცემად (იხ. ჯღარკავა საქართველოს წინააღმდეგ, #7932/03; Van de Hurk v. Netherlands, par.61, Garcia Ruiz v. Spain [GC] par.26; Jahnke and Lenoble v France (dec.); Perez v France [GC], par. 81).
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა არსებითად სწორად გადაწყვიტეს მოცემული დავა.
განსახილველ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-3 და მე-4 მუხლებით დადგენილი დისპოზიციურობისა და შეჯიბრობითობის პრინციპების გათვალისწინებით წარმოდგენილი სასარჩელო მოთხოვნების, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 მუხლისა და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის შესაბამისად მტკიცების ტვირთის განაწილებისა და საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებების იმავე კოდექსის 105-ე მუხლით დადგენილი წესით შეფასების საფუძველზე გამოიტანა გადაწყვეტილება. ამასთან, საგულისხმოა, რომ სამართალწარმოების პროცესში სასამართლო შეზღუდულია საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებული უფლებამოსილებით დაეხმაროს მხარეებს სასურველი შედეგის მიღწევაში, ადმინისტრაციული სამართალწარმოების პროცესში სასამართლოს მიერ მტკიცებულებების შეგროვების უფლებამოსილება რეგლამენტირებულია ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-19 მუხლით. თუმცა მხოლოდ კონკრეტული მხარის სასარგებლოდ და საპირისპირო მხარის წინააღმდეგ სასამართლოს ინიციატივით მტკიცებულებების მოპოვება არ შეესაბამება ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლით გათვალისწინებულ სამართლიანი და მიუკერძოებელი საქმის განხილვის უფლებას, რამდენადაც ადმინისტრაციულ პროცესში მოქმედი ინკვიზიციურობის პრინციპის შესაბამისად (სასკ-ის მე-19 მუხლი), მართალია, სასამართლოს აქვს შესაძლებლობა ფაქტობრივი გარემოებების სრულყოფილად გამოკვლევის მიზნით შეაგროვოს დამატებითი მტკიცებულებები, თუმცა აღნიშნული უნდა უზრუნველყოფდეს ადმინისტრაციული წარმოების ფარგლებში დაშვებული ხარვეზების აღმოფხვრას და არა ორგანოში განსახორციელებელი წარმოების ჩანაცვლებას. სწორედ აღნიშნული მიზნის მისაღწევად არის სასამართლოს უფლებამოსილება და არა ვალდებულება დადგენილი, რომ ადმინისტრაციულ წარმოებაში არსებული ხარვეზები არსებითი შინაარსისა და საქმის გადაწყვეტისათვის მნიშვნელობის მქონე რიგი გარემოებების - გამოკვლევის გარეშე გადაწყვეტის შემთხვევაში, უფლების ეფექტური დაცვის უზრუნველსაყოფად საკუთარი ინიციატივით შეაგროვოს მტკიცებულებები. ამასთან, დაუშვებელია ადმინისტრაციული ორგანოს ფუნქციების სასამართლოს მიერ განხორციელება და ადმინისტრაციული წარმოების სრული ჩანაცვლება, რასაც ფაქტიურად დ. მ-ი სასამართლოსგან ითხოვს მთელი სამართალწარმოების მანძილზე.
საკასაციო პალატა იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მოსაზრებას, რომ სადავო აქტი გამოცემულია საკითხის გადაწყვეტისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების გამოკვლევის შედეგად. მოცემულ შემთხვევაში საკასაციო სასამართლოს მსჯელობის საგანს წარმოადგენს დ. მ-ის მიმართ გამოყენებული „პროკურატურის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული დისციპლინული პასუხისმგებლობის ზომის - პროკურატურიდან დათხოვნის გამოყენების კანონიერება; ასევე, პროპორციულობისა და თანაზომიერების პრინციპთან შესაბამისობა.
განსახილველ შემთხვევაში დ. მ-ის სიღნაღის რაიონული პროკურატურის პროკურორის თანამდებობიდან დათხოვნის შესახებ სადავო საქართველოს მთავარი პროკურორის 2016 წლის 12 ივლისის №… ბრძანების გამოცემას საფუძვლად დაედო საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალური ინსპექციის უფროსის მოხსენებითი ბარათი და საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალური ინსპექციის სამსახურებრივი შემოწმების შესახებ 2016 წლის 7 მაისის №16-025 დასკვნა. დასკვნა შეიცავს დეტალურ აღწერას იმ გარემოებების შესახებ, რაც გახდა დ. მ-ისთვის დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების, სამსახურიდან გათავისუფლების საფუძველი. მართალია, კასატორი სამართალწარმოების ყველა ეტაპზე მიუთითებდა მის მიმართ განხორციელებულ სამსახურებრივ დევნაზე, დისკრიმინაციის ფაქტსა და იმ გარემოებებზე, რომლებიც კასატორის მოსაზრებით გამორიცხავს მის მიმართ განხორციელებული დისციპლინური წარმოების საფუძვლებს, თუმცა, კასაციის მიზეზები ემყარება, მხოლოდ მხარის სუბიექტურ შეფასებებს და მათი არსებობა არ დგინდება შესაბამისი მტკიცებულებებით. ამასთან, საგულისხმოა, რომ საკასაციო პალატა არ არის ფაქტობრივი გარემოებების დამდგენი ინსტანცია, თუმცა საკასაციო საჩივარში ვრცლად არის გადმოცემული ის ფაქტობრივი მიზეზები, რომლის საფუძველზეც კასატორი მიიჩნევს, რომ მის მიმართ განხორციელებული დისციპლინური წარმოების პროცესი და მიღებული გადაწყვეტილება უკანონოა, მაგრამ საკასაციო საჩივარი არ შეიცავს ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გამომრიცხავ დასაშვებ და დასაბუთებულ პრეტენზიას, რომელიც საკასაციო პალატისთვის შესაძლოა გამხდარიყო ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობის საფუძველი.
საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ საპროცესო კანონმდებლობით დადგენილი წესით სასამართლო იკვლევს და აფასებს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებებს და არა ყველა გარემოებას, რომლებზეც მხარეები მიუთითებენ. სასამართლოს შეფასების საგანი შეიძლება იყოს მხოლოდ ისეთი მტკიცებულებები და გარემოებები, რომლებიც გავლენას ახდენენ სარჩელის ბედზე. ამგვარად, სააპელაციო სასამართლოს განჩინებაში სრულყოფილად არის შეფასებული ის ფაქტობრივი გარემოებები, რომლებიც გახდა დ. მ-ის სამსახურიდან გათავისუფლების საფუძველი, რაც გამოიხატა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით პროკურორისათვის დაკისრებული მთელი რიგი მოვალეობების არსებით დარღვევაში, აღნიშნული დარღვევები ატარებდა არაერთჯერად, სისტემატიურ ხასიათს და პროკურატურისთვის კანონმდებლობით დადგენილი საქმიანობის განხორციელების პროცესში ქმნიდა მნიშვნელოვან რისკებს. ამგვარად, მართებულია ქვედა ინსტანციის სასამართლოს მითითება სადავო პერიოდში მოქმედი „პროკურატურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 38-ე მუხლის მე-5 პუნქტზე, რომლის თანახმად, პროკურატურის მუშაკის მიერ ფიცის გატეხვისათვის, სამსახურებრივი დისციპლინის დარღვევისათვის, პროკურატურის მუშაკისათვის შეუფერებელი საქციელის ჩადენისათვის ანდა კანონით დაკისრებული მოვალეობის შეუსრულებლობისათვის ან არაჯეროვანი შესრულებისათვის გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელებია: შენიშვნა; საყვედური; უფრო დაბალი რანგის თანამდებობაზე გადაყვანა; თანამდებობიდან განთავისუფლება; პროკურატურიდან დათხოვნა. თავის მხრივ, პროკურატურიდან დათხოვნის სამართლებრივი საფუძვლები განსაზღვრულია აღნიშნული კანონის 34-ე მუხლით, რომლითაც პროკურატურის მუშაკის პროკურატურიდან დათხოვნის ერთ-ერთ საფუძველს სამსახურებრივი მოვალეობების შეუსრულებლობა ან არაჯეროვანი შესრულება წარმოადგენს, ამავე მუხლით პროკურატურიდან დათხოვნის საფუძვლად ასევე მითითებულია სამსახურებრივი დისციპლინის უხეშად ან სისტემატურად დარღვევა. შესაბამისად, დამსაქმებელმა ადმინისტრაციულმა ორგანომ დ. მ-ისათვის დისციპლინური სახდელის შეფარდების პროცესში სწორი შეფასება მისცა დასაქმებულის მიერ ჩადენილ გადაცდომებს და მისთვის მინიჭებული დისკრეციული უფლებამოსილების გამოყენებით სწორად შეარჩია პასუხისმგებლობის ზომა - პროკურატურიდან დათხოვნა და საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 53-ე მუხლის შესაბამისად დაასაბუთა მიღებული გადაწყვეტილების კანონიერება და მიზანშეწონილობა. ადმინისტრაციულო ორგანოს მიერ ამგვარი გადაწყვეტილების მიღებამ შექმნა ისეთი სახის ზიანის პრევენციის საშუალება, რომლის დადგომამ შესაძლო გამოიწვიოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობა.
კასატორი ასევე მიიჩნევს, რომ მისი სამსახურიდან გათავისუფლებას საფუძველად დაედო დისკრიმინაციული მოპყრობა, რადგან გენერალური ინსპექციის დასკვნის მიხედვით, ვ. ხ-ის, დ. დ-ისა და რ. ბ-ის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმეებზე საპროცესო კანონის მოთხოვნათა შეუსრულებლობისათვის მის მიმართ გამოყენებულ იქნა უმკაცრესი დისციპლინური სახდელი, პროკურატურიდან დათხოვნა, ხოლო სხვა მუშაკების მიმართ არანაირი დისციპლინური ღონისძიებები არ გატარებულა. საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში მოსარჩელის მიმართ დისკრიმინაციული მოპყრობის ფაქტის შეფასების საშუალება არ არსებობს იმ გარემოების გამო, რომ მოსარჩელის მიერ სამართალწარმოების არც ერთ ეტაპზე არ არის მითითებული ნიშანი, რომლის საფუძველზეც მის მიმართ განხორციელდა დისკრიმინაციული მოპყრობა. შესაბამისად, არ დგინდება დისკრიმინაციული მოპყრობის ფაქტი (იხ. სუს. გ. საქმე №ას-1083-2018 20.09.2019წ.).
ზემოაღნიშნული გარემოებების გათვალისწინებით მართებულია სააპელაციო პალატის შეფასება, რომ დ. მ-ის პროკურატურიდან დათხოვნის შესახებ საქართველოს მთავარი პროკურორის 2016 წლის 12 ივლისის №… ბრძანება, მიღებულია სადავო პერიოდში მოქმედი „პროკურატურის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-9 მუხლის მე-3 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის, 34-ე მუხლის „დ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებისა და 38-ე მუხლის მე-5 პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის მოთხოვნათა შესაბამისად, მოსარჩელის გათავისუფლების საფუძველს წარმოადგენდა როგორც „პროკურატურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 34-ე მუხლის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული, ასევე ამავე მუხლის „ზ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევა, აღნიშნული ორი პირობა, როგორც ერთობლიობაში, ასევე დამოუკიდებლად წარმოადგენს პირის პროკურატურიდან დათხოვნის საფუძვლებს.
ამასთან, არ დასტურდება საპროცესო კანონმდებლობის ნორმების დარღვევა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 20 ივნისისა და 26 ივნისის განჩინებების გამოტანისას. მითითებული განჩინებებით დაკმაყოფილდა დ. მ-ის შუამდგომლობების ნაწილი და შუამდგომლობების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის ნაწილში კასატორის მიერ საკასაციო საჩივარში მითითებული არგუმენტები არ ქმნის საკასაციო პალატის მიერ გასაჩივრებულ განჩინებებში არსებული დასაბუთების სხვაგვარი სამართლებრივი შეფასების საფუძველს.
შესაბამისად, კონკრეტულ შემთხვევაში სასამართლოების მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ კასატორის მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობის საფუძველს. კასატორის მიერ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 407-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული დასაშვები და დასაბუთებული პრეტენზია (შედავება) არ არის წარმოდგენილი და აღნიშნულის გათვალისწინებით საკასაციო პალატა სრულად იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების სამართლებრივ შეფასებას. ამასთან, საგულისხმოა, რომ მოცემულ საქმეზე დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებები განსხვავდება კასატორის მიერ მითითებულ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებში დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებებისგან, რის გამოც, ასევე არ არსებობს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ვ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძველი.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს - წარმატების პერსპექტივა.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. დ. მ-ის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 27 ივნისის განჩინება, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 20 ივნისის განჩინება და თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 26 ივნისის განჩინება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე ვ. როინიშვილი




მოსამართლეები: მ. ვაჩაძე




ნ. სხირტლაძე