ბს-1240(2კ-18) 28 აპრილი, 2020წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: მაია ვაჩაძე, ვასილ როინიშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, ზეპირი განხილვის გარეშე, განიხილა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საფუძვლები თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 22.06.2018წ. გადაწყვეტილებაზე

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

შპს „ხ…ამ“ 19.03.2014წ. სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიმართ და მოითხოვა: დღგ-ისა და მოგების გადასახადების დარიცხვის ნაწილში სსიპ შემოსავლების სამსახურის 24.12.2012 წ. №30698 ბრძანების, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 24.12.2012 წ. №145 საგადასახადო მოთხოვნის, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 24.04.2013წ. №17224 ბრძანებისა და საქართვლოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 19.02.2014წ. გადაწყვეტილების (საჩივარი №6079/2/13) ბათილად ცნობა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 09.03.2016წ. გადაწყვეტილებით შპს „ხ…ას“ სარჩელი არ დაკმაყოფილდა, რაც სააპელაციო წესით გასაჩივრდა მოსარჩელის მიერ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 22.06.2018წ. გადაწყვეტილებით სააპელაციო საჩივარი ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა, გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის გასაჩივრებული გადაწყვეტილება და საქმეზე მიღებულ იქნა ახალი გადაწყვეტილება, შპს ,,ხ…ას“ სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 19.02.2014 წ. გადაწყვეტილება დღგ-სა და მოგების გადასახადის ნაწილში, ამავე ნაწილში ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 24.04.2013 წ. N17224 ბრძანება, სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 24.12.2012 წ. N30698 ბრძანება დღგ-სა და მოგების გადასახადის დარიცხვის ნაწილში, ამავე ნაწილში არაარსებითად ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 24.12.2012 წ. N145 საგადასახადო მოთხოვნა და სსიპ შემოსავლების სამსახურს დაევალა დღგ-სა და მოგების გადასახადის დარიცხვის ნაწილში, შპს ,,ხ…თან“ მიმართებაში ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ- სამართლებრივი აქტების მიღება; სსიპ შემოსავლების სამსახურსა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შპს ,,ხ…ას“ სასარგებლოდ დაეკისრათ ამ უკანასკნელის მიერ სახელმწიფო ბაჟის სახით გადახდილი თანხის - 3177 ლარის ანაზღაურება. სასამართლო დაეთანხმა ურთიერთდამოკიდებულ პირებს შორის დადებულ ნასყიდობის ხელშეკრულებებზე საბაზრო ფასის მისადაგებას, თუმცა არ გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მოსაზრებები შპს-ს დღგ-ს გადამხდელად მიჩნევის შესახებ. პალატამ მიიჩნია, რომ შემოწმების აქტში ასახული ინფორმაცია არ იძლეოდა იმ გარემოების უტყუარად დადასტურების შესაძლებლობას, რომ საწარმო ექვემდებარებოდა დღგ-ს გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაციას. დადგენილ იქნა, რომ შპს „ხ…ა“ ეწევა ფარმაცევტიულ საქმიანობას და ამ ნაწილში გათავისუფლებულია დღგ-ს გადახდისაგან, თუმცა საგადასახადო ორგანომ მიიჩნია, რომ განხორციელდა სხვა ისეთი ოპერაციები, რაც ჯამში 100 000 ლარს აჭარბებდა და ქმნიდა დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის პირობას. სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა საგადასახადო კოდექსის 157-ე მუხლზე და აღნიშნა, რომ პირი ვალდებულია დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციისათვის მიმართოს საგადასახადო ორგანოს, თუ იგი ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას და მის მიერ ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვის განმავლობაში განხორციელებული დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციების საერთო თანხა აღემატება 100 000 ლარს. შემოსავლების სამსახურმა მხოლოდ 2011 წლის იანვარში განხორციელებულ ოპერაციებზე მითითებით მიიჩნია, რომ არსებობდა ამ პერიოდიდან დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის საფუძველი, თუმცა არ მიუთითებია წინა პერიოდში განხორციელებულ ისეთ ოპერაციებზე, რაც ნებისმიერი უწყვეტი 12 თვის განმავლობაში 100 000 ლარიანი ზღვრის გადაჭარბებას დაადასტურებდა. პალატამ მიიჩნია, რომ მნიშვნელოვანი იყო აგრეთვე დასაბეგრი ოპერაციის თანხის სწორი განსაზღვრა. საგადასახადო კოდექსის 161-ე მუხლის საფუძველზე პალატამ აღნიშნა, რომ დასაბეგრი ოპერაციის თანხა უნდა განსაზღვრულიყო დღგ-ს გარეშე, რაც განსახილველ შემთხვევაში არ დასტურდება. მოსარჩელე უთითებს დასაბეგრ ოპერაციაში დღგ-ს ჩართვაზე, ხოლო მოპასუხე ვერ ადასტურებს საწინააღმდეგოს. ამდენად, პალატამ მიიჩნია, რომ საქმის გარემოებათა ხელახლა გამოკვლევისას დადგენას საჭიროებს დღგ-ს გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაციის წინაპირობების არსებობა, ასეთი ვალდებულების წარმოშობის პერიოდი და პირობები, ასევე მნიშვნელოვანია დასაბეგრი ოპერაციის თანხის სწორად განსაზღვრა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 22.06.2018წ. გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ. კასატორებმა დაასაბუთეს ურთიერთდამოკიდებულ პირებს შორის გარიგებაზე საბაზრო ფასის გავრცელების საჭიროება, მიუთითეს დღგ-ს გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაციის ნორმატიულ წინაპირობებზე და აღნიშნეს, რომ განსახილველ შემთხვევაში ეს წინაპირობები წარმოიშვა 2011 წლის იანვარში განხორციელებული ოპერაციების შედეგად.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაცნობის, საქმის მასალების შესწავლის, საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის განსახილველად დაშვების ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრების განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორები ვერ ასაბუთებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, ვერ აქარწყლებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და დასკვნებს.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე სააპელაციო ინსტანციის სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა მოცემული დავა. წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრები შედგება საქმეზე დადგენილი ფაქტობრივ გარემოებებსა და საკითხის მომწესრიგებელ ნორმებზე მითითებისაგან, თუმცა არ არის დასაბუთებული გასაჩივრებული აქტების მართლზომიერება, კონკრეტული ნორმები განსახილველ შემთხვევაზე გავრცელების სისწორე. კასატორთა მითითება შპს „ხ...ასა“ და შპს „…-ს“ ურთიერთდამოკიდებულების, მათ შორის 2011 წლის იანვარში დადებულ გარიგებებზე საბაზრო ფასის გავრცელების საჭიროების მართლოზმიერების შესახებ, არ ქმნის საკასაციო საჩივრების დასაშვებად ცნობის საფუძვლებს, რადგან სააპელაციო პალატამ გაიზიარა ადმინისტრაციულ ორგანოთა აღნიშნული მოსაზრება, ხოლო შპს „ხ…ას“ საკასაციო საჩივარი არ წარმოუდგენია, ამდენად, აღნიშნული გარემოება აღარ შეადგენს დავის საგანს.
საკასაციო პალატა იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებას, რომ საქმის მასალებით არ დასტურდება შპს-ს დღგ-ს გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაციების წინაპირობები და პერიოდი. დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება წარმოეშობა პირს, რომელიც ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას და რომლის მიერ ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვის განმავლობაში განხორციელებული, დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციების საერთო თანხა აღემატება 100 000 ლარს. განსახილველ შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო უთითებს, რომ 2011 წლის იანვარში განხროციელებული დასაბეგრი ოპერაციის ღირებულება იყო 86242 ლარი და ასკვნის, რომ შესაბამისად ამ პერიოდიდან წარმოიშვა დღგ-ს გადამხდელად დარეგისტრირების ვალდებულება, თუმცა არ უთითებს წინა პერიოდში განხორციელებულ ოპერაციებსა და მათ ღირებულებაზე, რაც ჯაში 100 000 ლარიანი ზღვარის გადაჭარბება გამოიწვია. შემოწმების აქტი შეიცავს მითითებებს მხოლოდ 2011 წლის იანვრის შემდგომ განხორციელებულ ოპერაციებზე, რაც დაუსაბუთებელს ხდის 2011 წლის იანვრიდან გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულების წარმოშობას, რადგან რეგისტრაციის ვალებულება წარმოიშობა დასაბეგრი ოპერაციების საერთო თანხის 100 000 ლარის გადაჭარბების მომენტიდან (საგადასახადო კოდექსის 157.1 მუხ.), აღნიშნული მომენტის დადგომის ზუსტი თარიღი საქმის მასალებიდან არ იკვეთება. სსიპ შემოსავლების სამსახური ვერ ასაბუთებს, რომ აღნიშნული გადაჭარბება სწორედ 2011 წლის იანვარში განხორციელებულმა ოპერაციებმა გამოიწვია. საგადასახადო ორგანო სრულად უგულებელყოფს აგრეთვე ნორმატიულ მითითებას ოპერაციების ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვის განმავლობაში განხორციელების შესახებ (157.1 მუხ.).
მართებულია აგრეთვე სააპელაციო პალატის მითითება დასაბეგრი ოპერაციების თანხის საგადასახადო კოდექსის 161-ე მუხლით დადგენილი წესით განსაზღვრის საჭიროების შესახებ. საგადასახადო კოდექსის 161.2 მუხლის „ბ“ ქვეპუნქტის თანახმად, დასაბეგრი ოპერაციის თანხა განისაზღვრება საქონლის/ მომსახურების საბაზრო ფასით დღგ-ის გარეშე ამ კოდექსის მე-18 მუხლის მე-11 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევებში. ამ კოდექსის 18.11 მუხლი კი ეხება განსახილველ შემთხვევას, ანუ ისეთ მდგომარეობას, როდესაც ურთიერთდამოკიდებულ პირებს შორის დადებულ გარიგებასთან მიმართებით დაბეგვრის მიზნებისათვის საგასადახადო ორგანოს ენიჭება საბაზრო ფასის გამოყენების შესაძლებლობა. საქმის მასალებით არ დგინდება, რომ დასაბეგრი ოპერაციის თანხის განსაზღვრისას საგადასახადო ორგანომ მოახდინა დღგ-ს თანხის გამორიცხვა. მოსარჩელე ასაბუთებს, რომ საგადასახადო ორგანოს მიერ შეფარდებული საბაზრო ფასი მოიცავს დღგ-ს თანხასაც, ხოლო სსიპ შემოსავლების სამსახური ვერ ახდენს საწინააღმდეგოს დადასტურებას.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით საკასაციო პალატა თვლის, რომ კასატორების მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრების დასაშვებად ცნობის საფუძველს. ამდენად, საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივრებს - წარმატების პერსპექტივა. ამდენად, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.


ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:


საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ემუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და


დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2.უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 22.06.2018წ. გადაწყვეტილება;
3.საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე: ნ. სხირტლაძე



მოსამართლეები: მ. ვაჩაძე



ვ. როინიშვილი