№ბს-1010(კ-19) 01 ოქტომბერი, 2021წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:
ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ქეთევან ცინცაძე, გიორგი გოგიაშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა ბმა „...ის“ საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 24.05.2019წ. განჩინების გაუქმების თაობაზე

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

ბმა „...მა“ სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხის - ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურისა და ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის მიმართ. ამავე სამართალწარმოების ფარგლებში, თბილისის საქალაქო სასამართლოს 20.02.2017წ. განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 16.2 მუხლის თანახმად, საქმეში მესამე პირად ჩაებნენ ა. მ-ი და ზ. ს-ე.
სასარჩელო მოთხოვნის დაზუსტების შემდეგ, მოსარჩელემ მოითხოვა ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის 26.07.2016წ. N2738306 და 26.01.2017წ. N3063578 ბრძანებების, ასევე ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის 05.12.2016წ. N1-2436 და 20.06.2017წ. N1-1430 ბრძანებების ბათილად ცნობა.
ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის 26.07.2016წ. N2738306 ბრძანებით, მოწონებულ იქნა უძრავ ძეგლზე, თანასაკუთრებაში არსებულ მიწის ნაკვეთზე მდებარე შენობაზე, ა. მ-ისა და ზ. ს-ის კუთვნილ ფართში ღიობის რეკონსტრუქციისა და ქუჩის მხრიდან საფეხურების მოწყობის არქიტექტურული პროექტი, გადაწყდა სამშენებლო ნებართვის გაცემა და მშენებლობის ვადა განისაზღვრა 2017 წლის 27 იანვრის ჩათვლით. არქიტექტურის სამსახურის 26.01.2017წ. N3063578 ბრძანებით, ცვლილება შევიდა ამავე სამსახურის 26.07.2016წ. N2738306 ბრძანებაში და მიეთითა, რომ ნებართვა ძალაშია 2017 წლის 28 ივლისის ჩათვლით. აღნიშნული ბრძანებები გასაჩივრდა ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოში, რომელმაც არ დააკმაყოფილა ბმა „...ის“ ადმინისტრაციული საჩივრები.
მოსარჩელის მოსაზრებით, სასარჩელო მოთხოვნაში მითითებული სადავო ბრძანებები არ შეესაბამება საქართველოს კანონმდებლობას, კერძოდ: პროექტის განხორციელება საფრთხეს შეუქმნის მობინადრეთა ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეს, ნებართვა გაიცა ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის თანხმობის გარეშე, რომლის წარდგენა სავალდებულო იყო, რადგან საპროექტო სამუშაოების განხორციელება დაკავშირებულია საყრდენ კედელთან, პროექტის შესრულების შემთხვევაში, ტროტუარისთვის დარჩენილი სივრცე იქნება კანონმდებლობით მისთვის განკუთვნილ მინიმალურ სიგანეზე - 1.8 მეტრზე ნაკლები. ამას გარდა, მოსარჩელემ ყურადღება გაამახვილა იმაზეც, რომ აღნიშნული ფართის წინა მესაკუთრის მოთხოვნა ნებართვის გაცემის თაობაზე არქიტექტურის სამსახურმა არ დააკმაყოფილა. ამდენად, ბმა „...მა“ სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 23.05.2018წ. გადაწყვეტილებით სარჩელი არ დაკმაყოფილდა, რაც სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ბმა „...მა“.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 24.05.2019წ. განჩინებით ბმა „...ის“ სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა გასაჩივრებული გადაწყვეტილება. სააპელაციო სასამართლო დაეთანხმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასკვნებს საქმის ფაქტობრივ გარემოებთან და სამართლებრივ საკითხებთან დაკავშირებით.
სასამართლომ აღნიშნა, რომ სსკ-ის 102.1 მუხლით თანახმად, მოსარჩელე მხარემ ვერ უზრუნველყო მის მიერ მითითებული გარემოებების დამადასტურებელი მტკიცებულებების წარმოდგენა. კონსტრუქტორი ლ. მ-ის დასკვნის თანახმად, შენობის მზიდი დანიშნულების ელემენტების ერთიანი კონსტრუქციული მდგრადობა დამაკმაყოფილებელია, საპროექტო სამუშაოები დასაშვებია კონსტრუქციულ მზიდ ელემენტებთან მიმართებაში და გამომდინარე აქედან, ექვემდებარება განხორციელებას სამშენებლო ნორმებისა და წესების მიხედვით. სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის მოსაზრება ნებართვის გასაცემად ბმა-ს თანხმობის წარდგენის საჭიროებასთან დაკავშირებით და მიუთითა, რომ „ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 101 მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით, შესაძლებელი იყო ნებართვის გაცემა ბმა-ს თანხმობის გარეშე, რადგან საპროექტო სამუშაოებით ხდებოდა ინდივიდუალურ საკუთრებაში არსებული ქონების ისეთი განვითარება, რომელიც არ ითვალისწინებდა ინდივიდუალურ საკუთრებაში არსებული ფართობის გაზრდას ან/და ახალი ინდივიდუალური საკუთრების საგნის წარმოშობას. ტროტუარისთვის განსაზღვრულ მინიმალურ სიგანესთან დაკავშირებით სასამართლომ მიუთითა, რომ განსახილველ საქმეში მონაწილე მესამე პირებს გააჩნდა კანონიერი ნდობა მშენებლობის ნებართვის მიმართ, რომელიც აღმჭურველი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტია და სზაკ-ის 601 მუხლის მე-4 ნაწილიდან გამომდინარე მისი ბათილად ცნობა დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ იგი არსებითად არღვევს სხვა პირის კანონიერ უფლებებს ან ინტერესებს, კერძოდ სხვა პირთა უფლებებისა და ინტერესების დაცვა შეუძლებელი უნდა იყოს მოცემული ადმინისტრაციული აქტის გაუქმების გარეშე. სააპელაციო სასამართლო დაეთანხმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს, რომ მოცემულ შემთხვევაში, გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით მოსარჩელის კანონიერ უფლებებზე პირდაპირი და უშუალო (ინდივიდუალური) ზიანის მიყენების ფაქტი ერთმნიშვნელოვნად არ დასტურდება.
სასამართლომ ასევე აღნიშნა, რომ სზაკ-ის 63.1 მუხლის თანახმად, არქიტექტურის სამსახურს გააჩნდა მის მიერ მიღებულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტში ცვლილების შეტანისა და მშენებლობის თარიღის შეცვლის უფლებამოსილება. სასამართლომ ასევე უსაფუძვლოდ მიიჩნია ადმინისტრაციულ საჩივარზე მიღებული ბრძანებების ბათილად ცნობის მოთხოვნა, რადგან საჩივრის განმხილველმა ორგანომ გადაწყვეტილება მიიღო საქმის ფაქტობრივი გარემოებების სრულყოფილად შესწავლის შედეგად. ამდენად, აღნიშნული გადაწყვეტილებებიც შეესაბამებიან საქართველოს კანონმდებლობას, რის გამოც ასკ-ის 32.1 მუხლის თანახმად, არ ექვემდებარებიან ბათილად ცნობას.
სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 24.05.2019წ. განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ბმა „...მა“, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
კასატორის მოსაზრებით, სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებულ განჩინებასთან მიმართებით არსებობს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე და 394-ე მუხლებით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძვლები.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების მიღების შემდგომ ჩამოინგრა სახლის ნაწილი, რომლიდანაც მეხანძრე-მაშველებმა მოხსნეს დაზიანებული ბათქაში დაახლოებით 1.5 კვ. მეტრზე. გარემოების დასადასტურებლად, საკასაციო სასამართლოში საქმის წარმოების ეტაპზე, მხარემ წარმოადგინა სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულების - საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახურის 10.07.2019წ. N MIA 4 19 01803070 წერილი.
ბმა „...ის“ წარმომადგენელმა მიუთითა, რომ სახლი აშენებულია 1901 წელს და მისი მდგრადობა უკიდურესად არასტაბილურია, რის გამოც საპროექტო სამუშაოების შესრულება საფრთხეს უქმნის შენობას. კონსტრუქტორს, რომელმაც გასცა დადებითი დასკვნა შენობის მზიდი დანიშნულების ელემენტების ერთიანი კონსტრუქციული მდგრადობის დამაკმაყოფილებელი მდგომარეობის თაობაზე, არ გააჩნდა შესაბამისი ლიცენზია.
საცხოვრებელი სახლის ქვემოთ და მის წინ არსებული გზის საფარის ქვეშ განთავსებულია გაზის მილები. ნებისმიერი სახის სამშენებლო სამუშაოების განხორციელება საფრთხეს უქმნის მაცხოვრებელთა სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას, ამასთან ირღვევა გაზის სისტემების უსაფრთხოების სფეროში მოქმედი ნორმები. აღნიშნულის დასადასტურებლად საკასაციო სასამართლოში საქმის წარმოების ეტაპზე, მხარემ წარმოადგინა შპს „გ...ის“ მიერ განხორციელებული 21.08.2019წ. N ... ინსპექტირების ანგარიში, დასკვნა. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე კიბის მოწყობის საკითხთან დაკავშირებით გადაწყვეტილების მიღებისას ქონების მართვის სააგენტომ არ გაითვალისწინა, რომ საპროექტო კიბის უჯრედების ქვემოთ გადის გაზის მაგისტრალი.
კასატორს მიაჩნია, რომ „კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ“ კანონის, „კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლზე სამუშაოებისა და არქეოლოგიური ნებართვის გაცემასთან დაკავშირებული ღნისძიებების შესახებ“ კანონით დადგენილ დებულებათა შესაბამისად, მშენებლობის ნებართვის გაცემა საჭიროებდა საცხოვრებელ სახლთან დაკავშირებული ისტორიულ-არქიტექტურული კვლევის ჩატარებას. ამასთან, დარღვევას წარმოადგენს სახელოვნებათმცოდნეო დასკვნის გარეშე კულტურული მემკვიდრეობის საბჭოს მიერ დადებითი შეფასების გაცემა შენობაზე კარისა და კიბის მოწყობასთან დაკავშირებით. კონსტრუქტორმა ისე გასცა დასკვნა, რომ არ გააჩნდა შესაბამისი ლიცენზია, დასკვნის გამცემი წოდებით უნდა ყოფილიყო ექსპერტი. ბმა „...ის“ წარმომადგენელის მითითებით, პროექტის შესრულების შემთხვევაში, ტროტუარისთვის დარჩენილი სივრცე იქნება კანონმდებლობით მისთვის განკუთვნილ მინიმალურ სიგანეზე - 1.8 მეტრზე ნაკლები. კასატორმა ასევე აღნიშნა, რომ მშენებლობის ნებართვის გაცემა საჭიროებდა ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის თანხმობას.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების შესწავლისა და საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ბმა „...ის“ საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს მისი განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება, ასევე არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს, ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა მოცემული დავა.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, მოცემულ საქმეზე სადავოა შენობაზე (უძრავ ძეგლზე) ინდივიდუალური საკუთრების ფართში ღიობის რეკონსტრუქციისა და ქუჩის მხრიდან საფეხურების მოწყობის ნებართვის გაცემის ბრძანებისა და მასთან დაკავშირებული სხვა სამართლებრივი აქტების საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობა.
საკასაციო სასამართლო არ იზიარებს კასატორის მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 24.05.2019წ. განჩინება არ არის საკმარისად იურიდიულად დასაბუთებული და დასაბუთება იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია. გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობის მიზნით სააპელაციო სასამართლომ გამოიყენა „კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ“, „ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის შესახებ“ საქართველოს კანონები, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი, ,,მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ” საქართველოს მთავრობის 24.03.2009წ. №57 დადგენილება, ასევე სხვა ნორმატიული აქტები და მიუთითა მათი გამოყენების მოტივებზე. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ თბილისის სააპელაციო სასამართლომ სწორად დაადგინა იმ მოთხოვნის იურიდიული საფუძველი, რომელიც უკავშირდება შენობაზე (უძრავ ძეგლზე) სამშენებლო სამუშაოების ნებართვის გაცემას და ასევე სწორად გამოიყენა და განმარტა შესაბამისი ნორმები. ამდენად, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის „ე“ და „ე1“ ქვეპუნქტების თანახმად, არ არსებობს გასაჩივრებული განჩინების გაუქმების აბსოლუტური საფუძვლები.
ფაქტობრივ გარემოებებთან დაკავშირებით, საკასაციო პრეტენზიისა და საპროცესო-სამართლებრივი დარღვევების მითითების გარეშე, საკასაციო სასამართლოში საქმის წარმოების ეტაპზე კასატორმა წარმოადგინა წერილობითი მტკიცებულებები, მათ შორის ინსპექტირების ორგანოს - შპს „გ...ის“ (აკრედიტაციის მოწმობა N ...) დასკვნა. საკასაციო პალატა ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, რომ სსკ-ის 393-ე მუხლისა და 401-ე მუხლის პირველი და მეორე ნაწილების საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო გასაჩივრებული გადაწყვეტილების/განჩინების კანონიერებას ამოწმებს მხოლოდ სამართლებრივი თვალსაზრისით. საკასაციო სასამართლო დამატებით არ იკვლევს ფაქტობრივ გარემოებებს, მისთვის სავალდებულოა სააპელაციო სასამართლოს მიერ დამტკიცებულებად ცნობილი ფაქტობრივი გარემოებები (სსკ-ის 407.2 მუხ.). საკასაციო სასამართლო მსჯელობს მხარის მიერ ფაქტებთან მიმართებით გამოთქმულ მხოლოდ იმ ახსნა-განმარტებაზე, რომელიც ასახულია სასამართლოთა გადაწყვეტილებებში ან სხდომათა ოქმებში, ასევე საკასაციო საჩივარში მითითებულ იმ ფაქტებსა და მტკიცებულებებზე, რომლებიც ადასტურებენ სააპელაციო სასამართლოს მხრიდან საპროცესო სამართლის ნორმების დარღვევას (სსკ-ის 407.1). შპს „გ...ის“ (აკრედიტაციის მოწმობა N ...) დასკვნა წარდგენილი არ ყოფილა საქმის პირველი და/ან სააპელაციო წესით განხილვის ეტაპებზე. გარდა ამისა, აღნიშნულ ეტაპებზე ბმა „ჩ...ს“ მშენებლობის ნებართვის ბათილად ცნობის საფუძვლად არ მიუთითებია და არ განუცხადებია რაიმე სახის ახსნა-განმარტება საპროექტო სამუშაოებით გაზის სისტემებისთვის საფრთხის შექმნის თაობაზე. ამდენად, საკასაციო პალატის მოსაზრებით, აღნიშნული გარემოება არ წარმოადგენს საკასაციო საჩივრის დასაშვებად მიჩნევის საფუძველს.
სამშენებლო სამართლით, როგორც მართლწესრიგის ერთ-ერთი ნაწილით, დასაცავი სიკეთეა ადამიანის ჯანმრთელობისა და სიცოცხლისთვის უსაფრთხო ქალაქთმშენებლობა. საფრთხის შემქმნელი გარემოებების გამოკვლევის შესაძლებლობას იძლევა ადმინისტრაციული წარმოება, რომელიც ხორციელდება როგორც მშენებლობის ნებართვის გაცემის (სზაკ-ის 76.1 მუხ. „ა“ ქვ.პ.), ასევე ერთსადაიმავე საკითხზე წარმოების განახლების შესახებ მოთხოვნების გადაწყვეტისას (სზაკ-ის 102-ე მუხ.). ადმინისტრაციულ წარმოებაში დასაშვებია საზოგადოებრივი ექსპერტის მიერ მონაწილეობის მიღება და თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, საზოგადოებრივი ექსპერტის დასკვნა არ არის სავალდებულო ადმინისტრაციული ორგანოსათვის. უარი ექსპერტის დასკვნის გათვალისწინებაზე უნდა დასაბუთდეს (სზაკ-ის 25-ე მუხ.). დასკვნის მიხედვით, შესასრულებელი საპროექტო სამუშაოები ღრმად იჭრება გაზის სისტემების უსაფრთხოების მინიმუმ ორმეტრიან ზონაში, ამასთან შენობის წინ არსებული ღიობი წარმოადგენს ე.წ. აირგამტარ შახტს. შახტაში ეხლაც განთავსებულია ფოლადის მილსადენი, რომელიც იხსნება სახლის ქვეშ არსებულ ყოფილ საქვაბეში, რაც შპს „გ...ის“ დასკვნის მიხედვით, საფრთხეს უქმნის მოსახლეობას გაზის გაჟონვის შემთხვევაში. დასკვნაში მითითებულ გარემოებებთან - შენობის წინ განთავსებულ გაზის მილსადენსა და ე.წ. აირგამტარ შახტასთან დაკავშირებით, საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ კიბის მოსაწყობად სამშენებლო პროექტში ასახული სამუშაოები არ ითვალისწინებენ გრუნტის ზედაპირის ჩაღრმავებას და/ან აირგამტარი შახტის დაკეტვას/ამოვსებას, რაც ხელს შეუშლიდა აირის გატარებას და დააკარგვინებდა შახტას მისთვის განკუთვნილ ფუნქციას.
საკასაციო პალატა იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს შეფასებას მხარეებს შორის მტკიცების ტვირთის განაწილების თაობაზე. საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 17.2 მუხლის თანახმად, თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი ეკისრება ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელმაც გამოსცა ეს აქტი. 17.1 მუხლის მიხედვით, მოსარჩელე ვალდებულია დაასაბუთოს თავისი სარჩელი და წარადგინოს შესაბამისი მტკიცებულებები. საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ მხარეებს შორის მტკიცების ტვირთის განაწილება დამოკიდებულია მატერიალურ-სამართლებრივი ნორმების შინაარსზე. სზაკ-ის 5.1 და 5.2 მუხლებიდან გამომდინარე ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობა შეზღუდულია კანონიერების პრინციპით, ხოლო 53.1 მუხლის თანახმად, წერილობითი ფორმით გამოცემული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი უნდა შეიცავდეს წერილობით დასაბუთებას. აღნიშნული ნორმების საპროცესო-სამართლებრივი მნიშვნელობა ვლინდება იმაში, რომ ადმინისტრაციული სამართალწარმოების მიმდინარეობისას ადმინისტრაციულ ორგანოს ეკისრება სამართლებრივი აქტის კანონიერების მტკიცების ტვირთი. მითითებული ტვირთის ადმინისტრაციული ორგანოსათვის დაკისრება არ ათავისუფლებს მის პროცესუალურ მოწინააღმდეგე მხარეს - მოსარჩელეს სასარჩელო მოთხოვნის დასაბუთების ვალდებულებისაგან (სუსგ Nბს-620(კ-19), 05.03.2020წ.). მოსარჩელემ უნდა დაასაბუთოს სასარჩელო მოთხოვნა და წარმოადგინოს სარჩელში მითითებული იმ გარემოებების არსებობის დამადასტურებელი მტკიცებულებები, რომლებსაც ემყარება სარჩელი (სსკ-ის 102.1 მუხ.).
მშენებლობის ნებართვის გაცემის შესახებ გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის საფუძველად მოსარჩელე უთითებს იმას, რომ საპროექტო სამუშაოების განხორციელება ზეგავლენას მოახდენს შენობის მდგრადობაზე, რაც გამოიწვევს მის დანგრევას. სამშენებლო პროექტით გათვალისწინებულია შენობის კედელზე ფანჯრის ღიობის ნაცვლად კარის მოწყობა. მოსარჩელემ საკასაციო სასამართლოში საქმის წარმოების ეტაპზე წარმოადგინა ა(ა)იპ თბილისის მუნიციპალური ლაბორატორიის 17.05.2018წ. N01/078 დასკვნა შენობის ტექნიკური მდგომარეობის თაობაზე. უკვე აღინიშნა, რომ საკასაციო სასამართლოს მიერ ფაქტობრივი გარემოებების შეფასების პროცესუალური ფარგლებიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო არ არის საქმის ფაქტობრივი გარემოებების დამდგენი სასამართლო, დაუშვებელია საკასაციო სასამართლოში ახალი მტკიცებულებების წარმოდგენა. ამასთან, მუნიციპალური ლაბორატორიის 17.05.2018წ. N01/078 დასკვნაში აღწერილია შენობის ზოგადი ტექნიკური მდგომარეობა, დასკვნაში არ არის შეფასებული, რომ სადავო ბრძანებით ნებადართული საპროექტო სამუშაოებით მოსალოდნელია შენობის კონსტრუქციული მდგრადობის შემცირება. დასკვნით გათვალისწინებული არაა დათქმა, რომ დაუშვებელია შენობაზე ნებისმიერი სახის სამშენებლო სამუშაოების განხორციელება. საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული საკუთრების უფლების შეზღუდვა დასაშვებია მხოლოდ შემზღუდავი გარემოების არსებობის დადასტურების შემთხვევაში. მოსარჩელეს საქმის წარმოების არცერთ ეტაპზე სადავო გარემოებასთან დაკავშირებით, არც ადმინისტრაციულ ორგანოში და არც ქვედა ინსტანციების სასამართლოში, არ წარმოუდგენია მტკიცებულება, რომელიც საინჟინრო-ტექნიკური თვალსაზრისით დაადასტურებდა მიზეზ-შედეგობრივ კავშირს კონკრეტულ საპროექტო სამუშაოებსა და შენობის კონსტრუქციული მდგრადობის მოსალოდნელ შემცირებას შორის. მოსარჩელის მიერ სააპელაციო სასამართლოში წარდგენილ ლ. სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს დასკვნაში ექსპერტიზის წინაშე დასმულ კითხვებს შორის მოსარჩელის მიერ შენობის მდგრადობის საკითხი საერთოდ არ ყოფილა დასმული. ამდენად, საკასაციო პალატა არ ეთანხმება კასატორის იმ მითითებას, რომ საქმეზე დასტურდება შეთანხმებული სამშენებლო პროექტით შენობის მდგრადობაზე ზეგავლენის მოხდენის მოსალოდნელობა. ამასთან, შენობის მდგრადობასთან დაკავშირებით დამატებით აღსანიშნავია, რომ ადმინისტრაციული წარმოების ეტაპზე, სზაკ-ის 78.3 მუხლის შესაბამისად, განმცხადებლების მიერ წარდგენილ იქნა კონსტრუქტორ ლ. მ-ის დასკვნა, რომლის თანახმად, შენობის მზიდი დანიშნულების ელემენტების ერთიანი კონსტრუქციული მდგრადობა დამაკმაყოფილებელია, საპროექტო სამუშაოები დასაშვებია კონსტრუქციულ მზიდ ელემენტებთან მიმართებაში და გამომდინარე აქედან, ექვემდებარება განხორციელებას სამშენებლო ნორმებისა და წესების მიხედვით.
საკასაციო პალატა არ იზიარებს მოსარჩელის მოსაზრებას იმასთან დაკავშირებით, რომ დაუშვებელია კონსტრუქტორის დასკვნის გათვალისწინება, რადგან მას არ გააჩნია შესაბამისი ლიცენზია. სზაკ-ის 21.1. მუხლის თანახმად, საზოგადოებრივ ექსპერტად ჩაითვლება ფიზიკური ან იურიდიული პირი. საზოგადოებრივი ექსპერტის ფუნქციაა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით მოსაწესრიგებელ საკითხთან დაკავშირებით საკუთარი დასკვნის წარდგენა. დასკვნა შესაძლოა მოიცავდეს როგორც ფაქტობრივ ინფორმაციას, ისე ინფორმაციას აქტის კანონიერების, მიზანშეწონილობისა და ეკონომიკური რენტაბელობის შესახებ. სზაკ-ის 21.1 მუხლის მიზნებისთვის საზოგადოებრივ ექსპერტად მიიჩნევა ნებისმიერი პირი, რომელსაც გააჩნია კვალიფიკაცია და გამოცდილება შესაბამის დარგში. ლიცენზიის არსებობა არაა სავალდებულო ფორმალურ-სამართლებრივი წინაპირობა ადმინისტრაციულ წარმოებაში სზაკ-ის 21.1 მუხლის მოქმედებისთვის. მოცემულ შემთხვევაში, მოსარჩელე სადავოდ ხდის საზოგადოებრივი ექსპერტის სახელზე ლიცენზიის არსებობას და არა ასევე მის კვალიფიკაციასა და/ან გამოცდილებას. აღნიშნული საზოგადოებრივი ექსპერტის დასკვნის უარმყოფელ გარემოებას არ წარმოადგენს. გარდა ამისა, საქმის სასამართლო განხილვის ეტაპზე ლ. მ-ე დაკითხულ იქნა სსკ-ის 140.1 მუხლის თანახმად მოწმის და არა ექსპერტის სტატუსით.
საკასაციო პალატა არ ეთანხმება კასატორის იმ მოსაზრებას, რომ მშენებლობის ნებართვის გაცემა საჭიროებდა ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის თანხმობას. „ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 101 მუხლის პირველი პუნქტის გათვალისწინებით, საკასაციო პალატა თვლის, რომ შესაძლებელი იყო ბმა-ს თანხმობის გარეშე ნებართვის გაცემა, რადგან საპროექტო სამუშაოებით ხდებოდა ინდივიდუალურ საკუთრებაში არსებული ქონების ისეთი განვითარება, კერძოდ ფანჯრის ღიობის ნაცვლად კარის მოწყობა და მუნიციპალურ საკუთრებაში არსებულ მიწაზე კიბის განთავსება, რომელიც არ ითვალისწინებდა ინდივიდუალურ საკუთრებაში არსებული ფართობის გაზრდას ან/და ახალი ინდივიდუალური საკუთრების საგნის წარმოშობას. იმის გათვალისწინებით, რომ ინდივიდუალურ საკუთრებაში არსებული ფართი არ იზრდება, არ წარმოიშობა ახალი ინდივიდუალური საკუთრების საგანი, მართებულია სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ნებართვის გასაცემად ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის წევრთა თანხმობა საჭირო არ იყო.
სსიპ ქონების მართვის სააგენტოს 25.07.2016წ N QN1419267 გადაწყვეტილებით, სააგენტო გ. ლორთქიფანიძის ქ. N3/გ. ქიქოძის ქ. N6-ის მიმდებარედ, მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე კიბის მოწყობის მიზნით საჭირო სამუშაოების განხორციელების წინააღმდეგი არ არის. საკასაციო პალატა არ იზიარებს ბმა „...ის“ წარმომადგენლის შეფასებას ქონების მართვის სააგენტოს 25.07.2016წ N QN1419267 გადაწყვეტილების უკანონობასთან დაკავშირებით. განსახილველი საქმის სასარჩელო მოთხოვნიდან გამომდინარე, დავის საგანია არა ქონების მართვის სააგენტოს, არამედ მხოლოდ არქიტექტურის სამსახურისა და მუნიციპალიტეტის მერიის გადაწყვეტილების კანონიერება, რის გამოც სსკ-ის 248-ე მუხლის თანახმად, საკასაციო პალატა მოკლებულია მისი საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობის სამართლებრივი შემოწმების შესაძლებლობას.
საკასაციო პალატა არ ეთანხმება კასატორის იმ მოსაზრებას, რომ მშენებლობის ნებართვის გაცემა საჭიროებდა ისტორიულ-არქიტექტურული კვლევის განხორციელებას. „კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 43.4 მუხლის „ბ“ ქვეპუნქტის თანახმად, ისტორიულ-არქიტექტურული კვლევა სავალდებულო არ არის ისეთი ობიექტებისა და სამშენებლო საქმიანობებისათვის, როგორიცაა არსებული შენობების მცირე ცვლილებები საერთო ფართობით არა უმეტეს 50 მ2-ისა, კერძოდ კარის გაჭრა ან ამოშენება. მოცემულ შემთხვევაში, სამშენებლო პროექტი ითვალისწინებს შენობის კედელზე ფანჯრის ღიობის ნაცვლად კარის მოწყობას, კიბის განთავსებას - მუნიციპალურ საკუთრებაში არსებულ მიწაზე. „კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლზე სამუშაოებისა და არქეოლოგიური სამუშაოების ნებართვის გაცემასთან დაკავშირებული ღონისძიებების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 26.03.2015წ. N137 დადგენილების მე-2 მუხლის, ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს მიერ 06.04.2015წ. №91 განკარგულებით დამტკიცებული „საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროსგან ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტისთვის უფლებამოსილების დელეგირების თაობაზე“ 02.04.2015წ. გაფორმებული ადმინისტრაციული ხელშეკრულების, ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 17.04.2015წ. N9-34 დადგენილებით დამტკიცებული „კულტურული მემკვიდრეობის საბჭოს დებულების“ 3.1 მუხლის „ბ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტისა და საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს წარმომადგენელთაგან ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიაში შექმნილი კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის საბჭოს მიერ 23.06.2016წ. გაცემული დასკვნა-რეკომენდაციით, დადებითი შეფასება მიეცა შენობაზე კარის და კიბის მოწყობის პროექტის შეთანხმებისა და ნებართვის გაცემას.
საკასაციო პალატა არ იზიარებს ბმა „...ის“ წარმომადგენლის მოსაზრებას, რომ მშენებლობის ნებართვის ბათილად ცნობის საფუძველია ის, რომ კიბის მოწყობასთან დაკავშირებული სამუშაოების შესრულების შემთხვევაში ტროტუარისთვის დარჩენილი სივრცე იქნება კანონმდებლობით დადგენილ მინიმალურ სიგანეზე - 1.8 მეტრზე ნაკლები. შეთანხმებული სამშენებლო პროექტის მიხედვით, ტროტუარისთვის გათვალისწინებულია კანონმდებლობით განსაზღვრული მინიმალური სივრცე 1.8 მეტრი. ამასთან, სზაკ-ის 601 მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, დაუშვებელია კანონსაწინააღმდეგო აღმჭურველი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა, თუ დაინტერესებულ მხარეს კანონიერი ნდობა აქვს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მიმართ, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი არსებითად არღვევს სახელმწიფო, საზოგადოებრივ ან სხვა პირის კანონიერ უფლებებს ან ინტერესებს. მოცემულ შემთხვევაში, საქმეში წარმოდგენილი მასალებით არ დასტურდება ტროტუარის სიგანის შემცირება იმ მანძილით, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს ტროტუარის სავალი ნაწილის გამოუყენებლობა და ამით დაინტერესებული პირების კანონიერი ინტერესების ხელყოფა.
საკასაციო პალატა იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებას იმასთან დაკავშირებით, რომ სზაკ-ის 63.1 მუხლით არქიტექტურის სამსახურს გააჩნდა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტში ცვლილების შეტანის უფლებამოსილება, მოცემულ შემთხვევაში მშენებლობის ნებართვის მოქმედების ვადის გაგრძელების უფლება. ამასთან, ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებით მიღებული ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის 05.12.2016წ. N1-2436 და 20.06.2017წ. N1-1430 ბრძანებები შეესაბამებიან საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებს, რადგან არ არსებობდა ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის 26.07.2016წ. N2738306 და 26.01.2017წ. N3063578 ბრძანებების ბათილად ცნობის საფუძველი.
საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ კასატორის მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობის საფუძველს, მოცემულ საქმეს არ გააჩნია პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს - წარმატების პერსპექტივა.
კასატორი საკასაციო საჩივარში ვერ აქარწყლებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ მითითებულ სამართლებრივ დასკვნებს. ამდენად, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც ბმა „...ის“ საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.
საქმის მასალების მიხედვით, ბმა „...ის“ საკასაციო საჩივარზე 01.10.2019წ. N... საგადახდო დავალებით ნ. მურადაშვილს გადახდილი აქვს სახელმწიფო ბაჟი - 300 ლარის ოდენობით, სსკ-ის 401.4 მუხლის თანახმად, მას უნდა დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70 პროცენტი - 210 ლარი.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო პალატამ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და
დ ა ა დ გ ი ნ ა

1. ბმა „...ის“ საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 24.05.2019წ. განჩინება;
3. ნ. მ-ს (პ/ნ ...) დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე 01.10.2019წ. N... საგადახდო დავალებით გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 300 ლარის 70% - 210 ლარი, შემდეგი ანგარიშიდან: ქ. თბილისი, სახელმწიფო ხაზინა, ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი №300773150;
4. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე ნ. სხირტლაძე



მოსამართლეები: ქ. ცინცაძე



გ. გოგიაშვილი