საქმე #ბს-408(2კ-21) 21 ოქტომბერი, 2021 წელი
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

თავმჯდომარე მაია ვაჩაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: გოჩა აბუსერიძე
ბიძინა სტურუა

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 22 ივლისის განჩინების გაუქმების თაობაზე.


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:


2015 წლის 11 მაისს შპს „...ამ“ სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხეების - სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მიმართ.
მოსარჩელემ სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2014 წლის 3 ოქტომბრის #42202 ბრძანებისა და 2014 წლის 6 ოქტომბრის #081-42 საგადასახადო მოთხოვნის, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2014 წლის 13 ნოემბრის #46996 ბრძანებისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2015 წლის 26 მარტის #9190/2/14 გადაწყვეტილების ნაწილობრივ ბათილად ცნობა მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 29 დეკემბრის გადაწყვეტილებით შპს „...ას“ სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების 17 სამსახურის 2014 წლის 3 ოქტომბრის #42202 ბრძანება და 2014 წლის 6 ოქტომბრის #081-42 საგადასახადო მოთხოვნა; სსიპ შემოსავლების სამსახურს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებათა შესწავლისა და გამოკვლევის შემდეგ, მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, კანონით დადგენილ ვადაში შპს „...ას“ მიმართ ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა დაევალა; ნაწილობრივ ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2014 წლის 13 ნოემბრის #46996 ბრძანება და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2015 წლის 26 მარტის #9190/2/14 გადაწყვეტილება.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 29 დეკემბრის გადაწყვეტილება სარჩელის დაკმაყოფილების ნაწილში სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს სსიპ შემოსავლების სამსახურმა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ, რომლებმაც გასაჩივრებულ ნაწილში გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე სრულად უარის თქმა მოითხოვეს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 22 ივლისის განჩინებით სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა; ძალაში დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 29 დეკემბრის გადაწყვეტილება.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 22 ივლისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს სსიპ შემოსავლების სამსახურმა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ, რომლებმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
კასატორი - სსიპ შემოსავლების სამსახური არ იზიარებს მსჯელობას, რომ არარეზიდენტი იურიდიული პირისაგან - „...ისგან“, შპს „...ას“ არ მიუღია დღგ-ით დასაბეგრი მომსახურება. კერძოდ, არარეზიდენტ იურიდიულ პირს არ დაუმზადებია და არ მიუწოდებია საზოგადოებისათვის სასტუმრო-კაზინოს პროექტი ან მისი ნაწილი.
კასატორი მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 176-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტზე, ამავე მუხლის მე-2 ნაწილსა და მე-3 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტზე, ასევე, ამავე კოდექსის 134-ე მუხლზე. კასატორის მითითებით, მომსახურების დღგ-ით დაბეგვრის ვალდებულება წარმოექმნება მომსახურების მიმღებს - საგადასახადო აგენტს, რომელიც არარეზიდენტისგან შეძენილ მომსახურებას აღრიცხავს დღგ-ს და იხდის ბიუჯეტში.
კასატორის მითითებით, საწარმოს 2008, 2009 წლის მოგების დეკლარაციებში გამოქვითული აქვს დამფუძნებლისგან დოლარში აღებული სესხის დარიცხული პროცენტები: 2008 წელს - 380 300 ლარი, 2009 წელს - 845 361 ლარი. შემოწმებით დაკორექტირდა დარიცხული პროცენტის ხარჯი საკურსო სხვაობების გათვალისწინებით. 2010 წლიდან საწარმო დარიცხულ საპროცენტო ხარჯს მოგების დეკლარაციაში არ ასახავდა და ახდენდა მის კაპიტალიზებას. შემოწმებით საპროცენტო ხარჯის კაპიტალიზება ჩაითვალა არამართლზომიერად, საპროცენტი ხარჯისა და საკურსო სხვაობების გათვალისწინებით დაკორექტირდა გამოქვითვები ერთობლივი შემოსავლიდან. აგრეთვე, შემოწმებით 2008 წელს დარიცხული და გადაუხდელი პროცენტი 2013 წლის 31 დეკემბრის საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი გაცვლითი კურსით ჩაითვალა ფიზიკურ პირზე გადასახდელად და დაიბეგრა საშემოსავლო გადასახადის 5%-იანი განაკვეთით.
კასატორი მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 309-ე მუხლის 58-ე ნაწილის „გ“ და „დ“ ქვეპუნქტებზე, ასევე 309-ე მუხლის 59-ე ნაწილზე, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2011 წლის 28 იანვრის #34 ბრძანებით, კრედიტისათვის (სესხისათვის) გადახდილი ან/და გადასახდელი (დარიცხვის მეთოდის გამოყენების მიხედვით) პროცენტები ერთობლივი შემოსავლიდან გამოიქვითება ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საპროცენტო განაკვეთის ოდენობით, თუ სესხის გამცემი პირი არის ლიცენზირებული კომერციული ბანკი და რეგისტრირებული მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია. სხვა შემთხვევაში, ერთობლივი შემოსავლიდან გამოსაქვითი პროცენტის ოდენობა განისაზღვრება არა უმეტეს წლიური 24 პროცენტისა.
ქონების გადასახადთან დაკავშირებულ დარიცხვასთან დაკავშირებით კასატორი აღნიშნავს, რომ მოსარჩელემ ქ. ბათუმში, ...ის ქ. #10-ში შეიძინა მიწის ნაკვეთი და მასზე დამაგრებული შენობა-ნაგებობა, შემდგომში ამ ტერიტორიაზე სასტუმროს აშენების მიზნით, რისთვისაც განახორციელა შენობის დემონტაჟი და 2011 წლამდე ახორციელებდა გარკვეულ სამუშაოებს, მშენებლობის ნებართვის მოპოვება, აზომვითი სამუშაოები, სასტუმროს დიზაინის შემუშავება, პროექტირება და ბაზრის კვლევა, აღნიშნულის შესრულება ხდებოდა არარეზიდენი/რეზიდენტი პირების მიერ ეტაპობრივად. ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით, შემოწმების შედეგად მოხდა აღნიშნული ხარჯების კაპიტალიზება და მიწოდების თარიღით ხარჯებში ჩამოწერა. კასატორი მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 148-ე მუხლის პირველ ნაწილსა და 201-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ქ“ ქვეპუნქტზე.
ამასთან, კასატორი არამართებულად მიიჩნევს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32.4 მუხლის გამოყენებას.
კასატორი - საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მითითებით, გადახდილი თანხა მოსარჩელეს არ დაუბრუნებია. ამასთან, არც ხელშეკრულებით იყო დადგენილი ავანსის გადახდა. საქმეში არ არსებობს პირვანდელი ხელშეკრულების შეწყვეტის დამადასტურებელი რაიმე წერილობითი დოკუმენტი, ხოლო არარეზიდენტის წერილი ემსახურება მხოლოდ გადასახადისაგან თავის არიდებას. კასატორი მიუთითებს 2011 წლამდე მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 220.3, 241-ე მუხლის პირველ და მე-3 ნაწილებზე.
სესხზე დარიცხული პროცენტის ხარჯის კაპიტალიზების არამართლზომიერად მიჩნევის, საპროცენტო ხარჯისა და საკურსო სხვაობების გათვალისწინებით გამოქვითვების დაკორექტირებასთან მიმართებით კასატორი აღნიშნავს, რომ სასამართლოს უნდა გაერკვია შემოწმების დაწყებამდე მოახდინა თუ არა მოსარჩელემ 2008-2009 წლებში მის მიერ არჩეული ხარჯების სრულად გამოქვითვის მეთოდის შეცვლა ამორტიზაციის (კაპიტალიზების მეთოდი) მეთოდით.
ქონების გადასახადით დასაბეგრი ბაზის გაზრდასთან დაკავშირებით კასატორი მიუთითებს 2011 წლამდე მოქმედ საგადასახადო კოდექსის 211.1 მუხლზე, 271-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ პუნქტსა და 272-ე მუხლზე, #1418 სიტუაციურ სახელმძღვანელოზე და აღნიშნავს, რომ ზემოაღნიშნული არგუმენტაციისა და იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ მოგების გადასახადში ანალოგიური მიდგომის შედეგად შემცირებული ზარალი მოსარჩელეს არ გაუპროტესტებია, სასამართლომ არასწორად შეაფასა ის.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2021 წლის 24 მაისის განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრების განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება ასევე არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში სახეზეა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილის გამოყენების წინაპირობები. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32.4 მუხლით მინიჭებულ უფლებამოსილებას სასამართლო იყენებს მაშინ, როდესაც სასამართლო წესით ვერ ხერხდება ფაქტობრივი გარემოებების დადგენა და შეფასება, შესაბამისად შეუძლებელი ხდება სადავო ინდივიდუალური ადმინიტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მატერიალური კანონიერების შემოწმება.
დადგენილია, რომ მოსარჩელემ სადავოდ გახადა სსიპ შემოსავლების სამსახურის აუდიტის დეპარტამენტის მიერ ჩატარებული საგადასახადო შემოწმების საფუძველზე განხორციელებული დარიცხვები. შემოწმების აქტის თანახმად, მოსარჩელე კომპანიამ განახორციელა დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციები, კერძოდ, ა) გადასახადის გადამხდელს 2008 წლის 25 ნოემბერს გაფორმებული ჰქონდა ხელშეკრულება არარეზიდენტ იურიდიულ პირთან „...თან“ სასტუმრო-კაზინოს პროექტთან დაკავშირებით. ხელშეკრულება ითვალისწინებდა მომსახურების ანაზღაურებას ეტაპობრივად, სამუშაოს შესრულებასთან ერთად. გადასახადის გადამხდელის განმარტებით, ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვალდებულებები სრულად არ შესრულდა, რის გამოც გადახდილი თანხები მან ჩათვალა ავანსად გადახდილ თანხებად და დაბეგრა არარეზიდენტის საშემოსავლო გადასახადით, ხოლო უკუდაბეგვრის დღგ-ის დარიცხვა არ განახორციელა. ამასთან, აუდიტორის შეფასებით, შემოწმებით პირველადი სააღრიცხვო დოკუმენტაციის შესწავლით დადგინდა, რომ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ორი ეტაპი „...მა“ შეასრულა, რასთან დაკავშირებითაც გამოწერა ინვოისები: 2008 წლის 25 ნოემბერს (წარდგენილია 0 დეკლარაცია) 95 000 დოლარზე და 2009 წლის 10 მარტს 118 750 დოლარზე (ნულოვანი დეკლარაცია არ არის წარდგენილი). შემოწმებით აღნიშნული თანხების დაბეგვრა მოხდა უკუდაბეგვრის დღგ-ით და დაერიცხა სსკ-ის 275-ე მუხლის (95 000 დოლარს) და 274-ე (123 073) მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმები; ბ) არარეზიდენტმა იურიდიულმა პირმა გადასახადის გადამხდელს 2009 წლის აგვისტო - სექტემბერში გაუწია მომსახურება (ბაზრის კვლევა), რაზეც გამოიწერა ინვოისები და გადახდილია თანხები (შესაბამისად 6 825 ევრო და 7 500 ევრო). გადახდილი თანხები გადამხდელის მიერ დაიბეგრა არარეზიდენტის საშემოსავლო გადასახადით, ხოლო უკუდაბეგვრის დღგ-ის დარიცხვა არ განახორციელა. აუდიტორის შეფასებით, შემოწმებით აღნიშნული თანხების დაბეგვრა მოხდა უკუდაბეგვრის დღგ-ით და გადასახადის გადამხდელს დაერიცხა სსკ-ის 275-ე და 274-ე მუხლებით გათვალისწინებული ჯარიმები.
ამდენად, სასამართლოს მითითებით, დავის სწორად გადაწყვეტისათვის მნიშვნელოვანია შეფასდეს სადავო ოპერაციები წარმოადგენდა თუ არა დღგ-ით დასაბეგრ ოპერაციებს. ამასთან, ვინაიდან სადავო ოპერაციები შესრულდა 2011 წლის 1 იანვრამდე, სააპელაციო სასამართლომ მართებულად შეაფასა საკითხი იმ დროს არსებული კანონმდებლობით.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მითითებული რედაქციის 241-ე მუხლის პირველი და მეორე ნაწილების თანახმად, დღგ-ის გადამხდელად არარეგისტრირებული არარეზიდენტის მიერ საგადასახადო აგენტისათვის საქართველოს ტერიტორიაზე გაწეული მომსახურება იბეგრება ამ მუხლის შესაბამისად. ამ მუხლის მიხედვით, საგადასახადო აგენტად ითვლება ნებისმიერი გადასახადის გადამხდელი რეზიდენტი, რომელსაც აქვს საიდენტიფიკაციო ნომერი. მე-3 და მე-4 ნაწილის მიხედვით, ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში საგადასახადო აგენტი აწარმოებს დღგ-ის დარიცხვას არარეზიდენტისათვის გასაცემ თანხაზე. დღგ-ის ოდენობა განისაზღვრება ამ კარით დადგენილი გადასახადის განაკვეთის მიხედვით. თუ საგადასახადო აგენტი რეგისტრირებულია დღგ-ის გადამხდელად, მან დარიცხული დღგ უნდა გადაიხადოს დღგ-ის შესახებ იმ თვის დეკლარაციის წარდგენის დროს, რომელშიც მოხდა მომსახურების გაწევა. დარიცხული დღგ-ის ბიუჯეტში გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი ითვლება საგადასახადო ანგარიშფაქტურად. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 241-ე მუხლის (2009 წლის 1 იანვრიდან მოქმედი რედაქცია) მოქმედი პირველი და მეორე ნაწილების შესაბამისად, არარეზიდენტი ფიზიკური პირის (გარდა საქართველოს მოქალაქე ფიზიკური პირისა) ან არარეზიდენტი საწარმოს მიერ საგადასახადო აგენტისათვის საქართველოს ტერიტორიაზე გაწეული მომსახურება იბეგრება ამ მუხლის შესაბამისად. ამ მუხლის მიხედვით საგადასახადო აგენტად ითვლება ნებისმიერი გადასახადის გადამხდელი რეზიდენტი, რომელსაც აქვს საიდენტიფიკაციო ნომერი. ამავე მუხლის მე-3 და მე-4 ნაწილების თანახმად, ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში საგადასახადო აგენტი აწარმოებს დღგ-ის დარიცხვას მომსახურებისათვის გასაცემ თანხაზე. დღგ-ის ოდენობა განისაზღვრება ამ კარით დადგენილი განაკვეთის მიხედვით. თუ საგადასახადო აგენტი რეგისტრირებულია დღგ-ის გადამხდელად, მან დარიცხული დღგ უნდა გადაიხადოს დღგ-ის შესახებ იმ თვის დეკლარაციის წარდგენის დროს, როდესაც გაწეული იქნა მომსახურება. ამასთან, დარიცხული დღგ-ის ბიუჯეტში გადახდის მიზნით საბანკო ანგარიშიდან თანხის ჩამოწერის დამადასტურებელი დოკუმენტი ითვლება საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურად და დღგ- 14 ის გადამხდელს უფლებას აძლევს, განახორციელოს დღგ-ის ჩათვლა საბანკო ანგარიშიდან თანხის ჩამოწერის საანგარიშო თვის მიხედვით.
ამდენად, მითითებული გადასახადით პირის დაბეგვრისათვის აუცილებელია არსებობდეს დასაბეგრი ოპერაცია, განსახილველ შემთხვევაში - არარეზიდენტი პირების მიერ მოსარჩელე კომპანიისათვის მომსახურების გაწევა.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს სააპელაციო პალატის მითითებას, რომ საქმეში არსებული მასალებით არ დასტურდება შპს „...ასათვის“ გაწეული მომსახურების ფაქტები, იმ დროს, როდესაც საუბარია მომსახურების ისეთ სახეზე, რომლის შედეგსაც კონკრეტული დოკუმენტის მომზადება წარმოადგენდა. შესაბამისად, ვინაიდან საგადასახადო კანონმდებლობა უკუდაბეგვრის წესით დარიცხული დღგ-ით დაბეგვრისათვის აუცილებლად მიიჩნევს მხოლოდ შესრულებულ ოპერაციას - საქონლის მიწოდებას ან/და გაწეულ მომსახურებას, ეს უკანასკნელი უდავოდ უნდა დგინდებოდეს, მით უფრო, როდესაც მისი შეუსრულებლობისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრებას ეხება საქმე. ამასთან, საყურადღებოა „...ის“ დირექტორის სანოტარო წესით დამოწმებული წერილი, რომლითაც დადასტურებულია, რომ კონტრაქტის ფარგლებში, „...მა“ შპს „...ასგან“ ავანსის სახით მიიღო თანხა, საერთო ღირებულებით 213 750 დოლარი. „...ს“ სასტუმრო-კაზინოს პროექტი (არც პროექტის ნაწილი) არ გადაუცია შპს „...ასათვის“, ვინაიდან კონტრაქტი გაუქმდა სიტყვიერად, შპს „...ას“ მიერ.
ამდენად, ხელშეკრულების ორივე მხარემ დაადასტურა ნაკისრი ვალდებულების შეუსრულებლობა და ამის გამო თანხის ნაწილობრივ (არასრულად) ჩარიცხვა. ამასთან, თანხის ნაწილი მოსარჩელემ „...ს“ გადასცა ხელშეკრულების დადების დღესვე. საფუძველს არის მოკლებული ადმინისტრაციული ორგანოს მითითება მხარის მიერ კონკრეტული ოპერაციის მიღებაზე. აღსანიშნავია, რომ შპს „...ას“ მიერ თანხის გადაცემა ხელშეკრულების მეორე მხარისათვის ავტომატურად არ ადასტურებს მომსახურების მიღებისა და დასაბეგრი ოპერაციის არსებობის ფაქტს. მით უფრო მაშინ, როდესაც მხარეს თანხა ორივე შემთხვევაში სრულად არ აქვს გაცემული არარეზიდენტ პირებთან. შესაბამისად, იმის გათვალისწინებით, რომ ავანსი არის ისეთი ფულადი თანხა ან სხვა ქონება, რომელსაც ერთი მხარე წინასწარ, შემდგომი გადახდის ანგარიშში, გადასცემს მეორეს საქონლის მიწოდებისათვის, მომსახურებისათვის, სამუშაოთა შესრულებისათვის ნაკისრი ვალდებულების ნაწილობრივ ან სრული შესრულების მიზნით, სასამართლო მიიჩნევს, რომ მითითებულ ნაწილში მოპასუხე ადმინისტრაციულმა ორგანომ სრულყოფილად არ გამოიკვლია რა სახის ოპერაცია იყო განხორციელებული ან/და რომელი გადასახადით უნდა დაბეგრილიყო, შესაბამისად, მან საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებათა გამოკვლევის გარეშე მიიღო გადაწყვეტილება პირისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრების თაობაზე.
რაც შეეხება რიგი ხარჯების კაპიტალიზებას, საკასაციო სასამართლოს მითითებით, სააპელაციო პალატამ მართებულად არ გაიზიარა ადმინისტრაციული ორგანოს მოსაზრება, რომ საწარმოს არ შეეძლო დარიცხული საპროცენტო ხარჯის კაპიტალიზება, ვინაიდან აღნიშნულს არ კრძალავდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსი.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის სადავო პერიოდში მოქმედი რედაქციის 179.1 მუხლის თანახმად, ამ მუხლის მე-2 ნაწილის გათვალისწინებით, კრედიტისათვის (სესხისათვის) გადახდილი ან/და გადასახდელი (აღრიცხვის მეთოდის გამოყენების მიხედვით) პროცენტები გამოიქვითება არა უმეტეს კრედიტის (სესხის) წლიური 24 პროცენტის ფარგლებში, შესაბამისი პერიოდის პროპორციულად. ხოლო მე-2 ნაწილის მიხედვით, იმ საწარმოში, რომლის წილის (აქციების) 20 პროცენტზე მეტი პირდაპირ ან არაპირდაპირ ეკუთვნის მოგების გადასახადისაგან განთავისუფლებულ იურიდიულ პირებს, ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული გამოსაქვითი პროცენტების თანხა არ უნდა აღემატებოდეს გადამხდელის მიერ პროცენტის სახით მიღებული ნებისმიერი შემოსავლისა და ნებადართული გამოქვითვებით (პროცენტების გამოქვითვების გარდა) შემცირებული ერთობლივი შემოსავლების თანხების ჯამის 50 პროცენტს. ამასთან, საგადასახადო კოდექსის ზემოთ მითითებული რედაქციის 211-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, აქტივების ღირებულებაში შეიტანება მათი შესყიდვის, წარმოების, მშენებლობის, მონტაჟისა და დადგმის ხარჯები (დანახარჯები), აგრეთვე სხვა ხარჯები (დანახარჯები), რომლებიც ზრდის მათ ღირებულებას, ხოლო აქტივების უსასყიდლოდ მიღებისას – ამ აქტივების საბაზრო ფასი. ამდენად, იმის გათვალისწინებითაც, რომ 2011 წლის შემდგომ მოქმედი კოდექსის 107-ე და 148-ე მუხლებიც ანალოგიური შინაარსის მატარებელია, სააპელაციო სასამართლომ მართებულად განმარტა, რომ როგორც 2011 წლამდე, ისე 2011 წლის შემდგომ მოქმედი საქართველოს საგადასახადო კოდექსის შესაბამისად, საწარმოს უფლება ჰქონდა სესხზე დარიცხული პროცენტი პირდაპირ გამოექვითა ერთობლივი შემოსავლიდან იმ შემთხვევაშიც კი, თუ აღნიშნული სესხი მიზნობრივად იყო აღებული ძირითადი საშუალების საწარმოებლად ან შესაძენად, თუმცა მას შეეძლო (თავისი საგადასახადო აღრიცხვის პოლიტიკის გათვალისწინებით) არ მოეხდინა სესხის პირდაპირ გამოქვითვის უფლების გამოყენება და (საგადასახადო აღრიცხვის კუთხით) სესხის პროცენტის თანხების კაპიტალიზაცია (სესხის თანხით გაზარდოს ძირითადი საშუალების ღირებულება) გაეკეთებინა. ამასთან, #0254 სიტუაციურ სახელმძღვანელოში პირდაპირ არის მითითებული ასეთ შემთხვევაში საწარმოს მხრიდან სამართალდარღვევის არარსებობაზე.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ასევე დაუსაბუთებელია მოსაზრება, რომ ვინაიდან მოსარჩელემ 2008-2009 წლებში არ მოახდინა საპროცენტო ხარჯის კაპიტალიზება, მას არ შეეძლო შემდეგ წლებში ამის განხორციელება.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოცემულ შემთხვევაში საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილის გამოყენება შეესაბამება კანონმდებლობის მოთხოვნებს, შესაბამისად სახეზეა სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად აქტის ბათილად ცნობისა და ადმინისტრაციული ორგანოსათვის საქმის გარემოებების შესწავლის შემდეგ, ახალი აქტის გამოცემის დავალების საფუძველი.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივრებს _ წარმატების პერსპექტივა.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ არ არსებობს საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივრები არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 22 ივლისის განჩინება;
3. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე მ. ვაჩაძე


მოსამართლეები: გ. აბუსერიძე


ბ. სტურუა