ბს-131(კ-22) 07 აპრილი, 2022წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ქეთევან ცინცაძე, გიორგი გოგიაშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, ზეპირი განხილვის გარეშე, განიხილა სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლები თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 30.11.2021წ. გადაწყვეტილებაზე.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

შპს გ...-მ სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხე სსიპ აღსრულების ეროვნული ბიუროს მიმართ სსიპ აღსრულების ეროვნული ბიუროს 25.11.2014წ. N... ბრძანების ბათილად ცნობის, ადმინისტრაციული საჩივრის დაკმაყოფილების შესახებ ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალებისა და აუქციონის კანონით დადგენილი ვადის დარღვევით ჩატარების შესახებ აღმასრულებლის ქმედების არამართლზომიერად ცნობის მოთხოვნით.
თბილისის საქალაქო სასამართლოში დავის განხილვისას საქმეში მესამე პირებად ჩაბმულ იქნენ სსიპ შემოსავლების სამსახური და შპს ე...
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 18.01.2016წ. გადაწყვეტილებით შპს გ...-ს სარჩელი არ დაკმაყოფილდა, რაც მოსარჩელემ სააპელაციო წესით გაასაჩივრა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 25.04.2017წ. განჩინებით სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა გასაჩივრებული გადაწყვეტილება, რაც საკასაციო წესით გასაჩივრდა შპს გ...-ს მიერ.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 12.07.2021წ. განჩინებით შპს გ...-ს საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, გაუქმდა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 25.04.2017წ. განჩინება და საქმე ხელახალი განხილვისთვის დაუბრუნდა იმავე სასამართლოს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 30.11.2021წ. გადაწყვეტლებით შპს გ...-ს სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა, გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 18.01.2016წ. გადაწყვეტილება და მიღებული იქნა ახალი გადაწყვეტილება, შპს გ…-ს სასარჩელო მოთხოვნა დაკმაყოფილდა, ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ აღსრულების ეროვნული ბიუროს თავმჯდომარის 25.11.2014წ. №... ბრძანება და სსიპ აღსრულების ეროვნული ბიუროს დაევალა შპს გ...-ს საჩივრის დაკმაყოფილების შესახებ ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა.
სააპელაციო სასამართლო მიუთითა, რომ რეალიზაციის წესი და გირავნობის საგნის რეალიზაციის შედეგად ამონაგები თანხის განაწილების რიგითობა განისაზღვრება ,,სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ კანონის 50-ე მუხლით, რომლის მე-4 პუნქტის მიხედვით, სარეალიზაციო ყადაღადადებულ მოძრავ ქონებაზე საგადასახადო გირავნობის უფლების არსებობისას საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნა განისაზღვრება იძულებითი აუქციონის დასრულების დღისათვის საგადასახადო ორგანოს მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების (გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო დავალიანების) მიხედვით. აღსრულების ეროვნული ბიურო უფლებამოსილია მოთხოვნის დასაზუსტებლად მიმართოს საგადასახადო ორგანოს. ამავე მუხლის მე-7 პუნქტი ადგენს, რომ თუ სარეალიზაციო ყადაღადადებულ მოძრავ ქონებაზე რეგისტრირებულია საგადასახადო გირავნობის უფლება, გირავნობის საგნის რეალიზაციის შედეგად ამონაგები თანხიდან, საფასურისა და აღსრულების ხარჯის დაფარვის შემდეგ, პირველ რიგში დაკმაყოფილდება საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნა, მიუხედავად იმისა, რომელი რიგის მოგირავნედ არის იგი რეგისტრირებული. განსახილველ შემთხვევაში დადგენილად იქნა მიჩნეული, რომ შპს ე...-ს სახელზე საგადასახადო გირავნობა საჯარო რეესტრში დარეგისტრირდა შემოსავლების სამსახურის 17.10.2013 წ. შეტყობინების საფუძველზე. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის კანონიერ ძალაში მყოფი 07.03.2014 წ. დაუსწრებელი გადაწყვეტილებით შპს ე...-ს შპს გ...-ის სასარგებლოდ დაეკისრა 452 483,52 ლარის გადახდა, პირგასამტეხლოს ანაზღაურება 14 882,50 ლარის ოდენობით, ასევე ყოველდღიურად 226,24 ლარის გადახდა 2013 წლის 03 დეკემბრიდან გადაწყვეტილების აღსრულებამდე და 6000 ლარის ანაზღაურება (სახელმწიფო ბაჟი და საადვოკატო მომსახურების ღირებულება). გადაწყვეტილებაზე გაიცა სააღსრულებო ფურცელი, რომელიც 12.06.2014 წ. წარედგინა თბილისის სააღსრულებო ბიუროს, დაიწყო სააღსრულებო წარმოება, მოძიებულ იქნა მოვალის ქონება, რომელიც დაყადაღდა, შეფასდა და 17.10.2014 წ. გატანილ იქნა აუქციონზე. თბილისის სააღსრულებო ბიუროს 24.10.2014 წ. განკარგულებით თანხის სრულად გადახდის შემდეგ აუქციონზე შეძენილი ქონების მესაკუთრე გახდა შპს გ... აუქციონის დასრულების შემდგომ აღმასრულებელმა სსიპ შემოსავლების სამსახურისაგან წერილობით მოითხოვა ინფორმაცია 17.10.2014 წ. მდგომარეობით მოვალის - შპს ე...-ს აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობის შესახებ, თუმცა სსიპ შემოსავლების სამსახურმა აღმასრულებელს ინფორმაცია მიაწოდა მხოლოდ სალდირებულ საგადასახადო დავალიანებასთან დაკავშირებით, რომლის ოდენობაც შეადგენდა 3 087 399,93 ლარს. დადასტურდა, რომ სააღსრულებო წარმოების დაწყების მომენტისათვის შპს ე...-ს საგადასახადო დავალიანება 51394,65 ლარს შეადგენდა, ხოლო სააღსრულებო წარმოების დასრულების დროისათვის არსებული სალდირებული საგადასახადო დავალიანების უმეტესი ნაწილი წარმოიშვა 2014 წლის ივნისის შემდგომ. სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ მოცემულ შემთხვევაში მოსარჩელისათვის თანხის ჩარიცხვის დაყოვნების მიზეზი გახდა, სწორედ „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ კანონის 50.7 მუხლი, რომლის თანახმად, საგადასახადო გირავნობის არსებობის შემთხვევაში, გირავნობის საგნის რეალიზაციის შედეგად ამონაგები თანხიდან, საფასურისა და აღსრულების ხარჯის დაფარვის შემდეგ, პირველ რიგში დაკმაყოფილდება საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნა. აღნიშნულ ნორმასთან დაკავშირებით საკასაციო პალატამ (12.07.2021წ. გადაწყვეტილება, N ..., საქმეზე) განმარტა, რომ „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ კანონის 50.7 მუხლის დანაწესი, რომლის თანახმად, თუ სარეალიზაციო ყადაღადადებულ მოძრავ ქონებაზე რეგისტრირებულია საგადასახადო გირავნობის უფლება, გირავნობის საგნის რეალიზაციის შედეგად პირველ რიგში დაკმაყოფილდება საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნა, გულისხმობს საგადასახადო ორგანოს არა ნებისმიერი სახის მოთხოვნის, არამედ საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის უპირატესად დაკმაყოფილების საჭიროებას. ის, რომ მოვალეს პირადი აღრიცხვის ბარათზე ერიცხება კონკრეტული დავალიანება, იმთავითვე არ გულისხმობს აღნიშნული დავალიანების სრული ოდენობის საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფას. საკასაციო პალატის მითითებით, საგადასახადო გირავნობით დატვირთული ქონების რეალიზაცია შესაძლებელია მხოლოდ აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის პირობებში, რის გამოც, განსახილველ დავაში მნიშვნელოვანია დადგინდეს აღსრულების წარმოების დასრულების მომენტისათვის არსებული გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო მოთხოვნის ფარგლები. ამასთან, საკასაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ აუქციონის დასრულების მომენტისათვის საგადასახადო გირავნობით გათვალისწინებული აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობის შესახებ ინფორმაციის სასამართლოსათვის მიწოდების ვალდებულება აქვს სსიპ შემოსავლების სამსახურს. საგადასახადო ორგანოს მიერ უფლებამოსილი პირისათვის (სასამართლოს ან/და სააღსრულებო ბიუროსათვის) დადგენილ ვადაში გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობის შესახებ ზუსტი მონაცემის მიუწოდებლობა ფაქტობრივად დაადასტურებს ასეთი დავალიანების არარსებობას, რადგან სსიპ შემოსავლების სამსახური არასაპატიო მიზეზით უარს ამბობს ისეთი წერილობითი მტკიცებულების წარდგენაზე, რომელიც მის ხელთაა და რომლითაც საქმის გადაწყვეტისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოება უნდა დადასტურდეს. ასეთ დროს სასამართლოს შეუძლია კონკრეტული გარემოების მტკიცების ტვირთი დააკისროს სწორედ წერილობითი მტკიცებულების წარდგენაზე ვალდებულ პირს (სსკ-ის 136.5 მუხ.). ამდენად, სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახახდო დავალიანების შესახებ კონკრეტული მონაცემის წარუდგენლობის შემთხვევაში, აღსრულება უნდა განხორციელდეს ისე, როგორც არაღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის პირობებში. სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 28.10.2021წ. განჩინებით, შემოსავლების სამსახურს დაევალა ინფორმაციის წარმოდგენა 17.10.2014წ. მდგომარეობით მოვალე შპს ე...-ს აღიარებული, საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის კონკრეტული ოდენობის შესახებ, თუმცა პასუხად, შემოსავლების სამსახურმა სასამართლოს აცნობა, რომ აღიარებული და აუღიარებელი დავალიანების გამიჯვნა ხორციელდება 2016 წლის 01 იანვრიდან, რის გამო ორგანო მოკლებულია შესაძლებლობას სასამართლოს მიაწოდოს ინფორმაცია 17.10.2014წ. მდგომარეობით შპს ე...-ს აღიარებული თუ აუღიარებელი საგადასახადო დავალიანების კონკრეტული ოდენობის შესახებ. სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ არაღიარებული საგადასახადო მოთხოვნა, მისი ხასიათიდან გამომდინარე, არ შეიძლება აღსრულდეს იძულებით. მიუხედავად იმისა, რომ გამოყენებულია გირავნობის უფლება, შემოსავლების სამსახური არ აკონკრეტებს აღიარებული საგადასახადო მოთხოვნის ოდენობას. პალატამ არ უარყო საგადასახადო მოხოვნის არსებობა, თუმცა აღნიშნა, რომ აუქციონზე ამონაგები თანხის განაწილების მიზნებისათვის არ დასტურდება აღიარებული საგადასახადო მოთხოვნის, როგორც აღსრულებაუნარიანი მოთხოვნის არსებობა. პალატამ ყურადღება გაამახვილა იმ გარემოებაზე, რომ განსახილველი დავის საგანს წარმოადგენს აქტის ბათილად ცნობა და ახალი აქტის გამოცემის დავალება, კერძოდ, მოსარჩელე მხარე ითხოვს მოვალის ყადაღადადებული ქონების რეალიზაცის შედეგად ამონაგები თანხის მისთვის ჩარიცხვას, მიუხედავად იმისა, რომ საგადასახადო მოთხოვნა დაკმაყოფილებული ჯერ არ არის, რაც წინააღმდეგობაში მოდის „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ კანონის 50.7 მუხლის დანაწესთან, რომელიც ადგენს, რომ საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნის დაკმაყოფილების შემდეგ უნდა მოხდეს სხვა კრედიტორთა უფლების დაკმაყოფილება, თუმცა მნიშვნელოვანია, რომ არაერთი მიმართვის მიუხედავად სსიპ შემოსავლების სამსახურს არც სააღსრულებლო ბიუროსთვის და არც სასამართლოსთვის არ წარუდგენია ინფორმაცია 17.10.2014წ. მდგომარეობით შპს ე...-ს აღიარებული საგადასახადო დავალიანების კონკრეტული ოდენობის შესახებ. აღნიშნული ოდენობის მითითების ვალდებულება სწორედ სსიპ შემოსავლების სამსახურს ჰქონდა. ამდენად, პალატამ მიიჩნია, რომ სააღსრულებო წარმოების დასრულების დროისათვის, შპს ე...-ს ქონებაზე საჯარო რეესტრში 17.10.2013 წ. აღრიცხული საგადასახადო გირავნობის მიუხედავად, აღნიშნული ქონების რეალიზაციით მიღებული თანხა ვერ მიექცევა საგადასახადო მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად, ვინაიდან საგადასახადო ორგანოს მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი მტკიცებულება, რომ არსებობდა კონკრეტული აღიარებული საგადასახადო მოთხოვნა, რომლიც უზრუნველყოფილი იყო სწორედ ამ ქონებით. პალატამ აღნიშნა, რომ სსიპ აღსრულების ეროვნული ბიუროს თავმჯდომარის 25.11.2014 წ. №... ბრძანებაში მოსარჩელის მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის საფუძველად მითითებული იყო ის გარემოება, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ არ იყო დაზუსტებული აღიარებული საგადასახადო მოთხოვნა და ვერ ხდებოდა შემოსავლების სამსახურის მიმართ არსებული დავალიანების დაფარვა. განსახილველი დავის ფარგლებში მნიშვნელოვანი იყო დადგენილიყო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობა, რისი დადგენის ერთადერთ უფლებამოსილ ორგანოს წარმოადგენს შემოსავლების სამსახური, თუმცა საგადასახადო ორგანოს მიერ აღნიშნული ინფორმაცია არ იქნა წარმოდგენილი. ამდენად, სააპელაციო სასამართლომ გაითვალისწინა რა საკასაციო სასამართლოს მითითება, მიიჩნია, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახახდო დავალიანების შესახებ კონკრეტული მონაცემის წარუდგენლობა, ადასტურებს იმ გარემოებას, სააღსრულებო წარმოების დასრულების მომენტისათვის გირავნობით უზრუნველყოფილი იყო არაღიარებული საგადასახადო მოთხოვნა და აღსრულება უნდა განხორციელდეს ისე, როგორც არაღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის პირობებში.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 30.11.2021წ. გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გასაჩივრდა სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ.
კასატორმა აღნიშნა, რომ სააპელაციო პალატის 28.10.2021წ. განჩინებით სსიპ შემოსავლების სამსახურს დაევალა 17.10.2014წ. მდგომარეობით შპს ე...-ს აღიარებული დავალიანების კონკრეტული ოდენობის შესახებ ინფორმაციის წარდგენა, რაც სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ ვერ განხორციელდა, რადგან აღიარებული და არაღიარებული დავალიანების გამიჯვნა ხორციელდება 2016 წლის პირველი იანვრიდან. სასამართლომ მიიჩნია, რომ 17.10.2013წ. საგადასახადო გირავნობის არსებობის მიუხედავად, ქონების რეალიზაციით მიღებული თანხა ვერ მიექცეოდა საგადასახადო მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად, რადგან ორგანომ ვერ დაადასტურა კონკრეტული აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობა. აღნიშნული განმარტების გათვალისწინებით, სსიპ შემოსავლების სამსახურმა მიიჩნია, რომ იგი წარმოადგენდა სასკ-ის 16.2 და არა 16.1 მუხლით გათვალისწინებულ მესამე პირს, რის გამო სააპელაციო პალატა ვალდებული იყო მსგავსი გადაწყვეტილების მიღებამდე შეეცვალა სსიპ შემოსავლების სამსახურის სტატუსი და იგი სასკ-ის 16.2 მუხლის საფუძველზე ჩაება საქმეში მესამე პირად. კასატორმა აღნიშნა, რომ საგადასახადო მოთხოვნის აღიარებისა თუ აუღიარებლობის საკითხი სადავოდ არ ყოფილა გამხდარი დავის არც ერთ ეტაპზე, რის გამო დავაზე დამდგარი შედეგი არ იყო განჭვრეტადი სსიპ შემოსავლების სამსახურისთვის. კასატორმა აღნიშნა, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის წარმომადგენელი პანდემიის გამო ვერ დაესწრო სასამართლო სხდომას და პალატამ გადაწყვეტილება გამოიტანა ადმინისტრაციული ორგანოს წარმომადგენლის ზეპირი ახსნა-განმარტების მოსმენის გარეშე. კასატორმა აღნიშნა, რომ საქმეში დაცულია გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათი, რომელში დაცული ინფორმაციის თანახმად, საგადასახადო გირავნობის გავრცელების დროისათვის (17.10.2013წ.) არსებული საგადასახადო დავალიანება წარმოშობილი იყო გადამხდელის მიერ წარდგენილი დეკლარაციების საფუძველზე. დავალიანების წარმოშობის არც ერთ პერიოდში არ ფიქსირდება შპს ე...-ს მიერ საჩივრის წარდგენა ადმინისტრაციულ ორგანოში, ამდენად, საქმის მასალების სათანადოდ გამოკვლების შემთხვევაში, სასამართლოს ჰქონდა აღიარებული საგადასახადო დავალიანების კონკრეტული ოდენობის დადგენის შესაძლებლობა. საჩივრის წარუდგენლობისა და საგადასახადო დავალიანების გადამხდელის მიერ წარდგენილი დეკლარაციების საფუძველზე წარმოშობის ფაქტის გათვალისწინებით მიიჩნევა, რომ საგადასახადო გირავნობის გავრცელების დროისთვის არსებული დავალიანება სრულად იყო აღიარებული. სასამართლოს სრულყოფილად არ გამოუკვლევია საქმის გარემოებები. მართალია პროგრამულად აღიარებული და არაღიარებული დავალიანების გამიჯვნა ხდება 2016 წლის პირველი იანვრიდან, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ მანამდელ პერიოდზე საგადასახადო დავალიანების აღიარების საკითხის შესწავლა შეუძლებელი იყო. ამდენად, კასატორი მიიჩნევს, რომ შპს ე...-ს ბარათზე ფიქსირებული საგადასახადო დავალიანება, როგორც საგადასახადო გირავნობის გავრცელებამდე წაროშობილი (17.10.2013წ.), ასევე უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენების შემდეგ წარმოშობილი, აღიარებული საგადასახადო დავალიანებაა, რადგან მისი წარმოშობის საფუძველი თავად გადამხდელის მიერ წარდგენილი დეკლარაციებია.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაცნობის, საქმის მასალების შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის განსახილველად დაშვების ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორი ვერ ასაბუთებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორი საკასაციო საჩივარში ვერ აქარწყლებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და დასკვნებს.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე სააპელაციო ინსტანციის სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა მოცემული დავა.
საქმეზე დადგენილია, რომ 12.06.2014წ. შპს გ...-მ სსიპ აღსრულების ეროვნული ბიუროს თბილისის სააღსრულებო ბიუროში წარადგინა თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 07.03.2014წ. გადაწყვეტილებაზე გაცემული სააღსრულებო ფურცელი, რომლითაც შპს ე...-ს შპს გ...-ს სასარგებლოდ დაეკისრა თანხის გადახდა. წარდგენილი სააღსრულებო ფურცლის საფუძველზე დაიწყო სააღსრულებო საქმის წარმოება, მოძიებულ და შეფასებულ იქნა მოვალის ქონება, დაინიშნა იძულებითი აუქციონი, რომელზეც განხორციელდა მოვალის ქონების რეალიზაცია. აღსრულების დაწყებისას, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 25.06.2014წ. წერილით თბილისის სააღსრულებო ბიუროს ეცნობა, რომ 24.06.2014წ. მონაცემებით შპს ე...-ს ერიცხებოდა სალდირებული საგადასახადო დავალიანება 51394,65 ლარის ოდენობით, შპს ე...-ს ქონება დატვირთული იყო საგადასახადო გირავნობის/იპოთეკის უფლებით. საგადასახადო გირავნობა რეგისტრირებული იყო საჯარო რეესტრში 17.10.2013 წ. გადაწყვეტილების საფუძველზე. აუქციონზე მოვალის ქონების გასხვისების შემდეგ - სსიპ შემოსავლების სამსახურის 28.10.2014წ. წერილით თბილისის სააღსრულებო ბიუროს აღმასრულებელს ეცნობა, რომ 17.10.2014წ. მონაცემებით შპს ე...-ს ერიცხებოდა სალდირებული საგადასახადო დავალიანება 3 087 399,93 ლარის ოდენობით. თბილისის სააღსრულებო ბიუროს მიერ აღიარებული დავალიანების არსებობის შესახებ მონაცემების გამოთხოვის მიუხედავად, მოვალე შპს ე...-ს აღიარებული საგადასახადო დავალიანების კონკრეტული ოდენობის შესახებ მონაცემი სსიპ შემოსავლების სამსახურს აღმასრულებლისათვის არ მიუწოდებია, რის გამო იძულებით აუქციონზე მოვალის ქონების რეალიზაციის შედეგად ამოღებული თანხა კრედიტორებს შორის არ იქნა გადანაწილებული. 31.10.2014წ. სსიპ აღსრულების ეროვნული ბიუროს თავმჯდომარესთან ადმინისტრაციული საჩივარი წარადგინა შპს გ...-მ და საჩივარში აღნიშნა, რომ აღმასრულებელმა დაუსაბუთებლად გააჭიანურა იძულებითი აღსრულების შედეგად ამოღებული თანხის კრედიტორისათვის გადარიცხვა, მართალია სსიპ შემოსავლების სამსახურის 28.10.2014წ. მიმართვის თანახმად, მოვალე შპს ე...-ს სახელზე რიცხული საგადასახადო დავალიანება შეადგენს 3 087 399,93 ლარს, თუმცა მნიშნელოვანია, რომ აუქციონის დღისთვის შპს ე...-ს საგადასახადო გირავნობა 51 394,65 ლარის გარდა სხვა ქონებაზე არ გააჩნდა. ადმინისტრაციულ საჩივარში მიეთითა, რომ აღმასრულებელმა დაარღვია კრედიტორ შპს გ...-ს კანონითა და კონსტიტუციით გარანტირებული უფლებები, ვინაიდან მიუხედავად იმისა, რომ აუქციონის დანიშვნის დღისთვის მოვალის საკუთრებაზე არ იყო რეგისტრირებული საგადასახადო გირავნობა/იპოთეკის უფლება (გარდა 51 394,56 ლარზე), აღმასრულებლის მიერ არ მოხდა ამოღებული თანხის კრედიტორის ანგარიშზე გადარიცხვა, რამაც მას მიაყენა მნიშვნელოვანი მატერიალური ზიანი. სწორედ აღნიშნული ადმინისტრაციული საჩივრის განხილვის შედეგად იქნა მიღებული ადმინისტრაციული საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ სსიპ აღსრულების ეროვნული ბიუროს თავმჯდომარის 25.11.2014წ. N... ბრძანება, რომლის მართლზომიერების შემოწმებაც განსახილველი დავის საგანს შეადგენს. შპს გ...-ს სარჩელში, სააპელაციო და საკასაციო საჩივრებში აგრეთვე ხდებოდა მითითება იმ გარემოებაზე, რომ აუქციონის დღისთვის შპს ე...-ს უძრავ-მოძრავ ქონებაზე საგადასახადო გირავნობა 51 394,65 ლარის გარდა არ გააჩნდა. ამდენად, შპს ე...-ს ქონებაზე 51 394,65 ლარის ფარგლებში საგადასახადო გირავნობის არსებობა არ ყოფილა განსახილველი დავის საგანი. საკასაციო პალატამ შპს გ...-ს მოთხოვნაზე იმსჯელა და 12.07.2021წ. N..., განჩინება მიიღო სწორედ აღნიშნული მოთხოვნის ფარგლების გათვალისწინებით. ამასთანავე, ვინაიდან შპს გ...-ს საკასაციო ასჩივარი არ შეიცავდა პრეტენზიებს აღმასრულებლის ქმედებების კანონიერებასთან დაკავშირებით ქვედა ინსტანციების სასამართლოების განმარტებებზე, საკასაციო სასამართლომ აღარ იმსჯელა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების აღნიშნულ ნაწილზე.
კასატორის მოსაზრება, რომ სასამართლოს შეეძლო საქმის მასალების საფუძველზე დაედგინა შპს ე...-ს აღიარებული დავალიანების არსებობა, არ ადასტურებს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების უსწორობას, რადგან ერთი მხრივ არ არის დასაბუთებული საქმეში დაცული მასალების საფუძველზე დროის კონკრეტულ პერიოდში აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ზუსტი ოდენობის დადგენის შესაძლებლობა, ხოლო მეორე მხრივ დადგენას საჭიროებდა არა შპს ე...-ს სრული აღიარებული დავალიანების ოდენობა, არამედ აუქციონის გამართვის მომენტში საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული დავალიანების კონკრეტული ოდენობა. საკასაციო პალატამ 12.07.2021წ. Nბს-890-886(კ-17) განჩინებაში, რომლითაც საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდა სააპელაციო სასამართლოს ცალსახად აღნიშნა, რომ „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ კანონის 50.7 მუხლის დანაწესი, რომლის თანახმად, თუ სარეალიზაციო ყადაღადადებულ მოძრავ ქონებაზე რეგისტრირებულია საგადასახადო გირავნობის უფლება, გირავნობის საგნის რეალიზაციის შედეგად პირველ რიგში დაკმაყოფილდება საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნა, გულისხმობს საგადასახადო ორგანოს არა ნებისმიერი სახის მოთხოვნის, არამედ საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის უპირატესად დაკმაყოფილების საჭიროებას. ის, რომ მოვალეს პირადი აღრიცხვის ბარათზე ერიცხება კონკრეტული დავალიანება, იმთავითვე არ გულისხმობს აღნიშნული დავალიანების სრული ოდენობის საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფას, პალატამ ყურადღება გაამახვილა იმ გარემოებაზე, რომ გირავნობის უფლების გამოყენება ხორციელდება კონკრეტული საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველსაყოფად. ამასთანავე, უზრუნველყოფილი საგადასახადო დავალიანების გარდა გადასახადის გადამხდელს შესაძლოა წარმოეშვას საგადასახადო ვალდებულებები, რომლებიც პირობითად ორ ჯგუფად შეიძლება დაიყოს: ერთ შემთხვევაში ვალდებულებები შესაძლოა წარმოშობილი იყოს არსებული საგადასახადო მოთხოვნისაგან განსხვავებული ფაქტობრივი და სამართლებრივი საფუძვლებით, ხოლო მეორე შემთხვევაში - ვალდებულებები შესაძლოა უშუალოდ უკავშირდებოდეს უზრუნველყოფილ საგადასახადო დავალიანებას, მაგ.: საურავი და ჯარიმები. აღნიშნულ საგადასახადო ვალდებულებათა გამიჯვნა მნიშვნელოვანია საგადასახადო გირავნობის ფარგლების განსაზღვრის მიზნით. საგადასახადო გირავნობა ახდენს კონკრეტული ძირითადი მოთხოვნის და მასთან უშუალოდ დაკავშირებული სხვა ვალდებულებების უზრუნველყოფას და არ მოიცავს ახალი ფაქტობრივი და სამართლებრივი საფუძვლით წარმოშობილ ვალდებულებებს. საკასაციო პალატის აღნიშნულ მითითებას სრულად უგულებელყოფს კასატორი, როდესაც ყურადღებას ამახვილებს ახდენს შპს ე...-ს ბარათზე ფიქსირებულ სრულ, როგორც საგადასახადო გირავნობის გავრცელებამდე, ასევე უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენების შემდეგ წარმოშობილ საგადასახადო დავალიანებაზე. საკასაციო პალატა კიდევ ერთხელ აღნიშნავს, რომ სასარჩელო მოთხოვნის გათვალისწინებით, განსახილველი დავის გადაწყვეტისათვის მნიშვნელობის მქონეა შპს ე...-ს სახელზე რიცხული არა ნებისმიერი საგადასახადო დავალიანების, ან თუნდაც აღიარებული დავალიანების სრული ოდენობის გარკვევა, არამედ აუქციონის გამართვის დროისათვის საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობის დადგენა, რადგან სწორედ ამ ნაწილში სარგებლობს საგადასახადო ორგანო მოთხოვნის დაკმაყოფილების უპირატესობით.
საკასაციო პალატამ 12.07.2021წ. Nბს-890-886(კ-17) განჩინებაში აღნიშნა აგრეთვე, რომ მართალია საგადასახადო გირავნობის წარმოსაშობად ნორმატიულად არ არის დადგენილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის აუცილებლობა, თუმცა ერთმანეთისაგან გამიჯვნას საჭიროებს გირავნობის უფლების წარმოშობის და მისი რეალიზაციის, ანუ გირავნობით უზრუნველყოფილი ნივთიდან საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნის დაკმაყოფილების წინაპირობები. საგადასახადო გირავნობის უფლების გამოყენება მართალია შესაძლებელია იმის მიუხედავად, აღიარებულია თუ არა საგადასახადო დავალიანება, თუმცა აღნიშნული არ ნიშნავს იმას, რომ არაღიარებული საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების მიზნით შესაძლებელია დატვირთული ქონების რეალიზაცია. საგადასახადო გირავნობით დატვირთული ქონების დაყადაღება და რეალიზაცია ხორციელდება საგადასახადო კოდექსის 241-ე, 242-ე მუხლებით დადგენილი წესით (239.5 მუხ.). სწორედ საგადასახადო კოდექსის 242-ე მუხლი ადგენს ყადაღადადებული ქონების რეალიზაციის წესს, ხოლო ქონებაზე ყადაღის დადება დასაშვებია მხოლოდ აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ფარგლებში (241.1 მუხ.). ამდენად, საგადასახადო გირავნობით დატვირთული ქონების რეალიზაცია შესაძლებელია მხოლოდ აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის პირობებში. არაღიარებულ საგადასახადო დავალიანებაზე საგადასახადო გირავნობის რეგისტრაცია ერთგვარი პრევენციული ღონისძიებაა, რათა ქონებაზე შემდგომში (მათ შორის გასხვისების შემდეგ) საგადასახადო დავალიანების აღიარების შემთხვევაში, შესაძლებელი გახდეს მასზე დადგენილი წესით ყადაღის დადება და მისი რეალიზაცია. ამდენად, სწორედ გირავნობით უზრუნველყოფილი საგადასახადო დავალიანების აღიარების საკითხია მნიშვნელობის მქონე აღსრულების შედეგად ამოღებული თანხის განაწილებისას, არსებული საგადასახადო გირავნობის უფლების რეალიზაციისას, რათა კრედიტორის სასამართლოს კანონიერ ძალაში მყოფი გადაწყვეტილებით დადასტურებული მოთხოვნის აღსრულების დაბრკოლება არ გამოიწვიოს ისეთი საგადასახადო ვალდებულების არსებობამ, რომლის დარიცხვაც სადავოა და გასაჩივრების შემთხვევაში შესაძლოა გაუქმდეს კიდეც. საკასაციო პალატამ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ აუცილებელია სრული საგადასახადო დავალიანებიდან აუქციონის დასრულების მომენტში არსებული გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ზუსტი ოდენობის დადგენა, რაც საჭიროებს აღნიშნული ოდენობის შესახებ ინფორმაციის გამოთხოვას საგადასახადო ორგანოდან.
საკასაციო პალატის 12.07.2021წ. N..., განჩინებაში არსებული მითითების შესაბამისად, დავის ხელახალი განხილვისას სააპელაციო სასამართლომ 28.10.2021წ. განჩინებით სსიპ შემოსავლების სამსახურს დაავალა წარედგინა ინფორმაცია 17.10.2014წ. მდგომარეობით მოვალე შპს ე...-ს აღიარებული, საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის ზუსტი ოდენობის შესახებ. სააპელაციო პალატაში წარდგენილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის მომსახურების დეპარტამენტის უფროსის სამსახურებრივი ბარათის მიხედვით, შპს ე...-ს17.10.2014წ. ერიცხებოდა სალდირებული დავალიანება 3087399,93 ლარის ოდენობით, აღიარებული და აუღიარებელი დავალიანების გამიჯვნა ხორციელდება 2016 წლის 01 იანვრიდან პირადი აღრიცხვის ბარათის წარმოების წესში შეტანილი ცვლილების შესაბამისად, რის გამო მომსახურების სააგენტო მოკლებულია შესაძლებლობას სასამართლოს მიაწოდოს ინფორმაცია 17.10.2014წ. მდგომარეობით შპს ე...ს აღიარებული და აუღიარებელი საგადასახადო დავალიანების რაოდენობის შესახებ. ამდენად, სსიპ შემოსავლების სამსახურმა სააპელაციო პალატას არ მიაწოდა რაიმე სახის ინფორმაცია 17.10.2014წ. მდგომარეობით მოვალე შპს ე...-ს საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობის შესახებ. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ როგორც აუქციონის ჩატარების პერიოდში, ისე ამჟამად მოქმედი მოწესრიგების მიხედვით, სწორედ საგადასახადო ორგანოა გადასახადების ადმინისტრირებასა და გადასახადის გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათის წარმოებაზე უფლებამოსილი სუბიექტი („გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 31.12.2010წ. N 996 ბრძანების 21-ე მუხ.) ამასთანავე, აღიარებული საგადასახადო ვალდებულების/მოთხოვნის ცნება ასახულია როგორც ამჟამად მოქმედ, ასევე 22.12.2004წ. საგადასახადო კოდექსში. შესაბამისად, სსიპ შემოსავლების სამსახურის მითითება, რომ აღიარებული და აუღიარებელი დავალიანების გამიჯვნა ხორციელდება 2016 წლის 01 იანვრიდან, არ არის დასაბუთებული. ის, რომ შესაძლოა გადასახადის გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათის წარმოების წესში 2016 წლის 01 იანვრიდან გარკვეული ცვლილებები განხორციელდა, არ გამორიცხავს ამ პერიოდამდე აღიარებული და აუღიარებელი მოთხოვნის გამიჯვნის შესაძლებლობას, რასაც თავად სსიპ შემოსავლების სამსახურიც ადასტურებს წარმოდგენილ საკასაციო საჩივარში და მიიჩნევს, რომ საქმის მასალების საფუძველზე სასამართლოს თავად ჰქონდა აღნიშნული გარემოების დადგენის შესაძლებლობა, რაც საკასაციო პალატის მოსაზრებით, არ არის დასაბუთებული. სსიპ შემოსავლების სამსახურის ფუნქციისა და დანიშნულების გათვალისწინებით, ვინაიდან სწორედ იგი შეადგენს გადასახადების ადმინისტრირებაზე უფლებამოსილ ორგანოს, რიცხული გადასახადების, მათთან დაკავშირებით წარდგენილი საჩივრების, გადასახადის გადამხდელთან დაკავშირებით არსებული მონაცემების შესახებ სათანადო ინფორმაციის მქონე სუბიექტს, გაურკვეველია მის მიერ საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობის დადგენის შეუძლებლობის პირობებში, როგორ შეძლებდა აღნიშნული ოდენობის კონკრეტულად განსაზღვრას სასამართლო. კასატორის მითითება სსიპ შემოსავლების სამსახურის წარმომადგენლის ზეპირი ახსნა-განმარტებისა და საქმეში დაცული გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათის საფუძველზე აუქციონის გამართვის დროისთვის მოვალე შპს ე...-ს საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული დავალიანების კონკრეტული ოდენობის დადგენის შესაძლებლობის შესახებ, არ ეფუძნება რაიმე დასაბუთებას, საქმეში წარმოდგენილი პირადი აღრიცხვის ბარათი არ მოიცავს მსგავს მონაცემს. გასათვალისწინებელია, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურს არაერთგზის მიეცა შესაძლებლობა წარედგინა სათანადო ინფორმაცა და მტკიცებულებები, რომლითაც განისაზღვრებოდა აუქციონის გამართვის დროისთვის შპს ე...-ს საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული დავალიანების კონკრეტული ოდენობა, თუმცა მის მიერ არც ერთხელ არ განხორციელდა აღნიშნული შესაძლებლობის რეალიზება. ამდენად, დგინდება, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახური არასაპატიო მიზეზით უარს ამბობს ისეთი წერილობითი მტკიცებულების წარდგენაზე, რომელიც მის ხელთაა და რომლითაც საქმის გადაწყვეტისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოება უნდა დადასტურდეს, ასეთ დროს კონკრეტული გარემოების მტკიცების ტვირთი სწორედ წერილობითი მტკიცებულების წარდგენაზე ვალდებულ პირს ეკისრება (სსკ-ის 136.5 მუხ.). საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურს სრული წვდომა აქვს არა მხოლოდ გადასახადის გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე, არამედ მასთან დაცულ საგადასახადო დოკუმენტაციაზე, წარდგენილ დეკლარაციებზე, კონკრეტულ პერიოდში წარმოშობილ თუ დაფარულ საგადასახადო დავალიანებაზე და სხვ., რის გამო სსიპ შემოსავლების სამსახური არ იყო შეზღუდული სასამართლოს მიერ მოთხოვნილი ინფორმაციის დამუშავებისას შემოფარგლულიყო მხოლოდ გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათში ასახული მონაცემებით, მას უნდა შეემოწმებინა საგადასახადო ორგანოში შპს ე...-სთან დაკავშირებით არსებული ყველა მონაცემი, მათ შორის საგადასახადო გირავნობის წარმოშობის საფუძვლები, შემდგომში დარიცხული გადასახადების შესახებ ინფორმაცია და აღნიშნული გარემოებების ურთიერთშეჯერების საფუძველზე კონკრეტულად განესაზღვრა აუქციონის გამართვის დროისთვის შპს ე...-ს სახელზე რიცხული, საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობა, რაც სსიპ შემოსავლების სამსახურმა არ განახორციელა, რის გამო მიიჩნევა, რომ ასეთი დავალიანება (51394,65 ლარის გარდა, რაც განსახილველი დავის საგანს არ შეადგენს) არ არსებობს და აღსრულება უნდა განხორციელდეს ისე, როგორც არაღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის პირობებში. წინააღმდეგ შემთხვევაში სსიპ შემოსავლების სამსახურს მიეცემა იძულებითი აღსრულების შედეგად ამოღებული თანხის განაწილების განუსაზღვრელი ვადით გადადების, სააღსრულებო წარმოების დასრულების ხელშეშლის შესაძლებლობა, რაც სხვა კრედიტორის უფლებების დაუსაბუთებელ შეზღუდვას გამოიწვევს. უკეთუ მხარე არ წარმოადგენს თავისი შესაგებლის საფუძვლიანობის დამადასტურებელ იმ მტკიცებულებებს, რომლებიც მასთან არის დაცული (სსკ-ის 102.1, 136.5 მუხ.), აღნიშნული გარემოებების დადასტურების შეუძლებლობის თანამდევი ნეგატიური შედეგის ტვირთის მატარებელი სწორედ აღნიშნული მხარეა. ამდენად, შპს გ-ის ადმინისტრაციული საჩივრისა და სარჩელის ფარგლების გათვალისწინებით, მიიჩნევა, რომ აუციონის გამართვის დროისთვის შპს ე...-ს სახელზე რიცხული საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ოდენობა არ აღემატებოდა 51394,65 ლარს.
კასატორის მოსაზრება, რომ საგადასახადო მოთხოვნის აღიარების საკითხი სადავოდ არ ყოფილა გამხდარი დავის არც ერთ ეტაპზე, რის გამო დავაზე დამდგარი შედეგი არ იყო განჭვრეტადი, არ არის დასაბუთებული, რადგან განსახილველი დავის წარმოშობა სწორედ სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ აღმასრულებლისათვის აღიარებული საგადასახადო დავალიანების შესახებ კონკრეტული მონაცემების მიუწოდებლობამ გამოიწვია. ამდენად, საგადასახადო გირავნობით უზრუნველყოფილი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების განსაზღვრის საკითხი დღის წესრიგში დადგა ჯერ კიდევ სააღსრულებო წარმოების მიმდინარეობის პერიოდში. ამასთანავე, კანონის ცოდნის პრეზუმფციისა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის ნორმატიულად განსაზღვრული კომპეტენციის გათვალისწინებით, იგულისხმება, რომ საგადასახადო ორგანო იცნობს საგადასახადო გირავნობის წარმოშობისა და მისი რეალიზაციის ნორმატიულ წინაპირობებს, რომლებიც სწორედ საგადასახადო კანონმდებლობით არის მოწესრიგებული. გარდა ამისა საკასაციო პალატის 12.07.2021წ. N...,განჩინებაში, რომლითაც საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდა სააპელაციო სასამართლოს, სათანადოდ განიმარტა დავის გადაწვეტისათვის მნიშვნელობის მქონე სამართლებრივი საკითხები, მიეთითა კონკრეტული გარემოებების გამოკვლევის საჭიროებასა და თანამდევ შედეგებზე. აღნიშნული განჩინება გაეგზავნა და ჩაბარდა მხარეებს, მათ შორის სსიპ შემოსავლების სამსახურს, ამდენად, მისთვის ცნობილი და სავსებით განჭვრეტადი უნდა ყოფილიყო დავის მოსალოდნელი შედეგები.
კასატორის მითითება, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის წარმომადგენელი პანდემიის გამო ვერ დაესწრო სასამართლო სხდომას და პალატამ გადაწყვეტილება გამოიტანა ადმინისტრაციული ორგანოს წარმომადგენლის ზეპირი ახსნა-განმარტების მოსმენის გარეშე, აგრეთვე არ ასაბუთებს სააპელაციო პალატის გასაჩივრებული გადაწყვეტილების უსწორობას, მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევებით საკითხის გადაწყვეტას. საკასაციო პალატა ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურს საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით ეცნობა სააპელაციო პალატაში 16.11.2021წ. გასამართი სხდომის შესახებ, უწყება საგადასახადო ორგანოს ჩაბარდა 28.10.2021წ. (ტ.2, ს.ფ. 213). 12.11.2021წ. და 15.11.2021წ. სსიპ შემოსავლების სამსახურმა სასამართლოში წარადგინა განცხადება პალატის მიერ გამოთხოვილ დამატებით მტკიცებულებებთან დაკავშირებით (ტ.2, ს.ფ. 234, 239). სხდომის თარიღის შესახებ შეტყობინების მიღებიდან (28.10.2021წ.) სხდომის გამართვამდე (16.11.2021წ.) არსებული პერიოდის განმავლობაში, რომელიც ორ კვირას აღემატებოდა, სსიპ შემოსავლების სამსახურს არ მიუმართავს სასამართლოსთვის სხდომის გადადების მოთხოვნით, საგადასახადო ორგანოს სააპელაციო პალატაში არ წარუდგენია რაიმე ინფორმაცია სხდომაზე გამოცხადების შეუძლებლობასთან დაკავშირებით. სსიპ შემოსავლების სამსახური არ იყო აგრეთვე შეზღუდული დავასთან დაკავშირებით საკუთარი მოსაზრებები წერილობით წარედგინა სააპელაციო პალატისათვის, რაც მას არ განუხორციელებია. უფრო მეტიც, სასამართლო სხდომის გამართვის დღეს - 16.11.2021წ. სააპელაციო პალატას წარედგინა სსიპ შემოსავლების სამსახურის წერილი თანდართული სამსახურებრივი ბარათითა და შედარების აქტით (ტ.2, ს.ფ. 257), რომელიც ასევე არ შეიცავდა რაიმე ინფორმაციას სხდომაზე გამოცხადების შეუძლებლობის საკითხთან დაკავშირებით. გასათვალისწინებელია, რომ საკასაციო საჩივარში სსიპ შემოსავლების სამსახური სხდომაზე გამოუცხადებლობის მიზეზად ასახელებს ზოგადად პანდემიას და არ აკონკრეტებს კერძოდ რამ განაპირობა სხდომაზე გამოუცხადებლობა, მაგ.: არ უთითებს პანდემიის გამო საგადასახადო ორგანოს საქმიანობის შეჩერებაზე, ორგანოს წარმომადგენლის ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესებაზე და სხვ.. ამ პირობებში აღნიშნული საკასაციო პრეტენზია მოკლებულია რაიმე სახის დასაბუთებას.
კასატორის მითითება საქმეში მესამე პირად სასკ-ის 16.2 მუხლის საფუძველზე ჩაბმის საჭიროების შესახებ, აგრეთვე არ ასაბუთებს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძვლების არსებობას. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ საქმეში მესამე პირის ჩართვის სამართლებრივი საფუძველი, განაპირობებს მათ უფლებრივ სხვაობას. სასკ-ის მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრული მესამე პირი სარგებლობს მოსარჩელის და მოპასუხის ყველა უფლებით (სასკ-ის 16.5 მუხ.), სავალდებულო მოწვევის მესამე პირი აღჭურვილია სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრების უფლებამოსილებით (სსკ-ის 391.1 მუხ.), მაშინ როდესაც არასავალდებულო მოწვევის მესამე პირთან მიმართებით მსგავს დათქმას არ ვხვდებით. მართალია ქვედა ინსტანციის სასამართლოებში სსიპ შემოსავლების სამსახური მონაწილეობდა როგორც არასავალდებულო მოწვევის მესამე პირი, თუმცა იმ პირობებში, როდესაც საკასაციო პალატის 17.02.2022წ. განჩინებით, სსიპ შემოსავლების სამსახური მიჩნეულ იქნა სავალდებულო მოწვევის მესამე პირად, მისი საკასაციო საჩივარი დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული, გაურკვეველია სააპელაციო პალატაში დავის განხილვისას სასკ-ის 16.1 მუხლით გათვალისწინებული მესამე პირის სტატუსით სსიპ შემოსავლების სამსახურის მონაწილეობის თანამდევი ნეგატიური შედეგი, კასატორი არ ასაბუთებს კონკრეტული სტატუსით დავაში მონაწილეობის შედეგად მისი უფლებების შელახვასა თუ შეზღუდვას. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ საპროცესო სამართლის ნორმების დარღვევა მხოლოდ მაშინ შეიძლება გახდეს გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძველი, თუ ამ დარღვევის შედეგად საქმეზე არასწორი გადაწყვეტილება იქნა გამოტანილი (სსკ-ის 393.3 მუხ.). განსახილველ შემთხვევაში არ დასტურდება არსებული საპროცესო დარღვევის შედეგად დავაზე არასწორი გადაწყვეტილების მიღება ან სსიპ შემოსავლების სამსახურის უფლებების შელახვა, ამ უკანასკნელმა, როგორც სასკ-ის 16.2 მუხლის საფუძველზე საქმეში ჩაბმულმა აუცილებელი მოწვევის მესამე პირმა, ისარგებლა სააპელაციო პალატის გადაწყვეტილების გასაჩივრების შესაძლებლობით.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით საკასაციო პალატა თვლის, რომ კასატორის მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობის საფუძველს. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს - წარმატების პერსპექტივა. ამდენად, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.


ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 30.11.2021წ. გადაწყვეტილება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე: ნ. სხირტლაძე



მოსამართლეები: ქ. ცინცაძე



გ. გოგიაშვილი