№ბს-1100(2კ-20) 16 ივნისი, 2022 წელი ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:
ქეთევან ცინცაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე, გიორგი გოგიაშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 10 დეკემბრის განჩინებაზე (მოწინააღმდეგე მხარე - დ. ჩ-ე).


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2016 წლის 7 დეკემბერს დ. ჩ-ემ სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მიმართ.
მოსარჩელემ, მოპასუხეთა წრისა და მოთხოვნათა დაზუსტების შემდეგ, მოპასუხე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიმართ, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2016 წლის 11 ნოემბრის გადაწყვეტილების (№12200/2/16 საჩივართან დაკავშირებით) და 2017 წლის 15 სექტემბრის გადაწყვეტილების (№4597/2/2017 საჩივართან დაკავშირებით), სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2016 წლის 12 თებერვლის №3381 ბრძანებისა და 2017 წლის 25 აგვისტოს №22467 ბრძანების, სსიპ შემოსავლების სამსახურის ადმინისტრირების დეპარტამენტის 2015 წლის 09 მაისის №011-2015-041643 ბრძანების (საბანკო ანგარიშებიდან გადასახადის, საურავის და ჯარიმის თანხების ჩამოწერის შესახებ), სსიპ შემოსავლების სამსახურის მომსახურების დეპარტამენტის 2017 წლის 11 ივლისის №21-11/103537 წერილისა და ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციის გადამხდელთა მომსახურების სამმართველოს 2007 წლის 05 თებერვლის №1134 მოხსენებითი ბარათის (ი/მ დ. ჩ-ეისათვის 6588 ლარის ოდენობით სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის თანხის დამატებით დარიცხვის ნაწილში) ბათილად ცნობა მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 15 თებერვლის გადაწყვეტილებით დ. ჩ-ეის სარჩელი დაკმაყოფილდა; ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 11.11.2016 წლის (საჩივარი №12200/2/16) და 15.09.2017 წლის (საჩივარი №4597/2/2017) გადაწყვეტილებები; ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 12.02.2016 წლის №3381 და 25.08. 2017 წლის №22467 ბრძანებები; ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის ადმინისტრირების დეპარტამენტის 09.05.2015 წლის №011-2015-041643 ბრძანება, სსიპ შემოსავლების სამსახურის მომსახურების დეპარტამენტის 11.07.2017 წლის №21-11/103537 წერილი და ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციის გადამხდელთა მომსახურების სამმართველოს 05.02.2007 წლის №1134 მოხსენებითი ბარათი ი/მ დ. ჩ-ეისათვის 6588 ლარის ოდენობით სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის თანხის დამატებით დარიცხვის ნაწილში.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 15 თებერვლის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ და სსიპ შემოსავლების სამსახურმა. აპელანტებმა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 10 დეკემბრის განჩინებით სსიპ შემოსავლების სამსახურის და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 15 თებერვლის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ განსახილველ შემთხვევაში არ იკვეთებოდა გადამხდელზე გადასახადის დარიცხვის საფუძვლები, არ იყო გამოცემული ,,საგადასახადო მოთხოვნა“. სადავო დავალიანება არ წარმოადგენდა აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებას (ვალდებულებას), რადგან საქმის მასალებით არ დასტურდებოდა გადასახადის გადამხდელის მიერ ,,საგადასახადო დეკლარაციის“ წარდგენის ფაქტი (დეკლარაცია არ იძებნებოდა). შესაბამისად, საგადასახადო ორგანოს მიერ საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიების სახით მოსარჩელის საბანკო ანგარიშზე საინკასო დავალების წარდგენა ეწინააღმდეგებოდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის იმპერატიულ დანაწესს და იყო კანონშეუსაბამო.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 10 დეკემბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ და სსიპ შემოსავლების სამსახურმა. კასატორებმა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
კასატორი საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო მიუთითებს, რომ შემოსავლების სამსახურის ელექტრონულ ბაზაში არსებული მონაცემებით ი/მ „დ. ჩ-ეს“ (პ/ნ ...) პირადი აღრიცხვის ბარათზე (სათამაშო ბიზნესის გადასახადი და სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებელი) დარიცხულია 2006 წლის 31 დეკემბერს 600 ლარი, ხოლო 2007 წლის 12 ოქტომბერს (ოპერაციის ჩაწერის თარიღი) 6588 ლარი. 2006 წლის 30 დეკემბერს გადახდილი თანხა სათამაშო ბიზნესის გადასახადში შეადგენს 600 ლარს. აღნიშნული დარიცხვა გასაჩივრდა შემოსავლების სამსახურში, რომელმაც 16.05.2017 წლის №12889 ბრძანებით მიიჩნია, რომ მომსახურების დეპარტამენტს დამატებით უნდა შეესწავლა სადავო საკითხი, როგორც გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე (გპაბ) განხორციელებული დარიცხვის საფუძვლების, ისე ადმინისტრირების კუთხით განხორციელებულ ღონისძიებათა შესახებ და შესაბამისი საფუძვლების არსებობის შემთხვევაში მიეღო გადაწყვეტილება პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხული თანხის კორექტირების თაობაზე.
შემოსავლების სამსახურის მომსახურების დეპარტამენტის 11.07.2017 წლის №21- 11/103537 წერილში აღნიშნულია, რომ სადავო დარიცხვა განხორციელებულია „გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2005 წლის 7 აპრილის №228 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის 3.17(4) პუნქტის საფუძველზე. სათამაშო ბიზნესის ორგანიზატორი პირების მიერ დაბეგვრის ობიექტის ფაქტობრივი განთავსების ტერიტორიაზე მოქმედ საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილი განაცხადი (მოთხოვნა) სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გადახდის ნიშნების გამოყოფის შესახებ, განხილულ იქნა როგორც სათანადო ინფორმაცია და აღნიშნული თანხების დარიცხვა მოხდა შესაბამისი პროცედურების დაცვით. ამასთან, 2011 წლის 1 იანვრამდე მოქმედი საგადასახადო კანონმდებლობა საგადასახადო ორგანოს მითითებულ შემთხვევაში არ ავალდებულებდა საგადასახადო მოთხოვნის წარდგენას, რამდენადაც ზემოაღნიშნული 3.17(4) პუნქტის თანახმად განაცხადი თავად წარმოადგენდა საგადასახადო მოთხოვნას და შესაბამისად დარიცხვის საფუძველს.
საქმის მასალებით დგინდება, რომ გადამხდელმა 29.12.2006 წელს მიმართა თბილისის საგადასახადო ინსპექციას სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის დამადასტურებელი 12 ცალი ნიშნის გაცემის მოთხოვნით. თბილისის საკრებულოს 2007 წლის 22 იანვრის № 1-3 გადაწყვეტილებით ქ. თბილისში სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის განაკვეთი თითოეულ სათამაშო აპარატზე განისაზღვრა 599 ლარის ოდენობით.
სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გაზრდით წარმოშობილი დამატებით გადასახდელი თანხის გაანგარიშება განხორციელდა საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილ განაცხადში მითითებული სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის ნიშნების რაოდენობის მიხედვით სათანადო ინფორმაციის საფუძველზე და აღნიშნულის დარიცხვა განხორციელდა გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 07.04.2005 წლის №228 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის 3.17(4) მუხლის შესაბამისად. აღნიშნულიდან გამომდინარე არ არსებობს სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის ნაწილში დარიცხული თანხის გაუქმების საფუძველი.
საბანკო ანგარიშებზე საინკასო დავალიანების წარდგენის მართლზომიერებასთან დაკავშირებით კასატორი მიუთითებს, რომ შემოსავლების სამსახურის ადმინისტრირების დეპარტამენტის 09.05.2015 წლის № 011-2015-041643 ბრძანების თანახმად გადასახადის, საურავის და ჯარიმის თანხების ჩამოწერის და შესაბამის ბიუჯეტში ჩარიცხვის მიზნით, წარდგენილია საინკასო დავალებები ინდ. მეწარმე „დ. ჩ-ეის“ (პ/ნ ...; ს/კ ...) საბანკო ანგარიშებზე.
შემოსავლების სამსახურის ადმინისტრირების დეპარტამენტის საგადასახადო დავალიანების მართვის სამმართველოს 17.03.2016 წლის №31005-21-05 წერილის თანახმად კომპიუტერულ ბაზაში არსებული ნაერთი ინფორმაციის მიხედვით ი/მ „დ. ჩ-ეს“ (პ/ნ ...) 2016 წლის 13 მარტის მდგომარეობით საგადასახადო დავალიანება ერიცხება 20981,42 ლარის ოდენობით. პირად ბარათზე არსებული ჩანაწერის მიხედვით საგადასახადო დავალიანება ერიცხებოდა 2015 წლის 8 მაისის მდგომარეობით 20439,04 ლარის ოდენობით. საგადასახადო დავალიანება 181,46 ლარი წარმოშობილი იყო სოციალურ გადასახადში და საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის დარიცხულ თანხებში. 8501,81 ლარი წარმოშობილი იყო 2007 წლის 12 ოქტომბრის მდგომარეობით გადამხდელის მიერ წარდგენილი სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის 2007 წლის პირველი კვარტალის თებერვლის და მარტის თვეების განსხვავების დეკლარაციის საფუძველზე დარიცხული თანხის გადაუხდელობით. ამ თარიღისათვის საგადასახადო დავალიანება ირიცხებოდა სოციალურ გადასახადში საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის დარიცხულ ჯარიმის და სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის კუთხით დარიცხული თანხების გადაუხდელობის გამო. ი/მ „დ. ჩ-ეის“ (პ/ნ ...) მიერ განცხადება საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ წარდგენილი იყო 2007 წლის 15 თებერვალს, ხოლო 2007 წლის პირველი კვარტალის თებერვლის და მარტის თვეების განსხვავებაზე დეკლარაცია პირად ბარათზე არსებული ჩანაწერის მიხედვით წარდგენილია 2007 წლის 12 ოქტომბერს. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-5 ნაწილის „ა" პუნქტის თანახმად, აღიარებული საგადასახადო დავალიანება არის საგადასახადო დავალიანება თუ დარიცხვის საფუძველია საგადასახადო დეკლარაცია/საბაჟო დეკლარაცია. საგადასახადო დავალიანების გამო საგადასახადო კოდექსის შესაბამისად 2015 წლის 9 მაისს გამოცემულია №011-2015-041643 ბრძანება ი/მ „დ. ჩ-ეის“ (პ/ნ ...) საბანკო ანგარიშებზე საინკასო დავალებების წარდგენის შესახებ.
კასატორი სსიპ შემოსავლების სამსახური მიუთითებს, რომ კომპიუტერულ ბაზაში არსებული ნაერთი ინფორმაციის მიხედვით ი/მ „დ. ჩ-ეს“ (პ/ნ ...) 2016 წლის 13 მარტის მდგომარეობით საგადასახადო დავალიანება ერიცხება 20981,42 ლარის ოდენობით. პირად ბარათზე არსებული ჩანაწერის მიხედვით საგადასახადო დავალიანება ერიცხებოდა 2015 წლის 8 მაისის მდგომარეობით 20439,04 ლარის ოდენობით. საგადასახადო დავალიანება 181,46 ლარი წარმოშობილია სოციალურ გადასახადში და საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის დარიცხულ თანხებში. 8501,81 ლარი წარმოშობილია 2007 წლის 12 ოქტომბრის მდგომარეობით გადამხდელის მიერ წარდგენილი სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის 2007 წლის პირველი კვარტალის თებერვლის და მარტის თვეების განსხვავების დეკლარაციის საფუძველზე დარიცხული თანხის გადაუხდელობით. ამ თარიღისათვის საგადასახადო დავალიანება ირიცხებოდა სოციალურ გადასახადში, საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის დარიცხულ ჯარიმის და სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის კუთხით დარიცხული თანხების გადაუხდელობით. ი/მ „დ. ჩ-ეის“ (პ/ნ ...) მიერ განცხადება საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ წარდგენილია 2007 წლის 15 თებერვალს, ხოლო 2007 წლის პირველი კვარტალის თებერვლის და მარტის თვეების განსხვავებაზე დეკლარაცია პირად ბარათზე არსებული ჩანაწერის მიხედვით წარდგენილია 2007 წლის 12 ოქტომბერს.
შემოსავლების სამსახური ყურადღებას ამახვილებს შემდეგ გარემოებაზე: მომსახურების დეპარტამენტის 2016 წლის 28 მარტის №35166-21-11 სამსახურებრივი ბარათის თანახმად, საჩივარში დასმული საკითხის შესწავლის მიზნით, საარქივო სამმართველოდან გამოთხოვილი იქნა ინფორმაცია გადამხდელის მიერ წარდგენილი შეწყვეტის დეკლარაციის და დარიცხვის საფუძვლების შესახებ. საარქივო სამმართველოს მიერ გამოგზავნილი 2016 წლის 23 მარტის №33456-21-02 სამსახურებრივი ბარათით წარმოდგენილია გადამხდელის მიერ წარდგენილი 2007 წლის 15 თებერვლის განცხადება საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ და გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე თანხების დარიცხვის საფუძვლები, ასევე აღნიშნულია, რომ გადამხდელის მიერ წარმოდგენილი დეკლარაცია საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ საარქივო სამმართველოში არ ინახება.
საგადასახადო კოდექსის 238-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტის მიხედვით, საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველსაყოფად განახორციელოს საბანკო ანგარიშზე საინკასო დავალების წარდგენა, ხოლო ამავე კოდექსის 243-ე მუხლის მიხედვით, ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ფარგლებში პირის საბანკო ანგარიშებიდან (გარდა საანაბრო (ვადიანი) ანგარიშისა) საინკასო დავალებით ჩამოწეროს გადასახადის, საურავისა და ჯარიმის თანხები და ჩარიცხოს ისინი შესაბამის ბიუჯეტში. ამავე კოდექსის მე-8 მუხლის 23-ე ნაწილის მიხედვით, საგადასახადო დავალიანება განმარტებულია, როგორც სხვაობა გადასახადის გადამხდელის მიერ დადგენილ ვადაში გადაუხდელი გადასახადების ან/და სანქციების თანხასა და ზედმეტად გადახდილი გადასახადების ან/და სანქციების თანხას შორის, ხოლო ამავე მუხლის მე-5 ნაწილის მიხედვით აღიარებულია საგადასახადო დავალიანება, თუ დარიცხვის საფუძველია საგადასახადო დეკლარაცია/საბაჟო დეკლარაცია. საგადასახადო კოდექსის (სადავო პერიოდისათვის მოქმედი) 217-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, გადასახადის გადამხდელი, საქართველოში ეკონომიკური საქმიანობის შეწყვეტისას, საგადასახადო ორგანოს 30 დღის ვადაში წარუდგენს დეკლარაციას ერთობლივი შემოსავლებისა და გამოქვითვების შესახებ. ვინაიდან წარმოდგენილი ინფორმაციით დგინდება, რომ გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე დავალიანება დარიცხულია დეკლარაციების საფუძველზე, აღნიშნული დავალიანება წარმოადგენს აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებას და ადმინისტრირების დეპარტამენტის მიერ საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის მიზნით გადამხდელის საბანკო ანგარიშებზე საინკასო დავალიანების წარდგენა მართლზომიერია. აღნიშნულიდან გამომდინარე, იმის გათვალისწინებით, რომ ი/მ დ. ჩ-ეის (ს/ნ ...) პირადი აღრიცხვის ბარათზე სადავო აქტის გამოცემის დროისათვის ფიქსირდება გარკვეული ოდენობის აღიარებული საგადასახადო დავალიანება, შემოსავლების სამსახური მიიჩნევს, რომ საბანკო ანგარიშებიდან გადასახადის, საურავის და ჯარიმის თანხების ჩამოწერის შესახებ 2015 წლის 09 მაისის №011-2015-041643 ბრძანების გაუქმების მატერიალური და ფორმალური საფუძველი სახეზე არ გვაქვს და გადასახადის გადამხდელის მოთხოვნა არ უნდა დაკმაყოფილდეს.
ასევე, დადგენილია, რომ გადამხდელმა 2006 წლის 29 დეკემბერს მიმართა თბილისის საგადასახადო ინსპექციას სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის დამადასტურებელი 12 ცალი ნიშნის გაცემის მოთხოვნით. თბილისის საკრებულოს 2007 წლის 22 იანვრის №1-3 გადაწყვეტილებით ქ. თბილისში სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის განაკვეთი თითოეულ სათამაშო აპარატზე განისაზღვრა 599 ლარის ოდენობით. სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გაზრდით წარმოშობილი დამატებით გადასახდელი თანხის გაანგარიშება განხორციელდა საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილ განაცხადში მითითებული სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის ნიშნების რაოდენობის მიხედვით, სათანადო ინფორმაციის საფუძველზე და აღნიშნულის დარიცხვა განხორციელდა გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2005 წლის 07 აპრილის №228 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის მე-3 მუხლის მე-17 (4 პრიმა) პუნქტის შესაბამისად. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2005 წლის 07 აპრილის №228 ბრძანებით დამტკიცებული გადამხდელთა პირადი აღრიცხვის ბარათების წარმოების წესის შესახებ ინსტრუქციის მე-3 მუხლის მე-17 (4 პრიმა) პუნქტის თანახმად, სათამაშო ბიზნესის ორგანიზატორი პირების მიერ საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილი განაცხადი (მოთხოვნა), სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის ნიშნების გამოყოფის შესახებ, საგადასახადო ინსპექციის მიერ განიხილება, როგორც სათანადო ინფორმაცია და აღნიშნული თანხების დარიცხვას, შესაბამისი პროცედურების დაცვით მოახდენს საანგარიშო თვის პირველი რიცხვის წინა დღის 24 საათიდან, სათამაშო ბიზნესის ორგანიზატორი გადამხდელის გადასახადების პირადი აღრიცხვის ბარათზე. „სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით, ამ კანონით განსაზღვრული მოსაკრებლის გადახდის ადმინისტრირება ევალებათ საგადასახადო ორგანოებს. ამავე მუხლის მე-2 პუნქტი ადგენს, რომ საგადასახადო ორგანოები სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გადახდის ადმინისტრირებას ახორციელებენ საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი წესით. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-8 ნაწილის თანახმად, გადასახადების ადმინისტრირება განმარტებულია, როგორც გადასახადების გამოანგარიშებასთან, გადახდასთან და დეკლარირებასთან, საგადასახადო კონტროლთან, აგრეთვე გადასახადის გადამხდელთა აღრიცხვასთან, ინფორმირებასთან და საგადასახადო ვალდებულებათა შესრულების უზრუნველყოფასთან დაკავშირებული ფორმების, მეთოდებისა და წესების ერთობლიობა, რომლებსაც საგადასახადო ორგანოები ახორციელებენ საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობის აღსრულების პროცესში. ი/მ დ. ჩ-ეის (ს/ნ ...) პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხვა განხორციელებულია თბილისის საგადასახადო ინსპექციის გადამხდელთა მომსახურების სამმართველოს დიდუბე-ჩუღურეთის განყოფილების 2007 წლის 05 თებერვლის №1134 მოხსენებითი ბარათის საფუძველზე, რომლითაც პირადი აღრიცხვის ბარათზე დასარიცხად მიწოდებულია ინფორმაცია სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადამხდელების მიერ 2007 წლის I კვარტლისათვის გატანილი სათამაშო ბიზნესის (სათამაშო აპარატების, ტოტალიზატორების, ბინგოსა და ლოტოს სალაროების) გადასახადის გადახდის დამადასტურებელი ნიშნების რაოდენობის შესახებ, ხოლო თავის მხრივ, საგადასახადო ინსპექციის გადამხდელთა მომსახურების სამმართველოს დასკვნის მომზადების წინაპირობა გახდა თბილისის საკრებულოს 2007 წლის 22 იანვრის №1-3 გადაწყვეტილება, რომლითაც ქ. თბილისში სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის განაკვეთი თითოეულ სათამაშო აპარატზე განისაზღვრა 599 ლარის ოდენობით. სწორედ მითითებულის საფუძველზე და პირველი კვარტლისათვის გატანილი სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის დამადასტურებელი ნიშნების რაოდენობის გათვალისწინებით იქნა გაანგარიშებული პირადი აღრიცხვის ბარათზე დასარიცხი თანხის ოდენობა. შემოსავლების სამსახური განმარტავს, რომ ვინაიდან ფაქტობრივი მოცემულობის გათვალისწინებით და იმ პირობებში, როდესაც ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს მიერ, კანონით მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში, დადგენილ იქნა მოსაკრებლის ოდენობა, ხოლო კონკრეტული სფეროს მარეგულირებელი ნორმებით ასევე დადგენილია გადახდის წესი და ამ წესით თუნდაც ერთი კონკრეტული შემთხვევა, როდესაც შესაძლებელია პირის გათავისუფლება მოსაკრებლის გადახდის ვალდებულების შესრულებისაგან, არ დაიშვება, მითითებული ვალდებულება უნდა შესრულდეს უპირობოდ, სრულად და ჯეროვნად. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მომსახურების დეპარტამენტის მიერ საკითხის დამატებით შესწავლით არ გამოვლინდა სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის ნაწილში დარიცხული თანხის გაუქმების საფუძველი და შემოსავლების სამსახურის 2017 წლის 25 აგვისტოს №22467 ბრძანებით გადამხდელს საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარი ეთქვა მოქმედი კანონმდებლობის დაცვით.
კასატორი აღნიშნავს, რომ 2010 წლის 31 დეკემბრამდე მოქმედი საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2005 წლის 07 აპრილის №228 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის მე-3 მუხლის მე-17 (4 პრიმა) პუნქტით დადგენილია სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის დარიცხვის სამართლებრივი მექანიზმი, ამასთან, 2011 წლის 01 იანვრამდე მოქმედი საგადასახადო კანონმდებლობა, საგადასახადო ორგანოს მითითებულ შემთხვევაში არ ავალდებულებდა საგადასახადო მოთხოვნის წარდგენას, რამდენადაც ზემოაღნიშნული პუნქტის თანახმად, განაცხადი თავად წარმოადგენდა საგადასახადო მოთხოვნას და შესაბამისად დარიცხვის საფუძველს. განსახილველ შემთხვევაში დადგენილია, რომ არსებობს სათამაშო ბიზნესის ორგანიზატორი პირის მიერ დაბეგვრის ობიექტის ფაქტობრივი განთავსების ტერიტორიაზე მოქმედ საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილი განაცხადი (მოთხოვნა) სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გადახდის ნიშნების გამოყოფის შესახებ - გადამხდელმა 2006 წლის 29 დეკემბერს მიმართა თბილისის საგადასახადო ინსპექციას სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის დამადასტურებელი 12 ცალი ნიშნის გაცემის მოთხოვნით, აგრეთვე, არსებობს თბილისის საკრებულოს 2007 წლის 22 იანვრის №1-3 გადაწყვეტილება, რომლითაც ქ. თბილისში სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის განაკვეთი თითოეულ სათამაშო აპარატზე განისაზღვრა 599 ლარის ოდენობით, ამასთან, არ არის სახეზე გადამხდელის მიერ წარმოდგენილი დეკლარაცია საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ, შესაბამისად, სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გაზრდით წარმოშობილი დამატებით გადასახდელი თანხის გაანგარიშება განხორციელდა საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილ განაცხადში მითითებული სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის ნიშნების რაოდენობის მიხედვით, სათანადო ინფორმაციის საფუძველზე და აღნიშნულის დარიცხვა განხორციელდა გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2005 წლის 07 აპრილის №228 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის მე-3 მუხლის მე-17 (4 პრიმა) პუნქტის შესაბამისად.
შესაბამისად, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს შეფასება, რომ სადავო დავალიანება არ წარმოადგენს აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებას, რადგან საქმის მასალებით არ დასტურდება გადასახადის გადამხდელის მიერ „საგადასახადო დეკლარაციის" წარდგენის ფაქტი (დეკლარაცია არ იძებნება), ამასთან, არ არის გამოცემული „საგადასახადო მოთხოვნა", დაუსაბუთებელი და უსაფუძვლოა: გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე დავალიანება დარიცხულია გადამხდელის მიერ საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილი განაცხადის საფუძველზე, აღნიშნული დავალიანება წარმოადგენს აღიარებულ საგადასახადო დავალიანებას, ამდენად, ვინაიდან ი/მ დ. ჩ-ეის (ს/ნ ...) პირადი აღრიცხვის ბარათზე სადავო აქტის გამოცემის დროისათვის ფიქსირდებოდა გარკვეული ოდენობის აღიარებული საგადასახადო დავალიანება, ადმინისტრირების დეპარტამენტის მიერ საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის მიზნით გადამხდელის საბანკო ანგარიშებზე საინკასო დავალიანების წარდგენა მართლზომიერია.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 19 ოქტომბრის და 5 დეკემბრის განჩინებებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების შესწავლის და საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საკითხის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებენ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარებიან დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმეზე დადგენილ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე:
ი/მ დ. ჩ-ემ 2006 წლის 4 მარტს განცხადებით მიმართა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს და მოითხოვა სათამაშო აპარატების სალონის მოწყობაზე ნებართვის გაცემა შემდეგ მისამართზე - ქ. თბილისი, ...ის გამზ. № 140, შპს „...“-ის ფართში. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს 2006 წლის 21 მარტის № 223 ბრძანების (ნებართვის გაცემის შესახებ) თანახმად, 1) გაიცა სათამაშო აპარატების სალონის მოწყობის ნებართვა ინდივიდუალურ საწარმოზე - „დ. ჩ-ე“, 2) ნებართვის მოქმედების ვადა განისაზღვრა ერთი წლით ამ ბრძანების ამოქმედების დღიდან.
ი/მ დ. ჩ-ეის 29.12.2006 წლით დათარიღებული ,,შემთხვევითობის აზარტულ თამაშებზე გადასახადის გადახდის ნიშნის (ნიშნების) შეძენის“ 2006 წლის იანვრის განაცხადის შესაბამისად - ობიექტზე ...ის 140, სათამაშო ავტომატი -12 ცალი, თანხა 600 ლარი. 29.12.2006 წლის № 03 საგადასახადო დავალების თანახმად თანხა შეადგენდა - 600 ლარს, გადახდილი იყო 29.12.2006 წელს.
ი/მ დ. ჩ-ემ 2007 წლის 15 თებერვალს განცხადებით მიმართა ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციას და აცნობა, რომ 2007 წლის იანვრიდან წყვეტდა მუშაობას და ითხოვა აღნიშნული ფაქტის გათვალისწინება.
ქალაქ თბილისის საგადასახადო ინსპექციის გადამხდელთა მომსახურების სამმართველოს უფროსს იმავე სამმართველოს დიდუბე-ჩუღურეთის განყოფილების უფროსის 05.02.2007 წლის მოხსენებითი ბარათით მიეწოდა ინფორმაცია სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადამხდელების მიერ 2007 წლის I კვარტლისათვის გატანილი სათამაშო ბიზნესის (სათამაშო აპარატების, ტოტალიზატორების, ბინგოსა და ლოტოს სალაროების) გადასახადის გადახდის დამადასტურებელი ნიშნების შესახებ პირადი აღრიცხვის ბარათზე დასარიცხად, მათ შორის, ობიექტის დასახელება: ჩ-ე ს/კ ...; მისამართი ფაქტ. - ...ის 140; ლიცენზია № ...; გაცემის თარიღი: 21-მარტ.06; ნიშანი: 105947 ნიშნის ჩათვლით: 105958; ნიშნების რაოდენობა -12; გადახდილი თანხა-600; ხელმოწერა ნიშნის გატანაზე -ხელმოწერილია.
შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონული ცენტრის 2010 წლის 04 აგვისტოს № ... ბრძანების - ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ, თანახმად საგადასახადო ვალდებულებების შესრულების უზრუნველყოფის ღონისძიებათა გატარების მიზნით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 87-ე მუხლის საფუძველზე ყადაღა დაედო ი/მ ,,დ. ჩ-ეის" (ს/ნ ...; იურიდიული მის: ქ. თბილისი, გლდანის რაიონში/გლდ. ,,..." მ/რ. კ .... ბ....) ქონებას (მატერიალური ან/და არამატერიალურ აქტივებს).
შემოსავლების სამსახურის 2015 წლის 12 ივნისის № 21-02/60694 წერილით ი/მ „დ. ჩ-ეს" (ს/ნ ...) მისი № 90457/21-11 განცხადების პასუხად გადაეგზავნა ქონებაზე ყადაღის დადების შესახებ № ... ბრძანების ასლი და ეცნობა, რომ №001-998 შეტყობინებები საარქივო სამმართველოში არ ინახებოდა.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის ადმინისტრირების დეპარტამენტის 2015 წლის 09 მაისის № 011-2015-041643 ბრძანების (საბანკო ანგარიშებიდან გადასახადის, საურავის და ჯარიმის თანხების ჩამოწერის შესახებ) თანახმად გადასახადის, საურავის და ჯარიმის თანხების ჩამოწერის და შესაბამის ბიუჯეტში ჩარიცხვის მიზნით, წარდგენილ იქნა საინკასო დავალებები ი/მ „დ. ჩ-ეის“ (პ/ნ ...; ს/კ ...) საბანკო ანგარიშებზე.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის მომსახურების დეპარტამენტის 2015 წლის 07 სექტემბრის № 21-11/94177 წერილით ი/მ ,,დ. ჩ-ეს“ (ს/ნ ...) მისი 2015 წლის 13 აგვისტოს წერილის პასუხად ეცნობა, რომ 1) ი/მ ,,დ. ჩ-ეის“ სახელზე 21.03.2006 წელს გაიცა სათამაშო აპარატების სალონის მოწყობის ნებართვა № ... ერთი წლის ვადით; 2) მის მიერ არ იქნა წარდგენილი სათამაშო ბიზნესის გადასახადის/მოსაკრებლის დეკლარაციები, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (2004 წლის 22 დეკემბერი №692) 280-ე მუხლის მე-3 პუნქტის მიხედვით, „კაზინოს (სამორინეს) მაგიდების, სათამაშო აპარატებისა და ტოტალიზატორის, ბინგოს, ლოტოს სალაროების მოწყობისას თამაშების ორგანიზატორები სათამაშო ბიზნესის გადასახადს იხდიან გადასახადის გადახდის ნიშნების შეძენისას“, შესაბამისად წარმოდგენილი ჰქონდა შემთხვევითობის აზარტულ თამაშებზე გადასახადის გადახდის ნიშნების შეძენის განცხადებები, რომლის საფუძველზეც განხორციელდა გადასახადის დარიცხვა; 3) საარქივო სამმართველოს მიერ მოწოდებული ინფორმაციის მიხედვით, საგადასახადო მოთხოვნები და მათი ჩაბარების დამადასტურებელი დოკუმენტი საარქივო სამმართველოში არ ინახებოდა.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2016 წლის 12 თებერვლის № 3381 ბრძანების (ი/მ დ. ჩ-ეის (ს/ნ ...) 2016 წლის 14 იანვრის საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის თაობაზე) თანახმად ი/მ დ. ჩ-ეის (ს/ნ ...) 2016 წლის 14 იანვრის საჩივარი საბანკო ანგარიშებიდან გადასახადის, საურავის და ჯარიმის თანხების ჩამოწერის შესახებ შემოსავლების სამსახურის ადმინისტრირების დეპარტამენტის 2015 წლის 09 მაისის № 011-2015-041643 ბრძანების გაუქმების მოთხოვნის თაობაზე არ დაკმაყოფილდა.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის შედარების აქტის (17.02.2017-დან - 17.03.2017-მდე) მიხედვით დ. ჩ-ეს ერიცხებოდა სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებელი ძირითადი: 6575.55 ლარი; ჯარიმა: 0 ლარი; საურავი: 15617.28 ლარი (ტ. I. ს.ფ. 183).
სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2017 წლის 16 მაისის № 12889 ბრძანების (ი/მ დ. ჩ-ეის 2017 წლის 06 აპრილის საჩივრის ნაწილობრივ დაკმაყოფილების თაობაზე) თანახმად 1) ი/მ დ. ჩ-ეის საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; 2) დაევალა მომსახურების დეპარტამენტს დამატებით შეესწავლა სადავო საკითხი, როგორც გპაბ-ზე განხორციელებული დარიცხვის საფუძვლის, ისე ადმინისტრირების კუთხით განხორციელებულ ღონისძიებათა შესახებ და შესაბამისი საფუძვლის არსებობის შემთხვევაში მიეღო გადაწყვეტილება ი/მ დ. ჩ-ეის პირადი აღრიცხვის ბარათზე დარიცხული თანხის კორექტირების თაობაზე; 3) საჩივარი დანარჩენ ნაწილში არ დაკმაყოფილდა.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის მომსახურების დეპარტამენტის 2017 წლის 11 ივლისის № 21-11/103537 წერილით ი/მ დ. ჩ-ეს ეცნობა, რომ ი/მ დ. ჩ-ეის სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის ბარათზე დარიცხული თანხა - 6588 ლარი შესაბამისობაში იყო იმ პერიოდისათვის მოქმედ კანონმდებლობასთან და დარიცხული სათამაშო ბიზნესის თანხა კორექტირებას არ ექვემდებარებოდა.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2017 წლის 25 აგვისტოს №22467 ბრძანების (ი/მ დ. ჩ-ეის წარმომადგენლის 2017 წლის 26 ივნისის და 14 ივლისის საჩივრების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ) თანახმად 1) ი/მ დ. ჩ-ეის წარმომადგენლის 2017 წლის 26 ივნისის საჩივარი შემოსავლების სამსახურის 2017 წლის 16 მაისის № 12889 ბრძანების აღსრულების მოთხოვნასთან დაკავშირებით და 2017 წლის 14 ივლისის საჩივარი გპაბ-ზე დარიცხული სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის თანხის კორექტირებაზე უარის თქმის შესახებ მომსახურების დეპარტამენტის 2017 წლის 11 ივლისის № 1-11/103537 წერილის გაუქმების მოთხოვნის თაობაზე არ დაკმაყოფილდა.
საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2017 წლის 15 სექტემბრის გადაწყვეტილებით (საჩივარი №4597/2/2017) ი/მ დ. ჩ-ეის საჩივარი არ დაკმაყოფილდა.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ სადავო პერიოდში მოქმედი საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (ძალადაკარგულია - საქართველოს კანონი - საქართველოს საგადასახადო კოდექსი, 2010 წლის 17 სექტემბერი. №3591– II ს) 68-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს განახორციელოს თითოეული გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის, სხვა ვალდებული პირის კუთვნილი საგადასახადო ვალდებულების დარიცხვა ამ კოდექსისა და საგადასახადო კანონმდებლობის სხვა აქტების მიხედვით, შემდეგი ერთი ან ერთზე მეტი ინფორმაციის წყაროს საფუძველზე: ა) გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის საგადასახადო დეკლარაციები; ბ) ამ კოდექსის 218-ე მუხლის მე-4 ნაწილის შესაბამისად გადახდილი თანხების შესახებ ინფორმაცია; გ) შემოწმების მასალები და სხვა სათანადო ინფორმაცია, რომელიც ცნობილია საგადასახადო ორგანოსათვის. მე-3 ნაწილის შესაბამისად, თუ გადასახადის გადამხდელი/საგადასახადო აგენტი, სხვა ვალდებული პირი არ წარმოადგენს გადასახადის დასარიცხად საჭირო ინფორმაციას, საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია დაარიცხოს მას გადასახადი ხელთ არსებული ინფორმაციის საფუძველზე და წარუდგინოს „საგადასახადო მოთხოვნა“. ხოლო, ამავე მუხლის მე-4 ნაწილის მიხედვით, თუ გადასახადის გადახდევინება დაკავშირებულია საგადასახადო დეკლარაციების შევსებასთან, გადასახადის გადახდის ვალდებულებათა ამსახველი დეკლარაციის შევსება განიხილება, როგორც: ა) ამ გადასახადის დარიცხვა; ბ) „საგადასახადო მოთხოვნა“ და საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ ვადებში შესასრულებული ვალდებულება.
აღნიშნული კოდექსის მე-80 მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილების მიხედვით, „საგადასახადო მოთხოვნა“ არის საგადასახადო ორგანოს ადმინისტრაციული აქტი, რომელიც წარედგინება გადასახადის გადამხდელს/საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს. „საგადასახადო მოთხოვნის“ შესრულება სავალდებულოა ამ კოდექსით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით. საგადასახადო ორგანო ვალდებულია, გადასახადის გადამხდელს/საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს წარუდგინოს „საგადასახადო მოთხოვნა“, თუ არსებობს მისი წარდგენის საფუძველი. წარდგენის კონკრეტულ საფუძველზე შესაბამის პირებს წარედგინება მხოლოდ ერთი „საგადასახადო მოთხოვნა“. ხოლო, ამავე მუხლის მე-4 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, „საგადასახადო მოთხოვნის“ წარდგენის საფუძვლებია: ა) იმ გადასახადების დარიცხვის ვალდებულება, რომელთა გაანგარიშებაც აკისრია საგადასახადო ორგანოს; ბ) გამოვლენილ საგადასახადო სამართალდარღვევაზე ან საგადასახადო შემოწმების მასალებზე თანხების (საგადასახადო სანქციების ან/და დამატებით დარიცხული გადასახადების) დარიცხვის შესახებ საგადასახადო ორგანოს უფროსის/მოადგილის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება.
საკასაციო სასამართლო საქმეზე წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოთა შეფასებას და მიუთითებს, რომ განსახილველ შემთხვევაში, ისე განხორციელდა გადამხდელ - ი/მ დ. ჩ-ეზე გადასახადის დარიცხვა, რომ სახეზე არ ყოფილა მოპასუხე ადმინისტრაციული ორგანოების მხრიდან გადასახადის დარიცხვის საფუძვლად მითითებული - საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენა, ადგილი არ ჰქონია არც სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ გადამხდელი - ი/მ დ. ჩ-ეის მიმართ საგადასახადო მოთხოვნის გამოცემასა და გაგზავნას.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სადავო აქტების თანახმად, „ი/მ „დ. ჩ-ეის" სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის ბარათზე დარიცხული თანხა - 6588 ლარი შესაბამისობაშია იმ პერიოდისათვის მოქმედ კანონმდებლობასთან და კორექტირებას არ ექვემდებარება, ვინაიდან მოხსენებითი ბარათის თანახმად, „პირადი აღრიცხვის ბარათზე დასარიცხად მიწოდებული იყო ინფორმაცია 2007 წლის I კვარტალისათვის გატანილი სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის დამადასტურებელი ნიშნების რაოდენობის შესახებ, ხოლო თავის მხრივ, მომსახურების სამმართველოს დასკვნის მომზადების წინაპირობა გახდა საკრებულოს გადაწყვეტილება, რომლითაც „სათამაშო ბიზნესის განაკვეთით თითოეულ სათამაშო აპარატზე განისაზღვრა 599 ლარის ოდენობით“.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ი/მ დ. ჩ-ეის მიერ საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილი განაცხადი (მოთხოვნა), სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გადახდის ნიშნების გამოყოფის შესახებ, საგადასახადო ინსპექციამ განიხილა, როგორც სათანადო ინფორმაცია და გადამხდელს პირადი აღრიცხვის ბარათზე დაარიცხა თანხა - 600 ლარი. 29.12.2006 წლის №03 საგადასახადო დავალებით დასტურდება, რომ გადამხდელის მიერ გადახდილია დარიცხული გადასახადის თანხა - 600 ლარი.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ „ქ. თბილისში სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის შემოღების თაობაზე“ ქალაქ თბილისის საკრებულოს 2007 წლის 22 იანვრის № 1-3 გადაწყვეტილების პირველი პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, შემოღებულ იქნა ქ. თბილისში სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებელი და დადგინდა მისი განაკვეთები სახეობების მიხედვით შემდეგი ოდენობით - თითოეულ სათამაშო აპარატზე - 599 ლარი კვარტალში. მე-3 პუნქტით კი განისაზღვრა, რომ გადაწყვეტილება ძალაში შედიოდა გამოქვეყნებიდან მე-15 დღეს.
ამდენად, თბილისის საკრებულოს 2007 წლის 22 იანვრის №1-3 გადაწყვეტილებით, გაიზარდა ქ. თბილისში სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის განაკვეთი და ქ. თბილისში სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის განაკვეთი თითოეულ სათამაშო აპარატზე განისაზღვრა 599 ლარის ოდენობით. საქმეში წარმოდგენილი მასალებით დგინდება, რომ გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათის ელექტრონული ამონაწერით, ი/მ დ. ჩ-ეს 2017 წლის 12 ოქტომბერს დაერიცხა დეკლარაციით 6588 ლარი - 2007 წლის I კვარტალის II-III თვეების განსხვავება, დიდუბე-ჩუღურეთის 05.02.2007 წლის №1134 მოხსენებითი ბარათით.
მოპასუხე ადმინისტრაციული ორგანოები (კასატორები) უთითებენ, რომ სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გაზრდით წარმოშობილი დამატებით გადასახდელი თანხის გაანგარიშება განხორციელდა საგადასახადო ინსპექციაში წარდგენილ განაცხადში მითითებული სათამაშო ბიზნესის გადასახადის გადახდის ნიშნების რაოდენობის მიხედვით სათანადო ინფორმაციის საფუძველზე და აღნიშნულის დარიცხვა განხორციელდა გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 07.04.2005 წლის №228 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის 3.17(4) მუხლის შესაბამისად. აღნიშნულიდან გამომდინარე არ არსებობს სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის ნაწილში დარიცხული თანხის გაუქმების საფუძველი. თუმცა, საკასაციო სასამართლო იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოთა შეფასებას, რომ მოცემულ შემთხვევაში, გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტებით, დაუსაბუთებელია ახალი განაკვეთის გავრცელება ი/მ დ. ჩ-ეზე იმ პირობებში, როდესაც მოსარჩელემ განცხადებით მიმართა ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციას და აცნობა, რომ 2007 წლის იანვრიდან წყვეტდა მუშაობას, ითხოვდა აღნიშნული ფაქტის გათვალისწინებას, ხოლო ახალი განაკვეთის ამოქმედებამდე, გადახდილი ჰქონდა მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად განსაზღვრული თანხა 600 ლარი..
საკასაციო სასამართლო ასევე ყურადღებას ამახვილებს საგადასახადო კოდექსით დადგენილ ხანდაზმულობის ვადებზე და აღნიშნავს, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (2004 წლის) მე-4 და მე-5 მუხლებისა, აგრეთვე მოქმედი საგადასახადო კოდექსის (2010 წლის) მე-3 და მე-4 მუხლის 2015 წლის 09 მაისისათვის მოქმედი რედაქციის შესაბამისად, მოსარჩელე დ. ჩ-ეის მიმართ, ,,საგადასახადო მოთხოვნის“ (გადასახადის ან/და სანქციის თანხის დარიცხვის შესახებ), წარდგენის ვადის (6 წელი) ათვლა დაიწყო 2008 წლის 01 იანვარს და დასრულდა 2014 წლის 31 დეკემბერს. განსახილველ შემთხვევაში კი საგადასახადო მოთხოვნა (გადასახადის ან/და სანქციის თანხის დარიცხვის შესახებ) არ არის გამოცემული და გაგზავნილი გადასახადის გადამხდელთან საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილი წესით.
საკასაციო სასამართლო საქმეზე წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, ასევე იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოთა შეფასებას და მიუთითებს, რომ განსახილველ შემთხვევაში, ისე მოხდა მოსარჩელის ქონებაზე ყადაღის დადება (შემოსავლების სამსახურის თბილისის რეგიონული ცენტრის 04.08.2010 წლის №... ბრძანებით) და საბანკო ანგარიშებზე ინკასოს გავრცელება (შემოსავლების სამსახურის 09.05.2015 წლის №011- 2015-041643 ბრძანებით), რომ სახეზე არ ყოფილა ამ ღონისძიებების განხორციელებისთვის აუცილებელი წინაპირობა - აღიარებული საგადასახადო მოთხოვნა.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (ძალადაკარგულია - საქართველოს კანონი - საქართველოს საგადასახადო კოდექსი, 2010 წლის 17 სექტემბერი. №3591– II ს) 87-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია, საგადასახადო ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის მიზნით სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე ყადაღა დაადოს გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის საკუთრებაში არსებულ ან/და ბალანსზე რიცხულ (ლიზინგით მიღებულის გარდა) ნებისმიერ ქონებას, მათ შორის, მოძრავ, უძრავ, არამატერიალურ ქონებას, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების მოცულობის ფარგლებში. ხოლო, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 2015 წლის 9 მაისს მოქმედი რედაქციის 243-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების ფარგლებში პირის საბანკო ანგარიშებიდან (გარდა საანაბრო (ვადიანი) ანგარიშისა) საინკასო დავალებით ჩამოწეროს გადასახადის, საურავისა და ჯარიმის თანხები და ჩარიცხოს ისინი შესაბამის ბიუჯეტში.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ განსახილველ შემთხვევაში არ მომხდარა გადამხდელის მიერ საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენა, რაც საგადასახადო ვალდებულების აღიარებულად მიჩნევის ერთერთი საფუძველია და რასაც მოპასუხეებმა დააფუძნეს გადასახადის დარიცხვა, შემდგომში კი აღსრულების ღონისძიებების მიღება.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო სრულად იზიარებს მოცემულ საქმეზე სააპელაციო სასამართლოს მიერ გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს, რომელიც თავის მხრივ არსებითად ეყრდნობა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ სწორად გადაწყვიტა დავა. ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება ასევე არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს - წარმატების პერსპექტივა, რის გამოც საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.



ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნენ დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 10 დეკემბრის განჩინება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.





თავმჯდომარე ქ. ცინცაძე




მოსამართლეები: ნ. სხირტლაძე




გ. გოგიაშვილი