ბს-1084 (2კ-21) 12 იანვარი, 2023 წელი
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ქეთევან ცინცაძე, გიორგი გოგიაშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, ზეპირი განხილვის გარეშე, განიხილა საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლები თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 14.07.2020წ. გადაწყვეტილებაზე.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

მ. ო-ემ 20.07.2015წ. სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხის - საქართველოს მთავარი პროკურატურის მიმართ და მოითხოვა საქართველოს მთავარი პროკურატურის 17.06.2015წ. N12 ბრძანების ბათილად ცნობა და მ. ო-ეის გათავისუფლებამდე დაკავებულ თანამდებობაზე აღდგენის თაობაზე მოპასუხისათვის ახალი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალება.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 05.07.2018წ. გადაწყვეტილებით მ. ო-ეის სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს მთავარი პროკურატურის 17.06.2015წ. N12 ბრძანება და მოპასუხეს - საქართველოს მთავარ პროკურატურას დაევალა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებათა შესწავლისა და გამოკვლევის შემდეგ, მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, კანონით დადგენილ ვადაში ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა, სარჩელი დანარჩენ ნაწილში არ დაკმაყოფილდა. აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გასაჩივრდა საქართველოს გენერალური პროკურატურის მიერ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 05.07.2019წ. განჩინებით საქართველოს მთავარი პროკურატურის უფლებამონაცვლედ დადგენილ იქნა საქართველოს გენერალური პროკურატურა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 14.07.2020წ. გადაწყვეტილებით საქართველოს გენერალური პროკურატურის სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 05.07.2018წ. გადაწყვეტილება, მ. ო-ეის სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს პროკურატურის 17.06.2015წ. N12 ბრძანება და მოპასუხეს - საქართველოს გენერალურ პროკურატურას დაევალა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებათა შესწავლისა და გამოკვლევის შემდეგ, მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, კანონით დადგენილ ვადაში ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა.
სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ საქმის მასალების მიხედვით საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალურ ინსპექციაში დაიწყო სამსახურებრივი შემოწმება მცხეთის რაიონული პროკურატურის პროკურორ - მ. ო-ეის მიმართ პროკურატურის მუშაკისათვის შეუფერებელი საქციელის ჩადენის ფაქტზე. გენერალურმა ინსპექციამ დაადგინა, რომ სისხლის სამართლის №032040315001 საქმეზე ი. ი-ის მიერ ი. მ-იის ცემის ფაქტზე (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 125-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაული) მ. ო-ე არ დაელოდა ზემდგომი პროკურორის მითითებას და მასთან შეუთანხმებლად საჯარო ინტერესის გაუთვალისწინებლად გამოიტანა დადგენილება ი. ი-ის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 125-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის ბრალდებულის სახით სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემის თაობაზე. აღნიშნულის შემდეგ მას სიტყვიერი შეკამათება მოუვიდა ზემდგომ პროკურორ - გ. ც-ესთან. ზემოაღნიშნული ქმედებით, მცხეთის რაიონული პროკურატურის პროკურორმა მ. ო-ემ დაარღვია „საქართველოს პროკურატურის მუშაკთა ეთიკის კოდექსის“ მე-4 მუხლის მოთხოვნა. სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ მოცემულ ფაქტთან დაკავშირებით არ მომხდარა გარეშე მესამე პირის გამოკითხვა, რომელიც თავის დამოუკიდებელ შეფასებას გაუკეთებდა მოცემულ ინციდენტს. სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა გ. ც-ეის განმარტებაზე, რომ მის მიმართ მ. ო-ეის მხრიდან ხმამაღალი და აგრესიული ტონით საუბარი შესაძლოა გაეგო კანცელარიის თანამშრომელს, რომელიც მისი სამუშაო ოთახის გვერდით იჯდა. შესაბამისად, არ მომხდარა აღნიშნული პირის გამოკითხვა და ფაქტობრივი მდგომარეობის დადგენა.
გენერალური ინსპექციის დასკვნის თანახმად, სისხლის სამართლის №032181114001; №032151014001; №008181114012; №032031214002; №032051214002; №032091214002; №032141214002; №032211214001; №032150115001; №032060215001 და №032180215001 საქმეებში მ. ო-ეის მიერ დარღვეული იყო საქართველოს მთავარი პროკურორის 10.04.2013წ. №49-მ ბრძანება „სისხლის სამართლის საქმის წარმოების ელექტრონული პროგრამის გამოყენების შესახებ“ და ამ ბრძანების დანართით გაწერილი წესები, რაც პროკურორ - მ. ო-ეის მხრიდან წარმოადგენდა დაკისრებული მოვალეობის არაჯეროვან შესრულებას. სასამართლომ ზემოაღნიშნულთან დაკავშირებით მიუთითა საქართველოს მთავარი პროკურორის 10.04.2013წ. №49-მ ბრძანების 4.1, 4.2, 5.1, 5.3, 6.1, 6.3, 8.1, 8.9 მუხლებზე და აღნიშნა, რომ მ. ო-ე ვალდებული იყო დაეცვა აღნიშნული ბრძანებით დადგენილი მოთხოვნები.
სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ გენერალური ინსპექციის მითითებით სისხლის სამართლის №032181014001 საქმეზე, მცხეთის რაიონის სოფელ ...ში ტრანსპორტის მოძრაობის უსაფრთხოების წესის დარღვევის ფაქტზე (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 276-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაული) პროკურორ - მ. ო-ეის მიერ დარღვეული იქნა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მოთხოვნები. მ. ო-ემ აღნიშნულ სისხლის სამართლის საქმეზე გამოძიება შეწყვიტა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტით - „ბრალდებულის გარდაცვალების საფუძვლით“. ამ შემთხვევაში გამოძიება უნდა შეწყვეტილიყო სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის „ა“ ქვეპუნქტით, რაც გულისხმობს - „არ არსებობს სისხლის სამართლის კანონით გათვალისწინებული ქმედება“. შესაბამისად, გენერალური ინსპექციის მითითებით პროკურორმა - მ. ო-ემ დაკისრებული მოვალეობა არაჯეროვნად შეასრულა. ხსენებულთან დაკავშირებით სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ მოცემულ შემთხვევაში არ დადგენილა მძღოლის - ა. შ-ის უფლებამონაცვლის მხრიდან საქმის შეწყვეტის მიზეზთან დაკავშირებით წარდგენილ იქნა თუ არა პრეტენზია, რასაც სასამართლოს აზრით არსებითი მნიშვნელობა გააჩნია მოსარჩელის მხრიდან ჩადენილი დარღვევის სიმძიმის კვალიფიკაციისათვის.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ გენერალური ისნპექციის დასკვნის მიხედვით სისხლის სამართლის №032151014001 საქმეში დ. კ-ას ჯანმრთელობის განზრახ მსუბუქი დაზიანების ფაქტზე (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 120-ე მუხლი) და და. კ-ას განზრახ ჯანმრთელობის ნაკლებად მძიმე დაზიანების ფაქტზე (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 118-ე მუხლის პირველი ნაწილი) პროკურორ - მ. ო-ეის მიერ დარღვეულ იქნა საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობა დაზარალებულთან მიმართებაში და ზოგადად, აღნიშნულ სისხლის სამართლის საქმეში პროკურორის მიერ დაშვებული შეცდომის გამო დაირღვა კერძო პირების ინტერესები, რომ მათ მიმართ ჩადენილი დანაშაული გამოძიებულიყო და დამნაშავე პირებს შესაბამისად ეგოთ პასუხი კანონის წინაშე. აღნიშნული ქმედება პროკურორ - მ. ო-ეის მხრიდან წარმოადგენდა დაკისრებული მოვალეობის შეუსრულებლობას. სასამართლომ მიუთითა საქმის ფაქტობრივ გარემოებებზე და აღნიშნა, რომ მოცემულ საქმეში დაზარალებულად ცნობილი იქნენ მხოლოდ დ. კ-ა და და. კ-ა. სისხლის სამართლებრივი ღონისძიება გამოყენებული იქნა გ. ბ-ისა და ა. მ-ის მიმართ, ხოლო ო. ქ-ის, ა. ნ-ისა და მ. ჩ-ის (რომელთაც მიიღეს მსუბუქი ხარისხის დაზიანებები ჯანმრთელობის მოუშლელად) მიმართ ჩადენილ დანაშაულზე პროკურორს არ უმსჯელია. მ. ო-ეის ახსნა-განმარტების თანახმად, მან მითითებული საქმე ზემდგომ პროკურორებთან გაიარა და შეჯერდნენ გ. ბ-ის სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემისა და ა. მ-ის განრიდებასთან დაკავშირებით და საქმე ხელმძღვანელობასთან შეთანხმებით გადააგზავნა პირდაპირ სასამართლოში. სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ მოცემულ შემთხვევაში არ არის დადგენილი ო. ქ-ის, ა. ნ-ის და მ. ჩ-ის მხრიდან იყო თუ არა წარდგენილი პრეტენზია მათი დაზარალებულად არ ცნობის თაობაზე.
გენერალური ინსპექციის დასკვნის მიხედვით, მ. ო-ე 13.06.2015წ. ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობაში მართავდა ავტომანქანას, რასაც შედეგად მოჰყვა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის შედგენა და სატრანსპორტო საშუალების მართვის უფლების 6 თვის ვადით შეჩერება. გენერალური ინსპექციის მითითებით მ. ო-ეის ქმედება არ შეესაბამებოდა „საქართველოს პროკურატურის მუშაკთა ეთიკის კოდექსით“ პროკურატურის მუშაკისათვის დადგენილი პასუხისმგებლობის მაღალ მორალურ სტანდარტებს და მის დარღვევად უნდა ჩათვლილიყო. გენერალურმა ინსპექციამ მიიჩნია, რომ მ. ო-ემ ასევე დაარღვია საქართველოს მთავარი პროკურორის 28.01.2014წ. №5-მ ბრძანება. სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ „საქართველოს პროკურატურის მუშაკთა მიერ ჩადენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევების ფაქტებზე საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალური ინსპექციისათვის ინფორმაციის მიწოდების შესახებ“ საქართველოს მთავარი პროკურორის 28.01.2014წ. №5-მ ბრძანების თანახმად, საქართველოს პროკურატურის მუშაკებს ან/და მათ უშუალო ხელმძღვანელებს, პროკურატურის მუშაკის მიერ საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ალკოჰოლური, ნარკოტიკული ან ფსიქოტროპული სიმთვრალის მდგომარეობაში ჩადენის ან ისეთი სამართალდარღვევის ჩადენის შემთხვევაში, რაც დაკავშირებულია საზოგადოებრივი წესრიგის ხელყოფასთან, ცეცხლსასროლი იარაღის შენახვა-გამოყენებასთან ან საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევასთან, ან რასაც მოჰყვა ადმინისტრაციული სახდელის სახით სპეციალური უფლების ჩამორთმევა, დაუყოვნებლივ უნდა აცნობონ საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალურ ინსპექციას. სააპელაციო პალატამ მიუთითა მ. ო-ეის მიერ 05.10.2017წ. სასამართლოს სხდომაზე მიცემულ ახსნა-განმარტებაზე, რომ ის ინციდენტის დღეს მეგობრებთან ერთად იმყოფებოდა მათი მეგობრის სასაფლაოზე, სადაც დალიეს და შემდგომ წავიდნენ მეგობრის სახლში მთაწმინდაზე. მოსარჩელემ განმარტა, რომ იქ ყოფნისას დაურეკეს ბავშვებმა, რომლებიც სახლში მარტო იყვნენ და აღნიშნულ დღეს მომხდარი საყოველთაოდ ცნობილი ფაქტის გამო (2015 წლის 13 ივნისის ტრაგედია) იგი წამოვიდა მთაწმინდიდან, გზაში გააჩერა საპატრულო პოლიციამ, რა დროსაც მას დაუდგინდა ზღვრულ ოდენობაზე მცირედი გადაცილებით სიმთვრალე. მოსარჩელემ მიუთითა, რომ აღნიშნული ფაქტის გამო მას ადმინისტრაციული წესით დაეკისრა პასუხისმგებლობა და 6 თვის ვადით შეუჩერდა მართვის უფლება. ასევე განმარტა, რომ მან არ იცოდა აღნიშნული შემთხვევის თაობაზე გენერალური ინსპექციისთვის ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულების შესახებ, იცოდა, რომ მხოლოდ ავტოსაგზაო შემთხვევის თაობაზე უნდა ეცნობებინა ხელმძღვანელობისათვის. ზემოაღნიშნული შემთხვევის თაობაზე მ. ო-ემ მოუყვა ა. ბ-ეს 15.06.2015წ. - ორშაბათ დღეს, ხოლო მოგვიანებით მას ახსნა-განმარტება ჩამოერთვა მითითებული ინციდენტის შესახებ. სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან არ მომხდარა იმ დღეს, კერძოდ 13.06.2015წ. მომხდარი სტიქიური მოვლენის გათვალისწინება და იმ ფაქტის გამოკვლევა, ხომ არ იყო მ. ო-ეის მხრიდან ავტომანქანის მართვა უკიდურესი აუცილებლობით გამოწვეული. სააპელაციო სასამართლოს მითითებით მოცემულ ფაქტთან დაკავშირებით ასევე არ მომხდარა ა. ბ-ეის გამოკითხვა იმასთან დაკავშირებით ნამდვილად აცნობა თუ არა აღნიშნული შემთხვევის შესახებ მ. ო-ემ ა. ბ-ეს, რომელიც იმ პერიოდში მის ხელმძღვანელს წარმოადგენდა.
სააპელაციო პალატამ აღნიშნა, რომ საქართველოს მთავარი პროკურორი, მ. ო-ეის მიმართ „საჯარო სამსახურის შესახებ“ კანონით გათვალისწინებული დისციპლინური სახდელის შეფარდებისას, სარგებლობდა დისკრეციული უფლებამოსილებით, მაგრამ მითითებული უფლებამოსილება არ შეიძლება იქცეს ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან მიღებული გადაწყვეტილების კანონიერების ერთადერთ ზომად და დაუშვებელია ადმინისტრაციული ორგანოს გადაწყვეტილების კანონიერების მტკიცება მხოლოდ დისკრეციული უფლებამოსილების არსებობაზე მითითებით. დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებში მიღებული გადაწყვეტილების დასაბუთების ვალდებულება ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან უნდა გამოირიცხოს თვითნებური, მიკერძოებული და არაკვალიფიციური გადაწყვეტილების მიღება. სააპელაციო პალატის მითითებით სადავო ბრძანება არ შეიცავს მ. ო-ეის მიმართ ყველაზე მძიმე დისციპლინური სახდელის - სამსახურიდან განთავისუფლების გამოყენების მიზანშეწონილობასთან დაკავშირებით დასაბუთებას. სააპელაციო პალატის მოსაზრებით, მოცემულ შემთხვევაში მართალია სახეზეა დარღვევები, რომელთა არსებობასაც თავად მოსარჩელე მხარეც არ ხდის სადავოდ, თუმცა საქმის გარემოებები არ არის სრულყოფილად გამოკვლეული. სააპელაციო პალატის მითითებით საქართველოს მთავარი პროკურორის 17.06.2015წ. N12 ბრძანება მ. ო-ეის დათხოვნის შესახებ დაუსაბუთებელია და გამოცემულია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებათა გამოკვლევის გარეშე.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 14.07.2020წ. გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გასაჩივრდა საქართველოს გენერალური პროკურატურისა და მ. ო-ეის მიერ.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 26.11.2021წ. განჩინებით მ. ო-ეის საკასაციო საჩივარი თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 14.07.2020წ. გადაწყვეტილებაზე დატოვებულ იქნა განუხილველად.
კასატორმა - საქართველოს გენერალურმა პროკურატურამ აღნიშნა, რომ განსახილველ შემთხვევაში სადავო აქტის გამოცემის საფუძველი გახდა საქართველოს გენერალური ინსპექციის სამსახურებრივი შემოწმების შესახებ 16.06.2015წ. N15-011 დასკვნა, რითაც საქართველოს მთავარი პროკურორის წინაშე დაისვა საკითხი მცხეთის რაიონული პროკურორის მ. ო-ეის მიერ პროკურატურის მუშაკისათვის შეუფერებელი საქციელის ჩადენის, დაკისრებული მოვალეობის შეუსრულებლობისა და არაჯეროვანი შესრულების გამო, „საქართველოს პროკურატურის შესახებ“ კანონის 38-ე მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული სახდელის გამოყენების შესახებ. სამსახურებრივი შემოწმების დასკვნის საფუძველზე საქართველოს მთავარმა პროკურორმა 17.06.2015წ. გამოსცა N12 ბრძანება მოსარჩელის პროკურატურიდან დათხოვნის შესახებ, რა დროსაც საქართველოს მთავარი პროკურორი მოქმედებდა მისთვის კანონით მინიჭებული დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებში და საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოებისა და ამ გარემოებათა შეფასებისა და ურთიერთშეჯერების საფუძველზე მიიღო გადაწყვეტილება დისციპლინური სახდელის - მოსარჩელის პროკურატურიდან დათხოვნის თაობაზე. კასატორმა მიუთითა, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მცხეთის რაიონული სამმართველოს ...ოს განყოფილებაში, 04.03.2015წ. გამოძიება დაიწყო სისხლის სამართლის N032040315001 საქმეზე, მცხეთის რაიონის სოფელ ...ში, ი. ი-ის მიერ ი. მ-იის ცემის ფაქტზე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 125-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაულის ნიშნებით. აღნიშნულ სისხლის სამართლის საქმეს საპროცესო ხელმძღვანელობას უწევდა პროკურორი მ. ო-ე. კასატორის მითითებით მოცემულ შემთხვევაში სახეზე იყო სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული ნაკლებად მძიმე დანაშაული, დაზარალებულს აღენიშნებოდა მსუბუქი ხარისხის დაზიანება ჯანმრთელობის მოუშლელად. პირველივე დაკითხვაზე პირმა აღიარა და მოინანია ჩადენილი ქმედება, შერიგებული იყო დაზარალებულთან, პირი არ გახლდათ ნასამართლევი, შესაბამისად არსებობდა სისხლის სამართლის კანონით გათვალისწინებული ჰუმანური მექანიზმის, კერძოდ განრიდების გამოყენების შესაძლებლობა. კასატორი თვლის, რომ მ. ო-ეის მიერ არ იქნა გამოყენებული ჰუმანიზმის პრინციპი, არ დაელოდა ზემდგომი პროკურორის მითითებას, რის შემდეგაც სიტყვიერი შეკამათება მოუვიდა მასთან, რითაც დაარღვია საქართველოს პროკურატურის მუშაკთა ეთიკის ნორმები, რაც იწვევს „პროკურატურის შესახებ“ კანონით გათვალისწინებულ დისციპლინურ პასუხისმგებლობას. კასატორი აღნიშნავს, რომ ზემოაღნიშნულ ფაქტზე თბილისის საქალაქო სასამართლომ 05.07.2018წ. გადაწყვეტილებაში მიუთითა მ. ო-ესა დ გ. ც-ეს შორის მომხდარი რეალური ვითარების დადგენის მიზნით გარეშე მესამე პირის გამოკითხვის საჭიროებზე. კასატორის მოსაზრებით, მოცემულ შემთხვევაში მოსარჩელე მხარის მიერ დადასტურებულია მასსა და გ. ც-ეს შორის მომხდარი სიტყვიერი შელაპარაკების ფაქტი, აღნიშნული სადავო გარემოებას არ წარმოადგენს, შესაბამამისად მესამე პირის გამოკითხვის საკითხი ირელევანტურია.
კასატორი მიუთითებს, რომ მ. ო-ეის საზედამხედველო წარმოების ქვეშ არსებული სისხლის სამართლის საქმეებზე დარღვეულია საქართველოს მთავარი პროკურორის 10.04.2013წ. N49-მ ბრძანება „სისხლის სამართლის საქმის წარმოების ელექტრონული პროგრამის გამოყენების შესახებ“. კასატორი აღნიშნავს, რომ სამსახურებრივი შემოწმების ფარგლებში მიცემული ახსნა-განმარტებისგან განსხვავებით სარჩელის სასამართლოში განხილვისას მ. ო-ემ პირველ ეტაპზე სადავოდ გახადა ზემოხსენებული ბრძანებისა და დანართის გაცნობის საკითხი, თუმცა კასატორის მიერ წარმოდგენილ იქნა ამის საპირისპირო მტკიცებულება, ამონაბეჭდი დოკუმენტბრუნვის ელექტრონული პროგრამიდან, სადაც დაფიქსირებულია მ. ო-ეის მიერ N49-მ ბრძანების გაცნობა. კასატორის მითითებით მოსარჩელე აღნიშნავდა, რომ ყველა იმ სისხლის სამართლის საქმეზე, რომელზეც დადგენილია N49-მ ბრძანების მოთხოვნების დარღვევა, ის მოქმედებდა როგორც პროკურორი და არა როგორც გამომძიებელი ანუ საქმეები არ შეეხებოდა პროკურატურის ქვემდებარე სისხლის სამართლის საქმის გამოძიებას და შესაბამისად მისი პასუხისმგებლობა არ გახლდათ წესების დაცვა, რაც ცალსახად უსაფუძვლოა, რადგან დასკვნაში მითითებულია, რომ შემოწმდა მ. ო-ეის საზედამხედველო წარმოებაში არსებული სისხლის სამართლის საქმეები, შესაბამისად, აღნიშნული სადავო გარემოებას არ წარმოადგენს. სამსახურებრივი შემოწმების ფარგლებში მ. ო-ესთან ერთად იქნა დათვალიერებული ხსენებული სისხლის სამართლის საქმეები, რა დროსაც მან დაადასტურა დარღვევების არსებობა და აღნიშნა, რომ მითითებებს აძლევდა გამომძიებლებს, თუმცა შესრულება არ გადაუმოწმებია, ათვითცნობიერებს მისი როგორც ზედამხედველი პროკურორის ვალდებულებას, რომ მან ვერ გაუწია სათანადო კონტროლი გამომძიებლებს. კასატორი მიუთითებს, რომ N49-მ ბრძანება გამოცემულია საქართველოს მთავარი პროკურორის მიერ, რომელიც ამავე ბრძანების მე-2 პუნქტში ავალებს პროკურატურის მუშაკებს სისხლის სამართლის საქმის წარმოების ელექტრონული პროგრამის გამოყენებისას თანდართული წესების სრულ და განუხრელ დაცვას, ასევე სისხლის სამართლის საქმეთა გამოძიებისა და საპროცესო ხელმძღვანელობისას კანონმდებლობით განსაზღვრული საპროცესო მოქმედებების ელექტრონული პროგრამის მეშვეობით განხორციელებას. ამავე ბრძანების მე-3 პუნქტით კი განისაზღვრა დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრება ბრძანების მოთხოვნების დარღვევის შემთხვევაში. კასატორი თვლის, რომ სახეზეა მ. ო-ეის მიერ N49-მ ბრძანების მოთხოვნების დარღვევა, შესაბამისად მის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის არაჯეროვანი შესრულება, რაც “სისხლის სამართლის საქმის წარმოების ელექტრონული პროგრამის გამოყენების შესახებ“ საქართველოს მთავარი პროკურორის 10.04.2013წ. N49-მ ბრძანების თანახმად პირის დისციპლინური პასუხისმგებლობის საფუძველია. კასატორი მიუთითებს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 05.03.2020წ. Nბს-1041(კ-19) განჩინებაზე და აღნიშნავს, რომ მითითებულ საქმეში საქართველოს მთავარი პროკურორის 10.04.2013წ. N49-მ ბრძანების მოთხოვნათა დარღვევის გამო პროკურორისათვის შეფარდებული სასჯელი-სამსახურიდან დათხოვნა მიჩნეულ იქნა ადეკვატურ და პროპორციულ სახდელად. შესაბამისად, კასატორის მოსაზრებით გადასაჩივრებული გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება საქართველოს უზენაესი სასამართლოს პრაქტიკას.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სამსახურებრივი შემოწმების პროცესში შემოწმდა მ. ო-ეის წარმოებაში არსებული სისხლის სამართლის N032181014001 საქმე, მცხეთის რაიონის, სოფელ ...ში ავტოსაგზაო შემთხვევის შედეგად პირის გარდაცვალების ფაქტზე (სსკ-ის 276-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაული). შემთხვევის შედეგად გარდაიცვალა საჭესთან მჯდომი პიროვნება -ა. შ-ი, ხოლო მგზავრებმა მიიღეს მსუბუქი ხარისხის დაზიანება ჯანმრთელობის მოუშლელად. კასატორის მითითებით ამ შემთხვევაში სისხლის სამართლის საქმეზე გამოძიება უნდა შეწყვეტილიყო საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით (არ არსებობს სისხლის სამართლის კანონით გათვალისწინებული ქმედება), რადგან საქმეში არსებული სამედიცინო ექპერტიზის დასკვნის მიხედვით, ავტომანქანაში მსხდომმა მგზავრებმა ავარიის შედეგად მიიღეს მხოლოდ მსუბუქი ხარისხის დაზიანებები ჯანმრთელობის მოუშლელად. მ. ო-ემ უხეშად დაარღვია სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მოთხოვნები და ზ/აღნიშნულ სისხლის სამართლის საქმეზე გამოძიება შეწყვიტა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მეორე ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით -„ბრალდებულის გარდაცვალების“ საფუძვლით. მოცემულ საქმესთან დაკავშირებით სასამართლომ მიუთითა, რომ არ არის დადგენილი ა. შ-ის უფლებამონაცვლის მხრიდან იყო თუ არა წარდგენილი პრეტენზია საქმის შეწყვეტის მიზეზთან დაკავშირებით, რასაც სასამართლოს აზრით არსებითი მნიშვნელობა გააჩნია მოსარჩელის მხრიდან ჩადენილი დარღვევის სიმძიმის კვალიფიკაციისათვის. კასატორი მიუთითებს, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი განსაზღვრას ქმედების დანაშაულებრიობას, რასაც მოცემულ შემთხვევაში გარდაცვლილი პირის მიერ ადგილი არ ჰქონია, ხოლო მ. ო-ეის მიერ სისხლის სამართლის საქმის შეწყვეტის საფუძვლიდან გამომდინარე იგი ბრალეულ პირს წარმოადგენს, მაშინ როდესაც მის მიერ არაა ჩადენილი დასჯადი ქმედება. ამასთან, კასატორის მითითებით საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობით განაცხადებს თუ არა პირი/უფლებამონაცვლე პრეტენზიას, სამართლებრივ კავშირში არ არის კონკრეტული პირის მიმართ სისხლისამართლებრივი პასუხისმგებლობის დაკისრების/არ დაკისრების საკითხთან. აღნიშნულიდან გამომდინარე კასატორი თვლის, რომ სააპელაციო სასამართლოს მითითება უსაფუძვლოა და არ გამომდინარეობს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსიდან. კასატორის მითითებით საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით სისხლის სამართლის საქმის წარმოებისას უფლებამონაცვლეობა დგინდება პროცესის ერთადერთი მხარის დაზარალებულის შემთხვევაში. განსახილველ შემთხვევაში გარდაცვლილ ა. შ-ის დაზარალებულის სტატუსი არ ჰქონია. შესაბამისად, სასამართლომ არასწორად შეაფასა აღნიშნული საკითხი.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სამსახურებრივი შემოწმების პროცესში შემოწმდა, პროკურორ მ. ო-ეის საზედამხედველო წარმოებაში არსებულ სისხლის სამართლის N032151014001 საქმე. საქმის მასალების მიხედვით 14.10.2014წ. საღამოს მცხეთის რაიონის სოფელ ...ში, რესტორან "..."-ს გვერდით მდებარე სწრაფი კვების ობიექტის დარბაზში შესულ მეგობრების ორ ჯგუფს შორის მოხდა ფიზიკური დაპირისპირება. ორივე ჯგუფის წევრები იყვნენ ალკოჰოლური ზემოქმედების ქვეშ. პროკურორ მ. ო-ეის მიერ დაზარალებულად იქნენ ცნობილი მხოლოდ დ. და დე.-ის კ-აები, ხოლო ო. ქ-ის, ა. ნ-ის და მ. ჩ-ის შეუნარჩუნდათ მხოლოდ მოწმის სტატუსი, მიუხედავად იმისა, რომ მათ მიმართ ჩადენილი იყო დანაშაული და აღნიშნული ფაქტი დადასტურებული იქნა სამედიცინო ექსპერტიზის დასკვნებით. კასატორი აღნიშნავს, რომ ო. ქ-ის, ა. ნ-ის და მ. ჩ-ის მიმართ ჩადენილი იყო დანაშაული, მათ უშუალოდ დანაშაულის ჩადენის შედეგად მიიღეს ფიზიკური ზიანი - სხეულის მსუბუქი დაზიანება, მიუხედავად ამისა პროკურორმა მ. ო-ემ არ გამოიტანა დადგენილებები ო. ქ-ის, ა. ნ-ის და მ. ჩ-ის დაზარალებულად ცნობის შესახებ. კასატორის მითითებით, აღნიშნული ქმედებით პროკურორმა მ. ო-ემ მოსპო შესაძლებლობა ზემოთ ჩამოთვლილი პირების მიმართ ჩადენილი დანაშაულის ბოლომდე გამოძიების და დამნაშავე პირების მიმართ მართლმსაჯულების განხორციელების, რითაც კასატორის მოსაზრებით მ. ო-ემ დაარღვია როგორ კერძო პირების უფლებები, ასევე შელახა დანაშაულის გამოძიების და დამნაშავე პირების დასჯის საჯარო ინტერესი. ზემოთმითითებულ ფაქტთან დაკავშირებით სასამართლომ აღნიშნა, რომ არ არის დადგენილი ო. ქ-ის, ა. ნ-ის და მ. ჩ-ის მხრიდან დაზარალებულად არ ცნობის გამო პრეტენზიის წარდგენის ფაქტი, რასაც სასამართლოს აზრით არსებითი მნიშვნელობა გააჩნია მოსარჩელის მხრიდან ჩადენილი დარღვევის სიმძიმის კვალიფიკაციისათვის. კასატორის მოსაზრებით აღნიშნული უსაფუძვლოა, დაუსაბუთებელია და ეწინააღმდეგება სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობასა და სისხლის სამართლის საქმის წარმოების მიზანს. კასატორის მოსაზრებით განსახილველ შემთხვევაში ცალსახაა, რომ მოცემულ სისხლის სამართლის საქმეში არსებული დაღვევებით მ. ო-ემ არსებითად და უხეშად დაარღვია სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობა და არ შეასრულა დაკისრებული სამსახურებრივი მოვალეობა, სასამართლოს მითითება კი ყოვლად დაუსაბუთებელი და უსაფუძვლოა.
კასატორმა აღნიშნა, რომ 13.06.2015წ. დაახლოებით 23:00 საათზე, თბილისში, ...ის ქუჩაზე გაჩერებულ იქნა ავტომანქანა "ნ...", რომელსაც ნასვამ მდგომარეობაში მართავდა მცხეთის რაიონული პროკურატურის ... მ. ო-ე (ალკოტესტით 0.611 პრომილი). მ. ო-ეს სახდელი დაედო საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 116-ე მუხლის პირველი ნაწილით, შედგა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა ოქმი და 6 თვის ვადით შეუჩერდა სატრანსპორტო საშუალების მართვის უფლება. მ. ო-ეს სამართალდარღვევის ოქმი არ გაუსაჩივრებია და იგი კანონიერ ძალაშია. კასატორი მიუთითებს პროკურატურის მუშაკთა ეთიკის კოდექსის მე-4 მუხლის პირველ პუნქტზე, რომლის თანახმად, პროკურატურის მუშაკს გაცნობიერებული უნდა ჰქონდეს, რომ საკუთარი პროფესიის მნიშვნელობიდან გამომდინარე მას საზოგადოების წინაშე გააჩნია საჯარო მოსამსახურისათვის დამახასიათებელი ეთიკური ვალდებულებები, ხოლო მე-2 პუნქტის თანახმად, პროკურატურის მუშაკი უნდა მოქმედებდეს პატიოსნებისა და პასუხისმგებლობის მაღალი სტანდარტებით. სასარჩელო განხილვის ეტაპზე, მ. ო-ემ თავდაპირველად მიუთითა, რომ ალკოჰოლური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ იგი იმყოფებოდა არასამსახურებრივ საათებში, პროკურატურის მუშაკს კი სამსახურებრივი საათების პერიოდში ეკრძალება ალკოჰოლური ნივთიერების მიღება. კასატორი თვლის, რომ ამ განმარტებამ კიდევ ერთხელ დაადასტურა მ. ო-ეის უპასუხისმგებლო დამოკიდებულება, ვინაიდან აქ საკითხი ეხებოდა ალკოჰოლური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ ავტომანქანის მართვის გამო ჩადენილ სამართალდარღვევას, რაც ერთის მხრივ იწვევს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის, მეორეს მხრივ კი პროკურატურის მუშაკის ეთიკის ნორმების დარღვევას. კასატორი მიუთითებს, რომ სარჩელის განხილვის ბოლო ეტაპზე მ. ო-ემ შეცვალა ზემოაღნიშნული ვერსია და განაცხადა, რომ იგი იმიტომ დაჯდა ავტომანქანაზე, რომ შვილმა დაურეკა, რომელიც ვერეს ხეობის მიმდებარედ იმყოფებოდა. განსახილველ შემთხვევასთან დაკავშირებით საქალაქო სასამართლომ მიუთითა, რომ სიმთვრალესთან დაკავშირებულ ეპიზოდში ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან არ მომხდარა იმ დღეს, კერძოდ 2015 წლის 13 ივნისს მომხდარი სტიქიური მოვლენის გათვალისწინება და იმ ფაქტის გამოკვლევა, ხომ არ იყო მ. ო-ეის მხრიდან ავტომანქანის მართვა უკიდურესი აუცილებლობიდან გამომდინარე. სასამართლოს ზემოაღნიშნული მითითება, კასატორის მოსაზრებით სრულიად უსაფუძვლო და დაუსაბუთებელია, ცდება სამართლის ნორმათა ჩარჩოს და წარმოადგენს მოსარჩელის ქმედების წახალისებას, კერძოდ, ნასვამ მდგომარეობაში მყოფმა პირმა იმოძრაოს ავტომანქანით და დაარღვიოს კანონი. კასატორის მითითებით 2015 წლის 13 ივნისს, უკიდურესი აუცილებლობის არსებობის პირობებში მ. ო-ეს ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა არ დაეკისრებოდა. კასატორი საგულისხმოდ მიიჩნევს სასამართლო პრაქტიკას, კერძოდ მიუთითებს უზენაესი სასამართლოს 07.12.2017წ. Nბს-837-833(კ-17) განჩინებაზე და აღნიშნავს, რომ მითითებულ საქმეში მოსარჩელის ასკ-ის 116.1 მუხლით სამართალდამრღვევად ცნობა და მართვის უფლების 6 თვის ვადით შეჩერება შეფასდა პროკურატურის მუშაკის შეუფერებელ ქმედებად, მიჩნეულ იქნა, რომ სამართალდარღვევის ჩადენა იწვევდა პროკურატურის ეთიკის ნორმების დარღვევას, რაც სამსახურიდან დათხოვნის ერთ-ერთი საფუძველი გახდა. კასატორის მოსაზრებით განსახილველ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლომ დააღვია სსკ-ის 102-ე და 105-ე მუხლების მოთხოვნები, რითაც დაარღვია მტკიცებულებათა შეფასების სტანდარტი. მოცემულ შემთხვევაში სახეზეა კანონიერ ძალაში არსებული სამართალდამრღვევად ცნობის დადგენილება, რომლითაც დასტურდება ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობაში ავტომანქანის მართვის ფაქტი. რაც შეეხება საქართველოს მთავარი პროკურორის ბრძანებით გათვალისწინებული ვალდებულების შეუსრულებლობას, კასატორი აღნიშნავს, რომ საქართველოს მთავარი პროკურორის 28.01.2014წ. N5-მ ბრძანებით პროკურატურის მუშაკებს ან/და მათ უშუალო ხელმძღვანელებს ევალებათ საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობაში ჩადენის, ადმინისტრაციული სახდელის სახით სპეციალური უფლების ჩამორთმევის თაობაზე, ასევე სხვა შემთხვევებში დაუყოვნებლივ აცნობოს ამის თაობაზე საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალურ ინსპექციას, წინააღმდეგ შემთხვევაში მუშაკის მიმართ განსაზღვრულია დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრება. კასატორის მითითებით სამსახურებრივი შემოწმების პროცესში დადასტურდა და თავად მ. ო-ემაც დაადასტურა, რომ 13.06.2015წ. მისი დაჯარიმების თაობაზე ინფორმაცია დაუყოვნებლივ არც გენერალური ინსპექციის და არც ხელმძღვანელისათვის არ მიუწოდებია. შესაბამისად, კასატორისთვის გაუგებარია სასამართლოს მითითება ა. ბ-ეის გამოკითხვასთან მიმართებით რა მიზანს ემსახურება.
კასატორი თვლის, რომ გენერალური ინსპექციის დასკვნა, რომელიც საფუძვლად დაედო მ. ო-ეის სამსახურიდან გათავისუფლებას შეიცავს დასაბუთებას, თუ რატომ უნდა ყოფილიყო მ. ო-ეის მიმართ ყველაზე მძიმე დისციპლინური სახდელი - სამსახურიდან დათხოვნა გამოყენებული. შესაბამისად, არ არსებობს საქართველოს მთავარი პროკურორის 17.06.2015წ. N12 ბრძანების გაუქმების ფაქტობრივი და სამართლებრივი საფუძველი.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა საქართველოს გენერალური პროკურატურის სააპელაციო საჩივარი. საქმის მასალების თანახმად, სააპელაციო სასამართლოს საქართველოს გენერალური პროკურატურის სააპელაციო საჩივარი არ დაუკმაყოფილებია. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება არ შეხებია პროკურატურის სააპელაციო საჩივარს და თბილისის საქალაქო სასამართლოს 05.07.2018წ. გადაწყვეტილება უცვლელად არის დატოვებული. კასატორი მიუთითებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 377.1, 289-ე და 390-ე მუხლებზე და აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომლითაც საქმე ხელმეორედ არ წყდება არსებითად, მიიღება განჩინების ფორმით. მოცემულ შემთხვევაში საქმე სააპელაციო სასამართლოში არსებითად არ გადაწყვეტილა, ამდენად, განსახილველ შემთხვევაში სახეზეა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი ისეთი მოთხოვნების დარღვევა, რაც ცალსახად გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძველია.



ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :


საკასაციო სასამართლო გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაცნობის, საქმის მასალების შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორი ვერ ასაბუთებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორი საკასაციო საჩივარში ვერ აქარწყლებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და დასკვნებს.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლის პირველი პარაგრაფი ავალდებულებს სასამართლოს, დაასაბუთოს თავისი გადაწყვეტილება, რაც არ უნდა იქნეს გაგებული თითოეულ არგუმენტზე დეტალური პასუხის გაცემად (იხ. ჯღარკავა საქართველოს წინააღმდეგ, N7932/03; Van de Hurk v. Netherlands, par.61, Garcia Ruiz v. Spain [GC] par.26; Jahnke and Lenoble v France (dec.); Perez v France [GC], par. 81).
საკასაციო სასამართლო იზიარებს საქმეზე სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა მოცემული დავა.
განსახილველ შემთხვევაში, დავის საგანს წარმოადგენს საქართველოს მთავარი პროკურორის 17.06.2015წ. N12 ბრძანების კანონიერება. საქმის მასალების მიხედვით საქართველოს მთავარი პროკურორის 17.06.2015წ. N12 ბრძანებით „პროკურატურის შესახებ“ კანონის 34-ე მუხლის „დ“ და „კ“ ქვეპუნქტებისა და 38-ე მუხლის მე-5 პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, მცხეთის რაიონული პროკურატურის ...ის იურისტი - მ. ო-ე 2015 წლის 18 ივნისიდან დათხოვნილი იქნა პროკურატურიდან. ზემოაღნიშნული ბრძანების გამოცემის საფუძველი გახდა საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალური ინსპექციის უფროსის მოვალეობის შემსრულებლის მოხსენებითი ბარათი და საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალური ინსპექციის 16.06.2015წ. დასკვნა სამსახურებრივი შემოწმების შესახებ.
გენერალური ინსპექციის დაკვნის მიხედვით, სისხლის სამართლის №032040315001 საქმეზე ი. ი-ის მიერ ი. მ-იის ცემის ფაქტზე (საქართველოს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 125-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაული) მ. ო-ე არ დაელოდა ზემდგომი პროკურორის მითითებას და მასთან შეუთანხმებლად საჯარო ინტერესის გაუთვალისწინებლად გამოიტანა დადგენილება ი. ი-ის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 125-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის ბრალდებულის სახით სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემის თაობაზე. აღნიშნულის შემდეგ მას სიტყვიერი შეკამათება მოუვიდა ზემდგომ პროკურორ - გ. ც-ესთან. გენერალური ინსპექციის დასკვნაში აღნიშნულია, რომ მცხეთის რაიონული პროკურატურის პროკურორმა მ. ო-ემ დაარღვია „საქართველოს პროკურატურის მუშაკთა ეთიკის კოდექსის“ მე-4 მუხლის მოთხოვნები. აღნიშნულ ფაქტთან დაკავშირებით საკასაციო პალატა ეთანხმება სააპელაციო სასამრთლოს მითითებას და აღნიშნავს, რომ მ. ო-ესა და გ. ც-ეს შორის მომხდარი რეალური ვითარების დადგენის მიზნით ახსნა-განმარტება ჩამოერთვა მხოლოდ აღნიშნულ პირებს და არ მომხდარა გარეშე მესამე პირის გამოკითხვა. აღსანიშნავია, რომ მ. ო-ე გენერალური ინსპექციისათვის მიცემულ ახნა-განმარტებაში უარყოფს გ. ც-ეისთვის უხეში და აგრესიული ტონით მიმართვის ფაქტს. შესაბამისად დაუსაბუთებელია კასატორის მითითება იმ გარემოებაზე, რომ მხარეთა შორის მომხდარი სიტყვიერი შელაპარაკების ფაქტი დადასტურებულია და მესამე პირის გამოკითხვის საჭიროება არ დამდგარა. მოცემულ შემთხვევაში შესაფასებელია „საქართველოს პროკურატურის მუშაკთა ეთიკის კოდექსის“ მე-4 მუხლის ფარგლებში, მ. ო-ეის მხრიდან ჰქონდა თუ არა ადგილი უხეშ და აგრესიულ დამოკიდებულებას ზემდგომი პროკურორისადმი, რაც გარეშე მესამე პირის გამოკითხვის საჭიროებაზე მიუთითებს.
კასატორი საკასაციო საჩივარში მიუთითებს, რომ მ. ო-ეის მიერ დარღვეულ იქნა საქართველოს მთავარი პროკურორის 10.04.2013წ. N49-მ ბრძანება „სისხლის სამართლის საქმის წარმოების ელექტრონული პროგრამის გამოყენების შესახებ“, რაც დისციპლინური პასუხისმგებლობის საფუძველს წარმოადგენდა. ამასთანავე, მიუთითებს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 05.03.2020წ. Nბს-1041(კ-19) განჩინებაზე და აღნიშნავს, რომ ხსენებულ საქმეში პროკურორის მიერ საქართველოს მთავარი პროკურორის 10.04.2013წ. N49-მ ბრძანების მოთხოვნების დარღვევის გამო დისციპლინური სახდელი-სამსახურიდან დათხოვნა მიჩნეულ იქნა ადეკვატურ და პროპორციულ სახდელად. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ მოცემულ შემთხვევაში კასატორის მითითება უზენაესი სასამართლოს განჩინებაზე არარელევანტურია მიმდინარე დავისაგან განსხვავებული ფაქტობრივი გარემოებების გამო. ამასთანავე, აღსანიშნავია, რომ კასატორის მიერ მითითებულ საქმეში დისციპლინური პასუხისმგებლობა, საქართველოს მთავარი პროკურორის 10.04.2013წ. N49-მ ბრძანების მოთხოვნების დარღვევის გარდა სხვა დარღვევებისთვისაც არის გამოყენებული.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ საქმის მასალების და გენერალური ინსპექციის დასკვნის მიხედვით, სისხლის სამართლის №032181014001 საქმეზე, მცხეთის რაიონის სოფელ ...ში ტრანსპორტის მოძრაობის უსაფრთხოების წესის დარღვევის ფაქტზე (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 276-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაული) პროკურორ - მ. ო-ეის მიერ დარღვეული იქნა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მოთხოვნები. მ. ო-ემ აღნიშნულ სისხლის სამართლის საქმეზე გამოძიება შეწყვიტა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტით - „ბრალდებულის გარდაცვალების საფუძვლით“. კასატორის მითითებით ამ შემთხვევაში გამოძიება უნდა შეწყვეტილიყო სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ ამ შემთხვევაში შესაფასებელია მ. ო-ეის მიერ ჩადენილი დარღვევის სიმძიმე, რაც საბოლოოდ მისი სამსახურიდან დათხოვნის საფუძველი გახდა. სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 106.1 მუხლის თანახმად, გამოძიების ან/და სისხლისსამართლებრივი დევნის შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს პროკურორი დადგენილებით, რომელიც ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით ეცნობება ბრალდებულს, მის ადვოკატს და დაზარალებულს. საკასაციო სასამართლო ეთანხმება სააპელაციო სასამართლოს მითითებას და აღნიშნავს, რომ საქმის მასალებით არ დგინდება საქმეში მონაწილე მხარეების მიერ საქმის შეწყვეტის მიზეზთან დაკავშირებით პრეტენზიის წარდგენა, მით უფრო როდესაც საპროცესო კანონმდებლობა დასაშვებად თვლის ზემოაღნიშნული დადგენილების გასაჩივრების შესაძლებლობას.
გენერალური ინსპექციის დასკვნის თანახამად, სისხლის სამართლის №032151014001 საქმეში დ. კ-ას ჯანმრთელობის განზრახ მსუბუქი დაზიანების ფაქტზე (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 120-ე მუხლი) და და. კ-ას განზრახ ჯანმრთელობის ნაკლებად მძიმე დაზიანების ფაქტზე (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 118-ე მუხლის პირველი ნაწილი) ... - მ. ო-ეის მიერ დარღვეული იქნა საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობის მოთხოვნები დაზარალებულთან მიმართებაში. საქმის მასალების მიხედვით, მოცემულ საქმეში დაზარალებულად ცნობილნი იქნენ მხოლოდ დ. და დე.-ის კ-აები, ხოლო ჯანმრთელობის მსუბუქი ხარისხის დაზიანებები ასევე მიღებული ჰქონდათ ო. ქ-ის, ა. ნ-ისა და ა. მ-ის. კასატორის მითითებით ზემოთ ჩამოთვლილი პირების მიმართ ჩადენილი დანაშუალი არ გამოძიებულა. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ საქმეში დაცულია მოწმეთა დაკითხვის ოქმები, რომელთა მიხედვით დე.-ს და დ. კ-აები თავიანთ ახსნა-განმარტებებში მიუთითებდნენ, რომ შეეძლოთ იმ პირების ამოცნობა, რომლებმაც მათ ჯანმრთელობის დაზიანებები მიაყენეს, ხოლო ო. ქ-ი, ა. ნ-ი და ა. მ-ი აღნიშნავდნენ, რომ მათ ასეთი პირების ამოცნობა არ შეეძლოთ. ამასთან, საქმეში წარმოდგენილი ინციდენტის მონაწილე სხვა პირთა ახსნა-განმარტებებშიც ძირითადად მითითებულია დ. და და. კ-აების მიმართ მომხდარ ცემის ფაქტებზე და ასევე იმ პირებზე ვინც დ. და და. კ-აებს მიაყენეს ჯანმრთელობის დაზიანებები. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 56.4 მუხლზე, რომლის თანახმად პირის დაზარალებულად ან მის უფლებამონაცვლედ ცნობის სათანადო საფუძვლის არსებობისას პროკურორს გამოაქვს დადგენილება საკუთარი ინიციატივით ან ამ პირის მიერ შესაბამისი განცხადებით მიმართვის შემთხვევაში. ამდენად, მოცემულ შემთხვევაში არ არის დადგენილი ო. ქ-ის, ა. ნ-ის და ა. მ-ის მიერ პრეტენზიის წარდგენა დაზარალებულად არცნობასთან დაკავშირებით, ამასთან, ზემოაღნიშნული ფაქტობრივი გარემოებების პირობებში, შესაფასებელია მ. ო-ეის მხრიდან სამსახურებრივი მოვალეობების შეუსრულებლობის ან კანონმდებლობის დარღვევის არსებითი ხასიათი.
კასატორის მითითებით მ. ო-ეის მიერ დარღვეულია საქართველოს მთავარი პროკურორის 28.01.2014წ. N5-მ ბრძანების მოთხოვნები, რომლის თანახმად, საქართველოს პროკურატურის მუშაკებმა ან/და მათ უშუალო ხელმძღვანელებმა, პროკურატურის მუშაკის მიერ საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ალკოჰოლური, ნარკოტიკული ან ფსიქოტროპული სიმთვრალის მდგომარეობაში ჩადენის ან ისეთი სამართალდარღვევის ჩადენის შემთხვევაში, რაც დაკავშირებულია საზოგადოებრივი წესრიგის ხელყოფასთან, ცეცხლსასროლი იარაღის შენახვა-გამოყენებასთან ან საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევასთან, ან რასაც მოჰყვა ადმინისტრაციული სახდელის სახით სპეციალური უფლების ჩამორთმევა, დაუყოვნებლივ უნდა აცნობონ აღნიშნულის შესახებ საქართველოს მთავარი პროკურატურის გენერალურ ინსპექციას. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ საქმის მასალების მიხედვით მ. ო-ეის მიმართ, ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობაში ავტომანქანის მართვისათვის, 13.06.2015წ. შედგა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი და მას მართვის უფლება შეუჩერდა 6 თვის ვადით. საქმის მასალების მიხედვით აღნიშნული ფაქტი 13.06.2015წ.- შაბათ დღეს მოხდა დაახლოებით 23:00 საათზე, ხოლო მ. ო-ემ აღნიშნულის შესახებ აცნობა მის ზემდგომ პროკურორს ა. ბ-ეს ორშაბათ დღეს - 15.06.2015წ.. ამდენად, ზემოაღნიშნულ ინციდენტს ადგილი ჰქონდა არასამუშაო დღეს, არასამუშაო საათებში, რომლის შესახებაც მომდევნო სამუშაო დღეს მ. ო-ემ მის ზემდგომ პროკურორს მოახსენა, შესაბამისად, მნიშვნელოვანია როგორც ა. ბ-ეის გამოკითხვა აღნიშნულ ფაქტთან დაკავშირებით, ასევე მოცემული ფაქტობრივი გარემოებების პირობებში და 2015 წლის 13 ივნისს მომხდარი სტიქიური მოვლენის გათვალისწინებით შესაფასებელია მ. ო-ეის მხრიდან ინფორმაციის „დაუყოვნებლივ“ მიწოდების ვალდებულების დარღვევის არსებობა. ამასთანავე, ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოსარკვევია მ. ო-ეის მიერ ავტომანქანის მართვა შესაძლო უკიდურესი აუცილებლობის პირობებში. ამასთან, საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ არარელევანტურია კასატორის მითითება საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 07.12.2017წ. Nბს-837-833(კ-17) განჩინებაზე მიმდინარე დავისაგან განსხვავებული ფაქტობრივი გარემოებების გამო. აღსანიშნავია, რომ კასატორის მიერ მითითებულ საქმეში დისციპლინური პასუხისმგებლობა, გარდა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევისა, სხვა დარღვევებისთვისაც არის გამოყენებული.
რაც შეეხება კასატორის მითითებას სააპელაციო სასამართლოს მიერ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 377-ე, 389-ე და 390-ე მუხლების დარღვევებთან დაკავშირებით, საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საქმის გადასაწყვეტად მოცემულ შემთხვევაში როგორც პირველი ინსტანციის, ასევე სააპელაციო სასამართლოს მიერ გამოყენებულია სასკ-ის 32.4 მუხლი, რომლის მიხედვითაც სასამართლო თავისი გადაწყვეტილებით სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად ცნობს ინდივიდუალურ-ადმინისტრაციულ სამართლებრივ აქტს და საქმის გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ ახალი აქტის გამოცემას ავალებს მოპასუხე ადმინისტრაციულ ორგანოს. ამდენად, ზემოაღნიშნული მუხლის საფუძველზე დავის გადაწყვეტისას სასამართლოს საქმეზე გამოაქვს გადაწყვეტილება და არა განჩინება. მოცემულ შემთხვევაში პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ საქმის გარემოებების გამოკვლევა და ახალი აქტის გამოცემა დაევალა საქართველოს მთავარ პროკურატურას. საქმის სააპელაციო სასამართლოში განხილვისას მოპასუხე საქართველოს მთავარი პროკურატურის უფლებამონაცვლედ დადგენილ იქნა საქართველოს გენერალური პროკურატურა, შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით საქართველოს გენერალური პროკურატურის სააპელაციო საჩივარი ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა, გაუქმდა პირველი ინსტანციის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება და სასკ-ის 32.4 მუხლის საფუძველზე, საქმისათვის მნიშვნელოვანი გარემოებების გამოკვლევა და ახალი აქტის გამოცემა დაევალა საქართველოს გენერალურ პროკურატურას. ამდენად, სააპელაციო სასამართლო მოქმედებდა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში. შესაბამისად, კასატორის პრეტენზია არ შეიძლება გახდეს სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძველი.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით საკასაციო პალატა თვლის, რომ კასატორის მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობის საფუძველს. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს - წარმატების პერსპექტივა. ამდენად, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.


ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლის მე-4 ნაწილით და




დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 14.07.2020წ. გადაწყვეტილება;
3. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე ნ. სხირტლაძე


მოსამართლეები: ქ. ცინცაძე


გ. გოგიაშვილი