საქმე #ბს-987(2კ-22) 12 იანვარი, 2023 წელი
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

თავმჯდომარე მაია ვაჩაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: გოჩა აბუსერიძე
ბიძინა სტურუა


საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 5 აპრილის განჩინების გაუქმების თაობაზე.



ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :



2020 წლის 22 ოქტომბერს ა.ს-ემ სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხეების - სსიპ შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს მიმართ.
მოსარჩელის მითითებით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუქტის თანახმად, იმპორტის გადასახადისაგან გათავისუფლებულია საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლისას (რაც დასტურდება საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ დადგენილი წესით გაცემული შესაბამისი დოკუმენტით) საქონლის (მათ შორის, ავეჯის, საყოფაცხოვრებო დანიშნულების საქონლის, ოჯახზე ერთი სატრანსპორტო საშუალების) იმპორტი, რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის.
ამავე კოდექსის 194-ე მუხლის მე-5 ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, ჩათვლის უფლების გარეშე აქციზისაგან გათავისუფლებულია მსუბუქი ავტომობილის იმპორტი ამ კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.დ“ და „დ.ე“ ქვეპუნქტების შესაბამისად.
მოსარჩელის განმარტებით, იგი საქართველოში შემოვიდა მუდმივად საცხოვრებლად, რაც დასტურდება იუსტიციის სამინისტროს მიერ 2019 წლის 28 ივნისს გაცემული პირადობის მოწმობით. მან საქართველოში შემოიყვანა მსუბუქი ავტომობილი. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით დადგენილი შეღავათით სარგებლობის მიზნით, 2019 წლის 25 ივლისს შემოსავლების სამსახურის უფროსის სახელზე მოსარჩელის მიერ წარდგენილ იქნა #152047/21-11 განცხადება. იმავე წლის 9 აგვისტოს, საგადასახადო ორგანოს წარმომადგენლის მიერ სატელეფონო ზარის საშუალებით გაკეთებული მოთხოვნის საფუძველზე, მოსარჩელის მიერ დამატებით იქნა წარდგენილი ე.წ. ხაზის კონოსამენტი.
მოსარჩელის მითითებით, ზემოაღნიშნული განცხადების პასუხად, საგადასახადო ორგანოს მიერ მიღებულ იქნა 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 გადაწყვეტილება. მასში აღნიშნულია, რომ მოსარჩელის მიერ წარდგენილი ინფორმაცია აკმაყოფილებს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათის გავრცელების პირობებს, ხოლო შეღავათის გავრცელების ბოლო ვადად განისაზღვრა 2019 წლის 26 სექტემბერი. ამავე გადაწყვეტილებაში მითითებულია, რომ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის #290 ბრძანებით განისაზღვრა შეღავათით სარგებლობის დამატებითი პირობა (სატრანსპორტო საშუალების საკუთრებაში ყოფნა არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში), რომელიც ძალაში უნდა შესულიყო 2019 წლის 11 სექტემბრიდან.
მოსარჩელე მიიჩნევს, რომ შემოსავლების სამსახურის მიერ მოსარჩელისათვის უკანონოდ იქნა დაწესებული შეღავათით სარგებლობის ზემოაღნიშნული დამატებითი პირობა - სატრანსპორტო საშუალების საკუთრებაში ყოფნა არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში. ამასთან, შემოსავლების სამსახურს არ მიუღია ყველა სათანადო ზომა მისთვის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 გადაწყვეტილების დროულად ჩასაბარებლად. აღნიშნული გადაწყვეტილება მან ჩაიბარა ხელზე საკუთარი ინიციატივით მხოლოდ 2019 წლის 19 სექტემბერს, შემოსავლების სამსახურის ქალაქ გორის სერვისცენტრში მისვლისას.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელე აღნიშნავს, რომ შემოსავლების სამსახურის უკანონო გადაწყვეტილების შედეგად, ავტომობილის გაფორმებისას იგი ვერ სარგებლობს მისთვის კანონით მინიჭებული შეღავათით.
ამდენად, მოსარჩელემ სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილის ნაწილობრივ ბათილად ცნობა, ასევე, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 31 ოქტომბრის #37834 ბრძანებისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2020 წლის 3 ივლისის #9801/2/2019 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობა მოითხოვა. მოსარჩელემ, ასევე, მოითხოვა სსიპ შემოსავლების სამსახურისათვის ავტოსატრანსპორტო საშუალების (საიდენტიფიკაციო ნომერი ...) დამატებითი პირობის გარეშე (სატრანსპორტო საშუალების საკუთრებაში არსებობის ფაქტი მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღებამდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში) გაფორმების დავალება, რითაც ა.ს-ე ისარგებლებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათით და 194-ე მუხლის მე-5 ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტით დადგენილი უფლებით.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 15 ივლისის გადაწყვეტილებით ა.ს-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა; ნაწილობრივ ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილი; ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 31 ოქტომბრის #37834 ბრძანება, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2020 წლის 3 ივლისის გადაწყვეტილება #9801/2/2019 და სსიპ შემოსავლების სამსახურს დაევალა ავტოსატრანსპორტო საშუალების (საიდენტიფიკაციო ნომერი ...) გაფორმება შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილში აღნიშნული დამატებითი პირობის (სატრანსპორტო საშუალების საკუთრებაში არსებობის ფაქტი მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღებამდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში) გარეშე, რითაც ა.ს-ე ისარგებლებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათით და 194-ე მუხლის მე-5 ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტით დადგენილი უფლებით.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 15 ივლისის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ და სსიპ შემოსავლების სამსახურმა, რომლებმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 5 აპრილის განჩინებით სსიპ შემოსავლების სამსახურის და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 15 ივლისის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო პალატამ მიუთითა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ.ე“ ქვეპუნქტზე, რომლის თანახმად, იმპორტის გადასახადისაგან გათავისუფლებულია ფიზიკური პირის მიერ საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლისას (რაც დასტურდება საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ დადგენილი წესით გაცემული შესაბამისი დოკუმენტით) საქონლის (მათ შორის, ავეჯის, საყოფაცხოვრებო დანიშნულების საქონლის, ოჯახზე ერთი სატრანსპორტო საშუალების) იმპორტი, რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის.
სააპელაციო სასამართლომ, ასევე, მიუთითა „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანების (2019 წლის 29 აგვისტომდე მოქმედი რედაქცია) მე-20 მუხლის მე-10 პუნქტზე, რომელიც ადგენს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით დაწესებული შეღავათის მისაღებად სასაქონლო ოპერაციის განსაზღვრის ვადას არაეკონომიკური საქმიანობისთვის განკუთვნილ საქონელზე.
სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ მართალია, ზემოაღნიშნული ბრძანების მე-20 მუხლის მე-10 პუნქტის ყველა ქვეპუნქტი („ა“, „ბ“, „გ“ და „დ“) აწესებს საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მქონე პირის სახელზე იმპორტირებული საქონლის მიმართ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათის გავრცელების მიზნით საგადასახადო ორგანოსათვის მიმართვის ვადას, თუმცა ოთხივე ქვეპუნქტი შეეხება შემთხვევას, როდესაც საქონელი იგზავნება შეღავათით სარგებლობის უფლების მქონე პირისათვის, ამ პირის მიერ საქართველოს საბაჟო ტერიტორიის გადაკვეთის გარეშე („ბ“ და „დ“ ქვეპუნქტები) ან პირის საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოსვლის შემთხვევას, როდესაც საქონელი მასთან ერთად არ გადაადგილდება. სააპელაციო პალატის დაასკვნა, რომ მოცემული ვითარება არ მიესადაგებოდა არც ერთ ზემოაღნიშნულ შემთხვევას.
ამასთან, სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანებაში საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 13 ივნისის #176 ბრძანებით განხორციელდა ცვლილებები და ინსტრუქციის 21-ე მუხლის მე-7 პუნქტს დაემატა შემდეგი შინაარსის 71 პუნქტი - „საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საგადასახადო შეღავათის მიზნებისათვის, სატრანსპორტო საშუალება ეკონომიკური საქმიანობისათვის განკუთვნილად არ ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ ის იმპორტიორის საკუთრებაში იმყოფება და რეგისტრირებული იყო ამგვარად პირის მიერ საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღემდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში.“ ასევე, ინსტრუქციის 23-ე მუხლის მე-2 პუნქტს დაემატა შემდეგი შინაარსის „ჯ“ ქვეპუნქტი - „სატრანსპორტო საშუალებაზე საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საგადასახადო შეღავათის გამოყენების შემთხვევაში - დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს, რომ სატრანსპორტო საშუალებაზე იმპორტიორის საკუთრების უფლება რეგისტრირებული იყო პირის მიერ საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღემდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში.“ აღნიშნული ბრძანება ამოქმედდა გამოქვეყნებიდან 90-ე დღეს.
სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანება ძალადაკარგულად გამოცხადდა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებით. შესაბამისად, დამატებითი პირობა, რომელიც საჭირო იყო შეღავათის მისაღებად და რომელიც უნდა ამოქმედებულიყო 2019 წლის 11 სექტემბრიდან, ამოქმედებამდე ძალადაკარგულად გამოცხადდა.
სააპელაციო სასამართლომ, ასევე, არ გაიზიარა კასატორების მითითება იმ გარემოებაზე, რომ მართალია, 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანება ძალადაკარგულად გამოცხადდა, მაგრამ იგივე რეგულაცია იყო გათვალისწინებული საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებით. აღნიშნულის საწინააღმდეგოდ, სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებით დამტკიცდა „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქცია“. ბრძანებაში აღნიშნულია, რომ იგი დამტკიცებულია საქართველოს საბაჟო კოდექსის მე-2 მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ როგორც საქმის მასალებით ირკვეოდა, ა.ს-ეს საქართველოს მოქალაქეობა საქართველოს პრეზიდენტის 2019 წლის 21 ივნისის #298 ბრძანებულებით მიენიჭა. საგადასახადო ორგანოს მან შეღავათის მიღების მიზნით განცხადებით 2019 წლის 25 ივლისს მიმართა. 2019 წლის 1 სექტემბრამდე საქართველოს საბაჟო კოდექსი არ მოქმედებდა, მეტიც, ამ პერიოდის შემდგომაც კი ძალაში არ იყო შესული საბაჟო კოდექსის X წიგნი, რომელშიც მოქცეულია 181-ე მუხლი (რომელიც აწესრიგებს საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად გადმოსვლისას პირის მიერ პირადი საკუთრების საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოტანის საკითხს). შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ საქართველოს საბაჟო კოდექსის საფუძველზე გამოცემული საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებით დაწესებული პირობა, თუ საბაჟო კოდექსის შესაბამისი ნორმები არ იყო ამოქმედებული, ა.ს-ის მიმართ ვერ გავრცელდებოდა.
სააპელაციო სასამართლო დაეთანხმა საქალაქო სასამართლოს განმარტებას, რომ თუ პირმა უფლების რეალიზაცია კანონის მოქმედების პირობებში მოახდინა, მას ამ უფლების განხორციელება იმ დროს მოქმედი კანონით შეუძლია.
სააპელაციო სასამართლომ, ასევე, ყურადღება გაამახვილა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2020 წლის 3 ივლისის გადაწყვეტილებაზე, რომელშიც აღინიშნა, რომ ა.ს-ეს საქართველოში შემოსვლა უფიქსირდება 2010 წელს, ხოლო შემდგომი 9 წლის განმავლობაში, მას საქართველოს ტერიტორია არ დაუტოვებია. 2019 წელს საქართველოში ყოფნისას, მან შეიძინა ავტომანქანა და ითხოვა შეღავათის გავრცელება. ადმინისტრაციული ორგანოს მოსაზრებით, რამდენადაც მოსარჩელემ საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლიდან 9 წლის შემდეგ შეიძინა ავტომანქანა, იგი ვერ ისარგებლებდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი შეღავათით. დავების განხილვის საბჭოს პოზიციით, მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლა არ უკავშირდება მოქალაქეობის მინიჭებას ან აღდგენას.
სააპელაციო პალატამ ყურადღება გაამახვილა იმ გარემოებაზე, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილისა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 31 ოქტომბრის #37834 ბრძანების თანახმად, მოსარჩელისათვის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათით სარგებლობაზე უარის თქმის მიზეზად იქცა ის გარემოება, რომ ა.ს-ემ ვერ წარადგინა დოკუმენტი, რომელიც დაადასტურებდა, რომ სატრანსპორტო საშუალება მის საკუთრებაში იყო მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღებამდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში. თუმცა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭომ საერთოდ გამორიცხა, რომ მოსარჩელეს ეკუთვნოდა შეღავათი, ვინაიდან მიიჩნია, რომ მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლა არ უკავშირდებოდა მოქალაქეობის მინიჭებას ან აღდგენას.
სააპელაიცო სასამართლოს შეფასებით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული იყო, რომ საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლა უნდა დასტურდებოდეს საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ დადგენილი წესით გაცემული შესაბამისი დოკუმენტით და არა საზღვრის კვეთის ფაქტით. ა.ს-ეს მუდმივი ცხოვრების ნებართვა „უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ“ საქართველოს კანონის საფუძველზე მინიჭებული არ ჰქონია, თუმცა მას მიენიჭა საქართველოს მოქალაქეობა 2019 წლის 21 ივნისს.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ სადავო სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილის, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 31 ოქტომბრის #37834 ბრძანებისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2020 წლის 3 ივლისის #9801/2/2019 გადაწყვეტილების აქტების გამოცემისას ადმინისტრაციულ ორგანოთა მიერ დარღვეულ იქნა კანონით დადგენილი მოთხოვნები, ფაქტების სრულყოფილად შესწავლის შემდგომ მოეხდინათ სამართლებრივი ნორმების სწორი მისადაგება საქმისთვის მნიშვნელობის მქონე ფაქტობრივი გარემოებებისათვის.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 5 აპრილის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ და სსიპ შემოსავლების სამსახურმა, რომლებმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
კასატორი - საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო ყურადღებას ამახვილებს საქმეზე დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებზე და აღნიშნავს, რომ მოსარჩელემ საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლიდან (2010 წელი) 9 წლის შემდეგ მიმართა საბაჟო ორგანოს მის მიერ 2019 წლის 30 ივლისს საქართველოში შემოყვანილი სატრანსპორტო საშუალების გასაფორმებლად, რაც ერთმნიშვნელოვნად მიუთითებს იმ ფაქტზე, რომ მას საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლისას არ გააჩნდა სატრანსპორტო საშუალება, რომელზეც იგი საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათით სარგებლობას მოითხოვდა. კასატორი აღნიშნავს, რომ საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე ამ ფაქტობრივ გარემოებას სააპელაციო სასამართლოს მხრიდან არ მისცემია სამართლებრივი შეფასება.
კასატორი მიუთითებს, რომ სააპელაციო სასამართლო მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლას უკავშირებს მოსარჩელისათვის საქართველოს მოქალაქეობის აღდგენის თარიღს - 2019 წლის 21 ივნისს, რაც კასატორის მოსაზრებით, საფუძველს არის მოკლებული, ვინაიდან საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათით სარგებლობის მიზნებისათვის საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად დაბრუნება არ უკავშირდება მოქალაქეობის მინიჭებას ან აღდგენას. შესაბამისად, კასატორი მიიჩნევს, რომ ვინაიდან მოსარჩელემ ავტომობილი საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლის შემდეგ (9 წლის შემდეგ) შეიძინა, იგი ვერ ისარგებლებს ზემოაღნიშნული საგადასახადო შეღავათით.
ამასთან, კასატორი მიიჩნევს, რომ ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს გასაჩივრებულ გადაწყვეტილებაში მოყვანილი არგუმენტი მხოლოდ ავსებს, ფართო შინაარსს სძენს ქვემდგომი დავის განმხილველი ორგანოს გადაწყვეტილებას და მას არ ეკრძალება მსგავსი დასაბუთება არც ერთი ნორმატიული აქტით. კასატორის განმარტებით, ანალოგიურად, ზემდგომ სასამართლო ინსტანციას აქვს უფლება განავრცოს, განმარტოს და უფრო ცხადი/აღქმადი გახადოს ქვედა ინსტანციის სასამართლო აქტი მისი გაუქმების გარეშე, რადგან, შედეგობრივი თვალსაზრისით, არაფერი იცვლება.
კასატორის - სსიპ შემოსავლების სამსახურის განმარტებით, საბაჟო დეპარტამენტის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილით ა.ს-ეს განემარტა, რომ სატრანსპორტო საშუალების იმპორტზე საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათის გავრცელების ბოლო ვადა იყო 2019 წლის 26 სექტემბერი. შესაბამისად, რომელი რედაქციის წესები გავრცელდებოდა მასზე, დამოკიდებული იყო იმაზე, თუ როდის მიმართავდა იგი და წარადგენდა შესაბამის დოკუმენტაციას.
კასატორი ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანება ამოქმედდა 2019 წლის 1 სექტემბრიდან, ხოლო აღნიშნული ბრძანებით დამტკიცდა „საქონლის საბაჟო პროცედურაში ან რეექსპორტში დეკლარირებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქცია“ (დანართი #8-II-01), რომლის მე-6 მუხლის მე-6 პუნქტის ჰ1 ქვეპუნქტმა დააზუსტა, რომ სატრანსპორტო საშუალებაზე საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საგადასახადო შეღავათის გამოყენების შემთხვევაში, წარდგენილ უნდა იქნეს დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს, რომ სატრანსპორტო საშუალებაზე იმპორტიორის საკუთრების უფლება რეგისტრირებული იყო პირის მიერ საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების დღემდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში. აღნიშნული დანაწესი ამოქმედდა 2019 წლის 11 სექტემბრიდან. ამავე დანართის მე-9 მუხლის მე-3 პუნქტის (მოქმედებს 2019 წლის 11 სექტემბრიდან) მიხედვით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საგადასახადო შეღავათის მიზნებისათვის, სატრანსპორტო საშუალება ეკონომიკური საქმიანობისათვის განკუთვნილად არ ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ ის დეკლარანტის საკუთრებაში იმყოფებოდა და რეგისტრირებული იყო ამგვარად პირის მიერ საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღემდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში.
შესაბამისად, კასატორი მიუთითებს, რომ მართალია, საქართველოს საბაჟო კოდექსის X წიგნი 2019 წლის სექტემბერში ამოქმედებული არ იყო, თუმცა ამ პერიოდში მოქმედებდა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქცია, რომლითაც საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათით სარგებლობას დაემატა შესაბამისი წინაპირობა, ანუ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტი განივრცო და დაზუსტდა ინსტრუქციის (დანართი #8) მე-6 მუხლის მე-2 პუნქტის „ჰ1“ ქვეპუნქტისა და მე-9 მუხლის მე-3 პუნქტით.
კასატორი აღნიშნავს, რომ ა.ს-ეს საბაჟო დეპარტამენტის ზემოთ მითითებული წერილი ჩაბარდა 2019 წლის 19 სექტემბერს, რა დროსაც უკვე ამოქმედებული იყო შეღავათით სარგებლობისათვის დადგენილი წინაპირობა.
კასატორის განმარტებით, მოცემული შეღავათით სარგებლობის მიზანი გარკვეულწილად უკავშირდება იმ პირთა წახალისებას, რომელთა განზრახვაც საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლაა. იმისათვის, რომ პირს, რომელსაც ამგვარი განზრახვა აქვს, გადასახადების კუთხით სახელმწიფოს მხრიდან დამატებითი ბარიერი არ შეექმნას, კანონმდებელი მას ათავისუფლებს იმპორტის გადასახადისაგან, შესაბამისი წინაპირობების გათვალისწინებით. ამდენად, კასატორი მიიჩნევს, რომ მოცემული შეღავათი უნდა გავრცელდეს არა ნებისმიერ პირზე, არამედ პირზე, რომელიც გარკვეული დროის განმავლობაში ფლობდა სატრანსპორტო საშუალებას და მისი საქართველოში შემოყვანა უკავშირდება მუდმივი ბინადრობის ნებართვის მიღებას ან მოქალაქეობის მინიჭებას.
კასატორის მითითებით, საქმის მასალებით ირკვევა, რომ ა.ს-ე საქართველოში 2010 წელს შემოვიდა, ხოლო საზღვარი 9 წლის განმავლობაში - 2019 წლამდე არ გადაუკვეთია. შესაბამისად, მის მიმართ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათის გავრცელება, სცდება ნორმის მიზანს და შედეგად გამოიწვევს, რომ ნებისმიერი პირი, რომელიც წლების განმავლობაში ცხოვრობს საქართველოში და შეიძენს ავტოსატრანსპორტო საშუალებას, გათავისუფლდება ამ სატრანსპორტო საშუალებაზე იმპორტის გადასახადისაგან.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კასატორი განმარტავს, რომ საგადასახადო შეღავათი იმპორტის გადასახადისაგან ათავისუფლებს იმ ფიზიკურ პირს, რომელიც საქართველოში შემოდის მუდმივად საცხოვრებლად და ახორციელებს ერთი სატრანსპორტო საშუალების იმპორტს, თუმცა იმისათვის, რათა ფიზიკურმა პირმა ისარგებლოს აღნიშნული შეღავათით, მან უნდა დაადასტუროს, რომ იმპორტირებული სატრანსპორტო საშუალება არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის. აღნიშნული მიზნით, კანონმდებელმა უნდა წარმოადგინოს დოკუმენტი, რომელიც დაადასტურებს, რომ სატრანსპორტო საშუალება იმპორტიორის საკუთრებაში იმყოფებოდა და რეგისტრირებული იყო საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღემდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 16 სექტემბრის განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები.



ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :


საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრების განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება ასევე არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორები ვერ ასაბუთებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორები საკასაციო საჩივრებში ვერ აქარწყლებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და დასკვნებს.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს საქმეზე სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა მოცემული დავა.
განსახილველ შემთხვევაში, დავის საგანს წარმოადგენს ის გარემოება, მოსარჩელე ა.ს-ის მიმართ უნდა გავრცელებულიყო თუ არა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით დაწესებული შეღავათი.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 194-ე მუხლის მე-5 ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტზე, რომლის თანახმად, ჩათვლის უფლების გარეშე აქციზისაგან გათავისუფლებულია მსუბუქი ავტომობილის იმპორტი ამ კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.დ“ და „დ.ე“ ქვეპუნქტების შესაბამისად. ამავე კოდექსის 195-ე მუხლის თანახმად, იმპორტის გადასახადის გადამხდელია პირი, რომელიც საქართველოს საბაჟო საზღვარზე გადააადგილებს საქონელს, გარდა ექსპორტისა.
ამავე კოდექსის 196-ე მუხლის თანახმად, იმპორტის გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია საქართველოს საბაჟო საზღვრის გადმოკვეთისას საქონლის საბაჟო ღირებულება, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ.ე“ ქვეპუნქტის თანახმად, იმპორტის გადასახადისაგან გათავისუფლებულია ფიზიკური პირის მიერ საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლისას (რაც დასტურდება საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ დადგენილი წესით გაცემული შესაბამისი დოკუმენტით) საქონლის (მათ შორის, ავეჯის, საყოფაცხოვრებო დანიშნულების საქონლის, ოჯახზე ერთი სატრანსპორტო საშუალების) იმპორტი, რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის.
საკასაციო პალატა, ასევე, მიუთითებს „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანების (2019 წლის 29 აგვისტომდე მოქმედი რედაქცია) მე-20 მუხლის მე-10 პუნქტზე, რომელიც ადგენს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით დაწესებული შეღავათის მისაღებად სასაქონლო ოპერაციის განსაზღვრის ვადას არაეკონომიკური საქმიანობისთვის განკუთვნილ საქონელზე. კერძოდ, „ა“ - „დ“ ქვეპუნქტები სასაქონლო ოპერაციის განსაზღვრის ვადას აწესებს იმ საქონელზე, რომელიც: ა) საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების შემდგომ პირის საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოსვლისას (მაგრამ არა უგვიანეს საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღიდან 30 კალენდარული დღისა) მასთან ერთად არ გადაადგილდება, პირი საბაჟო გამშვებ პუნქტში შევსებულ „ფიზიკური პირის საბაჟო დეკლარაციაში“ აცხადებს ასეთი საქონლის შემოტანის განზრახვის თაობაზე, ხოლო საბაჟო დეკლარაციისა და საქონლის წარდგენა ხორციელდება საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღიდან არა უგვიანეს 90 კალენდარული დღისა; ბ) შეღავათით სარგებლობის უფლების მქონე პირისათვის იგზავნება მის მიერ საქართველოს საბაჟო ტერიტორიის გადაკვეთის გარეშე, პირი საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღიდან: ბ.ა) არაუგვიანეს 30 კალენდარული დღისა საგადასახადო ორგანოში წარადგენს „საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მქონე/მაძიებელი პირის განაცხადს საქართველოში შემოსატანი საქონლის შესახებ“ (დანართი #IV-06); ბ.ბ) არა უგვიანეს 90 კალენდარული დღისა წარადგენს საბაჟო დეკლარაციას და საქონელს; გ) საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მაძიებელი პირის საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოსვლისას (მაგრამ არაუგვიანეს უფლებამოსილ ორგანოში საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მოსაპოვებლად განაცხადის წარდგენის დღიდან 30 კალენდარული დღისა) მასთან ერთად არ გადაადგილდება, პირი საბაჟო გამშვებ პუნქტში შევსებულ „ფიზიკური პირის საბაჟო დეკლარაციაში“ აცხადებს ასეთი საქონლის შემოტანის განზრახვის თაობაზე, ხოლო საბაჟო დეკლარაციისა და საქონლის წარდგენა ხორციელდება საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მოსაპოვებლად განაცხადის წარდგენის დღიდან არა უგვიანეს 90 კალენდარული დღისა; დ) საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მაძიებელი პირისათვის იგზავნება მის მიერ საქართველოს საბაჟო ტერიტორიის გადაკვეთის გარეშე, პირი უფლებამოსილ ორგანოში საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მოსაპოვებლად განაცხადის წარდგენის დღიდან: დ.ა) არაუგვიანეს 30 კალენდარული დღისა საგადასახადო ორგანოში წარადგენს „საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მქონე/მაძიებელი პირის განაცხადს საქართველოში შემოსატანი საქონლის შესახებ“ (დანართი #IV-06); დ.ბ) არაუგვიანეს 90 კალენდარული დღისა წარადგენს საბაჟო დეკლარაციას და საქონელს.
საქმის მასალებით დადგენილია, რომ საქართველოს პრეზიდენტის 2019 წლის 21 ივნისის #298 ბრძანებულებით ა.ს-ეს მიენიჭა საქართველოს მოქალაქეობა. ამავე წლის 27 ივლისს ა.ს-ემ განცხადებით მიმართა სსიპ შემოსავლების სამსახურს და აღნიშნა, რომ საქართველოს პრეზიდენტის 2019 წლის 21 ივნისის #298 ბრძანებულების საფუძველზე, მან მიიღო საქართველოს მოქალაქეობა და მუდმივ საცხოვრებლად შემოვიდა საქართველოში. მის საკუთრებაშია ავტომანქანა ..., რომელიც შეიძინა ამერიკაში 2019 წლის მაისის თვეში. მისი ოჯახის წევრები არიან: მეუღლე - ნ.თ-ი; შვილები - თ... და ნ... ს-ბი. განცხადებით ა.ს-ემ ითხოვა, ესარგებლა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათებით. ამასთან, მოსარჩელემ 2019 წლის 9 აგვისტოს დამატებითი განცხადება წარადგინა თანდართულ მასალებთან ერთად.
სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილით ა.ს-ეს ეცნობა, რომ მის მიერ წარდგენილი ინფორმაცია აკმაყოფილებდა ფიზიკური პირის მიერ საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლისას ოჯახში ერთი სატრანსპორტო საშუალების ... იმპორტზე საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათის გავრცელების პირობებს, თუ საქონელი განკუთვნილი არაა ეკონომიკური საქმიანობისათვის.
ამავე წერილით განმცხადებელს განემარტა, რომ აღნიშნული შეღავათის მისაღებად საქონლის საგადასახადო ორგანოში წარდგენა და დეკლარირების პირობები განსაზღვრული იყო საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანებით დამტკიცებული „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ“ ინსტრუქციის მე-20 მუხლის მე-10 პუნქტით, რისი გათვალისწინებითაც ა.ს-ის მიერ მითითებული ზემოხსენებული სატრანსპორტო საშუალების იმპორტზე საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შეღავათის გავრცელების ბოლო ვადა იყო 2019 წლის 26 სექტემბერი.
ა.ს-ეს დამატებით ეცნობა, რომ „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანებაში ცვლილების შეტანის შესახებ 2019 წლის 13 ივნისის ბრძანების თანახმად, 26.07.2012წ. #290 ბრძანების 21-ე მუხლის 71 პუნქტისა და 23-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „ჯ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, დამატებით განისაზღვრა პირობები 2019 წლის 11 სექტემბრიდან ფიზიკური პირის მიერ სატრანსპორტო საშუალებაზე საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათით სარგებლობის მისაღებად.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სადავო პერიოდში მოქმედი „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანების მე-20 მუხლის მე-10 პუნქტი ადგენს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით დაწესებული შეღავათის მისაღებად სასაქონლო ოპერაციის განსაზღვრის ვადას არაეკონომიკური საქმიანობისთვის განკუთვნილ საქონელზე. საკასაციო პალატა ეთანხმება სააპელაციო პალატის შეფასებას, რომ მართალია, აღნიშნული ნორმის ყველა ქვეპუნქტი („ა“, „ბ“, „გ“ და „დ“) აწესებს საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მქონე პირის სახელზე იმპორტირებული საქონლის მიმართ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათის გავრცელების მიზნით საგადასახადო ორგანოსათვის მიმართვის ვადას, თუმცა ოთხივე ქვეპუნქტი შეეხება ან ისეთ შემთხვევას, როდესაც საქონელი იგზავნება შეღავათით სარგებლობის უფლების მქონე პირისათვის, ამ პირის მიერ საქართველოს საბაჟო ტერიტორიის გადაკვეთის გარეშე („ბ“ და „დ“ ქვეპუნქტები), ან პირის საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოსვლის შემთხვევას, როდესაც საქონელი მასთან ერთად არ გადაადგილდება. საკასაციო პალატა ეთანხმება სააპელაციო პალატის დასკვნას, რომ მოცემული ვითარება არ მიესადაგება არც ერთ ზემოაღნიშნულ შემთხვევას.
ამასთან, საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანებაში საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 13 ივნისის #176 ბრძანებით განხორციელდა ცვლილებები და ინსტრუქციის 21-ე მუხლის მე-7 პუნქტს დაემატა შემდეგი შინაარსის 71 პუნქტი - „საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საგადასახადო შეღავათის მიზნებისათვის, სატრანსპორტო საშუალება ეკონომიკური საქმიანობისათვის განკუთვნილად არ ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ ის იმპორტიორის საკუთრებაში იმყოფება და რეგისტრირებული იყო ამგვარად პირის მიერ საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღემდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში.“ ასევე, ინსტრუქციის 23-ე მუხლის მე-2 პუნქტს დაემატა შემდეგი შინაარსის „ჯ“ ქვეპუნქტი - „სატრანსპორტო საშუალებაზე საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საგადასახადო შეღავათის გამოყენების შემთხვევაში - დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს, რომ სატრანსპორტო საშუალებაზე იმპორტიორის საკუთრების უფლება რეგისტრირებული იყო პირის მიერ საქართველოში მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღების დღემდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში.“ აღნიშნული ბრძანება ამოქმედდა გამოქვეყნებიდან 90-ე დღეს.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანება ძალადაკარგულად გამოცხადდა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებით. შესაბამისად, დამატებითი პირობა, რომელიც საჭირო იყო შეღავათის მისაღებად და რომელიც უნდა ამოქმედებულიყო 2019 წლის 11 სექტემბრიდან, ამოქმედებამდე ძალადაკარგულად გამოცხადდა.
საკასაციო სასამართლო, ასევე, ვერ გაიზიარებს კასატორების მითითებას იმ გარემოებაზე, რომ მართალია, 2012 წლის 26 ივლისის #290 ბრძანება ძალადაკარგულად გამოცხადდა, მაგრამ იგივე რეგულაციაა გათვალისწინებული საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებაში. აღნიშნულის საწინააღმდეგოდ, საკასაციო პალატა ეთანხმება სააპელაციო სასამართლოს განმარტებას, რომ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებით დამტკიცდა „საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე საქონლის გადაადგილებისა და გაფორმების შესახებ ინსტრუქცია“. ბრძანებაში აღნიშნულია, რომ იგი დამტკიცებულია საქართველოს საბაჟო კოდექსის მე-2 მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე. საქართველოს საბაჟო კოდექსის მე-2 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევაში საქართველოს მთავრობა იღებს ან საქართველოს ფინანსთა მინისტრი გამოსცემს კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტს. ამავე კოდექსის 214-ე მუხლით პირველი ნაწილის თანახმად, ეს კოდექსი, გარდა ამ კოდექსის X წიგნისა, ამოქმედდა 2019 წლის 1 სექტემბრიდან. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ამ კოდექსის X წიგნი ამოქმედდეს 2020 წლის 1 სექტემბრიდან. ამავე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად კი, ამ კოდექსის X წიგნის მოქმედება შეჩერდეს 2022 წლის 1 იანვრამდე. ამავე კოდექსის 213-ე მუხლის მე-5 ნაწილი განსაზღვრავს, რომ ამ კოდექსის ამოქმედებამდე დეკლარირებულ სასაქონლო ოპერაციებზე ვრცელდება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის ამ კოდექსის ამოქმედებამდე მოქმედი დებულებები და მათ შესაბამისად გამოცემული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები.
როგორც საქმის მასალებით ირკვევა, ა.ს-ეს საქართველოს მოქალაქეობა საქართველოს პრეზიდენტის 2019 წლის 21 ივნისის #298 ბრძანებულებით მიენიჭა. საგადასახადო ორგანოს მან შეღავათის მიღების მიზნით განცხადებით 2019 წლის 25 ივლისს მიმართა. 2019 წლის 1 სექტემბრამდე საქართველოს საბაჟო კოდექსი არ მოქმედებდა, მეტიც, ამ პერიოდის შემდგომაც კი ძალაში არ იყო შესული საბაჟო კოდექსის X წიგნი, რომელშიც მოქცეულია 181-ე მუხლი (რომელიც აწესრიგებს საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად გადმოსვლისას პირის მიერ პირადი საკუთრების საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოტანის საკითხს). შესაბამისად, საკასაციო სასამართლო იზიარებს სააპელაციო პალატის დასკვნას, რომ იმ პირობებში, როდესაც საბაჟო კოდექსის შესაბამისი ნორმები არ იყო ამოქმედებული, საქართველოს საბაჟო კოდექსის საფუძველზე გამოცემული საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2019 წლის 29 აგვისტოს #257 ბრძანებით დაწესებული პირობა ა.ს-ის მიმართ ვერ გავრცელდებოდა.
საკასაციო სასამართლო, ასევე, ყურადღებას ამახვილებს კასატორის - საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს განმარტებებზე, რომლის თანახმად, ა.ს-ეს საქართველოში შემოსვლა უფიქსირდება 2010 წელს, ხოლო შემდგომი 9 წლის განმავლობაში, მას საქართველოს ტერიტორია არ დაუტოვებია. 2019 წელს საქართველოში ყოფნისას, მან შეიძინა ავტომანქანა და ითხოვა შეღავათის გავრცელება. კასატორი მიიჩნევს, რომ ვინაიდან მოსარჩელემ საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლიდან 9 წლის შემდეგ შეიძინა ავტომანქანა, იგი ვერ ისარგებლებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი შეღავათით. დავების განხილვის საბჭოს პოზიციით, მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლა არ უკავშირდება მოქალაქეობის მინიჭებას ან აღდგენას.
საკასაციო სასამართლო, სააპელაციო პალატის მსგავსად, ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილისა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 31 ოქტომბრის #37834 ბრძანების თანახმად, მოსარჩელისათვის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შეღავათით სარგებლობაზე უარის თქმის მიზეზად იქცა ის გარემოება, რომ ა.ს-ემ ვერ წარადგინა დოკუმენტი, რომელიც დაადასტურებდა, რომ სატრანსპორტო საშუალება მის საკუთრებაში იყო მუდმივად ცხოვრების უფლების მიღებამდე არანაკლებ 6 თვის განმავლობაში. თუმცა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭომ საერთოდ გამორიცხა, რომ მოსარჩელეს ეკუთვნოდა შეღავათი, ვინაიდან მიიჩნია, რომ მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლა არ უკავშირდებოდა მოქალაქეობის მინიჭებას ან აღდგენას.
საკასაციო სასამართლო განმეორებით მიუთითებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 199-ე მუხლის „დ.ე“ ქვეპუნქტზე, რომლითაც დადგენილია, რომ საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლა უნდა დასტურდებოდეს საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ დადგენილი წესით გაცემული შესაბამისი დოკუმენტით და არა საზღვრის კვეთის ფაქტით. ა.ს-ეს მუდმივი ცხოვრების ნებართვა „უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ“ საქართველოს კანონის საფუძველზე მინიჭებული არ ჰქონია, თუმცა მას მიენიჭა საქართველოს მოქალაქეობა 2019 წლის 21 ივნისს.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო იზიარებს სააპელაციო პალატის დასკვნას, რომ სადავო სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 15 აგვისტოს #21-10-21/89110 წერილის, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 31 ოქტომბრის #37834 ბრძანებისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 2020 წლის 3 ივლისის #9801/2/2019 გადაწყვეტილების აქტების გამოცემისას ადმინისტრაციულ ორგანოთა მიერ დარღვეულ იქნა კანონით დადგენილი მოთხოვნები, ფაქტების სრულყოფილად შესწავლის შემდგომ მოეხდინათ სამართლებრივი ნორმების სწორი მისადაგება საქმისთვის მნიშვნელობის მქონე ფაქტობრივი გარემოებებისათვის.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივრებს _ წარმატების პერსპექტივა.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ არ არსებობს საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივრები არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.



ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და



დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 5 აპრილის განჩინება;
3. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.



თავმჯდომარე მ. ვაჩაძე


მოსამართლეები: გ. აბუსერიძე


ბ. სტურუა