საქმე №ბს-1301(2კ-22) 23 თებერვალი, 2023 წელი
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

თავმჯდომარე მაია ვაჩაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: გოჩა აბუსერიძე
ბიძინა სტურუა

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა საქართველოს გენერალური პროკურატურის და დ. ს-ეის საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 21 ივლისის განჩინების გაუქმების თაობაზე.


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2021 წლის 29 მარტს დ. ს-ემ სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხის - საქართველოს გენერალური პროკურატურის მიმართ, ხოლო მესამე პირად მიუთითა - საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო.
სარჩელის თანახმად, თბილისის ვაკე-საბურთალოს პროკურატურის გადაწყვეტილებით შსს ქ. თბილისის ვაკე-საბურთალოს სამმართველოს IV განყოფილებას დაევალა მოსარჩელის ქორწინების აქტის გაყალბების თაობაზე მის წინააღმდეგ გამოძიების დაწყება სსსკ-ის 362-ე მუხლით, რასაც შემდგომში დაემატა ბრალდება სსსკ-ის 180.3 „ბ“ მუხლით.
მიუხედავად იმისა, რომ ქორწინების აქტის გაყალბების საფუძვლით ამ აქტის ბათილად ცნობის მოთხოვნით მოსარჩელის ყოფილი მეუღლის მიერ შეტანილ სარჩელზე 23.09.2016წ. უკვე არსებობდა უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის კანონიერ ძალაში შესული განჩინება დ. ს-ეის მოწინააღმდეგე მხარის საკასაციო საჩივრის დაუშვებლად ცნობის შესახებ, რომელსაც წინ უძღვოდა პირველი ინსტანციის სასამართლოს 30.10.2014წ. გადაწყვეტილება და სააპელაციო სასამართლოს 20.07.2016წ. განჩინება, რომელთა მიხედვითაც არ იქნა დაკმაყოფილებული სარჩელი ქორწინების ბათილად ცნობის შესახებ და მოწინააღმდეგე მხარის სააპელაციო საჩივარი, სასამართლოს გადაწყვეტილებები კი ქორწინების სააქტო ჩანაწერის ნამდვილობასთან დაკავშირებით დაფუძნებული იყო ექსპერტიზის დასკვნებზე, რომლითაც დადასტურდა, რომ სადავოდ მიჩნეულ ქორწინების აქტზე მოსარჩელის მეუღლის სახელით არსებული ხელმოწერა მის მიერ იყო შესრულებული, ქ. თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონულმა პროკურატურამ №007110912006 სისხლის სამართლის საქმეზე 07.06.2017წ. წარადგინა ბრალდება სსსკ-ის 362.2 „ბ“ და 180.3 „ბ“ მუხლებით, რასაც მოჰყვა შუამდგომლობა საპატიმრო გირაოს გამოყენების თაობაზე.
მოსარჩელის მითითებით, არაერთხელ მიმართვის მიუხედავად, მის მიმართ მიმდინარე საქმის წარმოება არ შეწყვეტილა, იმ პირობებში, როდესაც სისხლის სამართლის საქმეზე წარდგენილ იმავე მტკიცებულებებზე უკვე არსებობდა სამოქალაქო საქმეზე კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილება. საბოლოოდ, პირველი და მეორე ინსტანციის 13.09.2019წ. და 03.06.2020წ. განაჩენებით და უზენაესი სასამართლოს განჩინებით დადასტურდა წარდგენილ ბრალდებებში მისი უდანაშაულობა, მაგრამ გამოძიების დაწყებიდან საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე გასული 8 წლისა და 2 თვის განმავლობაში უკანონო სისხლის სამართლის დევნის გამო განიცადა ნეგატიური განცდები და სტრესი, სულიერი ტკივილი, შეერყა ჯანმრთელობა, რეპუტაცია, ადვოკატებსა და ექსპერტებზე გასწია ხარჯები, ვერ ახორციელებდა რა საადვოკატო საქმიანობას, მოკლებული იყო შემოსავალს.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელემ საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის 2013-2020 წლებში მიუღებელი შემოსავლის სახით მიყენებული ზიანის - 42024 ლარის, მის მიერ გაწეული ექსპერტიზის ხარჯების - 6320 ლარის, ადვოკატის ხარჯების - 24000 ლარის და 50000 ლარის ოდენობით მორალური ზიანის ანაზღაურების დავალება მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 1 აპრილის განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 16.1. მუხლის საფუძველზე, საქმეში მესამე პირად ჩაბმულ იქნა საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 28 დეკემბრის გადაწყვეტილებით დ. ს-ეს სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; მოპასუხეს - საქართველოს გენერალურ პროკურატურას მოსარჩელის სასარგებლოდ მატერიალური ზიანის სახით - დ. ს-ეის მიერ გაწეული ექსპერტიზის ხარჯის სახით - 6320 ლარისა და ადვოკატის ხარჯის - 10 000 ლარის ანაზღაურება და მორალური ზიანის 15 000 ლარის ოდენობით ანაზღაურება დაეკისრა; დ. ს-ეის სარჩელი დანარჩენ ნაწილში არ დაკმაყოფილდა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 28 დეკემბრის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს გენერალურმა პროკურატურამ, რომელმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 28 დეკემბრის გადაწყვეტილება მიუღებელი შემოსავლის სახით მოთხოვნილი 42024 ლარის და 14000 ლარის ნაწილში ადვოკატის ხარჯების ანაზღაურებაზე უარის თქმის ნაწილში სააპელაციო წესით გაასაჩივრა დ. ს-ემ, რომელმაც გასაჩივრებულ ნაწილში გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით მითითებულ ნაწილში სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 21 ივლისის განჩინებით საქართველოს გენერალური პროკურატურისა და დ. ს-ეის სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 28 დეკემბრის გადაწყვეტილება.
განსახილველ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლომ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა საგამოძიებო, წინასასამართლო სხდომისა და არსებითი განხილვის კოლეგიის 2019 წლის 13 სექტემბრის განაჩენით დადგენილად მიიჩნია, რომ დ. ს-ეს ბრალი ედებოდა ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის დამზადების გამოყენების მიზნით და გამოყენებაზე, რამაც გამოიწვია მნიშვნელოვანი ზიანი. თაღლითობაზე, ესე იგი მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრების მიზნით, სხვისი ქონებრივი უფლების მიღება მოტყუებით, დიდი ოდენობით. ამასთან, თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა საგამოძიებო, წინასასამართლო სხდომისა და არსებითი განხილვის კოლეგიის 2019 წლის 13 სექტემბრის განაჩენის თანახმად სასამართლომ იხელმძღვანელა რა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 258-260-ე, 270-272, 275-279-ე მუხლების შესაბამისად და დაადგინა, რომ დ. ს-ე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 362-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით წარდგენილ ბრალდებაში ცნობილ იქნა უდანაშაულოდ და გამართლდა. დ. ს-ე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით წარდგენილ ბრალდებაში ცნობილ იქნა უდანაშაულოდ და გამართლდა. გამართლებულ დ. ს-ეს განემარტა, რომ უფლება ჰქონდა ანაზღაურებოდა მიყენებული ზიანი. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის ივნისის განაჩენით ქ.თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული პროკურატურის პროკურორ ქ. გ-ის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა საგამოძიებო, წინასასამართლო სხდომისა და არსებითი განხილვის კოლეგიის 2019 წლის 13 სექტემბრის განაჩენი დ. ს-ეის მიმართ დარჩა უცვლელი. დ. ს-ე საქართველოს სსკ-ის 362-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით წარდგენილ ბრალდებაში ცნობილ იქნა უდანაშაულოდ და გამართლდა. დ. ს-ე საქართველოს სსკ-ის 180-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით წარდგენილ ბრალდებაში ცნობილ იქნა უდანაშაულოდ და გამართლდეს. მიეთითა, რომ გამართლებულ დ. ს-ეს უფლება ჰქონდა, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 92-ე მუხლით დადგენილი წესით მოეთხოვა ზიანის ანაზღაურება. საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2016 წლის 31 იანვრის განჩინებით ქონებაზე დადებული ყადაღა და ყადაღა მოეხსნა: ქ.თბილისი, ...ის მიმდებარე ტერიტორიაზე მდებარე მიწის ნაკვეთს, ფართი: 3000.0 კვ.მ-ს, საკადასტრო კოდით №.... საქარველოს უზენაესი სასამართლოს 2020 წლის 13 ნოემბრის განჩინებით თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული პროკურორის მოადგილის - ნ. დ-ეის საკასაციო საჩივარი არ იქნა დაშვებული განსახილველად.
სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მოსაზრება და აღნიშნა, რომ პირის მარეაბილიტირებელ გარემოებად უპირობოდ უნდა იქნეს მიჩნეული მის მიმართ გამამართლებელი განაჩენის გამოტანა, ვინაიდან პირი, რომლის მიერ დანაშაულის ჩადენის ფაქტი არ დადასტურდა და რომლის მიმართაც გამოტანილია სასამართლოს გამამართლებელი განაჩენი, გამამართლებელი განაჩენის არსიდან და ბუნებიდან გამომდინარე - სასამართლოს ეს აქტი ეხება სწორედ პასუხისმგებლობისაგან გათავისუფლებას, გამამართლებელი განაჩენი ადგენს პირის უდანაშაულობას, რაც იწვევს მისი უფლებების აღდგენას ანუ მის რეაბილიტაციას.
ამასთან, სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 413-ე მუხლის პირველ ნაწილზე და სრულად გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მსჯელობა მასზედ, რომ განსახილველ შემთხვევაში, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და სასამართლოში საქმის განხილვის პერიოდში მოსარჩელის მიერ განცდილი სტრესის, შიშის და უარყოფითი ემოციების ხარისხის გათვალისწინებით, 15 000 ლარი წარმოადგენდა მორალური ზიანის გონივრულ და სამართლიან ანაზღაურებას.
რაც შეეხება საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის დ. ს-ეის სასარგებლოდ სახელფასო განაცდურის, 2013-2020 წლებში მიყენებული ზიანი მიუღებელი შემოსავლის სახით - 42024 ლარის ოდენობით ანაზღაურების დაკისრების საკითხს, სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 408-ე მუხლის პირველ ნაწილზე, 409-ე, 411-ე, 412-ე მუხლებზე და აღნიშნულ სადავო საკითხთან მიმართებით სრულად გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს პოზიცია და მიიჩნია, რომ აპელანტის მიერ საქმეში წარმოდგენილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ გაცემული ცნობები ვერ იქნებოდა მიჩნეული პროკურატურის უკანონო ქმედებებსა და მოსარჩელისათვის მიუღებელი ხელფასის სახით მიყენებულ ზიანს შორის მიზეზობრივი კავშირის არსებობის დამადასტურებელ შესაბამის მტკიცებულებად. აღსანიშნავი იყო, რომ მითითებული გარემოების დამადასტურებელი სათანადო მტკიცებულებები აპელანტს - დ. ს-ეს არც სააპელაციო სასამართლოში საქმის განხილვის ეტაპზე არ წარუდგენია.
საქართველოს გენერალური პროკურატურუსთვის საადვოკატო მომსახურების ხარჯის და ასევე, გაწეული ექსპერტიზის ხარჯის ანაზღაურების დაკისრების საკითხთან დაკავშირებით, სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ მხარისთვის მიყენებული მატერიალური ზიანი, რომლის არსებობა და მიზეზშედეგობრივი კავშირი უკანონო ქმედებასა და ზიანის წარმოქმნას შორის დასტურდება სათანადო მტკიცებულებებით, ექვემდებარება სრულად ანაზღაურებას. სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ საერთაშორისო თუ ეროვნული სასამართლოს პრაქტიკის გათვალისწინებით, ანაზღაურებას ექვემდებარება ხარჯი, რომელიც გაწეულია, თუმცა კონკრეტული ოდენობით ხარჯის გაწევის დოკუმენტი ვერ იქნა წარმოდგენილი, ასევე ხარჯი, რომელიც ჯერ არ არის გაწეული, თუმცა დასტურდება საადვოკატო მომსახურება და არსებობს საფუძვლიანი მოლოდინი ხარჯის გაწევის შესახებ.
სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ იმ პირობებში, როდესაც გამართლებულ პირს, მორალური ზიანის სახით მიეცემა ფულადი კომპენსაცია, შესაბამისად, მის მიერ ადვოკატებისათვის გაწეული ხარჯები განხილულ უნდა იქნეს როგორც მატერიალური ზიანი. ამდენად, რომ არა მის მიმართ უკანონო ბრალდება, მას აღნიშნული თანხის გაღების აუცილებლობა არ ექნებოდა. შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლოს შეფასებით, იმის გათვალისწინებით, რომ დადასტურებული იყო პირდაპირი მიზეზობრივი კავშირის არსებობა ფულად ზარალსა და საქართველოს გენერალურ პროკურატურას შორის, მოპასუხე საქართველოს გენერალურ პროკურატურისთვის მოსარჩელის სასარგებლოდ მატერიალური ზიანის ანაზღაურება გონივრულ ფარგლებში - 10 000 ლარის ოდენობით კანონშესაბამისი იყო.
რაც შეეხება ექსპერტიზის ხარჯის ანაზღაურების საკითხს, სააპელაციო სასამართლოს მითითებით, საქმეში წარმოდგენილი დამოუკიდებელი სასამართლო ექსპერტიზის ცენტრის 2021 წლის 21 იანვრის №01/22 წერილის თანახმად, 2013, 2014 და 2017 წლებში დ. ს-ეის მიერ ცენტრში დანიშნული ექსპერტიზებია: №03/10 ხელშეკრულების საფუძველზე 22.03.2013 წელს, სალაროს შემოსავლების ორდერი 2013 წლის 10 აპრილს №03/0413 გადახდილი 800 ლარი, 18.03.2014 წლის №03/05 ხელშეკრულების საფუძველზე გადახდილი სალაროს შემოსავლის ორდერით 2014 წლის 8 აპრილს გადახდილი 700 ლარი, ამასთან, 2017 წლის 30 ივნისს №06/17 ხელშეკრულებით და სალაროს შემოსავლების ორდერი 02.07.2017 წლის 01/0717 გადახდილი 1000 ლარი, ამასთან, 2017 წლის №07-01 ხელშეკრულებითა და სალაროს შემოსავლების ორდერებით №02/0717 და №06/0717 გადახდილია 2000 ლარი. საქმის მასალებით სასამართლომ ასევე დადგენილად მიიჩნია, რომ ლევან სამხარაულის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროსთვის №1026 საგადახდო დავალებით გადახდილია 95 ლარი, ხოლო №3998 საგადახდო დავალებით - 725 ლარი.
ამდენად, იმ პირობებში, როდესაც საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებებით დადგენილი იყო დ. ს-ეის მიერ სწორედ მის სისხლის სამართლის საქმეზე ექსპერტიზის ჩატარებასთან დაკავშირებით 6320 ლარის გადახდის ფაქტი, სააპელაციო სასამართლომ ასევე გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს პოზიცია და მიიჩნია, რომ არსებობდა მოპასუხე საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის მატერიალური ზიანის სახით, დ. ს-ეის მიერ გაწეული ექსპერტიზის ხარჯის 6320 ლარის ოდენობით ანაზღაურების დაკისრების საფუძველი.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 21 ივლისის განჩინება მიუღებელი შემოსავლის სახით მოთხოვნილი 42024 ლარის და 14000 ლარის ნაწილში ადვოკატის ხარჯების ანაზღაურებაზე უარის თქმის ნაწილში საკასაციო წესით გაასაჩივრა დ. ს-ემ, რომელმაც გასაჩივრებულ ნაწილში განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით მითითებულ ნაწილში სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
კასატორის - დ. ს-ეის მითითებით, ხანგრძლივი და ხელოვნურად გაჭიანურებული გამოძიების და სასამართლო განხილვის გამო, რაც ემსახურებოდა დ. ს-ეის მხრიდან ბრალის აღიარებისა და საპროცესო შეთანხმების გაფორმების მიზნებისთვის მისი დამორჩილების მცდელობას, მან განიცადა რა დამცირება და ძლიერი სულიერი სტრესი, შეერყა ჯანმრთელობა, შეელახა პატივი, ღირსება, საქმიანი რეპუტაცია, მიადგა ქონებრივი ზიანი, ადვოკატებზე და ექსპერტებზე გაწია ხარჯები. ბრალის წარდგენის დღიდან გამამართლებელი განაჩენის დადგენამდე განვლილი ხანგრძლივი დროის განმავლობაში საერთო სპეციალიზაციის სტატუსის მქონე ადვოკატი, რომლის უფლებამოსილებაც სხვისი უფლებების დაცვაა, თვითონ იყო მიჩნეული გამყალბებლად და თაღლითად, რაც უარყოფითი საზოგადოებრივი შეფასების საგანია და რაც მის კოლეგებში, ნაცნობ-მეგობრებში იწვევდა მისი პიროვნებისადმი დამამცირებელ ირონიას, რის გამოც კლიენტები მასთან თანამშრომლობას თავს არიდებდნენ. შესაბამისად, ამ საქმეზე 11.09.2012წ. გამოძიების დაწყების გამო, 2013 წლიდან დ. ს-ეს შეუმცირდა შემოსავალი, რაც ასახულია შემოსავლების სამსახურის 05.03.2021წ. №21-11/26156 ცნობაში, რომლის მიხედვითაც თუ 2012 წლის მონაცემებით დ. ს-ეის მიერ მიღებული დაბეგრილი შემოსავალი შეადგენდა (6432-1286) 5146 ლარს, 2013 წლიდან ეს შემოსავალი შემცირდა (750-150) 600 ლარამდე, ხოლო 2014-2020 წლებში განულდა. კასატორის მოსაზრებით, შემოსავლების მიღების უარყოფითი დინამიკა გამოწვეულია მის მიმართ განხორციელებული უკანონო სისხლისსამართლებრივი დევნით, რამაც მოიცვა გაუმართებლად გაჭიანურებული ხანგრძლივი პერიოდი.
კასატორის მითითებით, იმის გათვალისწინებით, რომ გამოძიება დაიწყო 11.09.2012წ., საქმე კი დამთავრდა 13.11.2020წ. უზენაესი სასამართლოს განჩინებით, ხოლო გამოძიების დაწყებამდელი მონაცემებით მისი შემოსავალი წელიწადში შეადგენდა 5146 ლარს, საქმის წარმოების მთელ პერიოდში - 8 წელსა და 2 თვეში, მისი შემოსავალი იქნებოდა 42024 ლარი. ეს არის ის მინიმალური მიუღებელი შემოსავალი, რომელსაც ადვოკატი დ. ს-ე მიიღებდა, იმ შემთხვევაში, საქართველოს პროკურატურის მხრიდან მასზე კანონით დაკისრებული ვალდებულება ჯეროვნად რომ შესრულებულიყო და არ დაეწყო გამოძიება ანგარებით დაინტერესებულ პირთა ცრუ და აბსურდული განცხადების საფუძველზე და დაუსაბუთებელი ბრალდებით. ასევე, მის მიმართ არ განხორციელებულიყო უსაფუძვლო სისხლისსამართლებრივი დევნა, ან/და მისი არაერთი შუამდგომლობის საფუძველზე შეეწყვიტა აღნიშნული, რაც შეამცირებდა ან გამორიცხავდა დ. ს-ეისთვის ქონებრივი ან მორალური ზიანის მიყენებას. სწორედ ასეთ ურთიერთობას არეგულირებს სამოქალაქო კოდექსის 408-ე მუხლის პირველი ნაწილი და ამავე კოდექსის 411-ე მუხლი.
კასატორის განმარტებით, საქმის დიდმა მოცულობამ, რაზეც მიუთითებს სასამართლოში ბრალდების მხარისა და მის მიერ წადგენილი მტკიცებულებების ნუსხა, საპროცესო მოქმედებებისა და სასამართლო პროცესების სიხშირემ წარმოშვა საქმეში ადვოკატების ჩართვის აუცილებელობა, რამაც გაზარდა საპროცესო ხარჯები. კასატორის მითითებით, საქმის მასალებით უდავოდ დასტურდება სისხლის სამართლის საქმეში მისი ადვოკატების მიერ იურიდიული მომსახურების გაწევა გამოძიების ორგანოებში და სხვადასხვა ინსტანციის სასამართლოებში. უზენაესი სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკიდან გამომდინარე, იმ შემთხვევაშიც კი, როცა არ არსებობს მარწმუნებელსა და ადვოკატს შორის იურიდიული მომსახურების ხელშეკრულება, გადახდის ქვითარი და საგადასახადო დავალების შესრულების დოკუმენტაცია, აღნიშნული არ გამორიცხავს საქმის განხილვასთან დაკავშირებით გაწეული მომსახურების ღირებულების ანაზღაურების შესაძლებლობას. შესაბამისად, კასატორი მიიჩნევს, რომ მოცემულ შემთხვევაში საქმეში მონაწილე ექვს ადვოკატზე, თითოეულზე 4000 ლარის ოდენობით, 24 000 ლარის ანაზღაურების მოთხოვნა ეფუძნება დამკვიდრებულ სასამართლო პრაქტიკას და მისი მოთხოვნა ადვოკატის მომსახურების თანხის ანაზღაურების ნაწილში ექვემდებარება სრულად ანაზღაურებას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 21 ივლისის განჩინება სარჩელის დაკმაყოფილების ნაწილში საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს გენერალურმა პროკურატურამ, რომელმაც გასაჩივრებულ ნაწილში გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე სრულად უარის თქმა მოითხოვა.
კასატორი - საქართველოს გენერალური პროკურატურა მიუთითებს საქართველოს კონსტიტუციის 18.4 მუხლზე, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 208.1 და 207-ე მუხლებზე, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მე-18, 413.1, 992-ე და 1005.3 მუხლებზე და აღნიშნავს, რომ პირს ზიანი უნდა მიადგეს ქმედების განზრახი ან უხეში გაუფრთხილებლობის ბრალის ფორმით, ამასთან, მიზეზობრივი კავშირი უნდა არსებობდეს განხორციელებულ ქმედებასა და დამდგარ შედეგს - ზიანს შორის. ასევე, სახეზე უნდა იყოს მოხელის უკანონო ქმედება, რომელმაც პირისათვის ზიანი გამოიწვია. მოცემულ შემთხვევაში კი პროკურატურის მხრიდან ამგვარ ქმედებებს ადგილი არ ჰქონია. კასატორი ასევე მიუთითებს საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-3, მე-19, 32-ე, 33-ე, 37-ე, 166-ე, 167.1, 268-ე მუხლებზე.
ამასთან, კასატორი არ ეთანხმება გასაჩივრებული გადაწყვეტილებით პროკურატურისთვის დ. ს-ეის სასარგებლოდ დაკისრებული მორალური ზიანის ოდენობას და ყურადღებას ამახვილებს როგორც ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ საქართველოსთან მიმართებით დადგენილ, ასევე, საქართველოს საერთო სასამართლოების პრაქტიკაზე.
კასატორი ასევე არ ეთანხმება პროკურატურისთვის მატერიალური ზიანის სახით 10 000 ლარის ოდენობით საადვოკატო მომსახურების თანხის დაკისრებას და აღნიშნავს, რომ ადვოკატის მომსახურებისთვის გაღებული ხარჯის უპირობოდ სრულად ანაზღაურების სამართლებრივი საფუძველი კანონმდებლობით გათვალისწინებული არ არის.
კასატორი დაუსაბუთებლად მიიჩნევს 6320 ლარის ოდენობით პროკურატურისათვის დაკისრებულ ექსპერტიზის ხარჯებს და აღნიშნავს, რომ გაწეული ხარჯების ანაზღაურებასთან მიმართებით, მოსარჩელემ უნდა უზრუნველყოს, ერთი მხრივ, ხარჯების გაწევის ნამდვილობის დადასტურება, ხოლო მეორე მხრივ, მათი გაწევის აუცილებლობა. ანაზღაურებას ექვემდებარება არა ნებისმიერი გაწეული ხარჯი, არამედ მხოლოდ ის, რომელიც გაღებულია სასამართლოს წინაშე დარღვევის თავიდან ასაცილებლად ან უფლების აღსადგენად.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 11 ნოემბრის განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული საქართველოს გენერალური პროკურატურის და დ. ს-ეის საკასაციო საჩივრები.




ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:


საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს გენერალური პროკურატურის და დ. ს-ეის საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით. საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრების განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება ასევე არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორები ვერ ასაბუთებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორები საკასაციო საჩივრებში ვერ აქარწყლებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და დასკვნებს.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა მოცემული დავა.
განსახილველ შემთხვევაში სადავო საკითხს წარმოადგენს მოსარჩელის სასარგებლოდ მოპასუხისთვის მორალური და მატერიალური ზიანის ანაზღაურების დაკისრების წინაპირობების არსებობა, ასეთი წინაპირობების არსებობის დადასტურების შემთხვევაში კი - ასანაზღაურებელი თანხის ოდენობა.
საკასაციო სასამართლოს მითითებით, სახელმწიფო ორგანოთა და მოსამსახურეთა მიერ უკანონოდ მიყენებული ზიანის სახელმწიფო სახსრებიდან ანაზღაურება აღიარებული და გარანტირებულია საქართველოს კონსტიტუციის 18.4 მუხლით.
საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 208-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, სახელმწიფო ადმინისტრაციული ორგანოს, აგრეთვე მისი თანამდებობის პირის ან სხვა სახელმწიფო მოსამსახურის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის განხორციელებისას მიყენებული ზიანისათვის პასუხისმგებელია სახელმწიფო, ხოლო ამავე კოდექსის 207-ე მუხლით განისაზღვრა კერძო სამართალში დადგენილი პასუხისმგებლობის ფორმების, პრინციპებისა და საფუძვლების გავრცელება სახელმწიფოს პასუხისმგებლობის შემთხვევებზეც, გარდა იმ გამონაკლისებისა, რომლებიც ამავე კოდექსით არის დადგენილი.
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, თუ სახელმწიფო მოსამსახურე განზრახი ან უხეში გაუფრთხილებლობით არღვევს თავის სამსახურებრივ მოვალეობას სხვა პირთა მიმართ, მაშინ სახელმწიფო ან ის ორგანო, რომელშიც მოსამსახურე მუშაობს, ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი. განზრახვის ან უხეში გაუფრთხილებლობის დროს მოსამსახურე სახელმწიფოსთან ერთად სოლიდარულად აგებს პასუხს; ხოლო აღნიშნული მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, რეაბილიტირებული პირისათვის უკანონო მსჯავრდების, სისხლის სამართლის პასუხისგებაში უკანონოდ მიცემის, აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის ან გაუსვლელობის ხელწერილის უკანონოდ გამოყენების, პატიმრობის ან გამასწორებელი სამუშაოების სახით ადმინისტრაციული სახდელის არასწორად დაკისრების შედეგად მიყენებული ზიანი ანაზღაურდება სახელმწიფოს მიერ მოკვლევის, წინასწარი გამოძიების, პროკურატურის ორგანოებისა და სასამართლოს თანამდებობის პირთა ბრალის მიუხედავად. განზრახი ან უხეში გაუფრთხილებლობისას ეს პირები სახელმწიფოსთან ერთად სოლიდარულად აგებენ პასუხს. ამასთან, ამავე კოდექსის 413-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, არაქონებრივი ზიანისათვის ფულადი ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვნილ იქნეს მხოლოდ კანონით ზუსტად განსაზღვრულ შემთხვევაში, გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების სახით.
განსახილველ შემთხვევაში თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა საგამოძიებო, წინასასამართლო სხდომისა და არსებითი განხილვის კოლეგიის 2019 წლის 13 სექტემბრის განაჩენით დადგენილია, რომ დ. ს-ეს ბრალი ედებოდა ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის დამზადებაში გამოყენების მიზნით და გამოყენებაზე, რამაც გამოიწვია მნიშვნელოვანი ზიანი და თაღლითობაზე, ესე იგი მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრების მიზნით, სხვისი ქონებრივი უფლების მიღებაში მოტყუებით, დიდი ოდენობით.
ამასთან, თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა საგამოძიებო, წინასასამართლო სხდომისა და არსებითი განხილვის კოლეგიის 2019 წლის 13 სექტემბრის განაჩენის თანახმად დ. ს-ე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 362-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით წარდგენილ ბრალდებაში ცნობილ იქნა უდანაშაულოდ და გამართლდა. დ. ს-ე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით წარდგენილ ბრალდებაში ცნობილ იქნა უდანაშაულოდ და გამართლდა. გამართლებულ დ. ს-ეს განემარტა, რომ უფლება ჰქონდა ანაზღაურებოდა მიყენებული ზიანი. ქ.თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული პროკურატურის პროკურორის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა და აღნიშნული განაჩენი უცვლელი დარჩა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 3 ივნისის განაჩენით; ხოლო საქარველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 13 ნოემბრის განჩინებით თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული პროკურორის მოადგილის საკასაციო საჩივარი არ იქნა დაშვებული განსახილველად. საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2016 წლის 31 იანვრის განჩინებით ქონებაზე დადებული ყადაღა და ყადაღა მოეხსნას: ქ.თბილისი, ...ის მიმდებარე ტერიტორიაზე მდებარე მიწის ნაკვეთს, ფართი: 3000.0 კვ.მ-ს, საკადასტრო კოდით №....
საკასაციო სასამართლო იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოების შეფასებას მასზედ, რომ პირის მარეაბილიტირებელ გარემოებად უპირობოდ უნდა იქნეს მიჩნეული მის მიმართ გამამართლებელი განაჩენის გამოტანა, ვინაიდან პირი, რომლის მიერ დანაშაულის ჩადენის ფაქტი არ დადასტურდა და რომლის მიმართაც გამოტანილია სასამართლოს გამამართლებელი განაჩენი, გამამართლებელი განაჩენის არსიდან და ბუნებიდან გამომდინარე - სასამართლოს ეს აქტი ეხება სწორედ პასუხისმგებლობისაგან გათავისუფლებას, გამამართლებელი განაჩენი ადგენს პირის უდანაშაულობას, რაც იწვევს მისი უფლებების აღდგენას ანუ მის რეაბილიტაციას. მართალია, სისხლისსამართლებრივი დევნა და ბრალდებულის მიმართ გამოყენებული იძულების ღონისძიებები ემსახურება სახელმწიფოს ლეგიტიმურ მიზანს - საზოგადოების, მისი კონკრეტული წევრის უსაფრთხოების დაცვას, ამასთან, საქართველოს პროკურატურა წინასწარ ვერ განსაზღვრავს კონკრეტული საქმის შედეგს, ვინაიდან მტკიცებულებათა შეფასება გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანისთვის საკმარისობის კუთხით წარმოადგენს სასამართლოს კომპეტენციას, თუმცა, მიუხედავად ამისა, ინდივიდს, რომლის მიმართაც დადგა მარეაბილიტირებელი გარემოება, უნდა მიეცეს შესაბამისი კომპენსაცია სახელმწიფოს მხრიდან მის უფლებებში გაუმართლებელი ან/და გადაჭარბებული ჩარევისთვის.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო იზიარებს განსახილველ შემთხვევაში საქართველოს გენერალური პროკურატურისათვის დ. ს-ეის სასარგებლოდ მორალური ზიანის სახით 15 000 ლარის დაკისრებას, არ იზიარებს კასატორის - საქართველოს გენერალური პროკურატურის პრეტენზიებს მოცემულ შემთხვევაში მორალური ზიანის ოდენობასთან დაკავშირებით და აღნიშნავს, რომ უკანონო ბრალდების/პატიმრობის ან მსჯავრდების საქმეებთან მიმართებაში სასამართლოს მიერ არამატერიალური (მორალური) ზიანის თანხის ოდენობის განსაზღვრა ხორციელდება თითოეულ საქმეში ინდივიდუალურად, საქმის ფაქტობრივი გარემოებების, მორალური ზიანის მიმართ დაზარალებულის სუბიექტური დამოკიდებულების, ობიექტური გარემოებების (დაზარალებულის საოჯახო, ყოფითი, მატერიალური, ჯანმრთელობის მდგომარეობა, ასაკი და ა.შ.) და სხვა ფაქტორების გათვალისწინებით (Patsuria v. Georgia; Nikolaishvili v. Georgia; Jashi v. Georgia). ამასთან, განსახილველ შემთხვევაში მორალური ზიანის ოდენობის განსაზღვრის კუთხით საკასაციო სასამართლო ითვალისწინებს მოსარჩელის პროფესიულ საქმიანობასა და მის რეპუტაციაზე წლების განმავლობაში მიმდინარე სისხლის სამართლის საქმის გავლენას.
რაც შეეხება მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილ მატერიალურ ზიანს, მიუღებელი შემოსავლის ანაზღაურებასთან დაკავშირებით საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ სამოქალაქო კოდექსის 411-ე მუხლი ადგენს ზიანის სრულად ანაზღაურების ვალდებულებას, მათ შორის მიუღებელი შემოსავლის. ამასთან, მითითებული მუხლით გათვალისწინებული წესით ანაზღაურებას ექვემდებარება ზიანი და ანაცდური მოგება, რომლის ანაზღაურებაც დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად იყო მისი მიღება მოსალოდნელი. მიუღებელი შემოსავალი წარმოადგენს სავარაუდო შემოსავალს, მაგრამ მისი დადგენისათვის გათვალისწინებული უნდა იქნეს, თუ რამდენად მოსალოდნელი იყო მისი მიღება. ზიანის დადგომის შესაძლებლობა უნდა დასტურდებოდეს ყველა იმ გარემოების და მტკიცებულების შეფასებიდან, რომელიც ქმნის მისი წარმოშობის მტკიცების მაღალ ალბათობას. ზიანის ანაზღაურების ერთ-ერთი აუცილებელი ნიშანია, რომ ზიანი უნდა იყოს ზიანის გამომწვევი მოქმედების უშუალო შედეგი. მართალია, მიუღებელი შემოსავლის არსი მდგომარეობს მის მიუღებლობაში, მაგრამ სასამართლომ უნდა შეაფასოს, რომ არა ზიანის მიმყენებლის ქმედება, რამდენად მიიღებდა მხარე ამ სარგებელს და რამდენად რეალური იქნებოდა აღნიშნული. შესაბამისად, მიუღებელი შემოსავლის მტკიცება არ უნდა ეფუძნებოდეს მხოლოდ მოსაზრებაზე დამყარებულ გარემოებებს, არამედ უნდა დასტურდებოდეს კონკრეტული ფაქტებითა და მტკიცებულებებით.
განსახილველ შემთხვევაში კასატორის მიერ საქმეში წარმოდგენილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ გაცემული ცნობები ვერ იქნება მიჩნეული პროკურატურის უკანონო ქმედებებსა და მოსარჩელისათვის მიუღებელი ხელფასის სახით მიყენებულ ზიანს შორის მიზეზობრივი კავშირის არსებობის დამადასტურებელ შესაბამის მტკიცებულებად. მითითებული გარემოების დამადასტურებელი სათანადო მტკიცებულებები კასატორს საქმის განხილვის ეტაპზე არ წარმოუდგენია. შესაბამისად, მოსარჩელეს მართებულად ეთქვა უარი მიუღებელი შემოსავლის ანაზღაურებაზე.
მატერიალური ზიანის სახით სისხლის სამართლის საქმეზე ადვოკატისათვის გაწეული ხარჯის ანაზღაურებასთან დაკავშირებით საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ მოცემულ შემთხვევაში საქმეში წარმოდგენილი თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა საგამოძიებო, წინასასამართლო სხდომისა და არსებითი განხილვის კოლეგიის 2019 წლის 13 სექტემბრის განაჩენით და თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 3 ივნისის განაჩენით დგინდება, რომ სისხლის სამართლის საქმის მიმდინარეობისას დ. ს-ე წარმოდგენილი იყო ადვოკატებით, რაც მიუთითებს ამ ნაწილში სასარჩელო მოთხოვნის საფუძვლიანობაზე. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ მოცემულ შემთხვევაში მოსარჩელე, მის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების გამო, იძულებული იყო საკუთარი უფლებების ეფექტური დაცვისთვის მიემართა ადვოკატისთვის. შესაბამისად, საკასაციო სასამართლო დადასტურებულად მიიჩნევს პირდაპირი მიზეზობრივი კავშირის არსებობას ფულად ზარალსა და საქართველოს გენერალური პროკურატურის ქმედებას შორის. ადვოკატის მონაწილეობა სისხლის სამართლის საქმის მიმდინარეობაში უზრუნველყოფს ბრალდებულის ინტერესებისა და უფლებების მაქსიმალურ დაცვასა და რეალიზებას.
რაც შეეხება ადვოკატის მომსახურებისთვის ასანაზღაურებელი თანხის ოდენობას, საკასაციო სასამართლოს მითითებით, საადვოკატო მომსახურების მიღებისას პირი სარგებლობს თავისუფალი არჩევანით, თუმცა მატერიალური ზიანის სახით საადვოკატო მომსახურების სახით გაწეული თანხის ანაზღაურების მოთხოვნის შემთხვევაში ანაზღაურებას უნდა დაექვემდებაროს აუცილებად გასაწევი ხარჯი, დავის საგნის, ამ დავის სირთულისა და სხვა ფაქტობრივი გარემოებების ურთიერთშეჯერების საფუძველზე. განსახილველ შემთხვევაში, განხორციელებული საადვოკატო მომსახურების ინტენსივობის, დავის საგნისა და საქმის სპეციფიკის გათვალისწინებით, მოპასუხისთვის დაკისრებული თანხა გონივრულ შესაბამისობაშია გაწეულ საადვოკატო მომსახურებასთან. რაიმე გარემოება, რომელიც მოცემული თანხის შეუსაბამობაზე მიუთითებდა, განსახილველ საქმეზე დადგენილი არ არის.
რაც შეეხება ექსპერტიზის ხარჯის ანაზღაურების საკითხს, იმ პირობებში, როდესაც საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებებით დადგენილია დ. ს-ეის მიერ სწორედ მის სისხლის სამართლის საქმეზე ექსპერტიზის ჩატარებასთან დაკავშირებით 6320 ლარის გადახდის ფაქტი, ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა მართებულად მიიჩნიეს, რომ არსებობს მოპასუხე საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის მატერიალური ზიანის სახით, დ. ს-ეის მიერ გაწეული ექსპერტიზის ხარჯის 6320 ლარის ოდენობით ანაზღაურების დაკისრების საფუძველი.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივრებს _ წარმატების პერსპექტივა.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივრები არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.




ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და





დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საქართველოს გენერალური პროკურატურის და დ. ს-ეის საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 21 ივლისის განჩინება;
3. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.



თავმჯდომარე მ. ვაჩაძე


მოსამართლეები: გ. აბუსერიძე


ბ. სტურუა