საქართველოს უზენაესი სასამართლო
გ ა ნ ჩ ი ნ ე ბ ა
საქართველოს სახელით

საქმე Nბს-1154(კ-22) 5 მაისი, 2023 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

თამარ ოქროპირიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ქეთევან ცინცაძე, გენადი მაკარიძე


საქმის განხილვის ფორმა - ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი (მოპასუხე) - ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისია

მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე) - ზ. ლ-ი

დავის საგანი - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა, ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალება

გასაჩივრებული განჩინება - თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ივლისის განჩინება


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2021 წლის 6 ოქტომბერს ზ. ლ-იმა სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხე ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის მიმართ. სარჩელის დაზუსტების შემდეგ, ზ. ლ-იმა მოითხოვა ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის 2021 წლის 30 აგვისტოს N1118 განკარგულების ბათილად ცნობა და მოპასუხისათვის ახალი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალება, რომლითაც დაკმაყოფილდება მოსარჩელის მოთხოვნა - აღიარებული იქნება ზ. ლ-ის საკუთრების უფლება თბილისში, ...ის მე-... ჩიხი N5-ის მიმდებარედ არსებულ 714 კვ.მ ფართის მიწის ნაკვეთზე.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 28 თებერვლის გადაწყვეტილებით ზ. ლ-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.

საქალაქო სასამართლომ მიუთითა „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მეორე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტზე („თვითნებურად დაკავებული მიწის“ განმარტება), ამავე მუხლის „დ“ ქვეპუნქტზე („საკუთრების უფლების აღიარების“ ცნება), „ე“ ქვეპუნქტზე („დაინტერესებული პირის“ ცნება), მე-51 მუხლზე და აღნიშნა, რომ ფიზიკურ პირზე საკუთრების უფლების აღიარება შეიძლება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ დაინტერესებული პირი კანონის ამოქმედებამდე და განცხადების წარდგენის მომენტისათვის ნამდვილად ფლობს/სარგებლობს მიწის ნაკვეთით ან პირს თვითნებურად დაკავებული აქვს მიწის ნაკვეთი. ამასთანავე, დაინტერესებულმა პირმა საკუთრების უფლების აღიარებაზე უფლებამოსილ ორგანოში უნდა წარადგინოს უტყუარი მტკიცებულებები, იმისათვის, რომ გამორიცხოს სხვა ფიზიკური ან იურიდიული პირის მიერ მიწის ნაკვეთის მართლზომიერად ან თვითნებურად დაკავების ფაქტი. სასამართლომ ასევე მიუთითა საქართველოს მთავრობის 2016 წლის 28 ივლისის N376 დადგენილებით დამტკიცებული „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებული მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების წესის“ ნორმებზე.

საქალაქო სასამართლოს განმარტებით, დაინტერესებული პირის მიერ კანონით და მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრული დოკუმენტების წარდგენა არ გამორიცხავს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის შესაბამისად, საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებების გამოკვლევის საფუძველზე გადაწყვეტილების მიღების ვალდებულებას. საქართველოს მთავრობის 2016 წლის 28 ივლისის N376 დადგენილება ავალდებულებს ადმინისტრაციულ ორგანოს, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით განსაზღვრული სრულყოფილი ადმინისტრაციული წარმოების ჩატარებით მოახდინოს კანონით და დადგენილებით მინიჭებული უფლების რეალიზაცია. ამ მიზნით, კომისია უფლებამოსილია, სხვა ადმინისტრაციული ორგანოებიდან მოიპოვოს დამატებითი დოკუმენტები, დაათვალიეროს საკუთრებაში გადასაცემი ნაკვეთი, მოისმინოს თავად განმცხადებლის, სხვა დაინტერესებული პირის განმარტებები და აღნიშნული მასალების ურთიერთშეჯერების საფუძველზე მიიღოს დასაბუთებული გადაწყვეტილება.
საქალაქო სასამართლომ მიუთითა, რომ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 24 მაისის N14-39 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიების გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების“ მე-15 მუხლის მეორე პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის თანახმად, სარეკრეაციო ზონა(რზ) მოიცავს თბილისის განაშენიანებული ტერიტორიების საზღვრებში არსებულ/დაგეგმილ გამწვანებულ ან/და გასართობ-დასასვენებელ ტერიტორიებს. მოცემულ შემთხვევაში, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ურბანული განვითარების საქალაქო სამსახურის 2019 წლის 10 მაისის ქალაქგეგმარებითი დასკვნის თანახმად, ქ. თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხი, N5-ის მიმდებარედ არსებული 714 კვ.მ ფართის მიწის ნაკვეთი, დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, მოქცეულია საცხოვრებელ (სზ-3) და სარეკრეაციო (რზ-1) ზონაში. მასზე ვრცელდება სასაფლაოების სპეციალური შეზღუდვა. ამასთანავე, საქმეზე წარმოდგენილი ორთოფოტოთი დადგენილია, რომ უფლებასაღიარებელი მიწის ნაკვეთის ძირითადი ნაწილი, ასევე მასზე განლაგებული შენობების N1 და N3 ნაწილი მოქცეულია სარეკრეაციო (რზ-1) ზონაში. შესაბამისად, გამოირიცხება მოცემულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების შესაძლებლობა. სასამართლომ დამატებით აღნიშნა, რომ კანონის მითითებული დათქმა მეორეხარისხოვან მტკიცებულებებად აქცევს მეზობელთა ნოტარიულად დამოწმებულ განცხადებებს. მათ მნიშვნელობა ექნებოდათ მაშინ, როცა თვითნებურად დაკავებული მიწის ნაკვეთი დაექვემდებარებოდა საკუთრების უფლებით აღიარებას.

საქალაქო სასამართლოს განმარტებით, ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრეციული უფლებამოსილება სახეზეა მაშინ, როდესაც სამართლის ნორმის შემადგენლობისა და ფაქტის შესაბამისობის დადგენის შემთხვევაში, არსებობს შესაძლებლობა, არჩეულ იქნეს მისაღები ღონისძიება. დისკრეციული უფლებამოსილების განხორციელების პროცესში აუცილებელია, ყურადღება მიექცეს საჯარო და კერძო ინტერესების პროპორციულობის პრინციპს - ადმინისტრაციულმა ორგანომ არსებული საშუალებებიდან უნდა გამოიყენოს ის, რომელიც ყველაზე ნაკლებად ზიანის მომტანია პირის კანონიერი ინტერესებისა და უფლებებისათვის. საქალაქო სასამართლოს მოსაზრებით, მოცემულ შემთხვევაში, სარჩელში მითითებული ფაქტობრივი გარემოებები ვერ იქნება მიჩნეული საკმარისად, იმ გარემოების დასადასტურებლად, რომ მოსარჩელე წარმოადგენდა მიწის ნაკვეთის თვითნებურად დამკავებელს, „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის ამოქმედებამდე. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, საქმის გარემოებანი, რომლებიც კანონის თანახმად უნდა დადასტურდეს გარკვეული სახის მტკიცებულებებით, არ შეიძლება დადასტურდეს სხვა სახის მტკიცებულებით. მოცემულ საქმესთან დაკავშირებული ფაქტობრივი გარემოებები ადასტურებს, რომ გასაჩივრებული ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის 2021 წლის 30 აგვისტოს N1118 განკარგულება მიღებულია კანონის მოთხოვნათა სრული დაცვით. ამდენად, ზ. ლ-ის სარჩელი უსაფუძვლოა და არ უნდა დაკმაყოფილდეს.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 28 თებერვლის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ზ. ლ-იმა. აპელანტმა მოითხოვა თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმება და საქმის განსახილველად დაბრუნება პირველი ინსტანციის სასამართლოსთვის.

თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ივლისის განჩინებით ზ. ლ-ის სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა; გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 28 თებერვლის გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდა იმავე სასამართლოს.

სააპელაციო პალატამ მიუთითა „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მეორე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტზე („თვითნებურად დაკავებული მიწის“ განმარტება).

სააპელაციო პალატის განმარტებით, განსახილველი დავის ფარგლებში, დეტალურად უნდა შეფასდეს აპელანტის მიერ მითითებული ყველა ის მტკიცებულება, რომლებიც მხარის მოსაზრებით, ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან სათანადოდ შეფასების პირობებში შეცვლიდა საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის სადავო 2021 წლის 30 აგვისტოს N1118 განკარგულების საფუძვლებს და შესაბამისად - შედეგს.

სააპელაციო სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის 2019 წლის 7 ივნისის N1509 განკარგულებაში არსებულ ჩანაწერზე, რომლის თანახმად, განმცხადებლის მიერ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის ნაწილი, დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1), შესაბამისად, კანონის მეორე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტისა და მე-3 მუხლის მეორე პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის გათვალისწინებით, სახეზეა ზ. ლ-ის განცხადების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის სამართლებრივი საფუძველი.

სააპელაციო პალატამ მიუთითა, რომ თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 31 ოქტომბრის გადაწყვეტილებით ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა ზ. ლ-ის სარჩელი; სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის 2019 წლის 7 ივნისის N1509 განკარგულება და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებულ თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას დაევალა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების შედეგად, კანონით დადგენილ ვადაში, ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა, ქ. თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხი, N5-ის მიმდებარედ არსებულ 714.00 კვ.მ საერთო ფართობის მიწის ნაკვეთზე ზ. ლ-ის საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ მოთხოვნასთან დაკავშირებით. სააპელაციო პალატის 2020 წლის 16 ივნისის განჩინებით უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2019 წლის 31 ოქტომბრის გადაწყვეტილება. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2020 წლის 7 დეკემბრის განჩინებით საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნა დაუშვებლად.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2019 წლის 31 ოქტომბრის კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების აღსრულების მიზნით, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებულმა თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიამ დაიწყო ადმინისტრაციული წარმოება. შედეგად, გამოცემულ იქნა 2021 წლის 30 აგვისტოს N1118 განკარგულება, რომელიც მოცემულ საქმეზე მსჯელობის საგანს წარმოადგენს. განკარგულებაში საკუთრების უფლების აღიარებაზე უარის თქმის საფუძვლად მითითებულია, რომ ზ. ლ-ის მიერ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის ნაწილი, დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1), კერძოდ, ორთოფოტოებისა (აეროფოტოგადაღება) და დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, კომისიამ დაადგინა, რომ მიწის ნაკვეთის ძირითადი ნაწილი, ასევე მასზე განთავსებული შენობების (შენობა N1, N3) ნაწილი მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1), რის გამოც, კომისია მოკლებულია ფაქტობრივ და სამართლებრივ საფუძველს, აღნიშნული ზონის გამოკლებით, არსებული კონფიგურაციით, მიწის ნაკვეთზე აღიაროს ზ. ლ-ის საკუთრების უფლება. ამდენად, კომისიამ მიიჩნია, რომ კანონის მე-3 მუხლის მეორე ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოთხოვნილ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლება არ ექვემდებარება აღიარებას.

სააპელაციო პალატამ მიუთითა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტრანსპორტისა და ურბანული განვითარების სააგენტოს 2022 წლის 13 ივნისის წერილზე, რომლის თანახმად, დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის გრაფიკული ნაწილის - რუკის მიხედვით, სადავო მიწის ნაკვეთზე (ს/კ ...) ვრცელდება საცხოვრებელი ზონა 3(სზ-3) და სარეკრეაციო ზონა 1(რზ-1). ამასთანავე, თბილისის გამწვანებული ტერიტორიების რუკითაც N... საკადასტრო ერთეულზე (სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1)-ის ნაწილში) ვრცელდება სარეკრეაციო ზონა 1(რზ-1)-ით განსაზღვრული ფუნქციური ზონირება. წერილის თანახმად, „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის დამტკიცების შესახებ“ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N39-18 დადგენილების ძირითად ნახაზს ერთვის დანართი N1.8, რომელიც წარმოადგენს თბილისის დაგეგმარების გამწვანებული ტერიტორიების რუკას. მასზე დატანილია მონაცემები თბილისის ტერიტორიაზე არსებული და დაგეგმილი შემდეგი მწვანე ან/და სარეკრეაციო ზონებისა და არეალების შესახებ: ა) სარეკრეაციო ზონა; ბ) სარეკრეაციო ზონა 1; გ) სარეკრეაციო ზონა 2; დ) სარეკრეაციო ზონა 3; ე) ლანდშაფტურ-სარეკრეაციო ზონა; ვ) სატყეო ზონა; ზ) სხვა შიდაკვარტალური და მცირე ზომის ურბანული გამწვანებული არეალები. ადმინისტრაციულმა ორგანომ წერილში მიუთითა, რომ თბილისის გამწვანებული ტერიტორიების რუკაზე დატანილი ზონები და ქვეზონები ატარებს ოპერატიულ ინფორმაციას თბილისში არსებული და დაგეგმილი სარეკრეაციო, სატყეო და ლანდშაფტური სივრცეების შესახებ. მისი გათვალისწინება სავალდებულოა სამშენებლო და გეგმარებითი ნებართვების გაცემის პროცესში.

ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 24 მაისის N14-39 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების“ თანახმად, საცხოვრებელი ზონა 3(სზ-3) წარმოადგენს დაბალი ინტენსივობის შერეულ საცხოვრებელ ქვეზონას და მოიცავს საქალაქო განაშენიანებული ტერიტორიების საზღვრებში არსებულ/დაგეგმილ საცხოვრებელი გამოყენების (და მის დამხმარე) ტერიტორიებს. აღნიშნული „წესების“ მე-16 მუხლის პირველი პუნქტის „ლ“ ქვეპუნქტის თანახმად, სზ-3-ში განაშენიანების დომინირებულ სახეობას შეადგენს შერეული ტიპის საცხოვრებელი სახლები. დასაშვებია ამ „წესების“ N1 დანართით განსაზღვრული ძირითადი და სპეციალური (ზონალური) შეთანხმებით დაშვებული სახეობები. სარეკრეაციო ზონა 1(რზ-1) წარმოადგენს სარეკრეაციო ქვეზონას, რომელიც მოიცავს თბილისის განაშენიანებული ტერიტორიის საზღვრებში არსებულ/დაგეგმილ გამწვანებულ ტერიტორიებს: ბაღი, ბულვარი, სკვერი, გაზონი და სხვა მსგავსი, გარდა სხვა სარეკრეაციო ზონებში მოქცეულის. რზ-1-ში დაუშვებელია ყოველგვარი მშენებლობა, გარდა განათების, სარწყავი სისტემის, სარეკლამო ბილბორდის, დეკორატიული გაფორმების ობიექტის, კიბეების, საფეხმავლო გზების ან/და ბილიკებისა. წერილის თანახმად, მიწის ნაკვეთზე (ს/კ ...) სრულად ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი.

სააპელაციო პალატამ ასევე ყურადღება გაამახვილა სააპელაციო სასამართლოში საქმის განხილვის ეტაპზე აპელანტის მიერ წარმოდგენილ 2022 წლის 20 ივნისის განცხადებაზე, რომლითაც ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტრანსპორტისა და ურბანული განვითარების სააგენტოდან გამოთხოვილი იყო ინფორმაცია: რას გულისხმობს სასაფლაოს შეზღუდვის ზონა; თუ სასაფლაოს შეზღუდვის ზონა მოიაზრებს, რომ სამომავლოდ შესაძლებელია განთავსდეს სასაფლაო, როგორ და რა პირობებით უნდა განთავსდეს, იმ პირობებში, როდესაც მიწის ნაკვეთთან მიდის მხოლოდ ცალმხრივი სამანქანო გზა და მისასვლელი გზა არის ჩიხი; განცხადებით ასევე მოთხოვნილი იყო ინფორმაცია: როდის მიენიჭა N... საკადასტრო კოდს სასაფლაოს შეზღუდვის ზონა, წლისა და თარიღის მითითებით; როდიდან მიენიჭა სარეკრეაციო ზონის სტატუსი N... მიწის ნაკვეთის ნაწილს; არის თუ არა შესაძლებელი სარეკრეაციო ზონის დატვირთვა სერვიტუტით და მოქალაქის მხრიდან საერთო უფლებით სარგებლობა (ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, გასავლელ გზად გამოყენება); არის თუ არა შესაძლებელი სარეკრეაციო და სასაფლაო ზონების მოხსნა ამ მიწის ნაკვეთებზე. აღნიშნული განცხადების პასუხად, სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტრანსპორტისა და ურბანული განვითარების სააგენტოს 2022 წლის 5 ივლისის წერილით ზ. ლ-ის წარმომადგენელს ეცნობა შემდეგი:

სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტრანსპორტისა და ურბანული განვითარების სააგენტოს პასუხის თანახმად, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N39-18 დადგენილებით დამტკიცდა დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმა. აღნიშნული გეგმა არის ქალაქთმშენებლობითი დოკუმენტი, რომელიც განსაზღვრავს დასახლებათა ტერიტორიების გამოყენების (მიწათსარგებლობის) და განაშენიანების ძირითად პარამეტრებს, კეთილმოწყობის, გარემოსა და უძრავი კულტურული მემკვიდრეობის დამცავ ტერიტორიულ სტრუქტურულ პირობებს, საინჟინრო, სატრანსპორტო და სოციალური ინფრასტრუქტურის, ასევე ეკონომიკური განვითარების სივრცით ასპექტებს და განსახლების ტერიტორიულ საკითხებს. აღნიშნული მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის შესაბამისად, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია დაყოფილია ფუნქციურ ზონებად, რომელიც ახდენს ქალაქის ტერიტორიების იდენტიფიცირებას მათი გამოყენების დომინირებული სახეობის მიხედვით. დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, „სასაფლაოს ზონა“ არ არის განსაზღვრული და სასაფლაოს განთავსება დასაშვებია მხოლოდ სპეციალურ ზონა 2-ში (სპეცზ-2). დედაქალაქის ტერიტორიაზე კონკრეტული ფუნქციური ზონირება განსაზღვრული იყო 2009 წლის 5 ივნისიდან, ქალაქ თბილისის საკრებულოს 2009 წლის 5 ივნისის N6-17 გადაწყვეტილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის პერსპექტიული განვითარების გენერალური გეგმის“ შესაბამისად. აღნიშნული გეგმის თანახმად, N... საკადასტრო ერთეულის ჩრდილოეთ ნაწილზე ვრცელდებოდა საცხოვრებელი ზონა 2 (სზ-2), ხოლო, სამხრეთ ნაწილზე - სარეკრეაციო ზონა-1 (რზ-1). წერილში მითითებულია, რომ 2014 წლის 30 დეკემბრიდან ფუნქციური ზონირება განისაზღვრა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს N20-105 დადგენილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმით“. აღნიშნული გეგმის მიხედვით, დაინტერესებაში არსებულ ტერიტორიაზე გავრცელდა ასევე საცხოვრებელი ზონა 2 (სზ-2) და სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1), შეცვლილი კონტურით.

ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N439-18 დადგენილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის“ შესაბამისად, N... საკადასტრო ერთეულის ნაწილზე ვრცელდება სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1), ხოლო ნაწილზე - საცხოვრებელი ზონა 3 (სზ-3).
ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 24 მაისის N14–39 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების“ მე-15 მუხლის მე-8 პუნქტის შესაბამისად, თუ მიწის ნაკვეთი ხვდება ერთზე მეტი კონკრეტული ფუნქციური ზონის მოქმედების არეალში, მაშინ მისი სამშენებლოდ განვითარების განსაზღვრისას არც ერთი ზონის მოთხოვნა არ უნდა დაირღვეს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ერთ-ერთი ზონის ფართობი შეადგენს არანაკლებ მიწის ნაკვეთის 3/4-ს. ასეთ შემთხვევაში, მოქმედებს ამ ზონისთვის განსაზღვრული მოთხოვნები, რ-1-ის რეგლამენტების მოთხოვნათა დაცვით. აღნიშნული რეგულირება არ ვრცელდება განაშენიანების რეგულირების გეგმის ფარგლებში სამშენებლოდ განვითარებისას.

ამავე წერილის თანახმად, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 24 მაისის N14-39 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების“ თანახმად, სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1) წარმოადგენს სარეკრეაციო ქვეზონას, რომელიც მოიცავს თბილისის განაშენიანებული ტერიტორიის საზღვრებში ან მის გარეთ არსებულ/დაგეგმილ გამწვანებულ ტერიტორიებს (ბაღი, ბულვარი, სკვერი, გაზონი და სხვა მსგავსი, გარდა სხვა სარეკრეაციო ზონებში მოქცეულისა); სარეკრეაციო ზონა 1-ში (რზ-3) დაუშვებელია ყოველგვარი მშენებლობა, გარდა განათების, სარწყავი სისტემის, სარეკლამო ბილბორდის, დეკორატიული გაფორმების ობიექტის, კიბის, საფეხმავლო გზების ან/და ბილიკებისა. ასევე, დასაშვებია ტრანსპორტის გადაადგილებისთვის განკუთვნილი გზის მოწყობა. იმავე განაშენიანების რეგულირების წესების შესაბამისად, საცხოვრებელი ზონა 3 (სზ-3) არის დაბალი ინტენსივობის შერეული საცხოვრებელი ქვეზონა, რომელიც მოიცავს საქალაქო განაშენიანებული ტერიტორიების საზღვრებში არსებულ/დაგეგმილ საცხოვრებელი გამოყენების (და მის დამხმარე) ტერიტორიებს. საცხოვრებელ ზონა 3-ში (სზ-3) განაშენიანების დომინირებულ სახეობას შეადგენს შერეული ტიპის საცხოვრებელი სახლები.

აღნიშნული წერილით განცხადების ავტორს დამატებით ეცნობა, რომ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N39-18 დადგენილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის“ მიხედვით, N... საკადასტრო ერთეულზე ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი. აღნიშნული დადგენილების N2 დანართის 23-ე მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად, თბილისის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის დამუშავებისას გამოიყო და მის ძირითად ნახაზზე დატანილია შეზღუდვითი ზონები, მათ შორის: სასაფლაოების სანიტარიული არეალ(ებ)ი. სანიტარიული დაცვის არეალები განსაზღვრულია საქართველოში მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად და უზრუნველყოფს დედაქალაქის ტერიტორიაზე შესაბამისი სანიტარიული ნორმების დაცვას. სასაფლაოების სანიტარულ არეალებთან მიმართებით კი, სანიტარიული ზონები დატანილია და მათი შემდგომი განვითარება განისაზღვრება ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2014 წლის 30 დეკემბრის N20-103 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტში სასაფლაოების მოწყობისა და მოვლა-პატრონობის წესის“ შესაბამისად.

წერილში ადმინისტრაციული ორგანო მიუთითებს, რომ ზემოაღნიშნული დადგენილების მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, ახალი სასაფლაო უნდა განლაგდეს ქალაქის გარეუბანში, სულ ცოტა 300 მეტრის დაშორებით საცხოვრებელი შენობებიდან და დასასვენებელი ადგილებიდან, ხოლო არსებული სასაფლაოს მიმდებარედ სასაფლაოს მოწყობისას, თუ ეს მანძილი უკვე არსებულ სასაფლაოსთან მიმართებაში დარღვეულია, დაშორება განისაზღვრება უფლებამოსილი ორგანოს მიერ სასაფლაოს მოწყობის პროექტის შეთანხმებისას. აღნიშნული წერილით განცხადების ავტორს ასევე განემარტა, რომ მიწის ნაკვეთის ლეგალიზებასთან დაკავშირებით უნდა მიმართოს ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებულ თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას.

სააპელაციო პალატამ მიუთითა, რომ სადავო 2021 წლის 30 აგვისტოს N1118 განკარგულების მიხედვით, ზ. ლ-ის მიერ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის ნაწილი, დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის შესაბამისად, მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1). აღნიშნული საფუძვლით, კომისიამ მიიჩნია, რომ მოთხოვნილ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარება დაუშვებელია. „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მეორე პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი კი გულისხმობს შემდეგს: საკუთრების უფლების აღიარებას არ ექვემდებარება თვითნებურად დაკავებული სახელმწიფო საკუთრების სასოფლო ან არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების შემდეგი მიწა: რეკრეაციული დანიშნულების პარკი, ტყე-პარკი, სკვერი და სხვა ტერიტორია, გარდა საქართველოს მთავრობის შესაბამისი დადგენილებით განსაზღვრული საქართველოს კურორტების, საკურორტო ადგილების, სამთო-სათხილამურო ცენტრებისა და შავი ზღვის სანაპიროს სარეკრეაციო ტერიტორიის სტატუსის მქონე ტერიტორიებისა.

განსახილველ საქმეზე მტკიცებულებათა შეფასებისა და სააპელაციო სასამართლოში საქმის განხილვის დროს გამოცხადებულ მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენის შემდეგ, სააპელაციო პალატამ დადგენილად მიიჩნია, რომ სადავო მიწის ნაკვეთთან მიმართებაში, გამოიკვეთა საკუთრების უფლების აღიარების ხელშემშლელი ორი გარემოება: მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის შესაბამისად, N... საკადასტრო ერთეულის ნაწილზე ვრცელდება სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1), ხოლო ნაწილზე ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი. პალატის მოსაზრებით, საკანონმდებლო რეგულაციის გათვალისწინებით, ცალსახაა, რომ სარეკრეაციო ზონა 1-ში დაუშვებელია ყოველგვარი მშენებლობა, გარდა განათების, სარწყავი სისტემის, სარეკლამო ბილბორდის, დეკორატიული გაფორმების ობიექტის, კიბეების, საფეხმავლო გზების ან/და ბილიკებისა. ასევე, დასაშვებია ტრანსპორტის გადაადგილებისთვის განკუთვნილი გზის მოწყობა. რაც შეეხება აღიარებამოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის იმ ნაწილს, რომელზეც ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი: საქმეზე წარმოდგენილი მტკიცებულებებით და მათში მითითებული ინფორმაციის გათვალისწინებით, პირველი ინსტანციის სასამართლომ უნდა იმსჯელოს, რამდენად დასაშვებია, დაკმაყოფილდეს მხარის მოთხოვნა საკუთრების უფლების აღიარების თაობაზე.

სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტური საფუძვლების არსებობისას, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 385-ე მუხლის მეორე ნაწილის თანახმად, სააპელაციო სასამართლოს შეუძლია არ გადააგზავნოს საქმე უკან და თვითონ გადაწყვიტოს იგი. მოცემულ შემთხვევაში, აპელანტის ცალსახა მოთხოვნას წარმოადგენს სააპელაციო საჩივრის დაკმაყოფილების პირობებში საქმის გადაგზავნა საქმის განმხილველ სასამართლოში. სააპელაციო პალატამ დამატებით განმარტა, რომ ყოველთვის არ არის შესაძლებელი საკითხის გადაწყვეტა სააპელაციო სასამართლოს მიერ. სწორედ ამიტომ არის მითითებული ზემოაღნიშნულ ნორმაში შესაძლებლობის და არა ვალდებულების თაობაზე. გარდა აღნიშნულისა, ზემოთ მითითებული ჩანაწერი არ გულისხმობს იმას, რომ პირველი ინსტანციის სასამართლოს ვალდებულება საქმის სრულყოფილად გამოკვლევისა და გადაწყვეტილების სათანადოდ დასაბუთების თაობაზე, შესაძლოა სრულად ჩანაცვლდეს სააპელაციო სასამართლოს, როგორც ფაქტების დადგენაზე პროცესუალურად ასევე უფლებამოსილი სასამართლოს მხრიდან. ამგვარი გაგება ეწინააღმდეგება ნორმის მიზანს, გადაწყვეტილების დასაბუთებულობის ვალდებულებასა და ინსტანციურობის პრინციპსაც კი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ზოგადად, პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების სრულებით დაუსაბუთებლობის შემთხვევაში, ამ ვალდებულების სისტემატური გადანაცვლება სააპელაციო სასამართლოზე, თითქმის აზრს დაუკარგავს პირველი ინსტანციის სასამართლოში განსახორციელებელ მართლმსაჯულებას და ფორმალურს გახდის მას. ამგვარი პრაქტიკის დამკვიდრება სავალალო შედეგების მომტანი იქნება ყველასათვის. თუმცა, უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ სააპელაციო პალატა ყოველნაირად უნდა შეეცადოს, თავად გადაწყვიტოს დავა არსებითად, თუკი ამის პროცესუალურ შესაძლებლობას იძლევა სააპელაციო საჩივრის ფარგლები. მოცემული სააპელაციო საჩივრის პირობებში, სააპელაციო სასამართლოს ამგვარი პროცესუალური შესაძლებლობა არ გააჩნია.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, განჩინების სამოტივაციო ნაწილში მითითებული არგუმენტების გათვალისწინებით, სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ უნდა გაუქმდეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 28 თებერვლის გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განსახილველად უნდა დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს.


თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ივლისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებულმა თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიამ. კასატორმა მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნება თბილისის სააპელაციო სასამართლოსათვის.

კასატორი მიუთითებს, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის „ე“ და „ე1“ ქვეპუნქტების თანახმად, გადაწყვეტილება ყოველთვის ჩაითვლება კანონის დარღვევით მიღებულად, თუ გადაწყვეტილება იურიდიულად არ არის საკმარისად დასაბუთებული და დასაბუთება იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია. მოცემულ შემთხვევაში, სახეზეა აღნიშნული მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევა. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 2022 წლის 27 ივლისის განჩინება იურიდიულად არ არის საკმარისად დასაბუთებული და მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია.

საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, საკასაციო საჩივარი შეიძლება ეფუძნებოდეს მხოლოდ იმას, რომ გადაწყვეტილება კანონის დარღვევითაა გამოტანილი. ამავე მუხლის მეორე ნაწილის თანახმად, სამართლის ნორმები დარღვეულად ითვლება, თუ სასამართლომ: ა) არ გამოიყენა კანონი, რომელიც უნდა გამოეყენებინა; ბ) გამოიყენა კანონი, რომელიც არ უნდა გამოეყენებინა; გ) არასწორად განმარტა კანონი. საპროცესო სამართლის ნორმების დარღვევა მხოლოდ მაშინ შეიძლება გახდეს გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძველი, თუ ამ დარღვევის შედეგად საქმეზე არასწორი გადაწყვეტილება იქნა გამოტანილი. მოცემულ შემთხვევაში, გასაჩივრებული განჩინებით გაუქმდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციული კოლეგიის გადაწყვეტილება, რომლითაც არ დაკმაყოფილდა ზ. ლ-ის სარჩელი. სააპელაციო სასამართლომ საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნა პირველი ინსტანციის სასამართლოს და მიუთითა, რომ საქმეზე წარმოდგენილი მტკიცებულებების გათვალისწინებით, პირველი ინსტანციის სასამართლომ უნდა იმსჯელოს, რამდენად შესაძლებელია საკუთრების უფლების აღიარების თაობაზე მოთხოვნის დაკმაყოფილება მიწის ნაკვეთის იმ ნაწილზე, რომელზეც ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი.

კასატორის განმარტებით, კანონიერ ძალაში შესული თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 31 ოქტომბრის გადაწყვეტილების აღსრულების მიზნით ჩატარებული წარმოებისას კომისიას უნდა გამოეკვლია, წარმოადგენდა თუ არა სადავო მიწის ნაკვეთი „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მეორე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ თვითნებურად დაკავებულ მიწის ნაკვეთს. ამასთანავე, კომისიას უნდა გამოეკვლია, უფლებაასაღიარებელი მიწის ნაკვეთის კონკრეტულად რა ნაწილი ხვდებოდა სარეკრეაციო ზონაში და იყო თუ არა შესაძლებელი უშუალოდ ამ ზონაში მოქცეული მიწის ნაკვეთის გარეშე საკუთრების უფლების აღიარება ზ. ლ-ის სახელზე.

კასატორი მიუთითებს „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მეორე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტზე, მე-3 მუხლის მეორე პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტზე და აღნიშნავს, რომ განსახილველ შემთხვევაში, კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო გადაწყვეტილების აღსრულების ფარგლებში, ადმინისტრაციული წარმოების პროცესში განმცხადებლის მიერ წარდგენილი დოკუმენტაციისა და საქმის გარემოებების გამოკვლევის შედეგად, დადგინდა ზ. ლ-ის მიერ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის ნაწილის მოქცევა სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1). კერძოდ, ორთოფოტოებისა (აეროფოტოგადაღება) და დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, კომისიამ დადგენილად მიიჩნია, რომ მიწის ნაკვეთის ძირითადი ნაწილი, ასევე მასზე განთავსებული შენობების (შენობა N1, N3) ნაწილი მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1). ამდენად, კომისია მოკლებული იყო ფაქტობრივ და სამართლებრივ საფუძველს, აღნიშნული ზონის გამოკლებით არსებული კონფიგურაციით მიწის ნაკვეთზე ეღიარებინა ზ. ლ-ის საკუთრების უფლება. მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთი, „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მეორე ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, არ ექვემდებარება საკუთრების უფლების აღიარებას.

კასატორის განმარტებით, უფლებაასაღიარებელ მიწის ნაკვეთზე განთავსებული N1 და N3 შენობების ნაწილის მოქცევა სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1), ავტომატურად გამორიცხავდა მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარებას. პირველი ინსტანციის სასამართლომ აღნიშნული მსჯელობა გაიზიარა. ამასთანავე, მიწის ნაკვეთზე სასაფლაოების სპეციალური შეზღუდვის არეალის გავრცელება საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის დამატებით საფუძვლად. ამ პირობებში, სააპელაციო პალატამ საჭიროდ ჩათვალა სასაფლაოების სპეციალური შეზღუდვის არეალთან მიმართებით ხელახლა მსჯელობა. გაურკვეველია სააპელაციო სასამართლოს მიერ პირველი ინსტანციისათვის საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნება. აღნიშნული გავლენას ვერ მოახდენს საქმის შედეგზე და ვერ გამორიცხავს საკუთრების უფლების აღიარებაზე უარის თქმის მთავარი არგუმენტის - სარეკრეაციო ზონის (რზ-1) არსებობას. სააპელაციო სასამართლომ არასწორად შეაფასა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე ფაქტობრივი გარემოებები და შესაბამისად, არასწორი სამართლებრივი შეფასება მისცა განსახილველ საკითხს. სასამართლომ არასწორად განმარტა კანონი და საქმეზე მიღებულ იქნა განჩინება, რომელიც იურიდიულად საკმარისად არ არის დასაბუთებული. განჩინების დასაბუთებულობა იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია. ამდენად, არსებობს გასაჩივრებული განჩინების გაუქმებისა და საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილების საფუძველი.

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 7 ოქტომბრის განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის საკასაციო საჩივარი. ამავე სასამართლოს 2023 წლის 27 იანვრის განჩინებით ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნა დასაშვებად და დადგინდა საქმის განხილვა მხარეთა დასწრების გარეშე.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საქმის მასალების გაცნობისა და გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ და საქმე ხელახლა განსახილველად უნდა დაუბრუნდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს. საკასაციო პალატის მოსაზრებით, მოცემული დავის ფარგლებში სააპელაციო სასამართლოს არ დაუდგენია გარემოებები, რომელთაც არსებითი მნიშვნელობა ჰქონდათ საქმისათვის, გადაწყვეტილების დასაბუთება იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია, რაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე მუხლისა და 394-ე მუხლის „ე1“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, მისი გაუქმების აბსოლუტურ საფუძველს ქმნის.

საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმესთან დაკავშირებულ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე:

2018 წლის 22 აგვისტოს ზ. ლ-ის წარმომადგენელმა განცხადებით მიმართა სსიპ საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოს და წარდგენლი აზომვითი ნახაზის საფუძველზე, სახელმწიფო პროექტის ფარგლებში, თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხი, N5-ის მიმდებარედ, 714 კვ.მ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების რეგისტრაცია მოითხოვა.

სსიპ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს 2018 წლის 5 სექტემბრის წერილით ზემოაღნიშნული განცხადება განსახილველად გადაეგზავნა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებულ თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას. სააგენტომ კომისიას ასევე გადაუგზავნა 2018 წლის 30 აგვისტოს N489027/17 სამსახურებრივი ბარათი, რომლის თანახმად, ელექტრონული საკადასტრო რუკის მონაცემებით, განმცხადებლის დაინტერესებაში არსებულ მიწის ნაკვეთთან დაკავშირებით (N... განაცხადი) წარდგენილ, საკადასტრო აზომვით ნახაზში ასახულ უძრავ ნივთზე, 2018 წლის 29 აგვისტოს მდგომარეობით საკუთრების უფლება არ იყო რეგისტრირებული. ამასთანავე, საჯარო რეესტრში დაცული საარქივო მასალების მიხედვით, აღნიშნული მიწის ნაკვეთის დანიშნულებისა და კატეგორიის შესახებ ინფორმაცია არ მოიპოვება.

ზ. ლ-ის განცხადებასთან დაკავშირებით მიმდინარე ადმინისტრაციული წარმოების ფარგლებში, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ურბანული განვითარების საქალაქო სამსახურმა 2019 წლის 10 მაისის წერილით ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებულ თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას დასკვნის სახით აცნობა, რომ დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხი, N5-ის მიმდებარედ არსებული 714 კვ.მ მიწის ნაკვეთი მოქცეულია საცხოვრებელ (სზ-3) და სარეკრეაციო (რზ-1) ზონაში. მიწის ნაკვეთზე ვრცელდება სასაფლაოების სპეციალური შეზღუდვა.

ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის 2019 წლის 20 მაისის N25 საოქმო გადაწყვეტილების საფუძველზე გამოცემული 2019 წლის 7 ივნისის N1509 განკარგულებით ზ. ლ-ის უარი ეთქვა თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხი, N5-ის მიმდებარედ არსებულ 714 კვ.მ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარებაზე. კომისიის განმარტებით, ორთოფოტოებით (აეროგადაღებებით) დგინდება, რომ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთი არ წარმოადგენს დამოუკიდებელი უფლების ობიექტს და ერთიან სივრცეშია მოქცეული (შემოსაზღვრულია მყარი სასაზღვრო მიჯნით) მომიჯნავედ რეგისტრირებულ მიწის ნაკვეთთან, რასაც ადასტურებს წარდგენილი მიწის ნაკვეთის საკადასტრო აგეგმვითი/აზომვითი ნახაზი. აღნიშნულ ნახაზზე N... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებული მიწის ნაკვეთის მხრიდან დატანებულია არაფიქსირებული საზღვარი. საქმეზე წარმოდგენილი დოკუმენტაცია არ იძლევა ვარაუდის საკმარის საფუძველს, რომ ზ. ლ-ი მოთხოვნილი კონფიგურაციით ფლობს უფლებაასაღიარებელ მიწის ნაკვეთს და სარგებლობს ამ ნაკვეთით. ამასთან, განმცხადებლის მიერ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის ნაწილი, დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1). აღნიშნული გარემოებები, „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მეორე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტისა და მე-3 მუხლის მეორე პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, წარმოადგენს დაინტერესებული პირის განცხადების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის საფუძველს.


თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 31 ოქტომბრის გადაწყვეტილებით ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა ზ. ლ-ის სარჩელი; სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის 2019 წლის 7 ივნისის N1509 განკარგულება და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებულ თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას დაევალა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების შედეგად, კანონით დადგენილ ვადაში, ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა, ქ. თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხი, N5-ის მიმდებარედ არსებულ 714.00 კვ.მ საერთო ფართობის მიწის ნაკვეთზე ზ. ლ-ის საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ მოთხოვნასთან დაკავშირებით.

საქალაქო სასამართლოს მოსაზრებით, მოცემულ შემთხვევაში, კომისია ვალდებულია, სრულად გამოიკვლიოს საქმესთან დაკავშირებული გარემოებები და მიიღოს დასაბუთებული გადაწყვეტილება. საქმის მასალებით დასტურდება, რომ ქ. თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხი, N5-ში მდებარე, N... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებული 447 კვ.მ მიწის ნაკვეთი, მასზე განთავსებული შენობა-ნაგებობებით (N1, N2), 2018 წლის 24 სექტემბრამდე იყო ზ. ლ-ის საკუთრებაში. ამასთანავე, უფლებაასაღიარებელი მიწის ნაკვეთი კაპიტალური ღობით შემოსაზღვრულია და ერთიან სივრცეში მოქცეულია სწორედ მითითებულ საკადასტრო ერთეულთან. აღნიშნული გარემოება საფუძვლიანს ხდის მოსარჩელის განმარტებას, რომ კაპიტალური ღობის ფარგლებში მოქცეულ ფართს მისი ოჯახი სრულად ფლობდა, საკუთრებაში არსებულ ფართთან ერთად. დაუსაბუთებელია კომისიის დასკვნა, იმასთან დაკავშირებით, რომ კანონის ამოქმედებამდე არ დასტურდებოდა კონკრეტული კონფიგურაციით მიწის ნაკვეთის ფლობა ზ. ლ-ის მიერ. სასამართლოს განმარტებით, საკუთრების უფლების აღიარებაზე უარის თქმის ერთ-ერთ საფუძვლად კომისიამ მიიჩნია ასაღიარებელი ნაკვეთის ნაწილისათვის სარეკრეაციო ზონის სტატუსის მინიჭება, თუმცა კომისიას არ დაუდგენია, ნაკვეთის კონკრეტულად რა ნაწილს აქვს მინიჭებული აღნიშნული სტატუსი და არ დაუსაბუთებია ნაკვეთის დანარჩენ ნაწილზე საკუთრების უფლების აღიარების შეუძლებლობა. კომისიას შეუძლია განმცხადებლის მოთხოვნა დააკმაყოფილოს ნაწილობრივ, მიწის ნაკვეთის მხოლოდ იმ ნაწილზე, რომელთან მიმართებითაც დასტურდება საკუთრების უფლების აღიარების ნორმატიული წინაპირობების არსებობა. ამასთანავე, სადავო საკითხის განხილვისას ადმინისტრაციული ორგანო არ არის შეზღუდული მხოლოდ განმცხადებლის მიერ წარდგენილი დოკუმენტაციით. საქმის გარემოებათა ყოველმხრივ გამოკვლევის შესახებ ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულება გულისხმობს არა მხოლოდ მასთან წარდგენილი მტკიცებულებების სრულად გამოკვლევის, არამედ რიგ შემთხვევებში დამატებითი მტკიცებულებების მოძიების საჭიროებასაც.

თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 16 ივნისის განჩინებით უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2019 წლის 31 ოქტომბრის გადაწყვეტილება. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2020 წლის 7 დეკემბრის განჩინებით საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნა დაუშვებლად, უცვლელად დარჩა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 16 ივნისის განჩინება.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2019 წლის 31 ოქტომბრის კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების აღსრულების მიზნით, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებულმა თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიამ დაიწყო ადმინისტრაციული წარმოება. შედეგად, გამოცემულ იქნა 2021 წლის 30 აგვისტოს N1118 განკარგულება, რომლითაც ზ. ლ-ის უარი ეთქვა თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხი, N5-ის მიმდებარედ არსებულ მიწის ნაკვეთზე (საერთო ფართობი - 714 კვ.მ) საკუთრების უფლების აღიარებაზე. კომისიის განმარტებით, კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო გადაწყვეტილების აღსრულების ფარგლებში, ადმინისტრაციული წარმოების პროცესში დაინტერესებული პირის მიერ წარდგენილი დოკუმენტაციით და საქმის გარემოებების გამოკვლევის შედეგებით დადგინდა, რომ ზ. ლ-ის მიერ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის ნაწილი, დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში. კერძოდ, ორთოფოტოებით (აეროფოტოგადაღება) და დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმით დადგინდა, რომ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის ძირითადი ნაწილი, ასევე მასზე განლაგებული შენობების (შენობა N1, N3) ნაწილი მოქცეული იყო სარეკრეაციო ზონაში (რზ-1). ამდენად, კომისია მოკლებული იყო ფაქტობრივ და სამართლებრივ საფუძველს, აღნიშნული ზონის გამოკლებით არსებული კონფიგურაციით აღიაროს მიწის ნაკვეთზე ზ. ლ-ის საკუთრების უფლება (მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის სამართლებრივ საფუძვლად კომისიამ მიუთითა „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მეორე პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი).

სააპელაციო სასამართლოში საქმის განხილვის ეტაპზე ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის მიერ წარმოდგენილი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტრანსპორტისა და ურბანული განვითარების სააგენტოს 2022 წლის 13 ივნისის წერილის მიხედვით, დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის გრაფიკული ნაწილის - რუკის მიხედვით, დაინტერესებულ მიწის ნაკვეთზე (ს/კ ...) ვრცელდება საცხოვრებელი ზონა 3(სზ-3) და სარეკრეაციო ზონა 1(რზ-1). ამასთანავე, თბილისის გამწვანებული ტერიტორიების რუკითაც, N... საკადასტრო ერთეულზე (სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1)-ის ნაწილში) ვრცელდება სარეკრეაციო ზონა 1(რზ-1)-ით განსაზღვრული ფუნქციური ზონირება.

ამავე წერილის თანახმად, „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის დამტკიცების შესახებ“ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N39-18 დადგენილების ძირითად ნახაზს ერთვის დანართი N1.8, რომელიც წარმოადგენს თბილისის დაგეგმარების გამწვანებული ტერიტორიების რუკას. მასზე დატანილია მონაცემები თბილისის ტერიტორიაზე არსებული და დაგეგმილი შემდეგი მწვანე ან/და სარეკრეაციო ზონებისა და არეალების შესახებ: ა) სარეკრეაციო ზონა; ბ) სარეკრეაციო ზონა 1; გ) სარეკრეაციო ზონა 2; დ) სარეკრეაციო ზონა 3; ე) ლანდშაფტურ-სარეკრეაციო ზონა; ვ) სატყეო ზონა; ზ) სხვა შიდაკვარტალური და მცირე ზომის ურბანული გამწვანებული არეალები.

ადმინისტრაციულმა ორგანომ წერილში მიუთითა, რომ თბილისის გამწვანებული ტერიტორიების რუკაზე დატანილი ზონები და ქვეზონები ატარებს ოპერატიულ ინფორმაციას თბილისში არსებული და დაგეგმილი სარეკრეაციო, სატყეო და ლანდშაფტური სივრცეების შესახებ. მისი გათვალისწინება სავალდებულოა სამშენებლო და გეგმარებითი ნებართვების გაცემის პროცესში.

ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 24 მაისის N14-39 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების“ თანახმად, საცხოვრებელი ზონა 3(სზ-3) წარმოადგენს დაბალი ინტენსივობის შერეულ საცხოვრებელ ქვეზონას და მოიცავს საქალაქო განაშენიანებული ტერიტორიების საზღვრებში არსებულ/დაგეგმილ საცხოვრებელი გამოყენების (და მის დამხმარე) ტერიტორიებს. აღნიშნული „წესების“ მე-16 მუხლის პირველი პუნქტის „ლ“ ქვეპუნქტის თანახმად, სზ-3-ში განაშენიანების დომინირებულ სახეობას შეადგენს შერეული ტიპის საცხოვრებელი სახლები. დასაშვებია ამ „წესების“ N1 დანართით განსაზღვრული ძირითადი და სპეციალური (ზონალური) შეთანხმებით დაშვებული სახეობები. სარეკრეაციო ზონა 1(რზ-1) წარმოადგენს სარეკრეაციო ქვეზონას, რომელიც მოიცავს თბილისის განაშენიანებული ტერიტორიის საზღვრებში არსებულ/დაგეგმილ გამწვანებულ ტერიტორიებს: ბაღი, ბულვარი, სკვერი, გაზონი და სხვა მსგავსი, გარდა სხვა სარეკრეაციო ზონებში მოქცეულის. რზ-1-ში დაუშვებელია ყოველგვარი მშენებლობა, გარდა განათების, სარწყავი სისტემის, სარეკლამო ბილბორდის, დეკორატიული გაფორმების ობიექტის, კიბეების, საფეხმავლო გზების ან/და ბილიკებისა. ამავე წერილის თანახმად, N... მიწის ნაკვეთზე სრულად ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი.

თბილისის სააპელაციო სასამართლოში საქმის განხილვის ეტაპზე მოსარჩელემ 2022 წლის 20 ივლისს დამატებითი მტკიცებულების სახით წარადგინა 2022 წლის 20 ივნისის განცხადება, რომლითაც ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტრანსპორტისა და ურბანული განვითარების სააგენტოდან გამოთხოვილი ჰქონდა შემდეგი ინფორმაცია: რას გულისხმობს სასაფლაოს შეზღუდვის ზონა; თუ სასაფლაოს შეზღუდვის ზონა მოიაზრებს, რომ სამომავლოდ შესაძლებელია განთავსდეს სასაფლაო, როგორ და რა პირობებით უნდა განთავსდეს, იმ პირობებში, როდესაც მიწის ნაკვეთთან მიდის მხოლოდ ცალმხრივი სამანქანო გზა და მისასვლელი გზა არის ჩიხი; განცხადებით ასევე მოთხოვნილი იყო ინფორმაცია: როდის მიენიჭა N... საკადასტრო კოდს სასაფლაოს შეზღუდვის ზონა, წლისა და თარიღის მითითებით; როდიდან მიენიჭა სარეკრეაციო ზონის სტატუსი N... მიწის ნაკვეთის ნაწილს; არის თუ არა შესაძლებელი სარეკრეაციო ზონის დატვირთვა სერვიტუტით და მოქალაქის მხრიდან საერთო უფლებით სარგებლობა (ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, გასავლელ გზად გამოყენება); არის თუ არა შესაძლებელი სარეკრეაციო და სასაფლაო ზონების მოხსნა ამ მიწის ნაკვეთებზე.

ზემოაღნიშნული განცხადების პასუხად, სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტრანსპორტისა და ურბანული განვითარების სააგენტოს 2022 წლის 5 ივლისის წერილით ზ. ლ-ის წარმომადგენელს ეცნობა შემდეგი:

ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N39-18 დადგენილებით დამტკიცდა დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმა. აღნიშნული გეგმა არის ქალაქთმშენებლობითი დოკუმენტი, რომელიც განსაზღვრავს დასახლებათა ტერიტორიების გამოყენების (მიწათსარგებლობის) და განაშენიანების ძირითად პარამეტრებს, კეთილმოწყობის, გარემოსა და უძრავი კულტურული მემკვიდრეობის დამცავ ტერიტორიულ სტრუქტურულ პირობებს, საინჟინრო, სატრანსპორტო და სოციალური ინფრასტრუქტურის, ასევე ეკონომიკური განვითარების სივრცით ასპექტებს და განსახლების ტერიტორიულ საკითხებს. აღნიშნული მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის შესაბამისად, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია დაყოფილია ფუნქციურ ზონებად, რომელიც ახდენს ქალაქის ტერიტორიების იდენტიფიცირებას მათი გამოყენების დომინირებული სახეობის მიხედვით.

დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიხედვით, „სასაფლაოს ზონა“ არ არის განსაზღვრული და სასაფლაოს განთავსება დასაშვებია მხოლოდ სპეციალურ ზონა 2-ში (სპეცზ-2).

დედაქალაქის ტერიტორიაზე კონკრეტული ფუნქციური ზონირება განსაზღვრული იყო 2009 წლის 5 ივნისიდან, ქალაქ თბილისის საკრებულოს 2009 წლის 5 ივნისის N6-17 გადაწყვეტილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის პერსპექტიული განვითარების გენერალური გეგმის“ შესაბამისად. აღნიშნული გეგმის თანახმად, N... საკადასტრო ერთეულის ჩრდილოეთ ნაწილზე ვრცელდებოდა საცხოვრებელი ზონა 2 (სზ-2), ხოლო, სამხრეთ ნაწილზე - სარეკრეაციო ზონა-1 (რზ-1).

წერილში მითითებულია, რომ 2014 წლის 30 დეკემბრიდან ფუნქციური ზონირება განისაზღვრა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს N20-105 დადგენილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმით“. აღნიშნული გეგმის მიხედვით, დაინტერესებაში არსებულ ტერიტორიაზე გავრცელდა ასევე საცხოვრებელი ზონა 2 (სზ-2) და სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1), შეცვლილი კონტურით.

ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N439-18 დადგენილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის“ შესაბამისად, N... საკადასტრო ერთეულის ნაწილზე ვრცელდება სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1), ხოლო ნაწილზე - საცხოვრებელი ზონა 3 (სზ-3).

ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 24 მაისის N14–39 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების“ მე-15 მუხლის მე-8 პუნქტის შესაბამისად, თუ მიწის ნაკვეთი ხვდება ერთზე მეტი კონკრეტული ფუნქციური ზონის მოქმედების არეალში, მაშინ მისი სამშენებლოდ განვითარების განსაზღვრისას არც ერთი ზონის მოთხოვნა არ უნდა დაირღვეს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ერთ-ერთი ზონის ფართობი შეადგენს არანაკლებ მიწის ნაკვეთის 3/4-ს. ასეთ შემთხვევაში, მოქმედებს ამ ზონისთვის განსაზღვრული მოთხოვნები, რ-1-ის რეგლამენტების მოთხოვნათა დაცვით. აღნიშნული რეგულირება არ ვრცელდება განაშენიანების რეგულირების გეგმის ფარგლებში სამშენებლოდ განვითარებისას.

ამავე წერილის თანახმად, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 24 მაისის N14-39 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების“ თანახმად, სარეკრეაციო ზონა 1 (რზ-1) წარმოადგენს სარეკრეაციო ქვეზონას, რომელიც მოიცავს თბილისის განაშენიანებული ტერიტორიის საზღვრებში ან მის გარეთ არსებულ/დაგეგმილ გამწვანებულ ტერიტორიებს (ბაღი, ბულვარი, სკვერი, გაზონი და სხვა მსგავსი, გარდა სხვა სარეკრეაციო ზონებში მოქცეულისა); სარეკრეაციო ზონა 1-ში (რზ-3) დაუშვებელია ყოველგვარი მშენებლობა, გარდა განათების, სარწყავი სისტემის, სარეკლამო ბილბორდის, დეკორატიული გაფორმების ობიექტის, კიბის, საფეხმავლო გზების ან/და ბილიკებისა. ასევე, დასაშვებია ტრანსპორტის გადაადგილებისთვის განკუთვნილი გზის მოწყობა. „განაშენიანების რეგულირების წესების“ შესაბამისად, საცხოვრებელი ზონა 3 (სზ-3) არის დაბალი ინტენსივობის შერეული საცხოვრებელი ქვეზონა, რომელიც მოიცავს საქალაქო განაშენიანებული ტერიტორიების საზღვრებში არსებულ/დაგეგმილ საცხოვრებელი გამოყენების (და მის დამხმარე) ტერიტორიებს. საცხოვრებელ ზონა 3-ში (სზ-3) განაშენიანების დომინირებულ სახეობას შეადგენს შერეული ტიპის საცხოვრებელი სახლები. დასაშვებია ამ წესების N1 დანართით განსაზღვრული ძირითადი და სპეციალური (ზონალური) შეთანხმებით დაშვებული სახეობები და დადგენილია განაშენიანების რეგულირების პარამეტრები.


აღნიშნული წერილით განმცხადებელს დამატებით ეცნობა, რომ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N439-18 დადგენილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის“ მიხედვით, N... საკადასტრო ერთეულზე ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი. დადგენილების N2 დანართის 23-ე მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად, თბილისის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის დამუშავებისას გამოიყო და მის ძირითად ნახაზზე დატანილია შეზღუდვითი ზონები, მათ შორის, სასაფლაოების სანიტარიული არეალ(ებ)ი. სანიტარიული დაცვის არეალები განსაზღვრულია საქართველოში მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად და უზრუნველყოფს დედაქალაქის ტერიტორიაზე შესაბამისი სანიტარიული ნორმების დაცვას. სასაფლაოების სანიტარულ არეალებთან მიმართებით კი, სანიტარიული ზონები დატანილია და მათი შემდგომი განვითარება განისაზღვრება ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2014 წლის 30 დეკემბრის N20-103 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტში სასაფლაოების მოწყობისა და მოვლა-პატრონობის წესის“ შესაბამისად.

წერილში ადმინისტრაციული ორგანო მიუთითებს, რომ ზემოაღნიშნული დადგენილების მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, ახალი სასაფლაო უნდა განლაგდეს ქალაქის გარეუბანში, სულ ცოტა 300 მეტრის დაშორებით საცხოვრებელი შენობებიდან და დასასვენებელი ადგილებიდან, ხოლო არსებული სასაფლაოს მიმდებარედ სასაფლაოს მოწყობისას, თუ ეს მანძილი უკვე არსებულ სასაფლაოსთან მიმართებაში დარღვეულია, დაშორება განისაზღვრება უფლებამოსილი ორგანოს მიერ სასაფლაოს მოწყობის პროექტის შეთანხმებისას.

ზემოაღნიშნული ფაქტობრივი გარემოებებიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ განსახილველ საქმეზე მოსარჩელის ინტერესს წარმოადგენს თბილისში, ...ის მე-3 ჩიხში, N5-ის მიმდებარედ, 714 კვ.მ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარება. მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველია „ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ” საქართველოს კანონი, რომლითაც დაშვებულია თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე ან დაინტერესებული ფიზიკური პირის საკუთრებაში/მართლზომიერ მფლობელობაში არსებული მიწის ნაკვეთის მომიჯნავე, თვითნებურად დაკავებულ მიწის ნაკვეთზე (შენობით ან მის გარეშე) საკუთრების უფლების აღიარება (გარდა ამავე კანონით გათვალისწინებული საგამონაკლისო შემთხვევებისა). მითითებული მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე მოსარჩელეს თავდაპირველად უარი ეთქვა საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის 2019 წლის 7 ივნისის N1509 განკარგულებით, რომელიც სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად, ბათილად იქნა ცნობილი თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 31 ოქტომბრის გადაწყვეტილებით. საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას დაევალა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების შედეგად, კანონით დადგენილ ვადაში, ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა, ზ. ლ-ის მოთხოვნასთან დაკავშირებით. თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2019 წლის 31 ოქტომბრის კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების აღსრულების მიზნით, საკუთრების უფლების აღიარების კომისიამ გამოსცა სადავო 2021 წლის 30 აგვისტოს N1118 განკარგულება, რომლითაც ზ. ლ-ის კვლავ უარი ეთქვა მოთხოვნილ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარებაზე. საგულისხმოა, რომ ორივე ადმინისტრაციული წარმოების შემთხვევაში, კომისიამ ყურადღება გაამახვილა სარეკრეაციო ზონაში მიწის ნაკვეთისა და მასზე განთავსებული შენობა-ნაგებობების ნაწილის მოქცევის ფაქტზე, რაც ცალსახად გამორიცხავდა მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარებას. არცერთი ადმინისტრაციული წარმოების შედეგად, მოპასუხე ადმინისტრაციულ ორგანოს მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის მიზეზად არ მიუთითებია შესაბამისი მიწის ნაკვეთის ნაწილზე სასაფლაოს შეზღუდვის არეალის გავრცელება. მოსარჩელის ინტერესში არსებული მიწის ნაკვეთის ნაწილზე სასაფლაოს შეზღუდვის არეალის გავრცელება ასევე არ გამხდარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ მოცემული დავის უარყოფითად გადაწყვეტის მიზეზი. სასამართლომ გადამწყვეტი მნიშვნელობა მიანიჭა იმ გარემოებას, რომ მოსარჩელის მიერ მოთხოვნილი მიწის ნაკვეთის ძირითადი ნაწილი, ასევე მასზე განლაგებული N1 და N3 შენობების ნაწილი მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში, რაც გამორიცხავს მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების შესაძლებლობას.

საკასაციო პალატა თვლის, რომ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინების კანონიერების შემოწმების მიზნით, პრინციპულია სააპელაციო პალატის მიერ დავის არსებითად გადაწყვეტის შეუძლებლობის საკითხისა და პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნების მართებულობის შეფასება.

საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 372-ე მუხლის თანახმად, საქმის განხილვა სააპელაციო სასამართლოში წარმოებს იმ წესების დაცვით, რაც დადგენილია პირველი ინსტანციით საქმეთა განხილვისათვის. სააპელაციო სასამართლოში, საკასაციო სასამართლოსაგან განსხვავებით, საქმის განხილვა მიმდინარეობს იმ წესების დაცვით, რომელიც გათვალისწინებულია პირველი ინსტანციის სასამართლოსათვის, კერძოდ, სააპელაციო სასამართლო უფლებამოსილია, საქმე განიხილოს არსებითად, გამოიკვლიოს და დაადგინოს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებები და საქმეს მისცეს სამართლებრივი შეფასება. სააპელაციო სასამართლო გასაჩივრებული გადაწყვეტილების კანონიერებასა და დასაბუთებულობას ამოწმებს როგორც ფაქტობრივი, ისე სამართლებრივი თვალსაზრისით, ანუ საქმეს განიხილავს, როგორც ფაქტობრივი გარემოებების დადგენის, ისე მათი სამართლებრივი შეფასების კუთხით. საამისოდ კი სააპელაციო სასამართლოს გააჩნია ყველა ის საპროცესო მექანიზმი, რაც აუცილებელია პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების ყოველმხრივი შემოწმებისა და საქმის სრულყოფილი, კომპლექსური განხილვისათვის. მართალია, სააპელაციო სასამართლო უფლებამოსილია საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნოს პირველი ინსტანციის სასამართლოს, თუმცა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 385-ე მუხლის მეორე ნაწილის თანახმად, მას ასევე შეუძლია არ გადააგზავნოს საქმე უკან და თვითონ გადაწყვიტოს იგი, ანუ არსებითად განიხილოს საქმე და მიიღოს მასზე გადაწყვეტილება. „..სააპელაციო სასამართლოს უფლებამოსილება, თვითონ, პირველი ინსტანციის სასამართლოსთვის საქმის დაბრუნების გარეშე, გადაწყვიტოს საქმე, ემყარება საპროცესო ეკონომიის პრინციპს. სააპელაციო სასამართლო იმ შემთხვევაშია უფლებამოსილი დაუბრუნოს საქმე პირველი ინსტანციის სასამართლოს ხელახლა განსახილველად, როდესაც მას თვითონ არ შეუძლია სრულყოფილად გამოიკვლიოს საქმის ფაქტობრივი გარემოებები ან როდესაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილება იმდენად დაუსაბუთებელია, რომ სააპელაციო სასამართლო ვერ შეამოწმებს მას ფაქტობრივი და სამართლებრივი თვალსაზრისით, ანუ ობიექტურად უნდა არსებობდეს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის პირველი ინსტანციის სასამართლოსათვის უკან გადაგზავნის სამართლებრივი და ფაქტობრივი საფუძველი. საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, არ უნდა დაიკარგოს სააპელაციო სასამართლოს, როგორც ზემდგომი ინსტანციის სასამართლოს, მნიშვნელობა..“ (სუს 2022 წლის 15 დეკემბრის Nბს-488 (2კ-22) განჩინება).

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატა განმარტავს, რომ სააპელაციო ინსტანციაში მართლმსაჯულების განხორციელების არსი მდგომარეობს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ფაქტობრივი და სამართლებრივი თვალსაზრისით შემოწმებაში. საქმის სააპელაციო სასამართლოში განხილვა მიზნად ისახავს პირველი ინსტანციის სასამართლო გადაწყვეტილების კანონიერებისა და დასაბუთებულობის შემოწმების გზით, მხარეთა უფლებების დაცვას. სააპელაციო სასამართლო გასაჩივრებული გადაწყვეტილების კანონიერებასა და დასაბუთებულობას ამოწმებს, როგორც ფაქტობრივი, ისე სამართლებრივი თვალსაზრისით, ანუ საქმეს განიხილავს, როგორც ფაქტობრივი გარემოებების დადგენის, ისე მათი სამართლებრივი შეფასების კუთხით. სააპელაციო სასამართლოს უფლება აქვს დაადგინოს ახალი ფაქტები, ხოლო საქმის მონაწილე პირებს უფლება აქვთ პირველ ინსტანციაში უკვე განხილულთან ერთად სააპელაციო სასამართლოში წარადგინონ ახალი მტკიცებულებები ანუ სააპელაციო სასამართლო, საკასაციო ინსტანციის სასამართლოსგან განსხვავებით, შებოჭილი არაა პროცესუალური შესაძლებლობით, საქმეზე დაადგინოს ფაქტობრივი გარემოებები, გამოითხოვოს და შეაფასოს მტკიცებულებები. „..საკასაციო ინსტანციის სასამართლოსაგან განსხვავებით, რომელიც საკასაციო საჩივარს ამოწმებს მხოლოდ სამართლებრივი, იურიდიული თვალსაზრისით, სააპელაციო ინსტანციის სასამართლო ხელახლა იკვლევს საქმის როგორც ფაქტობრივ, ისე სამართლებრივ საკითხებს. ის გარემოება, რომ სააპელაციო სასამართლო არ ეთანხმება პირველი ინსტანციის სასამართლოს მსჯელობას, თავისთავად არ ქმნის საქმის პირველი ინსტანციის სასამართლოში დაბრუნების საფუძველს..“ (სუს 2021 წლის 2 ივნისის Nბს-568(2კ-კს-20) განჩინება).


საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, მოცემულ შემთხვევაში არ არის დასაბუთებული სააპელაციო სასამართლოს მიერ დავის არსებითად გადაწყვეტის შეუძლებლობა და პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნების აუცილებლობა, მით უფრო იმ პირობებში, როდესაც არ დასტურდება სადავო აქტის გამოცემისას ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან შესაბამის პროცედურათა დარღვევას, რაც უპირობოდ შექმნიდა საქმის ადმინისტრაციულ ორგანოში დაბრუნების წინაპირობას. საქმის პირველი ინსტანციის სასამართლოში დაბრუნების მართებულობას არ ადასტურებს სააპელაციო სასამართლოს მითითება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 385-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტისა და 394-ე მუხლის „ე1“ ქვეპუნქტის დანაწესზე. გადაწყვეტილების დაუსაბუთებლობა (სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის „ე1“ ქვეპუნქტი) არ გამორიცხავს თავად სააპელაციო პალატის მიერ გადაწყვეტილების გამოტანის შესაძლებლობას. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 385-ე მუხლის „ა“ ქვეპუნქტში მითითებული შემთხვევა არ გამორიცხავს თავად სააპელაციო სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების გამოტანას (სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 386-ე მუხლი). სააპელაციო სასამართლოს შეუძლია იმსჯელოს არა მხოლოდ პროცესუალურ დარღვევებზე, არამედ თავად გამოიკვლიოს მტკიცებულებები და დაადგინოს საქმისათვის მნიშვნელოვანი ფაქტობრივი გარემოებები. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 385-ე მუხლის მეორე ნაწილის შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლოს შეუძლია, საქმის ქვედა ინსტანციაში გადაგზავნის გარეშე, თავად გადაწყვიტოს დავა. „..სააპელაციო ინსტანციის სასამართლო საქმის გადასინჯვის დროს განიხილავს როგორც ფაქტის, ისე სამართლის საკითხებს. არასრული (შეზღუდული) აპელაციის მოდელი არ გამორიცხავს ადმინისტრაციული სამართალწარმოების ინკვიზიციურ ელემენტებს, შესაბამისად, პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმების შემთხვევში, სააპელაციო სასამართლოს აქვს შესაძლებლობა თავად გამოიტანოს ახალი გადაწყვეტილება. სააპელაციო ინსტანციაში მართლმსაჯულების განხორციელების არსი მდგომარეობს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ფაქტობრივი და სამართლებრივი ასპექტების შემოწმებაში. სააპელაციო სასამართლო ერთის მხრივ ამოწმებს პირველი ინსტანციის მიერ მტკიცებულებათა გამოკვლევასთან მიმართებით დარღვევების არსებობას და პირველი ინსტანციის მიერ დადგენილი ფაქტების შესახებ მსჯელობას, ხოლო მეორეს მხრივ თავად იკვლევს და აფასებს მტკიცებულებებს, რომელიც აუცილებელია საქმის გარემოებების სრულყოფილად გამოკვლევისათვის..“ (სუს 2021 წლის 2 ივნისის Nბს-568(2კ-კს-20) განჩინება).

გასაჩივრებული განჩინებით სააპელაციო სასამართლო არ დაეთანხმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასკვნებს და საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნა პირველი ინსტანციის სასამართლოს, იმ პირობებში, როდესაც პირველი ინსტანციის სასამართლოსთვის დავალებული საკითხების გამოკვლევის შესაძლებლობა თავად სააპელაციო სასამართლოს გააჩნდა. საყურადღებოა, რომ სააპელაციო პალატის მიერ საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნება პირველი ინსტანციის სასამართლოსათვის, მოტივირებულია საქმის სააპელაციო სასამართლოში განხილვის ეტაპზე წარდგენილი მტკიცებულებებით. სააპელაციო პალატამ დეტალურად მოახდინა სააპელაციო სასამართლოში წარდგენილი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტრანსპორტისა და ურბანული განვითარების სააგენტოს 2022 წლის 13 ივნისისა და 2022 წლის 5 ივლისის წერილების ციტირება, თუმცა მათი შინაარსობრივი ანალიზის გარეშე ჩათვალა, რომ სააპელაციო საჩივრის ფარგლების გათვალისწინებით, მითითებული მტკიცებულებებიდან გამომდინარე, შესაბამისი დასკვნების გაკეთება უნდა უზრუნველყოს საქალაქო სასამართლომ. კერძოდ, სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად ჩათვალა, რომ მოსარჩელის ინტერესში არსებული მიწის ნაკვეთის ნაწილი მოქცეულია სარეკრეაციო ზონაში, რაც ცალსახად გამორიცხავდა შესაბამის ნაწილზე საკუთრების უფლების აღიარებას, ხოლო მიწის ნაკვეთის იმ ნაწილზე, რომელზეც ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი, პირველი ინსტანციის სასამართლოს უნდა ემსჯელა, რამდენად დასაშვები იყო მოთხოვნის დაკმაყოფილება საკუთრების უფლების აღიარების თაობაზე (წერილების შინაარსის მიხედვით, ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2019 წლის 15 მარტის N39-18 დადგენილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის“ შესაბამისად, მოსარჩელის ინტერესში არსებული მიწის ნაკვეთის ნაწილი მოქცეულია საცხოვრებელ ზონაში. ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2016 წლის 24 მაისის N14-39 დადგენილებით დამტკიცებული „ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების“ შესაბამისად, საცხოვრებელ ზონა 3 (სზ-3)-ში დასაშვებია ამ „წესების“ N1 დანართით განსაზღვრული ძირითადი და სპეციალური (ზონალური) შეთანხმებით დაშვებული სახეობები, ხოლო „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის“ მიხედვით, „სასაფლაოს ზონა“ არ არის განსაზღვრული და სასაფლაოს განთავსება დასაშვებია მხოლოდ სპეციალურ ზონა 2-ში (სპეცზ-2). 2019 წლის 15 მარტის N439-18 დადგენილებით დამტკიცებული „დედაქალაქის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის“ მიხედვით, N... საკადასტრო ერთეულზე ვრცელდება სასაფლაოების შეზღუდვის არეალი).

საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ სააპელაციო სასამართლოსგან განსხვავებით, საკასაციო სასამართლოს გააჩნია არა ფაქტობრივი გარემოებების დადგენის, არამედ დადგენილ ფაქტებზე მითითების შესაძლებლობა. ამასთანავე, საკასაციო პალატა არ არის შებოჭილი ქვედა ინსტანციის სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებებით, თუმცა აღნიშნული უფლებამოსილს არ ხდის საკასაციო სასამართლოს, თავადვე დაადგინოს ფაქტობრივი გარემოებები. საკასაციო სასამართლო არ არის ფაქტების დამდგენი სასამართლო. მტკიცებულებათა გამოკვლევასა და ფაქტობრივი გარემოებების დადგენაზე უფლებამოსილია სააპელაციო სასამართლო, რომელიც მტკიცებულებებს აფასებს თავისი შინაგანი რწმენის საფუძველზე და შედეგად, გამოაქვს დასკვნა საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებების არსებობის ან არარსებობის შესახებ. საკასაციო სასამართლო აფასებს არა მტკიცებულებებს, არამედ ამ მტკიცებულებათა სააპელაციო სასამართლოს მიერ შეფასების მართებულობას.

მოცემულ შემთხვევაში, საკასაციო სასამართლო არ ეთანხმება სააპელაციო სასამართლოს შეფასებებს საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტურ საფუძვლებთან დაკავშირებით და შედეგად სააპელაციო სასამართლოს მიერ პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნებას. სააპელაციო სასამართლომ არსებითად უნდა განიხილოს და გადაწყვიტოს მოცემული დავა. შესაბამისად, მოცემულ შემთხვევაში, ვერ შეფასდება საქმეზე სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებები და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებული სამართლებრივი დასკვნები.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, არსებობს ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის საკასაციო საჩივრის ნაწილობრივ დაკმაყოფილების, გასაჩივრებული განჩინების გაუქმებისა და ამავე კოდექსის 412-ე მუხლის საფუძველზე, საქმის ხელახლა განსახილველად სააპელაციო სასამართლოსთვის დაბრუნების წინაპირობები, ვინაიდან სადავო საკითხის გამოკვლევა და შეფასება სააპელაციო სასამართლოს თავადვე შეუძლია.

რაც შეეხება სააპელაციო პალატის მიერ სააპელაციო საჩივრის ფარგლებზე მითითებას: მართალია, სააპელაციო მოთხოვნას წარმოადგენდა საქმის ხელახლა განსახილველად იმავე სასამართლოში დაბრუნება, თუმცა აპელანტი ასევე მიუთითებდა სადავო აქტების უკანონობაზე, რის გამო, სააპელაციო სასამართლო არ იყო შეზღუდული, დავა არსებითად გადაეწყვიტა. საკასაციო პალატის მოსაზრებით, მოსარჩელის სააპელაციო მოთხოვნის პირობებში, სააპელაციო სასამართლოს მიერ მოცემული დავის არსებითად გადაწყვეტა არ უგულებელყოფდა საპროცესო კანონმდებლობით განსაზღვრულ სააპელაციო საჩივრის განხილვის პრინციპებს. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება გაუმართლებელია პროცესის ეფექტურობის, ეკონომიურობის პრინციპიდან გამომდინარე, რაც გულისხმობს დავის დროულად, გონივრულ ვადაში განხილვას და გადაწყვეტას. მნიშვნელოვანია, რომ სააპელაციო საჩივრის ავტორს მოსარჩელე წარმოადგენს, რომლის ინტერესშიც შედის სადავო საკითხის მის სასარგებლოდ, დადებითად გადაწყვეტა. ამდენად, ის გარემობა, რომ სააპელაციო მოთხოვნად მოსარჩელემ მიუთითა საქმის ხელახლა განსახილვლად დაბრუნება საქალაქო სასამართლოსათვის, არ წარმოადგენდა დაბკოლებას სააპელაციო პალატისათვის, თავად ემსჯელა არსებითად სასარჩელო მოთხოვნის საფუძვლიანობაზე.

საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 53-ე მუხლის მე-4 ნაწილის შესაბამისად, განსახილველ საქმეზე გაწეული სასამართლო ხარჯების განაწილების საკითხი გადაწყდეს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებისას.
ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მეორე ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 257-ე, 412-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. კასატორის - ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერთან არსებული თვითნებურად დაკავებულ მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;

2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ივლისის განჩინება და საქმე ხელახალი განხილვის მიზნით დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;

3. მხარეთათვის სახელმწიფო ბაჟის დაკისრების საკითხი გადაწყდეს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებისას;

4. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.




თავმჯდომარე: თამარ ოქროპირიძე




მოსამართლეები: ქეთევან ცინცაძე




გენადი მაკარიძე