საქართველოს უზენაესი სასამართლო
გ ა დ ა წ ყ ვ ე ტ ი ლ ე ბ ა
საქართველოს სახელით
საქმე Nბს-981(კ-22) 25 ივლისი, 2023 წელი
ქ. თბილისი
ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:
თამარ ოქროპირიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ქეთევან ცინცაძე, გენადი მაკარიძე
საქმის განხილვის ფორმა - ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი (მოპასუხე) - საქართველოს გენერალური პროკურატურა

მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე) - მ. ბ-ე

მესამე პირი - საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო

დავის საგანი - მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურება

გასაჩივრებული განჩინება - თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 15 ივნისის განჩინება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2021 წლის 3 თებერვალს მ. ბ-ემ სარჩელით მიმართა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხე ქუთაისის რაიონული პროკურატურის მიმართ და სარჩელის დაზუსტების შემდეგ მოითხოვა: მ. ბ-ის სასარგებლოდ, როგორც რეაბილიტირებული პირისათვის, უკანონო სისხლისსამართლებრივი დევნის, უკანონო პატიმრობისა და უკანონო მსჯავრდების გამო მიყენებული მატერიალური ზიანის - მიუღებელი შემოსავლის 1 991 527. 47 ლარის, დამატებითი სასჯელის სახით გადახდილი 85 954.01 ლარისა და მორალური ზიანის - 50 000 ლარის ანაზღაურების საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის დავალება; მ. ბ-ისათვის, როგორც რეაბილიტირებული პირისათვის, უკანონო სისხლისსამართლებრივი დევნის, უკანონო პატიმრობისა და უკანონო მსჯავრდების გამო, წერილობით ბოდიშის მოხდის დავალება საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის. სარჩელის დაზუსტებასთან ერთად, მოსარჩელემ სათანადო მოპასუხედ მიუთითა საქართველოს გენერალური პროკურატურა.

მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ მ. ბ-ეს 2007 წლის 17 ივლისს წარედგინა ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტების საფუძველზე და დაკავებულ იქნა იმავე დღეს. ამასთან, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს მიერ, 2007 წლის 19 ივლისს, მოსარჩელე მ. ბ-ეს შეეფარდა აღკვეთის ღონისძიება - პატიმრობა. ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენით მოსარჩელე მ. ბ-ე ცნობილ იქნა დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის და სასჯელის სახედ და ზომად საერთო ჯამში განესაზღვრა თავისუფლების აღკვეთა 5 (ხუთი) წლის ვადით, რაც ჩაეთვალა პირობით, 5 წლის გამოსაცდელი ვადით. მასვე აეკრძალა სახელმწიფო სამსახურში საქმიანობა 3 წლით და დამატებითი სასჯელის სახით დაეკისრა ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით. მ. ბ-ე გათავისუფლდა დარბაზიდან. მოსარჩელე სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში იმყოფებოდა 2007 წლის 17 ივლისიდან 2007 წლის 30 აგვისტომდე. საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2007 წლის 11 სექტემბრის ბრძანებით, მოსარჩელე მ. ბ-ისათვის ბრალდების წარდგენის გამო, მას შეუჩერდა ნოტარიუსის უფლებამოსილება. ამასთან, საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2008 წლის 22 სექტემბრის ბრძანებით, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენის საფუძველზე, მას შეუწყდა ნოტარიუსის უფლებამოსილება. ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 9 ნოემბრის განაჩენით დაკმაყოფილდა საქართველოს გენერალური პროკურატურის შუამდგომლობა, გაუქმდა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენი და მოსარჩელე მ. ბ-ე უდანაშაულოდ იქნა ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით წარდგენილ ბრალდებაში და გამართლდა.

მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ უკანონო მსჯავრდების გამო მისი ოჯახი უკიდურესად მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდა, კერძოდ, მისთვის დამატებითი სასჯელის სახით დაკისრებული 50 000 ლარის მოძიების მიზნით, ოჯახმა გაასხვისა საცხოვრებელი ბინა (ქ. ქუთაისი, ... N41, ბ.37), ამასთან გაასხვისა მეუღლის საკუთრებაში რიცხული სახლი მდებარე სოფ. ...ში და მოსარჩელის საკუთრებაში არსებული საცხოვრებელი სახლი მდებარე ქ. ქუთაისში, ... N41, ბინა 38. მოსარჩელის მითითებით, იგი სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში იმყოფებოდა ერთი თვისა და ორი კვირის განმავლობაში, მისივე განმარტებით, არაადამიანურ პირობებში. მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ მის ოჯახს აღარ გააჩნდა რაიმე სახის შემოსავალი, რადგან შემოსავლის ერთადერთ წყაროს თავად მ. ბ-ის სანოტარო საქმიანობა წარმოადგენდა. ამასთან, მოსარჩელის შვილსა და მეუღლეს, სტრესის ნიადაგზე, აღენიშნებოდათ ჯანმრთელობის პრობლემები. 2015 წლის 9 ივლისს მოსარჩელის მეუღლე, ხოლო 2017 წლის 3 აგვისტოს მოსარჩელის მეუღლის დედა გარდაიცვალა. მ. ბ-ის მითითებით, 5-წლიანი პირობითი მსჯავრის გასვლის შემდეგ, რეპუტაციის შელახვის გამო, მისთვის შეუძლებელი გახდა სამსახურის მოძიება, ამიტომ ოჯახი იძულებული გახდა ესარგებლა საბანკო სესხით, იპოთეკით დაიტვირთა მ. ბ-ის საცხოვრებელი ბინა, რომელიც საჩუქრად მიიღო მშობლებისაგან, აგრეთვე, იპოთეკითაა დატვირთული მოსარჩელის სანოტარო ბიურო (მდებარე ქ. ქუთაისში, ...ეს ქ.N... (ყოფ. ...)). მოსარჩელის მითითებით, დამატებითი სასჯელის სახით გადახდილმა თანხამ განიცადა ინფლაცია და 2007 წლის აგვისტოს მდგომარეობით არსებული 50 000 ლარი, საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ცნობით, 2020 წლის 1 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენდა 85 954.01 ლარს. მ. ბ-ემ, წარმოდგენილ მტკიცებულებებზე დაყრდნობით აღნიშნა, რომ მისი ყოველთვიური შემოსავალი 2006 წლის ივნისიდან 2007 წლის მაისის თვის ჩათვლით შეადგენდა 15 608.82 ლარს. 2017 წლის 13 დეკემბერს სს „...ი ბანკსა“ და მოსარჩელის შვილს - კ. ბ-ეს შორის გაფორმდა ხელშეკრულება „საკრედიტო პროდუქტებით მომსახურების შესახებ“ და სს „...ი ბანკის“ მიერ გაიცა სესხი 80 000 ლარის ოდენობით, რომლითაც გადაიფარა წინა წლებში აღებული სხვადასხვა სესხი. მოსარჩელის მითითებით, ოჯახი ვეღარ უმკლავდებოდა სესხის დაფარვას და აღნიშნულთან დაკავშირებით დავა მიმდინარეობდა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოში. მოსარჩელემ, წარმოდგენილ მტკიცებულებებზე დაყრდნობით აღნიშნა აგრეთვე, რომ 2007 წლის 17 ივლისიდან 2020 წლის 09 ნოემბრამდე მიუღებელი შემოსავალი (159 თვის მანძილზე) შეადგენდა 1 991 527.47 ლარს.

მოსარჩელემ მიუთითა საქართველოს კონსტიტუციის მე-18, 42-ე მუხლებზე, სს კოდესის 276-ე მუხლზე, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 208-ე მუხლზე, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-2, 24-ე, 331 მუხლებზე, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე, 411-ე მუხლებზე, „ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციის N7 ოქმზე, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განმარტებებზე საქმეზე „პოღოსიანი და ბაღდასარიანი სომხეთის წინააღმდეგ“, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 219-ე, 227-ე, 228-ე, 223-ე, 165-ე, 188-ე, 221-ე მუხლებზე და აღნიშნა, რომ მოცემულ შემთხვევაში მოსარჩელის მიმართ დამდგარია გამამართლებელი განაჩენი, შესაბამისად, სახეზეა მარეაბილიტირებელი გარემოება, რაც ქმნის მ. ბ-ის სასარგებლოდ იმ ზიანის ანაზღაურების საფუძველს, რაც გამოწვეულია უკანონო ბრალდებითა და აღკვეთის ღონისძიების შეფარდებით. მოსარჩელის მითითებით, უკანონო მსჯავრდების შედეგად მას მიადგა აგრეთვე მორალური ზიანი, რაც შეადგენს 50 000 ლარს.

ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის განჩინებით მ. ბ-ის სარჩელი განსჯადობით განსახილველად გადაეცა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2021 წლის 18 თებერვლის განჩინებით მ. ბ-ის სარჩელი მიღებულ იქნა წარმოებაში. ამავე განჩინებით, ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე, საქმეში მესამე პირად ჩაბმულ იქნა საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილებით მ. ბ-ის სარჩელი ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა. მოპასუხე საქართველოს გენერალურ პროკურატურას დაევალა მოსარჩელე მ. ბ-ის სასარგებლოდ, როგორც რეაბილიტირებული პირისათვის, უკანონო სისხლისსამართლებრივი დევნის, უკანონო პატიმრობისა და უკანონო მსჯავრდების გამო მიყენებული მატერიალური ზიანის - მიუღებელი შემოსავლის 1 431 000 ლარის, დამატებითი სასჯელის სახით გადახდილი 85 954.01 ლარისა და მორალური ზიანის 10 000 ლარის ოდენობით ანაზღაურება. სარჩელი დანარჩენ ნაწილში არ დაკმაყოფილდა.
სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ მოსარჩელე მ. ბ-ეს 2007 წლის 17 ივლისს წარედგინა ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტების საფუძველზე და დაკავებული იქნა იმავე დღეს. ამასთან, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს მიერ, 2007 წლის 19 ივლისს, მოსარჩელე მ. ბ-ეს შეეფარდა აღკვეთის ღონისძიება - პატიმრობა. ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენით მოსარჩელე მ. ბ-ე ცნობილ იქნა დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის და სასჯელის სახედ და ზომად საერთო ჯამში განესაზღვრა თავისუფლების აღკვეთა 5 (ხუთი) წლის ვადით, რაც ჩაეთვალა პირობით, 5 წლის გამოსაცდელი ვადით. მასვე აეკრძალა სახელმწიფო სამსახურში საქმიანობა 3 წლით და დამატებითი სასჯელის სახით დაეკისრა ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით. მ. ბ-ე გათავისუფლდა დარბაზიდან. მოსარჩელე სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში იმყოფებოდა 2007 წლის 17 ივლისიდან 2007 წლის 30 აგვისტომდე. სასამართლოს მიერ დადგენილია აგრეთვე, რომ მოსარჩელე მ. ბ-ემ გადაიხადა მისთვის სასჯელის სახით შეფარდებული ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით.
დადგენილია, რომ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 9 ნოემბრის განაჩენით დაკმაყოფილდა საქართველოს გენერალური პროკურატურის შუამდგომლობა, გაუქმდა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენი და მოსარჩელე მ. ბ-ე უდანაშაულოდ იქნა ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით წარდგენილ ბრალდებაში და გამართლდა.
სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2003 წლის 6 მარტის ბრძანებით მოსარჩელე მ. ბ-ე დაინიშნა ქ. ქუთაისის ნოტარიუსად და 2007 წლის 17 ივლისამდე - მის დაკავებამდე ახორციელებდა ნოტარიუსის უფლებამოსილებებს, ხოლო საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2007 წლის 11 სექტემბრის ბრძანებით, მ. ბ-ისათვის ბრალდების წარდგენის გამო, შეუჩერდა ნოტარიუსის უფლებამოსილება. ამასთან, საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2008 წლის 22 სექტემბრის ბრძანებით, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენის საფუძველზე, შეუწყდა ნოტარიუსის უფლებამოსილება.
საქმეში წარმოდგენილი სსიპ საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის 2007 წლის 15 ივნისის ცნობის საფუძველზე, სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ მ. ბ-ის სანოტარო ბიუროს საშუალო შემოსავალი 2006 წლის ივნისიდან 2007 წლის მაისის ჩათვლით შეადგენდა 15 608.82 ლარს. საქმეში წარმოდგენილი სოციალური და საშემოსავლო გადასახადების დეკლარაციების, ასევე სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2021 წლის 18 იანვრის ცნობის შესაბამისად, მოსარჩელე მ. ბ-ის შემოსავალმა 2006 წელს შეადგინა 164 730 ლარი, ხოლო 2007 წელს - 87 931 ლარი.
ამასთან, შპს „ა...-ის“ დასკვნის თანახმად დგინდება, რომ მ. ბ-ის ყოველთვიური შემოსავალი 2006 - 2007 წლებში ნოტარიუსის თანამდებობაზე შეადგენდა საშუალოდ 12 525.33 ლარს, რის გამოც 159 თვის განმავლობაში, მისთვის ბრალდების წარდგენის, დაკავების, დამნაშავედ ცნობისა და ამ საფუძვლით ნოტარიუსის თანამდებობიდან გათავისუფლების გამო, მოსარჩელის მიუღებელმა შემოსავალმა 159 თვის განმავლობაში შეადგინა 1 991 527.47 ლარი.
საქმეში წარმოდგენილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2021 წლის 4 ნოემბრის ცნობის საფუძველზე სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ 2005 წლის 1 სექტემბრიდან 2007 წლის 30 სექტემბრის ჩათვლით, დღგ-ის 18%-ით დასაბეგრმა ჯამურმა ბრუნვამ შეადგინა 292 739 ლარი, ხოლო დღგ-ის ჩათვლით გათავისუფლებული ბრუნვა იყო 3 864 ლარი.
პირველი ინსტანციის სასამართლომ მიუთითა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 207-ე, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 408-ე, 409-ე 1005-ე მუხლებზე და საქმის ფაქტობრივ გარემოებებზე დაყრდნობით დადგენილად მიიჩნია, რომ მოსარჩელე მ. ბ-ემ გადაიხადა მისთვის, სასჯელის სახით შეფარდებული ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით. პირველი ინსტანციის სასამართლომ საქმეში წარმოდგენილი საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის 2020 წლის 16 დეკემბრის ცნობის საფუძველზე დადგენილად მიიჩნია, რომ 2007 წლის აგვისტოში არსებული 50 000 ლარი, ინფლაციის გათვალისწინებით, 2020 წლის 1 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენდა 85 954.01 ლარს. აღნიშნულის საფუძველზე, სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოსარჩელე მ. ბ-ეს სისხლისსამართლებრივ პასუხისგებაში უკანონოდ მიცემით და უკანონო მსჯავრდებით მიადგა მატერიალური ზიანი 85 954.01 ლარის ოდენობით.
სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა იმ ფაქტობრივ გარემოებაზე, რომ გამამართლებელი განაჩენის შემდგომ მ. ბ-ე დაინიშნა ნოტარიუსის თანამდებობაზე და განაგრძო სანოტარო საქმიანობა. სასამართლომ აღნიშნა, რომ მოსარჩელეს, მის მიმართ წარმოებული სისხლისსამართლებრივი დევნისა და მისი მსჯავრდების გამო, შეეზღუდა სანოტარო საქმიანობიდან შემოსავლის მიღების საშუალება.
სასამართლოს მითითებით, იმ პირობებში, როდესაც მოსარჩელის ყოველთვიური შემოსავლის ოდენობა მის დაკავებამდე და მსჯავრდებამდე არ იყო სტაბილური, ამასთან, იმის გათვალისწინებით, რომ სასამართლო მიუღებელ შემოსავალზე მსჯელობდა მომავალში სავარაუდოდ მისაღებ შემოსავლის ოდენობაზე, მოსარჩელის მიუღებელი შემოსავლის გონივრულ ოდენობად, 2007 წლის 17 ივლისიდან 2020 წლის 9 ნოემბრამდე, მიჩნეული იქნა 1 431 000 ლარი.
რაც შეეხება მოსარჩელის მოთხოვნას მორალური ზიანის ანაზღაურებასთან დაკავშირებით, სასამართლომ აღნიშნა, რომ მორალური ზიანი არაქონებრივ ზიანს წარმოადგენს და მას მატერიალური ეკვივალენტი არ გააჩნია, იგი დაკავშირებულია პირის პატივისა და ღირსების შელახვასთან, განცდილ სტრესთან, შიშთან, უარყოფით ემოციებთან და ა.შ.. სასამართლოს მითითებით, პირის სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა ბუნებრივად იწვევს პირის სტრესს, შიშს, უარყოფით ემოციებს, ლახავს მის პირად და საქმიან რეპუტაციას და ა.შ., თუმცა მორალური ზიანის და მისი ანაზღაურების მოცულობის განსაზღვრისათვის მნიშვნელოვანია ზემოაღნიშნული ფაქტორების ხარისხის, მასშტაბის განსაზღვრა, ასევე პირის მიმართ, სისხლისსამართლებრივი დევნის პროცესში გამოყენებული ღონისძიებების (დაკავება, აღკვეთის ღონისძიებები და ა.შ.) მოცულობის მხედველობაში მიღება. მორალური ზიანის ანაზღაურება ვერ უზრუნველყოფს პირისათვის მიყენებული ფსიქო - ემოციური ზიანის სრულად აღმოფხვრას და პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენას, მაგრამ მის მიზანს შესაბამისი პირის ფსიქო - ემოციური მდგომარეობის გაუმჯობესება და განცდილი სტრესით, შიშით, უარყოფითი ემოციებით მიღებული მდგომარეობის შემსუბუქება წარმოადგენს და მის ოდენობას, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, მთელი რიგი ფაქტორების გათვალისწინებით, განსაზღვრავს სასამართლო.
წარდგენილი მტკიცებულებებითა და დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების საფუძველზე, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და სასამართლოში საქმის განხილვის პერიოდში მოსარჩელე მ. ბ-ის მიმართ გამოყენებული დაკავების, აღკვეთის ღონისძიების - პატიმრობის, ასევე უკანონო მსჯავრდების და აქედან გამომდინარე, მის მიერ განცდილი სტრესის, შიშის და უარყოფითი ემოციების ხარისხის გათვალისწინებით, სასამართლო მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ მორალური ზიანის ანაზღაურებისათვის მოთხოვნილი 50 000 ლარი არ წარმოადგენდა გონივრულ ოდენობას, რის გამოც სარჩელი ამ ნაწილში ნაწილობრივ - 10 000 ლარის ნაწილში დაკმაყოფილდა.
რაც შეეხება მოსარჩელის მოთხოვნას საქართველოს გენერალური პროკურატურის მიერ მისთვის ბოდიში მოხდის ნაწილში, სასამართლომ აღნიშნა, რომ საკანონმდებლო რეგულაციის მიხედვით, უკანონო სისხლისსამართლებრივი დევნის, უკანონო პატიმრობისა და უკანონო მსჯავრდების გამო, რეაბილიტირებული პირისათვის გათვალისწინებული იყო მხოლოდ შესაბამისი კომპენსაციის მიღების უფლება, რომლის გადახდა, მოცემულ შემთხვევაში, სასამართლომ მოსარჩელის სასარგებლოდ მოპასუხე მხარეს დაავალა, რის გამოც ზემოაღნიშნული სასარჩელო მოთხოვნა მიჩნეული იქნა უსაფუძვლოდ.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გასაჩივრდა საქართველოს გენერალური პროკურატურის მიერ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 15 ივნისის განჩინებით საქართველოს გენერალური პროკურატურის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, ძალაში დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილება.
პალატამ დადგენილად მიიჩნია, რომ მოსარჩელე მ. ბ-ეს 2007 წლის 17 ივლისს წარედგინა ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტების საფუძველზე და იმავე დღეს იქნა დაკავებული. ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს მიერ 2007 წლის 19 ივლისს მ. ბ-ეს შეეფარდა აღკვეთის ღონისძიება - პატიმრობა. ამასთან, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენით მოსარჩელე მ. ბ-ე ცნობილ იქნა დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის და სასჯელის სახედ და ზომად საერთო ჯამში განესაზღვრა თავისუფლების აღკვეთა 5 (ხუთი) წლის ვადით, რაც ჩაეთვალა პირობით, 5 წლის გამოსაცდელი ვადით. მასვე აეკრძალა სახელმწიფო სამსახურში საქმიანობა 3 წლით და დამატებითი სასჯელის სახით დაეკისრა ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით. ამასთან, მოსარჩელე მ. ბ-ე გათავისუფლდა დარბაზიდან. მოსარჩელე სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში იმყოფებოდა 2007 წლის 17 ივლისიდან 2007 წლის 30 აგვისტომდე. ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 9 ნოემბრის განაჩენით დაკმაყოფილდა საქართველოს გენერალური პროკურატურის შუამდგომლობა, გაუქმდა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენი და მ. ბ-ე უდანაშაულოდ იქნა ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით წარდგენილ ბრალდებაში და გამართლდა. პალატამ მიიჩნია, რომ სახეზე იყო მოსარჩელის მიმართ მარეაბილიტირებელი გარემოება და შეფასების საგანს წარმოადგენდა მის მიმართ მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურების კანონიერება.
პალატამ მიუთითა საქართველოს კონსტიტუციის მე-18 მუხლზე, ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 207-209-ე მუხლებზე, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 408-ე, 317-ე, 1005-ე მუხლებზე. პალატამ დადგენილად მიიჩნია, რომ მ. ბ-ემ გადაიხადა მისთვის სასჯელის სახით შეფარდებული ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით. პალატამ მხედველობაში მიიღო საქმეში წარმოდგენილი საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის 2020 წლის 16 დეკემბრის ცნობა, რომლის შესაბამისად, 2007 წლის აგვისტოს პერიოდისათვის არსებული თანხა - 50 000 ლარი, ინფლაციის გათვალისწინებით, 2020 წლის 1 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენდა 85 954.01 ლარს. შესაბამისად, პალატამ მიიჩნია, რომ მ. ბ-ეს სისხლისსამართლებრივ პასუხისგებაში უკანონოდ მიცემით და უკანონო მსჯავრდებით მიადგა მატერიალური ზიანი 85 954.01 ლარის ოდენობით. პალატამ აღნიშნა, რომ საფუძველს მოკლებულია საქართველოს გენერალური პროკურატურის მიერ საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 389-ე მუხლზე მითითება და უსაფუძვლოა ის განმარტებაც, რომ თუ ვალდებულება იმთავითვე ეროვნულ ვალუტაში იყო, ვალდებულება იგივე ნომინალით ეროვნულ ვალუტაში უნდა შესრულდეს. პალატამ აღნიშნა, რომ სახელმწიფოს მიმართ ზიანის ანაზღაურების შესახებ ადმინისტრაციულ დავაში დაუშვებელია ზემოაღნიშნული სამოქალაქოსამართლებრივი ნორმის/სტანდარტის გამოყენება, რადგან ხსენებული ნორმა სამოქალაქო სამართლის შემადგენელია, სამოქალაქო ურთიერთობები ნებაყოფლობითია, კერძო ავტონომიურია, სადაც ამ ურთიერთობიდან გამომდინარე რისკები ურთიერთობის მონაწილეზეა, მათ შორისაა, ფულის ერთეულის კურსის ცვლილების რისკი მაშინ, როდესაც მოცემულ დავაში, მხარე ნებაყოფლობით არ შესულა ურთიერთობაში სახელმწიფოსთან, პირიქით, სახელმწიფომ, პროკურატურის სახით, იძულებით, უკანონოდ განახორციელა საპროცესო მოქმდებები მის მიმართ და ამდენად, მხარისათვის მიყენებული ზიანის ოდენობის გამოთვლისას (კურსის ცვლილების გამო) უნდა გავრცელდეს არა სამოქალაქო კოდექსის 389-ე მუხლით გათვალისწინებული სამოქალაქოსამართლებრივი წესი, არამედ სახელმწიფოსაგან დაზარალებული ადამიანის უფლებებზე პრიორიტეტულად ორიენტირებული სამართლიანი წესები. აღნიშნულთან დაკავშირებით პალატამ მიუთითა ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს 2009 წლის 27 აპრილის გადაწყვეტილებაზე (რამიშვილი და კოხრეიძე საქართველოს წინააღმდეგ განაცხადი N1704/06), სადაც N145 პუნქტში განიმარტა, რომ „განმცხადებლის მიერ მოთხოვნილ ფულად კომპენსაციასა და კონვენციის დარღვევას შორის უნდა იყოს კონკრეტული მიზეზობრივი კავშირი. სრული კომპენსაციისთვის (restitutio in integrum) საჭირო თანხის ზუსტი გამოთვლა შეიძლება შეაფერხოს დარღვევით გამოწვეული ზიანის ბუნდოვანებამ. ასეთ შემთხვევაში უნდა გადაწყდეს სამართლიანი დაკმაყოფილების საკითხი როგორც წარსულ, ასევე მომავალ ფულად ზარალთან მიმართებაში. ამ საკითხის გადაწყვეტა წარმოადგენს სასამართლოს დისკრეციას და უნდა იყოს ობიექტური“. ამასთან, საქმეში „ხიზანიშვილი და კანდელაკი საქართველოს წინააღმდეგ“ ევროპულმა სასამართლომ აუცილებლად მიიჩნია საკუთრების ჩამორთმევის სანაცვლოდ ზიანის ანაზღაურება საბაზრო ფასით; საქმეში URBARSKA OBEC TRENCIANSKE BISKUPICE v. SLOVAKIA (74258/01) ევროპულმა სასამართლომ მიუთითა, რომ არ არის სამართლიანი და არღვევს კონვენციას ისეთი ქმედება, როდესაც მესაკუთრეს უნაზღაურდება თანხა და როდესაც მნიშვნელოვანი განსხვავებაა ჩამორთმეული ქონების თავდაპირველ და საბაზრო ღირებულებას შორის. ზიანის თანხის გამოთვლისას ევროპული სასამართლო ასევე აუცილებლად მიიჩნევს მომჩივნის პერსონალური და სოციალური მდგომარეობის გათვალისწინებას (Pyrantiene c. Lithuaanie, par. 60). საქმეში JAMES & OTHERS v. THE UNITED KINGDOM; 8793/79 ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ კომპენსაციის ოდენობაზე შესაძლოა გავლენა მოახდინოს საჯარო ინტერესმა, ეკონომიკურმა რეფორმამ და სოციალურმა სამართლიანობამ.
რაც შეეხება მატერიალური ზიანის - მიუღებელი შემოსავლის 1 431 000 ლარის დაკისრების ნაწილს, პალატამ მიუთითა შრომის უფლებაზე, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 408-ე, 409-ე მუხლებზე და აღნიშნა, რომ ზიანი არის კანონით გათვალისწინებული ანაზღაურებადი სხვაობა „უნდა - ყოფილიყო“ და „არის მდგომარეობას“ შორის (სხვაობის ჰიპოთეზა). პალატამ ყურადღება გაამახვილა იმ დადგენილ გარემოებაზე, რომ საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2007 წლის 11 სექტემბრის ბრძანებით, მ. ბ-ისათვის ბრალდების წარდგენის გამო, შეუჩერდა ნოტარიუსის უფლებამოსილება. ამასთან, საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2008 წლის 22 სექტემბრის ბრძანებით, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენის საფუძველზე, შეუწყდა ნოტარიუსის უფლებამოსილება. გამამართლებელი განაჩენის შემდგომ, მოსარჩელე მ. ბ-ე დაინიშნა ნოტარიუსის თანამდებობაზე და განაგრძო სანოტარო საქმიანობა. პალატამ ყურადღება გაამახვილა საქმეში წარმოდგენილ სსიპ საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის 2007 წლის 15 ივნისის ცნობაზე, რომლის შესაბამისად მოსარჩელე მ. ბ-ის სანოტარო ბიუროს საშუალო შემოსავალი 2006 წლის ივნისიდან 2007 წლის მაისის ჩათვლით შეადგენდა 15 608.82 ლარს, ხოლო საქმეში წარმოდგენილი სოციალური და საშემოსავლო გადასახადების დეკლარაციების, ასევე სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2021 წლის 18 იანვრის ცნობით, მოსარჩელე მ. ბ-ის შემოსავალმა 2006 წელს შეადგინა 164 730 ლარი, ხოლო 2007 წელს - 87 931 ლარი.

პალატამ ყურადღება გაამახვილა აგრეთვე შპს „ა...-ის“ დასკვნაზე, რომლითაც ირკვევა, რომ მისი ყოველთვიური საშუალო შემოსავალი 2006 - 2007 წლებში ნოტარიუსის თანამდებობაზე შეადგენდა საშუალოდ 12 525.33 ლარს, რის გამოც, 159 თვის განმავლობაში, მისთვის ბრალდების წარდგენის, დაკავების, დამნაშავედ ცნობისა და ამ საფუძვლით ნოტარიუსის თანამდებობიდან გათავისუფლების გამო მოსარჩელის მიუღებელმა შემოსავალმა 159 თვის განმავლობაში შეადგინა 1 991 527.47 ლარი. პალატის მოსაზრებით, პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ მართებულად გამახვილდა ყურადღება საქმეში წარდგენილ სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2021 წლის 4 ნოემბრის ცნობაზე, რომლის მიხედვით, 2005 წლის 1 სექტემბრიდან 2007 წლის 30 სექტემბრის ჩათვლით, დღგ-ის 18%-ით დასაბეგრმა ჯამურმა ბრუნვამ შეადგინა 292 739 ლარი, ხოლო დღგ-ის ჩათვლით გათავისუფლებული ბრუნვა იყო 3864 ლარი. შესაბამისად, მოსარჩელის ყოველთვიური შემოსავლის ოდენობა მის დაკავებამდე და მსჯავრდებამდე არ იყო სტაბილური და მერყეობდა 7 000 ლარიდან 15 000 ლარამდე, ზემოთ მითითებული თანხის ოდენობები ნაჩვენები იყო დასაბეგრი სახით. იმის გათვალისწინებით, რომ სასამართლო მიუღებელ შემოსავალზე მსჯელობს მომავალში სავარაუდოდ მისაღებ შემოსავლის ოდენობაზე, სააპელაციო პალატამ, პირველი ინსტანციის სასამართლოს მსგავსად, თანხის საშუალო მაჩვენებლის გათვალისწინებით, მ. ბ-ის მიუღებელ შემოსავლად 2007 წლის 17 ივლისიდან 2020 წლის 9 ნოემბრამდე განსაზღვრა 1 431 000 ლარი (თვეში 9000 ლარის გაანგარიშებით).
რაც შეეხება მითითებას იმ გარემოებაზე, რომ 2007 წლის 17 ივლისის ბრალდებულის დაკავების ოქმსა და ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენში მ. ბ-ე მითითებულია უმუშევრად, პალატამ აღნიშნულთან დაკავშირებით მიიჩნია, რომ გაუგებარია ხსენებულ საპროცესო აქტებში გაკეთებეული ჩანაწერები, რადგან საქმის მასალების თანახმად (ს.ფ. 35, ტ.1), მ. ბ-ე თანამდებობიდან გათავისუფლდა გამამტყუნებელი განაჩენის შემდგომ, 2007 წლის 31 აგვისტოდან, ამდენად, მანამდე გამოტანილ საპროცესო აქტებში მისი უმუშევრად მოხსენიება არ შეესაბამება სინამდვილეს და უნდა აიხსნას ტექნიკური უზუსტობით.
რაც შეეხება მორალური ზიანის ანაზღაურებას, პალატამ აღნიშნა, რომ მართალია მორალური ზიანის ანაზღაურება ვერ უზრუნველყოფს პირისათვის მიყენებული ფსიქო - ემოციური ზიანის სრულად აღმოფხვრას და პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენას, მაგრამ მის მიზანს შესაბამისი პირის ფსიქო - ემოციური მდგომარეობის გაუმჯობესება და განცდილი სტრესით, შიშით, უარყოფითი ემოციებით მიღებული მდგომარეობის შემსუბუქება წარმოადგენს და მის ოდენობას, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, სხვადასხვა ფაქტორის გათვალისწინებით განსაზღვრავს სასამართლო. პირის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნა და მართლმსაჯულების განხორციელება სახელმწიფოს ერთ-ერთ სპეციფიკურ ფუნქციას წარმოადგენს და მისი შედეგის წინასწარ განჭვრეტა შეუძლებელია, რადგან იგი დამოკიდებულია წინასწარ უცნობ ფაქტობრივ, თუ სამართლებრივ გარემოებებზე. შესაბამისად, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და მსჯავრდების საფუძველზე წარმოშობილი უარყოფითი ემოციების, განცდების, თუ სხვა სამართლებრივი შედეგების გარკვეულწილად თმენის ვალდებულება აქვს ყველას, რაც არ გამორიცხავს გამართლებული პირისათვის ზიანის ანაზღაურების ვალდებულებას, თუმცა გავლენას ახდენს მორალური ზიანის ოდენობაზე. პალატამ აღნიშნა, რომ მორალური ზიანის ანაზღაურების მოცულობას განსაზღვრავს სასამართლო მოსარჩელის მოთხოვნის საფუძველზე. მოსარჩელე უფლებამოსილია სარჩელში მიუთითოს ფულადი თანხა, რომელსაც ის ითხოვს მიყენებული სულიერი თუ ფიზიკური ტკივილის კომპენსაციისათვის, მაგრამ ეს მოთხოვნა მოსარჩელის მხოლოდ მოსაზრებაა და ანაზღაურების მოცულობის განსაზღვრა სასამართლოს შეხედულებით უნდა გადაწყდეს. არაქონებრივი ურთიერთობები, თავისთავად, მოკლებულია ეკონომიკურ შინაარსს, არ გააჩნია ღირებულება, სწორედ ამიტომ, ამგვარი ზიანის დამტკიცებისთვის კანონით დაცული უფლების დარღვევაც საკმარისია. მორალური ზიანი გულისხმობს ფიზიკურ და ზნეობრივ - ფსიქოლოგიურ ტანჯვას, რასაც პირი განიცდის ამა თუ იმ სიკეთის, უმეტესწილად არამატერიალურ ფასეულობათა ხელყოფით და მისი ანაზღაურების უმთავრეს ფუნქციას წარმოადგენს, დააკმაყოფილოს დაზარალებული, ზემოქმედება მოახდინოს ზიანის მიმყენებელზე და თავიდან აიცილოს პიროვნული უფლების ხელყოფა სხვა პირების მხრიდან. მორალური ზიანის შეფასებისას სასამართლომ მხედველობაში უნდა მიიღოს დაზარალებულის სუბიექტური დამოკიდებულება ასეთი ზიანის სიმძიმის მიმართ, ასევე, ობიექტური გარემოებები, რითაც შეიძლება მისი ამ კუთხით შეფასება. მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეიძლება დადგინდეს მორალური ზიანის არსებობა და მისი გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების კრიტერიუმები. პალატის მითითებით, მორალური ზიანის ოდენობის განსაზღვრისას სასამართლო მხედველობაში იღებს დაზარალებულის ცხოვრების პირობებს (საოჯახო, ყოფითი, მატერიალური, ჯანმრთელობის მდგომარეობა, სოციალური სტატუსი, ასაკი და ა.შ.), ბრალის ხარისხსა და სხვა გარემოებებს. ვინაიდან მორალური ზიანის ანაზღაურების შემთხვევაში არ ხდება ხელყოფილი უფლების სრული რესტიტუცია, პალატის მითითებით, კომპენსაციის მიზანია მორალური ზიანით გამოწვეული უხერხულობის, ტკივილების, ნეგატიური განცდების შემსუბუქება, დადებითი ემოციების გამოწვევა, რომელიც ეხმარება დაზარალებულს სულიერი გაწონასწორების მიღწევაში, სოციალურ ურთიერთობებში ჩართვაში, რაც მორალური (არაქონებრივი) ზიანის ანაზღაურების სატისფაქციურ ფუნქციას შეადგენს. პალატამ აგრეთვე აღნიშნა, რომ უმთავრესი სიკეთე, რის წინააღმდეგაც შეიძლება მართლსაწინააღმდეგო ქმედება იყოს მიმართული, არის პიროვნება და საკუთრება. ამ ორი უფლების სხვადასხვა კომბინაციამ კი შეიძლება მოგვცეს ცალკე აღებული სამართლებრივი სიკეთე, რომლის დაცვასაც კანონმდებელი სავალდებულოდ მიიჩნევს. პიროვნებაში იგულისხმება გარკვეული სოციალური ღირებულებების მატარებელი ინდივიდი, რომელსაც შეუძლია, ერთი მხრივ, განახორციელოს უფლებები და მეორე მხრივ, აიღოს პასუხისმგებლობა საზოგადოების კონკრეტული წევრების, გარკვეული ჯგუფის ან მთელი საზოგადოების წინაშე. პიროვნების ცნების ქვეშ ერთიანდება ყველა ის სიკეთე, რომელიც მის არსებობას დროსა და სივრცეში უზრუნველყოფს და ასევე ის არამატერიალური კატეგორიები, რომელთა გარეშეც პიროვნება არ არსებობს.
პალატამ მხედველობაში მიიღო ის გარემოება, რომ მოსარჩელე მ. ბ-ეს 2007 წლის 17 ივლისს წარედგინა ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტების საფუძველზე და იმავე დღეს იქნა იგი დაკავებული. ამასთან, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს მიერ, 2007 წლის 19 ივლისს, მოსარჩელე მ. ბ-ეს შეეფარდა აღკვეთის ღონისძიება პატიმრობა. ამასთან, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენით მოსარჩელე მ. ბ-ე ცნობილ იქნა დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის და სასჯელის სახედ და ზომად საერთო ჯამში განესაზღვრა თავისუფლების აღკვეთა 5 (ხუთი) წლის ვადით, რაც ჩაეთვალა პირობით, 5 წლის გამოსაცდელი ვადით. მასვე აეკრძალა სახელმწიფო სამსახურში საქმიანობა 3 წლით და დამატებითი სასჯელის სახით დაენიშნა ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით. შემდგომში მოსარჩელე მ. ბ-ე გათავისუფლდა დარბაზიდან. შესაბამისად, მოსარჩელე სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში იმყოფებოდა 2007 წლის 17 ივლისიდან, 2007 წლის 30 აგვისტომდე. ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 9 ნოემბრის განაჩენით დაკმაყოფილდა საქართველოს გენერალური პროკურატურის შუამდგომლობა, გაუქმდა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენი და მოსარჩელე მ. ბ-ე უდანაშაულოდ იქნა ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით წარდგენილ ბრალდებაში და გამართლდა.
პალატამ აღნიშნა, რომ მოსარჩელე მ. ბ-ის მოთხოვნას მორალური ზიანის ანაზღაურების ნაწილში წარმოადგენდა მოპასუხისათვის 50 000 ლარის დაკისრება. მოთხოვნა დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ - 10 000 ლარის ნაწილში. გადაწყვეტილება მ. ბ-ის მიერ არ გასაჩივრებულა, შესაბამისად, პალატამ იმსჯელა მხოლოდ საქართველოს გენერალური პროკურატურის სააპელაციო საჩივარზე მითითებულ ნაწილში.
პალატამ მხედველობაში მიიღო მ. ბ-ის ოჯახის წევრის, კერძოდ მეუღლის და მეუღლის დედის ჯანმრთელობის მდგომარეობის მკვეთრი გაუარესება, რასაც სავარაუდოდ მოჰყვა მათი გარდაცვალება, ასევე, გაითვალისწინა მოცემულ პერიოდში შვილების მცირე ასაკი და მათი ფსიქოემოციური მდგომარეობა და მართებულად მიიჩნია მორალური ზიანის სახით - 10 000 ლარის დაკისრება მოპასუხისთვის.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 15 ივნისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს გენერალურმა პროკურატურამ. კასატორმა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
კასატორი მიუთითებს საქართველოს კონსტიტუციის მე-18 მუხლზე, საქართველოს ზოგადი ადმინისტარციული კოდექსის 208-ე მუხლზე, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 413-ე, მე-18, 992-ე, 1005-ე მუხლებზე, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 32-ე, 33-ე, მე-3, მე-19, 166-ე, 167-ე მუხლებზე, უდავოდ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებზე და აღნიშნავს, რომ სისხლისსამართლებრივი დევნა და ბრალდებულის მიმართ გამოყენებული იძულების ღონისძიებები ემსახურება სახელმწიფოს ლეგიტიმურ მიზანს - საზოგადოების, მისი წევრების უსაფრთხოების დაცვას. სისხლისსამართლებრივი დევნის საფუძველზე წარმოშობილი უარყოფითი ემოციების, განცდების თუ სხვა სამართლებრივი შედეგების გარკვეულწილად თმენის ვალდებულება აქვს ყველას. ამასთან, წინასწარ ვერ განისაზღვრება კონკრეტული საქმის შედეგი, ვინაიდან მტკიცებულებათა შეფასება გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანისთვის საკმარისობის კუთხით წარმოადგენს მხოლოდ სასამართლოს პრეროგატივას. მორალური ზიანის ანაზღაურების თითოეული შემთხვევა ინდივიდუალურია დამოკიდებულია მრავალ სხვადასხვა პირობაზე. მოსარჩელე უფლებამოსილია სარჩელში მიუთითოს ფულადი თანხა, რომელსაც ის ითხოვს მორალური ზიანის საკომპენსაციოდ, მაგრამ ეს მოთხოვნა მოსარჩელის მხოლოდ მოსაზრებაა და ანაზღაურების მოცულობის განსაზღვრა მთლიანად სასამართლოს გონივრული განსჯისათვის არის მინდობილი. ზიანის ოდენობის განსაზღვრისას მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული ის გარემოება, რომ კომპენსაციის ოდენობა ვერ აღუდგენს დაზარალებულს ხელყოფამდე არსებულ მდგომარეობას, შესაბამისად ოდენობა უნდა გამომდინარეობდეს გონივრული და სამართლიანი განსჯის შედეგად. სწორედ აქედან გამომდინარე, კანონმდებელმა, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 413-ე მუხლში არსებული ჩანაწერით - მორალური ზიანი უნდა ანაზღაურდეს გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების სახით - მიანდო სასამართლოს.
კასატორის მითითებით, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს, პირველი ინსტანციის მსგავსად, საქმის ფაქტობრივ გარემოებებთან ერთად, მხედველობაში არ მიუღია როგორც ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ საქართველოსთან მიმართებით დადგენილი პრაქტიკა ისე, საქართველოს საერთო სასამართლოებში დამკვიდრებული პრაქტიკა. ამასთან, მხედველობის მიღმა დარჩა ის გარემოებაც, რომ მ. ბ-ის მიმართ გამამართლებელი განაჩენი დადგა სწორედ პროკურატურის შუამდგომლობის საფუძველზე (იხ. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2019 წლის 26 ნოემბრის გადაწყვეტილება საქმეზე Nბს-890(კ-18)).
კასატორი მიუთითებს საერთო სასამართლოების სხვადასხვა გადაწყვეტილებაზე, რომლებითაც, სხვადასხვა შემთხვევაში, უკანონო მსჯავრდების შედეგად მიყენებული ზიანის სახით განისაზღვრა თანხის სხვადასხვა ოდენობა. ხსენებულ პრაქტიკაზე დაყრდნობით, აგრეთვე იმის გათვალისწინებით, რომ მ. ბ-ის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნა მიმდინარეობდა 2007 წლის 19 ივლისიდან 2007 წლის 30 აგვისტომდე, კასატორი მიიჩნევს, რომ საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის მორალური ზიანის სახით - 10 000 (ათი ათასი) ლარის დაკისრება უსაფუძვლოა.
კასატორი უთითებს, რომ უსაფუძვლოა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის განჩინებით საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის მ. ბ-ის სასარგებლოდ მატერიალური ზიანის სახით 85 954.01 ლარის დაკისრება და მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 389-ე მუხლზე, რომლის თანახმად, თუ გადახდის ვადის დადგომამდე გაიზარდა ან შემცირდა ფულის ერთეული (კურსი), ან შეიცვალა ვალუტა, მოვალე ვალდებულია გადაიხადოს იმ კურსით, რომელიც შეესაბამება ვალდებულების წარმოშობის დროს. ვალუტის შეცვლისას გადაცვლით ურთიერთობებს საფუძვლად უნდა დაედოს ის კურსი, რომელიც ვალუტის შეცვლის დღეს არსებობდა ფულის ამ ერთეულებს შორის. კასატორი თვლის, რომ უსაფუძვლოა სააპელაციო სასამართლოს მიერ ზემოაღნიშნული ნორმის გამოყენების დაუშვებლობაზე მითითება, ადმინისტრაციული ორგანოსთვის ბუნდოვანია, თუ რა იგულისხმება იძულებით განხორციელბულ, უკანონო საპროცესო მოქმედებებში. საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 207-ე მუხლის თანახმად, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიყენებული ზიანის ანაზღაურებისას გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო კოდექსით დადგენილი წესი. კასატორის მოსაზრებით, მოცემულ დავაში სწორედ აღნიშნული ნორმის საფუძველზე მართებულია საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 389-ე მუხლის გამოყენება. რაც შეეხება სასამართლოს მიერ არგუმენტის გასამყარებლად ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებების („რამიშვილი და კოხრეიძე საქართველოს წინააღმდეგ“ (პუნქტი-145), „ხიზანიშვილი და კანდელაკი საქართველოს წინააღმდეგ“) მოხმობას, კასატორი თვლის, რომ აღნიშნული საქმეები მიმდინარე სადავო საკითხთან მიმართებით არარელევანტურია, პირველ შემთხვევაში საკითხი შეეხებოდა მომჩივნის მოთხოვნას სამედიცინო ხარჯებთან მიმართებით, რაც უარყოფილი იქნა ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ. ხოლო მეორე შემთხვევაში საკითხი შეეხებოდა შენობა-ნაგებობის დემონტაჟის შედეგად კომპენსაციის საკითხს, რაც ასევე უარყოფილი იქნა. კასატორი აღნიშნავს, რომ სამართლიანი დაკმაყოფილების მიკუთვნება არ გახლავთ ავტომატური შედეგი ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ, ადამიანის უფლებათა კონვენციის ან მისი ოქმებით დაცული უფლების დარღვევის დადგენისას. 41-ე მუხლის მიხედვით, სასამართლო სამართლიან დაკმაყოფილებას მიაკუთვნებს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეროვნული სამართალი დარღვევის მხოლოდ ნაწილობრივ გამოსწორების შესაძლებლობას იძლევა და მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს უკანასკნელი „აუცილებლობას წარმოადგენს“. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მე-40 მუხლის პირველი ნაწილის ქვეპუნქტის თანახმად, სასჯელის სახეა ჯარიმა, რომელიც ამავე კოდექსის 41-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, შეიძლება დაინიშნოს როგორც ძირითად, ისე დამატებით სასჯელად. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 42-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, ჯარიმა არის ფულადი გადასახდელი. ამავე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, სასამართლომ განაჩენში უნდა მიუთითოს გადასახდელი ჯარიმის ოდენობა ლარებში. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 274-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტის თანახმად, გამამტყუნებელ განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილში აღინიშნება, იმ სასჯელის სახე და ზომა, რომელიც ბრალდებულს დაენიშნა თითოეული დანაშაულისათვის, მოსახდელი სასჯელის საბოლოო ზომა. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 280-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, დაჯარიმებისა და სხვა ქონებრივი სახდელის ნაწილში განაჩენის აღსასრულებლად იწერება სააღსრულებო ფურცელი. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 317-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, ვალდებულების წარმოშობისთვის აუცილებელია მონაწილეთა შორის ხელშეკრულება, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ვალდებულება წარმოიშობა ზიანის მიყენების (დელიქტის), უსაფუძვლო გამდიდრების ან კანონით გათვალისწინებული სხვა საფუძვლებიდან. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 976-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, პირს, რომელმაც სხვას ვალდებულების შესასრულებლად რაიმე გადასცა, შეუძლია მოსთხოვოს ვითომ- კრედიტორს (მიმღებს) მისი უკან დაბრუნება, თუ ვალდებულება გარიგების ბათილობის ან სხვა საფუძვლის გამო არ არსებობს, არ წარმოიშობა ან შეწყდა შემდგომში, ხოლო „ბ“ ქვეპუნქტის თანახმად, ვალდებულების საწინააღმდეგოდ ისეთი შესაგებელი იქნა წარდგენილი, რომ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში გამორიცხულია მოთხოვნის წარდგენა.
კასატორი მიუთითებს იმ დადგენილ გარემოებაზე, რომ მოსარჩელემ დამატებითი სასჯელის სახით დაკისრებული თანხა - 50 000 ლარი გადაიხადა, გარდა ამისა, სადავო არ არის ის გარემოება, რომ არსებობდა კანონიერ ძალაში შესული განაჩენი, რომელიც აღსრულდა შესაბამისი წესით და მ. ბ-ის დამატებითი სასჯელის სახით დაკისრებული თანხა 50 000 ლარის ოდენობით შეტანილი იქნა აღსრულების ეროვნული ბიუროს ანგარიშზე. კასატორი აღნიშნავს, რომ ჯარიმა, როგორც სასამართლო განაჩენით შეფარდებული დამატებითი სასჯელი, აღსრულდა სააღსრულებო ფურცლის საფუძველზე და თანხა გადაირიცხა სახელმწიფო ბიუჯეტში, შესაბამისად, მოთხოვნა ვერ იქნება მიმართული საქართველოს გენერალური პროკურატურის მიმართ.
რაც შეეხება საქართველოს გენერალურ პროკურატურისათვის მ. ბ-ის სასარგებლოდ მიუღებელი შემოსავლის სახით 1 431 000 ლარის დაკისრებას, კასატორის მოსაზრებით, აღნიშნულიც უსაფუძვლოა, იგი მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე, 105-ე მუხლებზე, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-17 თავზე და აღნიშნავს, რომ თბილისის სააპელაციო სასამართლომ გასაჩივრებულ განჩინებაში, მსგავსად პირველი ინსტანციის სასამართლოსი, ყურადღება გაამახვილა მოსარჩელის მიერ წარმოდგენილ შპს „ა...-ის“ დასკვნაზე, რომლის შესაბამისად მ. ბ-ის ყოველთვიური შემოსავალი 2006-2007 წლებში ნოტარიუსის თანამდებობაზე შედაგენდა საშუალოდ 12 525.33 ლარს. ასევე, სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2021 წლის 04 ნოემბრის ცნობაზე, რომლის მიხედვითაც 2005 წლის 01 სექტემბრიდან 2007 წლის 30 სექტემბრის ჩათვლით, დღგ-ს 18% -ით დასაბეგრმა მ. ბ-ის ჯამურმა ბრუნვამ შეადგინა 292 739 ლარი, ხოლო დღგ-ს ჩათვლით გათავისუფლებული ბრუნვა იყო 3864 ლარი. თუმცა სასამართლოს ყურადღება არ გაუმახვილებია საქმეში წარმოდგენილ სხვა მტკიცებულებებზე და არ შეუფასებია მტკიცებულებები ერთობლიობაში. კერძოდ, შეფასების მიღმაა დატოვებული სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2021 წლის 08 ივლისის ცნობა, რომლის თანამხად, მ. ბ-ის მიერ 2005 წლის 1 იანვრიდან 2007 წლის 31 ივლისამდე პერიოდში ხელფასის სახით მიღებული შემოსავლების შესახებ ინფორმაცია არ იძებნება. ამასთან, ყურადღების მიღმა დარჩა 2007 წლის 17 ივლისის ბრალდებულის დაკავების ოქმი, სადაც მითითებულია, რომ მ. ბ-ე იყო უმუშევარი, ასევე, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენი, სადაც ასევე მითითებულია დაუსაქმებელი. 2019 წლის 21 ნოემბრის დადგენილება დაზარალებულად ცნობის შესახებ, რომლის მე-7 გვერდზე, მითითებულია, რომ მ. ბ-ემ 2007 წლის 21 ივნისს დაწერა განცხადება ნოტარიუსის თანმდებობის დატოვების შესახებ, ხოლო პასუხისგებაში იქნა მიცემული 2007 წლის 17 ივლისს ეს გარემოება კი მიუთითებს იმაზე, რომ მცდარია სააპელაციო სასამართლოს მითითება, მ. ბ-ის უმუშევრობასთან დაკავშირებით „ტექნიკურ უზუსტობაზე“. კასატორი მსჯელობს მიუღებელი შემოსავლის არსზე საქართველოს კანონმდებლობისა თუ დადგენილი სასამართლოს პრატიკის შესაბამისად და აღნიშნავს, რომ ზიანის ანაზღაურებისათვის აუცილებელია აშკარა მიზეზობრივი კავშირის დადგენა მოთხოვნილ ზიანსა და სავარაუდო დარღვევას შორის. სასამართლო არ უნდა დაკმაყოფილდეს უმნიშვნელო კავშირით სავარაუდო დარღვევასა და ზიანს შორის, არც ვარაუდებს უნდა დაეყრდნოს იმის შესახებ, თუ რას შეიძლებოდა ჰქონოდა ადგილი. სასამართლოს ამგვარი მიდგომა და გადაწყვეტილება კი სრულიად გაუგებარი, უსაფუძვლო და დაუსაბუთებელია და კასატორის მოსაზრებით, უნდა გაუქმდეს.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 14 სექტემბრის განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 26 ოქტომბრის განჩინებით საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 15 ივნისის განჩინებაზე, მიჩნეულ იქნა დასაშვებად და დადგინდა მხარეთა დასწრების გარეშე საქმის განხილვა.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:
ზეპირი მოსმენის გარეშე, საქმის მასალების შესწავლის, გასაჩივრებული განჩინების კანონიერებისა და საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობის შემოწმების შედეგად, საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ.
საკასაციო პალატა საქმის მასალებით დადგენილად მიიჩნევს შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებს:
სსიპ საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის 2014 წლის 04 თებერვლის N16/608 ცნობით დასტურდება, რომ საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2003 წლის 6 მარტის N38 §21 ბრძანების საფუძველზე, მ. ბ-ე დაინიშნა ქ. ქუთაისის ნოტარიუსად.
მ. ბ-ეს 2007 წლის 17 ივლისს წარედგინა ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტების (1999 წლის რედაქციით - ყალბი დოკუმენტის დამზადება და გამოყენება, რამაც მნიშვნელოვანი ზიანი გამოიწვია; თაღლითობა, ესე იგი მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრების მიზნით, წინასწარი შეთანხმებით ჯგუფის მიერ, არაერთგზის, დიდი ოდენობით სხვისი ნივთისა და ქონებრივი უფლების მიღება მოტყუებით).
ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენით მოსარჩელე მ. ბ-ე ცნობილ იქნა დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის და სასჯელის სახედ და ზომად საერთო ჯამში განესაზღვრა თავისუფლების აღკვეთა 5 (ხუთი) წლის ვადით, რაც ჩაეთვალა პირობით, 5 წლის გამოსაცდელი ვადით. მასვე აეკრძალა სახელმწიფო სამსახურში საქმიანობა 3 წლით და დამატებითი სასჯელის სახით დაენიშნა ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით. ამასთან, მოსარჩელე მ. ბ-ე გათავისუფლდა დარბაზიდან. მოსარჩელე სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში იმყოფებოდა 2007 წლის 17 ივლისიდან 2007 წლის 30 აგვისტომდე.
სს ს...ს ბანკის 2007 წლის 29 აგვისტოს სალაროს შემოსავლის N58/5579 ორდერით დასტურდება, რომ მ. ბ-ის მეუღლის მიერ გადახდილია მოსარჩელის მიმართ სასჯელის სახით შეფარდებული ჯარიმა 50 000 ლარის ოდენობით, აღნიშნულს ადასტურებს აგრეთვე, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს აღსრულების ეროვნული ბიუროს იმერეთის, რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანებით სააღსრულებო ბიუროს 2021 წლის 05 ივლისის ცნობა.
სსიპ საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის 2014 წლის 04 თებერვლის N16/608 ცნობით დასტურდება, რომ საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2007 წლის 11 სექტემბრის N66 §10 ბრძაანების საფუძველზე, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 184-ე მუხლის შესაბამისად, ნოტარიუს მ. ბ-ეს, სასამართლოს მიერ საქმის განხილვამდე, შეუჩერდა ნოტარიუსის უფლებამოსილება, ხოლო, საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2008 წლის 22 სექტემბრის N74 §1 ბრძანების საფუძველზე, 2007 წლის 31 აგვისტოდან, „ნოტარიატის შესახებ“ საქართველოს კანონის 21-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად და ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენის საფუძველზე, მ. ბ-ე გათავისუფლდა დაკავებული თანამდებობიდან და შეუწყდა ნოტარიუსის უფლებამოსილება.
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 9 ნოემბრის განაჩენით დაკმაყოფილდა საქართველოს გენერალური პროკურატურის შუამდგომლობა, გაუქმდა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენი და მოსარჩელე მ. ბ-ე უდანაშაულოდ იქნა ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით წარდგენილ ბრალდებაში და გამართლდა.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სახელმწიფო ორგანოთა და მოსამსახურეთა მიერ უკანონოდ მიყენებული ზიანის სახელმწიფო სახსრებიდან ანაზღაურება აღიარებული და გარანტირებულია საქართველოს კონსტიტუციის მე-18 მუხლის მე-4 ნაწილით.

საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 208-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, სახელმწიფოს, ადმინისტრაციული ორგანოს, აგრეთვე მისი თანამდებობის პირის ან სხვა სახელმწიფო მოსამსახურის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის განხორციელებისას მიყენებული ზიანისათვის პასუხისმგებელია სახელმწიფო, ხოლო ამავე კოდექსის 207-ე მუხლით განისაზღვრა კერძო სამართალში დადგენილი პასუხისმგებლობის ფორმების, პრინციპებისა და საფუძვლების გავრცელება სახელმწიფოს პასუხისმგებლობის შემთხვევებზეც, გარდა იმ გამონაკლისებისა, რომლებიც ამავე კოდექსით არის დადგენილი.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლის პირველ ნაწილზე, რომლის თანახმად, თუ სახელმწიფო მოსამსახურე განზრახი ან უხეში გაუფრთხილებლობით არღვევს თავის სამსახურებრივ მოვალეობას სხვა პირთა მიმართ, მაშინ სახელმწიფო ან ის ორგანო, რომელშიც მოსამსახურე მუშაობს, ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი. განზრახვის ან უხეში გაუფრთხილებლობის დროს მოსამსახურე სახელმწიფოსთან ერთად სოლიდარულად აგებს პასუხს. მოცემულ შემთხვევაში, პროკურატურისათვის ზიანის ანაზღაურების დაკისრების სამართლებრივ საფუძველს ქმნის საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლის მე-3 ნაწილი. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლის მე-3 ნაწილის თავისებურება მდგომარეობს იმაში, რომ ზიანი ანაზღაურდება მიუხედავად ზიანის მიმყენებლის ბრალისა, ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის დაკმაყოფილების საკმარის საფუძველს ქმნის ქმედების უკანონობა და პირის მარეაბილიტირებლი გარემოების არსებობა. კანონმდებლობა არ შეიცავს მარეაბილიტირებელი გარემოების ჩამონათვალს, თუმცა უდავოა, რომ ასეთ გარემოებას განეკუთვნება გამამართლებელი განაჩენის არსებობა, რომელიც პირის არაბრალეულობასა და უდანაშაულობას ადასტურებს. მოცემულ შემთხვევაში დადგენილია, რომ ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 30 აგვისტოს განაჩენით მოსარჩელე მ. ბ-ე ცნობილ იქნა დამნაშავედ, ხოლო ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2020 წლის 9 ნოემბრის განაჩენით მ. ბ-ე უდანაშაულოდ იქნა ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“, „ბ“ და მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტებით წარდგენილ ბრალდებაში და გამართლდა. ის გარემოება, რომ მოსარჩელე ცნობილ იქნა უდანაშაულოდ და გამართლდა წარდგენილ ბრალდებაში წარმოადგენს მისი რეაბილიტაციის საფუძველს, რის გამოც საკასაციო სასამართლო იზიარებს განსახილველ შემთხვევაში მ. ბ-ის სასარგებლოდ საქართველოს გენერალური პროკურატურისთვის მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურების დაკისრების მართლზომიერებას.
სამოქალაქო კოდექსის 408-ე მუხლის შესაბამისად, იმ პირმა, რომელიც ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი, უნდა აღადგინოს ის მდგომარეობა, რომელიც იარსებებდა, რომ არ დამდგარიყო ანაზღაურების მავალდებულებელი გარემოება. ამავე კოდექსის 411-ე მუხლის თანახმად კი, ზიანი უნდა ანაზღაურდეს არა მხოლოდ ფაქტობრივად დამდგარი ქონებრივი დანაკლისისთვის, არამედ მიუღებელი შემოსავლისთვისაც. მიუღებლად ითვლება შემოსავალი, რომელიც არ მიუღია პირს და რომელსაც იგი მიიღებდა, ვალდებულება ჯეროვნად რომ შესრულებულიყო.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 411-ე მუხლით განსაზღვრული მიუღებელი შემოსავალი წარმოადგენს სავარაუდო შემოსავალს, განაცდურ ქონებრივ ნამეტს, რომელიც შესაძლოა მიღებულიყო სამოქალაქო ბრუნვის ნორმალური განვითარების შემთხვევაში და რომლის ანაზღაურებაც მოსარჩელის კომერციულ ინტერესში შედის. სავარაუდოა შემოსავალი, რომლის მიღებაც მოსალოდნელი იყო. იმისათვის, რომ შემოსავალი მიუღებლად ჩაითვალოს, მას პირდაპირი და უშუალო კავშირი უნდა ჰქონდეს ზიანის ანაზღაურებაზე პასუხისმგებელი პირის მართლსაწინააღმდეგო ქმედებასთან. პირდაპირ კავშირში იგულისხმება მოვლენების ისეთი ლოგიკური ბმა, რომელიც არ ტოვებს შემოსავლის მიღების რეალურ შესაძლებლობასთან დაკავშირებით ეჭვის საფუძველს. მხედველობაშია მისაღები მტკიცების ტვირთის ობიექტური და სამართლიანი განაწილება, ზიანის მიყენების ფაქტის, ასევე განცდილი ზიანის ოდენობის მტკიცების ტვირთი ასეთ შემთხვევაში მოსარჩელეს აკისრია. ამასთან, მოსალოდნელი შემოსავალი ობიექტური მოცემულობით უნდა შეფასდეს და არა სუბიექტური დამოკიდებულებით. შემოსავლის მიუღებლობა დასტურდება იმგვარი მტკიცებულებებით, რომლებიც ქმნიან ქონებრივი ნამეტის მიღების მოსალოდნელობასთან დაკავშირებით ობიექტურ, რეალურ სურათს და არა ვარაუდს, ალბათობას შემოსავლის მიღების თაობაზე (სუსგ 2019 წლის 15 მაისის საქმე Nბს-740-736(კ-17)). მიუღებელი შემოსავლის ოდენობის გამოთვლისას კიდევ უფრო მეტ მნიშვნელობას იძენს ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნისგან განუყოფელი პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენის პრინციპი, რომელიც ემსახურება მხოლოდ მტკიცებულებებით დადასტურებული განაცდური ქონებრივი ნამეტის ანაზღაურებასა და პირის უსაფუძვლო გამდიდრების თავიდან აცილებას. განსახილველ საქმეში, ნოტარიუსი მ. ბ-ის მოთხოვნას შეადგენს იმ შემოსავლის ანაზღაურება, რომელსაც იგი მიიღებდა მისთვის უკანონო მსჯავრდების გამო საქმიანობის შეზღუდვის პერიოდში - 2007 წლის 17 ივლისიდან 2020 წლის 9 ნოემბრამდე. მოცემულ შემთხვევაში, მ. ბ-ის მიმართ მატერიალური ზიანი გამოხატულია სამუშაოს დაკარგვითა და სისხლისსამართლებრივი დევნის პერიოდში ხელფასის მიუღებლობით. პალატა აღნიშნავს, რომ ხელფასი წარმოადგენს მუშაკის მიერ შესრულებული სამუშაოს შედეგად მიღებულ ანაზღაურებას, რაც მოსარჩელემ ვერ მიიღო მისგან დამოუკიდებელი მიზეზით, კერძოდ, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და აღნიშნულთან დაკავშირებით მისი სამუშაოდან გათავისუფლების გამო. შესაბამისად, მ. ბ-ის სარჩელი მატერიალური ზიანის (მიუღებელი ხელფასის ოდენობით) მოპასუხისათვის დაკისრების თაობაზე საფუძვლიანია.

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 412-ე მუხლის მიხედვით, ანაზღაურებას ექვემდებარება მხოლოდ ის ზიანი, რომელიც მოვალისათვის წინასწარ იყო სავარაუდო. აღნიშნული ნორმა მოვალეს ათავისუფლებს ისეთი რისკებისაგან, რაც მიუღებელია ქონებრივი პასუხისმგებლობის ჩვეულებრივი პრინციპებისათვის. მოვალემ ზიანი ყოველთვის უნდა აანაზღაუროს, მაგრამ ვალდებულებით ნაკისრი რისკის ფარგლებში, მოსარჩელემ უნდა დაამტკიცოს, რომ მის მიერ განცდილი ზიანი არის ვალდებულების დარღვევის ჩვეულებრივი და ნორმალური შედეგი. ზიანის სავარაუდობა დგინდება გონივრულობის თვალსაზრისით და არ განისაზღვრება დამრღვევის სუბიექტური შესაძლებლობებით და/ან დაზარალებულის სუბიექტური შეხედულებებით. ამდენად, ანაზღაურებას დაქვემდებარებული ზიანის დადგენის კრიტერიუმია არა მისი წარმოშობის ზოგადი შესაძლებლობის არსებობა, არამედ მოვალისთვის წინასწარ სავარაუდოობა. ზიანის სავარაუდოობის გონივრულობის განსასაზღვრად დასაშვებია დაზარალებულის მიერ წარსულში განხორციელებული, ასევე განუხორციელებელი მოქმედებების გათვალისწინება (იხ. სუს 2021 წლის 21 ივნისის Nბს-1031(კ-20) განჩინება).
კასატორი მიუთითებს, რომ სააპელაციო სასამართლოს ყურადღების მიღმა უსაფუძვლოდ დარჩა საქმეში დაცული ის დოკუმენტაცია, რომელთა შესაბამისად, მ. ბ-ე იყო უმუშევარი. აღნიშნულთან დაკავშირებით საკასაციო პალატა იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებას და აღნიშნავს, რომ საქმეში დადგენილადაა ცნობილი მ. ბ-ის 2003 წლის 6 მარტს ნოტარიუსის თანამდებობაზე დანიშვნის ფაქტი, ამასთან, დადგენილია, რომ მ. ბ-ე თანამდებობიდან გათავისუფლდა გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანის შემდგომ, 2007 წლის 31 აგვისტოდან, ამასთან საქმეში დაცული დოკუმენტაციით დგინდება მ. ბ-ის შემოსავლის ოდენობები სხვადასხვა პერიოდის განმავლობაში - 2005 წლიდან 2007 წლამდე. ყოველივე ზემოაღნიშნული ადასტურებს მ. ბ-ის დასაქმებულის სტატუსს, ხოლო აღნიშნულს ვერ გააქარწყლებს მოსარჩელის მიმართ გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანამდე გაცემული რამდენიმე საპროცესო დოკუმენტი, რომელთა შინაარში არსებული ცდომილება, სააპელაციო სასამართლოს მსგავსად, საკასაციო პალატა თვლის, რომ წარმოადგენს ტექნიკურ უზუსტობას.
საქმეში დაცული სსიპ საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის 2007 წლის 15 ივნისის ცნობით დასტურდება, რომ 2006 წლის ივნისიდან 2007 წლის მაისის თვის ჩათვლით მ. ბ-ის სანოტარო ბიუროს ყოველთვიური საშუალო შემოსავალი შეადგენდა 15 608.82 ლარს. სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2021 წლის 18 იანვრის N21-11/1378 ცნობით დასტურდება, რომ მ. ბ-ის შემოსავალი 2006 წელს შეადგენდა 164 730 ლარს, ხოლო 2007 წელს - 87 931 ლარს. შპს „ა...-ის“ დასკვნის შესაბამისად, მ. ბ-ის ყოველთვიური საშუალო შემოსავალი 2006-2007 წლებში ნოტარიუსის თანამდებობაზე შეადგენდა საშუალოდ 12 525.33 ლარს, მიუღებელი შემოსავლები დაანგარიშდა 2007 წლის 17 ივლისიდან 2020 წლის 9 ნოემბრამდე პერიოდზე (159 თვე) და შეადგინა 1 991 527.47 ლარი. სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2021 წლის 4 ნოემბრის ცნობის შესაბამისად, 2005 წლის 1 სექტემბრიდან 2007 წლის 30 სექტემბრის ჩათვლით, დღგ-ის 18%- ით დასაბეგრმა ჯამურმა ბრუნვამ შეადგინა 292 739 ლარი, ხოლო დღგ-ის ჩათვლით გათავისუფლებული ბრუნვა იყო 3 864 ლარი. განსახილველ შემთხვევაში, მ. ბ-ის მიუღებელი შემოსავლის ასანაზღაურებელი ზიანის ოდენობასთან დაკავშირებით ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა სწორად აღნიშნეს, რომ მოსარჩელის ყოველთვიური შემოსავლის ოდენობა მის დაკავებამდე და მსჯავრდებამდე არ იყო სტაბილური და მერყეობდა 7 000 ლარიდან 15 000 ლარამდე, ხოლო ზემოაღნიშნული თანხის ოდენობები ნაჩვენები იყო დასაბეგრი სახით. საკასაციო პალატა თვლის, რომ ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა, საშუალო მაჩვენებლის გათვალისწინებით, სწორად განსაზღვრეს ზიანის თანხის ოდენობა, შესაბამისად, მართებულია 2007 წლის 17 ივლისიდან 2020 წლის 9 ნოემბრამდე მ. ბ-ის მიუღებელ შემოსავლად 1 431 000 ლარის განსაზღვრა და მოსარჩელის სასარგებლოდ აღნიშნული თანხის ანაზღაურების დავალება მოპასუხისათვის.

საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ უკანონო ბრალდების შედეგად დამდგარ, ასანაზღაურებელ ზიანში მოიაზრება როგორც მატერიალური ასევე მორალური ზიანი, რადგან პირის თავისუფლების ხელყოფას და ხელშეუხებლობის დარღვევას, როგორც წესი, თან სდევს პირის პატივისა და ღირსების, საქმიანი რეპუტაციის და კანონით დაცული სხვა უფლებების შელახვა. არაქონებრივი ზიანი ვლინდება პირის მორალურ განცდებში, რომელიც შესაძლოა დაკავშირებული იყოს აქტიური საზოგადოებრივი ცხოვრების წესის გაგრძელების შეუძლებლობასთან, პირის პატივის, ღირსებისა და საქმიანი რეპუტაციის შელახვასთან და სხვ., თუმცა ანაზღაურებას ექვემდებარება არა ყველა სახის მორალური ზიანი, არამედ მხოლოდ ის, რომლის ანაზღაურებაც მოქმედი კანონმდებლობით (სამოქალაქო კოდექსის 413-ე მუხ.) არის გათვალისწინებული (სუსგ 2015 წლის 4 ივნისის საქმე №ბს-485-474(2კ-14)).

უკანონო ბრალდების/პატიმრობის ან მსჯავრდების საქმეებთან მიმართებაში სასამართლოს მიერ არამატერიალური (მორალური) ზიანის თანხის ოდენობის განსაზღვრა ხორციელდება თითოეულ საქმეში ინდივიდუალურად, საქმის ფაქტობრივი გარემოებების, მორალური ზიანის მიმართ დაზარალებულის სუბიექტური დამოკიდებულების, ობიექტური გარემოებების (დაზარალებულის საოჯახო, ყოფითი, მატერიალური, ჯანმრთელობის მდგომარეობა, ასაკი და ა.შ.) და სხვა ფაქტორების გათვალისწინებით (Patsuria v. Georgia; Nikolaishvili v. Georgia; Jashi v. Georgia). მორალური ზიანის ანაზღაურების შემთხვევაში არ ხდება ხელყოფილი უფლების რესტიტუცია, რადგან მიყენებულ ზიანს ფულადი ეკვივალენტი არ გააჩნია. კომპენსაციის მიზანია მორალური ზიანით გამოწვეული ტკივილების, ნეგატიური განცდების შემსუბუქება, დადებითი ემოციების გამოწვევა, რომელიც ეხმარება დაზარალებულს სულიერი გაწონასწორების მიღწევაში, სოციალურ ურთიერთობებში ჩართვაში, რაც მორალური (არაქონებრივი) ზიანის ანაზღაურების სატისფაქციურ ფუნქციას შეადგენს (სუსგ №ბს-972-936(3კ-08), 2009 წლის 8 აპრილი.).
სააპელაციო პალატამ სწორად აღნიშნა, რომ მორალური ზიანის ოდენობის განსაზღვრისას სასამართლო მხედველობაში იღებს დაზარალებულის ცხოვრების პირობებს (საოჯახო, ყოფითი, მატერიალური, ჯანმრთელობის მდგომარეობა, სოციალური სტატუსი, ასაკი და ა.შ.), ბრალის ხარისხს და სხვა გარემოებებს. ვინაიდან მორალური ზიანის ანაზღაურების შემთხვევაში არ ხდება ხელყოფილი უფლების სრული რესტიტუცია, კომპენსაციის მიზანია მორალური ზიანით გამოწვეული უხერხულობის, ტკივილების, ნეგატიური განცდების შემსუბუქება, დადებითი ემოციების გამოწვევა, რომელიც ეხმარება დაზარალებულს სულიერი გაწონასწორების მიღწევაში, სოციალურ ურთიერთობებში ჩართვაში.
სისხლისსამართლებრივი დევნისა და სასამართლოში საქმის განხილვის პერიოდში მოსარჩელე მ. ბ-ის დაკავების, მის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების - პატიმრობის გამოყენების, ასევე უკანონო მსჯავრდების ხანგრძლივობისა (13 წელზე მეტი) და აქედან გამომდინარე, მის მიერ განცდილი სტრესის, შიშის და უარყოფითი ემოციების ხარისხის გათვალისწინებით, საკასაციო პალატა იზიარებს ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მოსაზრებას, რომ მორალური ზიანის ასანაზღაურებლად მოპასუხისათვის 10 000 ლარის დაკისრება მიყენებული არაქონებრივი ზიანის ანაზღაურების მიზნების პროპორციულია და ექცევა გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების კრიტერიუმებში. კასატორი ვერ ასაბუთებს მოსარჩელის სასარგებლოდ დაკისრებული თანხის ოდენობის არაპროპორციულობას დარღვეულ უფლებასთან მიმართებით.
ამასთან, საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი, კასატორისათვის მ. ბ-ის სასარგებლოდ მატერიალური ზიანის სახით 85 954,01 ლარის დაკისრების ნაწილში, საფუძვლიანია და უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ სკ-ის 411-ე მუხლი ითვალისწინებს ქონებრივი ზიანის ორ სახეს: ფაქტობრივად დამდგარ (რეალურ) ქონებრივ დანაკლისსა და მიუღებელ შემოსავალს. სკ-ის 408.1 მუხლის მიხედვით, ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა მიმართულია პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენისკენ. ამდენად, საკასაციო პალატა განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, რომ ზიანის მოცულობა უნდა განისაზღვროს მხოლოდ ობიექტური კრიტერიუმებით, ისე, რომ ამას არ მოჰყვეს დაზარალებულის უსაფუძვლო გამდიდრება, პირის იმაზე უკეთეს ქონებრივ მდგომარეობაში აღმოჩენა, ვიდრე იგი იქნებოდა ზიანის გამომწვევი ქმედების არ არსებობის შემთხვევაში (სუსგ Nბს-1031(კ-20), 21.06.2021წ.). სკ-ის 412-ე მუხლიდან გამომდინარე ანაზღაურებას ექვემდებარება მხოლოდ ის ზიანი, რომელიც მოვალისათვის წინასწარ იყო სავარაუდო. ყურადღება უნდა მიექცეს იმას, თუ რამდენად მოსალოდნელი იყო შემოსავლის მიღება (სუსგ Nას-945-895-2015, 14.03.2016წ.)
მოცემულ შემთხვევაში, დადგენილია რომ მ. ბ-ეს დამატებითი სასჯელის სახით დაეკისრა 50 000 ლარის გადახდა, რაც გადაიხადა ეროვნულ ვალუტაში, 50 000 ლარის ოდენობით.

სააპელაციო პალატა დაეყრდნო საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის 2020 წლის 16 დეკემბრის ცნობას (რომლითაც დგინდება, რომ 2007 წლის აგვისტოს პერიოდში არსებული თანხა - 50 000 ლარი, ინფლაციის გათვალისწინებით, 2020 წლის 1 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენდა 85 954.01 ლარს) და მიიჩნია, რომ მ. ბ-ეს, დამატებითი სასჯელის გადახდით, მიადგა მატერიალური ზიანი 85 954.01 ლარის ოდენობით. საკასაციო პალატა არ იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მითითებულ შეფასებას და მიიჩნევს, რომ ფულის მსყიდველობითუნარიანობის ცვალებადობა არ ქმნის ფაქტობრივად დამდგარი ზიანის ოდენობის გადაფასების საფუძველს. აღნიშნული ცვლილებების მიუხედავად ფულის მსყიდველობითუნარიანობა ნომინალის მიხედვით განისაზღვრება.
მოპასუხისათვის, ინფლაციის გათვალისწინებით, დამატებით თანხის დაკისრების საფუძვლიანობას ვერ ადასტურებს აგრეთვე სააპელაციო სასამართლოს მიერ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკაზე მითითება. საფუძველსაა მოკლებული ევროპული სასამართლოს მიერ საკუთრების ჩამორთმევის სანაცვლოდ ზიანის საბაზრო ფასით ანაზღაურებაზე მითითების მოხმობა, რამეთუ განსახილველ საქმეში, მათ შორის, დავის საგანს შეადგენს დამატებითი სასჯელის სახით გადახდილი თანხის ანაზღაურება, რაც შემხებლობაში არ არის საკუთრების ჩამორთმევასთან. უძრავი ქონების საბაზრო ღირებულება, სასჯელის სახით გადასახდელი თანხისგან განსხვავებით, არ წარმოადგენს დროში მყარად დადგენილ ოდენობას, იგი იცვლება ქვეყნაში არსებული ეკონომიკური და ფინანსური ვითარების შესაბამისად, სწორედ აღნიშნულიდან გამომდინარეობს ევროპული სასამართლოს მიდგომა საკუთრების ჩამორთმევის სანაცვლოდ ზიანის საბაზრო ფასით ანაზღაურებასთან დაკავშირებით, რაც ვერ გავრცელდება ფაქტობრივად დამდგარი ზიანის - სასჯელის სახით გადახდილი თანხის ანაზღაურების შემთხვევაზე.
ამდენად, საკასაციო პალატა თვლის, რომ მ. ბ-ეს უნდა აუნაზღაურდეს ფაქტობრივად დამდგარი (რეალური) ქონებრივი დანაკლისი, რაც გამოიხატება მის მიერ, დამატებითი სასჯელის სახით გადახდილი თანხის ოდენობაში. შესაბამისად, საფუძველსაა მოკლებული სასჯელის სახით გადახდილ თანხასთან (50 000 ლარი) ერთად მოპასუხისათვის დამატებით თანხის ( 35 954.01 ლარი, ჯამში 85 954.01 ლარი) დაკისრება.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 411-ე მუხლის საფუძველზე, არსებობს საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივრის ნაწილობრივ დაკმაყოფილებისა და მოსარჩელის სასარგებლოდ დამატებითი სასჯელის სახით გადახდილი თანხის 85 954.01 ლარის ოდენობით ანაზღაურების მოპასუხისთვის დაკისრების ნაწილში, გასაჩივრებული განჩინების გაუქმების საფუძველი.
ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:
სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მეორე ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 411-ე მუხლით და
გ ა დ ა წ ყ ვ ი ტ ა:

1. საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;

2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 15 ივნისის განჩინება, მოსარჩელის სასარგებლოდ დამატებითი სასჯელის სახით გადახდილი თანხის 85 954.01 ლარის ოდენობით ანაზღაურების მოპასუხისთვის დაკისრების ნაწილში, და ამ ნაწილში მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება;

3. მ. ბ-ის სარჩელი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;

4. დაევალოს მოპასუხე საქართველოს გენერალურ პროკურატურას მოსარჩელე მ. ბ-ის სასარგებლოდ დამატებითი სასჯელის სახით გადახდილი თანხის - 50 000 ლარის ანაზღაურება;

5. საქართველოს გენერალური პროკურატურის საკასაციო საჩივარი დანარჩენ ნაწილში არ დაკმაყოფილდეს და ამ ნაწილში უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 15 ივნისის განჩინება;

6. მხარეები გათავისუფლებულნი არიან სახელმწიფო ბაჟის გადახდის ვალდებულებისაგან;

7. საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე: თამარ ოქროპირიძე




მოსამართლეები: ქეთევან ცინცაძე



გენადი მაკარიძე