ას-577-545-2011 23 მაისი, 2011 წელი
ქ. თბილისი

სამოქალაქო საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

პ. ქათამაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი)

ვ. როინიშვილი, ბ. ალავიძე


საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი განხილვის გარეშე

საკასაციო საჩივრის ავტორი _ ა. თ-შვილი

მოწინააღმდეგე მხარე _ შპს “ჩ. წ-ი”

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2011 წლის 16 თებერვლის გადაწყვეტილება

კასატორის მოთხოვნა _ გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება

დავის საგანი _ საზოგადოებიდან პარტნიორის გარიცხვა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2010 წლის 14 ივლისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას სარჩელით მიმართა შპს “ჩ. წ-მა” მოპასუხე ა. თ-შვილის მიმართ. მოსარჩელემ მოითხოვა მოპასუხის საზოგადოების პარტნიორობიდან გარიცხვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2010 წლის 18 ნოემბრის გადაწყვეტილებით შპს “ჩ. წ-ის” სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
საქალაქო სასამართლომ მიუთითა საქმის მასალებით დადგენილ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე:
შპს “ჩ. წ-ის” (ს/კ 229283398) პარტნიორებს წარმოადგენენ ა. თ-შვილი _ წილით 20%, ი. გ-იანი _ წილით 54%, გ. ლ-ძე _ წილით 21% და ვ. კ-ძე – წილით 5%. აღნიშნული, გარდა მხარეთა ახსნა-განმარტებებისა, დასტურდება ამონაწერით მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრიდან;
შპს “ჩ. წ-ი” სამეწარმეო რეესტრში რეგისტრაციიდან _ 1999 წლის 6 მაისიდან, სახელის შეცვლამდე ცნობილი იყო საფირმო სახელწოდებით შპს “ქ-ი” და მის ერთადერთ დამფუძნებელსა და პარტნიორს წარმოადგენდა ა. თ-შვილი;
საქმეში წარდგენილი ხელშეკრულების (სანოტარო აქტის) ასლით დადასტურდა იმ გარემოების არსებობა, რომ 2008 წლის 4 ივლისს ა. თ-შვილსა და შპს “ჩ. წ-ს” შორის სანოტარო ფორმის დაცვით დაიდო გარიგება (ხელშეკრულება) უძრავი ქონების ნასყიდობის თაობაზე. ამ ხელშეკრულებაში ნასყიდობის საგნის შესახებ მიეთითა შემდეგი ტექსტი (ციტატა): “ნასყიდობის საგანს წარმოადგენს უძრავი ქონება, კერძოდ, შენობა-ნაგებობა _ საამქრო 1002.5, საოფისე ფართი _ 157.7, საყარაულო _ 17.28, რომლებიც მდებარეობს: დუშეთი, .... ნასყიდობის საგნის მახასიათებლებია: ა) საკუთრების განყოფილება _ სარეგისტრაციო ზონა დუშეთი, კოდი ..., სექტორი ..., კოდი ..., კვარტლის ¹28, ნაკვეთის ¹001, დაზუსტებული ფართობი 18303 კვ.მ., მისამართი _ ...; შენობა-ნაგებობა _ საამქრო 1002.5, საოფისე ფართი _ 157.7, საყარაულო _ 17.28; ნაკვეთის წინა ¹71/16/01/001; უფლება: საკუთრება; ნაკვეთის ფუნქცია არასასოფლო-სამეურნეო; ბ) მესაკუთრის განყოფილება: თ-შვილი ა.” (ციტატის დასასრული);
ა. თ-შვილსა და შპს “ჩ. წ-ს” შორის სანოტარო ფორმის დაცვით 2008 წლის 4 ივლისს დადებული უძრავი ქონების ნასყიდობის შესახებ ხელშეკრულების საფუძველზე, შპს “ჩ. წ-ი” საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულია შემდეგ მისამართზე: ..., მდებარე, 18303 კვ.მ ფართის მქონე ¹001 მიწის ნაკვეთისა და მასზე განლაგებული შენობა ნაგებობების _ 1002.5 კვ.მ ფართის მქონე საამქროს, 157.7 კვ.მ მოცულობის მქონე საოფისე ფართისა და 17.28 კვ.მ ფართის, აგრეთვე, საყარაულოს დანიშნულების მქონე შენობის მესაკუთრედ (მიწის (უძრავი ქონების) სარეგისტრაციო (სკადასტრო) ¹...). აღნიშნული მხარეთა ახსნა-განმარტებების გარდა, ასევე დადასტურდა ამონაწერით საჯარო რეესტრიდან;
მცხეთის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 8 დეკემბრის განაჩენით დამტკიცდა პროკურორსა და ა. თ-შვილს შორის 2009 წლის 8 დეკემბერს დადებული საპროცესო შეთანხმება, რომლის თანახმად, ა. თ-შვილი ცნობილი იქნა დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-3 ნაწილის “ბ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის და საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 55-ე საფუძველზე, განესაზღვრა თავისუფლების აღკვეთა 5 (ხუთი) წლის ვადით, რაც საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 63-64-ე მუხლების საფუძველზე ჩაეთვალა პირობით მსჯავრად და გამოსაცდელ ვადად დაუწესდა 5 (ხუთი) წელი. ამასთან, ა. თ-შვილს დამატებით სასჯელად დაეკისრა ჯარიმა _ 50000 (ორმოცდაათი ათასი) ლარის გადახდა. განაჩენში გადმოცემულ იქნა შემდეგი (ციტატა): “2008 წლის 4 ივლისს შპს ,,ჩ. წ-სა” და მოქალაქე ა. თ-შვილს შორის გაფორმებულ იქნა უძრავი ქონების, რომელიც მდებარეობს დუშეთის რაიონის სოფელ ..., სარეგისტრაციო კოდი ..., ნოტარიული წესით ყიდვა-გაყიდვის ხელშეკრულება, რის საფუძველზეც შპს “ჩ. წ-ის” დირექტორმა გ. ლ-ძემ, ნოტარიუს სოსო მუმლაძის თანდასწრებით, ა. თ-შვილს, დუშეთის რაიონის სოფელ ... მდებარე 18303 (თვრამეტი ათას სამას სამი) კვ.მ. მიწის ნაკვეთში და მასზედ დამაგრებული შენობა-ნაგებობის სანაცვლოდ გადაუხადა 54900 (ორმოცდათოხმეტი ათას ცხრაასი) აშშ დოლარი და იმავე დღეს აღნიშნული ხელშეკრულების საფუძველზე მოხდა ქონების რეგისტრაცია შპს “ჩ. წ-ის” სახელზე საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს დუშეთის სარეგისტრაციო სამსახურში. უძრავ ქონებას შეეცვალა სარეგისტრაციო კოდი და დარეგისტრირდა 71/32/28/005 კოდით, ხოლო თავდაპირველი კოდი საჯარო რეესტრმა არ გააუქმა. 2009 წლის 4 იანვარს ა. თ-შვილმა, რომელმაც იცოდა, რომ მის მიერ ნასყიდობის ხელშეკრულების საფუძველზე უკვე გაყიდული იყო დუშეთის რაიონის სოფელ ... მდებარე მიწის ნაკვეთი და მასზე დამაგრებული შენობა-ნაგებობები, განიზრახა მოტყუებით, მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრების მიზნით შპს “ჩ. წ-ის” კუთვნილ ქონებაზე კვლავ ქონებრივი უფლების მიღება. განზრახვის სისრულეში მოყვანის მიზნით, ა. თ-შვილმა იმავე დღეს განცხადებით მიმართა დუშეთის სარეგისტრაციო სამსახურს, სადაც დაურთო ძველი დოკუმენტაცია და კვლავ მოითხოვა მის სახელზე საკუთრების უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტის, ამონაწერის გაცემა უკვე გასხვისებული და დარეგისტრირებული შპს “ჩ. წ-ის” კუთვნილ უძრავ ქონებაზე. დუშეთის სარეგისტრაციო სამსახურის თანამშრომლებმა ა. თ-შვილის განცხადებისა და მასზე დართული დოკუმენტაციის შესწავლისას გამოიჩინეს რა უყურადღებობა, კერძოდ, არ გადაამოწმეს უძრავი ქონების საკუთრების სრული დოკუმენტაცია და არ შეადარეს იგი ამ სამსახურში არსებულ მონაცემთა ბაზაში, ა. თ-შვილის სახელზე კვლავ გაიცა საჯარო რეესტრის ამონაწერი შპს “ჩ. წ-ის” კუთვნილ უძრავ ქონებაზე (18303 (თვრამეტი ათას სამას სამი) კვ.მ. მიწის ნაკვეთსა და შენობა-ნაგებობებზე), რითაც მოტყუებით მოიპოვა სხვის ნივთზე ქონებრივი უფლება” (ციტატის დასასრული);
ა. თ-შვილმა, მცხეთის რაიონულ სასამართლოში აღძრა სარჩელი საჯარო რეესტრის წინააღმდეგ და მოითხოვა შპს “ჩ. წ-ის” საკუთრებად რეგისტრირებული უძრავი ქონების მიმართ არსებული სარეგისტრაციო მონაცემების ბათილად ცნობა, ამასთან, ა. თ-შვილმა საჩივრით მიმართა საქართველოს მთავარ პროკურორს და მოითხოვა შპს “ჩ. წ-ის” ერთ-ერთი პარტნიორის გ. ლ-ძის მხრიდან იარაღის და დანარჩენ პარტნიორთა მხრიდან სიტყვიერი მუქარით ხელშეკრულების იძულებით დადების ფაქტთან დაკავშირებით წინასწარი გამოძიების დაწყება;
2010 წლის 11 ივლისს ჩატარდა შპს “ჩ. წ-ის” პარტნიორთა კრება და 80%-ის მფლობელმა პარტნიორებმა მიიღეს გადაწყვეტილება საზოგადოებიდან 20% წილის მესაკუთრე ა. თ-შვილის გარიცხვის თაობაზე. აღნიშნული მხარეთა ახსნა-განმარტებების გარდა, ასევე დადასტურდა შპს “ჩ. წ-ის” 2010 წლის 11 ივლისის პარტნიორთა კრების ¹2 ოქმით.
რაც შეეხება დადგენილ სადავო ფაქტობრივ გარემოებებს, საქალაქო სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის მტკიცება, რომ ა. თ-შვილის მხრიდან საზოგადოებას მიადგა ზიანი. სასამართლომ მიუთითა, რომ 2008 წლის 4 ივლისს დადებული უძრავი ქონების ნასყიდობის შესახებ ხელშეკრულების დადების შემდეგ, დაუშვა რა შეცდომა საჯარო რეესტრმა, ა. თ-შვილის განცხადების საფუძველზე, უკვე შპს “ჩ. წ-ის” კუთვნილი უძრავი ქონება ისე, რომ არ გაუუქმებია ამ საზოგადოების საკუთრების უფლება, 2009 წლის იანვრის თვეში აღრიცხა მოცემული დავის მოპასუხე ა. თ-შვილის საკუთრებად. ამ სახით განხორციელებული რეგისტრაცია არსებობდა და ა. თ-შვილი შპს “ჩ. წ-ისათვის” მიყიდული უძრავი ქონების მესაკუთრედ პარალელურ რეჟიმში რეგისტრირებული იყო 2009 წლის 5 ნოემბრამდე, ვიდრე არ გაუქმდა ა. თ-შვილის საკუთრების უფლების მარეგისტრირებელი ჩანაწერები. ამ ხნის განმავლობაში ა. თ-შვილის მხრიდან, ადგილი არ ჰქონია მის სახელზე შეცდომით რეგისტრირებული და შპს “ჩ. წ-ის” კუთვნილი ქონების რეალიზაციის და ან უფლებრივად დატვირთვის გზით რაიმე სარგებლის მიღების მცდელობის ფაქტს. საჯარო რეესტრში არსებული ცდომილება გასწორდა ჯერ კიდევ ა. თ-შვილის მიმართ განაჩენის გამოტანამდე (2009 წლის 8 დეკემბრამდე) _ 2009 წლის 5 ნოემბერს.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ ა. თ-შვილის ქმედებით მოსარჩელეს ზიანი არ მიდგომია. ამასთან, სასამართლომ აღნიშნა, რომ საზოგადოებისათვის ზიანის მიყენების ფაქტის დამადასტურებელი მტკიცებულებები მოსარჩელემ ვერ წარადგინა, რის გამოც მოსარჩელემ ვერ უზრუნველყო მასზე, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის პირველი ნაწილით განაწილებული მტკიცების ვალდებულების შესრულება და ვერ დაადასტურა მოპასუხის ბრალეულობით გამოწვეული ზიანის არსებობა.
სასამართლომ განმარტა, რომ შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება წარმოადგენს სამეწარმეო საზოგადოებას, რომელიც შექმნილია პარტნიორების მიერ კაპიტალის გაერთიანების შედეგად. თუმცა, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება არის იურიდიული პირი და მას აქვს დამოუკიდებელი სამარლებრივი მდგომარეობა, ფაქტობრივად, მის უკან დგანან პარტნიორები, რომლებიც “მათი წილის შესაბამისად” იღებენ გადაწყვეტილებებს საერთო კრებაზე და განსაზღვრავენ საზოგადოების საქმიანობის პოლიტიკას. სასამართლომ მიუთითა, რომ პარტნიორთა ურთიერთდამოკიდებულება უნდა ხასიათდებოდეს ნდობის მაღალი ხარისხით, წინააღმდეგ შემთხვევაში შეუძლებელია საზოგადოების მიერ იმ მიზნის მიღწევა და პარტნიორთა ნების განხორციელება, რომ მოგებაზე ორიენტირებული საქმიანობიდან (მეწარმეობიდან) საწარმომ მიაღწიოს წარმატებას და მისგან პარტნიორებმა მიიღონ სარგებელი.
სასამართლომ არ გაითვალისწინა მოსარჩელის მითითება პარტნიორთა შორის არსებულ უთანხმოებაზე და სერიოზულ დაპირისპირებაზე და განმარტა, რომ მხოლოდ უთანხმოება და უნდობლობა ვერ გახდებოდა პარტნიორის გარიცხვის საფუძველი, ვინაიდან ამ დროს გადამწყვეტი მნიშვნელობა უნდა მინიჭებოდა იმ გარემოებას, თუ რა ჰქონდა საფუძვლად პარტნიორთა უნდობლობას. სასამართლომ განმარტა, რომ საზოგადოებიდან პარტნიორის გარიცხვა მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში იყო დასაშვები. პარტნიორის საზოგადოებიდან გარიცხვის საფუძველი შეიძლებოდა გამხდარიყო პარტნიორის კანონსაწინააღმდეგო და საზოგადოების ინტერესებისათვის აშკარად საზიანო ქმედება.
სასამართლოს მითითებით, მოცემულ საქმეზე არ დასტურდებოდა ა. თ-შვილის მხრიდან შპს “ჩ. წ-ისათვის” ზიანის მომტანი ქმედების განხორციელება, ამასთან, საზოგადოების საზიანო მოქმედებებად ვერ ჩაითვლებოდა საზოგადოების რომელიმე პარტნიორის ქმედებასთან დაკავშირებით პროკურატურისადმი მიმართვა და ან თვით საზოგადოების ან მისი ინტერესის წინააღმდეგ სასამართლოში დავის წარმოება.
ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით სასამართლომ მიიჩნია, რომ არ არსებობდა ის განსაკუთრებული ვითარება, რაც შეუძლებელს გახდიდა ა. თ-შვილის მოსარჩელე საზოგადოების პარტნიორად დარჩენას და მოსარჩელე საზოგადოებას, “მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონის მე-91 მუხლის მე-6 პუნქტის “ბ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სამართლებრივი საფუძვლით, მოპასუხის საზოგადოებიდან გარიცხვის შესაძლებლობა ექნებოდა (ტომი 1, ს.ფ. 169-275).
პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება შპს “ჩ. წ-მა” სააპელაციო წესით გაასაჩივრა. აპელანტმა მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილება (ტომი 1, ს.ფ. 281-293).
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2011 წლის 16 თებერვლის გადაწყვეტილებით შპს “ჩ. წ-ის” სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების შეცვლით მიღებულ იქნა ახალი გადაწყვეტილება, შპს “ჩ. წ-ის” სარჩელი დაკმაყოფილდა და ა. თ-შვილი გაირიცხა საზოგადოების პარტნიორობიდან.
სააპელაციო სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა საქმის მასალებით დადგენილ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე:
შპს “ჩ. წ-ის” (ს/კ 229283398) პარტნიორებს წარმოადგენენ ა. თ-შვილი _ 20% წილის მფლობელი, ი. გ-იანი _ 54% წილის მფლობელი, გ. ლ-ძე – 21% წილის მფლობელი და ვ. კ-ძე - 5% წილის მფლობელი;
2008 წლის 4 ივლისს ა. თ-შვილსა და შპს “ჩ. წ-ს” შორის სანოტარო ფორმის დაცვით დაიდო გარიგება (ხელშეკრულება) უძრავი ქონების ნასყიდობის თაობაზე. ამ ხელშეკრულებაში ნასყიდობის საგნად განისაზღვრა უძრავი ქონება, კერძოდ, შენობა-ნაგებობა _ საამქრო 1002.5, საოფისე ფართი _ 157.7, საყარაულო _ 17.28, რომლებიც მდებარეობს: დუშეთი, ..., შემდეგი მახასიათებლებით: სარეგისტრაციო ზონა დუშეთი, კოდი ..., სექტორი _ ..., კოდი ..., კვარტლის ¹28, ნაკვეთის ¹001, დაზუსტებული ფართობი 18303 კვ.მ., მისამართი _ ...; შენობა-ნაგებობა _ საამქრო 1002.5, საოფისე ფართი _ 157.7, საყარაულო _ 17.28; ნაკვეთის წინა ¹71/16/01/001; უფლება: საკუთრება; ნაკვეთის ფუნქცია არასასოფლო-სამეურნეო;
მცხეთის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 8 დეკემბრის განაჩენით დამტკიცდა პროკურორსა და ა. თ-შვილს შორის 2009 წლის 8 დეკემბერს დადებული საპროცესო შეთანხმება, რომლის თანახმად, ა. თ-შვილ ცნობილი იქნა დამნაშავედ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მე-3 ნაწილის “ბ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის და საქართველოს სსკ-ის 55-ე საფუძველზე, განესაზღვრა თავისუფლების აღკვეთა 5 (ხუთი) წლის ვადით, რაც საქართველოს სსკ-ის 63-64-ე მუხლების საფუძველზე ჩაეთვალა პირობით მსჯავრად და გამოსაცდელ ვადად დაუწესდა 5 (ხუთი) წელი. ამასთან, ა. თ-შვილს დამატებით სასჯელად დაეკისრა ჯარიმა _ 50000 (ორმოცდაათი ათასი) ლარის გადახდა;
მცხეთის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 8 დეკემბრის განაჩენის თანახმად, ა. თ-შვილმა, განიზრახა მოტყუებით, მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრების მიზნით შპს “ჩ. წ-ის” კუთვნილ ქონებაზე კვლავ ქონებრივი უფლების მიღება. განზრახვის სისრულეში მოყვანის მიზნით, ა. თ-შვილმა, უძრავი ქონების გასხვისებისთანავე განცხადებით მიმართა დუშეთის სარეგისტრაციო სამსახურს, სადაც დაურთო ძველი დოკუმენტაცია და კვლავ მოითხოვა მის სახელზე საკუთრების უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტის, ამონაწერის გაცემა უკვე გასხვისებული და დარეგისტრირებული შპს “ჩ. წ-ის” კუთვნილ უძრავ ქონებაზე. დუშეთის სარეგისტრაციო სამსახურის თანამშრომლებმა ა. თ-შვილის განცხადებისა და მასზე დართული დოკუმენტაციის შესწავლისას გამოიჩინეს რა უყურადღებობა, კერძოდ, არ გადაამოწმეს უძრავი ქონების საკუთრების სრული დოკუმენტაცია და არ შეადარეს იგი ამ სამსახურში არსებულ მონაცემთა ბაზაში, ა. თ-შვილის სახელზე კვლავ გასცეს საჯარო რეესტრის ამონაწერი შპს “ჩ. წ-ის” კუთვნილ უძრავ ქონებაზე (18303 კვ.მ მიწის ნაკვეთსა და შენობა-ნაგებობებზე);
ა. თ-შვილმა, მცხეთის რაიონულ სასამართლოში აღძრა სარჩელი საჯარო რეესტრის წინააღმდეგ და მოითხოვა შპს “ჩ. წ-ის” საკუთრებად რეგისტრირებულ უძრავი ქონებაზე სარეგისტრაციო მონაცემების ბათილად ცნობა;
ა. თ-შვილმა საჩივრით მიმართა საქართველოს მთავარ პროკურორს და მოითხოვა შპს “ჩ. წ-ის” ერთ-ერთი პარტნიორის გ. ლ-ძის მხრიდან იარაღის და დანარჩენ პარტნიორთა მხრიდან სიტყვიერი მუქარით ხელშეკრულების იძულებით დადების ფაქტთან დაკავშირებით წინასწარი გამოძიების დაწყება;
შპს “ჩ. წ-ის” 2010 წლის 11 ივლისის პარტნიორთა კრებაზე მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება საზოგადოებიდან ა. თ-შვილის გარიცხვის თაობაზე;
პარტნიორთა გარიცხვის საკითხი საზოგადოების წესდებით მოწესრიგებული არ არის. ამასთან, შპს ,,ჩ. წ-ის” წესდების მე-14 მუხლის პირველი ნაწილის ,,ა” ქვეპუნქტის თანახმად, საზოგადოების პარტნიორი ვალდებულია თავისი ქმედებით არ შელახოს საზოგადოების იმიჯი და ზიანი არ მიაყენოს საზოგადოებას.
სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ ,,მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონის თანახმად, დასაშვებია პარტნიორის საზოგადოებიდან გარიცხვა, ამასთან, საზოგადოებიდან პარტნიორის გარიცხვა დაიშვება მხოლოდ მნიშვნელოვანი საფუძვლის არსებობისას. მართალია, აღნიშნული წარმოადგენს პარტნიორთა უფლებებში ჩარევას, მაგრამ ეს თავსებადია პარტნიორთა შეზღუდულ პასუხისმგებლობასა და იმ გარემოებასთან, რომ საზოგადოების ქონება წარმოადგენს კრედიტორთა დაკმაყოფილების ერთადერთ წყაროს.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა ,,მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონის 91 მუხლის მე-6 ნაწილის ,,ბ” ქვეპუნქტზე, რომლის თანახმად, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებაში, ამ მუხლის მე-5 პუნქტით განსაზღვრული საკითხების გარდა, კრება იღებს გადაწყვეტილებებს შემდეგ საკითხებზე იმ დამატებითი უფლებების გამოყენებაზე, რომლებიც საზოგადოებას დაფუძნებიდან ან საზოგადოების მართვიდან გამომდინარე აქვს დირექტორის ან/და პარტნიორის მიმართ, ასევე საზოგადოების წარმომადგენლობაზე იმ პროცესებში, რომლებსაც იგი დირექტორების წინააღმდეგ წარმართავს.
სააპელაციო სამართლომ მიიჩნია, რომ საზოგადოებიდან პარტნიორის გარიცხვა განეკუთვნება სწორედ ,,მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონის 91 მუხლის მე-6 ნაწილის ,,ბ” ქვეპუნქტის თანახმად დადგენილი კრების კომპეტენციას მიკუთვნებულ დამატებით უფლებათა გამოყენების სფეროს. ამასთან, პარტნიორის გარიცხვა ნებისმიერ დროს და ნებისმიერი საფუძვლით დაუშვებელია. იგი შესაძლებელია იმ შემთხვევაში, როდესაც ამ პარტნიორთან ერთად შეუძლებელია საზოგადოების შემდგომი საქმიანობის გაგრძელება. ბუნებრივია ასეთ შემთხვევაში, როდესაც საზოგადოების პარტნიორები უნდობლობას უცხადებენ სხვა პარტნიორს, შესაძლოა მათი ერთობლივი საქმიანობა შეუძლებელი გახდეს. ასეთ დროს გადამწყვეტი მნიშვნელობა უნდა მიენიჭოს იმ გარემოებას, თუ რა უდევს საფუძვლად პარტნიორთა უნდობლობას, რაც შეუძლებელს გახდიდა მათი საქმიანობის შემდგომ გაგრძელებას. პარტნიორის საზოგადოებიდან გარიცხვის საფუძველს შეიძლება წარმოადგენდეს პარტნიორის კანონსაწინაამღდეგო და საზოგადოების ინტერესების აშკარად საწინააღმდეგო ქმედება.
სააპელაციო სასამართლოს შეფასებით, საქმის მასალებით დგინდებოდა, რომ ა. თ-შვილის მიერ ჩადენილი დანაშაულებრივი ქმედება მიმართული იყო უშუალოდ საზოგადოების წინააღმდეგ, რის გამოც უნდა გამორიცხულიყო მისი პირადი უთანხმოება დირექტორის, ან რომელიმე პარტნიორის მიმართ. მოცემულ შემთხვევაში, ა. თ-შვილის ქმედება თავისთავად მეტყველებდა პარტნიორის მიერ წესდების მე-14 მუხლის ,,ა” ქვეპუნქტით ნაკისრი ვალდებულების დარღვევასა და საზოგადოების ინტერესებისათვის ზიანის მიყენების მცდელობაზე.
სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში ა. თ-შვილის მიმართ საზოგადოების უნდობლობა გამოწვეული იყო ა. თ-შვილის ბრალეული და არაკანონიერი ქმედებით, კერძოდ, მის მიერ საზოგადოების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულით. საზოგადოების მიმართ ა. თ-შვილის დაპირისპირებული დამოკიდებულება დგინდებოდა მის მიერ აღძრული სარჩელით და პროკურატურაში შეტანილი საჩივრითაც.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასკვნა იმის თაობაზე, რომ განსახილველ შემთხვევაში პარტნიორებს შორის არსებული უნდობლობა და უთანხმოება არ წარმოადგენდა საზოგადოებიდან პარტნიორის გარიცხვის საფუძველს და განმარტა, რომ ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში პარტნიორის საზოგადოებიდან გარიცხვის საკითხის განხილვისას, სასამართლომ უნდა გამოიკვლიოს და დაადგინოს პარტნიორებს შორის ერთი საზოგადოების ფარგლებში პარტნიორული თანამშრომლობის გაგრძელების შესაძლებლობის საკითხი, რაც განსახილველ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლოს აზრით, შეუძლებელი იყო, ა. თ-შვილთან შპს ,,ჩ. წ-ის” სხვა პარტნიორების უთანხმოების, კონფლიქტური ურთიერთობისა და თავად ა. თ-შვილის განმარტების გათვალისწინებით, რომლის შესაბამისად ა. თ-შვილი ადასტურებდა დანარჩენ პარტნიორებთან ნორმალური პარტნიორული ურთიერთობის გაგრძელების შეუძლებლობას.
სააპელაციო სასამართლომ დასაბუთებულად მიიჩნია აპელანტის მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ ა. თ-შვილთან საქმიანი ურთიერთობების გაგრძელება უარყოფითად აისახებოდა შემდგომში საზოგადოების საქმიანობაზე (ტომი 2, ს.ფ. 42-56).
სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ა. თ-შვილმა, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება.
საკასაციო საჩივრის თანახმად, კონკრეტულ შემთხვევაში საქმის გადაწყვეტისათვის მნიშვნელოვან გარემოებას წარმოადგენს, რამდენად იყო და არის შესაძლებელი პარტნიორთა შორის ურთიერთობის გაგრძელება იმ პირობებში, როდესაც ა. თ-შვილის მიმართ არსებობს გამამტყუნებელი განაჩენი. საქმეზე უდავოდაა დადგენილი, რომ მიუხედავად ა. თ-შვილის მხრიდან საჯარო რეესტრის ამონაწერის აღებისა, მას არ მოუხდენია აღნიშნული ქონების რეალიზაცია ან უფლებრივად დატვირთვა, რაც საზოგადოების მიმართ მნიშვნელოვან ზიანს გამოიწვევდა. ა. თ-შვილის მიერ ამონაწერის აღების შემდეგ, არ შეფერხებულა საზოგადოების საქმიანობა და იგი ჩვეულებრივ რეჟიმში განაგრძობდა ფუნქციონირებას. აქედან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლოს მსჯელობა საზოგადოების კრედიტორების წინაშე ანგარიშვალდებულების შესახებ, არ არის კავშირში განსახილველ საკითხთან, ვინაიდან მართალია, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება პასუხს აგებს კრედიტორების წინაშე თავისი ქონებით, მაგრამ მოცემულ შემთხვევაში საზოგადოებას ზიანი ამ მიმართებით არ მიდგომია.
სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ ა. თ-შვილის ქმედება მიმართული იყო საზოგადოების წინააღმდეგ, რის გამოც უნდა გამოირიცხოს მისი პირადი უთანხმოება დირექტორის ან რომელიმე პარტნიორის მიმართ. აქვე, სასამართლომ განმარტა, რომ ა. თ-შვილის ქმედება თავისთავად მეტყველებს პარტნიორის მიერ წესდების მე-14 მუხლის “ა” ქვეპუნქტით ნაკისრი ვალდებულებისა და საზოგადოების ინტერესებისათვის ზიანის მიყენების მცდელობაზე. კასატორის მოსაზრებით, სასამართლოს აღნიშნული შეფასებაც არასწორია, რადგან როგორც სასამართლომ განმარტა, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება არის იურიდიული პირი, რომლის უკან დგანან პარტნიორები, რომლებიც გადაწყვეტილებას იღებენ საზოგადოების ინტერესებიდან გამომდინარე. შესაბამისად, შეუძლებელია შპს და მისი პარტნიორები განვიხილოთ ცალკე სუბიექტებად და ისე ვიმსჯელოთ არსებულ ვითარებაზე. პარტნიორების მხრიდან უნდობლობა შეფასებულ უნდა იქნეს, როგორც უნდობლობა საზოგადოების მხრიდან, რადგან საზოგადოება ამ შემთხვევაში გამოხატავს იმ პარტნიორთა ნებას, რომლებიც მის უკან დგანან და იღებენ გადაწყვეტილებას. შპს ,,ჩ. წ-ის” პარტნიორებმა: ი. გ-ინამ, გ. ლ-ძემ და ვ. კ-ძემ მიიღეს გადაწყვეტილება, გაერიცხათ ა. თ-შვილი პარტნიორთა რიგებიდან, რამდენადაც შეუძლებლად მიიჩნიეს მათი მხრიდან უნდობლობის გამო საქმიანი ურთიერთობის გაგრძელება. შესაბამისად, სამართლებრივ უსწორობად უნდა ჩაითვალოს შპს-სა და მისი პარტიორების ასეთი კუთხით წარმოჩენა.
სასამართლომ ა. თ-შვილის ქმედება შეაფასა, როგორც საზოგადოების ინტერესებისათვის ზიანის მიყენების მცდელობა. კასატორის მითითებით, ამ შეთხვევაში სასამართლო ეწინააღმდეგება მის მიერვე განვითარებულ მსჯელობას, სადაც საუბარია იმაზე, რომ ა. თ-შვილის ქმედებამ ზიანი მიაყენა საზოგადოების ინტერესებს. “ზიანის მიყენების მცდელობისა” და “მიყენებული ზიანის” ცნებები მკვეთრად განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან.
სააპელაციო სასამართლომ საერთოდ არ იმსჯელა იმ ფაქტზე და არ შეაფასა ის გარემოება, რომ ა. თ-შვილის მიმართ გამამტყუნებელი განაჩენის დადგომამდე, საჯარო რეესტრმა თავისივე გადაწყვეტილებით გაასწორა არსებული ხარვეზი და სადავოდ ქცეული ქონება აღრიცხა კვლავ შპს ,,ჩ. წ-ის” სახელზე. კასატორის მოსაზრებით, აქედან გამომდინარე სრულიად ნათელია, რომ საზოგადოებას არანაირი ზიანი არ მიდგომია.
კასატორის მითითებით, სააპელაციო სასამართლომ გამართლებულად მიიჩნია პარტნიორთა უნდობლობა ა. თ-შვილის მიმართ, რადგან მას აღძრული ჰქონდა სარჩელი და მიმართავდა პროკურატურას საჩივრით. სასამართლოს მოცემული შეფასება დაედო საფუძვლად სააპელაციო საჩივრის დაკმაყოფილებას. სასამართლოს მიერ საკითხის ამგვარად შეფასებას კასატორი არასწორად მიიჩნევს.
საკასაციო საჩივრის მიხედვით, სააპელაციო სასამართლომ დადასტურებულად ჩათვალა, რომ საზოგადოებას მიადგა ზიანი, მაგრამ ვერ დაასაბუთა, თუ რა სახის ზიანი მიადგა მას, ვერ მიუთითა კონკრეტულ გარემოებაზე, სადაც გამოიკვეთებოდა საზოგადოების ინტერესის რღვევა. მოცემულ შემთხვევაში ეს აუცილებლად უნდა ასახულიყო საზოგადოების საქმიანობის დამაბრკოლებელ გარემოებაში, ანუ ამონაწერის აღება პირდაპირ კავშირში უნდა ყოფილიყო საზოგადოების საქმიანობის შეფერხებაში, რომელიც შესაძლოა გამოხატულიყო კრედიტორთა წინაშე ნაკისრი ვალდებულების შეუსრულებლობაში ან წესდებით გათვალისწინებული საქმიანობის შეჩერებაში (ტომი 2, ს.ფ. 58-67).
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2011 წლის 18 აპრილის განჩინებით ა. თ-შვილის საკასაციო საჩივარი მიღებულ იქნა წარმოებაში სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლით გათვალისწინებული დასაშვებობის შესამოწმებლად.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ა. თ-შვილის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მოთხოვნებს, რის გამოც მიჩნეულ უნდა იქნეს დაუშვებლად, შემდეგ გარემოებათა გამო:
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მეხუთე ნაწილის შესაბამისად, საკასაციო საჩივარი ქონებრივ და სხვა არაქონებრივ დავებში დასაშვებია, თუ: ა) საქმე მნიშვნელოვანია სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის; ბ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; გ) სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე განხილულია მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევით, რომელსაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; დ) გასაჩივრებულია სააპელაციო სასამართლოს მეორე დაუსწრებელი გადაწყვეტილება ან განჩინება დაუსწრებელი გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვების თაობაზე. ზემოაღნიშნული ნორმები განსაზღვრავს იმ მოთხოვნებს, რომელთაც საკასაციო საჩივარი უნდა შეიცავდეს და ეფუძნებოდეს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლით გათვალისწინებული არცერთი ზემომითითებული საფუძვლით, რის გამოც საკასაციო საჩივარს უარი უნდა ეთქვას განხილვაზე.
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401.4 მუხლის თანახმად, თუ საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნება მიჩნეული, პირს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70%. მოცემულ შემთხვევაში, ვინაიდან საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნა მიჩნეული, კასატორს უნდა დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე გ. დ-იას მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის (300 ლარი) 70% _ 210 ლარი.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე, 401-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. ა. თ-შვილის საკასაციო საჩივარი, როგორც დაუშვებელი, დარჩეს განუხილველად.
2. კასატორ ა. თ-შვილს დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე გ. დ-იას მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის (300 ლარი) 70% _ 210 ლარი.
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.