¹ბს-1345-920(კ-05) 8 მაისი, 2006წ.
თბილისი


ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის
საქმეთა საკასაციო პალატა



შემადგენლობა:

ნათია წკეპლაძე (თავმჯდომარე),
ლალი ლაზარაშვილი (მომხსენებელი), ნუგზარ სხირტლაძე


სხდომის მდივანი _ ლანა ჭანტურია

კასატორი (მოსარჩელე) – შ. ხ.-ი, წარმომადგენელი ხ. გ.-ი

მოწინააღმდეგე მხარეები (მოპასუხეები) – საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭო, წარმომადგენელი მ. ს.-ე; სახელმწიფო სამედიცინო აკადემია (არ გამოცხადდა)

მესამე პირი – ა. გ.-ე, წარმომადგენელი მ. ს.-ე;

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება – თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2005 წლის 27 ივლისის განჩინება

დავის საგანი – ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2004 წლის 16 თებერვალს თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონულ სასამართლოს სასარჩელო განცხადებით მიმართა შ. ხ.-მ, რომელმაც შემდგომ აღნიშნული სარჩელი რამდენჯერმე დააზუსტა. საბოლოოდ, მოსარჩელემ საქმეზე მოპასუხეებად განსაზღვრა სახელმწიფო სამედიცინო აკადემია, საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭო და მოითხოვა:
ა. სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიის სადისერტაციო საბჭოს 2003 წლის 12 დეკემბრის ¹29 ოქმის ბათილად ცნობა, რომლის საფუძველზეც ექიმ ა. გ.-ეს მიენიჭა მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხი სპეციალობით ... «რ.-ია»;
ბ. საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს მიერ 2004 წლის იანვარში ა. გ.-ისათვის გაცემული მეცნიერებათა კანდიდატის ¹... დიპლომის ბათილად ცნობა;
გ. ა. გ.-ისათვის მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომის გაცემის შესახებ საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს 2004 წლის 5 იანვრის პრეზიდიუმის სხდომის ¹1 ოქმის ბათილად ცნობა.
მოსარჩელემ სარჩელის დაკმაყოფილების საფუძვლად მიუთითა შემდეგზე:
2003 წლის 12 დეკემბერს გაიმართა საქართველოს სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიის სადისერტაციო საბჭოს სხდომა, რომელზეც განხილულ იქნა ექიმ ა. გ.-ის სადოქტორო დისერტაციის დაცვის საკითხი. სადისერტაციო საბჭომ მიიღო ა. გ.-ისათვის მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხის მინიჭების გადაწყვეტილება, რომელსაც სხდომაზე დამსწრე სადისერტაციო საბჭოს 11 წევრიდან მხარი დაუჭირა 9 წევრმა. მოსარჩელეს საბჭოს სხდომაში მონაწილეობა შეგნებულად არ მიუღია. მოსარჩელის მოსაზრებით, სადისერტაციო საბჭოს, როგორც კოლეგიური ორგანოს მიერ ა. გ.-ეს დოქტორის სამეცნიერო წოდება მიენიჭა მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნათა დარღვევით. ა. გ.-ეს საკანდიდატო დისერტაცია დაცული ჰქონდა საზღვარგარეთ, კერძოდ, ყირგიზეთში, ქალაქ ბიშკეკში, რისი აღიარებაც, «საქართველოში სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების წესის შესახებ» საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის 28 ივნისის ¹316 ბრძანებულებით დამტკიცებული დებულების მე-9 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, საქართველოში უნდა განხორციელებულიყო ნოსტრიფიკაციის გზით, რასაც ადგილი არ ჰქონია. სადისერტაციო საბჭოს მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხის მაძიებელ ა. გ.-ისათვის არ მოუთხოვია მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომის ასლის წარმოდგენა, რაც გათვალისწინებული იყო ზემოაღნიშნული ბრძანებულებით დამტკიცებული ინსტრუქციის ¹7 დანართის მე-3 პუნქტით. ამდენად, ვინაიდან ა. გ.-ეს არ წარუდგენია მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომის ასლი, სადისერტაციო საბჭო არ იყო უფლებამოსილი, განეხილა მისი სადოქტორო დისერტაცია და მიენიჭებინა მისთვის მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხი. სადისერტაციო საბჭომ დაარღვია მოსარჩელის, როგორც საბჭოს წევრის უფლებებიც, ვინაიდან გასაჩივრებულ ¹29 ოქმში არ აღინიშნა, რომ მოსარჩელე კანონის დარღვევით დისერტაციის დაცვის წინააღმდეგი იყო. მოსარჩელისათვის, როგორც მეცნიერისათვის, სულერთი ნამდვილად არ იყო, თუ რა ხდებოდა სადისერტაციო საბჭოში, იმის გათვალისწინებით, რომ იგი იყო ამავე საბჭოს წევრი და გარკვეული პასუხისმგებლობაც ეკისრებოდა მეცნიერებათა აკადემიის სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს მიერ.
მოსარჩელე მიუთითებდა, რომ 2004 წლის 5 იანვრის პრეზიდიუმის სხდომის ¹1 ოქმით საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭომ მიიღო ა. გ.-ისათვის მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომის გაცემის შესახებ გადაწყვეტილება და 2004 წლის იანვარშივე ა. გ.-ეზე გასცა მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომი ¹.... მოსარჩელის მოსაზრებით, საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს აღნიშნული გადაწყვეტილება მიღებული იყო «საქართველოში სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების წესის შესახებ» საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის 28 ივნისის ¹316 ბრძანებულებით დამტკიცებული ინსტრუქციის მე-8 მუხლით განსაზღვრული ნოსტრიფიკაციის პროცედურის დარღვევით. რამდენადაც საქართველოს ყირგიზეთთან არ ჰქონდა გაფორმებული საერთაშორისო ხელშეკრულება სამეცნიერო ხარისხების აღიარებისა და მათი ეკვივალენტობის შესახებ, აღნიშნული მუხლის თანახმად, ყირგიზეთში მოსარჩელისათვის მინიჭებული მეცნიერებათა კანდიდატის ხარისხის საქართველოში აღიარებისათვის საჭირო იყო საქართველოში განმეორებითი ატესტაციის ჩატარება მაძიებლის განცხადების საფუძველზე. თავად მოსარჩელის, როგორც სადისერტაციო საბჭოს წევრისათვის, ცნობილი იყო, რომ ასეთი განმეორებითი ატესტაცია არ გაუვლია ა. გ.-ისათვის ყირგიზეთში გაცემულ მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომს.
(ს.ფ. 2-5, 75-76, 144-147).
თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული სასამართლოს 2004 წლის 20 აპრილის განჩინებით საქმეში მესამე პირად ჩაბმულ იქნა ა. გ.-ე (ს.ფ.65).
მოპასუხეებმა _ სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიამ, საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭომ და მესამე პირმა ა. გ.-მ სარჩელი არ ცნეს იმ მოსაზრებით, რომ მოცემულ შემთხვევაში ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის მოთხოვნით დასაშვები იყო, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მისი ნაწილი პირდაპირ ან უშუალო ზიანს აყენებდა მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს, ან უკანონოდ ზღუდავდა მის უფლებას. გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები ან მათი ნაწილი არათუ პირდაპირ, უშუალო, ინდივიდუალურ, არამედ არავითარ ზიანს არ აყენებდა მოსარჩელეს, არც მის რაიმე უფლებას ზღუდავდა. სარჩელის დაკმაყოფილებას უნდა გამოეწვია მოსარჩელის უფლების აღდგენა, სადავო შემთხვევაში კი გაუგებარი იყო, თუ რა უფლება უნდა აღდგენოდა მოსარჩელეს, აქ, მაქსიმუმ, შეიძლებოდა საუბარი მხოლოდ მოსარჩელის ზოგადი ინტერესის არსებობაზე, რის გამოც არ არსებობდა სარჩელის დაკმაყოფილების საფუძველი (ს.ფ. 181-182).
მოპასუხე სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიამ ასევე განმარტა, რომ «საქართველოში სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების წესის შესახებ» საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის 28 ივნისის ¹316 ბრძანებულებით დამტკიცებული დებულების მე-2 მუხლის მე-12 პუნქტის შესაბამისად, საქართველოში სადისერტაციო საბჭოები მოქმედებდნენ სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს ეგიდით, ხოლო ორგანიზაციულად ექვემდებარებოდნენ იმ დაწესებულების ხელმძღვანელობას, რომელშიც იქმნებოდნენ. მოცემულ შემთხვევაში სახელმწიფო სამედიცინო აკადემია პასუხისმგებელი იყო დისერტაციის დაცვის მხოლოდ ტექნიკურ ორგანიზებაზე (ს.ფ.47-48).
თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 10 იანვრის გადაწყვეტილებით შ. ხ.-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა, ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიის სადისერტაციო საბჭოს 2003 წლის 12 დეკემბრის ¹29 ოქმი, რომლის თანახმად ა. გ.-ს მიენიჭა მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხი სპეციალობით ... «რ.-ია», ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს 2004 წლის 5 იანვრის პრეზიდიუმის სხდომის ¹1 ოქმის ნაწილი, რომლითაც დადგინდა ა. გ.-ის სახელზე მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომის გაცემა, ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს მიერ გაცემული მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატის ¹... დიპლომი.
რაიონულმა სასამართლომ სარჩელის დაკმაყოფილების საფუძვლად მიუთითა შემდეგზე:
საქართველოს სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიის სადისერტაციო საბჭომ ექიმ ა. გ.-ისათვის მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხის მინიჭების დროს დაარღვია «საქართველოში სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების წესის შესახებ» საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის 28 ივნისის ¹316 ბრძანებულებით დამტკიცებული დებულების მოთხოვნები. ა. გ.-ს მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომი მიღებული ჰქონდა 1995 წლის 23 თებერვალს ყირგიზეთის მთავრობასთან არსებული უმაღლესი საატესტაციო კომისიის გადაწყვეტილების საფუძველზე, სპეციალობა ხსენებულ დიპლომში მითითებული არ იყო. ამ შემთხვევაში ა. გ.-ის მიმართ ვრცელდებოდა აღნიშნული დებულების მე-9 მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნები, რომლის თანახმად, საქართველოს მოქალაქის, საქართველოში მუდმივად მცხოვრები მოქალაქეობის არმქონე პირის სხვა ქვეყანაში გაცემული სამეცნიერო ხარისხის დამადასტურებელი დიპლომის აღიარება ხორციელდებოდა ნოსტრიფიკაციის გზით, ხოლო ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად, ნოსტრიფიკაციასთან დაკავშირებული იურიდიული საკითხები განისაზღვრებოდა «საქართველოში სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების წესის შესახებ» ინსტრუქციის მე-8 მუხლის 1-6 პუნქტებით. საქართველოს პრეზიდენტის ¹316 ბრძანებულებით დამტკიცებული ინსტრუქციის შესაბამისად, განისაზღვრა ნოსტრიფიკაციის პროცედურა, ინსტრუქციის მე-8 მუხლის თანახმად, სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს ა. გ.-ისათვის მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხი უნდა მიენიჭებინა მისივე განცხადების საფუძველზე, სათანადო დოკუმენტაციის წარდგენით მე-4 დანართის შესაბამისად. 2004 წლის იანვარში საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭომ ა. გ.-ის სახელზე გასცა მეცნიერებათა კანდიდატის ¹... დიპლომი, რომლის შიფრად მიეთითა ..., მეცნიერ-თანამშრომლების სპეციალობათა ნომენკლატურის მიხედვით კი სამედიცინო მეცნიერებათა სპეციალობის შიფრი იწყებოდა ...-ით (14.00.00-დან) და მთავრდებოდა ...-იით (14.00.50). რაიონულმა სასამართლომ არ გაიზიარა მოპასუხეებისა და მესამე პირის მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ გასაჩივრებული ადმინისტრაციული აქტებით მოსარჩელეს არანაირი უფლება არ ელახებოდა, რამდენადაც შ. ხ.-ი 2003 წლის 12 დეკემბერს იყო იმ სადისერტაციო საბჭოს წევრი, რომელმაც კანონის დარღვევით მიიღო გადაწყვეტილება მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატობის სამეცნიერო ხარისხის არმქონე ა. გ.-ისათვის მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხის მინიჭების შესახებ (ს.ფ. 190-192).
რაიონული სასამართლოს ზემოაღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიის, სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს, ა. გ.-ის წარმომადგენელმა მ. ს.-მ, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
აპელანტთა მოსაზრებით, რაიონულმა სასამართლომ გადაწყვეტილების გამოტანისას უსაფუძვლოდ არ გამოიყენა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის მე-2 ნაწილი, რომლის თანახმად, თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი, სარჩელი დასაშვებია, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მისი ნაწილი პირდაპირ და უშუალო ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს, ან უკანონოდ ზღუდავს მის უფლებას. მოსარჩელის მიერ წარმოდგენილი სარჩელით, მისი პოზიციით, საქმეში არსებული მასალებით არ ირკვეოდა, რომ გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტებით ან მათი რომელიმე ნაწილით შ. ხ.-ს, მის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს მიადგა ზიანი. 1995 წლის 23 თებერვალს ა. გ.-ეს მიენიჭა მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხი ყირგიზეთის რესპუბლიკის შესაბამისი და კომპეტენტური სახელმწიფო დაწესებულების მიერ. საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის 28 ივნისის ¹316 ბრძანებულების გამოცემამდე მოქმედებდა საქართველოს მთავრობის 1992 წლის 6 აპრილის ¹406 დადგენილება, სწორედ ამ დადგენილების მოქმედების პირობებში ა. გ.-ემ აღნიშნული ფაქტების შესახებ წერილობით აცნობა საქართველოს შესაბამის დაწესებულებებს და წარადგინა საჭირო დოკუმენტაცია, რომლითაც შესაძლებელი იყო ყველა გარემოების ნამდვილობის შემოწმება. საგულისხმო იყო, რომ სწავლულ ექსპერტთა საბჭომ დაადასტურა მისი თანხმობა სადოქტორო დისერტაციის დაცვის თაობაზე. ა. გ.-ის სადოქტორო ნაშრომმა გაიარა ყველა საჭირო პროცედურა. ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-60 მუხლის «დ» ქვეპუნქტი ბათილად აცხადებდა ადმინისტრაციულ აქტს, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა კანონს, ამდენად, მოსარჩელე ვალდებული იყო, დაემტკიცებინა, რომ ხსენებულ საკითხზე საბოლოოდ მიღებული გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგებოდა კანონს. გარდა ამისა, რაიონულმა სასამართლომ არ გამოიყენა საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის 28 ივნისის ¹317 ბრძანებულებით დამტკიცებული დებულება «საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს შესახებ» და მისი მე-3 მუხლის «დ» ქვეპუნქტი, რომელიც განსაზღვრავდა იმ პირობებს, რომელთა არსებობის შემთხვევაშიც დაისმებოდა სამეცნიერო ხარისხის ბათილად ცნობის საკითხი.
სააპელაციო სასამართლოში საქმის განხილვის დროს აპელანტმა _ საქართველოს სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიამ შუამდგომლობით მიმართა სააპელაციო სასამართლოს და უარი განაცხადა სააპელაციო საჩივარზე. სააპელაციო სასამართლოს 2005 წლის 27 ივლისის საოქმო განჩინებით აღნიშნული შუამდგომლობა დაკმაყოფილდა და საქართველოს სახელმწიფო სამედიცინო აკადემიის სააპელაციო საჩივარზე შეწყდა წარმოება (ს.ფ. 281-284).
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა პალატის 2005 წლის 27 ივლისის განჩინებით საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭოსა და ა. გ.-ის სააპელაციო საჩივრები ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა, გაუქმდა თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 10 იანვრის გადაწყვეტილება, შ. ხ.-ის სარჩელი განსახილველად დაუბრუნდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, შემდეგი მოსაზრებით:
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ რაიონულ სასამართლოს ფაქტობრივად არ უმსჯელია, თუ რატომ მიიჩნია შ. ხ.-ის სარჩელი დასაშვებად, მაშინ როდესაც ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სარჩელი დასაშვები იყო, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი პირდაპირ და უშუალო ზიანს აყენებდა მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს, ან უკანონოდ ზღუდავდა მის უფლებას. რაიონულმა სასამართლომ ისე დაასკვნა, რომ ა. გ.-ისათვის მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხის მინიჭებით შ. ხ.-ს, როგორც სადისერტაციო საბჭოს წევრს, 2003 წლის 12 დეკემბრისათვის შეელახა უფლება, რომ საერთოდ არ უმსჯელია, თუ რაში გამოიხატებოდა ხსენებული უფლების შელახვა. რაიონულ სასამართლოს ასევე საერთოდ არ უმსჯელია იმ გარემოებაზე, რომ შ. ხ.-მა ა. გ.-ის ნაშრომზე გასცა დადებითი რეცენზია, მაშინ როდესაც აღნიშნული რეცენზიის შესახებ ცნობილი იყო რაიონული სასამართლოსათვის.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ შ. ხ.-ის სარჩელი განსახილველად უნდა დაბრუნებოდა საქალაქო სასამართლოს, რომელსაც, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 262-ე მუხლის თანახმად, განმწესრიგებელ სხდომაზე უნდა შეემოწმებინა სარჩელის დასაშვებობის საკითხი (ს.ფ. 288-295).
რაიონული სასამართლოს ზემოაღნიშნული გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრა შ. ხ.-მა, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და საქმის ხელახლა განსახილველად იმავე სასამართლოსათვის დაბრუნება.
კასატორის მოსაზრებით, სახეზე იყო სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის «ე» ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის აბსოლუტური საფუძველი, სააპელაციო სასამართლოს გამოტანილი ჰქონდა დაუსაბუთებელი განჩინება. სააპელაციო სასამართლომ მოცემული საქმის განხილვისას უგულებელყო საქართველოში სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების საკითხების მარეგულირებელი სამართლებრივი აქტების მოთხოვნები. «საქართველოში სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების წესის შესახებ» საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის 28 ივნისის ¹316 ბრძანებულებით დამტკიცებული დებულების პირველი მუხლის მე-4 ნაწილი ითვალისწინებდა, რომ სადოქტორო დისერტაციის წარდგენის უფლება ჰქონდა მეცნიერებათა კანდიდატს ან მასთან გათანაბრებულ უცხო ქვეყნის მოქალაქეს. ამავე ბრძანებულების მე-9 მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, საქართველოს მოქალაქის, აგრეთვე საქართველოში მცხოვრები უცხო ქვეყნის მოქალაქისა და საქართველოში მუდმივად მცხოვრები მოქალაქეობის არმქონე პირის სხვა ქვეყანაში გაცემული სამეცნიერო ხარისხის დამადასტურებელი დიპლომის აღიარება ხორციელდებოდა ნოსტრიფიკაციის გზით. მითითებული ნორმების შინაარსიდან გამომდინარე, ცალსახა იყო, რომ ა. გ.-მ სადოქტორო დისერტაცია დაიცვა მოქმედი კანონმდებლობის უხეში დარღვევით, რადგან აღნიშნული დისერტაციის დაცვა შედგა 2003 წლის 12 დეკემბერს, ხოლო ყირგიზეთის რესპუბლიკაში (ბიშკეკში) დაცულმა საკანდიდატო დიპლომმა ნოსტრიფიკაცია გაიარა 2004 წელს, ე.ი. სადოქტორო დისერტაციის დაცვის შემდეგ. აქედან გამომდინარე, ირკვეოდა, რომ სადოქტორო დისერტაციის დაცვის მომენტისათვის ა. გ.-ე არ იყო მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი. კასატორმა არ გაიზიარა სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრება იმასთან დაკავშირებით, რომ გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები ზიანს არ აყენებდა მის უფლებებსა და ინტერესებს, რადგან საქართველოს პრეზიდენტის ¹316 ბრძანებულების მე-8 მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების (მიუნიჭებლობის) შესახებ სადისერტაციო საბჭოების გადაწყვეტილებებზე აპელაციის (გადაწყვეტილებაზე საჩივრის) წარდგენის უფლება ჰქონდათ სამეცნიერო დაწესებულებებს, ხარისხის მაძიებლებსა და სხვა პირებს. კასატორი იყო სადისერტაციო საბჭოს წევრი და დისერტაციის დაცვის დროს მოქმედი შესაბამისი სამართლებრივი აქტების დაცვა მის მოვალეობას წარმოადგენდა. ამასთან, იმ პერიოდში იგი ა. გ.-ესთან ერთად მუშაობდა ი. ჟორდანიას სახელობის ადამიანის რეპროდუქციის ინსტიტუტში და მას, როგორც ინსტიტუტის ერთ-ერთ ხელმძღვანელს, უფლება არ ჰქონდა, დაეშვა რაიმე სახის სიყალბე.
კასატორი ასევე მიუთითებდა, რომ სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა საპროცესო დარღვევებით. შინაგან საქმეთა სამინისტროს მთაწმინდა-კრწანისის შინაგან საქმეთა სამმართველოში ტარდებოდა გამოძიება ა. გ.-ისათვის მინიჭებული დოქტორის ხარისხის დამადასტურებელი დიპლომის სიყალბის დადგენის მიზნით. ამასთან დაკავშირებით, სასამართლომ არ შეაჩერა საქმის წარმოება, იმისდა მიუხედავად, რომ მას ეს ვალდებულება ეკისრებოდა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 279-ე მუხლის «დ» ქვეპუნქტის საფუძველზე. კასატორმა ასევე მიუთითა, რომ სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მისი მონაწილეობის გარეშე, მიუხედავად იმისა, რომ სასამართლოს წარდგენილი ჰქონდა ცნობა, რომ კასატორი როგორც 22 ივლისს, ისე 27 ივლისს მკურნალობდა საავადმყოფოში და საპატიო მიზეზის გამო არ ჰქონდა სასამართლოში გამოცხადების შესაძლებლობა.
(ს.ფ. 306-312).
მოწინააღმდეგე მხარე სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს, მესამე პირის ა. გ.-ის წარმომადგენელმა მ. ს.-მ საკასაციო საჩივარი არ ცნო და გასაჩივრებული განჩინების უცვლელად დატოვება მოითხოვა. მისი მოსაზრებით, არ არსებობდა შ. ხ.-ის სარჩელის დასაშვებობის საფუძველი ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით. შ. ხ.-ს არავითარ ზიანს არ აყენებდა არც ერთი მის მიერ გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი. აღნიშნული აქტების შინაარსი იმაში გამოიხატა, რომ ა. გ.-ს მიენიჭა მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხი. საკუთრივ ა. გ.-ის სადისერტაციო ნაშრომით შ. ხ.-ის უფლება არ შელახულა, აღნიშნული ნაშრომი შ. ხ.-ისათვის არათუ საზიანო არ იყო, არამედ მან იგი მოიწონა და დაცვის წინ დადებითი რეკომენდაციაც მისცა. გაურკვეველი იყო, თუ როგორ შემცირდა ან შევიწროვდა შ. ხ.-ისათვის მინიჭებულ უფლებათა რაოდენობა ან მასშტაბი მარტოოდენ იმით, რომ ა. გ.-ე გახდა მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, ან კი რა შემხებლობა უნდა ჰქონოდა ერთმანეთთან ა. გ.-ის სამეცნიერო ხარისხსა და შ. ხ.-ის უფლებებსა და ინტერესებს. ასეთ ვითარებაში, იმის დასადგენად, შეეძლო თუ არა უარყოფითად ემოქმედა ა. გ.-ისათვის სამეცნიერო ხარისხის მინიჭების შესახებ გამოცემულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს მოსარჩელის უფლებებსა და ინტერესებზე, საუკეთესო მეთოდი იყო დედუქციური. საკითხი ამგვარად დაისმოდა: დავუშვათ, ეს აქტი სასამართლოს ეცნო ბათილად, განა რა შვება უნდა ეგრძნო ამით შ. ხ.-ს, რომელი უფლება უნდა გაფართოებოდა, რომელი მდგომარეობა უნდა გაუმჯობესებოდა, აღდგენოდა ზიანისაგან? თავისთავად ფაქტი, რომ შ. ხ.-ი წარმოადგენდა იმ სადისერტაციო საბჭოს წევრს, რომლის გადაწყვეტილებასაც ასაჩივრებდა, არაფრისმეტყველი იყო სარჩელის დასაშვებობასთან მიმართებაში. ამასთან, შ. ხ.-ი სარჩელის აღძვრიდანვე აღარ იყო ამ საბჭოს წევრი და შეუძლებელი იყო, ამ მდგომარეობით ახსნილიყო სარჩელით მისი დაინტერესება. ამასთან, სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს წევრი შ. ხ.-ი არ ყოფილა, რის გამოც შ. ხ.-ის უფლებებსა და მის მეორე მოთხოვნას შორის საკანდიდატო დისერტაციასთან დაკავშირებით შემხებლობა არ არსებობდა. სარჩელის დასაშვებად მიჩნევისათვის ასევე არ გამოდგებოდა მოსარჩელის არგუმენტი იმის თაობაზე, რომ მისთვის სულერთი არ იყო, თუ რა ხდებოდა მეცნიერებაში ზოგადად. ზოგადი დაინტერესება არ იყო იგივე, რაც უფლებებისა და ინტერესებისათვის პირდაპირი და უშუალო ზიანის მიყენება ან უფლებების უკანონოდ შეზღუდვა. ამდენად, სარჩელი დაუშვებელი იყო ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების შესწავლის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლების გამოკვლევის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენის შედეგად მიიჩნევს, რომ შ. ხ.-ის საკასაციო საჩივარი არ უნდა დაკმაყოფილდეს, უცვლელად დარჩეს თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა პალატის 2005 წლის 27 ივლისის განჩინება, შემდეგ გარემოებათა გამო:
გასაჩივრებული განჩინება გამოტანილია სააპელაციო სასამართლოს მიერ ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 262-ე მუხლის მე-4 ნაწილით მინიჭებული უფლებამოსილების გამოყენების საფუძველზე. აღნიშნული ნორმის თანახმად, ზემდგომი სასამართლო საქმის არსებითი განხილვისას წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენის შემთხვევაში (ამ კოდექსის 22-25-ე მუხლებით დადგენილ დასაშვებობის მოთხოვნებთან სარჩელის შესაბამისობა), საქმეს განსახილველად უბრუნებს განსჯად სასამართლოს.
საკასაციო საჩივრის დავის საგანია, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის საფუძველზე აღძრული შ. ხ.-ის სარჩელი დამატებით საჭიროებს თუ არა დასაშვებობის საკითხის შემოწმებას პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ, არსებობს თუ არა საფუძველი, რაც ასეთი შემოწმების საჭიროებას წარმოშობს საქმის სრულყოფილი განხილვის ინტერესებიდან გამომდინარე.
ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის მე-2 ნაწილი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის მოთხოვნით აღძრულ სარჩელს დასაშვებად მიიჩნევს, თუ არსებობს ერთ-ერთი პირობა, როდესაც ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მისი ნაწილი:
1. პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას;
2. პირდაპირ და უშუალო (ინდივიდუალურ) ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ ინტერესს;
3. უკანონოდ ზღუდავს მოსარჩელის უფლებას.
ამდენად, კანონის ზემოაღნიშნული მოთხოვნიდან გამომდინარე, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის მოთხოვნით აღძრული სარჩელის დასაშვებობისათვის აუცილებელია, გასაჩივრებული აქტით ზიანი ადგებოდეს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას, ინტერესს ან უკანონოდ იზღუდებოდეს მისი რომელიმე უფლება. მხოლოდ აღნიშნული პირობების არსებობის შემთხვევაში შეუძლია მოსარჩელეს მოითხოვოს საქმის განხილვა ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობის მოთხოვნით აღძრულ სარჩელზე შეზღუდული ან სადავოდ ქცეული უფლების ან კანონიერი ინტერესის დაცვის მიზნით.
სასამართლო წესით სარჩელის აღძვრის შესაძლებლობა სუბიექტური უფლების განხორციელების ერთ-ერთი ფორმაა, რომელიც იცავს უფლებას გაქარწყლებისგან, არარად ქცევისგან. ამიტომაა, რომ საპროცესო სამართალში სარჩელის აღძვრის უფლების (სარჩელზე უფლების) არსებითი ელემენტია, უწინარეს ყოვლისა, თავად უფლების არსებობა მატერიალური შინაარსით, რომლის დაცვის ღირსი ინტერესიც მოსარჩელეს გააჩნია. თუკი განცხადებულ მოთხოვნაზე უფლება ნამდვილად ეკუთვნის მოსარჩელეს, ხოლო სადავოდ გამხდარ უფლებაზე ვალდებულ პირს ნამდვილად წარმოადგენს მოპასუხე, მაშინ საქმის განხილვისათვის ერთ-ერთი აუცილებელი პირობა _ მხარეთა ლეგიტიმური შემადგენლობა სახეზეა.
აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი ნაწილი ითვალისწინებს: «ყოველ ადამიანს უფლება აქვს თავის უფლებათა და თავისუფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს».ამდენად, სასამართლოსადმი მიმართვა უკავშირდება მხოლოდ «თავისი» უფლების ან თავისუფლების დაცვის რეალურ საჭიროებას, რის გამოც სასამართლოში სარჩელის აღძვრის პროცესუალური უფლებით სარგებლობს მხოლოდ საამისო, ნამდვილი ინტერესის მქონე პირი. შესაძლებელია, თავისთავად, პირს ჰგონია, რომ ასეთი ინტერესი აქვს და მიმართავს სასამართლოს. პირის ასეთი სუბიექტური განწყობა ჯერ კიდევ არ ნიშნავს, რომ ობიექტურად იგი მართლაც დაინტერესებულია პროცესის წარმოების თვალსაზრისით. სწორედ აღნიშნული საკითხის გამორკვევას ემსახურება სარჩელის დასაშვებობის ინსტიტუტი ადმინისტრაციულ პროცესში, რომლის მიზანია, კანონით გათვალისწინებულ მთელ რიგ აუცილებელ საკითხებთან ერთად წინასწარ, საქმის არსებითი განხილვის დაწყებამდე გაირკვეს, აღძრული აქვს თუ არა სარჩელი მოსარჩელეს «თავისი» უფლების დასაცავად, ანუ არის თუ არა მოსარჩელე მოცემულ კონკრეტულ მოთხოვნასა და შესაბამის სამართალწარმოებაზე უფლების მქონე. პირის პროცესუალური უფლებაუნარიანობისაგან ეს უფლება განუყოფელია.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლით გათვალისწინებული სარჩელის დასაშვებობის საკითხის შემოწმებისას მოსარჩელის უფლებისა და კანონიერი ინტერესის არსებობის საკითხის გარკვევისას მნიშვნელოვანია, გაირკვეს უფლებისა და ინტერესის სუბიექტური ფარგლების საკითხი, რაც უკავშირდება მათ შორის ურთიერთმიმართებისა და განსხვავების გამორკვევას. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ამ თვალსაზრისით ინტერესი არ არის სუბიექტური უფლების შემადგენელი ელემენტი, წარმოადგენს მისი დაკმაყოფილების განმაპირობებელი სუბიექტური უფლების წანამძღვარს და ამიტომ არ შეიძლება ამ უფლების შემადგენელი ელემენტი იყოს. ამ თვალსაზრისით მოსარჩელის კანონიერი ინტერესისათვის ზიანის მიყენების საფუძვლით სარჩელის აღძვრა შესაძლებელია, თუკი ასეთი ზიანი პირდაპირი და უშუალოა მოსარჩელისათვის. ამდენად, ამ საკითხის სწორად გარკვევას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს იმისათვის, რომ, ერთი მხრივ, მოსარჩელეს არ წაერთვას ნამდვილი უფლება სარჩელზე და შესაბამისად, სამართლიან სასამართლოზე და, მეორე მხრივ, შეცდომით არ მოხდეს სარჩელზე მოსარჩელის არარსებული უფლების განხორციელება და ამით გაუმართლებლად არ შეილახოს მოპასუხის ინტერესები და სამართლიან სასამართლოზე მისი შესაბამისი უფლება.
სადისერტაციო საბჭოს წევრს, როგორც კანონის საფუძველზე მოქმედი კოლეგიური ორგანოს წევრს, არ შეიძლება ჰქონდეს სხვა უფლება, გარდა პოზიტიური სამართლით პირდაპირ თუ არაპირდაპირ მინიჭებულისა. თუკი აღნიშნული სამართალი მას პირდაპირ ანიჭებს სარჩელის აღძვრის უფლებამოსილებას, მაშინ სარჩელის დასაშვებობის პრობლემა ამ საფუძვლით არ დგება. იმ შემთხვევაში, როდესაც კანონით პირდაპირ არ არის გათვალისწინებული დანაწესი პროცესუალური სტატუსის თაობაზე, ამ შემთხვევაში უფლება სარჩელზე პრობლემატურია და საჭიროებს ღრმა ანალიზს სწორი დასკვნის გამოსატანად. სადავო საქმეზე სწორედ მეორე შემთხვევაა სახეზე, როდესაც სადისერტაციო საბჭოს საქმიანობის მარეგულირებელი სამართლებრივი აქტები არ შეიცავს სადისერტაციო საბჭოს წევრისათვის პირდაპირი უფლებამოსილების მიმნიჭებელ ნორმებს საბჭოს გადაწყვეტილების რევიზიის მოთხოვნით სარჩელის აღძვრის თაობაზე.
მოცემულ საქმეზე მოსარჩელე, როგორც კოლეგიური ორგანოს _ სადისერტაციო საბჭოს წევრი, ასაჩივრებს ამ ორგანოს მიერ კენჭისყრის შედეგად მიღებულ გადაწყვეტილებას მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხის მაძიებლისათვის მინიჭების შესახებ, ასევე, შემდგომში საქართველოს სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს იურიდიულ მეცნიერებათა კანდიდატის დიპლომის ამ მაძიებლისათვის გაცემის თაობაზე. სარჩელის საფუძველია სადავო გადაწყვეტილებების მიღებისას სადისერტაციო საბჭოსა და სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს მიერ საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულებით დადგენილი სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების აუცილებელი პროცედურის დარღვევა. ამდენად, დავის საგანია პროცედურული დარღვევით გამართული სადისერტაციო საბჭოს სხდომისა და სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს სხდომის გადაწყვეტილებათა მართლზომიერება. დავის საგანი არ არის უშუალოდ აღნიშნულ პროცედურათა მართლზომიერება. სარჩელის აღძვრის მოტივი, რომლითაც მოსარჩელე სარჩელზე თავის უფლებას ასაბუთებს, არის ის გარემოება, რომ, რამდენადაც მოსარჩელე წარმოადგენს სადისერტაციო საბჭოს წევრს, რომელმაც ეს გადაწყვეტილება მიიღო, მოსარჩელეს შეელახა უფლება ამ საბჭოს მიერ პროცედურის დარღვევით, უკანონოდ გადაწყვეტილების მიღებით.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სარჩელის დასაშვებობასთან დაკავშირებით წამოიჭრება საკითხი, ზოგადად, არის თუ არა კოლეგიური ორგანოს წევრი უფლებამოსილი, გამოვიდეს და აწარმოოს პროცესი კოლეგიური ორგანოს წინააღმდეგ, მის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის მოთხოვნით ამ ორგანოს მიერ პროცედურის დარღვევის შემთხვევაში? შეუძლია თუ არა კოლეგიური ორგანოს წევრს, რომელიც თავს აარიდებს კოლეგიური ორგანოს სხდომაზე დასწრებას და თავისი უფლება-მოვალეობების სხდომაზე განხორციელებას, სადავო გახადოს ამ სხდომაზე მიღებული გადაწყვეტილება? წარმოადგენს თუ არა კოლეგიური ორგანოს წევრი, რომელიც ამ ორგანოს, როგორც ერთიან ორგანიზმს ქმნის, იმავდროულად ავტონომიურ პროცესუალურ სუბიექტს, რომელსაც შეუძლია კოლეგიური ორგანოს, როგორც ერთიანისა და მთლიანის წინააღმდეგ გამოვიდეს? კოლეგიური ორგანოს გადაწყვეტილება, რომელიც მან კენჭისყრის შედეგად მიიღო, უკვე მიღებისთანავე გამოდის თუ არა კოლეგიური ორგანოს კონკრეტული წევრების მაკონტროლებელი იურისდიქციიდან, შეუძლია თუ არა კოლეგიური ორგანოს წევრს, წარადგინოს სარჩელი ასეთი გადაწყვეტილების წინააღმდეგ? მეორე მხრივ, აქვე წამოიჭრება კონტრსაკითხი, როგორ შეძლებენ კოლეგიური ორგანოს წევრები, მათზე დაკისრებული ამოცანების სრულყოფილად შესრულებას, თუკი მათ წართმეული ექნებათ შესაძლებლობა, სასამართლო წესით მოითხოვონ პროცედურის დარღვევით მიღებული გადაწყვეტილებების ბათილობა? შესაძლებელია თუ არა, ჩვენი საზოგადოებრივი განვითარების ისეთი მნიშვნელოვანი სფერო, როგორიცაა აკადემიური ხარისხების სფერო, სადისერტაციო საბჭოებისა და სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს არაკვალიფიციური საქმიანობისა და უმოქმედობის პირობებში აღმოჩნდეს სასამართლო კონტროლის მიღმა, თუკი სადისერტაციო საბჭოს წევრს არ მიეცემა ამ ორგანოთა გადაწყვეტილების კანონიერების სასამართლო გზით შემოწმების შესაძლებლობა?
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საკითხი, დასაშვებია თუ არა შ. ხ.-ის სარჩელი, მოითხოვს შ. ხ.-ის, როგორც სადისერტაციო საბჭოს წევრის უფლებამოსილების, სადავო მოთხოვნის მიმართ მისი ნამდვილი უფლების ან კანონიერი ინტერესის არსებობის საფუძვლიან ანალიზს საქმის ფაქტობრივი გარემოებების სრული გამორკვევის გზით. ყოველივე ეს კი ღრმა მსჯელობისა და ანალიზის საგანია და არა ცალსახად გადასაწყვეტი. ამასთან დაკავშირებით საკასაციო სასამართლო იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს დასკვნას, რომ რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება გამოტანილია აღნიშნული საკითხების გამორკვევის გარეშე, იმ პირობებში, როდესაც მოწინააღმდეგე მხარის შესაგებელი, პირველ რიგში, მთლიანად ამ საკითხის გამორკვევის მოთხოვნაზე იყო აგებული. რაიონულ სასამართლოს თავისი გადაწყვეტილებით აღნიშნულ საკითხზე პასუხი გაცემული აქვს მხოლოდ ერთი წინადადებით, რომელშიც მოცემული დასკვნა სარჩელის დასაშვებობაზე სრულიად დაუსაბუთებელია, ვინაიდან არ შეიცავს სასამართლოს ამგვარი დასკვნის მოტივაციას (ს.ფ. 192). ამასთან, მართალია, სარჩელი აღძრულია ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში დასაშვებობის სპეციალური ინსტიტუტის შემოღებამდე, მაგრამ სარჩელის აღძვრის დროისათვის მოქმედი ამავე კოდექსის 22-ე მუხლის რედაქცია ასევე ითვალისწინებდა ანალოგიურ მოთხოვნას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის მოთხოვნით აღძრული სარჩელის დასაშვებობის საკითხზე, რაც საჭიროებდა შემოწმებას პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ. ამასთან დაკავშირებით საკასაციო სასამართლო მხედველობაში იღებს იმ გარემოებასაც, რომ საკასაციო საჩივარი სარჩელის დასაშვებობასთან მიმართებაში სრულიად დაუსაბუთებელია. კასატორი საკასაციო საჩივრის მოტივებად ძირითადად მიუთითებს საქმის არსებითი გარემოებების დამასაბუთებელ საკითხებზე, ხოლო უშუალოდ სადავო საკითხის _ სარჩელის დასაშვებობის დამასაბუთებელ მოტივებზე მხოლოდ ზოგადად შემოიფარგლება. ამასთან, კასატორი საქმეზე თავის იურიდიულ ინტერესს საკასაციო საჩივარში ასაბუთებს ახალი გარემოებით, რომ იგი, გარდა იმისა, რომ დაინტერესებული პირია როგორც სადისერტაციო საბჭოს წევრი, ასევე დაინტერესებულია როგორც ი. ჟორდანიას სახელობის ადამიანის რეპროდუქციის ინსტიტუტის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი, რასაც საკასაციო სასამართლო ვერ მიიღებს მხედველობაში და ვერ შეაფასებს. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 407-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, საკასაციო სასამართლოს მიერ კონკრეტული საქმის განხილვისას მხედველობაში მიიღება მოსარჩელის მხოლოდ ის ახსნა-განმარტება, რომელიც დაფიქსირებულია სასარჩელო განცხადებაში და რომელიც ასახულია სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებასა და საქმის მასალებში. ამ საფუძვლით კი მოსარჩელეს სასარჩელო განცხადებით სადავო აქტების ბათილად ცნობა არ მოუთხოვია საქმის მასალების თანახმად. ამასთან, აღნიშნული საკითხი საჭიროებს ფაქტობრივი გარემოებების დამატებით გამორკვევა-დასაბუთებას.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 262-ე მუხლის პირველი, მე-3, მე-4 ნაწილების მოთხოვნიდან გამომდინარე, სარჩელის დაშვების (დაუშვებლობის) საკითხზე გადაწყვეტილებას იღებს პირველი ინსტანციის სასამართლო, ხოლო სააპელაციო სასამართლო მხოლოდ ამოწმებს ამგვარი გადაწყვეტილების კანონიერება-დასაბუთებულობას. მითითებული მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, სააპელაციო სასამართლო საქმის არსებითი განხილვისას წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენის შემთხვევაში საქმეს განსახილველად უბრუნებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს. ამასთან, აღნიშნული შეიძლება შეეხებოდეს არა მარტო შემთხვევას, როდესაც წარმოების შეწყვეტის საფუძვლები უდავოა, არამედ იმ შემთხვევასაც, როდესაც წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების არსებობის საკითხი, კონკრეტული საქმის გარემოებების გათვალისწინებით, არ არის ცალსახად გადასაწყვეტი და საქმის სრულყოფილად განხილვის ინტერესები მოითხოვს მის კიდევ ერთხელ საფუძვლიანად გადამოწმებას, როგორც ეს სადავო შემთხვევაშია.
საკასაციო სასამართლო არ იზიარებს მოწინააღმდეგე მხარის არგუმენტს იმასთან დაკავშირებით, რომ შ. ხ.-ი აღარ არის სადისერტაციო საბჭოს წევრი და ამდენად, მას არ შეიძლება შემხებლობა ჰქონდეს სადავო საკითხთან. მოცემულ შემთხვევაში სადავოდ არის გამხდარი სადისერტაციო საბჭოს მიერ გამოტანილი გადაწყვეტილება, რომლის წევრიც იყო შ. ხ.-ი, რის გამოც თუკი პირველი ინსტანციის სასამართლო მიიჩნევს, რომ ამ გადაწყვეტილებით შეიძლებოდა შელახულიყო ამ საბჭოს წევრის ინტერესი, მაშინ მოსარჩელე იქნება სარჩელზე უფლებამოსილი პირი.
საკასაციო სასამართლო ასევე ვერ გაიზიარებს მოწინააღმდეგე მხარის არგუმენტს, რომ შ. ხ.-ს იურიდიული ინტერესი კიდეც რომ ჰქონდეს პირველ მოთხოვნაზე, მას ასეთი ინტერესი ვერ ექნება სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს აქტების გაუქმების მოთხოვნის მიმართ. თუკი მოცემული აქტები გამოტანილია ე.წ. ნოსტრიფიკაციის პროცედურის განხორციელების შედეგად, მაშინ აღნიშნულთან შ. ხ.-ს, როგორც სადისერტაციო საბჭოს წევრს შეიძლება შემხებლობა ჰქონდეს, იმდენად რამდენადაც საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულებით დამტკიცებული «საქართველოში სამეცნიერო ხარისხების მინიჭების წესის შესახებ» ინსტრუქციის მე-8 მუხლით განსაზღვრული ნოსტრიფიკაციის პროცედურა მოითხოვს გადაწყვეტილების მიღებას სადისერტაციო საბჭოს სხდომაზე განმეორებითი ატესტაციის გამართვის მეშვეობით და ამდენად, ამ ნაწილში სადისერტაციო საბჭოს წევრს, როგორც სწავლულ ექსპერტთა საბჭოს მიერ მისაღები გადაწყვეტილების პროცედურის უშუალო მონაწილეს, ექნება მასთან შემხებლობა, თუმცა აღნიშნულ მოთხოვნებზეც სარჩელის აღძვრის უფლების არსებობა, პირველ რიგში, უნდა გაირკვეს დასაშვებობის საკითხის გამორკვევის გზით.
საკასაციო სასამართლო არ იზიარებს კასატორის მოსაზრებას სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის საპროცესო დარღვევებით განხილვის თაობაზე. კასატორი ვერ ასაბუთებს მოცემულ შემთხვევაში საქმის წარმოების შეჩერების სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 279-ე მუხლის «დ» ქვეპუნქტით განსაზღვრული პირობის არსებობას. აღნიშნული მუხლის თანახმად, საქმის წარმოება შეჩერებას ექვემდებარება მხოლოდ სამოქალაქო, სისხლის სამართლის ან ადმინისტრაციული წესით განსახილველი სხვა საქმის გადაწყვეტამდე ამ საქმის განხილვის შეუძლებლობის შემთხვევაში, ხოლო კასატორი წარმოების შეჩერების საფუძვლად უთითებს შინაგან საქმეთა სამმართველოში გამოძიების მიმდინარეობას და არა სასამართლოში სისხლის სამართალწარმოებით საქმის განხილვისას, რაც გამორიცხავს საქმის წარმოების შეჩერების კანონით გათვალისწინებული ზემოაღნიშნული საფუძვლის არსებობას. ასევე უსაფუძვლოა კასატორის პრეტენზია სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის მის დაუსწრებლად განხილვისას საპროცესო დარღვევის თაობაზე. სააპელაციო სასამართლომ კასატორის გარეშე საქმის განხილვა დაადგინა დასაბუთებული განჩინებით (ს.ფ. 248-285), საქმის განხილვის გაჭიანურების თავიდან აცილების მიზნით, მას შემდეგ, რაც სააპელაციო სასამართლოს სხდომები არაერთხელ გადაიდო კასატორის მიზეზით და საპროცესო ნორმების დარღვევას ადგილი არ აქვს.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 410-ე მუხლის შესაბამისად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საკასაციო საჩივარი არ უნდა დაკმაყოფილდეს და უცვლელად დარჩეს საპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება.
ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-9 მუხლის მე-4 ნაწილის შესაბამისად, კასატორს უნდა დაეკისროს სახელმწიფო ბაჟის სახით 50 ლარის გადახდა სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, მე-9 მუხლის მე-4 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 410-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. შ. ხ.-ის საკასაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდეს;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა პალატის 2005 წლის 27 ივლისის განჩინება;
3. შ. ხ.-ს დაეკისროს სახელმწიფო ბაჟის სახით 50 ლარის გადახდა სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ.
4. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.