ბს-315-249-კ-05 29 ივნისი, 2005 წ., ქ. თბილისი

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა
შემადგენლობა: ნ. წკეპლაძე (თავმჯდომარე),
ი. ლეგაშვილი (მომხსენებელი),
ჯ. გახოკიძე

დავის საგანი: დაყადაღებული ქონების იძულებით აუქციონზე რეალიზაციის უფლების მინიჭება.

აღწერილობითი ნაწილი:
ახალციხის საოლქო საგადასახადო ინსპექციამ სარჩელით მიმართა ახალციხის რაიონულ სასამართლოს მოპასუხე რ. კ-ის მიმართ და მოითხოვა დაყადაღებული ქონების რეალიზაციის უფლების მინიჭება შემდეგი საფუძვლით: ფინანსური პოლიციის ოპერატიული დეპარტამენტის V განყოფილებიდან ახალციხის საოლქო საგადასახადო ინსპექციაში შევიდა წერილი ¹26-4/5/164, სადაც აღნიშნული იყო, რომ ინდმეწარმე “რ. კ-ე” სასაქონლო ზედდებულის გარეშე ახდენდა კუთვნილი ტვირთის (ფქვილის) ტრანსპორტირებას კახეთიდან ახალციხემდე, რის გამოც იგი დაჯარიმდა 8666,32 ლარით საგადასახადო კოდექსის 223-ე მუხლის მე-5 პუნქტის საფუძველზე. ახალციხის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის უფროსის მ/შემსრულებლის 1 ივლისის ¹44 ბრძანების საფუძველზე მოხდა რ. კ-ის კუთვნილი ტვირთის დაყადაღება.
ახალციხის საოლქო საგადასახადო ინსპექცია საგადასახადო კოდექსის 42-ე თავის 247-ე მუხლის საფუძველზე ითხოვდა დაყადაღებული ქონების რეალიზაციის უფლების მინიჭებას სპეციალიზებულ ღია აუქციონზე.
ახალციხის რაიონული სასამართლოს 2004წ. 8 ივლისის გადაწყვეტილებით დაკმაყოფილდა ახალციხის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის სარჩელი, რომლითაც მას ნება დაერთო მოეხდინა რ. კ-ისთვის ჩამორთმეული სამასი ტომარა ფქვილის დაუყოვნებლივ რეალიზაცია.
სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ რ. კ-ის მიერ ფქვილის გადატანა ხორციელდებოდა სასაქონლო ზედდებულის გარეშე, რადგან ზედდებული, რომელიც ამ უკანასკნელმა წარადგინა, გაცემული იყო მასზე, რომ იგი არის გ. ქ-ის ნდობით აღჭურვილი პირი და რომელმაც ნამდვილად წნორის წისქვილკომბინატიდან მას მიუტანა ფქვილი. სასამართლომ მიიჩნია, რომ აღნიშნული ზედდებული ადასტურებდა სხვა ოპერაციას და არა ფქვილის ახალციხეში ჩატანასა და რეალიზაციას. სასამართლომ არ გაიზიარა მოპასუხის მოსაზრება საგადასახადო ინსპექციის მიერ შედგენილი დაჯარიმების დადგენილების, დაკავების და დაყადაღების ოქმის უკანონობის თაობაზე, რადგან არ დადგენილა მისი უკანონობა კანონით გათვალისწინებული წესით და დღევანდელი მდგომარეობით ძალაში იყო. აღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ რ. კ-ეს სამასი ტომარა ფქვილი, ღირებული 8666,32 ლარად, გადაჰქონდა სასაქონლო ზედნადების გარეშე. შესაბამისად, საგადასახადო კოდექსის 247-ე მუხლის I ნაწილის საფუძველზე მოთხოვნა საფუძვლიანი იყო. აღნიშნულ გადაწყვეტილებაზე სააპელაციო საჩივარი წარადგინა რ. კ-ემ, რომელმაც ახალციხის რაიონული სასამართლოს 2004წ. 8 ივლისის გადაწყვეტილების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა რაიონული სასამართლოს მსჯელობა რ. კ-ის მიერ 300 ტომარა ფქვილის ზედდებულის გარეშე გადატანის შესახებ და მიუთითა, რომ საგადასახადო კოდექსის 223.5 მუხლის თანახმად, ეკონომიკური საქმიანობისათვის შეძენილი ან მიწოდებული მატერიალური ფასეულობის, ან საქონლის მკაცრი აღრიცხვის სასაქონლო ზედნადების გარეშე ტრანსპორტირებისას (გადაზიდვისას), გადასახადის გადამხდელს ჯარიმის სახით გადახდება მკაცრი აღრიცხვის სასაქონლო ზედნადების გარეშე არსებული მატერიალური ფასეულობებისა და სასაქონლო ღირებულება საბაზრო ფასებით (დღგ-ის გარეშე).
ამასთან, ფინანსთა სამინისტროს ორგანოებს უფლება აქვთ, ჯარიმის თანხის გადახდამდე მოახდინონ ასეთი წესით ტრანსპორტირებული (გადაზიდული) მატერიალური ფასეულობების ან საქონლის დაყადაღება. ამავე კოდექსის 247-ე მუხლის თანახმად კი გადასახადის გადამხდელის დაყადაღებული ქონების რეალიზაცია ხდება სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე სპეციალიზებულ ღია აუქციონზე, რომლის გამართვის პირობები და წესი განისაზღვრება ფინანსთა და იუსტიციის მინისტრთა ერთობლივი ბრძანებით, ასეთივე წესით განისაზღვრება მალფუჭადი საქონლის შენახვისა და რეალიზაციის პირობები და წესი.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა აპელანტის განმარტება იმის თაობაზე, რომ იგი წარმოადგენდა მხოლოდ ტვირთის გადამტანს და გააჩნდა ხელშეკრულება ტვირთის შენახვაზე და მიუთითა, რომ რ. კ-ე წარმოადგენდა ინდმეწარმეს და გადასახადის გადამხდელს, ამასთან, საქმეში არსებული მისივე ახსნა-განმარტებებით დასტურდებოდა, რომ ფქვილი წარმოადგენდა ეკონომიკური საქმიანობის საგანს.
სააპელაციო სასამართლოს განჩინება საკასაციო საჩივრით გაასაჩივრა რ. კიკნაძემ, რომელიც ითხოვს სააპელაციო სასამართლოს 02.02.05წ. განჩინების გაუქმებას და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმას.

სამოტივაციო ნაწილი:
საკასაციო პალატა საქმის მასალების გაცნობის, გასაჩივრებული განჩინების დასაბუთებულობა-კანონიერების შემოწმებისა და საკასაციო საჩივრის მოტივების შესწავლის შედეგად მიიჩნევს, რომ რ. კ-ის საკასაციო საჩივარი არ უნდა დაკმაყოფილდეს და უცვლელად დარჩეს თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2005წ. 2 თებერვლის განჩინება.
სსკ-ის 393-ე მუხლის თანახმად, საკასაციო საჩივარ უნდა ეფუძნებოდეს მხოლოდ იმას, რომ გადაწყვეტილება კანონდარღვევითაა გამოტანილი. სამართლის ნორმები დარღვეულად ითვლება, თუ სასამართლომ გამოიყენა კანონი, რომელიც არ უნდა გამოეყენებინა, არასწორად განმარტა კანონი ან გადაწყვეტილება იმდენად დაუსაბუთებელია, რომ შეუძლებელია სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება.
რ. კ-ე საკასაციო საჩივარში არ მიუთითებს საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ არც ერთ საფუძველზე. კასატორი გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმებას ითხოვს იმ მოტივით, რომ იგი არ წარმოადგენდა ტვირთის მესაკუთრეს, არამედ იყო ტვირთის მესაკუთრის ნდობით აღჭურვილი პირი, რაც დასტურდებოდა საქმეში წარდგენილი სასაქონლო ზედნადებით. ტვირთის გადაზიდვა თუ რაიმე დარღვევებით მოხდა, საგადასახადო პოლიციას უნდა შეედგინა სამართალდარღვევის აქტი და არა პირდაპირ დაეჯარიმებინა.
საკასაციო პალატას მიაჩნია, რომ კასატორის მიერ მითითებული გარემოება არ წარმოადგენს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძველს, რადგან რ. კ-ეს კანონით დადგენილი წესითა და ვადაში არ გაუსაჩივრებია ფინანსთა სამინისტროს ფინანსური პოლიციის ოპერატიული დეპარტამენტის 23.06.2004წ. ¹16 ოქმი და ახალციხის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის 25.06.2004წ. ¹94 დადგენილება ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის შესახებ. ასევე არ გაუსაჩივრებია ფინანსური პოლიციის ქმედება, თუ იგი მას უკანონოდ მიიჩნევდა. შესაბამისად, კასატორის მიერ აღნიშნულ გარემოებებზე აპელირება არასწორია, რადგან მათი უკანონობა დადგენილი არ არის კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს გადაწყვეტილებით.
უსაფუძვლობის მოტივით ასევე არ უნდა იქნეს გაზიარებული რ. კიკნაძის მსჯელობა იმის შესახებ, რომ ტვირთის მესაკუთრეს გააჩნდა შესაბამისი სასაქონლო ზედდებული, ხოლო იგი წარმოადგენდა ტვირთის მესაკუთრის ნდობით აღჭურვილ პირს. საკასაციო პალატა კასატორის აღნიშნულ მოსაზრებასთან დაკავშირებით მიიჩნევს, რომ სწორად იმსჯელა სააპელაციო სასამართლომ და სწორად დაადგინა საქმის ფაქტობრივი გარემოებები, რადგან კასატორის მიერ მითითებული სასაქონლო ზედდებული, ადასტურებდა შპს “წ. წ. ....”-დან ტვირთის გადატანას სიღნაღის რაიონის სოფ. ... გ. ქ-თან და მას საერთო არაფერი ჰქონდა ტვირთის ახალციხეში ტრანსპორტირებასთან. სსკ-ის 407-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, სააპელაციო სასამართლოს მიერ აღდგენილი ფაქტობრივი გარემოებები სავალდებულოა სასამართლოსათვის, თუ წარმოდგენილი არ არის დასაბუთებული საკასაციო პრეტენზია. განსახილველ შემთხვევაში კასატორის მიერ წარმოდგენილი არ არის სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გამაბათილებელი მტკიცებულებები.
საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის თანახმად, ეკონომიკურ საქმიანობად განიხილება ნებისმიერი საქმიანობა, რომელიც მიმართულია მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მისაღებად, მიუხედავად ასეთი საქმიანობის შედეგებისა. სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილია, რომ რ. კ-ის მიერ ტვირთის ტრანსპორტირება ხორციელდებოდა მისი რეალიზაციისათვის, რაც, საკასაციო პალატის აზრით, წარმოადგენს ეკონომიკურ საქმიანობას. ასევე დადგენილია, რომ კასატორს არ გააჩნდა სასაქონლო ზედნადები.
საგადასახადო კოდექსის 223-ე მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად, ეკონომიკური საქმიანობისათვის შეძენილი ან მიწოდებული მატერიალური ფასეულობების, ან საქონლის მკაცრი აღრიცხვის სასაქონლო ზედნადების გარეშე ტრანსპორტირებისას გადასახადის გადამხდელს ჯარიმის სახით გადახდება მკაცრი აღრიცხვის სასაქონლო ზედნადების გარეშე არსებული მატერიალური ფასეულობებისა და საქონლის ღირებულება საბაზრო ფასებით. ამასთან, ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო ორგანოებს უფლება აქვთ, ჯარიმის თანხის გადახდამდე მოახდინონ ასეთი წესით ტრანსპორტირებადი მატერიალური ფასეულობების ან საქონლის დაყადაღება.
საგადასახადო კოდექსის თანახმად, საგადასახადო გირავნობა არის სახელმწიფოს უფლება, დაიკმაყოფილოს საგადასახადო ვალდებულება გადასახადის გადამხდელის ქონების იმ ნაწილიდან, რომლის ლიკვიდური ღირებულება საკმარისია საგადასახადო ვალდებულების დაფარვისათვის.
რ. კ-ეს საქონლის (ფქვილის) სასაქონლო ზედნადების გარეშე ეკონომიკური საქმიანობის მიზნით გადაზიდვისას, საგადასახადო კოდექსის 223.5 მუხლისა და ახალციხის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის 25.06.2004წ. დადგენილების საფუძველზე წარმოეშვა აღნიშნული ტვირთის საბაზრო ღირებულების ოდენობით ჯარიმის გადახდის ვალდებულება. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატას მიაჩნია, რომ საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნა დაყადაღებული ტვირთის რეალიზაციის უფლების მინიჭების შესახებ, კანონიერად დააკმაყოფილა სასამართლომ, რადგან რ. კიკნაძისათვის ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის შესახებ 25.06.2004წ. ¹94 დადგენილებით დაკისრებული ჯარიმა _ 8666,32 (რაც წარმოადგენს ტვირთის საბაზარო ღირებულებას) არის ამ უკანასკნელის ვალი სახელმწიფო ბიუჯეტის წინაშე და საგადასახადო ორგანოს უფლებაა, ვალის დასაფარავად რეალიზაცია მიაქციოს გადასახადის გადამხდელის ქონებაზე, მაგრამ აღნიშნული უფლების რეალიზაცია საგადასახადო ორგანოს გააჩნია სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე, ხოლო რეალიზაციის წესი და პირობები განსაზღვრულია საქართველოს ფინანსთა და იუსტიციის მინისტრების 17.12.2002წ. ¹10-37 ერთობლივი ბრძანებით.

სარეზოლუციო ნაწილი:
საკასაციო პალატამ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მეორე ნაწილით, სსკ-ის 410-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. რ. კ-ის საკასაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდეს;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2005წ. 2 თებერვლის გადაწყვეტილება;
3. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.