№ას-1323-1249-2012 19 ნოემბერი, 2012 წელი
თბილისი

სამოქალაქო საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

პაატა ქათამაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი)
ვასილ როინიშვილი, ბესარიონ ალავიძე

საქმის განხილვის ფორმა – ზეპირი განხილვის გარეშე

საკასაციო საჩივრის ავტორი – დ. კ.-ე

მოწინააღმდეგე მხარე – მ. ქ.-ი

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება – თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2012 წლის 26 ივლისის განჩინება

კასატორის მოთხოვნა – გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა

დავის საგანი – მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურება


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :
2011 წლის 17 ივნისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას სარჩელით მიმართა მ. ქ.-მა მოპასუხე დ. კ.-ის მიმართ. მოსარჩელემ მოითხოვა, რომ მატერიალური ზიანის ასანაზღაურებლად მოპასუხეს მის სასარგებლოდ დაკისრებოდა 10600 ლარი, ხოლო მორალური ზიანის ასანაზღაურებლად – 3000 ლარი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2011 წლის 18 ოქტომბრის გადაწყვეტილებით მ. ქ.-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა, დ. კ.-ეს მის სასარგებლოდ დაეკისრა მატერიალური ზიანის ანაზღაურების მიზნით 10600 ლარის, ხოლო მორალური ზიანის ანაზღაურების მიზნით – 3000 ლარის გადახდა.
პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე დ. კ.-ემ შეიტანა სააპელაციო საჩივარი, რომლითაც მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2012 წლის 26 ივლისის განჩინებით დ. კ.-ის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ საქმეზე დადგენილად ცნო შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები:
2010 წლის 16 ივლისს თბილისი-სენაკი-ლესელიძის საავტომობილო გზაზე ადგილი ჰქონდა ავტოსაგზაო შემთხვევას, სადაც FORD_TRANZIT-ის მარკის მიკრო-ავტობუსი, რომელსაც მართავდა დ. კ.-ე, შეეჯახა მ. ქ.-ს.
2010 წლის 23 ივლისის სასამართლო-ავტოტექნიკური №190/ა დასკვნის თანახმად, 2010 წლის 16 ივლისს მომხდარი ავტოსაგზაო შემთხვევა გამოწვეულ იქნა დ. კ.-ის მართლსაწინააღმდეგო ბრალეული მოქმედებით.
2010 წლის 16 ივლისს მომხდარი ავტოსაგზაო შემთხვევის შედეგად, მ. ქ.-მა მიიღო სხეულის დაზიანება, კერძოდ, მარჯვნივ, დიდი მცირე წვივის ძვლების მოტეხილობა ზემო მესამედში.
დ. კ.-ის თხოვნით და მის მიერ გაწეული ხარჯით, ექიმ დ. ო.-ის მიერ, მ. ქ.-ს ჩაუტარდა სამედიცინო მკურნალობა „ხალხური ტრადიციებით“, რამაც სასურველი შედეგი ვერ გამოიღო.
საქმეში წარდგენილ იქნა შპს „კარაპს მედლაინის“ 2011 წლის 21 იანვრის ცნობა ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ, რომლის თანახმად, მ. ქ.-ს დაესვა დიაგნოზი: მარჯვენა წვივის ძვლის პლატოს გარეთა როკის მოტეხილობა, ვაგულსური დეფორმაცია, პოსტტრავმული I-IIხ გონარათროზი. პაციენტს ესაჭიროება ოპერაციული მკურნალობა – მარჯვენა მუხლის სახსრის ტოტალური ენდოპროტეზირება, ვინაიდან ავადმყოფს აღენიშნება ვალგუსური დეფორმაცია და იოგის უკმარისობა, მას ესაჭიროება ენდოპროთეზის სპეციალური მოდელი – ნახევრად ჩაკეტილი ვარიანტი. ოპერაციის შემდგომ პერიოდში პაციენტს ჩაუტარდება თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკა: ანტიკოაგულანტიკლექსანი 0.4, 24 საათში ერთხელ მუცლის ფარში-სამი კვირა; ელასტიური ბანდების ტარება თვენახევარი; სიარული ყავარჯნებით თვენახევარი; სპეციალური რეაბილიტაციის კურსის ჩატარება ოპერაციიდან სამ კვირაში. ოპერაციის ღირებულება განისაზღვრა 8600 ლარით, ხოლო შემდგომი რეაბილიტაცის კურსის ღირებულება – 2000 ლარის ოდენობით.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა სააპელაციო საჩივრის დასაბუთება იმის თაობაზე, რომ არ დგინდებოდა მიზეზობრივი კავშირი 2010 წლის 16 ივლისს თბილისი-სენაკი-ლესელიძის საავტომობილო გზაზე მოხდარი ავტოსაგზაო შემთხვევის შედეგად მოსარჩელე მ. ქ.-ისათვის მიყენებული სხეულის დაზიანებასა და შპს „კარაპს მედლაინის“ მიერ 2011 წლის 21 იანვარს გაცემულ ცნობაში მითითებულ მკურნალობის საჭიროებას შორის.
ზემოაღნიშნულთან დაკავშირებით სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოთხოვნილი ზიანის გამომწვევ მიზეზს წარმოადგენდა დ. კ.-ის ბრალეული ქმედებები, რაც გამოიხატა როგორც ავტოსაგზაო შემთხვევის გამოწვევით, ასევე მ. ქ.-ისათვის არასათანადო მკურნალობის გაწევის ორგანიზებით. სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა სსიპ ლ.სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს 6 ივლისის N5-019415 დასკვნაზე, რომლითაც პასუხი გაეცა კითხვას: ა. შპს ,,კარაპს მედლაინის“ 2011 წლის 21 იანვრის ცნობაში აღნიშნული მ. ქ.-ის დიაგნოზის ჩამოყალიბება გამოწვეული იყო თუ არა 2010 წლის 16 ივლისს მომხდარი ავტოსაგზაო შემთხვევის შედეგად მ. ქ.-ის მიერ მიღებული დაზიანებებით; ბ. შპს ,,კარაპს მედლაინის“ 2011 წლის 21 იანვრის ცნობაში აღნიშნული დიაგნოზი – მარჯვენა წვივის ძვლის პლატოს გარეთა როკის მოტეხილობა, ვაგულსური დეფორმაცია, პოსტრავმული I-IIხ გონართროზი, განვითარდებოდა თუ არა ექსპერტის 2010 წლის 25 აგვისტოს N539 დასკვნაში მითითებული დაზიანებების არარსებობის პირობებში, დადებით შემთხვევაში – მხოლოდ გარე ზემოქმედების შემთხვევაში, თუ ორგანიზმში მიმდინარე ასაკობრივი ან/და დეგენერაციული ცვლილებების შედეგად.
სააპელაციო სასამართლომ ყურადღება მიაქცია იმ გარემოებაზე, რომ ხსენებული დასკვნის მიხედვით, მ. ქ.-ის შემთხვევაში, არსებული ცვლილებები პოსტტრავმულია და განპირობებულია არასწორად შეხორცებული სახსარშიდა მოტეხილობით. არსებული პათოლოგიური ცვლილებები და წვივის ვალგუსური დეფორმაცია ტრავმული გენეზისაა და დამატებითი რენტგენოლოგიური კვლევით მიღებული დასკვნის თანახმად არ ეწინააღმდეგება დაზიანების მიღების თარიღს (2010 წლის 16 ივლისი). პაციენტს ესაჭიროება ოპერაციული მკურნალობა – მუხლის სახსრის ტოტალური ენდოპროთეზირება.
სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი განსაზღვრავს მტკიცებულებათა სახეებს, რომელთა შეაფასება სასამართლოს კომპეტენციაა. ამავე კოდექსის 105–ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სასამართლო აფასებს მტკიცებულებებს თავისი შინაგანი რწმენით, რომელიც უნდა ემყარებოდეს მათ ყოველმხრივ, სრულ და ობიექტურ განხილვას, რის შედეგადაც მას გამოაქვს დასკვნა საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებების არსებობის ან არარსებობის შესახებ. ექსპერტის დასკვნაც, ამ კოდექსის 162-ე მუხლით გათვალისწინებულ მტკიცებულებას განეკუთვნება. საქმეში წარდგენილი ექსპერტიზის დასკვნების შეფასების შედეგად სააპელაციო სასამართლომ ჩათვალა, რომ დგინდებოდა მიზეზობრივი კავშირი მოპასუხის ბრალეულ მოქმედებებსა და დამდგარ შედეგს – მოსარჩელე მ. ქ.-ისათვის „კარაპს მედლაინის“ 2011 წლის 21 იანვრის ცნობაში მითითებულ მკურნალობის საჭიროებას შორის. შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლომ საფუძვლიანად მიიჩნია მოსარჩელის მოთხოვნა მიყენებული ზიანის – 10600 ლარის ანაზღაურების შესახებ, სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის საფუძველზე.
რაც შეეხებოდა მორალური ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნას, სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა სამოქალაქო კოდექსის 413-ე მუხლის პირველ ნაწილზე, რომლის თანახმად, არაქონებრივი ზიანისათვის ფულადი ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვილ იქნეს მხოლოდ კანონით განსაზღვრულ შემთხვევაში გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების სახით. სააპელაციო სასამართლოს განმარტებით, კანონმდებელი არ ადგენს იმ კრიტერიუმს, რომლითაც უნდა დადგინდეს მორალური ზიანის ანაზღაურების ფარგლები, არამედ ეს საკითხი სასამართლოს შეფასებითი მსჯელობის საგანია და ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, თავად შემთხვევის ინდივიდუალობის და თავისებურების გათვალისწინებით უნდა გადაწყდეს. მოცემულ შემთხვევაში, სააპელაციო სასამართლომ მხედევლობაში მიიღო ის გარემოება, რომ საქმეში წარდგენილი შპს „კარაპს მედლაინის“ 2011 წლის 21 იანვრის ცნობის თანახმად, პაციენტს ესაჭიროება ოპერაციული ჩარევა. იგი 2010 წლის 16 ივლისიდან დღემდე განიცდის სულიერ ტანჯვას, გამოწვეულს ჯანმრთელობის მდგომარეობის დაზიანებით, დადის კოჭლობით, ხელჯოხის დახმარებით, უჩივის ტკივილებს, რეკომენდებული ოპერაციის შემდგომ პერიოდში მას ესაჭიროება: ელასტიური ბანდების ტარება თვენახევარი; ამ დროის მანძილზე ყავარჯნებით სიარული; სპეციალური რეაბილიტაციის კურსის ჩატარება ოპერაციიდან სამ კვირაში. ამდენად, ყველა ეს სამკურნალო ღონისძიება დაკავშირებულია პაციენტის სულიერ-ფსიქიკურ ტანჯვასთან, რომელიც უშუალოდ განაპირობა 2011 წელს მომხდარმა ავტოსაგზაო შემთხვევამ და მისი შედეგების აღმოფხვრის არასწორმა მეთოდებმა, რაშიც ბრალი მიუძღვოდა მოპასუხეს. აქედან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოსარჩელის მიერ მორალური ზიანის სახით მოთხოვნილი 3000 ლარი გონივრული იყო იმ სულიერი დისკომფორტის გათვალისწინებით, რომელიც მან განიცადა სხეულის დაზიანებით.
დასახელებული განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა დ. კ.-ემ, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა, შემდეგი საფუძვლებით:
სააპელაციო სასამართლომ არ გამოიკვლია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებები და არასათანადო სამართლებრივი შეფასება მისცა საქმეში არსებულ მტკიცებულებებს. გასაჩივრებული განჩინება დაუსაბუთებელია, როგორც ფაქტობრივი, ისე სამართლებრივი თვალსაზრისით, იგი აგებულია მხოლოდ მ. ქ.-ის დაუსაბუთებელ არგუმენტებზე. სასამართლომ უგულებელყო კასატორის ინტერესები, მის მიერ მოყვანილი არგუმენტები, სასამართლოს დასკვნები ემყარება საქმეში არსებული მასალების ცალმხრივ და არაობიექტურ შეფასებას. ამდენად, სახეზეა კანონსაწინააღმდეგო გადაწყვეტილება, რაც სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის „ე“ და „ე1“ ქვეპუნქტების შესაბამისად, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტური საფუძველია.
სასამართლომ არ დააკმაყოფილა კასატორის შუამდგომლობა, რომელიც ემსახურებოდა იმ მიზანს, რომ საქმეზე წარდგენილი ბუნდოვანი ექსპერტიზის დასკვნა დაზუსტებულიყო ექსპერტების დაკითხვის გზით. ხსენებულ დასკვნაში არსად არაა აღნიშნული იმის თაობაზე, რომ დ. კ.-ის ქმედება მიზეზობრივ კავშირშია მ. ქ.-ის მიერ მითითებულ ზიანთან. ამასთან, ექსპერტიზამ პასუხი არ გასცა მოპასუხის მიერ სასამართლოსათვის წარდგენილ კითხვარს, რაც მიზანშეწონილი იყო საქმეზე ჭეშმარიტების დასადგენად.
სასამართლომ არ გამოიკვლია ფაქტობრივი გარემოება იმის შესახებ, მიზეზობრივ კავშირშია თუ არა დ. კ.-ის ქმედება დამდგარ შედეგთან და რამდენად შესაძლებელია ასეთი შედეგის დადგომა სხვა მიზეზით. დასახელებულ შეკითხვაზე პასუხი უნდა გაეცა ექსპერტიზას, თუმცა შეკითხვა დარჩა უპასუხოდ.





ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ დ. კ.-ის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მოთხოვნებს, რის გამოც მიჩნეულ უნდა იქნეს დაუშვებლად, შემდეგ გარემოებათა გამო:
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მეხუთე ნაწილის შესაბამისად, საკასაციო საჩივარი ქონებრივ და სხვა არაქონებრივ დავებში დასაშვებია, თუ: ა) საქმე მნიშვნელოვანია სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის; ბ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; გ) სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე განხილულია მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევით, რომელსაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; დ) გასაჩივრებულია სააპელაციო სასამართლოს მეორე დაუსწრებელი გადაწყვეტილება ან განჩინება დაუსწრებელი გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვების თაობაზე. ზემოაღნიშნული ნორმები განსაზღვრავს იმ მოთხოვნებს, რომელთაც საკასაციო საჩივარი უნდა შეიცავდეს და ეფუძნებოდეს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლით გათვალისწინებული არცერთი ზემომითითებული საფუძვლით.
სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე არ არის განხილული მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევებით, რომელსაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე, რის გამოც საკასაციო საჩივარს არა აქვს წარმატების პერსპექტივა.
საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები არც სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს სტაბილური პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არ განსხვავდება საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან.
ამასთან, საკასაციო საჩივრის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების აუცილებლობის თვალსაზრისით.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო არ არის უფლებამოსილი დაუშვას დ. კ.-ის საკასაციო საჩივარი, რის გამოც საკასაციო საჩივარს უარი უნდა ეთქვას განხილვაზე.
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401.4 მუხლის თანახმად, თუ საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნება მიჩნეული, პირს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70%. მოცემულ შემთხვევაში, ვინაიდან საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნა მიჩნეული, კასატორს უნდა დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე ბ. პ.-ის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის (680 ლარი) 70% – 476 ლარი.


ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე, 401-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :
1. დ. კ.-ის საკასაციო საჩივარი, როგორც დაუშვებელი, დარჩეს განუხილველად;
2. კასატორ დ. კ.-ეს დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე ბ. პ.-ის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის (680 ლარი, გადახდის თარიღი – 2012 წლის 25 ოქტომბერი, საგადახდო დავალება №8) 70% – 476 ლარი;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.







თავმჯდომარე პ. ქათამაძე





მოსამართლეები: ვ. როინიშვილი





ბ. ალავიძე