საქმე №ას-1174-2022 23 დეკემბერი, 2022 weli,
ქ. თბილისი

სამოქალაქო საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

ეკატერინე გასიტაშვილი (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ზურაბ ძლიერიშვილი,
მირანდა ერემაძე


საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი განხილვის გარეშე

კასატორი – ს.ჩ–ნი (მოპასუხე)

მოწინააღმდეგე მხარე – დ.შ–ძე (მოსარჩელე)

გასაჩივრებული განჩინება – თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 2022 წლის 11 აპრილის განჩინება

კასატორის მოთხოვნა – გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და, ახალი გადაწყვეტილების მიღებით, სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა

დავის საგანი – ხელშეკრულების ბათილად ცნობა, თანხის დაკისრება

საკითხი, რომელზედაც მიღებულია განჩინება - საკასაციო საჩივრის დაუშვებლად ცნობა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

1. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2020 წლის 23 მარტის გადაწყვეტილებით დ.შ–ძის (შემდეგში: მოსარჩელე) სარჩელი ს.ჩ–ნის (შემდეგში: მოპასუხე, აპელანტი ან კასატორი) მიმართ, ხელშეკრულების ბათილად ცნობისა და უსაფუძვლო გამდიდრებიდან გამომდინარე თანხის დაკისრების მოთხოვნით, ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა; ბათილად იქნა ცნობილი მოსარჩელის წარმომადგენელ ა.შ–ძესა და მოპასუხეს შორის 2017 წლის პირველ დეკემბერს უძრავ ქონებაზე, მდებარე: ქ. ბათუმი, .... (ს/კ .....) დადებული ხელშეკრულება; მოპასუხეს მოსარჩელის სასარგებლოდ 99 140.23 ლარის გადახდა დაეკისრა.
2. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2022 წლის 11 აპრილის განჩინებით მოპასუხის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა და გასაჩივრებული გადაწყვეტილება უცვლელად დარჩა.
3. სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე შემდეგი ფაქტობრივი და სამართლებრივი გარემოებები:
3.1. ა.შ–ძე ქ. ბათუმში, ..... აღნაგობის უფლებით 873.79 კვ.მ. შენობა-ნაგებობას ფლობდა, რომელიც 2016 წლის 11 იანვარს საკუთარ შვილს - მოსარჩელეს აჩუქა. აღნაგობის ხელშეკრულების 4.2 პუნქტის თანახმად, აღნაგობის საზღაურის ოდენობა აღნაგობით გადაცემულ 1 კვ.მ-ზე - 25 ლარს, ხოლო მთლიანი ოდენობა წელიწადში 12 500 ლარს შეადგენდა;
3.2. მოსარჩელემ მამას - ა.შ–ძეს, როგორც მის წარმომადგენელს, 2015 წლის 25 დეკემბრის N151390716 მინდობილობით, ჩუქების გზით მიღებული უძრავი ქონების მართვისა და განკარგვის (გაყიდვის, გაცვლის, გაჩუქების, იჯარით გაცემის, გაქირავების, იპოთეკით დატვირთვის, საკუთრებაში გადაცემის, სარგებლობისა და მფლობელობის უფლების სხვა ნებისმიერი სახით) უფლებამოსილება გადასცა;
3.3. მოსარჩელის წარმომადგენელსა და ზ.ს–ძეს შორის, 2015 წლის 25 დეკემბრის მინდობილობით, 2017 წლის 2 მარტს იჯარის ხელშეკრულება დაიდო. საიჯარო ქონება ქ. ბათუმში, ........-ის მოპირდაპირედ მდებარე შენობის ნაწილი, კერძოდ: შენობის მეორე სართული, პირველ სართულზე განთავსებული სამზარეულო და ე.წ. ქარის წისქვილის მხრიდან იზოლირებული შესასვლელი იყო. იჯარის ხელშეკრულების 2.1 პუნქტის შესაბამისად, პირველი თვის საიჯარო თანხა 3 100 ლარი იყო, ხოლო მომდევნო ყოველთვიური ქირა 4 000 ლარს შეადგენდა;
3.4. მოსარჩელის წარმომადგენელს - ა.შ–ძეს და მოპასუხეს შორის, 2017 წლის 1 დეკემბერს გაფორმდა ხელშეკრულება, რომლის საგანიც ქ. ბათუმში, ....... ქ. N12-ში მდებარე 873.79 კვ.მ. შენობა-ნაგებობა იყო;
3.5. ხელშეკრულების 1.2 პუნქტით მხარეები შეთანხმდნენ, რომ უძრავ ქონებაზე ნასყიდობის ძირითადი ხელშეკრულება დაიდებოდა და უძრავი ქონება მეორე მხარეს (მყიდველს) მას შემდეგ გადაეცემოდა, რაც გაუქმდებოდა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს 2017 წლის 17 თებერვლის განჩინებით რეგისტრირებული სამართლებრივი შეზღუდვა, გასხვისების და იპოთეკით დატვირთვის აკრძალვა. ხელშეკრულების 3.1 პუნქტით, ნასყიდობის საგნის ღირებულება 450 000 ლარს შეადგენდა;
3.6. ერთი მხრივ, მოსარჩელის წარმომადგენელს - ა.შ–ძეს და, მეორე მხრივ, ნ.ჯ–ძეს, დ.ც–ძეს, ი.ა–ძეს და გ.ა–ძეს შორის, 2018 წლის 7 ნოემბერს ნასყიდობის ხელშეკრულება გაფორმდა, რომლის საგანიც ქ. ბათუმში, ...... ქ. N12-ში მდებარე 873.79 კვ.მ. შენობა-ნაგებობა იყო. ხელშეკრულების 3.1 პუნქტით, ნასყიდობის საგნის ღირებულება 215 000 აშშ დოლარს შეადგენდა;
3.7. მოსარჩელის მამა - ა.შ–ძე 2019 წლის 18 იანვარს გარდაიცვალა;
3.8. 2017 წლის 1 დეკემბრის ხელშეკრულების (იხ. 3.4 ქვეპუნქტი) გაფორმების შემდეგ, ქ. ბათუმში, ......... ქ. N12-ში მდებარე უძრავი ქონების საიჯარო თანხები მოპასუხის ანგარიშზე ირიცხებოდა; ამ ქონების საიჯარო ქირის სახით მოპასუხეს 99 140.23 ლარი აქვს მიღებული;
3.9. სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ მოსარჩელე თავის წარმომადგენელსა და მოპასუხეს შორის დადებული ნასყიდობის ხელშეკრულების თვალთმაქცურობაზე მიუთითებდა და, მისი მტკიცებით, სინამდვილეში, სადავო გარიგებით ა.შ–ძეს (მსესხებელს) და მოპასუხეს (გამსესხებელი) შორის დადებული სესხის ხელშეკრულება დაიფარა;
3.10. სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ მოჩვენებითი გარიგების არსებობის შემთხვევაში არ არსებობს გამოვლენის გარეგანი დათქმა. ამ შემთხვევაში აუცილებელია, რომ ნების გამომვლენი და ნების მიმღები მოქმედებდნენ შეთანხმებით და ორივე აცნობიერებდეს ნების ნაკლს. მოჩვენებითი გარიგების დროს კანონი ადგენს კავშირს ფიქტიურ გარიგებასა და ნების მიმღების ადრესატის თანხმობას შორის. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის (შემდეგში: სსკ) 56-ე მუხლით იგულისხმება ის შემთხვევა, როდესაც, როგორც ნების გამომვლენი, ასევე მისი მიმღები მოქმედებენ იმ განზრახვის გარეშე, რომ ამ გარიგებას შესაბამისი იურიდიული შედეგი მოჰყვეს. ყოველივე აღნიშნული მიუთითებს იმაზე, რომ მოჩვენებით გარიგებას ახასიათებს მხარეთა „ურთიერთშეთანხმება“, „გარიგება“ მოჩვენებით ნების გამოვლენის შესახებ. ამ შემთხვევაში ორივეს გაცნობიერებული აქვს, რომ მათ მიერ ასეთი ნების გამოვლენას არ მოჰყვება იურიდიული შედეგი. ძირითადად მოჩვენებითი გარიგების დადება დაკავშირებულია მესამე პირებთან არსებულ ურთიერთობასთან (მაგალითად, მოჩვენებითი გარიგების დადების ერთ-ერთ მოტივს შეიძლება წარმოადგენდეს მესამე პირის მოტყუება, პასუხისმგებლობისაგან თავის არიდება და ა.შ.). ამრიგად, იმისათვის, რომ სასამართლომ სადავო გარიგება მიიჩნიოს მოჩვენებით გარიგებად, აუცილებელია ისეთი ფაქტობრივი გარემოებების არსებობა, რომლებიც მიუთითებენ ნების გამოვლენის ნაკლზე, ფიქტიური გარიგების შესახებ „ურთიერთშეთანხმებაზე“, საერთო მიზანზე, რაც არ შეესაბამება მათ მიერ გარეგანი ნების გამოვლენას. ამ მხრივ მეტად დიდი მნიშვნელობა გააჩნია პრეზუმფციებისა და მტკიცების ტვირთის სწორად განსაზღვრას. მითითებული გარემოებების დადასტურება ეკისრება პირს, რომელიც ითხოვს ამ საფუძვლით გარიგების ბათილობას, რადგან თუნდაც მოსარჩელე უთითებდეს გარიგების ერთი მხარის არაკეთილსინდისიერებაზე, ივარაუდება, რომ გარიგების მეორე მხარე მოქმედებდა კეთილსინდისიერად, რისი გაქარწყლებაც მოსარჩელეს ევალება (სუსგ Nას-789-754-2015 6.11.2015 წ.);
3.11. რაც შეეხება თვალთმაქცურ გარიგებას (სსკ-ის 56.2 მუხლი), საკასაციო სასამართლო არაერთ გადაწყვეტილებაში უთითებს, რომ „თვალთმაქცური“ გარიგების დროს, მართალია, ნების გამოვლენა მიმართულია სამართლებრივი შედეგების დადგომისაკენ, თუმცა არა იმ ხელშეკრულების შესაბამისად, რომელზეც მხარეები თანხმდებიან. ამგვარი გარიგების მიზანს წარმოადგენს იმ გარიგების დაფარვა, რომლის მიღწევის სურვილი მხარეებს რეალურად აქვთ. ამ შემთხვევაში არსებობს ორი გარიგება, ერთი თვალთმაქცური და მეორე - რომელიც მხარეებმა უშუალოდ გაითვალისწინეს. ამდენად, თვალთმაქცური გარიგება ერთგვარად ფარავს ნამდვილ გარიგებას, შესაბამისად, მას არ გააჩნია სამართლებრივი საფუძველი და იგი ბათილია. თუმცა, ამ საფუძვლით გარიგების ბათილობას გარკვეული სპეციფიკურობა ახასიათებს. კანონმდებლის ასეთი დამოკიდებულება განპირობებულია მხარეთა რეალური ნების გათვალისწინებით. ხშირ შემთხვევაში, მხარეები ვერ ერკვევიან, რა შინაარსის ხელშეკრულების გაფორმება სურთ ან კიდევ ვერ ასხვავებენ ერთმანეთისაგან გარიგების სხვადასხვა ტიპებს. სამოქალაქო კოდექსი შესაძლებლობას ანიჭებს ხელშეკრულების სუბიექტებს, გამოასწორონ დაშვებული შეცდომები თვალთმაქცური გარიგების ბათილად ცნობით და მხარეთა შეთანხმების მიმართ გამოიყენონ ის მოთხოვნები, რაც დამახასიათებელია იმ გარიგებისათვის, რომლის მიღწევაც მხარეებს სურდათ“ (სუსგ-ები: Nას-487-461-2015, 17.06.2015 წ., Nას-743-704-2015, 28.09.2015 წ.; Nას-1212-1138-2015, 06.06.2016 წ.);
3.12. სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ სადავო გარიგებაში გამოვლენილი ნების მოჩვენებითობის შესახებ მტკიცებას მოპასუხის მიერ მოსარჩელისათვის ელექტრონული ფოსტის საშუალებით გაგზავნილი წერილი ამყარებდა, რომელიც შემდეგი შინაარსის იყო: „გამარჯობა დავით, მესმის თუ რამდენად არასასიამოვნო შეიძლება იყოს თქვენთვის ამ წერილის წაკითხვა მისი ავტორის გათვალისწინებით... ახლა, მინდა გადავიდე იმ საკითხებზე, რომელთა შესახებ თქვენთვის საერთოდ არ არის ცნობილი ან არ ფლობთ მათ შესახებ სრულყოფილ ინფორმაციას. გამომდინარე იქედან, რომ ამირანს, გარკვეული საკითხების მოსაგვარებლად ესაჭიროებოდა სოლიდური თანხა, 2017 წლის 1 დეკემბერს ჩემსა და ა.შ–ძეს, როგორც თქვენს მინდობილ პირს შორის, რესტორანთან დაკავშირებით დადებული იქნა იმავე ტიპის ხელშეკრულება, რაც მოგვიანებით დადებული იქნა ა.შ–ძეს, როგორც თქვენს მინდობილ პირსა და ა–ს შორის (რა თქმა უნდა ჩემი წინასწარი ზეპირსიტყვიერი თანხმობის საფუძველზე). ჩვენს შორის დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე ა–ს ხელზე გადავეცი შესაბამისი თანხა (საჭიროების შემთხვევაში შემიძლია ეს ხელშეკრულება მოგაწოდოთ)... „ის ფაქტი, რომ მე მაქვს ხელშეკრულება, არ გულისხმობს, იმას, რომ მე რაიმეს ვითხოვდე თქვენგან, არამც და არამც! მე, უბრალოდ თხოვნა მაქვს. თხოვნა, რომ ცივილური ფორმით ისე, როგორც შეშვენის ა.შ–ძის შვილს, გადავჭრათ ეს საკითხი და დავასრულოთ. კერძოდ, გთხოვთ მომცეთ საშუალება, რომ, როგორც აქამდე, მე ვმართო რესტორანი გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, სანამ დავფარავ სესხს ან კიდევ, არსებობს მყიდველი, რომელიც დამიკავშირდა და იხდის იმაზე მეტ თანხას, რაზეც შეთანხმებული ვიყავით ა–თან და შეთანხმების მიღწევის შემთხვევაში, მომცეთ არა ის თანხა, რაც მე გადავეცი ა–ს, არამედ იმდენი, რაც საკმარისი იქნება ჩემი ფინანსური პრობლემების მოსაგვარებლად. ეს თანხა ბევრად ნაკლებია იმაზე, რაც მე თავის დროზე გადავეცი ა–ს... რა თქმა უნდა, ახალ მყიდველთან შეთანხმება უნდა განხორციელდეს მხოლოდ ა–თან შეთანხმებით, ანუ მათთან არსებული ხელშეკრულების შეწყვეტის შემდეგ, ისევე როგორც ჩემთან არსებული ხელშეკრულების შეწყვეტის შემდეგ“;
3.13. სააპელაციო სასამართლომ გაანალიზა ზემოხსენებული წერილის შინაარსი და დაასკვნა, რომ: 1) მოპასუხეს, მასსა და მოსარჩელის წარმომადგენელს ა.შ–ძეს შორის 2017 წლის 1 დეკემბერს გაფორმებული ხელშეკრულება, რეალურად სადავო ქონების მართვისათვის იმ ვადით სჭირდებოდა ვიდრე სესხის თანხას არ დაფარავდა; 2) სადავო ხელშეკრულების დადებისას მოპასუხესათვის თავიდანვე ცნობილი იყო, რომ ქონება მყიდველის სახელზე, სასამართლო განჩინებით გამოყენებული შეზღუდვის გამო (იხ. წინამდებარე განჩინების 3.5 ქვეპუნქტი) ვერ დარეგისტრირდებოდა; 3) ქონების მესაკუთრის - მოსარჩელისათვის არაფერი იყო ცნობილი სადავო ხელშეკრულების არსებობის შესახებ; 4) მოსარჩელემ აუკრძალა მოიჯარეებს მოპასუხისათვის თანხების ჩარიცხვა; 5) სადავო გარიგების დადებით, მოპასუხემ და ა.შ–ძემ მათ შორის არსებული სასესხო ურთიერთობა დაფარეს, რომლის არსებობის შესახებაც მესაკუთრისათვის არაფერი იყო ცნობილი;
3.14. სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მსჯელობა, რომ სადავო გარიგების დადებისას მხარეთა ნამდვილ ნებას ნასყიდობის ხელშეკრულების დადება არ წარმოადგენდა და დადგენილად ჩათვალა, რომ 2017 წლის 1 დეკემბერს დადებული ნასყიდობის ხელშეკრულება თვალთმაქცური გარიგება იყო, რომლითაც პერსონალურად ა.შ–ძესა (მსესხებელი) და მოპასუხეს (გამსესხებელი) შორის დადებული სესხის ხელშეკრულება დაიფარა;
3.15. გარდა ზემოაღნიშნული სამართლებრივი საფუძვლისა, სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ სადავო გარიგება ბათილია სსკ-ის 54-ე მუხლით გათვალისწინებული საფუძვლითაც (ბათილია გარიგება, რომელიც არღვევს კანონით დადგენილ წესსა და აკრძალვებს, ეწინააღმდეგება საჯარო წესრიგს ან ზნეობის ნორმებს). სადავო უძრავ ქონებაზე ბათუმის საქალაქო სასამართლოს 2017 წლის 17 თებერვლის განჩინების საფუძველზე რეგისტრირებულია ყადაღა (გასხვისებისა და იპოთეკით დატვირთვის აკრძალვა). „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის 631 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, უძრავ ქონებაზე ყადაღის დადება ნიშნავს ქონების აღწერას და მესაკუთრისათვის მისი განკარგვის – ნებისმიერი ფორმით გასხვისების, იპოთეკით, უზუფრუქტით, სერვიტუტით ან აღნაგობით დატვირთვის, მასზე თხოვების, ქირავნობის ან/და იჯარის ხელშეკრულების დადების – აკრძალვას. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ბათილია ყადაღადადებულ უძრავ ქონებაზე ყადაღის დადების შემდეგ ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული ყველა გარიგება;
3.16. სააპელაციო საჩივრით, საბოლოო გადაწყვეტილებასთან ერთად, გასაჩივრებულია თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2020 წლის 26 თებერვლის საოქმო განჩინება, რომლითაც მოპასუხეს უარი ეთქვა მოსარჩელის მიერ სარჩელზე თანდართული მტკიცებულებებიდან N7 დანართის - მოპასუხის მიერ მოსარჩელისათვის ელექტრონული ფოსტით გაგზავნილი წერილის საქმის მასალებიდან ამორიცხვაზე. აპელანტის განმარტებით, ზემოხსენებული წერილი მხარეთა პირადი მიმოწერა იყო, რომლის გასაჯაროვების შესახებ თანხმობა წერილის ავტორს არ გაუცია;
3.17. სააპელაციო სასამართლომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის (შემდეგში: სსსკ) 134-ე მუხლის 11 ნაწილზე მითითებით განმარტა, რომ „ელექტრონული ხელმოწერისა და ელექტრონული დოკუმენტის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული ციფრული ხელმოწერით დადასტურებულ ან/და დამოწმებულ ელექტრონულ დოკუმენტს აქვს მტკიცებულების ძალა. ამავე კანონისმე-2 მუხლის „ა.ა“ პუნქტის თანახმად კი, ელექტრონული დოკუმენტში მოიაზრება ელექტრონული, ოპტიკური ან სხვა მსგავსი საშუალების გამოყენებით შექმნილი, გაგზავნილი, მიღებული ან შენახული წერილობითი ინფორმაცია, რომელიც ადასტურებს იურიდიული მნიშვნელობის ფაქტს ან იურიდიული მნიშვნელობის არმქონე ფაქტს;
3.18. სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ ელექტრონული წერილი არის წერილობით დოკუმენტთან გათანაბრებული მტკიცებულება, რომლითაც შეიძლება დადასტურდეს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე სადავო გარემოებები;
3.19. სადავო წერილი მოპასუხემ ელექტრონულად გაუგზავნა მოსარჩელეს, აწ უკვე გარდაცვლილი ა.შ–ძესა და მოპასუხეს შორის არსებული ბიზნეს-ურთიერთობის შინაარსის გაცნობის მიზნით. წერილი შეიცავს საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე ინფორმაციას, არ არის პირადი ხასიათის და შესაბამისად, მისი სასამართლოში მტკიცებულების სახით წარდგენა მოპასუხის წინასწარ თახმობას არ საჭიროებდა;
3.20. მოპასუხის დაზუსტებული სააპელაციო საჩივარი თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2019 წლის 9 დეკემბრის საოქმო განჩინების გაუქმების ნაწილში წარდგენილ იქნა კანონით განსაზღვრული ვადის დარღვევით, რაც მისი განუხილველად დატოვების საფუძველი გახდა.
4. სააპელაციო სასამართლოს განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა მოპასუხემ, რომელმაც, ახალი გადაწყვეტილების მიღებით, სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
4.1. კასატორის პრეტენზიით, სასამართლომ არასწორად არ დააკმაყოფილა შუამდგომლობა მტკიცებულების დაუშვებლად ცნობის თაობაზე და არასწორად გაიზიარა იგი, რომელიც რეალურად საქმიდან ამორიცხული უნდა ყოფილიყო. გარდა ამისა, სასამართლომ არასწორად განმარტა წერილის შინაარსი, რამაც შედეგზე გადამწყვეტი მნიშვნელობა იქონია;
4.2. კასატორის პრეტენზიით, სასამართლომ არასწორად განმარტა სსკ-ის 56-ე მუხლი და უმართებულოდ ჩათვალა მხარეთა შორის დადებული გარიგება თვალთმაქცურად.
5. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ოქტომბრის განჩინებით მოპასუხის საკასაციო საჩივარი წარმოებაში იქნა მიღებული სსსკ-ის 391-ე მუხლის მიხედვით დასაშვებობის წინაპირობების შესამოწმებლად.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:


საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის იურიდიული დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად, მივიდა დასკვნამდე, რომ მოპასუხის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს სსსკ-ის 391-ე მუხლის მოთხოვნებს, ამიტომ იგი დაუშვებელია შემდეგი არგუმენტაციით:
6. სსსკ-ის 391-ე მუხლის მეხუთე ნაწილის შესაბამისად, საკასაციო საჩივარი ქონებრივ და სხვა არაქონებრივ დავებში დასაშვებია, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს; ზ) გასაჩივრებულია სააპელაციო სასამართლოს მეორე დაუსწრებელი გადაწყვეტილება ან განჩინება დაუსწრებელი გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვების თაობაზე. ზემოაღნიშნული ნორმები განსაზღვრავს იმ მოთხოვნებს, რომელთაც საკასაციო საჩივარი უნდა შეიცავდეს და ეფუძნებოდეს.
7. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სსსკ-ის 391-ე მუხლით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოხსენებული საფუძვლით.
8. საკასაციო სასამართლო, საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობის შემოწმებისას, უპირველესად, მტკიცების ტვირთის განაწილების საკითხზე მიუთითებს. ვინაიდან სსსკ-ის მე-4 მუხლიდან გამომდინარე, სამართალწარმოება მიმდინარეობს შეჯიბრებითობის საფუძველზე, ამავე კოდექსის 102-ე მუხლის პირველი და მეორე ნაწილების მიხედვით, თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს გარემოებანი, რომლებზედაც იგი ამყარებს თავის მოთხოვნებსა და შესაგებელს. ამ გარემოებათა დამტკიცება შეიძლება თვით მხარეთა (მესამე პირთა) ახსნა-განმარტებით, მოწმეთა ჩვენებით, ფაქტების კონსტატაციის მასალებით, წერილობითი თუ ნივთიერი მტკიცებულებებითა და ექსპერტთა დასკვნებით. დასახელებული ნორმების თანახმად, სამოქალაქო პროცესში მხარეები ვალდებული არიან, სათანადო მტკიცებულებების წარდგენის გზით დაადასტურონ მათი პოზიციის გასამყარებლად მითითებული გარემოებების არსებობა. კანონით გათვალისწინებული შემთხვევების გარდა, რომელიც ადგენს მხარეთა შორის მტკიცების ტვირთის განაწილების სპეციფიკურ წესს, მოსარჩელეს ევალება სასარჩელო განცხადებაში ასახული ფაქტების მტკიცება. მტკიცების ტვირთი - ესაა სამოქალაქო სამართალწარმოებაში საქმის სწორად გადაწყვეტისათვის მნიშვნელოვანი ფაქტების დამტკიცების მოვალეობის დაკისრება მხარეებზე, რომლის შესრულება უზრუნველყოფილია მატერიალურ-სამართლებრივი თვალსაზრისით არახელსაყრელი გადაწყვეტილების გამოტანით იმ მხარის მიმართ, რომელმაც ეს მოვალეობა არ (ვერ) შეასრულა.
9. საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ კრიტერიუმი, რომლითაც უნდა იხელმძღვანელოს სასამართლომ იმისათვის, რომ სწორად განსაზღვროს მხარეთა მიერ მითითებული ფაქტებიდან, თუ რომელი ამართლებს სამართლებრივად მხარეთა მოთხოვნებს (შესაგებელს) და რომელი არა, ესაა – სარჩელის საგანი (მოსარჩელის მოთხოვნის შინაარსი), მოპასუხის შესაგებელი და შესაბამისი მატერიალურ-სამართლებრივი ნორმა. მტკიცების საგანში შემავალი გარემოებებიდან ერთი ნაწილი უნდა დაამტკიცოს მოსარჩელემ, მეორე ნაწილი კი – მოპასუხემ. ამასთან ერთად, დამტკიცების ტვირთის განაწილების საფუძველზე, მოსარჩელე თავისუფლდება იმ ფაქტების დადგენისაგან, რომელიც მოპასუხემ უნდა დაამტკიცოს და პირიქით, მოპასუხე თავისუფლდება იმ ფაქტების დადგენისაგან, რომელიც მოსარჩელემ უნდა დაამტკიცოს. მტკიცების ტვირთის მხარეთა შორის განაწილების ინსტიტუტი მიუთითებს არა მარტო იმაზე, თუ რომელმა მხარემ რა ფაქტები უნდა დაადგინოს, არამედ იმაზეც, თუ რომელი ფაქტების დადგენის მოვალეობისაგან თავისუფლდება ესა თუ ის მხარე. შესაბამისად, მოსარჩელემ, როგორც წესი, უნდა დაამტკიცოს ყველა გარემოება, რომელიც წარმოადგენს მოთხოვნის წარმოშობის საფუძველს, ხოლო მოპასუხემ კი – ყველა გარემოება, რომელიც წარმოადგენს მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის საფუძველს (იხ. ჰაინ ბიოლინგი, ლადო ჭანტურია, სამოქალაქო საქმეებზე გადაწყვეტილებათა მიღების მეთოდიკა, თბ., 2003, გვ.64).
10. განსახილველ შემთხვევაში, სარჩელის მოთხოვნა სადავო გარიგებაში გამოვლენილი ნების არანამდვილობას ეფუძნება, მოსარჩელე ხელშეკრულების მხარეთა მიერ გამოვლენილი ნების მოჩვენებითობაზე მიუთითებდა. მოსარჩელემ სადავო გარიგებაში გამოვლენილი ნების მოჩვენებითობის შესახებ მტკიცება მოპასუხის მიერ მოსარჩელისათვის, ელექტრონული ფოსტის საშუალებით, გაგზავნილ წერილზე დაამყარა (იხ. ამ განჩინების 3.13 ქვეპუნქტი). ამ თვალსაზრისით საკასაციო სასამართლოს შეფასების საგანია ელექტრონული წერილის დასაშვებად მტკიცებულებად მიჩნევის კანონიერება, რადგან მოპასუხის ძირითადი საკასაციო პრეტენზია სწორედ ამ მტკიცებულების დაუშვებლობას ეფუძნება.
11. საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ მართლმსაჯულება სასამართლოს დასაბუთებული გადაწყვეტილების გამოტანით ხორციელდება. სასამართლო გადაწყვეტილების დასაბუთების ვალდებულება დაკავშირებულია სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპთან. სამართლებრივი სახელმწიფოს ნებისმიერი მოქმედება, რომელიც მიმართულია პირის რომელიმე უფლების შეზღუდვისკენ, საჭიროებს დასაბუთებას. თუ სასამართლო არ ასაბუთებს თავის გადაწყვეტილებას ან ასაბუთებს არასაკმარისად, მაშინ შეუძლებელია მიღებული გადაწყვეტილების გადამოწმება. ამასთან, აღნიშნული გადაწყვეტილება ფაქტობრივადაც და იურიდიულადაც დასაბუთებული უნდა იყოს. უპირველეს ყოვლისა კი, წაგებულმა მხარემ უნდა იცოდეს, თუ რა გადაწყვეტილება მიიღო სასამართლომ მის წინააღმდეგ და რა საფუძვლით, რა კონკრეტულ ფაქტებზე, მტკიცებულებებსა და არგუმენტებზე დაყრდნობით, სხვაგვარად მის მიმართ არ იქნება განხორციელებული ეფექტიანი მართლმსაჯულება (იხ. სუსგ N ას-730-698-2016, 07.04.2017 წ.).
12. ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო არაერთ გადაწყვეტილებაში უთითებს, რომ ეროვნული სასამართლოს გადაწყვეტილება უნდა პასუხობდეს მხარის მიერ სამართლებრივ და პროცედურულ საკითხებთან დაკავშირებით წარმოდგენილი არგუმენტების ძირითად ასპექტებს (იხ. გადაწყვეტილება საქმეზე Ruiz Torija v. Spain, §§ 29-30). შესაბამისად, უფლება მოსმენაზე მოიცავს არა მხოლოდ სასამართლოს წინაშე არგუმენტების წარდგენის შესაძლებლობას, არამედ სასამართლოს ვალდებულებას, გადაწყვეტილების დასაბუთებაში მიუთითოს მიზეზები, რომელთა საფუძველზეც გაიზიარა ან უარყო შესაბამისი არგუმენტები. სასამართლომ შეიძლება აუცილებლად არ მიიჩნიოს იმგვარ არგუმენტებზე პასუხის გაცემა, რომლებიც აშკარად შეუსაბამო, დაუსაბუთებელი ან სხვაგვარად დაუშვებელია, მსგავსი არგუმენტების მიმართ არსებული სამართლებრივი დებულებების ან მყარად დადგენილი სასამართლო პრაქტიკის საფუძველზე, თუმცა, ყველა გადაწყვეტილება უნდა იყოს ნათელი და საქმეში მონაწილე მხარეებს შესაძლებლობას უნდა აძლევდეს გაიგონ, თუ რატომ გაითვალისწინა სასამართლომ მხოლოდ კონკრეტული გარემოებები და მტკიცებულებები (იხ. გადაწყვეტილება საქმეზე Seryavin and Others v. Ukraine §§ 55-62). სასამართლოს აქვს ვალდებულება, სათანადოდ იმსჯელოს მხარეთა მიერ წარდგენილ დოკუმენტებზე, არგუმენტებსა და მტკიცებულებებზე (იხ. Kraska v. Switzerland, §30; Van de Hurk v. the Netherlands, §59; Perez v. France, §80; იხ. სუსგ №ას-930-2019, 3 ოქტომბერი, 2019 წელი).
13. საკასაციო სასამართლოს უპირველესი შემოწმების საგანია კასატორის პრეტენზია მტკიცებულებათა დაშვება-განკუთვნადობის კანონიერების შესახებ (ანუ სადავო გარემოების დადგენისას დაეყრდნო თუ არა სასამართლო კანონიერი გზით მოპოვებულ (დასაშვებ) მტკიცებულებას), ხოლო შემდეგ - პრეტენზია მტკიცებულებათა შეფასების კანონიერებასთან დაკავშირებით.
14. სსსკ-ის 103-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, კანონის დარღვევით მოპოვებულ მტკიცებულებებს იურიდიული ძალა არა აქვთ. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი არ აკონკრეტებს, თუ რა სახით მოპოვებული მტკიცებულება ჩაითვლება კანონის დარღვევით მოპოვებულ მტკიცებულებად, შესაბამისად, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში უნდა შეფასდეს მტკიცებულების მოპოვება ხომ არ ეწინააღმდეგება რაიმე კანონს.
15. საქართველოს კონსტიტუციის მე-15 მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, ადამიანის პირადი და ოჯახური ცხოვრება ხელშეუხებელია. ამ უფლების შეზღუდვა დასაშვებია მხოლოდ კანონის შესაბამისად, დემოკრატიულ საზოგადოებაში აუცილებელი სახელმწიფო ან საზოგადოებრივი უსაფრთხოების უზრუნველყოფის ან სხვათა უფლებების დაცვის მიზნით
16. კასატორი მიიჩნევს, რომ მოსარჩელისადმი მის მიერ მიწერილი ელექტრონული წერილი, როგორც დაუშვებელი მტკიცებულება, საქმის მასალებიდან უნდა ამორიცხულიყო, შესაბამისად, მასზე გადაწყვეტილების დაფუძნება შეუძლებელი იყო.
17. სსსკ-ის 134.1-ე მუხლის თანახმად წერილობით მტკიცებულებებს წარმოადგენს აქტები, საბუთები, საქმიანი და პირადი ხასიათის წერილები, რომლებიც შეიცავს ცნობებს საქმისათვის მნიშვნელოვან გარემოებათა შესახებ. ამავე მუხლის პირველი პრიმა ნაწილის თანახმად „ელექტრონული დოკუმენტისა და ელექტრონული სანდო მომსახურების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ ელექტრონულ დოკუმენტს აქვს მტკიცებულების ძალა. საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ მოხმობილი ნორმების საფუძველზე მოსარჩელის მიერ საქმეში წარდგენილი ელექტრონული წერილი არის წერილობითი მტკიცებულება, რომელიც შეიცავს ცნობებს საქმისათვის მნიშვნელოვან გარემოებათა შესახებ, როგორც ეს სავსებით მართებულად მიუთითა სააპელაციო სასამართლომ. რაც შეეხება კასატორის პრეტენზიას, რომ ელექტრონული წერილი იყო პირადი მიმოწერის შემცველი დოკუმენტი, რომლის სასამართლოში წარდგენაც, მოპასუხის ნებართვის გარეშე, დაუშვებელი იყო, საკასაციო სასამართლო არ იზიარებს და განმარტავს, რომ განსახილველ შემთხვევაში სახეზე არ არის ისეთი პირადი, ინტიმური სფერო, რომელიც აბსოლუტური დაცვით სარგებლობს. მოცემულ შემთხვევაში საქმე ეხება კერძო საუბარს, რომელიც კერძო სფეროს განეკუთვნება და რომელიც არ სარგებლობს აბსოლუტური პრივილეგიით, რაც იმას ნიშნავს, რომ მისი შეზღუდვა დასაშვებია, ანუ მასში ჩარევა შესაძლებელია საამისო დაცვის ღირსი ინტერესისა და კანონიერი მიზნის არსებობის პირობებში (შეადრ. სუსგ Nას-1155-1101-2014, 04.05.2015 წ.). საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ საქმეში წარდგენილი ელექტრონული წერილი დასაშვებ მტკიცებულებად მიიჩნევა და მასზე გადაწყვეტილების დაფუძნება კანონიერია. მოსარჩელის მიერ ელექტრონული მიმოწერა, საკუთრებაში ჩარევით გამოწვეული შედეგების თავიდან აცილების მიზნით იქნა გამოყენებული, ამასთანავე, არ არსებობს მის დაუშვებელ მტკიცებულებად ცნობის საფუძვლები და თანხვედრაშია უზენაესი სასამართლოს მყარად დადგენილ პრაქტიკასთან. შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლომ მართებულად არ დააკმაყოილა მოპასუხის შუამდგომლობა სადავო წერილის დაუშვებლად ცნობისა და მისი საქმიდან ამორიცხვის თაობაზე. ამდენად, სააპელაციო სასამართლომ მართებულად დაასკვნა, რომ საქმეში წარდგენილი ელექტრონული წერილი დასაშვები და განკუთვნადი იყო მოცემული დავისათვის (შეად. სუსგ-ებს: N ას-124-116-2017, 23.07.2020წ; N ას-842-2019, 28.04.2021წ; N ას-1198-2019, 25.06.2021წ; N ას-262-2022, 20.05.2022წ; N ას-1420-2022, 30.11.2022წ.).
18. სსკ-ის 56-ე მუხლის თანახმად, ბათილია გარიგება, რომელიც დადებულია მხოლოდ მოსაჩვენებლად, იმ განზრახვის გარეშე, რომ მას შესაბამისი იურიდიული შედეგები მოჰყვეს (მოჩვენებითი გარიგება). თუ მოსაჩვენებლად დადებული გარიგებით მხარეებს სურთ სხვა გარიგების დაფარვა, მაშინ გამოიყენება დაფარული გარიგების მიმართ მოქმედი წესები (თვალთმაქცური გარიგება).
19. უზენაესი სასამართლოს არაერთ გადაწყვეტილებაში/განჩინებაში განმარტებულია, რომ თვალთმაქცური გარიგების დროს, მართალია, ნების გამოვლენა მიმართულია სამართლებრივი შედეგის დადგომისკენ, თუმცა არა იმ ხელშეკრულების შესაბამისად, რომელზეც მხარეები შეთანხმდნენ. ამგვარი გარიგების მიზანს წარმოადგენს იმ გარიგების დაფარვა, რომლის მიღწევის სურვილი მხარეებს რეალურად გააჩნიათ. ამ შემთხვევაში არსებობს ორი გარიგება - ერთი თვალთმაქცური და მეორე, რომელიც მხარეებმა უშუალოდ გაითვალისწინეს. ამდენად, თვალთმაქცური გარიგება ერთგვარად ფარავს ნამდვილ გარიგებას, შესაბამისად, მას არ გააჩნია სამართლებრივი საფუძველი და იგი ბათილია. თვალთმაქცური გარიგების დროს ნების გამოვლენის სუბიექტების ნება შეთანხმებულია და მათ განზრახული აქვთ განსაზღვრული სამართლებრივი შედეგის დადგომა, თუმცა მათი შინაგანი ნება და გამოვლენილი ნება ერთმანეთს არ ემთხვევა. როგორც პრაქტიკა გვიჩვენებს, მოჩვენებითი გარიგების დადება დაკავშირებულია მესამე პირებთან არსებულ ურთიერთობასთან მათი მოტყუების, პასუხისმგებლობისათვის თავის არიდებისა თუ სხვა მიზნით (სუსგ-ები: N ას-1142-1088-2014, 23.01.2015 წ; N ას-487-461-2015, 17.06.2015 წ; N ას-474-455-2016, 07.07.2016 წ; N ას-1043-2019, 17.10.2019 წ.).
20. ამდენად, თვალთმაქცური გარიგების დროს უნდა დადასტურდეს გარემოებები, რომლებიც მიუთითებენ სხვა გარიგების დადების სურვილზე და ამ დაფარული გარიგებისთვის აუცილებელი ყველა წინაპირობის არსებობაზე. ამ შემთხვევაში გამოიყენება დაფარული გარიგების მიმართ მოქმედი წესები. მტკიცების ტვირთი თვალთმაქცური გარიგების შემთხვევაში აწევს იმ პირს, რომელიც ითხოვს ამ საფუძვლით გარიგების ბათილად ცნობას.
21. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, სააპელაციო სასამართლომ მართებულად გაიზიარა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ის მსჯელობა, რომ სადავო გარიგების დადებისას მხარეთა ნამდვილ ნებას არ წარმოადგენდა ნასყიდობის ხელშეკრულების დადება. სადავო გარიგება დადებული იქნა იმ განზრახვის გარეშე, რომ მას ნასყიდობის სამართლებრივი ურთიერთობიდან გამომდინარე იურიდიული შედეგი მოჰყოლოდა, რამდენადაც მოპასუხისათვის ხელშეკრულების დადების დროს იმთავითვე ცნობილი იყო, რომ სადავო ქონება საჯარო რეესტრში მყიდველის სახელზე ვერ დარეგისტრირდებოდა მასზე არსებული შეზღუდვის გამო (იხ. ამ განჩინების 3.14-3.15 ქვეპუნქტები).
22. მოსარჩელის სასარგებლოდ უსაფუძვლოდ მიღებული თანხის მოპასუხისათვის დაკისრებასთან დაკავშირებით საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ „უსაფუძვლო გამდიდრების მიზანი არის სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე შეძენილი ქონების (რომელშიც უნდა ვიგულისხმოთ უფლების ან გარკვეული შეღავათის, უპირატესობის) ამოღება, რითაც უნდა უზრუნველყოფილ იქნეს სამართლიანობის აღდგენა ანუ იმ მდგომარეობის აღდგენა, რომელიც იარსებებდა არაუფლებამოსილი პირის მიერ დაზარალებულის ხარჯზე გარკვეული შეღავათის, უფლების, უპირატესობის მიღებამდე”... უსაფუძვლო გამდიდრების ინსტიტუტის ნორმები აღჭურვილია დაცვითი ფუნქციით, რათა უზრუნველჰყოს არაუფლებამოსილი სუბიექტისაგან უსაფუძვლოდ მიღებული ქონების ამოღება და მისი უფლებამოსილი პირისათვის გადაცემა. შედეგობრივი თვალსაზრისით, სამართლისათვის არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს, თუ რა საშუალებით გამდიდრდა პირი – მიიღო, თუ დაზოგა ქონება. ფაქტი ერთია – ვითომ კრედიტორის ქონებრივ სფეროში აღმოჩნდა ქონება, რომელსაც იქ არსებობის სამართლებრივი საფუძველი არ გააჩნია და, აქედან გამომდინარე, ექვემდებარება უფლებამოსილი პირისათვის დაბრუნებას“ (შეადრ: სუსგ N ას-390-390-2018, 15.05.2018 წ).
23. „კონდიქციური ვალდებულების არსებობისას, არ გაითვალისწინება არც კონტრაჰენტის კეთილსინდისიერება და არც ბრალეულობა. ამ ვალდებულების მიზანი სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე გადანაცვლებულ მატერიალურ/არამატერიალურ ქონებრივ სიკეთეთა ისე აღდგენაა, რომელიც იარსებებდა, რომ არ შექმნილიყო კონდიქციური ვალდებულების მახასიათებელი წინაპირობები. ქონებრივი წონასწორობის აღდგენის მიზნით, კანონი “განსაზღვრავს უსაფუძვლოდ გადაცემულის დაბრუნებას, რათა ხელი შეეწყოს სტაბილურ სამოქალაქო ბრუნვას და ბრუნვის მონაწილე რომელიმე მხარე იმგვარ მდგომარეობაში არ აღმოჩნდეს, რომელსაც სამართლებრივი წინაპირობები გამდიდრების ეტაპზე არ გააჩნია“ (ახალაძე მ., უსაფუძვლო გამდიდრება 2015-2018 წლის პირველი ნახევარი), საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გამომცემლობა, თბ., 2019, 32 ).
24. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ კონდიქციური ვალდებულების წარმოშობისათვის ერთი პირი უნდა მდიდრდებოდეს მეორის ხარჯზე სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე, რომელიც ან თავიდანვე არ არსებობდა, ან შემდგომში მოიშალა. ამასთან, მნიშვნელობა არა აქვს იმ გარემოებას, თუ რის შედეგად წარმოიქმნა უსაფუძვლო გამდიდრების ფაქტი - თავად დაზარალებულის მოქმედების, გამდიდრებულის მოქმედების თუ მესამე პირთა მოქმედების შედეგად ან განხორციელდა იგი მათი ნების საწინააღმდეგოდ. ასევე, არა აქვს მნიშვნელობა ამ სამართალურთიერთობაში მონაწილე სუბიექტთა ბრალეულობას, კეთილსინდისიერებასა და მათ მიერ ჩადენილი ქმედებების მართლზომიერებასა თუ მართლწინააღმდეგობას.
25. საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ სსკ-ის 976-ე და 983-ე მუხლების ერთად გამოყენება არათავსებადია, რადგან 976-ე მუხლი შესრულების კონდიქციას ეხება, ხოლო 983-ე შეუსრულებლობის - ხელყოფის კონდიქციას. სსკ-ის 976-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით, გარიგების ბათილად ცნობის სამართლებრივი შედეგი უკავშირდება გარიგების დადებამდე არსებულ ვითარებაში დაბრუნებას, ანუ პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენას, რაც არარა გარიგებით მიიღეს მხარეებმა, უნდა დაუბრუნონ ერთმანეთს. სსკ-ის 983-ე მუხლით კი, რომელიც ხელყოფის კონდიქციის მომწესრიგებელ ნორმას განეკუთვნება, უსაფუძვლო გამდიდრების მოთხოვნიდან გამომდინარე მოთხოვნა წარმოიშობა სხვის სამართლებრივ სივრცეში უნებართვო ჩარევითა და ამით ქონებრივი სარგებლის მიღებით; შესრულების კონდიქცია არის დამატება სახელშეკრულებო სამართლისათვის, ხელყოფის კონდიქცია არის დამატება დელიქტური სამართლისათვის (იხ. სუსგ N ას-1224-1149-2015, 20.05.16 წ.).
26. საკასაციო სასამართლო განსახილველ შემთხვევაში მოსარჩელის მოთხოვნის, უსაფუძვლოდ მიღებული თანხის დაბრუნების, საფუძვლად სსკ-ის 983-ე მუხლს მიიჩნევს. საკასაციო სასამართლოს განმარტებით, მხარეები ერთმანეთთან სახელშეკრულებო ურთიერთობაში არ იმყოფებიან, უფლებამოსილი პირისათვის განკუთვნილ შესრულებას კი არაუფლებამოსილი პირი (მოპასუხე) იღებდა, რის გამოც მოპასუხე ვალდებულია, მიღებული შესრულება მოსარჩელეს (უძრავი ქონების მესაკუთრეს) დაუბრუნოს.
27. ზემოხსენებულიდან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლოს განჩინება კანონიერია და დასაბუთებული, არ არსებობს მისი გაუქმების საფუძველი, შესაბამისად, საკასაციო საჩივარი როგორც დაუშვებელი, უნდა დარჩეს განუხილველი.
28. სსსკ-ის 401-ე მუხლის მე-4 პუნქტის საფუძველზე, თუ საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნება ცნობილი, პირს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70 პროცენტი.


ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :


საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 284-ე, 285-ე, 391-ე, 401-ე, 408.3-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. ს.ჩ–ნის საკასაციო საჩივარი, როგორც დაუშვებელი, დარჩეს განუხილველად;
2. ს.ჩ–ნს (პ/ნ .....) სახელმწიფო ბიუჯეტიდან (ქ.თბილისი, „სახელმწიფო ხაზინა“, ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი 300773150) დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის, 4957 ლარის (საგადახდო დავალება N0, გადახდის თარიღი 2022 წლის 21 ოქტომბერი), 70% – 3469,9 ლარი;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.




თავმჯდომარე ე. გასიტაშვილი


მოსამართლეები: ზ. ძლიერიშვილი


მ. ერემაძე