საქმე N:ას-710-2023

საქმე №ას-710-2023 19 ივნისი, 2024 წელი
თბილისი

სამოქალაქო საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:
მირანდა ერემაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი)
მოსამართლეები: ვლადიმერ კაკაბაძე,
ლევან მიქაბერიძე

საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი განხილვის გარეშე

საკასაციო საჩივრის ავტორი - ვ.ჯ–ი (მოპასუხე)

მოწინააღმდეგე მხარე – სსიპ შემოსავლების სამსახური (მოსარჩელე, აპელანტი)

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება - თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2023 წლის 20 აპრილის გადაწყვეტილება

საკასაციო საჩივრის მოთხოვნა – გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება, ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა

დავის საგანი – კომპანიის დირექტორის მიერ ფიდუციურ ვალდებულებათა დარღვევისა და პარტნიორის მიერ შეზღუდული პასუხისმგებლობის ბოროტად გამოყენების შედეგად დამდგარი ზიანის ანაზღაურება

საკითხი, რომელზედაც მიღებულია განჩინება - საკასაციო საჩივრის არსებითი განხილვა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი

1. შპს ,,ტ“-ს დირექტორს და 100%-იანი წილის მფლობელს წარმოადგენს მოპასუხე ვ.ჯ–ი (შემდეგში: დირექტორი, პარტნიორი, მოპასუხე, კასატორი).
2. შპს ,,ტ“ გადასახადის გადამხდელად რეგისტრირებულია 2017 წლის 27 მარტს, ხოლო დღგ-ს გადამხდელად 2017 წლის 16 მაისს. კომპანიის საქმიანობის სფეროს წარმოადგენს საბითუმო ვაჭრობა ავტონაწილებით და აქსესუარებით.
3. სსიპ შემოსავლების სამსახურის (შემდეგში: მოსარჩელე, აპელანტი, მოწინააღმდეგე მხარე) აუდიტის დეპარტამენტის 2018 წლის 29 იანვრის N1509 ბრძანების საფუძველზე, ელექტრონულად გამოწერილი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურების დღგ-ის დეკლარაციებში ასახვის სისწორის დადგენის მიზნით ჩატარდა შპს ,,ტ–ს“ საქმიანობის კამერალური საგადასახადო შემოწმება. შემოწმების შედეგად გამოიცა 2018 წლის 17 აპრილის საგადასახადო შემოწმების აქტი, 2018 წლის 26 აპრილის N9867 ბრძანება და 2018 წლის 26 აპრილის N002-62 საგადასახადო მოთხოვნა, რომელთა საფუძველზეც შპს ,,ტ–ს“ დაერიცხა 61 381.09 ლარი (გადასახადი - 37 428 ლარი, ჯარიმა - 18 714 ლარი, საურავი - 4 539.04 ლარი). აღნიშნული დარიცხვა გამოწვეული იყო იმით, რომ შპს ,,ტ–ს“ 2017 წლის მაისის, ივნისის, ივლისის, აგვისტოს, სექტემბრის, ოქტომბრის და ნოემბრის თვეების მიხედვით წარდგენილი ჰქონდა დღგ-ის ნულოვანი დეკლარაციები, მაშინ როდესაც ეწეოდა ეკონომიკურ საქმიანობას და გააჩნდა დღგ-ით დასაბეგრი ბრუნვები; შპს ,,ტ–ს“ მიერ 2020 წლის 9 ოქტომბრის საჩივარში აღნიშნულია, რომ ვ.ჯ–ს (დირექტორს) არ ჰქონდა ინფორმაცია ნულოვანი დეკლარაციების წარდგენის თაობაზე. მისი განმარტებით, საწარმოს ბუღალტერი, თ.ნ–ი ახორციელებდა დეკლარაციების წარდგენას და ბიუჯეტთან ანგარიშსწორებას, რის გამოც შემოწმების შედეგად აღმოჩენილი დარღვევების თაობაზე დირექტორისათვის ცნობილი არ ყოფილა.
4. ვ.ჯ–ი (დირექტორი) და თ.ნ–ი (ბუღალტერი) შეთანხმდნენ იმაზე, რომ საგადასახადო მოთხოვნით დარიცხულ გადასახადს გადაიხდიდა დირექტორი, ხოლო ბუღალტერმა აიღო ვალდებულება მისი ბრალეულობით კომპანიისათვის დამატებით დარიცხულ ჯარიმისა და საურავების თანხების საკუთარი სახსრებით დაფარვაზე.
5. შპს ,,ტ–ს“ მიერ 2018 წლის 26 აპრილის N002-62 საგადასახადო მოთხოვნა არ გასაჩივრებულა და საგადასახადო მოთხოვნით დარიცხული თანხები სრულად იქნა გადახდილი.
6. შპს ,,ტ–ს“ წინაშე აღებული ვალდებულებების თავიდან აცილების მიზნით თ.ნ–მა 2018 წლის 31 აგვისტოს დააფუძნა შპს ,,ს“, რომლის სახელითაც 2018 წლის 3 სექტემბერს შპს ,,ტ–ს“ გამოუწერა ყალბი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა (ეა-16 0440996), რომელიც თავადვე დაადასტურა შპს ,,ტ–ს“ სახელით.
7. ყალბი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა აისახა შპს ,,ტ–ს“ 2018 წლის სექტემბრის საანგარიშო პერიოდის მიხედვით წარდგენილ დღგ-ის დეკლარაციაში, რითაც გაიზარდა ჩასათვლელი დღგ-ის თანხა 24 071.19 ლარის ოდენობით.
8. 2018 წლის 3 სექტემბერს გამოწერილი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის (Nეა-16 0440996) საფუძველზე ჩასათვლელი დღგ-ის თანხა საბოლოოდ განისაზღვრა 28 624.23 ლარით, რის გამოც ჯამური ჩასათვლელი თანხა ნაცვლად 4553.04 ლარისა, გახდა 28 624.23 (24 071.19+4553.04) ლარი.
9. შპს ,,ტ–ს“ მიერ ხელოვნურად წარმოშობილი ზედმეტობით დაიფარა 2018 წლის 21 და 27 ნოემბერს საბაჟო დეკლარაციებით დარიცხული დღგ-ის თანხა 4265 ლარის და 13 069 ლარის ოდენობით.
10. შპს ,,ს“-ის 2018 წლის სექტემბრის თვეში შპს ,,ტს“-თვის გამოწერილი აქვს ელექტრონული ანგარიშფაქტურა ნომრით Nეა-16 0440996 ღირებულებით 157 800 ლარი. შპს ,,ს“-ს აღნიშნული ფაქტურით გაწეული აქვს მომსახურება და არ აქვს დაბეგრილი დღგ-ს გადასახადით, ხოლო შპს ,,ტ–ს“ მიღებული აქვს ჩათვლა. შპს ,,ს“ არ უფიქსირდება სხვა ოპერაცია და ვერ დგინდება გაწეული მომსახურების შინაარსი.
11. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახურის საგამოძიებო დეპარტამენტის თბილისის მთავარი სამმართველოს 2019 წლის 2 ოქტომბრის დადგენილების საფუძველზე, ყალბი საგადასახადო დოკუმენტის დამზადების ფაქტზე, ბიუჯეტთან ანგარიშსწორების საკითხის შესწავლის მიზნით დაინიშნა შპს ,,ტ–ს“ დაფუძნების დღიდან 2019 წლის 1 სექტემბრამდე პერიოდის საგადასახადო შემოწმება.
12. სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2019 წლის 4 ოქტომბრის ბრძანების საფუძველზე ჩატარდა შპს ,,ტ–ს“ კამერალური საგადასახადო შემოწმება, რომლის საფუძველზეც შედგა 2020 წლის 8 ოქტომბრის საგადასახადო შემოწმების შუალედური აქტი და გამოიცა 2020 წლის 8 ოქტომბრის N002-283 საგადასახდო მოთხოვნა. მოთხოვნის საფუძველზე საგადასახადო ვალდებულება განისაზღვრა სულ 90 636.77 ლარის ოდენობით, მათ შორის გადასახადი (დღგ) – 24 071 ლარი, ჯარიმა - 60 178 ლარი და საურავი - 6 388.77 ლარი.
13. 2020 წლის 8 ოქტომბრის საგადასახადო შემოწმების შუალედურ აქტში აღნიშნულია შემდეგი: შპს ,,ს“-მ 2018 წლის სექტემბრის თვის საანგარიშო პერიოდში შპს ,,ტ–ს“ გამოუწერა ანგარიშ-ფაქტურა ეა-16 0440996, 157 800 ლარზე, რომლებშიც დაფიქსირებულია მომსახურების მიწოდება. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახურის მიერ მოწოდებული მასალებით დგინდება, რომ ზემოაღნიშნული საგადასახადო ანგარიშ- ფაქტურა არის ყალბი და მომსახურების ოპერაცია არ განხორციელებულა. გადასახადის გადამხდელს ყალბი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის საფუძველზე მიღებული აქვს დღგ- ის ჩათვლა.
14. საქართველოს გენერალური პროკურატურის ფინანსთა სამინისტროს გამოძიების საპროცესო ხელმძღვანელობის დეპარტამენტის პროკურორის 2020 წლის 12 ოქტომბრის დადგენილებით სსიპ შემოსავლების სამსახური ცნობილ იქნა დაზარალებულად.
15. გამოძიებით დადგინდა, რომ შპს ,,ს“-ის დირექტორმა და დამფუძნებელმა თ.ნ–მა 2018 წლის 15 ოქტომბერს გამოყენების მიზნით დაამზადა ყალბი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა (ეა-16 0440996), რომელშიც შეიტანა ფიქტიური ოპერაციის ამსახველი ინფორმაცია. ყალბი საგადასახადო დოკუმენტების საფუძველზე, თ.ნ–მა კომპანია შპს ,,ტ–ს“ შეუქმნა ყალბი დღგ-ს აქტივები, რაც შეადგენს 24 071.19 ლარს და გამოყენებული იქნა ჯარიმებისა და მიმდინარე გადასახადების გადასახდელად. შედეგად კი, ამ მართლსაწინააღმდეგო ქმედებათა შედეგად ბიუჯეტს ჯამში მიადგა დიდი ოდენობის ქონებრივი ზიანი.
16. 2020 წლის 7 ნოემბერს შპს ,,ტ“ დირექტორმა ვ.ჯ–მა საჩივრით მიმართა სსიპ შემოსავლების სამსახურს და მოითხოვა 2020 წლის 8 ოქტომბრის საგადასახადო შემოწმების შუალედური აქტისა და 2020 წლის 8 ოქტომბრის N002-283 საგადასახადო მოთხოვნის ბათილად ცნობა.
17. სსიპ შემოსავლების სამსახურის 2020 წლის 21 დეკემბრის ბრძანებით საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, რაც გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებულ დავების განხილვის საბჭოში.
18. დავების განხილვის საბჭოს 2021 წლის 2 სექტემბრის გადაწყვეტილებით, შპს ,,ტ–ს“ საჩივარი არ დაკმაყოფილდა. აღნიშნული გადაწყვეტილება შპს ,,ტ–ს“ ჩაბარდა 2021 წლის 16 დეკემბერს. დღეის მდგომარეობით დარიცხვასთან დაკავშირებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები შესულია კანონიერ ძალაში და შემოწმების ფარგლებში დარიცხული თანხები გადასახადის გადამხდელის მიერ სრულად არის აღიარებული.
19. საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოსა და საქართველოს შსს სსიპ მომსახურების სააგენტოს მონაცემებით, ვ.ჯ–ის საკუთრებაში ირიცხება სატრანსპორტო საშუალებები ,,Lexux RX450H (სახ. ნომრით .....) და ,,Subaru Forester” (სახ. ნომრით .....) და შემდეგი უძრავი ქონებები, მდებარე: თბილისი, ........ (ს/კ ..........); ბათუმი, ........ (ს/კ N ........); ბათუმი, .......... (ს/კ N........); თბილისი, .......... მიმდებარედ (ს/კ .......); კასპის მუნიციპალიტეტი, სოფელი ........ (ს/კ ........); თბილისი, .......... (ს/კ .......).
20. საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოსა და საქართველოს შსს სსიპ მომსახურების სააგენტოს მონაცემებით, შპს ,,ტ–ს“ საკუთრებაში უძრავი ან მოძრავი ქონება არ ირიცხება.
21. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის განაჩენით დამტკიცდა საპროცესო შეთანხმება და თ.ნ–ი სასამართლომ დამნაშავედ სცნო საქართველოს სსსკ-ს 185-ე მუხლის მესამე ნაწილის ,,ბ“ ქვეპუნქტით და 210-ე მუხლის პირველი ნაწილით.
22. მოპასუხე ვ.ჯ–ს შპს ,,ტ“-დან ხელფასის სახით მიღებული აქვს: 2018 წლის აპრილში - 5000 ლარი, 2018 წლის ივლისში - 9250 ლარი, 2019 წლის იანვარში -10 204.08 ლარი, 2019 წლის თებერვალში - 10 204.08 ლარი, 2019 წლის დეკემბერში - 10 204.08 ლარი, 2020 წლის აპრილში - 31 887.76 ლარი, 2021 წლის იანვარში - 30 612.25 ლარი, 2021წლის მარტში - 6377.55 ლარი, 2021 წლის აპრილში - 10 204.08 ლარი, 2021 წლის ივნისში - 10 204.08 ლარი და 2021 წლის ივლისში - 5102.04 ლარი, ხოლო დივიდენდის სახით ვ.ჯ–ს გატანილი აქვს: 2020 წლის მარტში - 52 631.57 ლარი, 2020 წლის აპრილში - 26 315.78 ლარი, 2020 წლის ივლისში - 27 368.42 ლარი და 2020 წლის სექტემბერში - 18 947.37 ლარი.
23. შპს ,,ტ–მა“ დაფარა საგადასახადო დავალიანების ნაწილი და კომპანიის საგადასახადო ვალდებულება სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიმართ, დღეის მდგომარეობით, შეადგენს 67 703.99 ლარს.

24. სასარჩელო მოთხოვნა და საფუძვლები
24.1. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სარჩელით მიმართა სსიპ შემოსავლების სამსახურმა ვ.ჯ–ის მიმართ კომპანიის დირექტორის მიერ ფიდუციური ვალდებულებების დარღვევისა და პარტნიორის მიერ შეზღუდული პასუხისმგებლობის ბოროტად გამოყენების შედეგად დამდგარი ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნით, კერძოდ, მოპასუხე ვ.ჯ–ს მოსარჩელე სსიპ შემოსავლების სამსახურის სასარგებლოდ დაეკისროს 67 703.99 ლარის გადახდა.
24.2. მოსარჩელის მითითებით, ვ.ჯ–ს საწარმოდან გატანილი აქვს დივიდენდი და მიღებული აქვს დიდი ოდენობით ხელფასი მაშინ, როდესაც საწარმოს ერიცხებოდა საგადასახადო დავალიანება. ვ.ჯ–ის ქმედებით (ხელფასის მიღება, დივიდენდის გატანა) საწარმოს აღარ გააჩნია საკმარისი სახსრები კრედიტორის, სსიპ შემოსავლების სამსახურის დაკმაყოფილებისათვის, რითაც მან დაარღვია დირექტორის ფიდუციური მოვალეობები. ვ.ჯ–ის საკუთრებაში აქვს როგორც მოძრავი, ისე უძრავი ქონება. ხოლო შპს ,,ტ–ს“ ქონება არ გააჩნია.
24.3. შპს ,,ტ–ს“ არ აქვს წარდგენილი მოთხოვნა თ.ნ–ის მიმართ ზიანის ანაზღაურების თაობაზე. ვ.ჯ–მა არ გამოიყენა ფიდუციური მოვალეობით განსაზღვრული საზოგადოების მოთხოვნის განხორციელების ვალდებულება და არ მიუმართავს სასამართლოსათვის ბუღალტრის, თ.ნ–ის მიმართ რეგრესის წესით ზიანის ანაზღაურებაზე. შესაბამისად, ვ.ჯ–ის მოქმედებით თუ უმოქმედობით საწარმოს მიადგა ზიანი. სარჩელის მიხედვით, ფიდუციური მოვალეობების დარღვევა გამოიხატა შემდეგ ქმედებებში: ვ.ჯ–ის მიერ საწარმო იყო არასათანადოდ მოწყობილი და ვერ იღებდა ინფორმირებულ გადაწყვეტილებას. მან ვერ შექმნა ეფექტური შიდა ორგანიზაციული სისტემა, რომელიც მას ნებისმიერ დროს მისცემდა შესაძლებლობას დაუფლებოდა ინფორმაციას საზოგადოების ეკონომიკური თუ ფინანსური მდგომარეობის შესახებ. დირექტორმა ვერ გააკონტროლა საწარმოს ბუღალტრის ქმედება ყალბი ანგარიშ-ფაქტურების შესახებ დამზადების მხრივ, რის გამოც საწარმოს მიადგა ზიანი. ვ.ჯ–მა საწარმოს სახელით არ წარადგინა მოთხოვნა თ.ნ–ის მიმართ ზიანის ანაზღაურების თაობაზე. ვ.ჯ–ი თვითონვე განმარტავდა, რომ სწორედ ბუღალტრის უკანონო ქმედებების გამო საწარმოს მიმართ გამოიცა საგადასახადო მოთხოვნა და დაეკისრა საგადასახადო ვალდებულებები. ასეთ შემთხვევაში, მისი როგორც დირექტორის მოვალეობას წარმოადგენდა მიემართა სასამართლოსთვის და მოეთხოვა ბუღალტერის ქმედებების შედეგად საზოგადოებისათვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურება, რაც არ განხორციელებულა. აღნიშნული კი თავისთავად გულისხმობს დირექტორის ფიდუციური მოვალეობების დარღვევას. ვ.ჯ–მა საწარმოს და საწარმოს კრედიტორების ინტერესზე მაღლა საკუთარი პირადი ინტერესები დააყენა, რაც გამოიხატა იმაში, რომ მას ხელფასის სახით საწარმოდან მიღებული აქვს - 129 046.12 ლარი, ხოლო დივიდენდის სახით გატანილი აქვს - 125 262.77 ლარი. აღნიშნული ქმედებების შედეგად, საწარმო გახდა გადახდისუუნარო და ვერ ახერხებს კრედიტორის დაკმაყოფილებას. სსიპ შემოსავლების სამსახურში წარდგენილ საჩივარში ვ.ჯ–ი აღნიშნავს, რომ საწარმო იმყოფება მძიმე მდგომარეობაში, თუმცა საწარმოდან კვლავაც იღებს დიდი ოდენობით ხელფასს.

25. მოპასუხის პოზიცია
მოპასუხემ წარმოდგენილი შესაგებლით სარჩელი არ ცნო და მიუთითა, რომ არ არსებობს სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილების საფუძველი. საწარმოს მიერ ნულოვანი დეკლარაციების წარდგენა გამოწვეული იყო კომპანიის ბუღალტრის თ.ნ–ის დაუდევარი ქმედებით, რის შედეგადაც კომპანიას დაერიცხა დამატებითი თანხების გადახდა სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ. თ.ნ–მა აღიარა თავისი ბრალეულობა და აიღო ვალდებულება, რომ დაფარავდა მისი ქმედების გამო კომპანიაზე დამატებით დარიცხულ ჯარიმებს და საურავებს. კომპანიაზე დამატებითი თანხების დარიცხვა იყო თ.ნ–ის დანაშაულებრივი ქმედების შედეგი. არც კომპანიის დირექტორს და არც სხვა რომელიმე თანამშრომელს არანაირი მონაწილეობა არ მიუღია ამ ქმედებაში.

26. თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება
26.1. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2023 წლის 10 იანვრის გადაწყვეტილებით სსიპ შემოსავლების სამსახურის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
26.2. საქმეზე წარმოდგენილი წერილობითი მტკიცებულებების და ასევე, მოწმის ჩვენების შესწავლის, გამოკვლევის და სამართლებრივი ანალიზის შედეგად, სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელე მხარის პოზიცია, მის მიერ მითითებულ ფაქტობრივ გარემოებებსა და ამ გარემოებების დამადასტურებელ მტკიცებულებებზე დაყრდნობით მოპასუხე ვ.ჯ–ის, როგორც საწარმოს დირექტორის, დამფუძნებელი პარტნიორის მიერ ფიდუციური ვალდებულების დარღვევის და ასევე, მის მიმართ გამჭოლი პასუხისმგებლობის წარმოშობის საფუძვლების თაობაზე.
26.3. დადგენილია, რომ შპს ,,ტ–ს“ 2020 წლის 08 ოქტომბრის საგადასახადო მოთხოვნის საფუძველზე შესასრულებლად დაეკისრა საგადასახადო ვალდებულება, რაც შემდგომში, საწარმოს მიერ დავალიანების ნაწილობრივ დაფარვის გამო შემცირდა. როგორც არაერთხელ აღინიშნა ამ დარიცხვის საფუძველს წარმოადგენდა შპს ,,ს“-ს მიერ 2018 წლის სექტემბრის თვის საანგარიშო პერიოდში შპს ,,ტ“-თვის გამოწერილი ყალბი ანგარიშ-ფაქტურა (ეა- 16 0440996). საგამოძიებო სამსახურში ჩატარებული გამოძიებით დადგინდა მითითებული საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის სიყალბე. გადასახადის გადამხდელმა (ამ შემთხვევაში შპს ,,ტ–მა“) ყალბი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის საფუძველზე მიიღო დღგ-ს ჩათვლა. საგადასახადო კანონმდებლობის შესაბამისად, გადასახადის გადამხდელს გაუუქმა ფიქტიურ ოპერაციაზე გამოწერილი ანგარიშ-ფაქტურით მიღებული ჩათვლა და დაერიცხა ჯარიმა. ის გარემოება, რომ შპს ,,ტ–ს“ მიმართ განხორციელდა საგადასახადო მოთხოვნის საფუძველზე შესაბამისი ჯარიმის დარიცხვა უდავოა, თუმცა აღნიშნულ გარემოებებთან მიმართებით, რამდენად შეიძლება საწარმოს კრედიტორის მიმართ კომპანიის დირექტორი და ამავდროულად 100%-იანი წილის მფლობელი წარმოადგენდეს ვალდებულ პირს, აღნიშნულის მტკიცება მოსარჩელის ტვირთია, რაც მან, მოცემულ საქმეზე, სათანადო და დამაჯერებელი არგუმენტირებული მტკიცებულებების წარდგენით, ვერ შეძლო.
26.4. წარმოდგენილი მტკიცებულებებით, მათ შორის თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2022 წლის 09 მარტის განაჩენით პირდაპირ და უტყუარად დასტურდება ის გარემოება, რომ სადავო პერიოდში შპს ,,ტ–ს“ ბუღალტერი თ.ნ–ი ცნობილ იქნა დამნაშავედ სისხლის სამართლის კოდექსის შესაბამისი ნორმების საფუძველზე სწორედ შპს ,,ტ“-თვის ყალბი დღგ-ს აქტივების შექმნის (გამოწერის) გამო. ყალბი ანგარიშ-ფაქტურები გამოყენებული იქნა შპს ,,ტ–ს“ ჯარიმების და მიმდინარე გადასახადების გადასახდელად და მსჯავრდებულის მართლსაწინააღმდეგო ქმედებათა შედეგად ბიუჯეტს მიადგა დიდი ოდენობის ქონებრივი ზიანი. საქმეში წარმოდგენილი არც ერთი მტკიცებულება არ მიუთითებს და არ ადასტურებს შპს ,,ტ–ს“ დირექტორის ვ.ჯ–ის რაიმე სახით მონაწილეობას ამ მართლსაწინააღმდეგო ქმედებების ჯაჭვში და თავად თ.ნ–იც ამტკიცებს, რომ დირექტორისათვის აღნიშნული გარემოება ცნობილი არ ყოფილა. მტკიცებულებათა კვლევის შედეგად, ვლინდება, რომ ვ.ჯ–ს და თ.ნ–ს მრავალწლიანი ურთიერთობა აკავშირებდათ, რასაც ადასტურებს მოწმე თ.ნ–იც და რამაც განაპირობა ამ უკანასკნელის ბუღალტრის პოზიციაზე დასაქმება, თუმცა აღნიშნული გარემოება თავისთავად არ წარმოშობს ვ.ჯ–ისათვის ინფორმირებულობის ან მისი მხრიდან რაიმე სახით ამ მართლსაწინააღმდეგო ქმედების განხორციელებაში მონაწილეობის დასაბუთებული ვარაუდის საფუძველს.
26.5. სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის მხრიდან მითითებული არც ერთი გარემოება, რაც შესაძლოა ადასტურებდეს მოპასუხის მიერ ფიდუციურ ვალდებულების დარღვევას და წარმოშობდეს საწარმოს კრედიტორის წინაშე გამჭოლი პასუხისმგებლობის საფუძველს. მოსარჩელის არგუმენტაცია ფიდუციურ ვალდებულებათა დარღვევის ჭრილში არ არის სარწმუნო და დამაჯერებელი, ვინაიდან მის მიერ მითითებული ფაქტობრივი გარემოებები არ ქმნის საწარმოს ხელმძღვანელობაზე უფლებამოსილი პირის (დირექტორის) მოვალეობების (გულმოდგინების, ერთგულების და კეთილსინდისიერების) დარღვევის საფუძველს. ბუღალტრის მიერ ჩადენილი მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ფაქტი თავისთავად არ მიუთითებს საწარმოს დირექტორის მიერ კომპანიის არასათანადოდ მოწყობასა ან შიდა ორგანიზაციული სისტემის არქონაზე. ის გარემოება, რომ ბუღალტრის, ცალკე ინდივიდის მიერ დამოუკიდებლად იქნა მიღებული გადაწყვეტილება კომპანიის ყალბი დღგ-ის აქტივების შექმნის თაობაზე, არ წარმოშობს იმის ვარაუდის დაშვების საფუძველს, რომ კომპანიის დირექტორი არასათანადოდ, არაკეთილსინდისიერად ან ზრუნვის მოვალეობათა უგულებელყოფით უძღვებოდა საწარმოს საქმიანობას. გონივრული განსჯის შედეგად, საწარმოს დირექტორი, რომლისთვისაც არაფერი იყო ცნობილი, არ შეიძლება ვალდებულ პირად იქნეს მიჩნეულ იმ ზიანზე, რაც გამოიწვია ბუღალტრის მართლსაწინააღმდეგო ქმედებამ, რაზეც მიღებული იქნა სისხლის სამართლის საქმის განაჩენი, ხოლო სსიპ შემოსავლების სამსახური ცნობილ იქნა დაზარალებულად.
26.6. რაც შეეხება მოსარჩელის მოსაზრებას მოპასუხის მიერ საწარმოს სახელით თ.ნ–ის (ბუღალტრის) მიმართ ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის წარუდგენლობაზე, სასამართლომ არც ამ შემთხვევაში დაადგინა კავშირი მოპასუხის ფიდუციურ ვალდებულებათა დარღვევასთან. ვინაიდან მოცემულ შემთხვევაში არ დასტურდება ბუღალტრის მიმართ საზოგადოების მხრიდან რეგრესულ მოთხოვნაზე უარი. თ.ნ–ი სისხლის სამართლის კოდექსის შესაბამისი მუხლებით ცნობილ იქნა დამნაშავედ 2022 წლის 9 მარტის განაჩენით და მოპასუხე მხარის განმარტებით სურს მასთან შეთანხმების მიღწევით ეფექტური და სწრაფი საშუალებით დაფაროს არსებული ზიანი (სასამართლოს 2022 წლის 16 დეკემბრის სხდომის ოქმი). ის გარემოება, რომ განაჩენის მიღების შემდგომ, მოპასუხეს საწარმოს სახელით დღემდე არ აქვს წარდგენილი ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა თ.ნ–ის მიმართ, არ გულისხმობს რეგრესულ მოთხოვნაზე უარს და მით უფრო ამ გზით, ვ.ჯ–ის მხრიდან ფიდუციურ მოვალეობათა დარღვევას. ასევე, საფუძველს მოკლებულია მოსარჩელის მითითება ვ.ჯ–ის მიერ საწარმოს და საწარმოს კრედიტორების ინტერესებზე მაღლა პირადი ინტერესების დაყენების თაობაზე. საწარმოს კრედიტორი საგადასახადო კანონმდებლობის მოთხოვნების დაცვით იღებდა საწარმოდან ხელფასს და დივიდენდს. როგორც წარმოდგენილი მტკიცებულებებიდან ირკვევა, მოპასუხემ დივიდენდი ბოლოს მიიღო 2020 წლის სექტემბრის თვეში. მოწმე თ.ნ–ის ჩვენების მიხედვით, საწარმოს საქმიანობის შედეგად გააჩნდა მოგება. შესაბამისად, ბუნებრივია საწარმოს დირექტორის მიერ როგორც ხელფასის ასევე დივიდენდის მიღება. საწარმოს 2020 წლის ოქტომბრის თვის საგადასახადო მოთხოვნით დაერიცხა საგადასახადო ვალდებულება, წარმოდგენილი მტკიცებულებით კი, 2020 წლის სექტემბრის თვის შემდგომ დივიდენდის გაცემა არ მომხდარა.
26.7. მოპასუხისათვის (საწარმოს პარტნიორისათვის) გამჭოლი პასუხისმგებლობის დასაკისრებლად არ არის საკმარისი მოსარჩელე მხარის მიერ მითითებული გარემოება იმის თაობაზე, რომ საგადასახადო ვალდებულება განეკუთვნება არა ნებაყოფლობითი კრედიტორების რიგს და მასზე ვრცელდება დაცვის დამატებითი სოციალური გარანტიები. სწორედ ამგვარ დამატებით სოციალურ გარანტიას წარმოადგენს გამჭოლი პასუხისმგებლობა. ამგვარი პასუხისმგებლობის გამოყენების ერთ-ერთი ფართოდ გავრცელებული საფუძველი კი კომპანიის ,,არაადექვატური კაპიტალიზაციაა“. არსებული ვითარების მხედველობაში მიღებით, სასამართლომ ვ.ჯ–ი, როგორც შპს ,,ტ–ს“ ერთადერთი პარტნიორი და დირექტორი ვერ განიხილა არაკეთილსინდისიერ სუბიექტად და აღნიშნული საფუძვლით ვერ დააკისრა მას პასუხისმგებლობა. მოცემული დავის ფარგლებში, დგინდება, რომ კომპანია აქტიურ სამეწარმეო საქმიანობას ახორციელებდა და იგი დაინტერესებული იყო სამეწარმეო საქმიანობის ჯეროვანი განხორციელებით. გამჭოლი პასუხისმგებლობა შესაძლოა დადგეს მხოლოდ იმ ვითარებაში, როდესაც დადასტურდება გარემოება პარტნიორის არაკეთილსინდისიერ განზრახვასთან დაკავშირებით, რასაც მოცემულ შემთხვევაში ადგილი არ ჰქონია.
26.8. სასამართლომ ყურადღება მიაქცია იმ გარემოებაზე, რომ მოპასუხე საწარმოს აქტიური საქმიანობის შედეგად იღებდა როგორც ხელფასს ასევე დივიდენდს, თუმცა აღნიშნული არ მიუთითებს, მისი როგორც პარტნიორის არაკეთილსინდისიერ განზრახვაზე, რისი ,,ხელშემწყობი“ შესაძლებელია ყოფილიყო საზოგადოების სამართლებრივი ფორმა. აღნიშნული გარემოება არ დადასტურდა საქმეზე წარმოდგენილი არც ერთი მტკიცებულებით, მით უფრო იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ მოთხოვნილი ზიანი გამოწვეულია არა ვ.ჯ–ის (ერთადერთი პარტნიორის) ქმედების, არამედ საწარმოს ბუღალტერის მართლსაწინააღმდეგო, არაკეთილსინდისიერი ქმედების შედეგად, რაზეც, როგორც უკვე არაერთხელ აღინიშნა, დადგა განაჩენი და მსჯავრდებული ცნობილ იქნა დამნაშავედ.

27. მოსარჩელის სააპელაციო საჩივარი
გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა მოსარჩელემ, რომელმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე მოითხოვა.

28. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება
28.1. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2023 წლის 20 აპრილის გადაწყვეტილებით, სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა, შესაბამისად, გაუქმდა პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება და მოპასუხე ვ.ჯ–ს მოსარჩელე სსიპ შემოსავლების სამსახურის სასარგებლოდ დაეკისრა 67 703.99 ლარის გადახდა.
28.2. პალატამ განმარტა, რომ დირექტორის ვალდებულება საწარმოს ინტერესების შესაბამისად მოქმედებას გულისხმობს. აღნიშნული ვალდებულება მოიცავს კომპანიის საქმიანობას მართლზომიერების ფარგლებში, კანონის რეგულაციების შესრულებას, საგადასახადო ვალდებულებების შესრულებას. პალატამ მიუთითა, რომ დირექტორს საწარმოს მიმართ ერთგულების, გულმოდგინების, ზრუნვის მოვალეობა გულისხმობს საწარმოში დასაქმებულ პირთა კონტროლს, მათ მიერ ვალდებულებების ჯეროვნად შესრულების მეთვალყურეობას. დასაქმებულ პირთა მიერ ვალდებულების დარღვევაზე დირექტორმა სათანადო რეაგირება უნდა მოახდინოს, აღმოფხვრას იგი და უზრუნველყოს კომპანიისთვის ზიანის მიყენების თავიდან აცილება, ხოლო დამდგარი ზიანის შემთხვევაში იზრუნოს პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენაზე. მეწარმეთა შესახებ მე-9 მუხლის მე-6 პუნქტი მიუთითებს დირექტორს, მოითხოვოს რეგრესული ანაზღაურება კრედიტორების დაკმაყოფილების მიზნით.
28.3. მოცემულ შემთხვევაში დადგენილია, რომ კომპანიას გააჩნია საგადასახადო ვალდებულება და დავალიანება აღიარებულია. დადგენილია, რომ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 9 მარტის განაჩენით დამტკიცდა საპროცესო შეთანხმება და თ.ნ–ი სასამართლომ დამნაშავედ სცნო საქართველოს სსსკ-ს 185-ე მუხლის მესამე ნაწილის ,,ბ“ ქვეპუნქტით და 210-ე მუხლის პირველი ნაწილით.
28.4. 2022 წლის 09 მარტის განაჩენით პირდაპირ და უტყუარად დასტურდება ის გარემოება, რომ სადავო პერიოდში შპს ,,ტ–ს“ ბუღალტერი თ.ნ–ი ცნობილ იქნა დამნაშავედ სისხლის სამართლის კოდექსის შესაბამისი ნორმების საფუძველზე სწორედ შპს ,,ტ“-თვის ყალბი დღგ-ს აქტივების შექმნის (გამოწერის) გამო. ყალბი ანგარიშ- ფაქტურები გამოყენებული იქნა შპს ,,ტ“ ჯარიმების და მიმდინარე გადასახადების გადასახდელად და მსჯავრდებულის მართლსაწინააღმდეგო ქმედებათა შედეგად ბიუჯეტს მიადგა დიდი ოდენობის ქონებრივი ზიანი. დირექტორი მიუთითებს, რომ თ.ნ–ის დანაშაულებრივი ქმედებების შესახებ ინფორმირებული არ ყოფილა. აღნიშნული პოზიცის გაზიარების შემთხვევაშიც თ.ნ–ის წინააღმდეგ გამამტყუნებელი განაჩენი გამოტანილია 2022 წლის 09 მარტს. აღნიშნული თარიღის შემდგომაც არ არსებობს მტკიცებულება, რაც დაადასტურებდა, რომ ვ.ჯ–ი ითხოვს მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას იმ პირობებში, როდესაც კომპანია არ გააჩნია ქონება და ჰყავს კრედიტორები.
28.5. გასაჩივრებულ გადაწყვეტილებაში პირველი ინსტანციის სასამართლო მიუთითებს, რომ საქმეში წარმოდგენილი არც ერთი მტკიცებულება არ მიუთითებს და არ ადასტურებს შპს ,,ტ“ დირექტორის ვ.ჯ–ის რაიმე სახით მონაწილეობას ამ მართლსაწინააღმდეგო ქმედებების ჯაჭვში და თავად თ.ნ–იც ამტკიცებს, რომ დირექტორისათვის აღნიშნული გარემოება ცნობილი არ ყოფილა. პალატა მიუთითებს, რომ დირექტორის ფიდუციური ვალდებულებების დარღვევა არ გულისხმობს დირექტორის პირდაპირ და უშუალოდ ჩართვას, მის მონაწილეობას დანაშაულებრივ ქმედებაში, რამაც საწარმო გადახდისუუნარობამდე მიიყვანა. პალატამ განმარტა, რომ დირექტორს კომპანიის მიმართ აკისრია გულმოდგინეობის, ზრუნვის მოვალეობა, რაც ნიშნავს, რომ მისი ქმედება საწარმოს საუკეთესო ინტერესებში უნდა იყოს. შესაბამისად, არამარტო აქტიური დანაშაულებრივი ქმედებით შეიძლება დირექტორმა ზიანი მიაყენოს კომპანიას, არამედ პირიქით, პასიური ქმედებით, როდესაც მისთვის ცნობილია სხვა პირის დანაშაულებრივი/არამართლზომიერი ქმედების შესახებ და იგი არაფერს აკეთებს კომპანიისთვის ზიანის მიყენების თავიდან არიდებისთვის, ან/და არ ზრუნავს მიყენებული ზიანის ანაზღაურებაზე. მოცემულ შემთხვევაში უდავოა, რომ საწარმოს საგადასახადო ვალდებულება გააჩნია, უდავოა, რომ იგი გამოიწვია ბუღალტრის მართლსაწინააღმდეგო ქმედებებმა. შესაბამისად, დირექტორი ვალდებული იყო თ.ნ–ისთვის მოეთხოვა ზიანის ანაზღაურება და გამოეყენებინა მის ხელთ არსებული ყველა სამართლებრივი საშუალება ზიანის ანაზღაურებისა და კრედიტორთა დაკმაყოფილების უზრუნველსაყოფად.
28.6. პალატამ გაიზიარა აპელანტის პოზიცია, რომ დირექტორის ქმედებაზე ვერ გავრცელდება სამეწარმეო გადაწყვეტილების თავისუფლების წესი, ვინაიდან იგი იცავს დირექტორის მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს ბიზნესსაქმიანობიდან გამომდინარე რისკების დაზღვევისთვის. მოცემულ შემთხვევაში სახეზეა განსხვავებული მდგომარეობა, როდესაც დირექტორი არ იღებს საჭირო ზომებს კომპანიისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურებისთვის, ზიანი დამდგარია და მისი მიმყენებელი პირის ვინაობაც ცნობილია. შესაბამისად, მოთხოვნის წარდგენა რისკთან არ არის დაკავშირებული, იგი კომპანიის უპირველეს ინტერესებშია.
28.7. პალატა არ დაეთანხმა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მოტივებს, რომ განაჩენის მიღების შემდგომ, მოპასუხეს საწარმოს სახელით დღემდე არ აქვს წარდგენილი ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა თ.ნ–ის მიმართ, არ გულისხმობს რეგრესულ მოთხოვნაზე უარს და მით უფრო ამ გზით, ვ.ჯ–ის მხრიდან ფიდუციურ მოვალეობათა დარღვევას, რადგან პალატას მიაჩნია, რომ იმ პირობებში, როდესაც რეგრესული ანაზღაურება აუცილებელია საწარმოს კრედიტორის დასაკმაყოფილებლად და კომპანიას სხვა ფინანსები არ გააჩნია, დირექტორი ვალდებული იყო დროულად ემოქმედა რეგრესიული ანაზღაურების მოთხოვნაზე.
28.8. პალატამ აღნიშნა, რომ ვ.ჯ–ს კეთილსინდისიერად რომ განეხორციელებინა დირექტორის უფლებამოსილება, კონტროლი განეხორციელებინა ბუღალტერის საქმიანობაზე, რაც უშუალოდ მისი მოვალეობა იყო, საწარმოს ზიანი ვერ მიადგებოდა და აპელანტის წინაშე ვალდებულება არ წარმოეშობოდა. მითუმეტეს იმ პირობებში, როდესაც -სსიპ შემოსავლების სამსახურის აუდიტის დეპარტამენტის 2018 წლის 29 იანვრის N1509 ბრძანების საფუძველზე, ელექტრონულად გამოწერილი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურების დღგ-ის დეკლარაციებში ასახვის სისწორის დადგენის მიზნით ჩატარდა შპს ,,ტ“ საქმიანობის კამერალური საგადასახადო შემოწმება. რის შედეგად გამოიცა 2018 წლის 17 აპრილის საგადასახადო შემოწმების აქტი, 2018 წლის 26 აპრილის N9867 ბრძანება და 2018 წლის 26 აპრილის N002-62 საგადასახადო მოთხოვნა, რომელთა საფუძველზეც შპს ,,ტ–ს“ დაერიცხა 61 381.09 ლარი (გადასახადი - 37 428 ლარი, ჯარიმა - 18 714 ლარი, საურავი - 4 539.04 ლარი). აღნიშნული დარიცხვა გამოწვეული იყო იმით, რომ შპს ,,ტ–ს“ 2017 წლის მაისის, ივნისის, ივლისის, აგვისტოს, სექტემბრის, ოქტომბრის და ნოემბრის თვეების მიხედვით წარდგენილი ჰქონდა დღგ-ის ნულოვანი დეკლარაციები, მაშინ როდესაც ეწეოდა ეკონომიკურ საქმიანობას და გააჩნდა დღგ-ით დასაბეგრი ბრუნვები; - შპს ,,ტ–ს“ მიერ 2020 წლის 9 ოქტომბრის საჩივარში აღნიშნულია, რომ ვ.ჯ–ს (დირექტორს) არ ჰქონდა ინფორმაცია ნულოვანი დეკლარაციების წარდგენის თაობაზე. მისი განმარტებით, საწარმოს ბუღალტერი, თ.ნ–ი ახორციელებდა დეკლარაციების წარდგენას და ბიუჯეტთან ანგარიშსწორებას, რის გამოც შემოწმების შედეგად აღმოჩენილი დარღვევების თაობაზე დირექტორისათვის ცნობილი არ ყოფილა. მიუხედავად აღნიშნულისა ვ.ჯ–მა, როგორც დირექტორმა არავითარი ღონისძიება გაატარა ბუღალტერის მიმართ და შეთანხმდა თ.ნ–თა (ბუღალტერთ), რომ საგადასახადო მოთხოვნით დარიცხულ გადასახადს გადაიხდიდა დირექტორი, ხოლო ბუღალტერმა აიღო ვალდებულება მისი ბრალეულობით კომპანიისათვის დამატებით დარიცხულ ჯარიმისა და საურავების თანხების საკუთარი სახსრებით დაფარვაზე. უფრო მეტიც ბუღალტერის მიერ ჩადენილი არც აღნიშნული ქმედების შემდეგ გამოიჩინა მან, როგორც დირექტორმა წინდახედულება და კეთილსინდისიერება და არავითარი ღონისძიება გაატარა თანამშრომლის/ბუღალტრის მიმართ და არც რაიმე სახის კონტროლი განახორციელა მასზე, რაც მისი, როგორც დირექტორის პირდაპირი ვალდებულება წარმოადგენდა და რომლის განხორციელების შემთხვევაში გამოირიცხებოდა საწარმოსათვის ბუღალტერის მიერ რაიმე სახის ზიანის მიყენება და საწარმოსათვის შემოსავლების წინაშე ახალი ვალდებულების წარმოშობა. სწორედ აღნიშნული ვალდებულების შესრულებლობა ვ.ჯ–ის მიერ არღვევს კომპანიის მიმართ ნაკისრ ფიდუციურ ვალდებულებებს და რაც წარმოუშობს აპელანტს უფლებას მოითხოვოს მისგან ზიანის ანაზღაურება.
28.9. რაც შეეხება კორპორაციულ საფარველს, ასევე ხელფასისა და დივიდენდის მიღების უფლებას, სააპელაციო პალატამ მიუთითა, მოცემულ შემთხვევაში დადგენილია, რომ მოპასუხე ვ.ჯ–ს შპს ,,ტ“-დან ხელფასის სახით მიღებული აქვს: 2018 წლის აპრილში - 5000 ლარი, 2018 წლის ივლისში - 9250 ლარი, 2019 წლის იანვარში - 10 204.08 ლარი, 2019 წლის თებერვალში - 10 204.08 ლარი, 2019 წლის დეკემბერში - 10 204.08 ლარი, 2020 წლის აპრილში - 31 887.76 ლარი, 2021 წლის იანვარში - 30 612.25 ლარი, 2021 წლის მარტში - 6377.55 ლარი, 2021 წლის აპრილში - 10 204.08 ლარი, 2021 წლის ივნისში - 10 204.08 ლარი და 2021 წლის ივლისში - 5102.04 ლარი, ხოლო დივიდენდის სახით ვ.ჯ–ს გატანილი აქვს: 2020 წლის მარტში - 52 631.57 ლარი, 2020 წლის აპრილში - 26 315.78 ლარი, 2020 წლის ივლისში - 27 368.42 ლარი და 2020 წლის სექტემბერში - 18 947.37 ლარი.
28.10. მოპასუხე მხარე განმარტავს, რომ არცერთი სამართლებრივი ნორმა არ უკრძალავს დავის პირობებში, საწარმოსგან მიიღოს ხელფასი ან/და დივიდენდი. აღნიშულთან დაკავშირებით კი პირველი ინსტანციის სასამართლომ განმარტა, რომ საწარმოს კრედიტორი საგადასახადო კანონმდებლობის მოთხოვნების დაცვით იღებდა საწარმოდან ხელფასს და დივიდენდს. როგორც წარმოდგენილი მტკიცებულებებიდან ირკვევა, მოპასუხემ დივიდენდი ბოლოს მიიღო 2020 წლის სექტემბრის თვეში. მოწმე თ.ნ–ის ჩვენების მიხედვით, საწარმოს საქმიანობის შედეგად გააჩნდა მოგება. შესაბამისად, ბუნებრივია საწარმოს დირექტორის მიერ როგორც ხელფასის ასევე დივიდენდის მიღება. სადავო პერიოდში მოქმედი „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებასა და სააქციო საზოგადოებაში შესაბამისად პარტნიორთა საერთო კრების ან აქციონერთა საერთო კრების გადაწყვეტილებით შეიძლება დადგინდეს წლიური მოგებისა და შუალედური მოგების დივიდენდების სახით განაწილება.
28.11. პალატამ მიუთითა, რომ დივიდენდის საწარმოს მოგების განაწილებას გულისხმობს. საწარმოს მოგება არსებობს, როდესაც საწარმოს მიერ მიღებულია შემოსავალი, დაფარულია ყველა ხარჯი და გადახდილია გადასახადი, დარჩენილი მოგება პარტნიორთა კრების გადაწყვეტილების არსებობის შემთხვევაში ნაწილდება პარტნიორებზე. მოცემულ შემთხვევაში კომპანიის მიერ გაცემულია ხელფასი და დივიდენდი ვ.ჯ–ზე ისე, რომ არ არის შესრულებული საგადასახადო ვალდებულებები. საწარმოს კრედიტორების დაკმაყოფილების გარეშე კომპანიის ფულადი სახსრების პირადი მიზნებისთვის გამოყენება საფუძველს აცლის დივიდენდის განაწილების გადაწყვეტილებას. შესაბამისად, პალატამ არ გაიზიარა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მოტივაცია და დაეთანხმა აპელანტის შეფასებას, რომ დირექტორმა/პარტნიორმა პირადი მიზნებისთვის გამოიყენა საწარმოს კუთვნილი სახსრები. შესაბამისად, კომპანიის ინტერესებზე მაღლა პირადი ინტერესები დააყენა.

29. მოპასუხის საკასაციო საჩივრის მოთხოვნა და საფუძვლები:
29.1. კასატორი არ იზიარებს სააპელაციო პალატის მსჯელობას ფიდუციური მოვალეოებების დარღვევასთან დაკავშირებით და მიუთითებს, რომ დირექტორი ვერ იქნება და მას არც კანონმდებლობა ავალდებულებს, რომ იყოს კომპანიის თითოეული თანამშრომლის მიერ განხორციელებული ქმედების მართლზომიერების გარანტი. კომპანიის თითოეული თანამშრომელი თავის მიერ განხორციელებული მართლსაწინააღმდეგო ქმედებისთვის პასუხს აგებს პირადად და უშუალოდ, კანონმდებლობით ან ხელშეკრულებით გათვალისწინებული წესით. შეუძლებელია დირექტორი ინფორმირებული იყოს კონკრეტული თანამშრომლის მართლსაწინააღმდეგო განზრახვებთან ან მათ განხორციელებასთან დაკავშირებით. შესაბამისად, მოსარჩელის მითითება იმის შესახებ, რომ საზოგადოების დირექტორი აუცილებლად ინფორმირებული უნდა ყოფილიყო ბუღალტრის მართლსაწინააღმდეგო განზრახვასთან დაკავშირებით, არის გადაჭარბებული და სამართლებრივ საფუძველს მოკლებული შეფასება. ასევე მოპასუხე მხარე არ ეთანხმება სარჩელში მითითებულ გარემოებას, რომ თითქოს ვ.ჯ–მა რაიმე სამართალდარღვევა ჩაიდინა დივიდენდის გატანასა და ხელფასის მიღებასთან დაკავშირებით. საგადასახადო კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს ნორმას, რომლითაც აკრძალული იქნებოდა აღნიშნული ქმედების განხორციელება. შესაბამისად, მოპასუხის მიერ მიღებული შემოსავალი ხელფასის და დივიდენდის სახით წარმოადგენს სრულიად კანონიერ შემოსავალს. უფრო მეტიც, 2020 წლის ოქტომბრამდე აღნიშნული საგადასახადო დავალიანება კომპანიას საერთოდ არ ეკისრებოდა, ხოლო შემდგომ პერიოდში კომპანიას გასაჩივრებული ჰქონდა განხორციელებული დარიცხვა, რაც მას არ უკრძალავდა ხელფასი ან/და დივიდენდი გაენაწილებინა.
29.2. მოსარჩელის პოზიცია თითქოს ვ.ჯ–მა არ დააყენა მოთხოვნა და არანაირი ქმედება არ განუხორციელებია თ.ნ–ის მიმართ პრობლემის აღმოფხვრის მიზნით, არ წარმოადგენს სწორად მოყვანილ ფაქტობრივ გარემოებას. სარჩელშივე მიუთითებს მოსარჩელე დირექტორის და ბუღალტრის შორის არსებულ შეთანხმებაზე. ვ.ჯ–მა ბუღალტერთან მოთხოვნა ნამდვილად დააყენა, რის შედეგადაც თ.ნ–მა იკისრა ვალდებულება გამოესწორებინა თავის მიერ მიყენებული ზიანი.
29.3. საქმეზე თანდართული თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2022 წლის 9 მარტის განაჩენის მიხედვით, თ.ნ–ს ბრალად ედებოდა ყალბი საგადასახადო დოკუმენტის დამზადება გამოყენების მიზნით და გამოყენება (სსსკ-ს 210-ე მუხლის პირველი ნაწილით), დიდი ოდენობით ქონების მესაკუთრის ქონებრივი დაზიანება მოტყუებით. განაჩენში აღნიშნულია, რომ თ.ნ–ის ბრალდება გამოიხატა შემდეგში: შპს ,,ს“-ის დირექტორმა და დამფუძნებელმა თ.ნ–მა 2018 წლის 15 ოქტომბერს გამოყენების მიზნით დაამზადა ყალბი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურები შემდეგი Nეა-16 0440996 და N ეა-16 0444886 და შესაბამისი სასაქონლო ზედნადებები, რომელშიც შეიტანა ფიქტიური ოპერაციის ამსახველი ინფორმაცია, რომ თითქოს შპს ,,ს“-მ შპს ,,ტ–ს“ გაუწია მომსახურება. ზემოხსენებული ყალბი საგადასახადო დოკუმენტების საფუძველზე, თ.ნ–მა კომპანიას (შპს ,,ტ–ს“) შეუქმნა ყალბი დღგ-ის აქტივები, რაც შეადგენს 24 071.19 ლარს. აღნიშნული კი გამოიყენა ჯარიმებისა და მიმდინარე გადასახადების გადასახდელად. განაჩენით დამტკიცდა საპროცესო შეთანხმება და თ.ნ–ი სასამართლომ ცნო დამნაშავედ სსსკ-ის 185-ე მუხლის მესამე ნაწილის ,,ბ“ ქვეპუნქტით.
29.4. მოპასუხის მითითებით, ვ.ჯ–ის კეთილსინდისიერების დასადგენად უნდა აღინიშნოს, რომ თ.ნ–ის გამოკითხვის ოქმით გამოირიცხა ვ.ჯ–ის შემხებლობა დოკუმენტის გაყალბების პროცესში. ვინაიდან არ იკვეთება ვ.ჯ–ის შემხებლობა აღნიშნულ მართლსაწინააღმდეგო ქმედებასთან დაკავშირებით, რამაც გამოიწვია კომპანიის ფინანსური ზარალი და მას უშუალოდ არ მიუძღვის ბრალი დოკუმენტის გაყალბებასთან დაკავშირებით, შესაბამისად, მისი მხრიდან ადგილი არ აქვს რაიმე სახით ფიდუციური მოვალეობების დარღვევას. ვ.ჯ–ის ქმედებები შეესაბამება ,,მეწარმეთა შესახებ“ კანონის 50-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის მოთხოვნებს იმასთან დაკავშირებით, რომ ხელმძღვანელი პირი ვალდებულია სამეწარმეო საზოგადოების საქმეებს გაუძღვეს მართლზომიერად და კეთილსინდისიერი ხელმძღვანელის გულისხმიერებით. შეფასების გონივრულობის სტანდარტიდან გამომდინარე, შეუძლებელია წინასწარ დაადგინო და განსაზღვრო ჩვეულებრივ მიმდინარე პროცესში თითოეული თანამშრომლის მართლსაწინააღმდეგო განზრახვა. შესაბამისად, ეს ვერ ჩაითვლება დირექტორის გულისხმიერების ვალდებულების დარღვევად. მოპასუხის მიერ სათანადოდ იყო მოწყობილი საწარმო, რაც გულისხმობს რომ ჰქონდა მართვითი ფუნქციები გადანაწილებული, ჰყავდა ბუღალტერი, რომელიც პასუხისმგებელი იყო მის მიერ განხორციელებულ ქმედებებზე. ამდენად, ვ.ჯ–ს არ შეიძლება რაიმე სახის პასუხისმგებლობა დაეკისროს იმისთვის, რაც მისი ბრალეული ქმედებით არ ყოფილა გამოწვეული.
29.5. სააპელაციო პალატა დაუსაბუთებლად მსჯელობს დივიდენდის მიღების ნაწილშიც, რადგან, დივიდენდი კასატორმა მიიღო 2020 წლის მარტში, აპრილში, ივლისსა და სექტემბერში, ხოლო შემოსავლების სამსახურს თანხა გადაერიცხა შესრულება მოხდა 2020 წლის 8 ოქტომბრის საგადასახადო მოთხოვნის საფუძველზე, შესაბამისად, დივიდენდის მიღება ხდებოდა გაცილებით ადრე, რასაც კავშირი არ აქვს ხელმძღვანელი პირის ფიდუციურ ვალდებულებებთან.
29.6. სააპელაციო პალატა ასევე დაუსაბუთელად მსჯელობს ხელფასის ნაწილში, რადგან კანონმდებლობა არ კრძალავს ხელმძღვანელი პირის მიერ საგადასახადო დავის პერიოდში ხელფასისა და დივიდენდის მიღებას, ასევე, ხელმძღვანელი პირის ანაზღაურება არ იყო შეუსაბამოდ მაღალი, ის თვეში შეადგენდა 2901 ლარს, რაც, საშუალო სტატისტიკური გაგებით, არ არის მაღალი ანაზღაურება.

30. საკასაციო სამართალწარმოების ეტაპი
30.1. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2023 წლის 9 ივნისის განჩინებით, საკასაციო საჩივარი წარმოებაში იქნა მიღებული სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მიხედვით დასაშვებობის შესამოწმებლად.
30.2. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2024 წლის 28 თებერვლის განჩინებით, საკასაციო საჩივარი დასაშვებად იქნა ცნობილი.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი

31. საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, მტკიცებულებათა გაანალიზებისა და საკასაციო საჩივრის სამართლებრივი დასაბუთების არსებითად განხილვის გზით შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ვ.ჯ–ის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს და სააპელაციო პალატის გადაწყვეტილება გაუქმდეს შემდეგ გარემოებათა გამო:
32. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 404-ე მუხლის პირველი ნაწილით, საკასაციო სასამართლო გადაწყვეტილებას ამოწმებს საკასაციო საჩივრის ფარგლებში, ამავე კოდექსის 407-ე მუხლის პირველი ნაწილით, საკასაციო სასამართლო იმსჯელებს მხარის მხოლოდ იმ ახსნა-განმარტებაზე, რომელიც ასახულია სასამართლო გადაწყვეტილებებში და სხდომის ოქმებში. გარდა ამისა, შეიძლება მხედველობაში იქნეს მიღებული ამ კოდექსის 396-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ ქვეპუნქტში მითითებული ფაქტები; ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სააპელაციო სასამართლოს მიერ დამტკიცებულად ცნობილი ფაქტობრივი გარემოებები სავალდებულოა საკასაციო სასამართლოსათვის, თუ წამოყენებული არ არის დასაშვები და დასაბუთებული პრეტენზია (შედავება). დასაბუთებულ პრეტენზიაში იგულისხმება მითითება იმ პროცესუალურ დარღვევებზე, რომლებიც დაშვებული იყო სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვის დროს და, რამაც განაპირობა ფაქტობრივი გარემოებების არასწორად შეფასება-დადგენა, მატერიალურ-სამართლებრივი ნორმის არასწორად გამოყენება ან/და განმარტება.
33. კომპანიის წინაშე დირექტორის პასუხისმგებლობის დაკისრების სამართლებრივ საფუძველს წარმოადგენს დავის წარმოშობისას მოქმედი რედაქციის „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-9 მუხლის მე-6 პუნქტი, რომლის თანახმად, დირექტორები საზოგადოების საქმეებს უნდა გაუძღვნენ კეთილსინდისიერად, კერძოდ, ზრუნავდნენ ისე, როგორც ზრუნავს ანალოგიურ თანამდებობაზე და ანალოგიურ პირობებში მყოფი ჩვეულებრივი, საღად მოაზროვნე პირი, და მოქმედებდნენ იმ რწმენით, რომ მათი ეს მოქმედება ყველაზე ხელსაყრელია საზოგადოებისათვის. თუ ისინი არ შეასრულებენ ამ მოვალეობას, საზოგადოების წინაშე წარმოშობილი ზიანისთვის პასუხს აგებენ სოლიდარულად, მთელი თავისი ქონებით, პირდაპირ და უშუალოდ, სსკ-ის 408.1 (იმ პირმა, რომელიც ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი, უნდა აღადგინოს ის მდგომარეობა, რომელიც იარსებებდა, რომ არ დამდგარიყო ანაზღაურების მავალდებულებელი გარემოება) და 411-ე (ზიანი უნდა ანაზღაურდეს არა მხოლოდ ფაქტობრივად დამდგარი ქონებრივი დანაკლისისთვის, არამედ მიუღებელი შემოსავლისთვისაც. მიუღებლად ითვლება შემოსავალი, რომელიც არ მიუღია პირს და რომელსაციგი მიიღებდა, ვალდებულება ჯეროვნად რომ შესრულებულიყო) მუხლები (სუსგ. №ას-1058-2022 6 დეკემბერი 2022 წელი).
34. საკასაციო სასამართლომ არაერთ საქმეში განმარტა, რომ „მეწარმეთა შესახებ“ კანონის მე-9 მუხლის მე-6 პუნქტით განსაზღვრული მოვალეობები არის დირექტორის ფიდუციური მოვალეობები (იხ. სუსგ #ას-1307-1245-2014, 6 მაისი, 2015 წელი; სუსგ #ას-457-436-2015, 6 ივნისი, 2016 წელი; სუსგ #ას-687-658-2016, 6 ნოემბერი, 2018 წელი; სუსგ #ას-370-344-2017, 18 აპრილი, 2019 წელი), რომელთა დარღვევის გამოც კომპანიის დირექტორი პასუხს აგებს კომპანიის წინაშე. „ფიდუციური მოვალეობები, კერძოდ, ზრუნვისა და ერთგულების მოვალეობა, დირექტორს გააჩნია საზოგადოების წინაშე, შესაბამისად, ამ მოვალეობების დარღვევისათვის მისი პასუხისმგებლობა დგება საზოგადოების, და არა საზოგადოების პარტნიორების ან რომელიმე პარტნიორის მიმართ“ (იხ. სუსგ-ები Nას-766-766-2018, 10.06.2019წ.; #ას-457-436-2015, 6 ივნისი, 2016 წელი).
35. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საკორპორაციო სამართლის მიზნებისათვის საწარმოს ხელმძღვანელობა/წარმომადგენლობა ორმხრივი სახელშეკრულებო ურთიერთობის ფარგლებში მიღწეული შეთანხმებაა. ამ ტიპის შეთანხმება დამყარებულია განსაკუთრებულ ნდობაზე და უფლებით აღჭურვილ პირს, ფიდუციური ვალდებულების ფარგლებში, აძლევს სრულ დამოუკიდებლობას, იურიდიული პირის სახელითა და ხარჯზე განახორციელოს ყველა ის მოქმედება, რაც წესდებით გათვალისწინებული მიზნის მიღწევას შეუწყობს ხელს. იმ პირობებში, როდესაც სსკ-ის იურიდიული პირის მომწესრიგებელი ნორმები და სპეციალური კანონი არ შეიცავს პირდაპირ დათქმას საწარმოს დირექტორთან დადებული ხელშეკრულების სამართლებრივი ბუნების თაობაზე, დგება საკითხი იმის შესახებ, თუ ყველაზე უფრო რომელ სამართლებრივ ინსტიტუტთან არის ეს ურთიერთობა ახლოს. სასამართლო განმარტავს, რომ დავალება იმ ხელშეკრულებათა რიცხვს მიეკუთვნება, რომელიც დაკავშირებულია სამუშაოს შესრულებასთან, მისი საგანია რწმუნებული პირის მიერ ერთი ან რამდენიმე იმგვარი მოქმედების შესრულება, რომელიც იწვევს ამა თუ იმ შედეგის დადგომას და, როგორც წესი, ეფუძნება ურთიერთნდობას, რწმუნებულის ვალდებულებას წარმოადგენს დავალებული მოქმედების მმართველის გულისხმიერებით წარმოება და მიღწეული შედეგის ადრესატი ხდება წარმოდგენილი პირი (იხ. სუსგ-ები №ას-1077-2018, 21 ოქტომბერი, პ.17; 2019 წელი, №ას-687-658-2016, 06 ნოემბერი, 2018; №ას-1203-2018, 25.04.2019 წ.).
36. „საწარმოს ხელმძღვანელობაზე უფლებამოსილი პირის (დირექტორის) მოვალეობები სამ ნაწილად შეიძლება დაიყოს: ა) გულმოდგინება, ბ) ერთგულება და გ) კეთილსინდისიერება. გულმოდგინების მოვალეობა გულისხმობს დირექტორის მიერ ისეთი გადაწყვეტილებების მიღებას, რომლებსაც მიიღებდა ანალოგიურ თანამდებობაზე და ანალოგიურ პირობებში მყოფი ჩვეულებრივი, საღად მოაზროვნე პირი. ერთგულების მოვალეობა მოიცავს კორპორაციის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე გადაწყვეტილების მიღებას. კეთილსინდისიერება გულისხმობს სამოქალაქო ბრუნვის მონაწილეთა მოქმედებას პასუხისმგებლობით, და ერთმანეთის უფლებებისადმი პატივისცემით მოპყრობას“ (შდრ. სუსგ №ას-687-658-2016, 6.11.2018). ერთგულების მოვალეობა გამომდინარეობს დავალების ურთიერთობის მარეგულირებელი ნორმებიდან და წარმომადგენლობის არსიდან, რომელიც წარმომადგენელს ავალდებულებს წარმოდგენილი პირის ინტერესებით და არა პირადი ინტერესებით იხელმძღვანელოს (შდრ. სუსგ №ას-766-766-2018, 10.06.2019).
37. მიუხედავად იმისა, რომ ზრუნვისა და ერთგულების მოვალეობა ერთი და იმავე საფუძვლიდან მომდინარეობს, მათი ერთმანეთისაგან გამიჯვნა მნიშვნელოვანია კომპანიის ხელმძღვანელთა პასუხისმგებლობასთან დაკავშირებულ დავებში მხარეთა შორის მტკიცების ტვირთის სწორად გადანაწილების თვალსაზრისით, რადგან ზრუნვის (გულისხმიერების/გულმოდგინების) მოვალეობის დარღვევასთან დაკავშირებული სარჩელების განხილვისას მოქმედებს ე.წ. „სამეწარმეო გადაწყვეტილების თავისუფლების წესი“, სხვაგვარად „ბიზნეს გადაწყვეტილების მართებულობის პრეზუმფცია”, ხოლო ერთგულების მოვალეობის დარღვევასთან დაკავშირებული სარჩელების განხილვისას ასეთი პრეზუმფცია არ მოქმედებს.
38. ზრუნვის მოვალეობის დარღვევის შესახებ სარჩელის განხილვისას დირექტორს საწარმოსათვის ზიანის მომტანი გადაწყვეტილების გამო პასუხისმგებლობისაგან იცავს ბიზნეს გადაწყვეტილების მართებულობის პრეზუმფცია. იგი წარმოადგენს დაშვებას, რომ გადაწყვეტილების მიღებისას კომპანიის დირექტორი იყო სათანადოდ ინფორმირებული და მოქმედებდა კეთილსინდისიერად, იმ რწმენით, რომ განხორციელებული მოქმედება კომპანიის საუკეთესო ინტერესებში იყო.
39. ასეთ საქმეებში მოსარჩელეს ეკისრება ზემოაღიშნული დაშვების გაბათილების ტვირთი, რადგან სასამართლოს არ შეუძლია ეჭვი შეიტანოს დირექტორის გადაწყვეტილების სისწორეში, თუ ის რაციონალური პროცესის შედეგად იქნა მიღებული და დირექტორი ყველა მნიშვნელოვან და გონივრულად ხელმისაწვდომ ინფორმაციას ფლობდა (შდრ. სუსგ №ას-766-766-2018, 10.06.2019).
40. ზრუნვის მოვალეობა მოითხოვს დირექტორისაგან მიიღოს ისეთი გადაწყვეტილებები, რომლებიც გამოიწვევს კომპანიის მოგების გაზრდას. აღნიშნული გადაწყვეტილებები შეიძლება იყოს მაღალი რისკის მატარებელიც და მცდარიც, თუმცა „ბიზნეს გადაწყვეტილების მართებულობის“ პრეზუმფციიდან გამომდინარე, თუ ხელმძღვანელი კეთილგონიერების ფარგლებში მოქმედებს იმ რწმენით, რომ მისი გადაწყვეტილება მიღებულია საზოგადოების საუკეთესო ინტერესების დაცვის მიზნით და ამ გადაწყვეტილების მიღებისას იგი ინფორმიებული იყო იმ ზომით, რაც მას, მოცემულ ვითარებაში საკმარისად მიაჩნდა, ამ გადაწყვეტილების შედეგისათვის კომპანიის დირექტორი დაცულია პირადი პასუხისმგებლობისაგან (შდრ. სუსგ: №ას-1307-1245-2014, 6.05.2015; №ას-1158-1104-2014, 6.05.2015).
41. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ სამეწარმეო საზოგადოების დირექტორის პასუხისმგებლობის თავისებურებებთან დაკავშირებით საქართველოსთვის, როგორც რომანულ-გერმანული სამართლებრივი სისტემის ქვეყნისათვის ყურადსაღებია გერმანიის საკანონმდებლო და პრაქტიკული მიდგომები იხ. Merkt in MüKo zum GmbHG, §13,Rn.343; Raiser in Ulmer/Habersack/Löbbe GmbHG Gr.Komm. 2.Aufl., §13,Rn.51; Fleischer in MüKozum GmbHG, §43,Rn.276; Walter G. Paefgen in Ulmer/Habersack/Löbbe GmbHG Gr.Komm. 2.Aufl,) (შდრ.სუსგ № #ას-1158-1104-2014, 06 მაისი, 2015 წელი; #ას-1307-1245-2014, 06 მაისი, 2015 წელი). ამავე კონტექსტში და განსახილველი სარჩელის წარმატებისათვის მოსარჩელეს უნდა დაემტკიცებინა, რომ საწარმოს დირექტორი საწარმოს საქმიანობას სადავო პერიოდში მოქმედი სპეციალური კანონის 9.6 მუხლით დადგენილი სტანდარტით არ უძღვებოდა.
42. განსახილველი დავის ძირითადი საკვანძო საკითხი დირექტორის მხრიდან საწარმოს მიმართ არსებული ფიდუციური მოვალეობების დარღვევის შემოწმებასა და ამ ასპექტში დირექტორის ქმედების მართლზომიერების შეფასებას წარმოადგენს, კერძოდ, სასარჩელო მოთხოვნა უკავშირდება ვ.ჯ–ის მხრიდან ფიდუციური მოვალეობების სავარაუდო დარღვევას, რაც, მოსარჩელის მოსაზრებით, გამოიხატება შემდეგ გარემოებებში: მოპასუხის, როგორც დირექტორის და დამფუძნებელი პარტნიორის მხრიდან საწარმოს არასათანადოდ მოწყობაში, არაეფექტური ორგანიზაციული სისტემის მოწყობაში, კომპანიის ბუღალტერის თ.ნ–ის მიმართ ზიანის ანაზღაურების შესახებ რეგრესის წესით მოთხოვნის წარუდგენლობასა და მოპასუხის მიერ საწარმოსა და საწარმოს კრედიტორების ინტერესებზე მაღლა პირადი ინტერესების დაყენებაში. ვინაიდან შპს ,,ტ–ს“ არ გააჩნია არანაირი ქონება, შესაბამისად, მოსარჩელის მითითებით სახეზეა კომპანიის არაადეკვატური კაპიტალიზაცია, რაც საწარმოს პირადი პასუხისმგებლობის წარმოშობის წინაპირობაა.
43. სასარჩელო მოთხოვნის დასაბუთება დაფუძნებულია შემდეგი სახის სამ არგუმენტზე: 1) დირექტორმა საწარმო არასათანადოდ მოაწყო და არ იღებდა ინფორმირებულ გადაწყვეტილებას, ვერ შექმნა შიდა ორგანიზაციული სისტემა, რაც საშუალებას მისცემდა გაეკონტროლებინა საწარმოს ბუღალტერის ქმედება; 2) დირექტორმა საწარმოს სახელით არ წარადგინა მოთხოვნა თ.ნ–ის მიმართ ზიანის ანაზღაურების თაობაზე; 3) დირექტორმა საწარმოს და საწარმოს კრედიტორების ინტერესებზე მაღლა საკუთარი პირადი ინტერესები დააყენა, რაც გამოიხატება იმაში, რომ მას საწარმოდან გატანილი აქვს ხელფასი და დივიდენდი, რის შედეგადაც საწარმო გახდა გადახდისუუნარო და ვერ ახერხებს კრედიტორის დაკმაყოფილებას.
44. საკასაციო პალატა, პირველ რიგში, ყურადღებას გაამახვილებს მოსარჩელე მხარის პირველ არგუმენტზე (დირექტორმა საწარმო არასათანადოდ მოაწყო და არ იღებდა ინფორმირებულ გადაწყვეტილებას, ვერ შექმნა შიდა ორგანიზაციული სისტემა, რაც საშუალებას მისცემდა გაეკონტროლებინა საწარმოს ბუღალტერის ქმედება) და აღნიშნავს, რომ, როგორც საქმის მასალებიდან ირკვევა, თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2022 წლის 9 მარტის განაჩენის თანახმად, სსსკ-ს 185-ე მუხლის მესამე ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით და 210-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენის გამო პასუხისმგებლობა დაეკისრა თ.ნ–ს (ბუღალტერი), რაც გამოიხატა მის მიერ ყალბი ანგარიშ-ფაქტურებისა და სასაქონლო ზედნადებების დამზადებაში, რომლებშიც შეიტანა ფიქტიური ოპერაციების ამსახველი ინფორმაცია, რომ თითქოს სხვადასხვა კომპანიას გაუწია მომსახურება, რის საფუძველზეც შპს „ტ–ს“ შეუქმნა ყალბი დღგ-ის აქტივები, რაც გამოიყენა ჯარიმებისა და მიმდინარე გადასახადების გადასახდელად. აღნიშნულ საქმეზე დადგინდა მხოლოდ თ.ნ–ის პირადი სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა. სწორედ თ.ნ–ის დანაშაულებრივი ქმედების გამო, მოსარჩელე მხარე მიიჩნევს, რომ შესაძლებელია კომპანიის დირექტორის პირადი პასუხისმგებლობის დაყენებაც, რადგან ამ უკანასკნელმა ვერ შეძლო ქმედითი საზედამხედველო ბერკეტების შექმნა, რათა გაეკონტროლებინა თანამშრომლების მოქმედებები. საკასაციო პალატა აღნიშნულ დასაბუთებას ცალსახად ვერ გაიზიარებს, რადგან ფიდუციური ვალდებულებების დარღვევის დასადგენად აუცილებელია დადგინდეს ის უშუალო და პირდაპირი მიზეზობრივი კავშირი დირექტორის ფუნქციებსა და მისი ზედამედველობის ქვეშ მყოფი პირის ქმედებებს შორის, რომლითაც შესაძლებელია საბოლოოდ დირექტორის პერსონალურ პასუხისმგებლობაზე გასვლა, შესაბამისად, ფიდუციური ვალდებულების დარღვევა სახეზეა, როდესაც აღნიშნული მიზეზობრივი კავშირი იქნება დადგენილი.
45. საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ ფიდუციური ვალდებულებები არ უნდა იქნეს გაგებული ისე, თითქოს დირექტორის პასუხისმგებლობა არა მხოლოდ თავისი უშუალო ქმედებების გამო აკისრია, არამედ ასევე აპრიორულად ყველა იმ ქმედებაზე, რომელსაც მისი ზედამხედველობის ქვეშ მყოფი თანამშრომელი განახორციელებს. ასეთ შემთხვევაში გამოდის, რომ ორმაგი პასუხისმგებლობის სტანდარტი დაინერგება, რაც, როგორც ქმედების უშუალო ჩამდენის, ასევე დირექტორის პერსონალურ პასუხისმგებლობასაც მოიაზრებს. ასეთი სახის აპრიორული სტანდარტი დირექტორის პასუხისმგებლობის კორპორაციულ-თავდაცვით უნარს სრულად უგულებელყოფს და წარმოქმნის დირექტორის გაუმართლებელი პასუხისგების საფრთხეს, რისი თავიდან აცილებისთვის, აუცილებელია ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში დადგინდეს, თუ რა იყო დირექტორის უფლებამოსილებები, რა ზედამხედველობის ბერკეტები ჰქონდა და როგორი სახის ქმედებების განხორციელება შეეძლო, ერთ შემთხვევაში, ქმედების ჩადენამდე, ხოლო, მეორე შემთხვევაში, ქმედების განხორციელების შემდგომ, რათა დადგინდეს მისი თანამშრომლის მიერ ჩადენილ ქმედებაზე რა შემთხვევაში ხდება დირექტორი პასუხისმგებელი. აქედან გამომდინარე, შეუძლებელია შიდაორგანიზაციული სისტემაში ისეთი ბერკეტების დანერგვა, რაც ყველა ვითარებაში შესაძლებელს გახდის აღკვეთოს თანამშრომლის მიერ სისხლისსამართლებრივი დანაშაულის ჩადენა, ამიტომ, საკასაციო პალატის მოსაზრებით, დაუსაბუთებელია ის არგუმენტი, რომ დირექტორმა ვერ შეძლო ზემოაღნიშნული შიდაორგანიზაციული სისტემის მოწყობა ისე, რომ გაეკონტროლებინა თანამშრომლეთა სისხლისსამართლებრივი დანაშაულის ჩადენის შესაძლებლობები. აქედან გამომდინარე, საკასაციო პალატა ვერ გაიზიარებს იმ არგუმენტაციას, რომ დირექტორი ვალდებული იყო შეექმნა ისეთი სისტემური ბერკეტები, რომლებიც აღკვეთავდა თანამშრომლის მიერ სისხლისსამართლებრივი დანაშაულის ჩადენის შესაძლებლობას.
46. საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ დირექტორის ვალდებულებებსა და ბუღალტერის ქმედებას შორის ვერ დგინდება მიზეზობრივი კავშირი, რის გამოც დირექტორის ფიდუციურ ვალდებულებებზე საუბარი ამ ნაწილში საფუძველსმოკლებულია, რადგან ფიდუციური ვალდებულებების განხილვას მხოლოდ მაშინ აქვს სამართლებრვი საფუძვლები, როდესაც დირექტორი ვალდებული იყო განეხორციელებინა რაიმე სახის ქმედება და ის ან არ განახორციელა, ან განახორციელა, მაგრამ არასწორად. ამ შემთხვევაში კი, რადგან მოსარჩელემ ვერ შეძლო დაესაბუთებინა დირექტორის ზოგად ვალდებულებებსა და ბუღალტერის ქმედებას შორის მიზეზობრივი კავშირის არსებობა, არ დგინდება ამ არგუმენტაციის ფარგლებში თუ რა კონკრეტული ფიდუციური ვალდებულება ჰქონდა დირექტორს ისეთი, რომელიც, თანამშრომლის სისხლისსამართლებრივი ქმედების ჩადენის შემთხვევაში, მის პერსონალურ პასუხისმგებლობასაც გამოიწვევდა, აქედან გამომდინარე, საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ ამ ნაწილში არარელევანტურია ფიდუციურ ვალდებულებებზე მსჯელობა, რადგან ამ საკითხზე მსჯელობისა და შეფასების საფუძველი მხოლოდ იმ დროს დგება, როდესაც თავისი პასუხისმგებლობების ფარგლებში, დირექტორი ვადებული იქნება განახორციელოს რაიმე სახის ქმედება, რაც შესაძლოა გამოიხატოს, როგორც უმოქმედობაში, ასევე მოქმედებაში, ხოლო ამ შემთხვევაში, სწორედ ქმედების ვალდებულების არარსებობაა სახეზე, რაც ფიდუციური ვალდებულებების მასშტაბის საფუძველზე ვერ შეფასდება. რაც შეეხება იმ მოსაზრებას, რომ დირექტორი არ იღებდა ინფორირებულ გადაწვყეტილებას და საწარმო არასათანადოდ იყო მოწყობილი, საკასაციო პალატა ვერ გაიზიარებს, რადგან განსახილველი დავის ფარგლებში, დაუსაბუთებელია კონკრეტულად რაში გამოიხატა ზემოაღნიშნული და რა უშუალო კავშირი აქვს მას ბუღალტერის მიერ ვალდებულების შეუსრულებლობასთან.
47. საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ ფიდუციური ვალდებულებების სავარაუდო დარღვევის საკითხი არსებითად უნდა შეფასდეს ბუღალტერის მიერ დანაშაულის ჩადენის შემდგომ დირექტორის მიმართ წარმოშობილი ვალდებულებების ჭრილში და მის მიერ განხორციელებული მოქმედებების მართლზომიერების შეფასების კონტექსტში. სწორედ აქედან გამომდინარეობს მოსარჩელის მეორე არგუმენტი, რომლის თანახმად, დირექტორმა საწარმოს სახელით არ წარადგინა მოთხოვნა თენგიზ ნადირაშვილის მიმართ ზიანის ანაზღაურების თაობაზე.
48. ამ კუთხით, საკასაციო პალატა აღნიშნავს, დადგენილია, რომ საწარმოს დირექტორმა ბუღალტერთან მიაღწია შეთანხმებას საგადასახადო დეკლარაციებთან მიმართებით, რომ ბუღალტერი დარიცხული საურავისა და ჯარიმის თანხებს გადაიხდიდა, ხოლო ყალბ ანგარიშ-ფაქტურასთან მიმართებით, რადგან იმ დროისთვის არ იყო განაჩენი მიღებული, დირექტორმა მიიჩნია, რომ ყველაზე სწორი იქნებოდა განაჩენის მიღების შემდეგ შესაბამისი ღონისძიებების განხორციელება, რაც გულისხმობს საგადასახადო ვალდებულებების დაფარვის მიზნით სხვადასხვა ეფექტური საშუალებების მოძიებას. ასევე, საგადასახადო ვალდებულებები შპს „ტ–მა“ სრულად აღიარა, თუმცა აქტივების არარსებობის გამო ვერ ასრულებს მათ. საკასაციო პალატა ვერ დაეთანხმება მოსარჩელის დასაბუთებას იმ კონტარგუმენტით, რომ ბრალდებულად ცნობილი ბუღალტერი არ აცხადებს უარს მის მიმართ საზოგადოების მოთხოვნის რეგრესულ ანაზღაურებაზე, პირიქით, თანხმობას აცხადებს აანაზღაროს არსებული ზიანი ეფექტური და სწრაფი საშუალებით, შეთანხმების საფუძველზე, შესაბამისად, ჩანს, რომ ბუღალტერსა და საწარმოს შორის წარმოებს მოლაპარაკებები და, მათ შორის, დირექტორი, როგორც საწარმოს წარმომადგენელი ახორციელებს თავის უფლება-მოვალეობებს საწარმოს უფლებრივი და ფინანსური აღდგენის კუთხით, რაც ცალსახად გამორიცხავს მის მიმართ ერთგულების, გულისხმიერებისა და კეთილსინდისიერი მოქმედების ვალდებულების დარღვევას, ხოლო მოთხოვნის წაყენებისთვის დირექტორს სამწლიანი ხანდაზმულობის ვადა აქვს, შესაბამისად, მისი დისკრეცია და გადაწყვეტილების მიღების თავისუფლებაა, თუ როდის წარადგენს კრედიტორულ მოთხოვნას.
49. თავის მხრივ, დირექტორს იცავს „სამეწარმეო განსჯის წესი“, რომლის საფუძველზეც, ხელმძღვანელი პირები დაცულნი არიან გადაწყვეტილების მიღებისას, თუნდაც მიღებულმა გადაწყვეტილებამ ვერ ჰპოვოს ეკონომიკური გამართლება. ამავდროულად, ის ფაქტი, რომ განაჩენის გამოტანის შემდგომ, ბუღალტერს ჯერ არ აუნაზღაურებია ზიანი, აპრიორულად არ გულისხმობს ანაზღაურებაზე უარის თქმას, თუნცად საწარმოს დირექტორს ჯერ არ ჰქონდეს ასეთი სახის მოთხოვნა ბუღალტერისთვის წარდგენილი. აქედან გამომდინარე, სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოსარჩელე მხარემ ვერ დაასაბუთა თუ კონკრეტულად რაში გამოიხატა საწარმოს დირექტორის მიერ ფიდუციურ ვალდებულებათა დარღვევა და როგორ დაიძლია „სამეწარმეო გადაწყვეტილების თავისუფლების“, იგივე „სამეწარმეო განსჯის წესის“ პრინციპი (აღნიშნული პრინციპი დავის წარმოშობის მომენტისთვის განიმარტებოდა „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-9 მუხლის მე-6 პუნქტის საფუძველზე, ამჟამინდელი, „მეწარმეთა შესახებ“ ახალი კანონით, აღნიშნული პრინციპი მოწესრიგდა, როგორც ახალი ნორმა 52-ე მუხლში).
50. რაც შეეხება მოსარჩელის მესამე არგუმენტს (დირექტორმა საწარმოს და საწარმოს კრედიტორების ინტერესებზე მაღლა საკუთარი პირადი ინტერესები დააყენა, რაც გამოიხატება იმაში, რომ მას საწარმოდან გატანილი აქვს ხელფასი და დივიდენდი, რის შედეგადაც საწარმო გახდა გადახდისუუნარო და ვერ ახერხებს კრედიტორის დაკმაყოფილებას), სამოქალაქო საქმეთა პალატა ამ შედავებასაც ვერ დაეთანხმება შემდეგი არგუმენტაციის გამო:
51. საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი ზოგადი წესის თანახმად, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების ვალდებულებებისთვის საზოგადოების პარტნიორები და დირექტორი პირადი ქონებით პასუხს არ აგებენ, (დავის წარმოშობის მომენტში მოქმედი „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მე-4 პუნქტი, ამჟამინდელი „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის 123-ე მუხლის პირველი ნაწილი), თუმცა საზოგადოებისათვის მიყენებული ზიანისათვის დირექტორის პირადი პასუხისმგებლობა დადგენილია „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-9 მუხლით (ამჟამინდელი 50-ე მუხლი) რომლის თანახმად, ხელმძღვანელი პირი ვალდებულია სამეწარმეო საზოგადოების საქმეებს გაუძღვეს მართლზომიერად და კეთილსინდისიერი ხელმძღვანელის გულისხმიერებით, კერძოდ, მასზე ისე ზრუნავდეს, როგორც ანალოგიურ პირობებში უნდა ეზრუნა/ემოქმედა ჩვეულებრივ, საღად მოაზროვნე პირს, იმ რწმენით, რომ მისი ეს მოქმედება სამეწარმეო საზოგადოებისთვის ეკონომიკურად ყველაზე ხელსაყრელია. ხელმძღვანელი პირი სამეწარმეო საზოგადოების წინაშე პასუხს აგებს კეთილსინდისიერების მოვალეობის ბრალეული შეუსრულებლობით მიყენებული ზიანისთვის. დაუშვებელია, წესდებით ან პარტნიორთა გადაწყვეტილებით შეიზღუდოს ხელმძღვანელი პირის პასუხისმგებლობა ამ მოვალეობის განზრახ შეუსრულებლობისთვის.
52. „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებულია ასევე გამონაკლის შემთხვევაში კომპანიის კრედიტორების წინაშე კომპანიის პარტნიორის პირადი პასუხისმგებლობის შესაძლებლობაც (ე.წ. „გამჭოლი პასუხისმგებლობა“), დავის წარმოშობის მომენტში მოქმედი „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მე-6 პუნქტის თანახმად, კომანდიტური საზოგადოების შეზღუდული პარტნიორი, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების, სააქციო საზოგადოებისა და კოოპერატივის პარტნიორები საზოგადოების კრედიტორების წინაშე პასუხს აგებენ პირადად, თუ ისინი ბოროტად გამოიყენებენ პასუხისმგებლობის შეზღუდვის სამართლებრივ ფორმებს. (იგივე რეგულირებაა „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს ახალი კანონის 26-ე მუხლშიც, რომლის თანახმად, კომანდიტური საზოგადოების კომანდიტი, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების, სააქციო საზოგადოების, კოოპერატივის პარტნიორი სამეწარმეო საზოგადოების ვალდებულებისთვის კრედიტორის წინაშე პასუხს არ აგებს. გამონაკლის შემთხვევაში კომანდიტური საზოგადოების კომანდიტი, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების, სააქციო საზოგადოების, კოოპერატივის პარტნიორი სამეწარმეო საზოგადოების კრედიტორის წინაშე პასუხს აგებს პირადად, თუ ის პასუხისმგებლობის შეზღუდვის სამართლებრივ ფორმას ბოროტად იყენებს და სამეწარმეო საზოგადოებას არ შეუძლია კრედიტორის მოთხოვნის დაკმაყოფილება). საკასაციო პალატის განმარტებით, „გამჭოლი პასუხისმგებლობის“ გამოყენების საჭიროება, როგორც წესი, წარმოიშობა იმ შემთხვევაში, როცა ვალდებულება წარმოეშვა კომპანიას, მაგრამ იგი არ არის გადახდისუნარიანი. კრედიტორი, გადახდისუნარიანი პირის ძიებაში, უჩივის კომპანიის პარტნიორს და მიუთითებს, რომ ამა თუ იმ მიზეზის გამო, ის პირადად აგებს პასუხს კომპანიის სახელით წარმოშობილი ვალდებულებებისათვის. ასეთ შემთხვევაში, როდესაც კომპანია გადახდისუუნაროა და კრედიტორი ითხოვს გადახდას პარტნიორისაგან, სასამართლომ უნდა გადაწყვიტოს, ვალდებულების შეუსრულებლობით წარმოშობილი დანაკარგი მესამე პირს თუ პარტნიორს დააკისროს. ყოველ ასეთ შემთხვევაში შეზღუდული პასუხისმგებლობის პრინციპის უპირობო გამოყენება გამოიწვევდა შედეგს, რომელიც ყოველთვის კრედიტორს აზარალებს. ამასთან, აღნიშნული ნორმა თავის თავში მოიცავს არა მხოლოდ პასუხისმგებლობის შეზღუდვის კორპორაციული ფორმის ბოროტად გამოყენებას (მაგ., კორპორაციის, როგორც მხოლოდ პარტნიორის მიზნის მისაღწევი „ინსტრუმენტის“ დანიშნულებით გამოყენება; „კორპორაციული ფორმალობების დაუცველობა“; კორპორაციის, როგორც პარტნიორის „ალტერ ეგოს“ არსებობა), არამედ თავად შეზღუდული პასუხისმგებლობის, როგორც პასუხისმგებლობის ელემენტის, ბოროტად გამოყენებას, რაც გულისხმობს პარტნიორის მიერ პასუხისმგებლობის შეზღუდვის პრივილეგიის მარტოოდენ სხვისი ინტერესების საზიანოდ გამოყენებას და საკუთარი ეკონომიკური რისკებისა და დანაკარგის სხვაზე გადაკისრებას კრედიტორის განზრახ შეცდომაში შეყვანით. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს ისიც, რომ კომპანიის პარტნიორებისა და დირექტორის პასუხისმგებლობა კრედიტორების წინაშე კომპანიის ვალდებულებების მიმართ სუბსიდიურია, ხოლო ერთმანეთის მიმართ შესაძლებელია სოლიდარული იყოს (შედ. იხ. სუსგ საქმე №ას-1307-1245-2014, 6 მაისი, 2015 წელი). ამასთან, საზოგადოებისთვის ზიანის მიყენებასა და მის ვალდებულებებზე პასუხისმგებლობა პირს შესაძლებელია დაეკისროს ასევე ზოგადი წესით, როგორც დელიქტით მიყენებული ზიანისთვის.
53. განსახილველ შემთხვევაში, კორპორაციული საფარველის გაჭოლვა მოთხოვნილია იმ არგუმენტაციით, რომ შპს „ტს“ 100% წილის მესაკუთრე, ამავე საწარმოს დირექტორი, ვ.ჯ–ია. ამიტომ, როგორც პარტნიორის პირადი პასუხისმგებლობის დაყენება დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად დამტკიცდება მის მიერ აღნიშნული საფარველის ბოროტად გამოყენების განზრახვა, რაც სწორედ მოსარჩელის მტკიცების ტვირთს წარმოადგენს. ამ კუთხით, უზენაესი სასამართლო სრულად იზიარებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასაბუთებას, რომლის თანახმად, „მოპასუხისათვის (საწარმოს პარტნიორისათვის) გამჭოლი პასუხისმგებლობის დასაკისრებლად არ არის საკმარისი მოსარჩელე მხარის მიერ მითითებული გარემოება იმის თაობაზე, რომ საგადასახადო ვალდებულება განეკუთვნება არა ნებაყოფლობითი კრედიტორების რიგს და მასზე ვრცელდება დაცვის დამატებითი სოციალური გარანტიები. სწორედ ამგვარ დამატებით სოციალურ გარანტიას წარმოადგენს გამჭოლი პასუხისმგებლობა. ამგვარი პასუხისმგებლობის გამოყენების ერთ-ერთი ფართოდ გავრცელებული საფუძველი კი კომპანიის ,,არაადექვატური კაპიტალიზაციაა“. არსებული ვითარების მხედველობაში მიღებით, სასამართლომ ვ.ჯ–ი, როგორც შპს ,,ტ“ ერთადერთი პარტნიორი და დირექტორი ვერ განიხილა არაკეთილსინდისიერ სუბიექტად და აღნიშნული საფუძვლით ვერ დააკისრა მას პასუხისმგებლობა. მოცემული დავის ფარგლებში, დგინდება, რომ კომპანია აქტიურ სამეწარმეო საქმიანობას ახორციელებდა და იგი დაინტერესებული იყო სამეწარმეო საქმიანობის ჯეროვანი განხორციელებით. გამჭოლი პასუხისმგებლობა შესაძლოა დადგეს მხოლოდ იმ ვითარებაში, როდესაც დადასტურდება გარემოება პარტნიორის არაკეთილსინდისიერ განზრახვასთან დაკავშირებით, რასაც მოცემულ შემთხვევაში ადგილი არ ჰქონია. სასამართლომ ყურადღება მიაქცია იმ გარემოებაზე, რომ მოპასუხე საწარმოს აქტიური საქმიანობის შედეგად იღებდა როგორც ხელფასს ასევე დივიდენდს, თუმცა აღნიშნული არ მიუთითებს, მისი როგორც პარტნიორის არაკეთილსინდისიერ განზრახვაზე, რისი ,,ხელშემწყობი“ შესაძლებელია ყოფილიყო საზოგადოების სამართლებრივი ფორმა. აღნიშნული გარემოება არ დადასტურდა საქმეზე წარმოდგენილი არც ერთი მტკიცებულებით, მით უფრო იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ მოთხოვნილი ზიანი გამოწვეულია არა ვ.ჯ–ის (ერთადერთი პარტნიორის) ქმედების, არამედ საწარმოს ბუღალტერის მართლსაწინააღმდეგო, არაკეთილსინდისიერი ქმედების შედეგად, რაზეც, როგორც უკვე არაერთხელ აღინიშნა, დადგა განაჩენი და მსჯავრდებული ცნობილ იქნა დამნაშავედ“.
54. საკასაციო პალატა დამატებით მიუთითებს სადავო პერიოდში მოქმედი „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტზე, რომლის თანახმად, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებასა და სააქციო საზოგადოებაში შესაბამისად პარტნიორთა საერთო კრების ან აქციონერთა საერთო კრების გადაწყვეტილებით შეიძლება დადგინდეს წლიური მოგებისა და შუალედური მოგების დივიდენდების სახით განაწილება.
55. საკასაციო პალატა განმარტავს, იმისათვის, რომ ზემოაღნიშნული საკითხი მოწესრიგდეს, აუცილებელია, პირველ რიგში, თავად დივიდენდის სამართლებრივი რეგულირებისა და დეფინიციის გაგება. საკასაციო პალატამ არერთ საქმეში განმარტა, რომ დივიდენდი წარმოადგენს იურიდიული პირის ფინანსური მოგების ნაწილს, რომელზე უფლებაც მოპოვებულია ამ იურიდიულ პირში წილის ფლობით, შესაბამისად, მასზე „უფლება“ დაკავშირებულია პარტნიორის სტატუსთან (იხ. სუსგ №ას-1063-1018-2014 08.04.2015წ.). ამასთან, დივიდენდის მიღების უფლება რეალიზდება გარკვეული წინაპირობების დაცვით. „დივიდენდების გაცემა საწარმოს საქმიანობის ჩვეულებრივი პროცესი კი არ არის, არამედ განსაკუთრებული შემთხვევაა, რომელიც შესაბამისი პროცედურის დაცვით ხორციელდება. დივიდენდის გაცემის საფუძველი შეიძლება იყოს საწარმოში მოგების არსებობა და პარტნიორთა კრების გადაწყვეტილება პარტნიორებზე დივიდენდების გაცემის შესახებ... (იხ. სუსგ №ას-75-408-09, 02.07.2009წ). როდესაც მიიღება გადაწყვეტილება დივიდენდების განაწილებაზე, პირი აღიჭურვება კრედიტორული უფლებით, რაც საზოგადოების წინაშე პარტნიორის მოთხოვნის უფლებას განამტკიცებს (იხ: ი., ბურდული, სააქციო სამართლის საფუძვლები, ტომი I, თბილისი, 2010, გვ. 368- 369). ( შდრ: სუსგ №ას-907-2018, 27 ნოემბერი, 2020).
56. საკასაციო სასამართლოს მიერ დადგენილი პრაქტიკის თანახმად, „შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების პარტნიორთა ქონებრივი უფლებებიდან ყველაზე მნიშვნელოვანია მოგების წილის (დივიდენდის) მიღების უფლება („მეწარმეთა შესახებ“ კანონის 145-ე მუხლი). ეს უფლება მოიცავს დივიდენდის მიღების ზოგად უფლებას (დივიდენდის მიღების უფლება) და კონკრეტული სამეურნეო წლის ბოლოს პარტნიორის მიერ საზოგადოების მოგების ნაწილის მოთხოვნის უფლებას (დივიდენდის მოთხოვნის უფლება). მათ შორის განსხვავება იმაშია, რომ პირველი უფლება წარმოიშობა საზოგადოების პარტნიორად გახდომის მომენტიდან, ხოლო მეორე – საზოგადოების პარტნიორთა კრების მიერ მოგების განაწილების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების მომენტიდან („მეწარმეთა შესახებ“ კანონის 31-ე მუხლი). მითითებულ ნორმათა მიხედვით, დივიდენდის გაცემა საწარმოს საქმიანობის ჩვეულებრივი პროცესი კი არ არის, არამედ განსაკუთრებული შემთხვევაა, რომელიც შესაბამისი პროცედურის დაცვით ხორციელდება. დივიდენდის გაცემის საფუძველი შეიძლება იყოს საწარმოში მოგების არსებობა და საზოგადოების პარტნიორთა კრების გადაწყვეტილება პარტნიორებზე დივიდენდის გაცემის შესახებ. ერთმანეთისაგან განსხვავდება დივიდენდის მიღების ზოგადი უფლება, რაც მინორიტარ პარტნიორს, საწარმოს პარტნიორად რეგისტრაციისთანავე წარმოეშვა, ხოლო რაც შეეხება პარტნიორის მიერ დივიდენდის მოთხოვნის უფლებას, ეს უკანასკნელი დაკავშირებულია კაპიტალური საზოგადოების პარტნიორთა კრების მიერ გადაწყვეტილების მიღებასთან (იხ. სუსგ: №ას-1349-2021, 28.09.2022; №ას-851-795-2017, 20.04.2018).
57. ერთ-ერთ საქმეზე საკასაციო სასამართლომ აღნიშნა, „რომ დივიდენდის მოთხოვნის უფლება, დამოკიდებულია საზოგადოების პარტნიორთა კრების გადაწყვეტილებაზე დივიდენდის განაწილების შესახებ.
58. ზემოაღნიშნული პრაქტიკის სისტემური ანალიზის საფუძველზე უნდა ითქვას, რომ დივიდენდის მიღების უფლება უნდა იქნეს გამიჯნული დივიდენდის მოთხოვნის უფლებასთან, რომელიც გულისხმობს სამეურნეო წლის ფარგლებში საწარმოს უკვე დადგენილი კონკრეტული და მოგებიდან შესაბამისი ოდენობით კონკრეტული დივიდენდის მიღების უფლებას. ამ ორს შორის განსხვავება მდგომარეობს იმაში, რომ დივიდენდის მიღების უფლება წარმოიშობა მხოლოდ და მხოლოდ პარტნიორად გახდომის შემხვევაში, რა დროსაც, დივიდენდის მოთხოვნის უფლება გულისხმობს კონკრეტული პერიოდისათვის საწარმოს მიერ განსაზღვრული საერთო მოგებიდან პარტნიორისთვის მისი კუთვნილი დივიდენდის მიღების შესაძლებლობას, რაც თავად საწარმოს მიერ საერთო მოგების დადგენისა და მისი განაწილების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების მომენტიდან წარმოიშობა. აქედან გამომდინარე, თუ, ზოგადად, პარტნიორს აქვს წილის მიღების უფლება, მას ვერ ექნება წილის მოთხოვნის უფლება მანამ, სანამ თავად საწარმო არ მიიღებს შესაბამის გადაწყვეტილებას მოგების მიღების შესახებ.
59. თავის მხრივ, დივიდენდი წარმოადგენს კომერციული საქმიანობის შედეგად მოზიდულ ფინანსურ მოგებას, რომლის მიღების უფლებაც დამოკიდებულია იურიდიული პირის პარტნიორობაზე, ხოლო მოთხოვნის უფლება წარმოიშობა იმ მომენტიდან, როდესაც თავად საწარმო გადაწყვეტს მიღებული მოგების ნაწილი გასცეს პარტნიორებზე დივიდენდის სახით, როგორც საწარმოში პარტნიორული წილის მიერ მიღებული ნაყოფი. აქედან გამომდინარე, საწარმოს მიერ დივიდენდის გაცემის შესახებ გადაწვეტილების მიღების მომენტიდან, პარტნიორებს წარმოეშობათ საწარმოს მიმართ კრედიტორული მოთხოვნა მიიღონ შესაბამისი ოდენობის დივიდენდი. (იხ. სუსგ Nას-1063-1018-2014, 08.04.2015; ას-75-408-09, 02.07.2009; ას-907-2018 27.11.2020).
60. საკასაციო პალატა ყურადღებას ამახვილებს „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის დისპოზიციაზე (შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებასა და სააქციო საზოგადოებაში შესაბამისად პარტნიორთა საერთო კრების ან აქციონერთა საერთო კრების გადაწყვეტილებით შეიძლება დადგინდეს წლიური მოგებისა და შუალედური მოგების დივიდენდების სახით განაწილება), რომელიც დივიდენდის გაცემის შესაძლებლობას იმ შემთხვევაში წარმოშობს, როდესაც საწარმომ შეძლო მოგების მიღება, ამდენად, დივიდენდის მიღების უფლების განხორციელება დამოკიდებულია საწარმოს მიერ მოგების მიღებასა და შემდგომ პარტნიორთა/აქციონერთა საერთო კრების საფუძველზე ამ მოგების დივიდენდის სახით გაცემაზე. აღნიშნული ორი წინაპირობა კუმულაციური ხასიათისაა და თუნდაც ერთ-ერთის არარსებობა გამორიცხავს დივიდენდის კანონიერად გაცემის შესაძლებლობას. საწარმოს მოგების მიუღებლობის დროს პარტნიორების მიერ დივიდენდის განაწილება გულისხმობს საწარმოს უშუალო აქტივის (და არა მოგების) განაწილებას, რაც საწარმოს საზიანოდ მიღებულ გადაწყვეტილებად მიიჩნევა, რადგან ასეთი ქმედებით მცირდება საწარმოს კრედიტუნარიანობა.
61. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ დივიდენდის მიღების შესახებ პარტნიორთა გადაწყვეტილების შემდგომ, შესაძლებელია საწარმო ფინანსური კრიზისის წინაშე აღმოჩნდეს, რამაც, საბოლოოდ, ის შესაძლოა გადახდისუუნარობამდეც მიიყვანოს, თუმცა ეს მოცემულობა, თუ კი უშუალო მიზეზობრივი კავშირი არ არის დივიდენდის განაწილებასა და საწარმოს გადახდისუნარიანობის შემცირებას შორის, ვერ წარმოშობს ისეთ გარემობას, რომლის საფუძველზეც შესაძლებელი იქნება პარტნიორთა კრების მიერ მიღებული გადაწყვეტილების - გასცენ დივიდენდი, გაუქმება. ასეთი მოთხოვნა წარმატებული იქნებოდა მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი დადასტურდება, რომ დივიდენდის გაცემა წარმოადგენს საწარმოს გადახდისუუნარობის საფრთხის წარმოშობის უშუალო მიზეზს. სხვა შემთხვევაში, თუნდაც საწარმომ ვერ შეძლოს ფინანსური სტაბილურობის დაბრუნება, რამაც შესაძლოა გაკოტრების პროცესის დაწყებაც კი გამოიწვიოს, განაწილებული დივიდენდი კრედიტორულ მოთხოვნად მიიჩნევა და ზემოაღნიშნული მიზეზით საწარმოს ვალდებულებებიდან მისი გამორიცხვა ჩაითვლება უსაფუძვლოდ.
62. განსახილველ შემთხვევაში, როგორც საქმის მასალებით დადგინდა, მოპასუხე ვ.ჯ–ს შპს ,,ტ“-დან ხელფასის სახით მიღებული აქვს: 2018 წლის აპრილში - 5000 ლარი, 2018 წლის ივლისში - 9250 ლარი, 2019 წლის იანვარში - 10 204.08 ლარი, 2019 წლის თებერვალში - 10 204.08 ლარი, 2019 წლის დეკემბერში - 10 204.08 ლარი, 2020 წლის აპრილში - 31 887.76 ლარი, 2021 წლის იანვარში - 30 612.25 ლარი, 2021 წლის მარტში - 6377.55 ლარი, 2021 წლის აპრილში - 10 204.08 ლარი, 2021 წლის ივნისში - 10 204.08 ლარი და 2021 წლის ივლისში - 5102.04 ლარი, ხოლო დივიდენდის სახით ვ.ჯ–ს გატანილი აქვს: 2020 წლის მარტში - 52 631.57 ლარი, 2020 წლის აპრილში - 26 315.78 ლარი, 2020 წლის ივლისში - 27 368.42 ლარი და 2020 წლის სექტემბერში - 18 947.37 ლარი. აღნიშნული გარემოებები ცხადყოფს, რომ წარმოშობილია დივიდენდის მოთხოვნის უფლება, რომლის გაუქმების უფლებამოსილების შესახებ შესაგებელი არ წარდგენილა, ასევე ვერ დასაბუთდა მიზეზობრივი კავშირი დივიდენდის გაცემასა და საწარმოს გადახდისუნარიანობას შორის, შესაბამისად, საკასაციო პალატა ამ ნაწილშიც მიიჩნევს, რომ დაუსაბუთებელია მოსარჩელის აღნიშნული არგუმენტიც. თავის მხრივ, დივიდენდის გაცემის წესის შესახებ დამატებით რეგულირებას „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონი არ იცნობს და გაცემის მართლზომიერება წმინდა შეფასების საკითხს წარმოადგენს ამ დავის მიზნებისთვის.
63. დამატებით, დგინდება, რომ დირექტორმა დივიდენდი ბოლოს მიიღო 2020 წლის სექტემბერში, ხოლო საგადასახადო მოთხოვნები საწარმოს დაეკისრა 2020 წლის ოქტომბერში, შესაბამისად, ნათელია, რომ დირექტორს დივიდენდი სწორედ საგადასახადო მოთხოვნის დაყენების შემდგომ აღარ მიუღია, აქედან გამომდინარე, საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ ამ კუთხითაც სააპელაციო პალატის არგუმენტაცია ვერ იქნება გაზიარებული. ხოლო რაც შეეხება ხელფასს, აღნიშნული საკითხიც ვერ გახდება მსჯელობის საგანი, რადგან ხელფასის განსაზღვრის უფლებამოსილება და რეგულირება მთლიანად საწარმოს პრეროგატივადაა აღიარებული.
64. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 411-ე მუხლის თანახმად, საკასაციო სასამართლო თვითონ მიიღებს გადაწყვეტილებას საქმეზე, თუ არ არსებობს ამ კოდექსის 412-ე მუხლით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების გაუქმებისა და საქმის სააპელაციო სასამართლოში ხელახლა განსახილველად დაბრუნების საფუძვლები. ვინაიდან, მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობს ამგვარი საფუძვლები და არ არის საჭირო მტკიცებულებათა დამატებითი გამოკვლევა, საკასაციო პალატა უფლებამოსილია თვითონ მიიღოს გადაწყვეტილება.
65. საბოლოოდ, საკასაციო პალატა, ზემოაღნიშნული დასაბუთების საფუძველზე მიიჩნევს, რომ სასარჩელო არგუმენტაცია არასაკმარისია იმისთვის, რომ სააპელაციო პალატას შეძლებოდა მისი დაკმაყოფილება. წარმოდგენილი ფაქტობრივი გარემოებებით არ იკვეთება დირექტორის მხრიდან, როგორც ფიდუციური ვალდებულებების დარღვევა, ასევე, როგორც პარტნიორის მხრიდან, კორპორაციული საფარველის არაკანონიერი გამოყენება, შესაბამისად, სარჩელი არ უნდა დაკმაყოფილდეს და უნდა გაუქმდეს სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება.
66. სსსკ-ის 1991-ე მუხლის თანახმად, სარჩელის მიღებაზე უარის თქმის, სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის, სარჩელის განუხილველად დატოვების ან საქმის წარმოების შეწყვეტის შემთხვევაში სასამართლო თავისი გადაწყვეტილებით (განჩინებით) აუქმებს ამ სარჩელთან დაკავშირებით გამოყენებულ უზრუნველყოფის ღონისძიებას, რაც საჩივრდება ამ გადაწყვეტილების (განჩინების) გასაჩივრებისათვის კანონით დადგენილი წესით. მხარეთა მორიგების შემთხვევაში სასამართლო აუქმებს უზრუნველყოფის ღონისძიებას, თუ მხარეები სხვა რამეზე არ შეთანხმდებიან.
67. მოცემულ შემთხვევაში, გამოყენებულია უზრუნველყოფის ღონისძიებები, რომლებიც უნდა გაუქმდეს, კერძოდ, უნდა გაუქმდეს სარჩელის უზრუნველყოფის ნაწილობრივ დაკმაყოფილების შესახებ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 12 იანვრის N2/34851-21 განჩინება, რომლითაც მოპასუხე ვ.ჯ–ს (პ/ნ .......ი) აეკრძალა მის საკუთრებაში არსებული შემდეგი უძრავი ქონებების გასხვისება და უფლებრივად დატვირთვა: 106 კვ.მ ბინა (ს.კ. .......) მდებარე ქ. თბილისი, ........, კორპ, 2; 44.1 კვ.მ ბინა (ს.კ. ...... ) მდებარე: ქ.ბათუმი, ......; 29.2 კვ.მ ბინა (ს.კ. .....) მდებარე ქალაქი ბათუმი, .........; 74.2 კვ.მ შენობა-ნაგებობა (ს/კ ..............) მდებარე ქალაქი თბილისი, ქუჩა ..... მიმდებარედ; 87850კვ.მ სასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი (ს/კ .........), მდებარე კასპის მუნიციპალიტეტი, სოფელი ........., 29.20 კვ.მ საოფისე ფართი (ს/კ ........), მდებარე ქალაქი თბილისი, ......; სატრანსპორტო საშუალება „Lexus RX450H“ (შასი: 2T2BC1BA7FC009056) სახელმწიფო სანომრე ნიშნით: ........ სატრანსპორტო საშუალება „Subaru Forester“ (შასი: SF5018312), სახელმწიფო სანომრე ნიშნით: .......; ასევე უნდა გაუქმდეს სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიების საგნის შეცვლის შესახებ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 18 ნოემბრის N2/34851-21 განჩინება, რომლითაც თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 12 იანვრის განჩინებით (საქმე №2/34851-21) გამოყენებული სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიების საგანი, ვ.ჯ–ის (პ/ნ .......) სახელზე რეგისტრირებული უძრავი ქონება: 44.1 კვ.მ ბინა (ს.კ. .....) მდებარე: ქ. ბათუმი, ...... ქუჩა N50 შეივალა ვ.ჯ–ის (პ/ნ .......) სახელზე რეგისტრირებული უძრავი ქონებით, კასპის მუნიციპალიტეტის სოფელ კ–ში მდებარე 87850.00 კვ.მ. სასოფლო- სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთით (ს/კ: .....).
68. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 55-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, სასამართლოს მიერ საქმის განხილვასთან დაკავშირებით გაწეული ხარჯები და სახელმწიფო ბაჟი, რომელთა გადახდისაგან განთავისუფლებული იყო მოსარჩელე, გადახდება მოპასუხეს ბიუჯეტის შემოსავლის სასარგებლოდ, მოთხოვნათა იმ ნაწილის პროპორციულად, რომელიც დაკმაყოფილებულია. ამავე მულის მეორე ნაწილის თანახმად, სარჩელზე უარის თქმისას სასამართლოს მიერ გაწეული ხარჯები გადახდება მოსარჩელეს სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ. თუ სარჩელი დაკმაყოფილებულია ნაწილობრივ, ხოლო მოპასუხე განთავისუფლებულია სასამართლო ხარჯების გადახდისაგან, სასამართლოს მიერ საქმის განხილვასთან დაკავშირებით გაწეული ხარჯები სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ გადახდება მოსარჩელეს, რომელიც არ არის განთავისუფლებული სასამართლო ხარჯების გადახდისაგან, სასარჩელო მოთხოვნათა იმ ნაწილის პროპორციულად, რომლის დაკმაყოფილებაზედაც მას უარი ეთქვა.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 1991-ე, 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, 411-ე მუხლით და

გ ა დ ა წ ყ ვ ი ტ ა :

1. ვ.ჯ–ის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 2023 წლის 20 აპრილის გადაწყვეტილება და მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება;
3. სსიპ შემოსავლების სამსახურის სარჩელი ვ.ჯ–ის მიმართ კომპანიის დირექტორის მიერ ფიდუციურ ვალდებულებათა დარღვევისა და პარტნიორის მიერ შეზღუდული პასუხისმგებლობის ბოროტად გამოყენების შედეგად დამდგარი ზიანის გამო 67 703.99 ლარის დაკისრების შესახებ არ დაკმაყოფილდეს;
4. გაუქმდეს სარჩელის უზრუნველყოფის ნაწილობრივ დაკმაყოფილების შესახებ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 12 იანვრის N2/34851-21 განჩინება, რომლითაც მოპასუხე ვ. ჯ–ს (პ/ნ .......) აეკრძალა მის საკუთრებაში არსებული შემდეგი უძრავი ქონებების გასხვისება და უფლებრივად დატვირთვა:
4.1. 106 კვ.მ ბინა (ს.კ. .....) მდებარე ქ. თბილისი, ......., კორპ, 2;
4.2. 44.1 კვ.მ ბინა (ს.კ. ......) მდებარე: ქ.ბათუმი, .......;
4.3. 29.2 კვ.მ ბინა (ს.კ. ......) მდებარე ქალაქი .......;
4.4. 74.2 კვ.მ შენობა-ნაგებობა (ს/კ ......) მდებარე ქალაქი თბილისი, ქუჩა ....... მიმდებარედ;
4.5. 87850კვ.მ სასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი (ს/კ .......), მდებარე კასპის მუნიციპალიტეტი, სოფელი კ–ი,
4.6. 29.20 კვ.მ საოფისე ფართი (ს/კ .......), მდებარე ქალაქი თბილისი, ......;
4.7. სატრანსპორტო საშუალება „Lexus RX450H“ (შასი: 2T2BC1BA7FC009056) სახელმწიფო სანომრე ნიშნით: .......
4.8. სატრანსპორტო საშუალება „Subaru Forester“ (შასი: SF5018312), სახელმწიფო სანომრე ნიშნით: .......;
5. გაუქმდეს სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიების საგნის შეცვლის შესახებ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 18 ნოემბრის N2/34851-21 განჩინება, რომლითაც თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2022 წლის 12 იანვრის განჩინებით (საქმე №2/34851-21) გამოყენებული სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიების საგანი, ვ.ჯ–ის (პ/ნ ........) სახელზე რეგისტრირებული უძრავი ქონება: 44.1 კვ.მ ბინა (ს.კ. ........) მდებარე: ქ. ბათუმი, ........ შეივალა ვ.ჯ–ის (პ/ნ ........) სახელზე რეგისტრირებული უძრავი ქონებით, კასპის მუნიციპალიტეტის სოფელ კ–ში მდებარე 87850.00 კვ.მ. სასოფლო- სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთით (ს/კ: .......);
6. სსიპ შემოსავლების სამსახურს ვ.ჯ–ის სასარგებლოდ დაეკისროს საკასაციო ინსტანციაში გადახდილი ბაჟის, 3 386 ლარის გადახდა;
7. საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება.

თავმჯდომარე: მ. ერემაძე

მოსამართლეები: ვ. კაკაბაძე

ლ. მიქაბერიძე