ბს-1025-978(კ-06) 22 ნოემბერი, 2007წ.
თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის
საქმეთა პალატა

შემადგენლობა:

ლალი ლაზარაშვილი (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ნუგზარ სხირტლაძე


საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი განხილვის გარეშე

კასატორები (მოსარჩელეები) _ თ. რ-ე, ნ. ს-ე

მოწინააღმდეგე მხარეები (მოპასუხეები) _ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო; თ. ი-ე

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება _ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 19 სექტემბრის განჩინება

დავის საგანი _ ზიანის ანაზღაურება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2005 წლის 11 ოქტომბერს თერჯოლის რაიონულ სასამართლოს სასარჩელო განცხადებით მიმართა თ. რ-ემ მოპასუხე თ. ი-ის მიმართ. მოსარჩელემ მოითხოვა მატერიალური ზიანის _ 5000 აშშ დოლარისა და მორალური ზიანის _ 3000 აშშ დოლარის ანაზღაურება.
სარჩელის საფუძვლები მდგომარეობდა შემდეგში:
2004 წლის 4 ოქტომბერს თერჯოლის რაიონის სოფელ ........-ში თ. რ-ის საცხოვრებელი სახლიდან გაიტაცეს ოჯახის კუთვნილი ოქროს ნივთები, რის შესახებაც მოსარჩელემ იმავე დღესვე შეატყობინა თერჯოლის რაიონის სოფელ ........-ში მცხოვრებ ნათესავს _ მ. ს-ეს, რომელმაც, თავის მხრივ, აღნიშნულის შესახებ აცნობა თერჯოლის შს რაიგანყოფილების კრიმინალური განყოფილების უფროსს თ. ი-ეს. ამ უკანასკნელმა შესაბამისი ოქმის გაფორმების გარეშე მოახდინა შემთხვევის ადგილის დათვალიერება თერჯოლის შს რაიონული განყოფილების ექსპერტ-კრიმინალისტ გ. ა-ესა და პოლიციის ორ თანამშრომელთან ერთად. თ. ი-ემ მიიჩნია, რომ დანაშაული ვერ გაიხსნებოდა, რის გამოც იგი სათანადო წესით არ აღრიცხა, არ აღძრა სისხლის სამართლის საქმე, არ შეადგინა შემთხვევის ადგილის დათვალიერების ოქმი და მხოლოდ ვიზუალური დათვალიერებითა და მოსარჩელის ოჯახის წევრების ზეპირი გამოკითხვით დაკმაყოფილდა.
2004 წლის 6 დეკემბერს მოსარჩელემ განმეორებით განცხადებით მიმართა თერჯოლის შს რაიონულ განყოფილებას, რის შემდეგაც იმავე წლის 8 დეკემბერს აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე ოქროს ნივთების ქურდობის ფაქტზე. თერჯოლის რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 31 აგვისტოს განაჩენით თ. ი-ე ცნობილ იქნა დამნაშავედ და სასჯელის სახით განესაზღვრა 3 წლით თავისუფლების აღკვეთა გამოსაცდელი ვადით. თ. ი-ის უკანონო მოქმედებამ გამოიწვია ერთადერთ ნივთიერ მტკიცებულებაზე არსებული დანაშაულის კვალის (თითის ანაბეჭდის) განადგურება, რამაც საბოლოოდ ხელი შეუწყო დამნაშავე პირის დაუდგენლობას. აღნიშნული დასტურდება 2005 წლის 27 ივნისის ექსპერტის დასკვნით, რომელშიც მითითებულია, რომ გამოსაკვლევად წარდგენილ ჩაიდანის სახურავის ზედაპირზე აღინიშნებოდა დვრილოვანი ხაზების ვერცხლისფრად შეღებილი კვალი, მცირე ნაწყვეტების სახით, რომელიც პიროვნების იდენტიფიკაციისათვის უვარგისი იყო. წინასწარი გამოძიების პროცესში სავალდებულო წესით უნდა დანიშნულიყო დაქტილოსკოპიური ექსპერტიზა, შედეგად მიიღებოდა თითის გარკვეული ფორმა, რაც იქნებოდა ერთ-ერთი მტკიცებულება სისხლის სამართლის საქმეზე.
მოსარჩელის განმარტებით, სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის თანახმად, თუ პირი სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო განზრახი ან გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიაყენებს ზიანს, ვალდებულია აუნაზღაუროს მას ეს ზიანი. სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლი ადგენს სისხლის სამართალწარმოების ორგანოების უკანონო ან დაუსაბუთებელი ქმედების შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურების წესს, აღნიშნული ნორმის მიხედვით, ანაზღაურებას ექვემდებარება ზიანი, რომელიც პირს მიადგა სამართალწარმოების ორგანოების უკანონო და დაუსაბუთებელ ქმედებათა შედეგად. ამავე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, განზრახი ან უხეში გაუფრთხილებლობის დროს მოსამსახურე სახელმწიფოსთან ერთად აგებს პასუხს (ს.ფ. 1-3).
რაიონული სასამართლოში საქმის განხილვისას 2006 წლის 13 იანვრის სასამართლოს სხდომაზე საქმეში თანამოპასუხედ ჩაება შინაგან საქმეთა სამინისტრო, ხოლო თანამოსარჩელედ _ ნ. ს-ე და საქმის წარმოება წარიმართა ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით (ს.ფ. 76-77).
თერჯოლის რაიონული სასამართლოს 2006 წლის 10 მარტის გადაწყვეტილებით თ. რ-ისა და ნ. ს-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
რაიონული სასამართლოს განმარტებით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის თანახმად, თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს გარემოებანი, რომელზეც იგი ამყარებს თავის მოთხოვნებს. მოსარჩელეები მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის საფუძვლად მიიჩნევენ თ. ი-ის მიმართ 2005 წლის 31 აგვისტოს დადგენილ განაჩენს, რომლის თანახმად, თ. ი-ე მსჯავრდებულია სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის პირველი ნაწილით, მეორე ნაწილის “დ” ქვეპუნქტით და 332-ე მუხლის პირველი ნაწილით, რომ თავისი არაკომპეტენტურობის დაფარვის, კარიერიზმისა და სამსახურებრივი საქმიანობის შელამაზების მიზნით საჯარო სამსახურის მოთხოვნის საწინააღმდეგოდ მიჩქმალა და სახელმწიფო აღრიცხვაზე არ აიყვანა თ. რ-ის საცხოვრებელ სახლში მომხდარი ქურდობის ფაქტი, რითაც გამოიწვია დაზარალებულ თ. რ-ის კანონიერი უფლებების არსებითი დარღვევა.
სასამართლოს მოსაზრებით, ზემოაღნიშნული განაჩენი ვერ გახდებოდა სარჩელის დაკმაყოფილების საფუძველი, ვინაიდან განაჩენით დადგენილია დაზარალებულ თ. რ-ის კანონიერი უფლების არსებითი დარღვევა და არაა გადაწყვეტილი დაზარალებულ თ. რ-ზე ზარალის მიყენების საკითხი. მოსარჩელე ვალდებულია ამტკიცოს თ. ი-ის ქმედებით, მის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის არაჯეროვანი შესრულებით, რისთვისაც იგი მსჯავრდებულია, რა მატერიალური და მორალური ზიანი მიადგა, ასეთს კი ამ შემთხვევაში ადგილი არა აქვს.
რაიონული სასამართლოს განმარტებით, სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის თანახმად, ზიანის ანაზღაურება ეკისრება პირს იმ შემთხვევაში, თუ იგი სხვა პირს განზრახ ან გაუფრთხილებლობით მართლსაწინააღმდეგოდ მიაყენებს ზიანს. აქედან გამომდინარე, მოპასუხეებს ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება წარმოეშობოდათ იმ შემთხვევაში, თუ მოსარჩელის მიერ დასაბუთებული იქნებოდა ზიანის ფაქტი და ოდენობა, დადგინდებოდა, რომ ზიანი მიყენებულ იქნა მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით, მათ შორის არსებობდა მიზეზობრივი კავშირი და ზიანის მიმყენებელს მიუძღოდა ბრალი. წარმოდგენილი მტკიცებულებებით დგინდებოდა, რომ თ. ი-ის საქმეზე დაზარალებულად ცნობილია მხოლოდ თ. რ-ე და რომ მას მიადგა მორალური ზიანი.
სამოქალაქო კოდექსის 413-ე მუხლის მიხედვით, არაქონებრივი ზიანისათვის ფულადი ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვნილ იქნეს მხოლოდ კანონით ზუსტად განსაზღვრულ შემთხვევაში. ამავე კოდექსის მე-18 მუხლის მე-6 ნაწილის თანახმად, ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა მოსარჩელეებს წარმოეშობათ პირის მიერ ბრალეული მოქმედებით გამოწვეული დარღვევის შემთხვევაში.
რაიონული სასამართლოს მითითებით, საქმეზე დადგენილია, რომ თ. რ-ის საცხოვრებელ სახლში მომხდარი ქურდობის შედეგად მოსარჩელეებმა მიიღეს მატერიალური ზიანი, ე.ი. ზიანის უშუალო გამომწვევი მიზეზია მომხდარი ქურდობის ფაქტი და არა მოპასუხე თ. ი-ის ბრალეული ქმედება, შესაბამისად, არ არსებობს მიზეზობრივი კავშირი თ. ი-ის ბრალეულ ქმედებასა და მოსარჩელისათვის მიყენებულ მატერიალურ და მორალურ ზიანს შორის (ს.ფ. 109-111).
რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გასაჩივრდა თ. რ-ისა და ნ. ს-ის მიერ. აპელანტებმა მოითხოვეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება შემდეგი საფუძვლებით:
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 106-ე მუხლის თანახმად, მხარეები თავისუფლდებიან მტკიცებულებათა წარმოდგენისაგან ისეთი ფაქტების დასადასტურებლად, რომლებსაც თუმცა ემყარება მათი მოთხოვნები, მაგრამ დამტკიცებას არ საჭიროებენ. ასეთს მიეკუთვნება ფაქტები იმის შესახებ, ჰქონდა თუ არა მოქმედებას ადგილი და ჩაიდინა თუ არა ეს მოქმედება ამ პირმა, რაც დადგენილია სისხლის სამართლის საქმეზე გამოტანილი, კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს განაჩენით, როცა საქმეს იხილავს სასამართლო იმ პირის მოქმედების სამოქალაქო-სამართლებრივი შედეგების შესახებ, ვის მიმართაც გამოტანილია განაჩენი.
რაიონულმა სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ თ. ი-ის მიმართ გამოტანილი გამამტყუნებელი განაჩენით თ. რ-ეს მიადგა მორალური ზიანი, ვინაიდან იგი თ. ი-ის საქმეზე დაზარალებულად არის ცნობილი. სასამართლომ დაადგინა თ. რ-ის კანონიერი უფლების არსებითი დარღვევა, თუმცა იმავდროულად გადაწყვეტილება მიიღო კანონის დარღვევით (ს.ფ. 116-119).
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 19 სექტემბრის განჩინებით თ. რ-ისა და ნ. ს-ის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა თერჯოლის რაიონული სასამართლოს 2006 წლის 10 მარტის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლოს განმარტებით, სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის თანახმად, ზიანის ანაზღაურება ეკისრება პირს იმ შემთხვევაში, თუ იგი სხვა პირს განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით მართლსაწინააღმდეგოდ მიაყენებს ზიანს. დელიქტის დროს ზიანის მიყენების ფაქტი წარმოადგენს ვალდებულების წარმოშობის საფუძველს, რომელი ვალდებულების ძალითაც დაზარალებულს უფლება აქვს, მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება ზიანის მიმყენებლისაგან. იმისათვის, რომ პირს ზიანის ანაზღაურება დაეკისროს, უნდა არსებობდეს ზიანის მიყენებისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრების პირობები: სახეზე უნდა იყოს ზიანი, მიყენებული მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით, მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებასა და ზიანს შორის არსებობდეს მიზეზობრივი კავშირი და ზიანის მიმყენებელს მიუძღოდეს ბრალი. მხოლოდ ამ პირობების ერთობლიობა წარმოადგენს იურიდიულ შემადგენლობას, ე.წ. “გენერალურ დელიქტს”.
სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია ის გარემოება, რომ სახეზე იყო მოსარჩელეებზე მიყენებული ზიანი, ზიანი მიყენებული იყო მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით, გამოძიებით დაუდგენელი პირების მიერ, ანუ ზიანი, რომლის ანაზღაურებასაც მოპასუხეებისაგან ითხოვდნენ აპელანტები, დადგა არა სახელმწიფო მოსამსახურის განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით, არამედ კონკრეტული ბოროტმოქმედი პირების ქმედებით, რომელთა ვინაობაც გამოძიებით დაუდგენელი იყო. რაც შეეხებოდა ფაქტობრივ გარემოებას, რომ პოლიციის ყოფილმა თანამშრომელმა თ. ი-ემ დროულად არ დააყენა აღრიცხვაზე დანაშაული, აღნიშნულს არ გამოუწვევია ის ზიანი, რომლის ანაზღაურებასაც ითხოვდნენ აპელანტები, ანუ ზიანი დადგა ბინის ქურდობის შედეგად, ხოლო თ. ი-ის შემდეგი ქმედება მიმართული იყო მხოლოდ დანაშაულის დაფარვისაკენ. ამდენად, სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მართლსაწინააღმდეგო ქმედებასა და ზიანს შორის არ არსებობდა მიზეზობრივი კავშირი და ზიანის მიყენებაში თ. ი-ეს ბრალი არ მიუძღოდა. შესაბამისად, უსაფუძვლო იყო აპელანტების მოთხოვნა მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურების თაობაზე (ს.ფ. 162-168).
სააპელაციო სასამართლოს განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს თ. რ-ემ და ნ. ს-ემ. კასატორებმა მოითხოვეს გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება.
კასატორთა განმარტებით, სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის თანახმად, თუ პირი სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიაყენებს ზიანს, ვალდებულია, აუნაზღაუროს მას ეს ზიანი. თ. ი-ემ განზრახი თუ გაუფრთხილებელი ქმედების შედეგად ზიანი მიაყენა სისხლის სამართლის საქმეზე ჭეშმარიტების დადგენას, რითაც, ფაქტობრივად, პირველად ჩატარებული შემთხვევის ადგილის დათვალიერების პროცესში დაშვებული შეცდომების გამოსწორება განმეორებით ან დამატებით დათვალიერების ჩატარებით შეუძლებელი გახდა. სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლით დადგენილია, რომ სისხლის სამართალწარმოების ორგანოების უკანონო ან დაუსაბუთებელი ქმედების შედეგად მიყენებული ზიანი ექვემდებარება ანაზღაურებას. აქვე აღნიშნულია, რომ უკანონო და დაუსაბუთებელ საპროცესო მოქმედების შედეგად დაზარალებულისათვის მიყენებული ქონებრივი და მორალური ზიანის ანაზღაურება უზრუნველყოფილია, განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობის დროს მოსამსახურე სახელმწიფოსთან ერთად აგებს პასუხს. სამოქალაქო კოდექსის 997-ე მუხლის თანახმად, პირი ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი, რომელიც მიადგა მესამე პირს მისი მუშაკის მართლსაწინაღმდეგო მოქმედებით თავისი სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას. აღნიშნულიდან გამომდინარე, თ. ი-ე იმყოფებოდა რა თერჯოლის შს სამმართველოს კრიმინალური პოლიციის უფროსის თანამდებობაზე, 2004 წლის 4 ოქტომბერს თერჯოლის რაიონის სოფელ ........-ში კასატორების საცხოვრებელი სახლის გაქურდვის ფაქტთან დაკავშირებით, თავისი არაკომპეტენტურობის დაფარვის, კარიერიზმისა და სამსახურებრივი მაჩვენებლების შელამაზების მიზნით, მიჩქმალა და აღრიცხვაზე არ დააყენა მომხდარი დანაშაული, რის გამოც არ შეადგინა შემთხვევის ადგილის დათვალიერების ოქმი, არ დანიშნა კანონით სავალდებულო ექსპერტიზა, ნივთმტკიცებაზე წაშალა ხელის თითის კვალი და დაფარა დანაშაული, არ დაკითხა სათანადო პირები და არ ჩაატარა მთელი რიგი თავდაპირველი საგამოძიებო მოქმედებები, რითაც კასატორებს მიაყენა ქონებრივი და მორალური ზიანი.
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 106-ე მუხლის თანახმად, მხარეები თავისუფლდებიან მტკიცებულებათა წარმოდგენისაგან ისეთი ფაქტების დასადასტურებლად, რომლებსაც თუმცა ემყარება მათი მოთხოვნები, მაგრამ დამტკიცებას არ საჭიროებენ. ასეთს მიეკუთვნება ფაქტები იმის შესახებ, ჰქონდა თუ არა მოქმედებას ადგილი და ჩაიდინა თუ არა ეს მოქმედება ამ პირმა, რაც დადგენილია სისხლის სამართლის საქმეზე გამოტანილი, კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს განაჩენით, როცა საქმეს იხილავს სასამართლო იმ პირის მოქმედების სამოქალაქო-სამართლებრივი შედეგების შესახებ, ვის მიმართაც გამოტანილია განაჩენი.
კასატორების მითითებით, სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ თ. ი-ის მიმართ გამოტანილი გამამტყუნებელი განაჩენით თ. რ-ეს მიადგა მორალური ზიანი, ვინაიდან იგი თ. ი-ის საქმეზე დაზარალებულად არის ცნობილი. სასამართლომ დაადგინა თ. რ-ის კანონიერი უფლების არსებითი დარღვევა, თუმცა გადაწყვეტილება მიიღო კანონის დარღვევით. სასამართლოში დაიკითხა მოწმეები, რომლებმაც დაადასტურეს, რომ მოსარჩელეებმა მიიღეს მატერიალური და მორალური ზიანი, მაგრამ სასამართლო თავის მხრივ არ ასაბუთებს, რატომ არ გაიზიარა მოწმეთა ჩვენებები (ს.ფ. 174-177).

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების შესწავლის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლების გამოკვლევის შედეგად მიიჩნევს, რომ თ. რ-ისა და ნ. ს-ის საკასაციო საჩივარი არ უნდა დაკმაყოფილდეს, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქმის მასალებით დადგენილია, რომ 2004 წლის 4 ოქტომბერს თ. რ-ისა და ნ. ს-ის საცხოვრებელი სახლიდან დაიკარგა ოჯახის კუთვნილი ოქროს ნივთები, რაც თ. რ-ემ შს რაიგანყოფილებას აცნობა მომდევნო დღესვე. თერჯოლის რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 31 აგვისტოს კანონიერ ძალაში შესული განაჩენით დადგენილია, რომ თ. ი-ემ, რომელიც ამ დროს თერჯოლის შს რაიონული განყოფილების კრიმინალური განყოფილების უფროსად მუშაობდა, მოახდინა შემთხვევის ადგილის დათვალიერება, მიიჩნია, რომ დანაშაული ვერ გაიხსნებოდა და სამსახურებრივი საქმიანობის მაჩვენებლების შელამაზების მიზნით განიზრახა, მიეჩქმალა და სახელმწიფო აღრიცხვაზე არ დაეყენებინა მომხდარი დანაშაული, რის გამოც არ შეადგინა შემთხვევის ადგილის დათვალიერების ოქმი, არ უზრუნველყო თ. რ-ისა და მისი ოჯახის წევრების გამოკითხვის შედეგების სისხლის სამართლის საპროცესო ნორმების შესაბამისად დაფიქსირება. მანვე განზრახ თავი აარიდა დანაშაულის შესახებ ზეპირი განაცხადის მიღების ოქმის შედგენას, შს თერჯოლის რაიონული განყოფილების სამორიგეო ნაწილის სათანადო სარეგისტრაციო ჟურნალში რეგისტრაციას და არ შეასრულა სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებული მთელი რიგი გადაუდებელი საგამოძიებო მოქმედებები.
სისხლის სამართლის საქმე აღნიშნულ ფაქტზე აღიძრა მხოლოდ 2004 წლის 8 დეკემბერს, მას შემდეგ, რაც თ. რ-ემ შეიტყო, რომ მისი საცხოვრებელი სახლის გაქურდვის ფაქტზე თ. ი-ის მხრიდან კანონით გათვალისწინებული ღონისძიებები არ გატარებულა, დანაშაულზე სისხლის სამართლის საქმე არ აღძრულა და 2004 წლის 6 დეკემბერს განმეორებით მიმართა შს რაიგანყოფილებას.
მოცემულ შემთხვევაში მოსარჩელეები ითხოვენ მატერიალური ზიანის სახით დაკარგული ნივთების ღირებულების _ 5000 აშშ დოლარისა და მორალური ზიანის _ 3000 აშშ დოლარის ეკვივალენტი ლარის მოპასუხეთათვის დაკისრებას. მატერიალური ზიანის სახით მოსარჩელეები ითხოვენ დაკარგული ნივთების ღირებულების ანაზღაურებას. რაც შეეხება მორალურ ზიანს, აღნიშნულს მოსარჩელეები ითხოვენ, როგორც გამოძიების დროულად ჩაუტარებლობით მიყენებულ ზიანს. მოსარჩელეთა მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველია სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლი, რომლის პირველი ნაწილის თანახმად: “თუ სახელმწიფო მოსამსახურე განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით არღვევს თავის სამსახურებრივ მოვალეობას სხვა პირთა მიმართ, მაშინ სახელმწიფო ან ის ორგანო, რომელშიც მოსამსახურე მუშაობს, ვალდებულია აანაზღაუროს დამდგარი ზიანი. განზრახვის ან უხეში გაუფრთხილებლობის დროს მოსამსახურე სახელმწიფოსთან ერთად სოლიდარულად აგებს პასუხს”. აღნიშნული ნორმის სწორად შეფარდებისათვის გადამწყვეტია თანამდებობის პირის მიერ მასზე დაკისრებულ სამსახურებრივ მოვალეობათა შესრულებასა და დამდგარ ზიანს შორის მიზეზ-შედეგობრიობის პირდაპირი, უშუალო ჯაჭვის არსებობა: დამდგარი ზიანი გამოწვეული უნდა იყოს სწორედ იმის შედეგად, რომ თანამდებობის პირმა თავისი სამსახურებრივი მოვალეობა არ შეასრულა. კანონიერ ძალაში შესული განაჩენით დადგენილია, რომ თ. ი-ის უმოქმედობის შედეგად დროულად არ აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე, რითაც დაირღვა კასატორების უფლება ეფექტურ გამოძიებაზე. მიუხედავად უდავოდ დადგენილი ზემოაღნიშნული გარემოებისა, საქმის მასალების ერთობლიობაში შეფასება არ იძლევა იმ დასკვნის გამოტანის საფუძველს, რომ თ. ი-ის მიერ სისხლის სამართლის საქმის დაუყოვნებლივ აღძვრას აუცილებლად მოჰყვებოდა დანაშაულის გახსნა. საქმის მასალებით არ დგინდება, თავიდანვე იყო თუ არა ნივთმტკიცებაზე _ ჩაიდანზე კვალი სრულყოფილი დაქტილოსაკოპიური ექსპერტიზის ჩატარებისათვის ვარგის მდგომარეობაში, ამასთან, კიდეც რომ მომხდარიყო ექსპერტიზის მიერ თითის ანაბეჭდის იდენტიფიკაცია, გაიხსნებოდა თუ არა რეალურად დანაშაული, თავის მხრივ, ასევე საალბათოა. მეტიც, დანაშაულის გახსნის შემთხვევაშიც კი ალბათობის შემცველია, მოხდებოდა თუ არა დამნაშავისაგან მოსარჩელეთა გატაცებული ნივთების უკან დაბრუნება ან აღნიშნული ნივთების ღირებულების ეკვივალენტური თანხის ამოღება. შესაბამისად, არ არსებობს პირდაპირი მიზეზობრივი კავშირი კასატორების მიერ ნივთების დაკარგვით გამოწვეულ მატერიალურ ზარალსა და სისხლის სამართლის საქმის დროულად არაღძვრას შორის. ამასთან, ამ შემთხვევაში უნდა არსებობდეს პირდაპირი და არა სავარაუდო მიზეზობრივი კავშირი, რამდენადაც სავარაუდო კავშირი საკმარის ობიექტურ საფუძვლად ვერ გამოდგება სამართლებრივი პასუხისმგებლობისათვის. ამდენად, მიუხედავად იმისა, რომ კასატორთა უფლებები შეილახა სისხლის სამართლის საქმის არათავისდროული აღძვრით, იმავდროულად, საქმის გარემოებების ერთობლიობაში შეფასების საფუძველზე, არ დგინდება აღნიშნული უფლების დარღვევის შედეგად რეალურად განცდილი მატერიალური ზიანი. სამოქალაქო კოდექსის 412-ე მუხლის თანახმად კი, ანაზღაურებას ექვემდებარება მხოლოდ ის ზიანი, რომელიც წარმოადგენს ზიანის გამომწვევი მოქმედების უშუალო შედეგს. შესაბამისად, მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობს სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლითა და 1005-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მატერიალური ზიანის ანაზღაურების შემადგენლობა.
რაც შეეხება მორალური ზიანის ანაზღაურებას, სამოქალაქო კოდექსის 413-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, არაქონებრივი ზიანისათვის ფულადი ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვნილ იქნეს მხოლოდ კანონით ზუსტად განსაზღვრულ შემთხვევებში გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების სახით. ასეთი შემთხვევები კი მოცემულია სამოქალაქო კოდექსის მე-18 მუხლის მე-6 ნაწილსა და 413-ე მუხლის მე-2 ნაწილში, რომლებიც მოსარჩელეთა მითითებულ ზემოაღნიშნულ შემთხვევას არ მოიცავს.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არსებითად სწორია და იგი უცვლელად უნდა დარჩეს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, 410-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. თ. რ-ისა და ნ. ს-ის საკასაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდეს;
2. უცვლელად დარჩეს ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 19 სექტემბრის განჩინება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.