¹ბს-148-139(კ-07) 30 მაისი, 2007 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ
შემადგენლობა:

მაია ვაჩაძე (თავმჯდომარე),
ნინო ქადაგიძე (მომხსენებელი), ნუგზარ სხირტლაძე

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა შპს სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 21 ნოემბრის განჩინებაზე.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2005 წლის 28 დეკემბერს შპს სათამაშო კლუბმა “ს-მა” სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შპს ,,სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” დღგ-ს არგადამხდელად აღიარების თაობაზე.
მოსარჩელე სასრჩელო განცხადებაში მიუთითებდა, რომ მათ მიმართვებზე, წარმოადგენს თუ არა სათამაშო ბიზნესის სუბიექტი დღგ-ს გადამხდელს, მოპასუხე საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ აცნობა, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-18 მუხლის საფუძველზე თამაშის პროცესი ითვლება მომსახურების გაწევად, ხოლო სათამაშო ბიზნესის სუბიექტი დღგ-ს გადამხდელად, რაც, მოსარჩელის მითითებით, უკანონოა, ვინაიდან, “ლატარიების, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის “ა” პუნქტის თანახმად, ,,აზარტული თამაშობები არის _ თამაშობები, რომელთა შედეგი მთლიანად ან ნაწილობრივ დამოკიდებულია შემთხვევითობაზე, ტარდება ბანქოს დასტის, კამათლის, სათამაშო ბორბლის (რულეტის) ან სათამაშო აპარატის მეშვეობით და მასში მონაწილეობა ფულადი მოგების შესაძლებლობას იძლევა”. ამავე კანონის მე-3 მუხლის “ბ” პუნქტის შესაბამისად, მოთამაშე არის პირი, რომელიც თამაშობაში მონაწილეობს მოგების მიღების მიზნით, ანუ, კანონის თანახმად, თამაშის დაწყების მომენტში, როცა მოთამაშეს ფული შეაქვს სათამაშო აპარატში, ის დებს ხელშეკრულებას იმაზე, რომ მოგების შანსი არ იქნება სახელმწიფოს მიერ დადგენილ 80%-ზე ნაკლები. თამაშის დაწყება ნიშნავს, რომ მოთამაშე ეთანხმება სახელმწიფოს მიერ დადგენილ პირობებს. თამაშის პროცესში მოთამაშე და სხვა აზარტული და მომგებიანი თამაშობების ორგანიზატორი კანონით გათვალისწინებული რისკის ფარგლებში თავიანთი ფულით ეთამაშებიან ერთმანეთს მოგების მიზნით. ამ შემთხვევაში ორივე მხარე იმყოფება თანაბარ პირობებში და ერთი მეორეს არ უწევს მომსახურებას, პირიქით, ეპაექრებიან ერთმანეთს მოგების მიზნით, მოგების ან წაგების შემთხვევაში მონაწილე მხარეები გადასცემენ ერთმანეთს ფულზე საკუთრების უფლებას. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის მეორე ნაწილის თანახმად კი, მომსახურების მიწოდებას არ განეკუთვნება ისეთი მომსახურების გაწევა, რომელიც დღგ-ს მიზნებისათვის გულისხმობს ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემას. თამაშის მონაწილე მხარეები გადასცემენ რა ერთმანეთს ფულზე საკუთრების უფლებას, არ უწევენ ერთმანეთს მომსახურებას დღგ-ს მიზნებისათვის. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად შპს “ს-ი”, როგორც აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მომწყობი პირი, არ არის დღგ-ს გადამხდელი.
მოსარჩელის განმარტებით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 230-ე მუხლში ჩამოთვლილია დღგ-საგან გათავისუფლებული საქონლის (მომსახურების) მიწოდების ან/და იმპორტის სახეები, სადაც სათამაშო ბიზნესი მოხსენიებული არ არის და რაც კანონმდებლობის ხარვეზს არ წარმოადგენს. აღნიშნულ მუხლში ჩამოთვლილია პირები, რომლებიც არიან დღგ-ს გადამხდელები, მაგრამ კანონმდებელმა ამა თუ იმ მიზეზის გამო, გაათავისუფლა ისინი გადასახადისაგან, ვინაიდან მომგებიანი თამაშობის ორგანიზატორი არ არის დღგ-ს გადამხდელი პირი, ამიტომ კანონმდებლობისათვის არ იყო საჭირო, მოეხსენიებია სათამაშო ბიზნესი აღნიშნულ ჩამონათვალში.
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 180-ე მუხლის თანახმად, სარჩელი შეიძლება აღიძრას უფლებისა თუ სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დადგენის, დოკუმენტების ნამდვილობის აღიარების ან დოკუმენტების სიყალბის დადგენის შესახებ, თუ მოსარჩელეს აქვს იმის იურიდიული ინტერესი, რომ ასეთი აღიარება სასამართლოს გადაწყვეტილებით მოხდეს. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტი მათ აკისრებს რა კანონით გაუთვალისწინებელ საგადასახადო ვალდებულებას, მოსარჩელის მოსაზრებით, მიზანშეწონილად მიაჩნია, სასამართლო წესით დადგინდეს საგადასახადო სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა ან არარსებობა დღგ-ს მიზნით.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად, მოსარჩელე ითხოვდა შპს “ს-ის”, როგორც აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობის ორგანიზატორის, დღგ-ს არგადამხდელად აღიარებას.
2006 წლის 23 იანვარს შპს სათამაშო კლუბმა “ს-მა” დაზუსტებული სასარჩელო განცხადებით მიმართა საქალაქო სასამართლოს, რომლითაც მოითხოვა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, იმის აღიარება, რომ შპს “ს-თვის” სათამაშო ბიზნესით (სათამაშო ავტომატებით) მიღებული შემოსავალი არ წარმოადგენს დღგ-თ დასაბეგრ ობიექტს.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 16 თებერვლის საოქმო განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, საქმეში მესამე პირად ჩაება საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტი, ხოლო ამავე სასამართლოს 2006 წლის 6 მარტის საოქმო განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე საქმეში მესამე პირად ჩაება ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექცია.
2006 წლის 6 მარტის სასამართლო სხდომაზე მოსარჩელის წარმომადგენელმა დააზუსტა მოთხოვნა და საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 25-ე მუხლის თანახმად, მოითხოვა შპს სათამაშო კლუბ “ს-ის” დღგ-ს არგადამხდელად აღიარება.
მოპასუხე საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ და მესამე პირებმა _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტმა და ქ. თბილისის საგადასახადო ინსპექციამ სასარჩელო განცხადება არ ცნეს და მოითხოვეს მოსარჩელისათვის სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 17 მარტის გადაწყვეტილებით შპს სათამაშო კლუბ “ს-ის” სასარჩელო განცხადება არ დაკმაყოფილდა; შპს სათამაშო კლუბ “ს-ს” უარი ეთქვა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მიმართ დამატებული ღირებულების გადასახადის არგადამხდელად აღიარებაზე.
საქალაქო სასამართლო გადაწყვეტილებაში მიუთითებდა, რომ “ლატარიების, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის თანახმად, ყველა სახის აზარტული და მომგებიანი თამაშობა, რომელიც საქართველოს ტერიტორიაზე ტარდება, მოითხოვს ნებართვას. ამავე კანონის მე-12 მუხლის შესაბამისად, ნებართვის მაძიებელმა ნებართვის მისაღებად საქართველოს ფინანსთა სამინისტროში უნდა წარადგინოს მომგებიანი თამაშობების გათამაშების წესი და მომგებიანი თამაშობის ბილეთის ნიმუში. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 951-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, თამაშობა ან სანაძლეო მოთხოვნის უფლებას არ წარმოშობს. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილით, თამაშის ან სანაძლეოს საფუძველზე განხორციელებული შესრულების უკან გამოთხოვა არ შეიძლება. თამაშის პროცესში მონაწილე მოთამაშე და თამაშობის ორგანიზატორები “ლატარიების, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ” საქართველოს კანონის 27-ე მუხლის თანახმად, იცავენ თამაშის წესებს, რომელიც უნდა განთავსდეს იმ ადგილზე, სადაც თამაშობა ტარდება და მოთამაშეს პირველი მოთხოვნისთანავე უნდა წარედგინოს.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლო კოლეგიის მოსაზრებით, შპს სათამაშო კლუბ “ს-ის” საქმიანობა განხილულ უნდა იქნეს მომსახურების მიწოდებად, რადგან აზარტული თამაშობის ორგანიზებისა და ჩატარების წესის არსებობის აუცილებლობა წარმოადგენს “ლატარიების, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ” საქართველოს კანონის მოთხოვნას. მოთამაშეს მომსახურების წესის დარღვევისათვის წარმოექმნება უფლება, დაიცვას მისი დარღვეული უფლება იმ წესებიდან გამომდინარე, რომლებიც აზარტული თამაშობის ნებართვის მაძიებლისათვის ნებართვის აღების აუცილებელ საფუძველს წარმოადგენს.
საგადასახადო კოდექსის მე-12 მუხლის მე-14 პუნქტში მოცემულია არაპირდაპირი გადასახადის, მათ შორის, დღგ-ს დეფინიცია, რომლის თანახმადაც დღგ არის გადასახადი, რომელიც დგინდება მიწოდებული საქონლის ან/და გაწეული მომსახურების ფასზე დანამატის სახით და რომელსაც იხდის მომხმარებელი ამ გადასახადით გაზრდილი ფასით საქონლის ან მომსახურების შეძენისას.
საქალაქო სასამართლოს განმარტებით, “მომხმარებელთა უფლებების დაცვის შესახებ” საქართველოს კანონის მიხედვით, მოთამაშე პირი განხილული უნდა იქნეს, როგორც “მომხმარებელი,” რომელიც სათანადო ნებართვისა და წესის საფუძველზე ორგანიზებული თამაშობის მომწყობისაგან იძენს მომსახურებას პირადი რისკის ფასად.
სასამართლო კოლეგიამ მოსარჩელის წარმომადგენელთა მოსაზრება, რომ თამაშის პროცესში მოთამაშე და აზარტული და მომგებიანი თამაშობების ორგანიზატორი იმყოფებიან თანაბარ პირობებში და ერთი მეორეს არ უწევს მომსახურებას, პირიქით, ეპაექრებიან ერთმანეთს, არ გაიზიარა და მიუთითა, რომ თამაშში მონაწილე ემორჩილება თამაშის ორგანიზატორის მიერ დადგენილ წესს, რომლითაც იგი იძენს გარკვეულ უფლებებს და მოალეობებს და საკუთარი სურვილისა და რისკის ფასად იღებს მომსახურებას. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის თანახმად კი, მომსახურების გაწევად ითვლება სხვა პირისათვის მისივე ნებით, კომპენსაციის მიზნით ან უსასყიდლოდ ისეთი მოქმედების შესრულება, რომელიც არ არის საქონლის მიწოდება.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-18 მუხლის შესაბამისად, თამაშის პროცესი ითვლება მომსახურების გაწევად, ხოლო სათამაშო ბიზნესის სუბიექტი _ დღგ-ს გადამხდელად.
სასამართლოს მითითებით, მოსარჩელე ერთ შემთხვევაში მიიჩნევს, რომ სათამაშო ბიზნესის საქმიანობა არ არის მომსახურების გაწევა, თუმცა მეორე შემთხვევაში მას ასეთად მიიჩნევს და აღნიშნავს, რომ მოგების ან წაგების შემთხვევაში თამაშობის მონაწილე მხარეები ერთმანეთს გადასცემენ ფულზე საკუთრების უფლებას და საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის თანახმად, მომსახურების მიწოდებას არ განეკუთვნება ისეთი მომსახურების გაწევა, რომელიც დღგ-ს მიზნებისათვის გულისხმობს ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემას.
სასამართლოს მოსაზრებით, თამაშის პროცესი არის მომსახურების გაწევა, რომლის დროსაც ხდება არა ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემა, არამედ თამაშის საფუძველზე განხორციელებული შესრულების (მოგების) მიღება და გადაცემა.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 225-ე მუხლის მე-2 ნაწილის “ა” ქვეპუნქტის შესაბამისად, დღგ-თ დაბეგვრის ობიექტია საქართველოს ტერიტორიაზე განხორციელებული საქონლის მომსახურების მიწოდება. შპს სათამაშო კლუბი “ს-ი” ახორციელებს რა თავის საქმიანობას, ამით მომსახურებას უწევს მოთამაშეს, შესაბამისად, იგი დღგ-თ დაბეგვრის ობიექტია.
ასევე, შპს სათამაშო კლუბი “ს-ი,” როგორც სათამაშო ბიზნესის სუბიექტი, დღგ-ს გადამხდელია იმ გარემოების გათვალისწინებითაც, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 230-ე მუხლში დღგ-საგან გათავისუფლებული საქონლის (მომსახურების) მოწოდების ან/და იმპორტის ჩამონათვალში სათამაშო ბიზნესი არაა მოხსენიებული. ამასთან, “ლატარიების, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ” საქართველოს კანონის 29-ე მუხლის თანახმად, თამაშობის ორგანიზატორი ვალდებულია, დროულად გადაიხადოს თამაშობის მოწყობისათვის კანონმდებლობით დადგენილი მოსაკრებლები და გადასახადები.
მითითებული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა შპს სათამაშო კლუბ ,,ს-მა”.
Aაპელანტი სააპელაციო საჩივარში მიუთითებდა, რომ შპს “ს-ის” სათამაშო ბიზნესით მიღებული საქმიანობა არ შეიძლება იქნეს განხილული, როგორც მომსახურების მიწოდება, რამდენადაც მომსახურების საგნად ითვლება მომხმარებლის მატერიალური ან არამატერიალური სიკეთის მოთხოვნის დაკმაყოფილება. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-12 მუხლის მე-4 პუნქტში პირდაპირ მოიხსენიება “მომხმარებელი.” “მომხმარებელთა უფლებების დაცვის შესახებ” საქართველოს კანონის მიხედვით კი, მომხმარებელი არის პირი, რომელიც პირადი საჭიროებისათვის საქონლის (სამუშაოს, მომსახურების) შემძენია, შემკვეთია ან ასეთი განზრახვის მქონეა.
“ლატარიების, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის “ბ” პუნქტის თანახმად, მოთამაშე არის პირი, რომელიც თამაშობაში მონაწილეობს მოგების მიზნით, ე.ი. მოთამაშე რომ მომხმარებელი არ არის, განსაზღვრულია კანონით. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-12 მუხლის მე-4 პუნქტის მიხედვით კი, დღგ არის არაპირდაპირი გადასახადი, რომელსაც იხდის მომხმარებელი მომსახურების შეძენისას. აქედან გამომდინარე, აპელანტის მოსაზრებით, სასამართლომ არასწორი ინტერპრეტაცია გაუკეთა “მომხმარებელთა უფლებების დაცვის შესახებ” საქართველოს კანონს, როცა გადაწყვეტილებაში მიუთითა, რომ მოთამაშე პირი განხილული უნდა იქნეს, როგორც “მომხმარებელი.” აღნიშნული არგუმენტების შემდეგ, თუ სასამართლო მიიჩნევდა, რომ შპს “ს-ის” სათამაშო ბიზნესი არის მომსახურების მიწოდება, მაშინ უნდა ეხელმძღვანელა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 ნაწილით, ვინაიდან სასარჩელო მოთხოვნას ამყარებდნენ იმ გარემოებაზე, რომ შპს “ს-ის” მომსახურება განეკუთვნება ისეთი მომსახურების გაწევას, რომელიც დღგ-ს მიზნებისათვის გულისხმობს ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემას ან დაქირავებულ მუშაობას. შპს “ს-ის” მომსახურება კი, აპელანტის აზრით, სწორედ რომ განეკუთვნება ისეთი მომსახურების გაწევას, რომელიც დღგ-ს მიზნებისათვის გულისხმობს ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემას. სასამართლომ გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილში მიუთითა აღნიშნულ მუხლზე, მაგრამ არასრულყოფილად და, ამასთან, არ დაასაბუთა, თუ რატომ არ გულისხმობს ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემას.
აპელანტის განმარტებით, სასამართლოს გადაწყვეტილებაში აღნიშნული ის ფაქტი, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 230-ე მუხლში დღგ-საგან გათავისუფლებული საქონლის მომსახურების მიწოდების ან იმპორტის ჩამონათვალში სათამაშო ბიზნესი არ არის მოხსენიებული, სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის საფუძველი ვერ იქნება, ვინაიდან ამ მუხლში ჩამოთვლილია დღგ-ს გადამხდელები, რომლებიც სხვადასხვა მიზეზით გათავისუფლებულნი არიან დღგ-საგან, ისინი კი საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 ნაწილის მე-2 წინადადების საფუძველზე საერთოდ არ არიან დღგ-ს გადამხდელები და ისევე როგორც მიწას სათამაშო ბიზნესსაც არ სჭირდება დღგ-სგან გათავისუფლება. აღნიშნულს ადასტურებს ისიც, რომ საგადასახადო კოდექსის 230-ე მუხლის ჩამონათვალში მიწაც არ არის მოხსენიებული. უფრო მეტიც, დგება არათუ დღგ-საგან გათავისუფლების საკითხი, არამედ დღგ-თ დასაბეგრ ობიექტსაც კი არ წარმოადგენს, გამომდინარე საგადასახადო კოდექსის მე-20 და 225-ე მუხლებიდან.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, აპელანტი ითხოვდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 17 მარტის გადაწყვეტილების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილებით მისი სასარჩელო განცხადების დაკმაყოფილებას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 21 ნოემბრის განჩინებით შპს სათამაშო კლუბ “ს-ის” სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 17 მარტის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლო განჩინებაში მიუთითებდა, რომ “ლატარიების, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის “პ” პუნქტის თანახმად, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების ორგანიზატორი არის აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობის მოწყობის ნებართვის მფლობელი. ამავე კანონის მე-7 მუხლის შესაბამისად, აზარტული და მომგებიანი თამაშობების ნებართვების გაცემას, სანებართვო პირობების დარღვევისათვის ნებართვის მფლობელთა დაჯარიმებას, ნებართვის გაუქმებას, მასში ცვლილებების შეტანას და უწყებრივ სანებართვო რეესტრში რეგისტრაციას “ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ” საქართველოს კანონისა და ამ კანონის შესაბამისად, ახორციელებს საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო. მე-12 მუხლის თანახმად, მომგებიანი თამაშობების ნებართვის მაძიებელმა ნებართვის მისაღებად, “ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ” საქართველოს კანონის 25-ე მუხლით გათვალისწინებული დოკუმენტების გარდა, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროში უნდა წარადგინოს ამავე მუხლში მითითებული დოკუმენტები, მათ შორის, მომგებიანი თამაშობების გათამაშების წესები (რეგლამენტი), ამავე კანონის 27-ე მუხლით კი, თამაშის წესები უნდა განთავსდეს იმ ადგილზე, სადაც თამაშობა ტარდება და მოთამაშეს პირველი მოთხოვნისთანავე უნდა წარედგინოს.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო პალატა ეთანხმება პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასკვნას, რომ შპს სათამაშო კლუბ “ს-ის” საქმიანობა განხილული უნდა იქნეს მომსახურების მიწოდებად, რადგან აზარტული თამაშობების ორგანიზებისა და ჩატარების წესის არსებობის აუცილებლობა წარმოადგენს “ლატარიების, აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ” საქართველოს კანონის მოთხოვნას, მოთამაშეს მომსახურების წესების დარღვევისათვის წარმოექმნება რა უფლება იმ წესებიდან გამომდინარე, რომელიც აზარტული თამაშობის ნებართვის მაძიებლისათვის ნებართვის მიღების აუცილებელ საფუძველს წარმოადგენს.
“მომხმარებელთა უფლებების დაცვის შესახებ” საქართველოს კანონის თანახმად, მომხმარებელი არის პირადი საჭიროებისათვის საქონლის (სამუშაოს, მომსახურების) შემძენი, შემკვეთი ან ასეთი განზრახვის მქონე პირი, ხოლო “პროდუქცია” _ საქონელი, მომსახურება, სამუშაო.” აქედან გამომდინარე, მოთამაშე პირი მოცემულ შემთხვევაში განხილული უნდა იქნეს, როგორც მომხმარებელი, რომელიც სათანადო ნებართვისა და წესის საფუძველზე ორგანიზებული თამაშობის მომწყობისაგან პირადი რისკის ფასად იძენს მომსახურებას.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-18 მუხლის შესაბამისად, მომსახურებად ითვლება საქმიანობა, რომელიც არ არის საქონლის მიწოდება. აღნიშნულ მუხლში ჩამოთვლილია მომსახურების სხვადასხვა სახეები, რომელთა შორის მითითებული არ არის სათამაშო ბიზნესი, მაგრამ აღნიშნული მუხლის პირველ პუნქტს გააჩნია “ჩ” ქვეპუნქტი, რომლის თანახმადაც, მომსახურებად ითვლება “სხვა მომსახურება,” რაშიდაც, სააპელაციო პალატის მოსაზრებით, განსახილველი შემთხვევაც იგულისხმება.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-11 მუხლის მე-14 პუნქტის თანახმად, დღგ არის არაპირდაპირი გადასახადი, რომელიც დგინდება მიწოდებული საქონლის ან/და გაწეული მომსახურების ფასზე დანამატის სახით და რომელსაც იხდის მომხმარებელი ამ გადასახადით გაზრდილი ფასით საქონლის ან/და მომსახურების შეძენისას. არაპირდაპირი გადასახადის ბიუჯეტში გადახდის ვალდებულება ეკისრება საქონლის მიმწოდებელს ან/და მომსახურების გამწევს, რომელიც ამ კოდექსის მიზნებისათვის იწოდება გადასახადის გადამხდელად.
2005 წლის 1 იანვრამდე მოქმედი საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 101-ე მუხლით გათვალისწინებული იყო საქონლის მიწოდების, სამუშაოს შესრულების ან მომსახურების გაწევის, აგრეთვე იმპორტის ის სახეები, რომლებიც გათავისუფლებული იყო დღგ-ის გადახდისაგან და მასში მითითებული არ იყო ლატარიებით, კაზინოებით (სამორინეებით), აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობებით მომსახურების გაწევა. ასევე 2005 წლის 1 იანვრიდან მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 230-ე მუხლი, რომელიც ჩამოთვლის დღგ-ისაგან გათავისუფლებული საქონლის (მომსახურების), მიწოდების ან/და იმპორტის სახეებს, ამ სახეებს შორის გათვალისწინებული არ არის ლატარიებით, კაზინოებით (სამორინეებით), აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობებით მომსახურების გაწევა.
სააპელაციო პალატის განმარტებით, იმ გარემოებას, რომ აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობები წარმოადგენს მომსახურების მიწოდებას, ადასტურებს 2006 წლის 25 მაისის ¹3138 საქართველოს კანონიც, რომლითაც საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 230-ე მუხლის პირველ პუნქტს დაემატა “ჰ” ქვეპუნქტი, რომლის თანახმად, დღგ-საგან განათავისუფლებულ იქნა “ლატარიებით, კაზინოებით (სამორინეებით), აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობებით მომსახურების გაწევა.” აქედან გამომდინარე, კანონმდებელი მოსარჩელის, როგორც აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების ორგანიზატორის მიერ ამ მიმართებით განხორციელებულ სამეწარმეო-ეკონომიკურ საქმიანობას მიიჩნევს მომსახურების მიწოდებად.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო პალატა ეთანხმება პირველი ინსტანციის სასამართლოს, რომ ლატარიებით, კაზინოებით (სამორინეებით), აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობებით მომსახურების გაწევა საქმის პირველი ინსტანციის სასამართლოში განხილვის დროისათვის გათავისუფლებული არ იყო დღგ-ს გადახდისაგან.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, მართალია, მომსახურების მიწოდებას არ განეკუთვნება ისეთი მომსახურების გაწევა, რომელიც დღგ-ს მიზნებისათვის გულისხმობს ფულზე ან მიწაზე საკუთრების უფლების გადაცემას, ან დაქირავებით მუშაობას, მაგრამ, სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ ლატარიებით, კაზინოებით (სამორინეებით), აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობებით მომსახურების გაწევა დღგ-ს მიზნებისათვის არ გულისხმობს ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემას და სრულად დაეთანხმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასკვნას, რომ თამაშის პროცესი არის მომსახურების გაწევა, რომლის დროსაც ხდება არა ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემა, არამედ _ თამაშის საფუძველზე განხორციელებული შესრულების (მოგების) მიღება და გადაცემა.
აქედან გამომდინარე, სააპელაციო პალატამ სააპელაციო საჩივრის დაკმაყოფილების საფუძვლად არ მიიჩნია აპელანტის მიერ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-20 მუხლის მე-2 პუნქტზე მითითება და ჩათვალა, რომ აღნიშნული ნორმა განსახილველ შემთხვევაზე ვერ გავრცელდება.
მითითებული გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრა შპს სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” წარმომადგენელმა ლ. კ-ემ.
კასატორი საკასაციო საჩივრით ითხოვდა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 21 ნოემბრის განჩინების გაუქმებასა და ახალი გადაწყვეტილებით მისი სასარჩელო განცხადების დაკმაყოფილებას.
კასატორი საკასაციო საჩივარს ძირითადად აფუძნებდა იმავე გარემოებებზე, რაზეც მიუთითებდა სასარჩელო და სააპელაციო საჩივრებში.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2007 წლის 11 აპრილის განჩინებით, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული შპს ,,სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” საკასაციო საჩივარი; მხარეებს მიეცათ უფლება, 2007 წლის 11 აპრილის განჩინების ჩაბარებიდან 10 დღის ვადაში წარმოედგინათ მოსაზრება, თუ რამდენად იყო დასაშვები განსახილველად საკასაციო საჩივარი ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით.
2007 წლის 26 აპრილს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტმა მოსაზრებით მიმართა საქართველოს უზენეს სასამართლოს, რომლითაც მოითხოვა შპს ,,სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” საკასაციო საჩივრის დაუშვებლად ცნობას, იმ მოსაზრებით, რომ შპს ,,ს-ის” საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებდა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო გაეცნო გასაჩივრებულ განჩინებას, შპს ,,სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” საკასაციო საჩივარს, შეამოწმა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს პრაქტიკა მოცემულ საქმესთან მიმართებაში და მიაჩნია, რომ შპს ,,სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს.
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ მოცემული საქმე არ არის მნიშვნელოვანი სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის, სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება არ განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან და სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა პროცესუალური დარღვევის გარეშე.
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობს სააპელაციო სასამართლოს მიერ გამოყენებული საპროცესო და მატერიალური სამართლის ნორმების განმარტებისა და სამართლის განვითარების მიზნით საკასაციო სასამართლოს მიერ ზოგადი მნიშვნელობის მქონე (კონკრეტულთან ერთად) სახელმძღვანელოსა და სარეკომენდაციო გადაწყვეტილების გამოტანის ფაქტობრივი საჭიროება.
საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს _ წარმატების პერსპექტივა.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობს შპს ,,სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც აღნიშნულ საკასაციო საჩივარს უარი უნდა ეთქვას განსახილველად დაშვებაზე.
აქვე, საკასაციო პალატა მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლის მე-4 ნაწილზე და აღნიშნავს, რომ მითითებული მუხლის შესაბამისად: ,,თუ საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნება მიჩნეული, პირს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70%” აღნიშნული მუხლიდან გამომდინარე და იმის გათვალისწინებით, რომ შპს სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნა მიჩნეული, საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ მას უნდა დაუბრუნდეს გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის (300 ლარი) 70% (210 ლარი).

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. უარი ეთქვას შპს ,,სათამაშო კლუბ ,,ს-ის” საკასაციო საჩივრის განსახილველად დაშვებაზე;
2. შპს ,,სათამაშო კლუბ ,,ს-ს” დაუბრუნდეს მის მიერ საკასაციო საჩივარზე გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის (300 ლარი) 70% _ 210 ლარი ანგარიშიდან: საბიუჯეტო შემოსავლების სახაზინო კოდი – 300033078, გადახდის დანიშნულება – სახელმწიფო ბაჟი საქართველოს უზენაეს სასამართლოში განსახილველი საქმეებისათვის, მიმღები – მთაწმინდა-კრწანისის არასაგადასახადო შემოსულობები, ანგარიშის ¹200122900, საქართველოს ეროვნული ბანკი, ბანკის კოდი - 220101107.
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.