ბს-168-164(კ-08) 29 მაისი, 2008 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

თავმჯდომარე მაია ვაჩაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: ლევან მურუსიძე
მარიამ ცისკაძე

საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი (მოპასუხე) _ საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტრო (საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს, ასევე საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს უფლებამონაცვლის _ საქართველოს ინფრასტრუქტურისა და განვითარების სამინისტროს უფლებამონაცვლე)

მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე) _ ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” შრომითი კოლექტივი

მესამე პირები: 1. “თ-ო”; 2. რ. მ-ე

გასაჩივრებული განჩინება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 5 დეკემბრის განჩინება

სარჩელის საგანი _ პირდაპირი შესყიდვის წესით პრივატიზების უფლების აღდგენა, ქმედების განხორციელება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

1998 წლის 6 ივლისს სახაზინო საწარმო “ს-მა” დარღვეული უფლების აღდგენის შესახებ სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს მოპასუხეების _ საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროსა და საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს მიმართ.
მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ სახაზინო საწარმო “ს-ი” განთავსებული იყო ქ. თბილისში, ....... გამზირის ¹17ა-ში. 1992 წლიდან იგი შეყვანილ იქნა საქართველოს ყოფილი მშენებლობის საქმეთა სახელმწიფო კომიტეტის სისტემაში და 1996 წლამდე ფუნქციონირებდა სახელმწიფო საწარმოს, ხოლო შემდგომ _ სახაზინო საწარმოს ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმით. მოსარჩელეს ჯერ კიდევ 1988 წელს საქართველოს მინისტრთა საბჭოს დავალებით, ყოფილმა საქართველოს სსრ სახმშენმა, უსასყიდლოდ, ბალანსიდან ბალანსზე გადასცა ქ. თბილისში, ...... გამზირის ¹17ა-ში მდებარე სამსართულიანი შენობა (მეორე და მესამე სართულები მთლიანად და პირველი სართულის ნაწილი, რადგან მისი გარკვეული ნაწილი სელექციური მიღწევებისა და დაცვის ინსპექციას ჰქონდა დაკავებული). 1988-1989 წლებში, სახაზინო საწარმომ საკუთარი სახსრებით განახორციელა მიშენება და სარემონტო სამუშაოები. იმავე სახაზინო საწარმოს კუთვნილი შენობის ფართი (კიბის უჯრედების გამოკლებით) იყო 842 კვ.მ, აქედან პირველი სართული _ 207 კვ.მ, მეორე სართული _ 316 კვ.მ და მესამე სართული _ 319 კვ.მ. გარდა ამისა, აღნიშნულ სახაზინო საწარმოს ჰქონდა სამშენებლო მასალების დასამზადებელი საამქროები ქ. ჭ-ასა და გ-ის რაიონში, ასევე _ სატვირთო ავტომანქანა და სხვა ქონება.
მოსარჩელის განმარტებით, საქართველოში სახელმწიფო ქონების პრივატიზების სახელმწიფო პროგრამის შესაბამისად, ამავე საწარმოს კოლექტივმა 1994 წლის 4 დეკემბერს ჩატარებულ კრებაზე მიიღო დადგენილება სახაზინო საწარმოს პრივატიზების შესახებ პირდაპირი შესყიდვის ფორმით და სათანადო მასალები წარადგინა იმავე წლის 20-24 დეკემბერს საქართველოს ყოფილ არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტსა და საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროში. მიუხედავად ამისა, სახაზინო საწარმოს პრივატიზების საკითხი მოსარჩელისათვის გაუგებარი მიზეზებით გაჭიანურდა და ამ სასარჩელო განცხადების წარდგენამდე ჯერ კიდევ არ იყო გადაწყვეტილი. ამავე სახაზინო საწარმოს ხელმძღვანელობამ 1995 წლის 7 მარტსა და 15 ივნისს კვლავ სთხოვა საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს, განეხორციელებინა ამ საწარმოს პრივატიზება. საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტრომ 1995 წლის 3 ივლისს ისევ მიმართა საქართველოს ყოფილ არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტს, რათა ეცნობებინა თავისი მოსაზრება ხსენებული სახაზინო საწარმოს პრივატიზების შესახებ, საიდანაც ექვსი თვის დაგვიანებით _ 1995 წლის 14 აგვისტოს, საქართველოში პირდაპირი შესყიდვის წესით პრივატიზების ვადის გასვლის შემდეგ, მიღებულ იქნა სრულიად გაუგებარი და დაუსაბუთებელი პასუხი იმის შესახებ, რომ, თითქოს იმ ეტაპზე არ იყო მიზანშეწონილი სახაზინო საწარმოს პრივატიზება და ამის გამო, 1995 წელს ამ საკითხის გადაწყვეტა შეჩერდა.
მოსარჩელის მტკიცებით, 1996 წლის 11 მარტს საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვისა და ურბანიზაციის და მშენებლობის სამინისტროებში კვლად დააყენა საკითხი ამავე საწარმოს პრივატიზების შესახებ, მისი აღნიშნული მოთხოვნა კი კვლავ არ დაკმაყოფილდა. მოსარჩელემ 1997 წლის 27 თებერვალს მოხსენებითი ბარათით მიმართა საქართველოს სახელმწიფო მინისტრს, რომელმაც საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის მინისტრს დაავალა, კიდევ ერთხელ განეხილა ამავე სახაზინო საწარმოს პრივატიზებაზე თანხმობის მიცემის საკითხი. ხსენებული სახაზინო საწარმოს ანალოგიური თხოვნა კვლავ არ დაკმაყოფილდა. მოსარჩელემ 1998 წლის 15 იანვარსა და 23 თებერვალს კიდევ სთხოვა საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის და სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროებს ამ სახაზინო საწარმოს პრივატიზების განხორციელება. საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტრო კვლავ არ დაეთანხმა აღნიშნული სახაზინო საწარმოს შენობის პირველი და მეორე სართულების პრივატიზებას და თანხმობა მისცა მხოლოდ მისი მესამე სართულის პრივატიზებაზე, რაც ამავე საწარმოსთვის მიუღებელი იყო.
მოსარჩელემ ასევე აღნიშნა, რომ 1998 წლის 5 მაისს სთხოვა საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს, რაც შეიძლებოდა სწრაფად მიეცა თანხმობა ამ საწარმოს პრივატიზებაზე, ხოლო საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს _ რაც შეიძლებოდა სწრაფად განეხორციელებინა ამავე საწარმოს პრივატიზება მისი შრომითი კოლექტივის მიერ იჯარა-გამოსყიდვის ფორმით, რაზეც მიიღო უარყოფითი პასუხი. საქართველოს ყოფილი არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტის, იმჟამად _ საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს მიერ ხსენებული საწარმოს პრივატიზებაზე თანხმობის მიუცემლობის მოტივაცია იყო დაუსაბუთებელი და უკანონო.
მოსარჩელემ განმარტა, რომ ამ საწარმოს პრივატიზებაზე ზემოაღნიშნული უწყებების მიერ უარის თქმის არგუმენტები საფუძველს იყო მოკლებული, კერძოდ, აღნიშნული საწარმოს პრივატიზებაზე უარის თქმა აშკარად არასწორი იყო იმ საფუძვლით, თითქოს ხსენებული სახაზინო საწარმო წარმოადგენდა წმინდა სამეცნიერო-კვლევით დაწესებულებას და 1997 წლამდე პრივატიზებას არ ექვემდებარებოდა. აღნიშნული საწარმოს საქმიანობის ძირითადი მიმართულებები იყო ახალი ტექნოლოგიები, ორგანიზაცია, მექანიზაცია, მშენებლობა, წარმოება, საყოფაცხოვრებო მომსახურება, კომერცია და სხვა. გარდა ამისა, უსაფუძვლო იყო მოპასუხე საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს არგუმენტაცია იმის შესახებ, რომ სახაზინო საწარმოს შენობა და სხვა ქონება სახელმწიფო საკუთრებაში იყო, რის გამოც მისი ფლობისა და ამ ქონებით სარგებლობის უფლება ჰქონდა საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს, რომელიც იყო მისი პრივატიზების წინააღმდეგი. უსამართლო იყო მოპასუხე საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს მიერ პრივატიზებაზე თანხმობის მიუცემლობის ერთ-ერთ მოტივად იმაზე მითითება, რომ სახაზინო საწარმო წინანდელი დატვირთვით ვერ მუშაობდა.
მოსარჩელის მტკიცებით, საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტრო არასწორად უკავშირებდა მოსარჩელე საწარმოს პრივატიზებას საწარმოს შენობაში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკიდან დევნილი აფხაზეთის ა/რ მშენებლობის მინისტრის _ რ. მ-ის ოჯახის დროებით ცხოვრებას. აღნიშნული არ წარმოადგენდა პრივატიზების შემაფერხებელ გარემოებას. ასევე არასწორი იყო საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს მიერ მოსარჩელე საწარმოს შენობის პირველი სართულის პრივატიზაციაზე უარის თქმის მოტივად იმაზე მითითება, რომ იმავე შენობის პირველ სართულზე განთავსებული “თ-ოს" ლაბორატორიის გადატანა იყო რთული და ხსენებული შენობის პირველი და მეორე სართულები ამავე სამინისტროს სჭირდებოდა, რაც არ შეესაბამებოდა სინამდვილეს. ამ სახაზინო საწარმოდან ,,თ-ოს” ლაბორატორიის გადატანაზე არსებობდა ამავე სახაზინო საწარმოს შესაბამისი ზემდგომი ორგანოს 1988 წლის 2 სექტემბრისა და 1994 წლის 17 იანვრის ბრძანებები. აღნიშნული ლაბორატორიის კუთვნილი ფართი არ იყო დანიშნულებით გამოყენებული და არც მისი გადატანა არ იყო დაკავშირებული დიდ ხარჯებთან. ამ სახაზინო საწარმოს შენობის პირველი და მეორე სართულები საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროსთვის არავითარ საჭიროებას არ წარმოადგენდა, ხოლო სახაზინო საწარმოს მიერ საწარმოო დანიშნულებით მხოლოდ იმავე შენობის პირველი და მეორე სართულები გამოიყენებოდა, რომელთა გარეშეც მოსარჩელე საწარმო ვერ იარსებებდა და ვერ განახორციელებდა საკუთარი წესდებით გათვალისწინებულ ფუნქციებს, იმავე შენობის მესამე სართული კი გამოიყენებოდა მხოლოდ არასაწარმოო დანიშნულებით. ამ სახაზინო საწარმოს შენობის ნაწილი იმჟამად ავარიულ მდგომარეობაში იყო, რაზედაც არსებობდა შესაბამისი ექსპერტიზის დასკვნა, რის გამოც სასწრაფოდ იყო საჭირო შენობის გამაგრებისა და სარემონტო სამუშაოების განხორციელება, რის ხარჯებსაც გაიღებდნენ საწარმოს თანამშრომლები მისი პრივატიზების საკითხის დადებითად გადაწყვეტის შემთხვევაში.
მოსარჩელის განმარტებით, საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტრომ უხეშად დაარღვია სახაზინო საწარმოს პრივატიზების თაობაზე შესაბამისი კანონის მოთხოვნები, უგულებელყოფილ იქნა ამავე საწარმოს მუშა-მოსამსახურეთა ინტერესები და დაირღვა მათი უფლებები, ხოლო თანამოპასუხე საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტრომ არ დაიკავა პრინციპული პოზიცია, დროულად არ განახორციელა სახაზინო საწარმოს პრივატიზება, მაშინ, როდესაც მას უნდა დაეკმაყოფილებინა საწარმოს შრომითი კოლექტივის აბსოლუტურად სწორი და კანონიერი მოთხოვნა.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელემ მოითხოვა საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს მიერ სახაზინო საწარმო “ს-ის" პრივატიზების თანხმობაზე უარის არასწორად მიჩნევა და საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროსათვის ამავე სახაზინო საწარმოს 842 კვ.მ ფართის შენობისა და სხვა ქონების ამ საწარმოს შრომითი კოლექტივის მიერ იჯარა-გამოსყიდვის ფორმით პრივატიზების დავალება.
მოგვიანებით, მოსარჩელემ დააზუსტა სარჩელი და მოითხოვა სახაზინო საწარმო “ს-ის" თანამშრომელთა უფლებების აღდგენა პრივატიზებაზე და საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროსთვის სახაზინო საწარმო “ს-ის" ქონების ამავე საწარმოს კოლექტივზე პირდაპირი მიყიდვის ფორმით პრივატიზების დავალება.
თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1998 წლის 17 სექტემბრის საოქმო განჩინებით მოცემულ საქმეში მესამე პირად დამოუკიდებელი მოთხოვნის გარეშე, მოპასუხის მხარეზე ჩაბმულ იქნა საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტრო.
თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1998 წლის 18 სექტემბრის გადაწყვეტილებით მოსარჩელის მოთხოვნა დაკმაყოფილდა; სახაზინო საწარმო “ს-ის" შრომით კოლექტივს აღუდგა უფლება და ნება დაერთო, საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულების შესაბამისად, პირდაპირი მიყიდვის ფორმით შეესყიდა იმავე საწარმოს ბალანსზე მყოფი, ქ. თბილისში, ....... გამზირის ¹17-ში მდებარე შენობის ნაწილი (მეორე და მესამე სართულები _ მთლიანად, ხოლო პირველი სართულის _ ნაწილი, რაც ეკუთვნოდა ამ საწარმოს ბალანსითა და ტექნიკური პასპორტით) და სხვა ქონება.
თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1998 წლის 18 სექტემბრის გადაწყვეტილებაზე საკასაციო საჩივარი წარადგინა საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტრომ, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა სასამართლო კოლეგიის 1998 წლის 20 ოქტომბრის განჩინებით გაუქმდა თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1998 წლის 18 სექტემბრის გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდა იმავე სასამართლოს.
თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1999 წლის 1 აპრილის გადაწყვეტილებით მოსარჩელის მოთხოვნა დაკმაყოფილდა; სახაზინო საწარმო “ს-ის" შრომით კოლექტივს აღუდგა უფლება და ნება დაერთო, საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულების შესაბამისად, პირდაპირი მიყიდვის წესით მთლიანად შეესყიდა იმავე საწარმოს ბალანსზე მყოფი, ქ. თბილისში, ....... გამზირის ¹17-ში მდებარე შენობა.
რაიონის სასამართლომ მიიჩნია, რომ არასწორი იყო მოპასუხის უარი პრივატიზებაზე იმ მოტივით, რომ სადავო ობიექტი წარმოადგენდა მხოლოდ სამეცნიერო-კვლევით დაწესებულებას, რადგან “სამეწარმეო საქმიანობის საფუძვლების შესახებ" საქართველოს 1991 წლის 25 ივლისის კანონის საფუძველზე, თბილისის ვაკის რაიონის გამგეობის 1993 წლის 19 ივლისის ¹394/4-03 დადგენილებით, სახელმწიფო საწარმო “ს-ი" რეგისტრაციაში გატარდა, როგორც დამოუკიდებელი იურიდიული პირი, იგი წარმოადგენდა სახელმწიფო საწარმოს, გააჩნდა ქონება და აღნიშნული კანონის შესაბამისად, უფლება ჰქონდა, განეხორციელებინა ნებისმიერი სამეურნეო საქმიანობა, რაც არ იყო აკრძალული საქართველოს კანონმდებლობით.
რაიონის სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტრო მოსარჩელისათვის გაგზავნილ შესაბამის წერილში მიუთითებდა, რომ იგი ვერ ახდენდა მისი ობიექტის პრივატიზებას იმის გამო, რომ საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტრო არ იყო ამაზე თანახმა და არა იმის გამო, რომ იგი წარმოადგენდა სამეცნიერო-კვლევით და საპროექტო-საძიებო დაწესებულებას.
რაიონის სასამართლომ ასევე უსაფუძვლოდ მიიჩნია მოპასუხე საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ მოსარჩელეს ჯერ უნდა შეექმნა სამეურნეო ამხანაგობა და ამის შემდეგ უნდა მიემართა საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროსათვის ობიექტის პრივატიზების თხოვნით. რაიონის სასამართლოს მოსაზრებით, მოსარჩელის მიერ დაცული იყო კანონის მოთხოვნები ობიექტის საპრივატიზაციოდ მიმართვის შესახებ, კერძოდ, ჩატარდა კოლექტივის კრება, რომელმაც მიიღო გადაწყვეტილება ამ საწარმოს პირდაპირი წესით შესყიდვაზე, კრების ოქმი კი გაეგზავნა საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს. რაც შეეხებოდა სამეურნეო ამხანაგობას, იგი უნდა შექმნილიყო მხოლოდ მას შემდეგ, როდესაც მიღებული იქნებოდა გადაწყვეტილება აღნიშნული ობიექტის პრივატიზების თაობაზე და იგი შეტანილი იქნებოდა საპრივატიზაციო ნუსხაში. საპრივატიზაციო კომისია მოახდენდა მის შეფასებას და ამ ობიექტის მუშაკებს შეატყობინებდა, რომ მათ ეძლეოდათ ამხანაგობის შექმნის უფლება, საამისო თანხა კი აღნიშნულ ამხანაგობას უნდა გადაეხადა პრივატიზების თაობაზე დადებითი გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ. რაიონულმა სასამართლომ ასევე მიუთითა, რომ საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტრომ თანხმობა განაცხადა სადავო ობიექტის მხოლოდ მესამე სართულის პრივატიზებაზე, ხოლო მისი პირველი და მეორე სართულის პრივატიზებას არ დაეთანხმა გაურკვეველი მიზეზების გამო, მაშინ, როდესაც იგი არ უარყოფდა სადავო ობიექტის ყველა სართულის მოსარჩელის ბალანსზე არსებობას. რაც შეეხებოდა იმავე შენობის პირველ სართულზე განლაგებულ ლაბორატორიას, დადგენილი იყო, რომ დაკავებული ფართი მას უნდა გაეთავისუფლებინა ჯერ კიდევ 1988 წელს.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, რაიონის სასამართლომ მიიჩნია, რომ დარღვეული იყო სახაზინო საწარმო “ს-ის" შრომითი კოლექტივის შესაბამისი უფლება და იგი აღდგენილი უნდა ყოფილიყო საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულების შესაბამისად.
თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1999 წლის 1 აპრილის გადაწყვეტილებაზე მოპასუხეებმა _ საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტრომ და საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტრომ ცალ-ცალკე წარადგინეს საკასაციო, თავისი არსით სააპელაციო საჩივრები და მოითხოვეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
თბილისის საოლქო სასამართლოს სამოქალაქო, სამეწარმეო და გაკოტრების საქმეთა სააპელაციო პალატის 1999 წლის 22 ივნისის განჩინებით გაუქმდა თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1999 წლის 1 აპრილის გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდა თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონულ სასამართლოს.
თბილისის საოლქო სასამართლოს სამოქალაქო, სამეწარმეო და გაკოტრების საქმეთა სააპელაციო პალატის 1999 წლის 22 ივნისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა სახაზინო საწარმო “ს-მა", რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და საქმის ხელახლა განსახილველად იმავე სასამართლოს სხვა შემადგენლობისთვის დაბრუნება.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო, სამეწარმეო და გაკოტრების საქმეთა პალატის 1999 წლის 8 ოქტომბრის განჩინებით გაუქმდა თბილისის საოლქო სასამართლოს სამოქალაქო, სამეწარმეო და გაკოტრების საქმეთა სააპელაციო პალატის 1999 წლის 22 ივნისის განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდა თბილისის საოლქო სასამართლოს იმავე პალატას.
თბილისის საოლქო სასამართლოს სამოქალაქო, სამეწარმეო და გაკოტრების საქმეთა სააპელაციო პალატის 1999 წლის 9 დეკემბრის საოქმო განჩინებით ამ საქმეში მესამე პირებად ჩაებნენ საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი “თ-ო" და რ. მ-ე, ხოლო იმავე პალატის 2000 წლის 5 ივნისის განჩინებით მოცემული საქმე განსჯადობით განსახილველად გადაეცა უფლებამოსილ სასამართლოს _ თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატას.
2003 წლის 17 თებერვალს მოსარჩელემ თბილისის საოლქო სასამართლოში წარადგინა დაზუსტებული სარჩელი და მოსარჩელედ მიუთითა ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის" შრომით კოლექტივზე _ კონკრეტულ ფიზიკურ პირთა ჯგუფზე.
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2003 წლის 26 თებერვლის გადაწყვეტილებით საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს და საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს სააპელაციო საჩივრები დაკმაყოფილდა; გაუქმდა თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1999 წლის 1 აპრილის გადაწყვეტილება და სააპელაციო სასამართლოს მიერ მიღებულ იქნა ახალი გადაწყვეტილება, რომლითაც ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის" შრომითი კოლექტივის ფიზიკურ პირთა ჯგუფის _ ვ. უ-ისა და სხვათა სარჩელი არ დაკმაყოფილდა ხანდაზმულობის გამო.
სააპელაციო სასამართლომ საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1507-ე მუხლზე მითითებით, მიიჩნია, რომ სადავო ურთიერთობის მოსაწესრიგებლად გამოყენებული უნდა ყოფილიყო საქართველოს 1964 წლის სამოქალაქო სამართლის კოდექსის 75-ე მუხლით დადგენილი სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა, რომლის მიხედვითაც, ზემოაღნიშნული სარჩელი იყო ხანდაზმული.
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2003 წლის 26 თებერვლის გადაწყვეტილებაზე საკასაციო საჩივარი წარადგინეს ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის" შრომითი კოლექტივის წევრებმა _ ვ. უ-ემ და სხვებმა, რომელთაც მოითხოვეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და საქმის ხელახლა განსახილველად იმავე სასამართლოსთვის დაბრუნება.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2003 წლის 9 ოქტომბრის განჩინებით ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” შრომითი კოლექტივის წევრების _ ფიზიკურ პირთა ჯგუფის _ ვ. უ-ისა და სხვათა საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა; გაუქმდა თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2003 წლის 26 თებერვლის გადაწყვეტილება და საქმე არსებითად განსახილველად დაუბრუნდა იმავე სასამართლოს.
საკასაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებით დამტკიცდა “პრივატიზაციის პროცესში ვაჭრობის, საზოგადოებრივი კვებისა და საყოფაცხოვრებო მომსახურების სფეროს საწარმოების მუშაკთათვის ობიექტების პირდაპირი მიყიდვის შესახებ დებულება”, რომლის მე-3 მუხლის თანახმად, ობიექტის პირდაპირი მიყიდვა ხორციელდებოდა მხოლოდ მუშაკთა მიერ შექმნილ ამხანაგობებზე, რომლებიც აერთიანებდა ობიექტში მომუშავეთა 50%-ზე მეტს.
საკასაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ საწარმო “ს-ის” შრომითმა კოლექტივმა 1994 წლის 4 დეკემბერს ჩატარებულ კრებაზე მიიღო დადგენილება პირდაპირი მიყიდვის ფორმით საწარმოს პრივატიზების შესახებ და სათანადო მასალები წარადგინა საქართველოს ყოფილ არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტში და საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროში. საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულების მოქმედების პერიოდში იმავე საწარმოს შრომითმა კოლექტივმა რამდენჯერმე მიმართა საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს, რათა კოლექტივისათვის ეცნობებინა ამ საწარმოს პრივატიზების თაობაზე მიღებული გადაწყვეტილების შესახებ. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტს საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროში წარდგენილი ჰქონდა პრივატიზების განხორციელების პროგრამა და იგი თანახმა იყო იმავე შრომითი კოლექტივისათვის ამ საწარმოს პირდაპირი მიყიდვის ფორმით პრივატიზებაზე, მოცემულ საქმეზე დართული შესაბამისი წერილებით დადგენილი იყო, რომ სამინისტრო დამატებით სთხოვდა აღნიშნულ კომიტეტს, გამოეთქვა თავისი მოსაზრება საწარმოს პრივატიზების შესახებ. საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტრომ 1995 წლის 6 ნოემბერს აცნობა საწარმო “ს-ს”, რომ იმ ეტაპზე მიზანშეუწონლად მიაჩნდა პრივატიზაციის განხორციელება.
საკასაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ საქართველოს 1964 წლის სამოქალაქო სამართლის კოდექსის 75-ე მუხლის თანახმად, საერთო ვადა უფლების დაცვისა იმ პირის სარჩელით, რომლის უფლებაც დარღვეული იყო, შეადგენდა სამ წელს, ხოლო იმავე კოდექსის მე-80 მუხლის შესაბამისად, სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა იწყებოდა სარჩელის უფლების წარმოშობის დღიდან. სარჩელის უფლება წარმოიშობოდა იმ დღეს, როდესაც პირი შეიტყობდა ან უნდა შეეტყო თავისი უფლების დარღვევის შესახებ.
საკასაციო სასამართლო არ დაეთანხმა სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ, ვინაიდან საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულება მოქმედებდა 1995 წლის 29 მაისამდე, ამიტომ მოსარჩელეს თავისი უფლების დარღვევის შესახებ უნდა შეეტყო ამ დრომდე და აქედან უნდა ათვლილიყო სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადაც.
საკასაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ სახაზინო საწარმო “ს-ის" შრომითი კოლექტივის მიერ შესაბამისი განაცხადი წარდგენილ იქნა 1994 წლის დეკემბერში, ანუ საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულების მოქმედების პერიოდში, რის გამოც ამ შრომითმა კოლექტივმა ხსენებული ბრძანებულებით დამტკიცებული დებულებით განსაზღვრულ ვადაში განახორციელა იმავე დებულებით მინიჭებული უფლების რეალიზაცია და გამოთქვა სურვილი პირდაპირი მიყიდვის ფორმით პრივატიზების თაობაზე, მაგრამ საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტრომ მოსარჩელე საწარმოს შრომითი კოლექტივის მიერ წარდგენილ განაცხადზე გადაწყვეტილება მიიღო და აცნობა იგი მოსარჩელეს მხოლოდ 1995 წლის 6 ნოემბერს. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ საქართველოს 1964 წლის სამოქალაქო სამართლის კოდექსის მე-80 მუხლის თანახმად, თავისი უფლების დარღვევის შესახებ მოსარჩელისთვის ცნობილი გახდა 1995 წლის 6 ნოემბერს და სწორედ ამ დროიდან უნდა მომხდარიყო სასამართლოში სარჩელის წარდგენის (სასარჩელო ხანდაზმულობის) ვადის ათვლაც.
ამასთან, საკასაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულების შესაბამისად, ობიექტის პირდაპირი მიყიდვის ფორმით პრივატიზების უფლება ენიჭებოდა საწარმოს შრომითი კოლექტივის მიერ შექმნილ ამხანაგობას, რომელიც არ წარმოადგენდა საქართველოს 1964 წლის სამოქალაქო სამართლის კოდექსის 75-ე მუხლის მეორე წინადადებით განსაზღვრულ სახელმწიფო ორგანიზაციას, კოლმეურნეობასა და სხვა კოოპერატიულ და საზოგადოებრივ ორგანიზაციას, რომელთა მიერ სასამართლოში სარჩელის შეტანის ვადა განისაზღვრებოდა ერთი წლით. აქედან გამომდინარე, მოცემულ დავაზე სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა შეადგენდა სამ წელს, რომლის ათვლაც უნდა დაწყებულიყო 1995 წლის 6 ნოემბრიდან. ამდენად, სასამართლოში სარჩელის წარდგენის დროისთვის სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა გასული არ იყო. იმის გათვალისწინებით, რომ სააპელაციო სასამართლომ იმსჯელა მხოლოდ სარჩელის ხანდაზმულობაზე და არსებითად არ გამოარკვია სასარჩელო მოთხოვნის საფუძვლიანობა, ამიტომ საკასაციო სასამართლო მოკლებული იყო შესაძლებლობას, არსებითად ემსჯელა სარჩელზე და მიეღო გადაწყვეტილება.
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2004 წლის 22 ივნისის საოქმო განჩინებით საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს უფლებამონაცვლე საქართველოს ინფრასტრუქტურისა და განვითარების სამინისტროს მიერ სააპელაციო საჩივარზე უარის თქმის გამო, იმ მოტივით, რომ ხსენებულ სამინისტროს აღარ გააჩნდა სახელმწიფო ქონების ფლობის ფუნქცია და მის კომპეტენციაში აღარ შედიოდა კერძო სამართლის იურიდიულ პირთა სტატუსის მქონე ორგანიზაციათა ბალანსზე რიცხული სახელმწიფო ქონების პრივატიზების ან ამ ქონების სხვა საწარმოებზე გადაცემის შესახებ გადაწყვეტილებების მიღებაში მონაწილეობა, იმავე სააპელაციო საჩივარზე შეწყდა საქმის წარმოება.
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2004 წლის 22 ივნისის განჩინებით საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა და უცვლელად დარჩა თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1999 წლის 1 აპრილის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ საქართველოს რესპუბლიკის მთავრობის 1992 წლის 11 აგვისტოს ¹829 დადგენილებით დამტკიცებული “სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების სახელმწიფო პროგრამის” მე-2 მუხლის შეზღუდვა ზოგიერთი სახელმწიფო საწარმოსა და ობიექტის პრივატიზების აკრძალვის თაობაზე, არ ვრცელდებოდა სახაზინო საწარმო “ს-ის" მიმართ და “პრივატიზების პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღინისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებაში ცვლილებების შეტანის შესახებ” საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულების მე-3 მუხლის შესაბამისად, პრივატიზების ზემოაღნიშნული პროგრამის მე-3 მუხლის გათვალისწინებით, შესაძლებელი იყო სახაზინო საწარმოს პრივატიზება პირდაპირი მიყიდვის წესით.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ მოსარჩელე საწარმოს წესდების ფორმულირება, რომლის თანახმადაც, ხსენებული საწარმო, საქმიანობის საგნის მიხედვით, კომერციული საზოგადოება იყო, რომელიც მრავალმხრივ სამშენებლო საქმიანობას ახორციელებდა მოგების მიღების მიზნით, მათ შორის _ მრეწველობის ნარჩენებისა და ადგილობრივი ნედლეულის ბაზაზე ეფექტური და იაფფასიანი სამშენებლო ნაკეთობების წარმოებას სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოების ჩატარების გზით, ისევე, როგორც მისი სახელწოდება ან საწარმოს წინამორბედი ორგანიზაციის ადრინდელი სტატუსი, ვერ გახდებოდა ამ საწარმოს სამეცნიერო დაწესებულებისადმი არსობრივად მიკუთვნების საფუძველი. ხსენებული სახაზინო საწარმოს საქმიანობის საგნის მთლიანობაში შეფასების გათვალისწინებით, იმ გარემოებების მხედველობაში მიღებით, რომ აღნიშნული საწარმოს საქმიანობის მიზანი არ იყო ფუნდამენტური ხასიათის გამოკვეთილი თეორიული კვლევა, თავისი წესდებით საწარმო არ განეკუთვნებოდა სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს ან გამოკვეთილი სამეცნიერო პროფილის მქონე სხვა ორგანიზაციას და ამავე საწარმოს საქმიანობას არ ახორციელებდნენ სამეცნიერო კადრები. აღნიშნულთან მიმართებაში, სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა საქართველოს ეკონომიკის სამინისტროს მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების დეპარტამენტის ¹08-01/25 წერილზე, რომლის თანახმად, ხსენებული საწარმო არ მიეკუთვნებოდა სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტების კატეგორიას.
სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზებაზე შეზღუდვის დაწესების სახელმწიფოებრივი მიზნის გათვალისწინებით, რაც, მათ შორის, სახელმწიფო სამეცნიერო პოტენციალის შესუსტების თავიდან აცილების მიზნით, სტრატეგიული დანიშნულების ფუნდამენტური მეცნიერული კვლევის ობიექტების პრივატიზების ნაჩქარევი განსახელმწიფოებრიობის თავიდან აცილებას ისახავდა მიზნად, სახაზინო საწარმო “ს-ის" პრივატიზება არ ეწინააღმდეგებოდა ზემოაღნიშნული პროგრამის მიზნებს, მით უფრო, რომ ამ პრივატიზების პროგრამის მე-2 მუხლის შეზღუდვა, მისი სიტყვასიტყვითი განმარტებით, არ მოიცავდა კომერციულ იურიდიულ პირებს.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა აპელანტის მოსაზრება მოსარჩელის მიერ “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ" საქართველოს 1991 წლის 9 სექტემბრის კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნის დარღვევის თაობაზე და აღნიშნა, რომ მოცემულ შემთხვევაში ის გარემოება, რომ ამ საწარმოს შრომითი კოლექტივის სახელით განცხადებას ხელს აწერდა მხოლოდ ამავე საწარმოს დირექტორი, წარმოადგენდა ფორმალური ხასიათის დარღვევას, რომლის გამოსწორებაც შესაძლებელი იყო საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს მიერ შესაბამის განცხადებაზე პასუხის კანონით დადგენილ ვადაში გაცემის შემთხვევაში და ამდენად, იგი არ განეკუთვნებოდა არსებითი ხასიათის ისეთ დარღვევას, რაც საქმეზე სხვაგვარი გადაწყვეტილების გამოტანას გამოიწვევდა. მოცემულ შემთხვევაში გადამწყვეტი იყო ის გარემოება, რომ ხსენებული განცხადების შეტანის დროისათვის ჩატარებული იყო ამ საწარმოს მუშაკთა კრება და ამავე საწარმოს შრომით კოლექტივს გამოხატული ჰქონდა თავისი ნება პირდაპირი მიყიდვის წესით საწარმოს პრივატიზების განხორციელებაზე, რაც შესაბამის ოქმშიც იყო ასახული.
სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ პრივატიზების განხორციელების დამაბრკოლებელი გარემოება ვერ გახდებოდა ამ საწარმოს ბალანსზე არსებულ შენობაში “თ-ოს" განთავსება და რ. მ-ის ოჯახის ცხოვრება, ვინაიდან პრივატიზების გზით ქონების მესაკუთრის შეცვლა არ გულისხმობდა წინანდელი მესაკუთრის მიერ ნაკისრი ვალდებულებების გაქარწყლებას და ახალი მესაკუთრე რჩებოდა ვალდებულ პირად პრივატიზაციის ხელშეკრულების პირობების შესაბამისად.
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2004 წლის 22 ივნისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტრომ, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2005 წლის 11 მარტის განჩინებით საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; გაუქმდა თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2004 წლის 22 ივნისის განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდა იმავე სასამართლოს.
საკასაციო სასამართლომ არ გაიზიარა სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ საწარმოს პრივატიზების შესახებ განცხადებაზე მხოლოდ მისი დირექტორის ხელმოწერა ფორმალური ხასიათის დარღვევა იყო. საკასაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ" საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის იმპერატიულ მოთხოვნას წარმოადგენდა, რომ საწარმოს მუშაკთა განცხადება საწარმოს პრივატიზების შესახებ განსახილველად მიიღებოდა იმ შემთხვევაში, თუ მას ხელს აწერდა საწარმოს მუშაკთა ნახევარზე მეტი. საკასაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ კანონით დადგენილი წესის დაუცველობა, რასაც მოცემულ შემთხვევაში ჰქონდა ადგილი, არ შეიძლებოდა არაარსებითი ხასიათის დარღვევად ჩათვლილიყო.
საკასაციო სასამართლომ ასევე მიიჩნია, რომ იმ გარემოებების გათვალისწინებით, რომ სააპელაციო სასამართლოს არ უმსჯელია საკასაციო საჩივარში მითითებულ საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს 2000 წლის 17 აპრილის ¹02/380 წერილთან დაკავშირებით, რომელშიც მითითებული იყო, რომ ,,ს-ი” იყო სამეცნიერო დაწესებულება და სააპელაციო სასამართლო მხოლოდ საქართველოს ეკონომიკის სამინისტროს მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების დეპარტამენტის შესაბამის წერილს დაეყრდნო, სააპელაციო სასამართლოს კიდევ ერთხელ უნდა ემსჯელა ,,ს-ის” პროფილის შესახებ, რადგან საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, მხოლოდ ის ფაქტი, რომ იგი დანიშნულებისამებრ არ ფუნქციონირებდა, აღნიშნული საწარმოს კომერციულ საზოგადოებად მიჩნევის საფუძველი არ იყო.
საკასაციო სასამართლომ, აგრეთვე, მიიჩნია, რომ სააპელაციო სასამართლოს უნდა ემსჯელა იმაზეც, რომ, მაშინ, როდესაც ძალადაკარგული იყო საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 და 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულებები, რომლებიც ნორმატიულ აქტებს წარმოადგენდა და რომელთა საფუძველზეც უნდა მომხდარიყო სადავო ქონების პრივატიზება სარჩელის დაკმაყოფილების შემთხვევაში _ ამ საწარმოს პირდაპირი წესით მიყიდვის განხორციელება, რამდენად იყო მისი პრივატიზება იმჟამად შესაძლებელი. აღნიშნული გარემოებების გათვალისწინებით, საკასაციო სასამართლომ გასაჩივრებული განჩინება იურიდიულად დაუსაბუთებლად მიიჩნია.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 5 დეკემბრის განჩინებით საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს 1999 წლის 1 აპრილის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა მოსაზრება იმის შესახებ, რომ საწარმო “ს-ი” იყო სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულება და აღნიშნულის გამო, მისი პრივატიზება ეწინააღმდეგებოდა მოქმედ კანონმდებლობას. სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ აღნიშნული მოსაზრება იყო უსაფუძვლო, რადგან საქართველოს რესპუბლიკის მთავრობის 1992 წლის 11 აგვისტოს ¹829 დადგენილებით მოწონებული “საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების სახელმწიფო პროგრამის” მე-2 ნაწილის მიხედვით, მართლაც შეზღუდული იყო სამეცნიერო-კვლევით დაწესებულებათა პრივატიზაცია, მაგრამ ასეთი ობიექტების ნუსხას, სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე, “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონის მე-3 მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, ყოველწლიურად განსაზღვრავდა საქართველოს რესპუბლიკის მთავრობა და ამტკიცებდა საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო. სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ მოცემულ საქმეში არ მოიპოვებოდა (წინამდებარე სარჩელის შეტანიდან _ 1998 წლიდან გასული იყო 9 წელი) და ამ ხნის განმავლობაში აპელანტის მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი მტკიცებულება იმის შესახებ, რომ საწარმო “ს-ი” კანონით დაგენილი წესით იყო შეტანილი იმ ობიექტთა ნუსხაში, რომლებიც არ ექვემდებარებოდა პრივატიზებას. საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროსადმი საქართველოს არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტის თავმჯდომარის 1994 წლის 5 ივლისის ¹4-234 წერილის თანახმად, საქართველოს არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტის სისტემაში არ არსებობდა ორგანიზაციები, რომლებიც არ დაექვემდებარებოდა პრივატიზებას.
სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ “ს-ი” თბილისის ვაკის რაიონის სასამართლოს 1993 წლის 19 ივლისის ¹394/4-03 დადგენილებით რეგისტრირებული იყო “სამეწარმეო საქმიანობის საფუძვლების შესახებ” საქართველოს რესპუბლიკის 1991 წლის 25 ივლისის კანონის მე-11 მუხლის მე-8 პუნქტით განსაზღვრული ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმით _ სახელმწიფო საწარმოს სახით. ამ საწარმოზე გაცემული მუდმივი მოწმობის მიხედვით კი, ამავე საწარმოს საქმიანობის ძირითადი მიზნები და ამოცანები იყო _ მშენებლობა, ახალი მასალები, ტექნოლოგიები, მექანიზაცია, განაშენიანების დამუშავება და არა სამეცნიერო-კვლევითი საქმიანობის წარმოება. თბილისის ვაკის რაიონის სასამართლოს 1996 წლის 9 სექტემბრის ¹5/7-53 დადგენილებით, ყოფილი სახელმწიფო საწარმოს ბაზაზე, “მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონით გათვალისწინებული ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმით, დაფუძნებულ იქნა სახაზინო საწარმო “ს-ი”.
სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ “სამეწარმეო საქმიანობის საფუძვლების შესახებ” საქართველოს კანონით და შემდგომში “მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონით დადგენილი ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმით დაფუძნებულ საწარმოთა ძირითად მიზანს წარმოადგენდა მოგების მიღება. აღნიშნული საწარმოები ეკონომიკურად და ორგანიზაციულად დამოუკიდებლები იყვნენ. ხსენებული გარემოება კი იმაზე მიუთითებდა, რომ სახელმწიფო საწარმო და/ან სახაზინო საწარმო “ს-ი” რეგისტრაციის დღიდან თვითდაფინანსებაზე მყოფი კერძო სამართლის სამეწარმეო სუბიექტი იყო და არა საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, საჯარო დაწესებულება _ სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი, რომლის დაფინანსების წყაროსაც სახელმწიფო ბიუჯეტი წარმოადგენდა. ასევე, სადავო არ იყო ის გარემოება, რომ სამეცნიერო დაწესებულებები, სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტები, ცენტრები, სამეცნიერო-კვლევითი ექსპედიციები და ამ ტიპის სხვა დაწესებულებები საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის შემადგენლობაში შედიოდა სტრუქტურული ერთეულების სახით. მათ წესდებებსა და დირექტორებს ამტკიცებდა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის უფლებამოსილი ორგანო და არა შესაბამისი სამინისტროს ხელმძღვანელი პირი, ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანო და/ან სასამართლო, როგორც ეს “ს-ის” შემთხვევაში იყო.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ, როგორც წესი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის სამეცნიერო დაწესებულების დანიშნულება იყო ფუნდამენტური ხასიათის თეორიული და ექსპერიმენტული კვლევა, მეცნიერების შესაბამის დარგებში გამოყენებითი ხასიათის სამუშაოების ჩატარება და კვალიფიციური მეცნიერული კადრების მომზადება. “ს-ის” ფუნქციები კი განსაზღვრული იყო “სამეწარმეო საქმიანობის საფუძვლების შესახებ” და “მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონების საფუძველზე დაფუძნებული “ს-ის” წესდებებით, რომელთა მიხედვითაც, ამ საწარმოს საქმიანობის სფერო იყო არა სამეცნიერო კვლევების ჩატარება და კვალიფიციური კადრების მომზადება, არამედ _ მოგების მიღების მიზნით, მრეწველობის ნარჩენების, იაფფასიანი სამშენებლო ნაკეთობების, სამშენებლო, სამონტაჟო და კანონით აუკრძალავი სხვა საქმიანობის წარმოება. შესაბამისი წესდებით განსაზღვრული საქმიანობის უზრუნველსაყოფად კი, ამ საწარმოს საშტატო განრიგით განსაზღვრული იყო მთავარი ინჟინრის, მარკეტინგისა და კომერციის დარგში დირექტორის მოადგილის, ელექტრომექანიკოსის, ტექნოლოგის, საქმეთა მწარმოებლის, საყოფაცხოვრებო, სამრეწველო, მეცხოველეობისა და დამხმარე შენობა-ნაგებობების გათბობის სპეციალისტების, თბოტექნიკოსებისა და სხვა სამეურნეო ხასიათის საშტატო ერთეულები, ანუ ამავე საწარმოს საშტატო განრიგით გათვალისწინებული არ იყო მეცნიერებათა კანდიდატის, მეცნიერებათა დოქტორის, თუ სხვა სამეცნიერო კადრების არსებობა, რაც ასევე იმაზე მიუთითებდა, რომ “ს-ის” საქმიანობის სფერო, სახელმწიფო საწარმოდ მისი რეგისტრაციის დღიდან, არ წარმოადგენდა და სააპელაციო სასამართლოს მიერ ამ განჩინების მიღებისასაც არ იყო ფუნდამენტური ხასიათის თეორიული და ექსპერიმენტული კვლევის ჩატარება და კვალიფიციური სამეცნიერო კადრების მომზადება.
საწარმო “ს-ის” სტატუსთან დაკავშირებით, სააპელაციო სასამართლომ ასევე ყურადღება გაამახვილა შემდეგ მტკიცებულებებზე: საქართველოს ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის სამინისტროს მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების დეპარტამენტის 2003 წლის 4 თებერვლის ¹08-01/25 დასკვნის მიხედვით, ყოფილი სახელმწიფო საწარმო “ს-ი” არ მიეკუთვნებოდა სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტების კატეგორიას; საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს 1998 წლის 19 ოქტომბრის ¹06/10-590 წერილის თანახმად, “სამეწარმეო საქმიანობის საფუძვლების შესახებ” საქართველოს ადრე მოქმედი კანონისა და “მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს იმჟამად მოქმედი კანონის თანახმად, ყოფილი სახელმწიფო საწარმო “ს-ი” ითვლებოდა კერძო სამართლის იურიდიულ პირად; საქართველოს პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის 2005 წლის 27 სექტემბრის ¹11341/4-10/1759 განმარტების მიხედვით, კერძო სამართლის იურიდიული პირი _ სახაზინო საწარმო “ს-ი” არ შეიძლებოდა მიკუთვნებოდა სამეცნიერო-კვლევით დაწესებულებათა კატეგორიას, ვინაიდან აღნიშნული დაწესებულებები შედიოდა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის შესაბამისი განყოფილების შემადგენლობაში და უშუალოდ ექვემდებარებოდა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდიუმს. საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია თვითონ წარმოადგენდა საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს, ხოლო მის შემადგენლობაში შემავალი სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულება ვერ იქნებოდა რეგისტრირებული სამეწარმეო საქმიანობის სუბიექტად და შესაბამისად, ვერც მოგებაზე ორიენტირებული.
ზემოაღნიშნული გარემოებების გამო, სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს 2000 წლის 17 აპრილის ¹02/380 წერილში ასახული მოსაზრება იმის შესახებ, რომ “ს-ი” სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს წარმოადგენდა, მაშინ, როდესაც ხსენებული სამინისტრო იმავე წერილში თვითონვე ადასტურებდა, რომ “ს-ი” დაფუძნებული იყო “სამეწარმეო საქმიანობის საფუძვლების შესახებ” და “მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონების შესაბამისად და მას მინიჭებული ჰქონდა ჯერ სახელმწიფო საწარმოს, ხოლო შემდგომ _ სახაზინო საწარმოს სტატუსი. აღნიშნული კი იმაზე მიუთითებდა, რომ ხსენებული საწარმო, როგორც კერძო სამართლის სამეწარმეო სუბიექტი, სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულების, ანუ საჯარო სამართლის სუბიექტის სტატუსის მატარებელი არ იყო. აღნიშნული გარემოება ასევე დადგენილი იყო საქართველოს პრეზიდენტის 2002 წლის 20 მარტის ¹118 ბრძანებულებით, რომლითაც ცვლილებები იქნა შეტანილი საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 12 დეკემბრის ¹668 ბრძანებულებაში და ძალადაკარგულად იქნა გამოცხადებული ამ ბრძანებულების “ს-ის” საჯარო სამართლის იურიდიულ პირად რეგისტრაციის ნაწილი და ხსენებული საწარმო ამოღებულ იქნა საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს საჯარო სამართლის იურიდიული პირების დანართის სიიდან. სწორედ აღნიშნული გარემოება დაედო საფუძვლად საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2002 წლის 22 მარტის ¹3გ/დ-157-კ-01 განჩინებას, “ს-ის” შრომითი კოლექტივის წევრთა სარჩელის გამო, საქმის წარმოების შეწყვეტის შესახებ, რომლითაც ისინი მოითხოვდნენ საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 12 დეკემბრის ¹668 ბრძანებულების შესაბამისი პუნქტის ბათილად ცნობასა და საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებად გარდასაქმნელი ინსტიტუტების შემადგენლობიდან სახაზინო საწარმო “ს-ის” ამორიცხვას, ხოლო მოგვიანებით უარი განაცხადეს აღნიშნულ სარჩელზე იმ მოტივით, რომ საქართველოს პრეზიდენტის 2002 წლის 20 მარტის ¹118 ბრძანებულებით ცვლილებები იქნა შეტანილი საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 12 დეკემბრის ¹668 ბრძანებულებაში და ხსენებული საწარმო ამოირიცხა შესაბამისი სიიდან.
სააპელაციო სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა იმ გარემოებაზე, რომ “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონის მე-3 მუხლის მე-2 პუნქტის დათქმიდან გამომდინარე, “საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების სახელმწიფო პროგრამის” მე-2 ნაწილის მიხედვით, სამეცნიერო დაწესებულებებისათვის დადგენილი შეზღუდვა ემსახურებოდა იმ მიზანს, რომ ნაჩქარევი პრივატიზაციით იმ ეტაპზე არ შესუსტებულიყო სამეცნიერო-კვლევითი საქმიანობა. საწარმო “ს-ის” პრივატიზება კი არ ეწინააღმდეგებოდა აღნიშნული პროგრამის მიზანს, ვინაიდან ამ საწარმოში დასაქმებული არ იყვნენ სამეცნიერო კადრები და არც არანაირი სამეცნიერო კვლევები არ მიმდინარეობდა, მით უფრო, რომ იმავე პრივატიზაციის პროგრამით გათვალისწინებული შეზღუდვა სამეწარმეო-კომერციულ კერძო სამართლის იურიდიულ პირებზე არ იყო დაწესებული.
სააპელაციო სასამართლომ ასევე არ გაიზიარა მოსაზრება პრივატიზებაზე უარის თქმის დასასაბუთებლად “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნის დარღვევაზე მითითებასთან დაკავშირებით. დასახელებული კანონის აღნიშნული ნორმის მიხედვით, საწარმოს მუშაკებს შეეძლოთ ინიციატივის წესით შეეტანათ განცხადება ამ საწარმოს პრივატიზების შესახებ და საწარმოს მუშაკთა განცხადება განსახილველად მიიღებოდა იმ შემთხვევაში, თუ მას ხელს აწერდა საწარმოს მუშაკთა ნახევარზე მეტი.
სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ, მართალია, მოცემულ შემთხვევაში, საქართველოს რესპუბლიკის არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტის თავმჯდომარისა და საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფო ქონების მართვის მინისტრისადმი 1994 წლის 20 დეკემბერს (¹18) და 1994 წლის 24 დეკემბერს (¹20) გაგზავნილ განცხადებებს ხელს აწერდა სახელმწიფო საწარმო “ს-ის” დირექტორი, მაგრამ აღნიშნული განცხადებები შეიცავდა პირდაპირი წესით ქონების შესყიდვის თანხმობის მიღების შესახებ თხოვნას არა ერთპიროვნულად, არამედ ამ საწარმოს შრომითი კოლექტივის სახელით და ამ განცხადებებზე დართული იყო “ს-ის” შრომითი კოლექტივის 1994 წლის 2 დეკემბრის საერთო კრების ¹8 ოქმი ხსენებული საწარმოს ქონების იმავე კოლექტივის მიერ პირდაპირი წესით შესყიდვის შესახებ ნების გამოვლენის თაობაზე, აღნიშნულ კრებას კი ესწრებოდა ამ საწარმოს მუშაკთა სრული შემადგენლობა _ 28 თანამშრომელი და ხსენებული კრების ოქმით ნების გამოვლენა სადავო არ გამხდარა დასახელებული კოლექტივის წევრთა მიერ.
სააპელაციო სასამართლომ ასევე მიიჩნია, რომ ზემოხსენებული საწარმოს მუშაკთა მიერ პირდაპირი შესყიდვის წესით ქონების პრივატიზაციის თაობაზე ნების გამოვლენა არაერთხელ იქნა დადასტურებული საქმის განხილვის შემდგომ ეტაპებზეც წარმოდგენილ განცხადებებში. უფრო მეტიც, სასამართლოში წარდგენილ წინამდებარე სარჩელზე სათანადო მოსარჩელეებად სასამართლოს მიერ ცნობილ იქნენ “ს-ის” მუშაკები და მათ არ განუცხადებიათ უარი ამ საწარმოს პირდაპირი წესით პრივატიზებაზე. პირდაპირი შესყიდვის წესით იმავე საწარმოს პრივატიზების შესახებ საქართველოს შესაბამისი სამინისტროებისადმი 1994 წლის 20-24 დეკემბერს გაგზავნილი განცხადებები განსახილველად მიღებულად ითვლებოდა, ვინაიდან “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს კანონის მე-8 მუხლის მე-3 პუნქტით დადგენილ ერთთვიან ვადაში პრივატიზებაზე უარი ამ მოტივით გაცხადებული არ ყოფილა, კერძოდ, საქართველოს არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტის 1995 წლის 14 აგვისტოს ¹04-149 წერილით საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის მინისტრს 1995 წლის 13 ივნისის წერილის პასუხად ეცნობა, რომ “ს-ის” პრივატიზების საკითხი პრივატიზაციის სახელმწიფო პროგრამის მოთხოვნათა გათვალისწინებით, იმ ეტაპზე არ იყო მიზანშეწონილად მიჩნეული. საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს 1995 წლის 6 ნოემბრის ¹01-06/5784 წერილის მიხედვით კი, ვინაიდან საქართველოს არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტმა იმ ეტაპზე მიზანშეუწონლად მიიჩნია ამ საწარმოს პრივატიზება, ხსენებული სამინისტრო მოკლებული იყო შესაძლებლობას, დაეკმაყოფილებინა შესაბამისი თხოვნა “ს-ის” პრივატიზების შესახებ.
სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ, ამასთან, გასათვალისწინებელი იყო ის გარემოებაც, რომ “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს კანონის მე-8 მუხლის მე-4 პუნქტის მიხედვით, პრივატიზებაზე უარის თქმა დასაშვები იყო მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ: ა) მიღებული იყო კანონით დადგენილი შეზღუდვა მოცემული საწარმოს პრივატიზების გამო; ბ) ამ კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად, განმცხადებელი პირი არ შეიძლებოდა ჩათვლილიყო სახელმწიფო საკუთრებაში მყოფი ობიექტების მყიდველად.
სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში სახეზე არ იყო პრივატიზაციის დამაბრკოლებელი ზემოაღნიშნული გარემოებანი, კერძოდ, საწარმო “ს-ის” პრივატიზებაზე კანონით დადგენილი შეზღუდვა არ არსებობდა, ხოლო ზემოხსენებული კანონის მე-6 მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად, სახელმწიფო საწარმოს მყიდველები შეიძლებოდა ყოფილიყვნენ მისი მუშაკები. ამასთან, დადგენილი იყო, რომ “ს-ის” შრომით კოლექტივს ნება დაერთო შესაბამისი შენობის მხოლოდ მესამე სართულის პრივატიზებაზე, რაც ასევე გამორიცხავდა მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ამ საწარმოს პრივატიზებაზე კანონით დადგენილი იყო შეზღუდვა, მით უფრო, რომ საქართველოს კანონმდებლობა არ ითვალისწინებდა ობიექტის პრივატიზებას მისი ცალკეული ნაწილების _ სართულების, სადარბაზოებისა და სხვათა მიხედვით, ხოლო კონკრეტული საწარმოს სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის სახით ფუნქციონირების შემთხვევაში, საერთოდ ვერ მოხდებოდა მისი პრივატიზება, ვინაიდან პრივატიზების სახელმწიფო პროგრამით ასეთი რამ აკრძალული იყო.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ “პრივატიზების პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღონისძიების შესახებ” საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებაში 1994 წლის 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულებით შეტანილი ცვლილების მე-3 პუნქტის თანახმად და “საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების სახელმწიფო პროგრამის” მე-2 ნაწილის გათვალისწინებით, არ არსებობდა სახელმწიფო (სახაზინო) საწარმო “ს-ის” ბალანსზე რიცხული ქონების ამავე საწარმოს შრომით კოლექტივზე პირდაპირი მიყიდვის წესით პრივატიზების კანონით გათვალისწინებული შეზღუდვები.
სააპელაციო სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა იმ გარემოებაზე, რომ “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონის მე-8 მუხლის მე-5 პუნქტის მიხედვით, თუ განცხადება სახელმწიფო საწარმოს პრივატიზების შესახებ დადგენილ ვადაში არ იქნებოდა განხილული ან განმცხადებელი დაუსაბუთებლად თვლიდა მასზე უარყოფით გადაწყვეტილებას, მას ჰქონდა ამ გადაწყვეტილების სასამართლოში გასაჩივრების უფლება.
სააპელაციო სასამართლომ მოცემულ შემთხვევაში დადგენილად მიიჩნია, რომ ამ საწარმოს მუშაკებმა შესაბამისი ნორმატიული აქტებით მათთვის მინიჭებული პრივატიზების უფლების რეალიზება მოახდინეს იმავე აქტებით განსაზღვრულ ვადაში და წესით, პრივატიზებაზე უარი კი გაასაჩივრეს სასამართლოში კანონით დადგენილი სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადაში, რაც დადასტურებული იყო საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის მიერ მოცემულ საქმეზე მიღებული 2003 წლის 9 ოქტომბრის განჩინებით.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 5 დეკემბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტრომ, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
კასატორის განმარტებით, გასაჩივრებული განჩინება უკანონოა, დაუსაბუთებელი და უნდა გაუქმდეს. “ს-ი” თავიდანვე წარმოადგენდა ყოფილი საკავშირო სახმშენის ინსტიტუტის ფილიალს, რომელიც ჩამოყალიბდა 1988 წელს აღნიშნული საკავშირო ინსტიტუტის ფილიალის განყოფილების ბაზაზე. ამდენად, მისი ფუნქცია თავიდანვე განსაზღვრული იყო, როგორც სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტისა, რომლის საქმიანობის ძირითად საგანს წარმოადგენდა მშენებლობაში მატერიალურ-ტექნიკური ბაზის, ენერგეტიკული და შრომითი რესურსების ეფექტიანობის გაზრდა, ახალი ტექნოლოგიების დანერგვა და სხვა. “ს-ის” იურიდიული სტატუსის მიხედვით, საწარმოს წესდებით, მისი საქმიანობის ძირითადი საგანი იყო სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოები და მათი დანერგვა. საწარმოს წესდება წარმოადგენს ძირითად დოკუმენტს, რომლითაც განისაზღვრება მისი სამართლებრივი მდგომარეობა. ამდენად, ამ ორგანიზაციის იურიდიული სტატუსის რამდენჯერმე შეცვლამ არ გამოიწვია სამშენებლო დარგისთვის მისი ფუნქციონალური დანიშნულების ცვლილება.
კასატორის მტკიცებით, “ს-ს” არასოდეს ჰქონია საწარმოო ფუნქცია და უფრო მეტიც, მას არასოდეს უწარმოებია სამშენებლო მასალები ან კონსტრუქციები და არც სამშენებლო სამუშაოები შეუსრულებია, რისთვისაც არც სათანადო მატერიალურ-ტექნიკური ბაზა გააჩნდა (გარდა ერთი შემთხვევისა, როდესაც მან მოაწყო თბილი იატაკი უცხოური მასალით). ამ სახელმწიფო საწარმოსათვის სახაზინო საწარმოს სტატუსის მინიჭებამ მისი პროფილი და ძირითადი ფუნქციები არ შეცვალა და მის ძირითად ფუნქციად კვლავ სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოების შესრულება დარჩა. მართალია, საწარმოს წესდებაში დამატებით გაჩნდა სხვა სახის სამუშაოთა ჩამონათვალი, მაგრამ აღნიშნული გამოიწვია მძიმე ეკონომიკურმა ვითარებამ _ ამავე ორგანიზაციას საშუალება უნდა ჰქონოდა, რაიმე სამუშაო შეესრულებინა, რათა ამით შეენარჩუნებინა შრომითი კოლექტივი.
კასატორის განმარტებით, ის გარემოება, რომ “ს-ი” წარმოადგენდა სამეცნიერო-კვლევით დაწესებულებას, დასტურდება ასევე “საქართველოს რესპუბლიკის არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტის შესახებ" საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა კაბინეტის 1993 წლის 7 დეკემბრის ¹858 დადგენილებით, რომლითაც დამტკიცებულ იქნა საქართველოს რესპუბლიკის არქიტექტურისა და მშენებლობის საქმეთა კომიტეტში შემავალი საწარმოებისა და ორგანიზაციების ნუსხა, რომელშიც “ს-ის" პროფილი განსაზღვრულ იქნა სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის სახით. “ს-ი" სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტად არის ასევე მოხსენიებული “საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს დებულებისა და სტრუქტურის დამტკიცების შესახებ” საქართველოს პრეზიდენტის 1996 წლის 8 აპრილის ¹262 ბრძანებულებით დამტკიცებულ საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს დაქვემდებარებულ ორგანიზაციათა ნუსხაში.
კასატორის მტკიცებით, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ 2005 წლის 11 მარტის განჩინებით მოცემული საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნა სააპელაციო სასამართლოს, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლის შესაბამისად კი, საკასაციო სასამართლოს მითითებები სავალდებულოა სააპელაციო სასამართლოსათვის, რომელმაც ამ შემთხვევაში საკასაციო სასამართლოს შესაბამისი მითითებების გვერდის ავლით მიიღო გასაჩივრებული განჩინება. “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ" საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის იმპერატიული მოთხოვნის თანახმად, საწარმოს მუშაკთა განცხადება მიიღებოდა იმ შემთხვევაში, თუ მას ხელს აწერდა საწარმოს მუშაკთა ნახევარზე მეტი. აღნიშნული ნორმის დაუცველობა საკასაციო სასამართლომ მიიჩნია არსებით დარღვევად. საკასაციო სასამართლოს მეორე მითითების მიხედვით, სააპელაციო სასამართლოს უნდა ემსჯელა საქართველოს ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტროს 2000 წლის 17 აპრილის ¹02/380 წერილთან დაკავშირებითაც, რათა გარკვეულიყო “ს-ის" პროფილი, რადგან ის ფაქტი, რომ იგი დანიშნულებისამებრ არ ფუნქციონირებდა, ამ საწარმოს კომერციულ საზოგადოებად მიჩნევის საფუძველი არ იყო.
კასატორის განმარტებით, საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 და 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულებები ამჟამად ძალადაკარგულად არის გამოცხადებული, რაც შეუძლებელს ხდის ამ საქმეზე მიღებული სასამართლო გადაწყვეტილების აღსრულებას.
კასატორის მტკიცებით, საკასაციო საჩივარი დასაშვებად უნდა იქნეს ცნობილი საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის “გ" ქვეპუნქტის შესაბამისად, ვინაიდან გასაჩივრებული განჩინების მიღებისას სააპელაციო სასამართლომ დაარღვია საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მთელი რიგი მოთხოვნები.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2008 წლის 27 თებერვლის განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს საკასაციო საჩივარი; მხარეებს მიეცათ უფლება, 2008 წლის 27 თებერვლის განჩინების ჩაბარებიდან 14 დღის ვადაში წარმოედგინათ მოსაზრება, თუ რამდენად იყო დასაშვები განსახილველად საკასაციო საჩივარი საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით; საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული დასაშვებობის შემოწმება განისაზღვრა 2008 წლის 10 აპრილამდე.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2008 წლის 10 აპრილის განჩინებით საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნა დასაშვებად საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის “ა” ქვეპუნქტით და მისი განხილვა დაინიშნა 2008 წლის 29 მაისს, მხარეთა დასწრების გარეშე.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა ზეპირი მოსმენის გარეშე გაეცნო საქმის მასალებს, შეამოწმა გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობა, წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობა და მიაჩნია, რომ საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს, გასაჩივრებული განჩინება გაუქმდეს და მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება, რომლითაც ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” შრომითი კოლექტივის სარჩელი არ დაკმაყოფილდება.
საკასაციო სასამართლოს დადგენილად მიაჩნია შემდეგი გარემოებები: მოსარჩელემ განმარტა, რომ საქართველოში სახელმწიფო ქონების პრივატიზების სახელმწიფო პროგრამის შესაბამისად, ამავე საწარმოს კოლექტივმა 1994 წლის 4 დეკემბერს ჩატარებულ კრებაზე მიიღო დადგენილება სახაზინო საწარმოს პრივატიზების შესახებ პირდაპირი შესყიდვის ფორმით, ხოლო შემდგომ შესაბამისი განცხადებებით მიმართა სათანადო ადმინისტრაციულ ორგანოებს, თუმცა უშედეგოდ. ყოფილმა სახაზინო საწარმო “ს-მა” დარღვეული უფლების აღდგენის შესახებ სასარჩელო განცხადებით თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს მიმართა 1998 წლის 6 ივლისს.
საკასაციო სასამართლო თავდაპირველად აღნიშნავს, რომ ამ შემთხვევაში მოსარჩელე საწარმოს შრომით კოლექტივს ამავე სახაზინო საწარმოს პრივატიზების უფლება წარმოეშვა საქართველოში იმჟამად მოქმედი კანონმდებლობით _ როგორც საკანონმდებლო, ისე კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით, კერძოდ, “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონით, საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებით დამტკიცებული “პრივატიზაციის პროცესში ვაჭრობის, საზოგადოებრივი კვებისა და საყოფაცხოვრებო მომსახურების სფეროს საწარმოების მუშაკთათვის ობიექტების პირდაპირი მიყიდვის შესახებ დებულებით” და “პრივატიზაციის პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღინისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებაში ცვლილებების შეტანის შესახებ” საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულებით.
საკასაციო სასამართლო ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლომ იმსჯელა სააპელაციო საჩივრისა და სარჩელის საფუძვლიანობაზე და მიიჩნია, რომ “პრივატიზაციის პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღინისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებაში ცვლილებების შეტანის შესახებ” საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულების მე-3 მუხლის შესაბამისად, შესაძლებელი იყო ამ სახაზინო საწარმოს პრივატიზება პირდაპირი მიყიდვის წესით. ამდენად, სააპელაციო სასამართლომ სააპელაციო საჩივრისა და სარჩელის საფუძვლიანობა შეამოწმა საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 და 1994 წლის 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულებების ნორმებთან მიმართებით და საერთოდ არ გაითვალისწინა ის გარემოება, რომ ზემოხსენებული, მის მიერ მიღებული განჩინების სამართლებრივ საფუძვლად მითითებული აქტები მოცემული სარჩელის აღძვრისას _ 1998 წლისათვის და მით უმეტეს, სააპელაციო სასამართლოს მიერ ამ საქმეზე განჩინების მიღების დროს უკვე ძალადაკარგული იყო და აღარ მოქმედებდა. ამდენად, სააპელაციო სასამართლომ გასაჩივრებული განჩინების მიღებისას გამოიყენა ძალადაკარგული ნორმატიული აქტები, მათ შორის, “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონიც. შესაბამისად, სარჩელის აღძვრის დროს არ არსებობდა სასარჩელო მოთხოვნის რეალიზების სამართლებრივი საფუძველი და მოსარჩელეთა მოთხოვნა იურიდიულად არ იყო უზრუნველყოფილი არანაირი ნორმატიული ბაზით, რაც განაპირობებდა სარჩელის საფუძვლიანობას. მოსარჩელემ კი დარღვეული უფლების აღდგენის შესახებ სასარჩელო განცხადებით თბილისის საბურთალოს რაიონის სასამართლოს მიმართა მხოლოდ 1998 წლის 6 ივლისს, ანუ მოსარჩელემ თავისი უფლების განხორციელება სასარჩელო წარმოების გზით არ მოახდინა შესაბამისი საკანონმდებლო-ნორმატიული ბაზის არსებობის პირობებში _ სანამ ძალადაკარგულად იქნებოდა ცნობილი ზემოთ მითითებული აქტები.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონის მე-2 კარი შეეხებოდა პრივატიზების წესსა და ფორმებს. ამ კარში შემავალი მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, სახელმწიფო საწარმოს მუშაკებს შეეძლოთ ინიციატივის წესით შეეტანათ განცხადება ამ საწარმოს პრივატიზების შესახებ და საწარმოს მუშაკთა განცხადება საწარმოს პრივატიზების შესახებ განსახილველად მიიღებოდა იმ შემთხვევაში, თუ მას ხელს აწერდა საწარმოს მუშაკთა ნახევარზე მეტი. იმავე მუხლის მე-8 პუნქტი კი ითვალისწინებდა სახელმწიფო საწარმოს მუშაკების მიერ ამავე საწარმოს პრივატიზებას _ მათთვის მიყიდვას ან უსასყიდლოდ გადაცემას. 1997 წლის 30 მაისს მიღებულ იქნა “სახელმწიფო ქონების პრივატიზების შესახებ” საქართველოს ¹743-IIს კანონი, რომლითაც ძალადაკარგულად გამოცხადდა “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონი. “სახელმწიფო ქონების პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1997 წლის 30 მაისის კანონი (2007 წლის 11 ივლისის რედაქციით _ “სახელმწიფო ქონების და ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის ქონების პრივატიზებისა და სარგებლობის უფლებით გადაცემის შესახებ” საქართველოს კანონი), “საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონისაგან განსხვავებით, აღარ ითვალისწინებს სახელმწიფო საწარმოს მუშაკებისათვის ამავე საწარმოს პირდაპირ მიყიდვას ან უსასყიდლოდ გადაცემას, არამედ ადგენს საწარმოს სააქციო საზოგადოებად დაფუძნების მომენტისათვის მუშაკებისათვის უსასყიდლოდ, ერთდროულად მთლიანი საწესდებო კაპიტალის 10%-მდე აქციების გადაცემას. შესაბამისად, საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო საწარმოთა პრივატიზების შესახებ” საქართველოს 1991 წლის 9 აგვისტოს კანონის ძალადაკარგულად ცნობის შემდეგ აღარ არსებობს მოცემული სარჩელის დაკმაყოფილების კანონისმიერი საფუძველი.
გარდა ამისა, საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ 1994 წლის 29 მაისს გამოცემულ იქნა “პრივატიზაციის პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღინისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის ¹178 ბრძანებულება, რომლითაც დამტკიცდა “პრივატიზაციის პროცესში ვაჭრობის, საზოგადოებრივი კვებისა და საყოფაცხოვრებო მომსახურების სფეროს საწარმოების მუშაკთათვის ობიექტების პირდაპირი მიყიდვის შესახებ დებულება”, რომლის მე-3 მუხლის თანახმად, ობიექტის პირდაპირი მიყიდვა ხორციელდებოდა მხოლოდ მუშაკთა მიერ შექმნილ ამხანაგობაზე, რომელიც აერთიანებდა ობიექტში მომუშავეთა 50 პროცენტზე მეტს. “პრივატიზების პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღონისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის ¹178 ბრძანებულების 1.1 პუნქტში მიეთითა, რომ ამ ბრძანებულებით დამტკიცებული “პრივატიზაციის პროცესში ვაჭრობის, საზოგადოებრივი კვებისა და საყოფაცხოვრებო მომსახურების სფეროს საწარმოების მუშაკთათვის ობიექტების პირდაპირი მიყიდვის შესახებ დებულება” ძალაში იყო ამავე ბრძანებულებაზე ხელმოწერიდან ერთი წლის განმავლობაში, ანუ _ 1995 წლის 29 მაისამდე. 1994 წლის 31 ივლისს გამოცემულ იქნა “პრივატიზაციის პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღინისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებით განსაზღვრული ვადების გაგრძელების თაობაზე” საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის ¹241 ბრძანებულება, რომელშიც მიეთითა, რომ ბევრი სახელმწიფო საწარმოსათვის “პრივატიზაციის პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღინისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებით დამტკიცებული დებულებით განსაზღვრული ვადები საკმარისი არ აღმოჩნდა, რის გამოც იმავე ბრძანებულების მე-3 პუნქტით დადგინდა “პრივატიზაციის პროცესში ვაჭრობის, საზოგადოებრივი კვებისა და საყოფაცხოვრებო მომსახურების სფეროს საწარმოების მუშაკთათვის ობიექტების პირდაპირი მიყიდვის შესახებ დებულებით” განსაზღვრული პირდაპირი მიყიდვის წესის გავრცელება პრივატიზაციის სახელმწიფო პროგრამით გათვალისწინებულ იმ ობიექტებზე, რომლებიც არ იყვნენ აქციონირებული და არ ექვემდებარებოდნენ სავალდებულო აქციონირებას.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ 1995 წლის 23 სექტემბერს გამოცემულ იქნა “პრივატიზაციის პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღინისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულებაში ცვლილებების შეტანის თაობაზე” საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის ¹379 ბრძანებულება, რომლის მე-2 პუნქტითაც იმ სააქციო საზოგადოების შრომით კოლექტივებს, რომლებმაც საწარმოთა ხელმძღვანელების გამო, დროულად ვერ შეძლეს დოკუმენტაციის წარდგენა აქციათა საკონტროლო პაკეტის პირდაპირი მიყიდვის უფლების მოსაპოვებლად, ამ უფლებით სარგებლობის ვადა გაუგრძელდათ 1995 წლის 15 ოქტომბრამდე, ხოლო აქციათა საკონტროლო პაკეტის შესყიდვის პირველი შენატანის გადახდის ვადა _ 1995 წლის 15 ნოემბრამდე.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლოს მიერ მოცემული სარჩელის ერთ-ერთ სამართლებრივ საფუძვლად მიჩნეული “პრივატიზაციის პროცესის მოწესრიგებისა და დაჩქარების ზოგიერთი ღინისძიების შესახებ" საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 ბრძანებულება ამავე სარჩელის აღძვრის დროს _ 1998 წელს საერთოდ აღარ მოქმედებდა, რის გამოც აღარ არსებობდა წარმოდგენილი სარჩელის დაკმაყოფილების სამართლებრივი საფუძველი, ამასთან, 1998 წლისათვის და არც შემდგომ პერიოდში არ ყოფილა მიღებული სხვა რაიმე შესაბამისი ნორმატიული აქტი, რომელიც ძალაში იქნებოდა ამავე სარჩელის აღძვრისას.
აქედან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ აქცენტი გააკეთა და ყურადღება გაამახვილა არა კონკრეტულ შემთხვევაში სარჩელის სამართლებრივი საფუძვლის ობიექტურად არსებობაზე, არამედ სულ სხვა საკითხებზე, მაშინ, როდესაც საკასაციო სასამართლომ 2005 წლის 11 მარტის განჩინებით მიიჩნია, რომ სააპელაციო სასამართლოს უნდა ემსჯელა იმაზეც, რომ, მაშინ, როდესაც ძალადაკარგული იყო საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 და 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულებები, რომლებიც ნორმატიულ აქტებს წარმოადგენდა და რომელთა საფუძველზეც უნდა მომხდარიყო სადავო ქონების პრივატიზება სარჩელის დაკმაყოფილების შემთხვევაში _ ამ საწარმოს პირდაპირი წესით მიყიდვის განხორციელება, რამდენად იყო მისი პრივატიზება იმჟამად შესაძლებელი.
საკასაციო სასამართლო ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად და დეტალურად იმსჯელა ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” სამართლებრივ სტატუსზე და აღნიშნა, რომ იგი რეგისტრაციის დღიდან თვითდაფინანსებაზე მყოფი კერძო სამართლის სამეწარმეო სუბიექტი იყო და არა საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, საჯარო დაწესებულება _ სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი, რომლის დაფინანსების წყაროსაც სახელმწიფო ბიუჯეტი წარმოადგენდა და საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, მიიჩნია, რომ საქართველოს ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის სამინისტროს მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების დეპარტამენტის 2003 წლის 4 თებერვლის ¹08-01/25 დასკვნის მიხედვით, ყოფილი სახელმწიფო საწარმო “ს-ი” არ მიეკუთვნებოდა სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტების კატეგორიას. სააპელაციო სასამართლომ ასევე დაწვრილებით იმსჯელა ზემოხსენებული საწარმოს მუშაკთა მიერ პირდაპირი შესყიდვის წესით ქონების პრივატიზაციის თაობაზე ნების გამოვლენის არაერთხელ დადასტურებაზე და მიიჩნია, რომ ამ საწარმოს მუშაკებმა შესაბამისი ნორმატიული აქტებით მათთვის მინიჭებული პრივატიზების უფლების რეალიზება მოახდინეს იმავე აქტებით განსაზღვრულ ვადაში და წესით, პრივატიზებაზე უარი კი გაასაჩივრეს სასამართლოში კანონით დადგენილი სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადაში, რაც დადასტურებული იყო საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის მიერ მოცემულ საქმეზე მიღებული 2003 წლის 9 ოქტომბრის განჩინებით. აქედან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ გასაჩივრებული განჩინება, ძირითადად, დააფუძნა ორი საკითხის _ ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” სამართლებრივი სტატუსისა და ამ საწარმოს მუშაკების მიერ კანონით დადგენილ სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადაში სასამართლოში სარჩელის წარდგენის _ განხილვაზე, მაშინ, როდესაც ამ შემთხვევაში პრიორიტეტული და მოცემული დავის ობიექტურად გადაწყვეტისათვის მთავარია არა ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” სამართლებრივი სტატუსის დადგენა ან სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადის დაცვის განსაზღვრა, არამედ სულ სხვა საკითხი _ მოცემული სარჩელის აღძვრის მომენტში მოსარჩელის უფლებების განხორციელების სამართლებრივი მექანიზმისა და ამ სარჩელის იურიდიული საფუძვლების რეალურად არსებობის დადგენა.
ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, საკასაციო სასამართლო იზიარებს კასატორის მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ საქართველოს სახელმწიფო მეთაურის 1994 წლის 29 მაისის ¹178 და 31 ივლისის ¹241 ბრძანებულებები ამჟამად ძალადაკარგულად არის გამოცხადებული, რაც შეუძლებელს ხდის ამ საქმეზე მიღებული სასამართლო გადაწყვეტილების აღსრულებას.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ კანონით მინიჭებული უფლების განხორციელების მოთხოვნა დროში უნდა ემთხვეოდეს უფლების არსებობის მომენტს, წინააღმდეგ შემთხვევაში, მოთხოვნას ეცლება კანონისმიერი საფუძველი, რასაც, საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, ადგილი აქვს ამ შემთხვევაში.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე მუხლის მე-2 ნაწილის “ბ” ქვეპუნქტზე, რომლის თანახმად, სამართლის ნორმები დარღვეულად ითვლება, თუ სასამართლომ გამოიყენა კანონი, რომელიც არ უნდა გამოეყენებინა.
ამდენად, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ ამ შემთხვევაში მოცემულ სარჩელს მისი წარდგენის პერიოდში არ გააჩნდა სამართლებრივი საფუძველი, რაც პირდაპირ განაპირობებს ამავე სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმას, სააპელაციო სასამართლომ კი გასაჩივრებული განჩინება მიიღო მოქმედი საპროცესო კანონდებლობის მოთხოვნათა დარღვევით, კერძოდ, გამოიყენა კანონი, რომელიც არ უნდა გამოეყენებინა, რის გამოც არსებობს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე მუხლის მე-2 ნაწილის “ბ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის საფუძველი.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” სარჩელი უსაფუძვლოა, რის გამოც საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს, ხოლო გასაჩივრებული განჩინება გაუქმდეს. საკასაციო სასამართლო თვითონ მიიღებს გადაწყვეტილებას საქმეზე, რადგან არ არსებობს საქმის სააპელაციო სასამართლოში ხელახლა განსახილველად დაბრუნების საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით გათვალისწინებული საფუძვლები. შესაბამისად, მოცემულ საქმეზე მიღებულ უნდა იქნეს ახალი გადაწყვეტილება, რომლითაც ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” შრომითი კოლექტივის სარჩელი არ დაკმაყოფილდება უსაფუძვლობის გამო.
ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, 411-ე მუხლით და

გ ა დ ა წ ყ ვ ი ტ ა :

1. საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 5 დეკემბრის განჩინება და მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება;
3. ყოფილი სახაზინო საწარმო “ს-ის” შრომითი კოლექტივის სარჩელი არ დაკმაყოფილდეს უსაფუძვლობის გამო;
4. საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება.