ბს-281-274(კ-08) 6 ნოემბერი, 2008 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

თავმჯდომარე მაია ვაჩაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე
მარიამ ცისკაძე

სხდომის მდივანი _ ქეთევან მაღრაძე

კასატორი (მოპასუხე) _ სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრი”, წარმომადგენელი _ გ. მ-ე
მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე) _ ნ. ი-ი (იმავდროულად _ დ. და მ. მ-ების კანონიერი წარმომადგენელი), წარმომადგენელი _ ა. მ-ე

მესამე პირი _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, წარმომადგენელი _ კ. ლ-ე

გასაჩივრებული განჩინება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 12 დეკემბრის განჩინება

სარჩელის საგანი _ მარჩენალის დაკარგვით მიყენებული ზიანის ანაზღაურება
ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2005 წლის 13 ივლისს ნ. ი-მა სარჩელი აღძრა თბილისის საქალაქო სასამართლოში მოპასუხე სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” მიმართ.
მოსარჩელის განმარტებით, ა. მ-ი მუშაობდა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრში” იურისტის თანამდებობაზე. 2004 წლის 12 ივნისს, სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას, როდესაც ა. მ-ი ბრუნდებოდა ქ. ბათუმში გამართული სასამართლო სხდომიდან, სადაც მონაწილეობდა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” ინტერესების დამცველის სახით, გარდაიცვალა საგზაო უბედური შემთხვევის მიზეზით. ა. მ-ი ქ. ბათუმში გამართულ სასამართლო სხდომაზე იმყოფებოდა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” მიერ გამოყოფილი ავტომანქანით. ხსენებულ ცენტრში იყო მძღოლის საშტატო ერთეულები და ამ ცენტრის მუშაკები უზრუნველყოფილი იყვნენ მძღოლის მომსახურებით. მიუხედავად ამისა, აღნიშნულმა ცენტრმა ა. მ-ს არ გამოუყო მძღოლი და ისე გადასცა მას თავისი კუთვნილი ავტომანქანა ,,....... ” სასამართლო სხდომაზე გასამგზავრებლად ქ. ბათუმში. ამდენად, სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრმა” ა. მ-ს დამატებით დაავალა იმ სამუშაოს შესრულება (ავტომანქანის მართვა), რაც არ შედიოდა მის, როგორც იურისტის, ფუნქციებში.
მოსარჩელის მტკიცებით, მოცემულ შემთხვევაზე უნდა გავრცელებულიყო საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 999-ე მუხლი, რომლის თანახმადაც, მგზავრების გადაყვანისთვის გათვალისწინებული სატრანსპორტო საშუალების მფლობელი (სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრი”), თუ მისი სატრანსპორტო საშუალების ექსპლუატაციას მოჰყვებოდა ადამიანის სიკვდილი, ვალდებული იყო, დაზარალებულისთვის აენაზღაურებინა აქედან წარმოშობილი ზიანი. იმავე მუხლის მე-4 ნაწილის მიხედვით, თუ პირი სატრანსპორტო საშუალებას იყენებდა მფლობელის ნებართვის გარეშე, იგი ვალდებული იყო მფლობელის ნაცვლად აენაზღაურებინა ზიანი. ამასთან, მფლობელი ვალდებული იყო, აენაზღაურებინა მიყენებული ზიანი თუ სატრანსპორტო საშუალების გამოყენება შესაძლებელი გახდა მისი ბრალის გამო. სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” ბრალი გამოიხატებოდა ა. მ-თვის მძღოლის ნაცვლად ავტომანქანის მართვის დავალებაში, რითაც აღნიშნულმა ცენტრმა დაარღვია საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსის 25-ე მუხლი, რომლის თანახმად, საწარმოს, დაწესებულების ადმინისტრაციას უფლება არ ჰქონდა მუშაკისთვის ან მოსამსახურისთვის მოეთხოვა იმ სამუშაოს შესრულება, რომელიც გათვალისწინებული არ იყო შრომის ხელშეკრულებით.
მოსარჩელის განმარტებით, იგი იყო ა. მ-ის ოჯახის წევრი, კერძოდ _ მისი მეუღლე, მ. მ-ი და დ. მ-ი კი _ მათი მცირეწლოვანი შვილები (ნ. ი-ი, იმავდროულად, ამ სარჩელს ხელს აწერდა, როგორც დ. და მ. მ-ების კანონიერი წარმომადგენელი). ნ. ი-ი იმჟამად იყო უმუშევარი. დასახელებული პირები მთლიანად იყვნენ ა. მ-ის კმაყოფაზე.
მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 9 თებერვლის ¹48 ბრძანებულებით დამტკიცებული ,,შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის” 35-ე მუხლის თანახმად, ზიანის ანაზღაურების უფლებით სარგებლობდნენ შრომისუუნარო პირები (მოცემულ შემთხვევაში _ დ. მ-ი და მ. მ-ი), რომლებიც იმყოფებოდნენ გარდაცვლილის კმაყოფაზე, აგრეთვე _ ოჯახის სხვა წევრი, თუ ის არსად არ მუშაობდა და ეწეოდა გარდაცვლილის შვილების აღზრდას (ამ შემთხვევაში _ ნ. ი-ი). ხსენებული წესის 39-ე მუხლის მიხედვით, შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით მუშაკის დაღუპვის შემთხვევაში, დაღუპულის ოჯახს ეძლეოდა ერთჯერადი დახმარება გარდაცვლილის 10 წლის სამსახურებრივი სარგოს ოდენობით, აგრეთვე, დაკრძალვის ხარჯები. ა. მ-ის ხელფასი შეადგენდა 1300 აშშ დოლარის ეკვივალენტს ეროვნულ ვალუტაში. ამდენად, ნ. ი-თვის და დ. და მ. მ-თვის გასაცემი ერთჯერადი დახმარება შეადგენდა 156000 აშშ დოლარის ეკვივალენტს ეროვნულ ვალუტაში.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელემ მოითხოვა ნ. ი-ისა და დ. და მ. მ-ების სასარგებლოდ 156000 აშშ დოლარის ეკვივალენტის ეროვნულ ვალუტაში გადახდის მოპასუხისათვის დაკისრება.
სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრმა” თბილისის საქალაქო სასამართლოში წარადგინა შესაგებელი ნ. ი-ის სარჩელზე, რომლითაც სარჩელი არ ცნო და აღნიშნა, რომ მასა და ა. მ-ს შორის შრომითი ხელშეკრულება დაიდო 2002 წლის 1 აგვისტოს, რომელიც შესაბამისად გაგრძელდა მხარეთა ურთიერთშეთანხმებით. საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსის მე-16 მუხლის თანახმად, შრომითი ხელშეკრულება იყო შეთანხმება საწარმოს, დაწესებულების და ორგანიზაციის ადმინისტრაციასა და მუშაკს შორის, რომლითაც ერთი მხარე _ საწარმოს, დაწესებულებისა და ორგანიზაციის ადმინისტრაცია ვალდებულებას იღებდა, უზრუნველეყო მუშაკი შრომის სათანადო პირობებით, გადაეხადა ხელფასი იმ ოდენობით, რაც შრომითი ხელშეკრულებით იყო გათვალისწინებული, ხოლო მეორე მხარე _ მუშაკი ვალდებულებას იღებდა, შეესრულებინა გარკვეული სამუშაო სპეციალობის, კვალიფიკაციისა და თანამდებობის გათვალისწინებით, დაეცვა შრომითი ხელშეკრულების პირობები, დამორჩილებოდა შრომის შინაგანაწესს. სწორედ ხსენებული შრომითი ხელშეკრულების ტექნიკური დავალების თანახმად (პუნქტი _ ,,სამუშაოს აღწერილობა”), ა. მ-ი, როგორც იურისტი, ვალდებული იყო, იმავე ცენტრისთვის გაეწია რეგულარული იურიდიული მომსახურება, რომელიც მოიცავდა იურიდიულ რჩევებს, რეკომენდაციებს, შუამავლობასა და კონსულტაციებს. აღნიშნული მიუთითებდა იმაზე, რომ ამ შემთხვევაში, თუ ხსენებული ცენტრის ხელმძღვანელობის გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგებოდა საქართველოს კანონმდებლობას, ა. მ-ი, როგორც იურისტი, ვალდებული იყო, შესაბამისი რჩევა მიეცა იმავე ცენტრის ხელმძღვანელობისათვის და მისი გადაწყვეტილება დაეფიქსირებინა. მოსარჩელე მიუთითებდა, რომ თითქოს დასახელებულმა ცენტრმა ა. მ-ს დაავალა იმაზე მეტი, რაც გათვალისწინებული იყო მის შრომით ხელშეკრულებაში და დაარღვია საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსის 25-ე მუხლი, რაშიც გამოიხატებოდა მისი ბრალი. აღნიშნული არ შეესაბამებოდა სინამდვილეს, რადგან ხსენებული შრომითი ხელშეკრულების ტექნიკური დავალების ღ3 პუნქტის თ3 ქვეპუნქტის შესაბამისად, სასამართლო პროცესებზე იმავე ცენტრს წარმოადგენდა ამ ცენტრის იურისტი, ხოლო ის ფაქტი, რომ შესაბამის სასამართლო პროცესზე ა. მ-ი მისი მოთხოვნის საფუძველზე გაემგზავრა ავტომანქანით, სრულად ჯდებოდა აღნიშნული შრომითი ხელშეკრულების ტექნიკური დავალების ღ6 პუნქტის ფარგლებში, რომლის თანახმად, იურისტი ასრულებდა სხვა მოვალეობებს/დავალებებს, რომლებიც დაკავშირებული იყო მოცემულ თანამდებობასთან, მაგრამ არ იყო იურისტის ძირითადი მოვალეობის ჩამონათვალში.
შესაგებლის ავტორის განმარტებით, მისი გადაწყვეტილების საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობას ადასტურებდა ასევე ზემოხსენებული შრომითი ხელშეკრულების ტექნიკური დავალების პუნქტი _ ,,სამუშაოს აღწერილობა” და ღ2 პუნქტის თ4 ქვეპუნქტი, რომლის თანახმად, იურისტი ვალდებული იყო, იურიდიული რჩევები მიეცა საკოორდინაციო ცენტრის ხელმძღვანელისათვის ნებისმიერი მისი გადაწყვეტილების საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობის თაობაზე. ამ შემთხვევაში ა. მ-ის თანხმობა, უფრო ზუსტად, მოთხოვნა, სასამართლო სხდომაზე მარტო წასულიყო ავტომანქანით, რომელიც იმავე ცენტრის მიერ დაკმაყოფილდა, მიუთითებდა, რომ საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსის მე-16 მუხლის შესაბამისად, მოხდა მხარეთა შორის შეთანხმება, ხოლო ადმინისტრაციამ მუშაკისათვის სათანადო პირობის შექმნის მიზნით, გადასცა მას ტექნიკურად გამართული ავტომანქანა. ა. მ-ი დაიღუპა 2004 წლის 12 ივნისს, საგზაო შემთხვევის დროს, როდესაც ბრუნდებოდა ქ. ბათუმში გამართული სასამართლო სხდომიდან. აღნიშნულ ფაქტზე აღიძრა ¹...... სისხლის სამართლის საქმე. წინასწარი გამოძიების მასალების თანახმად, ზემოხსენებულმა ცენტრმა ა. მ-ი სამსახურებრივ მივლინებაში გაამგზავრა ტექნიკურად გამართულ მდგომარეობაში მყოფი ავტომანქანით, რასაც ადასტურებდა 2004 წლის 28 ივნისის ¹133/ა ექსპერტის დასკვნა. წინასწარი გამოძიებით დადგინდა, რომ ა. მ-მა დაარღვია “საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების შესახებ” საქართველოს კანონის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნები, რომლის თანახმად, მას ავტომანქანა უნდა ემართა ისეთი სიჩქარით, რომელიც არ აღემატებოდა დადგენილ შეზღუდვებს, ამასთან, უნდა გაეთვალისწინებინა მოძრაობის ინტენსიურობა, სატრანსპორტო საშუალების თავისებურება, საგზაო პირობები, ხილვადობა მოძრაობის მიმართულებით. დასახელებულ საქმეზე ჩატარებული ავტოტექნიკური და ტრასოლოგიური ექსპერტიზით დადგენილი იყო, რომ ზემოაღნიშნული წესების დაცვის შემთხვევაში, მძღოლს შეეძლო ამ შემთხვევის თავიდან აცილება, რასაც ადასტურებდა, როგორც ექსპერტის დასკვნა, ასევე სისხლის სამართლის საქმის წარმოებით შეწყვეტის თაობაზე 2004 წლის 12 სექტემბრის დადგენილება. მაშასადამე, რომ არა მძღოლის მხრიდან დასახელებული კანონით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევა, არ მოხდებოდა ავტოსაგზაო შემთხვევა. შესაბამისად, იმავე ცენტრს ამ უბედურ შემთხვევაში ბრალი არ მიუძღოდა. ა. მ-ს ჰქონდა ავტომანქანის მართვის საკმარისი გამოცდილება _ იგი მუდმივად სარგებლობდა მსუბუქი ავტომანქანით და შესაბამისად, ფლობდა მართვის მოწმობას, რაც სრულ საფუძველს აძლევდა ცენტრს, ევარაუდა, რომ იგი გაართმევდა თავს ავტომანქანის მართვას. მას საშუალება ჰქონდა, არ გამოეყენებინა შეთავაზებული მანქანა და მივლინებაში გამგზავრებულიყო სხვა სატრანსპორტო საშუალებით.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2005 წლის 7 დეკემბრის განჩინებით მოცემულ საქმეში საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე, მესამე პირად ჩაბმულ იქნა საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო.
ნ. ი-მა დაზუსტებული სარჩელი აღძრა თბილისის საქალაქო სასამართლოში მოპასუხე სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” მიმართ.
მოსარჩელის განმარტებით, მისთვის ცნობილი გახდა საქმესთან დაკავშირებული ისეთი გარემოებები, რაც უცნობი იყო სარჩელით სასამართლოსათვის მიმართვის მომენტში, კერძოდ, ის, რომ ა. მ-ის ხელფასი შეადგენდა არა 1300 აშშ დოლარს, არამედ _ 1232 აშშ დოლარს, რის გამოც მან შეამცირა სასარჩელო მოთხოვნების ოდენობა და მოითხოვა 147840 აშშ დოლარის ეკვივალენტის ეროვნულ ვალუტაში გადახდის ნ. ი-ისა და დ. და მ. მ-ების სასარგებლოდ მოპასუხისათვის დაკისრება.
მოსარჩელემ დამატებით აღნიშნა, რომ საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 9 თებერვლის ¹48 ბრძანებულებით დამტკიცებული ,,შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის” 39-ე მუხლის თანახმად, დაღუპულის ოჯახისთვის დახმარების გაცემისათვის საკმარისი პირობა იყო მუშაკის დაღუპვა შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით, რაც მოცემულ შემთხვევაში სახეზე იყო. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 999-ე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, ავტომანქანის მფლობელი (მოცემულ შემთხვევაში _ სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრი”) თავისუფლდებოდა ზიანის ანაზღაურების მოვალეობისაგან, როცა ზიანი გამოწვეული იყო დაუძლეველი ძალით. ამდენად, ხსენებული მუხლი ავტომანქანის მფლობელს აკისრებდა ზიანის ანაზღაურებაზე პასუხისმგებლობას იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც ზიანის დადგომაში მას ბრალი არ მიუძღოდა (მომეტებული საფრთხის წყაროთი მიყენებული ზიანისას ბრალის გარეშე პასუხისმგებლობის წესი). იმავე მუხლის მე-4 ნაწილის მიხედვით, თუ პირი სატრანსპორტო საშუალებას იყენებდა მფლობელის ნებართვის გარეშე, იგი ვალდებული იყო, მფლობელის ნაცვლად აენაზღაურებინა ზიანი. ამასთან, მფლობელი ვალდებული იყო, აენაზღაურებინა მიყენებული ზიანი თუ სატრანსპორტო საშუალების გამოყენება შესაძლებელი გახდა მისი ბრალის გამო. აღნიშნული ნაწილი არ გამორიცხავდა იმავე ცენტრის პასუხისმგებლობას იმდენად, რამდენადაც ა. მ-ი სატრანსპორტო საშუალებას იყენებდა მფლობელის ნებართვით. ა. მ-თვის ავტომანქანის მართვის დავალების მომენტში ამ ცენტრში არსებობდა მძღოლის საშტატო ერთეულები და ამგვარად, ავტომანქანის მართვა წარმოადგენდა სამუშაოს, რომლის შესრულების სანაცვლოდაც, იმავე ცენტრში დასაქმებული მძღოლები ღებულობდნენ ხელფასს და ზემოთ დასახელებული სამუშაოს ა. მ-თვის დავალება უნდა შეფასებულიყო, როგორც კანონსაწინააღმდეგო ქმედება.
სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრმა” თბილისის საქალაქო სასამართლოში წარადგინა შესაგებელი ნ. ი-ის დაზუსტებულ სარჩელზე, რომლითაც სარჩელი არ ცნო და დამატებით აღნიშნა, რომ მოცემული შემთხვევა შეეხებოდა დელიქტურ ვალდებულებას. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის თანახმად, პირი, რომელიც სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიაყენებდა ზიანს, ვალდებული იყო აენაზღაურებინა მისთვის ეს ზიანი. ამ მუხლიდან გამომდინარე, იმავე ცენტრს ზიანის ანაზღაურება დაეკისრებოდა თუ არსებობდა ზიანის მიყენებისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრების პირობები, კერძოდ, თუ სახეზე იყო ზიანი, მიყენებული მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით (ავტომანქანის გაუმართავ მდგომარეობაში გადაცემა განზრახ ან გაუფრთხილებლობით), მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებასა და ზიანს შორის არსებობდა მიზეზობრივი კავშირი (გაუმართავი ავტომანქანის გადაცემის გამო მოხდა საგზაო უბედური შემთხვევა) და ზიანის მიმყენებელს მიუძღოდა ბრალი. მოცემულ შემთხვევაში დასახელებული ცენტრის ბრალი სახეზე არ იყო და შესაბამისად, ვერ იქნებოდა მის ქმედებასა და შედეგს შორის მიზეზობრივი კავშირი, ამასთან, ა. მ-ი დაიღუპა მისი ბრალით გამოწვეული საგზაო შემთხვევის გამო, რასაც ადასტურებდა მომხდარ ფაქტზე აღძრული ¹....... სისხლის სამართლის საქმის მასალებში არსებული, როგორც ექსპერტის დასკვნა, ასევე საქმის წარმოებით შეწყვეტის დადგენილება. ა. მ-ის მხრიდან “საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების შესახებ” საქართველოს კანონით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევა რომ არა, არ მოხდებოდა ავტოსაგზაო შემთხვევა. შესაბამისად, ხსენებულ ცენტრს ამ უბედურ შემთხვევაში ბრალი არ მიუძღოდა და საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 999-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, არ უნდა დაკისრებოდა ზიანის ანაზღაურება მაშინაც კი, თუ ზემოაღნიშნული წესის 39-ე მუხლი ადგენდა უპირობო ანაზღაურებას, რადგან “ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონის 22-ე მუხლის მე-2 პუნქტისა და 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით, კანონს ჰქონდა უპირატესი იურიდიული ძალა კანონქვემდებარე აქტების მიმართ და ნორმატიულ აქტებს შორის წინააღმდეგობის წარმოქმნისას უპირატესობა ეძლეოდა იერარქიის უფრო მაღალ საფეხურზე მდგომ ნორმატიულ აქტს.
შესაგებლის ავტორმა დამატებით განმარტა, რომ, რაც შეეხებოდა მოსარჩელის მიერ მითითებული მომეტებული საფრთხის წყაროთი მიყენებული ზიანისას ბრალის გარეშე პასუხისმგებლობის წესს, საფრთხე მომეტებულად ითვლებოდა თუ ის ქმნიდა ზიანის მიყენების მომეტებულ ალბათობას იმის გამო, რომ შეუძლებელი იყო მასზე ადამიანის მხრივ სრული კონტროლის განხორციელება. ამ შემთხვევაში ავტოსაგზაო შემთხვევასთან დაკავშირებული სისხლის სამართლის საქმით დადგენილი იყო და დამატებითი მტკიცება არ სჭირდებოდა, რომ მძღოლ ა. მ-ს “საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების შესახებ" საქართველოს კანონის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნების დაცვის შემთხვევაში, შეეძლო ამ შემთხვევის თავიდან აცილება და შესაბამისად, არ შეიძლებოდა არსებულიყო მომეტებული საფრთხის წყაროთი მიყენებული ზიანი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 30 იანვრის გადაწყვეტილებით ნ. ი-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა; სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრს” ნ. ი-ისა და დ. და მ. მ-ების სასარგებლოდ დაეკისრა 147840 აშშ დოლარის ეკვივალენტის ეროვნულ ვალუტაში გადახდა.
საქალაქო სასამართლომ აღნიშნა, რომ მოპასუხე სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრი” შექმნილი იყო საქართველოს პრეზიდენტის 2001 წლის 23 აპრილის ¹149 ბრძანებულების საფუძველზე და წარმოადგენდა ადმინისტრაციულ ორგანოს, “საჯარო სამართლის იურიდიული პირის შესახებ" საქართველოს კანონის მეორე მუხლის თანახმად, რომელიც სახელმწიფოს კონტროლით ახორციელებდა სახელმწიფოებრივ საჯარო-სამართლებრივ საქმიანობას. იგი ვალდებული იყო შრომით ურთიერთობებში დაეცვა საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსით დადგენილი მოთხოვნები და შესაბამისად, მასზე ვრცელდებოდა საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 9 თებერვლის ¹48 ბრძანებულებით დამტკიცებული “შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესი".
საქალაქო სასამართლომ საქმის მასალების მიხედვით, დადგენილად მიიჩნია და აღნიშნა, რომ მხარეთა შორის სადავო არ იყო ის გარემოება, რომ ა. მ-ი მუშაობდა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრში” იურისტის თანამდებობაზე და მისი ხელფასი შეადგენდა 1232 აშშ დოლარს. ა. მ-ი 2004 წლის 12 ივნისს დაიღუპა ავტოავარიის შედეგად, როდესაც ბრუნდებოდა ქ. ბათუმიდან, სადაც იმყოფებოდა სასამართლო სხდომაზე და იცავდა ხსენებული ცენტრის ინტერესებს. იგი გაემგზავრა ქ. ბათუმში ამ ცენტრის კუთვნილი ავტომანქანით _ “ ....... ". მისი გარდაცვალების მიზეზი იყო უბედური შემთხვევა _ გზაზე მომხდარი ავტოავარია, რაც დასტურდებოდა საქმეზე თანდართული საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საექსპერტო-კრიმინალისტიკური მთავარი სამმართველოს 2004 წლის 28 ივნისის ექსპერტის დასკვნით და 2004 წლის 12 სექტემბრის დადგენილებით ¹........ სისხლის სამართლის საქმის წარმოებით შეწყვეტის თაობაზე. გარდაცვლილის კმაყოფაზე იმყოფებოდნენ მისი მეუღლე ნ. ი-ი და მცირეწლოვანი შვილები _ დ. და მ. მ-ები.
საქალაქო სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსის 155-ე მუხლის თანახმად, საწარმოები, დაწესებულებები, ორგანიზაციები მატერიალურად პასუხისმგებელი იყვნენ მუშაკისათვის მიყენებული ზიანის გამო, რაც გამოწვეული იყო შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით, მათი დასახიჩრებით ან ჯანმრთელობის სხვაგვარი ვნებით, ხოლო შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესს განსაზღვრავდა საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 9 თებერვლის ¹48 ბრძანებულება, რომლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად, დამქირავებელი მატერიალურად პასუხისმგებელი იყო იმ საწარმოო ტრავმისათვის, რომელიც მოხდა შრომითი მოვალეობის შესრულებისას ორგანიზაციის ტერიტორიაზე ან მის ფარგლებს გარეთ, აგრეთვე, სამუშაოზე, ან სამუშაოს შემდეგ მგზავრობისას, დამქირავებლის მიერ გამოყოფილ ტრანსპორტზე. მომხდარი უბედური შემთხვევა იყო შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მიღებული საწარმოო ტრავმა, რადგან გარდაცვლილი იმყოფებოდა მივლინებაში და ასრულებდა სამსახურებრივ მოვალეობას, დაკისრებულს შრომითი ხელშეკრულებით. აღნიშნული ბრძანებულებით განსაზღვრული იყო ყოველთვიური სარჩოს გადახდა, სადაც გასათვალისწინებელი იყო ბრალეულობის საკითხი სარჩოს ოდენობის დაწესებისას. განსხვავებული წესი იყო დადგენილი დამატებითი ხარჯებისა და ერთჯერადი დახმარების გაცემისას, რადგან იმავე ბრძანებულების მე-8 პუნქტის თანახმად, შერეული პასუხისმგებლობა არ ვრცელდებოდა ზიანის ანაზღაურებისას დამატებით ხარჯებსა და ერთჯერად დახმარებაზე, რაც ასევე ცალსახად იყო დადგენილი ამ ბრძანებულების 39-ე პუნქტით, რომლის შესაბამისად, შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით მუშაკის დაღუპვის შემთხვევაში, დაღუპულის ოჯახს ეძლეოდა ერთჯერადი დახმარება გარდაცვლილის 10 წლის სამსახურებრივი სარგოს ოდენობით, აგრეთვე, დაკრძალვის ხარჯები, სადაც არ ხდებოდა ბრალეულობის გათვალისწინება და პასუხისმგებლობის საკითხის გარკვევა.
საქალაქო სასამართლომ საქმის მასალების მიხედვით, დადგენილად მიიჩნია, რომ ავტოსაგზაო შემთხვევა მომხდარი იყო გარდაცვლილის ბრალეულობით. მიუხედავად ამისა, ზემოხსენებული ბრძანებულების დასახელებული პუნქტის გათვალისწინებით, სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოპასუხე ვალდებული იყო, მისი ოჯახისათვის მიეცა ერთჯერადი დახმარება და დაკრძალვის ხარჯები.
საქალაქო სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის მითითება იმის თაობაზე, რომ მოპასუხე ცენტრის ხელმძღვანელობის მხრიდან დაირღვა საქართველოს შრომის კანონმდებლობა, რადგან იმავე ცენტრის იურისტს დაევალა იმ მოვალეობის შესრულება, რაც მის ფუნქციებში არ შედიოდა. წარმოდგენილი მტკიცებულებებით, მოწმეთა ჩვენებებითა და საქმის გარემოებებით დადგენილი იყო, რომ ავტომანქანის გადაცემა განხორციელდა მხარეთა ნებისა და ურთიერთშეთანხმების საფუძველზე, რადგან ხსენებული ცენტრის ხელმძღვანელობას არანაირი იძულების წესით არ შეეძლო მისთვის მივლინებაში წასვლა აეძულებინა ამ ცენტრის ავტომანქანით. რაც შეეხებოდა მხარეთა მითითებას საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 999-ე მუხლზე, აღნიშნული მუხლით გათვალისწინებული იყო ზიანის ანაზღაურება იმ სატრანსპორტო საშუალებების მართვისათვის, რომლებიც მგზავრების გადაყვანისა და ტვირთების გადაზიდვისათვის იყო გათვალისწინებული და ამასთანავე, ითვალისწინებდა ზიანის ანაზღაურების ვალდებულებას დაზარალებულისათვის და არა ზიანის ანაზღაურებას სატრანსპორტო საშუალების მფლობელისაგან სატრანსპორტო საშუალებით მოსარგებლისათვის. მოცემულ შემთხვევაში ზიანი მიადგა თავად სატრანსპორტო საშუალების მოსარგებლეს, მისივე ბრალეულობით და ამდენად, მითითება ზემოაღნიშნულ მუხლზე, იყო უსაფუძვლო.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 30 იანვრის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრმა”, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 12 დეკემბრის განჩინებით სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 30 იანვრის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლო სრულად დაეთანხმა და გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ დადგენილად ცნობილი საქმის ფაქტობრივი გარემოებები, რომლებიც არ ბათილდებოდა სააპელაციო საჩივრის არგუმენტებით. აღნიშნულიდან გამომდინარე, გასაჩივრებული გადაწყვეტილება იყო კანონიერი და დასაბუთებული და მისი გაუქმების საფუძველი არ არსებობდა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 12 დეკემბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრმა”, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
კასატორი აღნიშნავს, რომ იგი ასაჩივრებს სააპელაციო სასამართლოს განჩინებას საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე მუხლის მე-2 ნაწილის “ა" და “გ" ქვეპუნქტების საფუძველზე. საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსის 155-ე მუხლის თანახმად, საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, საწარმოები, დაწესებულებები, ორგანიზაციები მატერიალურად პასუხისმგებელი იყვნენ მუშებისა და მოსამსახურეებისათვის მიყენებული ზიანის გამო. სააპელაციო სასამართლომ, ისევე, როგორც საქალაქო სასამართლომ, აღნიშნული მუხლი არასწორად განმარტა, რაც იმაში გამოიხატა, რომ მოცემულ შემთხვევაში სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრს” ზიანის ანაზღაურება დაეკისრებოდა თუ იარსებებდა ზიანის მიყენებისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრების პირობები, კერძოდ, თუ სახეზე იქნებოდა ზიანი, მიყენებული მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით (ავტომანქანის გაუმართავ მდგომარეობაში გადაცემა განზრახ ან გაუფრთხილებლობით), მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებასა და ზიანს შორის იქნებოდა მიზეზობრივი კავშირი (გაუმართავი ავტომანქანის გადაცემის გამო მოხდა საგზაო უბედური შემთხვევა) და ზიანი მიმყენებლის ბრალით იქნებოდა გამოწვეული. ამ შემთხვევაში ხსენებული ცენტრის ბრალის არსებობა სახეზე არ ყოფილა და შესაბამისად, ვერ იქნება მის ქმედებასა და შედეგს შორის მიზეზობრივი კავშირი, რაც დადასტურებულია საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებებითა და მოწმეთა ჩვენებებით. აქედან გამომდინარე, ვინაიდან ამავე ცენტრს ამ უბედურ შემთხვევაში (დაზარალებულისათვის ზიანის მიყენებაში) ბრალი არ მიუძღვის, ამიტომ მას არ უნდა დაეკისროს ზიანის ანაზღაურება და შესაბამისად, საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსის 155-ე მუხლი არ ადგენდა მუშაკის მიმართ ზიანის დადგომის დროს დასახელებული ცენტრის პასუხისმგებლობას ნებისმიერ შემთხვევაში.
კასატორის განმარტებით, სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 9 თებერვლის ¹48 ბრძანებულებით დამტკიცებული “შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის" 39-ე პუნქტი ადგენდა უპირობო ანაზღაურებას და შესაბამისად, სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” მიერ უნდა ანაზღაურებულიყო ერთჯერადი დახმარების ხარჯები, რასაც კასატორი არ ეთანხმება, რადგან აღნიშნული პუნქტი მიუთითებს არა მუშაკის გარდაცვალების ყველა შემთხვევაში ერთჯერადი დახმარების ანაზღაურების მოთხოვნაზე, არამედ ორგანიზაციისათვის, მუშაკის დაღუპვის შემთხვევაში, ერთჯერადი დახმარებისა და დაკრძალვის ხარჯების ანაზღაურების ვალდებულება წარმოიშობა იმ შემთხვევაში, თუ ზიანი დამდგარია შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით, ამ შემთხვევაში კი, ა. მ-ი გარდაიცვალა არა შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით, არამედ შრომითი მოვალეობის განხორციელების შემდგომ, მისივე ბრალით გამოწვეული ავტოსაგზაო შემთხვევის დროს. იმ შემთხვევაში, თუ ხსენებული ბრძანებულების 39-ე პუნქტი უპირობოდ დაადგენდა ზიანის ანაზღაურების ვალდებულებას, სასამართლოს უნდა გამოეყენებინა “ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონის 22-ე მუხლის მე-2 პუნქტი და 25-ე მუხლის პირველი პუნქტი, რომელთა თანახმად, კანონს აქვს უპირატესი იურიდიული ძალა კანონქვემდებარე აქტების მიმართ და ნორმატიულ აქტებს შორის წინააღმდეგობის წარმოქმნისას უპირატესობა ეძლევა იერარქიის უფრო მაღალ საფეხურზე მდგომ ნორმატიულ აქტს.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2008 წლის 27 მარტის განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” საკასაციო საჩივარი; მხარეებს მიეცათ უფლება, 2008 წლის 27 მარტის განჩინების ჩაბარებიდან 14 დღის ვადაში წარმოედგინათ მოსაზრება, თუ რამდენად იყო დასაშვები განსახილველად საკასაციო საჩივარი საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით; საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული დასაშვებობის შემოწმება განისაზღვრა 2008 წლის 29 მაისამდე.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2008 წლის 29 მაისის განჩინებით სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნა დასაშვებად საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის “ა” ქვეპუნქტით და მისი განხილვა დაინიშნა მხარეთა დასწრებით 2008 წლის 10 ივლისს, 11.30 საათზე.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობის შესწავლის, გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ.
საკასაციო სასამართლოს საქმის მასალების მიხედვით, დადგენილად მიაჩნია შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები: სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრი” წარმოადგენს საქართველოს პრეზიდენტის 2001 წლის 23 აპრილის ¹149 ბრძანებულების საფუძველზე დაფუძნებულ ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელიც სახელმწიფოს კონტროლით ახორციელებს სახელმწიფოებრივ საჯარო-სამართლებრივ საქმიანობას (ს.ფ. 59-61). ნ. ი-ი იყო აწ გარდაცვლილი ა. მ-ის მეუღლე (ს.ფ. 8). დ. და მ. მ-ები არიან ნ. ი-ისა და აწ გარდაცვლილი ა. მ-ის შვილები, რომლებიც იმყოფებოდნენ აწ გარდაცვლილი მამის კმაყოფაზე (ს.ფ. 6-7, 32). ა. მ-ი მასა და ამავე ცენტრს შორის საკონსულტაციო მომსახურებაზე 2002 წლის 1 აგვისტოს 2003 წლის 31 ივლისის ჩათვლით დადებული ¹Lჩ02085 შრომითი ხელშეკრულების (კონტრაქტის) საფუძველზე მუშაობდა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრში” იურისტის თანამდებობაზე და ხსენებული ხელშეკრულების გაგრძელებებისა (2 გაგრძელება) და ამ ხელშეკრულებაში ცვლილების შესაბამისად, აღნიშნული ხელშეკრულება გაგრძელებულ იქნა 2005 წლის 31 იანვრის ჩათვლით და ა. მ-ის ხელფასი განისაზღვრა 1232 აშშ დოლარის ეკვივალენტით ეროვნულ ვალუტაში (ს.ფ. 24-28). ა. მ-ი მივლინებით გაემგზავრა ქ. ბათუმში ამ ცენტრის კუთვნილი ავტომანქანით _ “ ....... " და 2004 წლის 12 ივნისს დაიღუპა ავტოავარიის შედეგად, როდესაც ბრუნდებოდა ქ. ბათუმიდან, სადაც იმყოფებოდა სასამართლო პროცესზე დასასწრებად და იცავდა ხსენებული ცენტრის ინტერესებს, მისი გარდაცვალების მიზეზი კი იყო უბედური შემთხვევა _ გზაზე მომხდარი ავტოავარია (ს.ფ. 5, 31).
საკასაციო სასამართლო, პირველ ყოვლისა, აღნიშნავს, რომ მოცემული დავის შინაარსის ნათლად გამოკვეთის, დავის მართებულად გადაწყვეტისა და საქმეზე კანონიერი გადაწყვეტილების მისაღებად აუცილებელია მოსარჩელის სასარჩელო მოთხოვნის მოცულობისა და გასაჩივრებული განჩინებით დადგენილი ზიანის ანაზღაურების თანხის ოდენობის განსაზღვრის მართლზომიერების შეფასება ამ საქმის ყველა გარემოების კომპლექსური ანალიზისა და შესაბამისი დასკვნის გამოტანის გზით. არსებითი მნიშვნელობა აქვს იმ საკითხზე მსჯელობას და იმის გარკვევას, თუ რამდენად შეესაბამება სასარჩელო განცხადებაში ზიანის სახით მოყვანილი (მოთხოვნილი) თანხისა და სააპელაციო სასამართლოს მიერ მოსარჩელისათვის მიკუთვნებული თანხის ოდენობები საქმის რეალურ ვითარებას და რამდენად თანაზომიერია ისინი ამ საქმის, მათ შორის, მომხდარი შემთხვევის ყველა გარემოების სრულყოფილი, შეჯერებული ანალიზის შედეგად მიღებული დასკვნისა.
საკასაციო სასამართლო ვერ დაეთანხმება კასატორის მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ ამ შემთხვევაში სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრს” საერთოდ არ უნდა დაეკისროს ზიანის ანაზღაურება. ამასთან დაკავშირებით, სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრმა” სააპელაციო სასამართლოს 2007 წლის 12 დეკემბრის სხდომაზეც მიუთითა, რომ უბედური შემთხვევა არ დამდგარა ამ ცენტრის მოქმედებით და მოსარჩელის მოთხოვნა არ უნდა დაკმაყოფილებულიყო (ს.ფ. 244).
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ა. მ-ის მონაწილეობით მომხდარი ავტოსაგზაო შემთხვევის ფაქტზე აღიძრა ¹........ სისხლის სამართლის საქმე და ჩატარდა ექსპერტიზა, რომლის 2004 წლის 28 ივნისის ¹133/ა დასკვნის (ს.ფ. 46-49) თანახმად, ა. მ-ის მოქმედება არ შეესაბამებოდა “საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების შესახებ” საქართველოს კანონის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნებს, კერძოდ, მას ავტომანქანა უნდა ემართა ისეთი სიჩქარით, რომელიც არ აღემატებოდა დადგენილ შეზღუდვებს, ამასთან, უნდა გაეთვალისწინებინა მოძრაობის ინტენსიურობა, სატრანსპორტო საშუალების თავისებურება, საგზაო და მეტეოროლოგიური პირობები, ხილვადობა მოძრაობის მიმართულებით. იმავე დასკვნაში პირდაპირ არის მითითებული, რომ ავტომობილი “ ...... “ საჭის მექანიზმი და წინა დაკიდების მექანიზმები გამართულ მდგომარეობაში იყო, ხოლო სამუხრუჭე სისტემა _ გამოსული მწყობრიდან საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევის შედეგად, “საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების შესახებ” საქართველოს კანონის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნების დაცვის შემთხვევაში კი, ა. მ-ს შეეძლო მომხდარი შემთხვევის თავიდან აცილება.
გარდა ამისა, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ საქმეში წარმოდგენილია სისხლის სამართლის საქმის წარმოებით შეწყვეტის შესახებ შსს საგამოძიებო დეპარტამენტის კასპის რაიონის ქვეგანყოფილების უფროსი გამომძიებლის 2004 წლის 12 სექტემბრის დადგენილება (ს.ფ. 50-51), რომელშიც აღნიშნულია, რომ ავტომანქანა “....... “ ა. მ-ი მოძრაობდა დიდი სიჩქარით, გადავიდა საპირისპირო სავალ ნაწილზე და შეეჯახა სხვა ავტომანქანას, ხოლო საქმეზე ჩატარებული წინასწარი გამოძიებით დადგენილია, რომ ა. მ-მა დაარღვია “საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების შესახებ” საქართველოს კანონის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნები, საქმეზე ჩატარებული ექსპერტიზით კი დადგენილია, რომ ზემოაღნიშნული წესების დაცვის შემთხვევაში, ა. მ-ს შეეძლო ამ შემთხვევის თავიდან აცილება. ამასთან, აღნიშნული სისხლის სამართლის საქმე წარმოებით შეწყდა ა. მ-ის გარდაცვალების გამო.
ამდენად, ზემოხსენებული, კანონიერ ძალაში შესული დადგენილებით უდავოდ დადგენილია, რომ სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” ავტომანქანა “.........”, რომლითაც ა. მ-ი სამსახურებრივ მივლინებაში გაემგზავრა, ტექნიკურად გამართულ მდგომარეობაში იყო, ხოლო მომხდარი ავტოსაგზაო (უბედური) შემთხვევა, ა. მ-ის დაღუპვა და ამ შემთხვევის სხვა შედეგები უშუალოდ გამოიწვია ა. მ-ის მხრიდან საგზაო მოძრაობის წესების _ “საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების შესახებ” საქართველოს კანონის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნების დარღვევამ.
საკასაციო სასამართლო ვერ დაეთანხმება სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ის ფაქტი, რომ შესაბამის სასამართლო პროცესზე ა. მ-ი მისი მოთხოვნის საფუძველზე გაემგზავრა ავტომანქანით, სრულად ჯდებოდა მასთან დადებული შრომითი ხელშეკრულების ტექნიკური დავალების ღ6 პუნქტის ფარგლებში.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ იმჟამად მოქმედი საქართველოს შრომის კანონთა კოდექსის მე-16 მუხლის თანახმად, შრომითი ხელშეკრულება იყო შეთანხმება საწარმოს, დაწესებულების და ორგანიზაციის ადმინისტრაციასა და მუშაკს შორის, რომლითაც ერთი მხარე _ საწარმოს, დაწესებულებისა და ორგანიზაციის ადმინისტრაცია ვალდებულებას იღებდა, უზრუნველეყო მუშაკი შრომის სათანადო პირობებით, გადაეხადა ხელფასი იმ ოდენობით, რაც შრომითი ხელშეკრულებით იყო გათვალისწინებული, ხოლო მეორე მხარე _ მუშაკი ვალდებულებას იღებდა, შეესრულებინა გარკვეული სამუშაო სპეციალობის, კვალიფიკაციისა და თანამდებობის გათვალისწინებით, დაეცვა შრომითი ხელშეკრულების პირობები, დამორჩილებოდა შრომის შინაგანაწესს. იმავე კოდექსის 25-ე მუხლის მიხედვით, საწარმოს, დაწესებულების ადმინისტრაციას უფლება არ ჰქონდა, მუშაკისთვის ან მოსამსახურისთვის მოეთხოვა იმ სამუშაოს შესრულება, რომელიც გათვალისწინებული არ იყო შრომის ხელშეკრულებით.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” დებულების III თავის (ცენტრის მართვა) მე-9 პუნქტზე, რომლის თანახმად, ცენტრის დირექტორი ამტკიცებს საშტატო განრიგში მითითებული თითოეული თანამშრომლის ტექნიკურ დავალებებს (ს.ფ. 64-67). სოფლის მეურნეობის პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის ძირითადი მომსახურების ჯგუფის იურისტის ტექნიკური დავალების (ს.ფ. 20-23) ნაწილის _ ,,სამუშაოს აღწერილობა” თანახმად, ა. მ-ი, როგორც იურისტი, ვალდებული იყო, იმავე ცენტრისთვის გაეწია რეგულარული იურიდიული მომსახურება, რომელიც მოიცავდა იურიდიულ რჩევებს, რეკომენდაციებს, შუამავლობასა და კონსულტაციებს, ხოლო ამავე დავალების ნაწილის _ “პასუხისმგებლობა და დავალებები” ღ1, ღ2, ღ3, ღ4 და ღ5 პუნქტებში ჩამოთვლილია ის კონკრეტული დავალებები, რომელთა შესრულებაც ევალებოდა ა. მ-ს, ამ ნაწილის ღ3 პუნქტის თ3 ქვეპუნქტი ითვალისწინებდა, რომ იურისტი ამ ცენტრთან დაკავშირებულ სასამართლო პროცესებზე იყო ამავე ცენტრის წარმომადგენელი. ხსენებული იურისტის ტექნიკური დავალების ღ6 პუნქტის მიხედვით, იურისტი ასრულებდა სხვა მოვალეობებს/დავალებებს, რომლებიც დაკავშირებული იყო მოცემულ თანამდებობასთან, მაგრამ არ იყო იურისტის ძირითადი მოვალეობების ჩამონათვალში. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმეში წარმოდგენილ სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” საშტატო განრიგზე, რომელშიც გათვალისწინებულია მძღოლის/კურიერის შტატი (ს.ფ. 29-30).
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სოფლის მეურნეობის პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის ძირითადი მომსახურების ჯგუფის იურისტის ტექნიკური დავალების ღ6 პუნქტში მოცემულ იურისტის თანამდებობასთან დაკავშირებულ სხვა მოვალეობებში/დავალებებში, რომლებიც არ იყო იურისტის ძირითადი მოვალეობების ჩამონათვალში, იგულისხმებოდა იურისტის თანამდებობასთან პროფესიული ჩარჩოების ფარგლებში დაკავშირებული და შემხებლობაში მყოფი დამატებითი, ფაკულტატური პროფესიული მოვალეობები, რომელშიც ვერ მოექცეოდა ის ფუნქციები, რომლებიც არ იყო დაკავშირებული იურისტის პროფესიასთან. აღნიშნული დასტურდება ამავე ტექნიკური დავალების ნაწილში _ “მოთხოვნილი კვალიფიკაცია და ძირითადი კომპეტენციები” ჩამოთვლილი იმ სავალდებულო მოთხოვნებით, რომლებიც სისტემურად აღებული, უშუალოდ უკავშირდებოდა მხოლოდ იურისტის პროფესიასა და მის მიერ საკუთარი პროფესიული ფუნქციების განხორციელებას. ა. მ-ს არ ჰქონდა მოპასუხესთან დადებული შრომითი ხელშეკრულება მძღოლის ფუნქციების შესრულებაზე, ამასთან, მას ხსენებული ცენტრის თანხმობის გარეშე არ წაუყვანია ავტომანქანა ქ. ბათუმში, მისი ნების საწინააღმდეგოდ, იძულებით არ მომხდარა მისთვის ამ ცენტრის კუთვნილი ავტომანქანის ქ. ბათუმში მივლინებაში გასამგზავრებლად გადაცემა.
ამასთან დაკავშირებით, ნ. ი-ის წარმომადგენელმა სააპელაციო სასამართლოს 2007 წლის 12 დეკემბრის სხდომაზე აღნიშნა, რომ შრომითი მოვალეობის შესრულების დროს მუშაკის გარდაცვალება საკმარისი პირობა იყო კომპენსაციის მისაღებად, ხოლო სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრმა” ა. მ-ს დააკისრა იმ მოვალეობის შესრულება _ ავტომანქანის მართვა, რომელიც არ შედიოდა მის, როგორც იურისტის, მოვალეობაში და ამ ცენტრში იყო მძღოლის საშტატო ერთეული (ს.ფ. 244-245). საკასაციო სასამართლოს 2008 წლის 11 სექტემბრის სხდომაზე მოწინააღმდეგე მხარის წარმომადგენელმა ასევე აღნიშნა, რომ სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრში” იყო მძღოლის საშტატო ერთეულები, რის გამოც მძღოლის მოვალეობის შესრულება _ ავტომანქანის მართვა და თანამშრომლების ტრანსპორტირება სხვა მუშაკის მოვალეობაში შედიოდა და იგი თანამდებობრივად არ უკავშირდებოდა იურისტის პროფესიულ ფუნქციებს.
საკასაციო სასამართლოს 2008 წლის 11 სექტემბრის სხდომაზე კასატორის წარმომადგენელმა განმარტა, რომ იგი სადავოდ არ ხდის იმ გარემოებას, რომ ა. მ-ი გარდაცვალების მომენტში იმყოფებოდა მივლინებაში სამსახურებრივი მოვალეობის შესასრულებლად და ბრუნდებოდა ქ. ბათუმიდან, თუმცა ა. მ-ის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულება გამოიხატებოდა სასამართლო პროცესზე წარმომადგენლად გამოსვლაში. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმეში წარმოდგენილ ავანსის ანგარიშ-ფაქტურა-შეკვეთაზე, რომელშიც აღნიშნული მივლინების ვადა 2004 წლის 10-14 ივნისია (ს.ფ. 31). საკასაციო სასამართლო ვერ დაეთანხმება კასატორის წარმომადგენლის მიერ ა. მ-ის აღნიშნული პროფესიული მოვალეობის ამგვარ ვიწრო განმარტებას, ასევე ვერ გაიზიარებს კასატორის წარმომადგენლის მიერ ამავე სხდომაზე გამოთქმულ მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ა. მ-ი ვადაზე ადრე დაბრუნდა მივლინებიდან. საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ შესაძლოა მივლინება იყოს 5-დღიანი, ხოლო სასამართლო პროცესი, რისთვისაც გაფორმდა მივლინება, დამთავრდეს ერთ, ან ორ-სამ დღეში, რის შემდეგაც, მიუხედავად მივლინების სრულად გაწერილი ხარჯისა, წარმომადგენელი არ არის ვალდებული, დარჩეს მივლინების ადგილას მივლინების ვადის ბოლომდე. ამდენად, საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს კასატორის მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ა. მ-ი გარდაიცვალა არა შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით, არამედ შრომითი მოვალეობის განხორციელების შემდგომ.
საკასაციო სასამართლო ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ, მართალია, კონკრეტულ შემთხვევაში, უდავოა, რომ გარდაცვლილი ა. მ-ის კმაყოფაზე იმყოფებოდნენ მისი მეუღლე ნ. ი-ი და მცირეწლოვანი შვილები _ დ. და მ. მ-ები და ამდენად, ნ. ი-ს, დ. და მ. მ-ებს საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 9 თებერვლის ¹48 ბრძანებულებით დამტკიცებული ,,შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის” შესაბამისად, გააჩნიათ მოპასუხისაგან ზიანის ანაზღაურების უფლება, მაგრამ ამავდროულად, მათი დასახელებული უფლების რეალიზაცია შემოიფარგლება საჯარო და კერძო ინტერესების პროპორციულობის პრინციპით, მით უმეტეს, რომ გარდაცვლილთან კასატორს ვადიანი შრომითი ხელშეკრულება ჰქონდა გაფორმებული.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ საჯარო და კერძო ინტერესების პროპორციულობის პრინციპის უგულებელყოფით, არასწორად გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მიერ ზიანის ანაზღაურების მოცულობის განსაზღვრა მხოლოდ იმის გათვალისწინებით, რომ, ვინაიდან მხარეთა შორის სადავო არ იყო ის გარემოება, რომ ა. მ-ი მუშაობდა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრში” იურისტის თანამდებობაზე და მისი ხელფასი შეადგენდა 1232 აშშ დოლარს, საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 9 თებერვლის ¹48 ბრძანებულებით დამტკიცებული ,,შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის” შესაბამისად, ა. მ-ის ოჯახს, ა. მ-ის 10 წლის სამსახურებრივი სარგოს მიხედვით, უნდა ანაზღაურებოდა 147840 აშშ დოლარის ეკვივალენტი ეროვნულ ვალუტაში.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლზე, რომლის თანახმად, პირი, რომელიც სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიაყენებს ზიანს, ვალდებულია, აუნაზღაუროს მას ეს ზიანი. საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 9 თებერვლის ¹48 ბრძანებულებით დამტკიცებული ,,შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის” (ძალადაკარგულად გამოცხადდა საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 6 თებერვლის ¹93 ბრძანებულებით 2007 წლის 1 მარტიდან) პირველი და მე-2 მუხლების თანახმად, ეს წესი აწესრიგებდა საქართველოს ტერიტორიაზე განთავსებულ საწარმოებში, დაწესებულებებში, ორგანიზაციებში, მიუხედავად მათი საკუთრებისა და ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმისა, დასაქმებულ მუშაკთა შრომითი მოვალეობის შესრულებისას ზიანის ანაზღაურების სამართლებრივ საფუძვლებს, ხოლო დამქირავებელი მატერიალურად იყო პასუხისმგებელი მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანისათვის, რომელიც მოხდა შრომითი მოვალეობის შესრულებისას ორგანიზაციის ტერიტორიაზე ან მის ფარგლებს გარეთ, აგრეთვე, სამუშაოზე, ან სამუშაოს შემდეგ მგზავრობისას, დამქირავებლის მიერ გამოყოფილ ტრანსპორტზე. ამავე ბრძანებულების მე-3 მუხლის მიხედვით, სხეულის დაზიანების ან ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად დაზარალებულისათვის ყოველთვიური სარჩოს გადახდით ზიანი უნდა აენაზღაურებინა იმ დამქირავებელს, რომელთანაც იგი ზიანის მიყენებისას შრომით ურთიერთობაში იმყოფებოდა, ამ უკანასკნელის ბრალის არსებობის შემთხვევაში.
საკასაციო სასამართლო ასევე მიუთითებს, რომ ,,შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის” მე-6 და მე-7 მუხლები შეეხებოდა შერეულ პასუხისმგებლობას ზიანის ანაზღაურებისას, რომელთა თანახმად, თუ დაზარალებულის გაუფრთხილებლობამ ხელი შეუწყო ზიანის წარმოშობას, დაზარალებულის ბრალის ხარისხის შესაბამისად, ზიანის ანაზღაურება შეიძლებოდა შემცირებულიყო, ხოლო შერეული პასუხისმგებლობის ხარისხის განსაზღვრაზე უთანხმოების შემთხვევაში, საკითხი წყდებოდა სასამართლოში. იმავე წესის მე-8 მუხლის მიხედვით, შერეული პასუხისმგებლობა არ ვრცელდებოდა ზიანის ანაზღაურებისას დამატებით ხარჯებსა და ერთჯერად დახმარებაზე. ხსენებული წესის 35-ე მუხლის თანახმად, ზიანის ანაზღაურების უფლებით სარგებლობდნენ შრომისუუნარო პირები, რომლებიც იმყოფებოდნენ გარდაცვლილის კმაყოფაზე, აგრეთვე _ ოჯახის სხვა წევრი, თუ ის არსად არ მუშაობდა და ეწეოდა გარდაცვლილის შვილების აღზრდას 18 წლის ასაკის მიღწევამდე, ხოლო შრომისუუნაროებად ითვლებოდნენ არასრულწლოვანი პირები 18 წლის ასაკამდე, გარდაცვლილის მეუღლე კი ზიანის ანაზღაურების უფლებით სარგებლობდა, მიუხედავად იმისა, მუშაობდა თუ არა იგი. იმავე წესის 37-ე მუხლის მიხედვით, შერეული პასუხისმგებლობა არ გამოიყენებოდა მარჩენალის დაკარგვის გამო ზიანის ასანაზღაურებელი ოდენობის განსაზღვრის დროს. ხსენებული წესის 39-ე მუხლის თანახმად, შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით მუშაკის დაღუპვის შემთხვევაში, დაღუპულის ოჯახს ეძლეოდა ერთჯერადი დახმარება გარდაცვლილის 10 წლის სამსახურებრივი სარგოს ოდენობით, აგრეთვე, დაკრძალვის ხარჯები.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო ხაზგასმით აღნიშნავს და მხარეთა ყურადღებას მიაპყრობს იმ გარემოებაზე, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში, არსებითი და გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს არა იმას, სახეზეა თუ არა სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” ბრალი მომხდარ ავტოსაგზაო (უბედურ) შემთხვევასა და ამის შედეგად, ა. მ-ის დაღუპვაში, ანუ მიუღძვის თუ არა რაიმე ბრალი ხსენებულ შემთხვევაში დასახელებულ ცენტრს, არამედ იმ გარემოებას, რომ ,,შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესით” განსხვავებულად იყო მოწესრიგებული ზიანის ანაზღაურება ყოველთვიური სარჩოს გადახდის სახით და ზიანის ანაზღაურება ერთჯერადი დახმარების გაცემის სახით. ყოველთვიური სარჩოს გადახდისათვის აუცილებელი იყო შესაბამისი დამქირავებლის ბრალის არსებობა, ხოლო ერთჯერადი დახმარების მიცემისათვის შერეული პასუხისმგებლობაც, ანუ შერეული ბრალის არსებობაც კი არ იყო გათვალისწინებული, თუმცა საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, ეს არ ნიშნავდა ზიანის ანაზღაურების შემცირების შესაძლებლობის გამორიცხვას, კერძოდ, შრომითი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით მუშაკის დაღუპვის შემთხვევაში, იმავე წესის 39-ე მუხლით გათვალისწინებული დაღუპულის ოჯახისათვის გარდაცვლილის 10 წლის სამსახურებრივი სარგოს ოდენობით ერთჯერადი დახმარების სახით ზიანის ანაზღაურების მოცულობის შემცირების გამორიცხვას და ამ წესის 39-ე მუხლის ნებისმიერ შემთხვევაში, ავტომატურად, ამა თუ იმ შემთხვევის გარემოებების გაუთვალისწინებლად გამოყენებას. “შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის” მე-8 მუხლით დადგენილი იყო ბრალის გარეშე ზიანის ანაზღაურება, რის გამოც სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” ბრალის არარსებობაც კი, ამ შემთხვევაში, ვერ დააფუძნებს განსაზღვრულ ფარგლებში მოსარჩელისთვის ზიანის ანაზღაურების გამორიცხვას. გარდა ამისა, მოსარჩელისათვის ზიანის ანაზღაურების მოცულობის დადგენისათვის, ჯერ ერთი, ვერ იქნება გამოყენებული “შრომითი მოვალეობის შესრულებისას მუშაკის ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად ზიანის ანაზღაურების წესის” მე-6 მუხლი, რადგან აღნიშნული მუხლი ითვალისწინებდა შერეულ ბრალს/პასუხისმგებლობას და მეორეც, ერთჯერადი დახმარების სახით ზიანის ანაზღაურებისას ხსენებული მუხლის გამოყენების შეუძლებლობა არ გულისხმობს ზიანის ანაზღაურების შემცირების შეუძლებლობას, რაც შესაბამის შემთხვევაში, შესაძლებელია განხორციელდეს საჯარო და კერძო ინტერესების პროპორციულობის პრინციპის გათვალისწინებით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საჯარო და კერძო ინტერესების პროპორციულობის პრინციპის არსი მდგომარეობს საჯარო და კერძო ინტერესების თანაზომიერ გაწონასწორებასა და მათ მართლზომიერ დაბალანსებაში, ანუ დაუშვებელია მხოლოდ კერძო ინტერესის დაცვა საჯარო ინტერესის ხარჯზე, ან პირიქით. აღნიშნული პრინციპის მიხედვით, ამა თუ იმ შემთხვევის ყველა გარემოების გათვალისწინებითა და მხედველობაში მიღებით, რეალურად უნდა შეფასდეს საჯარო და კერძო ინტერესების ურთიერთმიმართება და ამგვარად დადგინდეს მათ შორის პროპორცია, რათა ურთიერთსაწინააღმდეგო არ გახდეს კერძო პირის/პირებისა და საზოგადოებრივი/საჯარო ინტერესები.
ყოველივე ზემოთ მითითებულის მხედველობაში მიღების შედეგად, საკასაციო სასამართლო ვერ დაეთანხმება სააპელაციო სასამართლოს მიერ ნ. ი-ი სარჩელის სრულად დაკმაყოფილებას და სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრისთვის” ნ. ი-ისა და დ. და მ. მ-ების სასარგებლოდ 147840 აშშ დოლარის ეკვივალენტის ეროვნულ ვალუტაში გადახდის დაკისრებას.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არასწორად განსაზღვრა მოსარჩელისათვის ზიანის სახით ასანაზღაურებელი თანხის ოდენობა და მოპასუხე სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრს” მოსარჩელის სასარგებლოდ დააკისრა რეალურ ვითარებასთან შეუსაბამოდ დიდი ოდენობის თანხა _ 147840 აშშ დოლარის ეკვივალენტი ეროვნულ ვალუტაში, რაც არ გამომდინარეობს მოცემული საქმის გარემოებებიდან, ანუ სააპელაციო სასამართლომ ამ საქმეზე განჩინების მიღებისას არ იხელმძღვანელა საჯარო და კერძო ინტერესების პროპორციულობის პრინციპით, კერძოდ, ამ პრინციპის უგულებელყოფით დაეთანხმა ზიანის ანაზღაურების მოცულობის საქალაქო სასამართლოს მიერ შეფასებას. ამდენად, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ საჯარო და კერძო ინტერესების პროპორციულობის პრინციპის საფუძველზე, მოსარჩელისათვის მისაცემი თანხის ოდენობა უნდა შემცირდეს და განისაზღვროს 70000 ლარით.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი და შესაბამისად, სარჩელი არის ნაწილობრივ საფუძვლიანი, რის გამოც სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 12 დეკემბრის განჩინების შეცვლით მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება, რომლითაც ნ. ი-ის სარჩელი დაკმაყოფილდება ნაწილობრივ და სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრს” ნ. ი-ია და დ. დ მ. მ-ების სასარგებლოდ დაეკისრება 70000 ლარის გადახდა.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 411-ე მუხლით და

გ ა დ ა წ ყ ვ ი ტ ა :

1. სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრის” საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 12 დეკემბრის განჩინების შეცვლით მიღებულ იქნეს ახალი გადაწყვეტილება;
3. ნ. ი-ის სარჩელი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
4. სსიპ “მსოფლიო ბანკის ფინანსური მხარდაჭერით განსახორციელებელი საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტების საკოორდინაციო ცენტრს” ნ. ი-ისა და დ. დ მ. მ-ების სასარგებლოდ დაეკისროს 70000 ლარის გადახდა;
5. საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება.