ბს-292-276(კ-07) 9 ივლისი, 2007 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ
შემადგენლობა:

ნინო ქადაგიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ნათია წკეპლაძე

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა დ. მ-ის საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 6 თებერვლის განჩინებაზე.
ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2004 წლის 25 თებერვალს დ. მ-მა სასარჩელო განცხადებით მიმართა ქ. თბილისის კრწანისი-მთაწმინდის რაიონულ სასამართლოს მოპასუხე ქ. თბილისის ნოტარიუს ნ. მ-ს მიმართ, მესამე პირებად მიუთითა შპს ,,ჰ...ის” დირექტორი ვ. ჩ-ი, სს კბ ,,თ...ის” ლიკვიდატორი და ითხოვა 2000 წლის 18 სექტემბერს სს ,,თ...სა” და ვ. ჩ-ს შორის დადებული იპოთეკის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა.
მოსარჩელე სარჩელში აღნიშნავდა, რომ იგი არის შპს ,,ჰ...ის” დამფუძნებელი, საწესდებო კაპიტალის 20%-ის მფლობელი, დანარჩენი 80%-ის მფლობელი კი – ამავე საზოგადოების დირექტორი ვ. ჩ-ი.
საზოგადოება ეწეოდა კომერციულ ბინათმშენებლობას, მაგრამ ბოლო ოთხი წლის მანძილზე, ეკონომიკური სიძნელეების გამო, მუშაობა შეაჩერა.
მოსარჩელის აღნიშვნით, საქართველოს უზენაეს სასამართლოში ერთ-ერთ საქმეზე მსჯელობის დროს მისთვის ცნობილი გახდა, რომ საზოგადოების დირექტორმა ვ. ჩ-მა სს კბ ,,თ...ისაგან”, ¹д/оо-0049 საკრედიტო ხელშეკრულების საფუძველზე, როგორც ფიზიკურმა პირმა, 2000 წლის 18 სექტემბერს სესხად აიღო 13000 აშშ დოლარი და იპოთეკით დატვირთა საზოგადოების საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონება – საოფისე ფართი 78 კვ.მ, მდებარე ქ. თბილისში, ... ქ. ¹9, ხელშეკრულება რეგისტრირებულია ნოტარიუს ნ. მ-ს მიერ.
სსკბ ,,თ...ი” სასამართლო წესით ედავებოდა ვ. ჩ-ს, როგორც ფიზიკურ პირს 1836 აშშ დოლარის გადახდას და ითხოვდა საოფისე ფართის რეალიზაციას.
მოსარჩელემ მიიჩნია, რომ სანოტარო მოქმედება იყო უკანონო და ექვემდებარებოდა ბათილად ცნობას იმ მოტივით, რომ ვ. ჩ-მა სს კბ ,,თ...ისაგან” სესხი 13000 აშშ დოლარი (წლიური 24% განაკვეთით) აიღო როგორც ფიზიკურმა პირმა ინდივიდუალურად და არა როგორც შპს ,,ჰ...ის” დირექტორმა.
ვ. ჩ-მა 2000 წლის 18 სექტემბერს ერთპიროვნული გადაწყვეტილებით დატვირთა საზოგადოების კუთვნილი საოფისე ფართი იპოთეკით.
მოსარჩელის მითითებით, ,,მეწარმეთა შესახებ” საქართველოს კანონის 47.4 მუხლის თანახმად, ყველა გადაწყვეტილება, რომელთა მნიშვნელობა სცილდება საზოგადოების ჩვეულებრივ საქმიანობას, მოითხოვს ყველა პარტნიორის მონაწილეობით ჩატარებული კრების გადაწყვეტილებას, თუ საზოგადოების წესდება სხვა რამეს არ ითვალისწინებს. საზოგადოების წესდება შეიძლება ითვალისწინებდეს, რომ პარტნიორთა კრება საზოგადოების ხელმძღვანელობას აძლევს ცალკეულ დავალებებს ამ ხელძღვანელობის კომპეტენციის ფარგლებში.
შპს ,,ჰ...ის” წესდება (5.2 მუხლის ,,თ’’ პუნქტი) საზოგადოების პარტნიორთა კრების უშუალო კომპეტენციას აკუთვნებს იმ სესხებისა და კრედიტების უზრუნველყოფას, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან ჩვეულებრივ საწარმოო საქმიანობას, რომ ასეთ შემთხვევაში გადაწყვეტილება მიიღება ხმების უბრალო უმრავლესობით და რომ კრება გადაწყვეტილებაუნარიანია, თუ მონაწილეობენ პარტნიორები, რომლებსაც აქვთ საერთო ხმების 50%-ზე მეტი.
საზოგადოების წესდება, მოსარჩელის განმარტებით, შეიძლება ითვალისწინებდეს გადაწყვეტილების მიღებას ხმების უმრავლესობით, თუ ეს კანონი არ განსაზღვრავს გადაწყვეტილების მიღებას ერთხმად და თუ ამ გადაწყვეტილების შინაარსი ქმნის არათანაბარ მდგომარეობას რომელიმე პარტნიორისათვის ან თუ არ ხელყოფს პარტნიორის არსებით ინტერესს.
მოსარჩელეს მიაჩნდა, რომ საზოგადოების დირექტორი ვ. ჩ-ი, მიუხედავად იმისა, რომ იგი არის საზოგადოების 80%-იანი წილის მფლობელი, არ იყო უფლებამოსილი, პარტნიორთა კრების გარეშე, იპოთეკით დაეტვირთა საზოგადოების კუთვნილი უძრავი ქონება, რომელიც ორივე პერსონალის არსებით ინტერესს წარმოადგენდა და მისი გასხვისება ან დატვირთვა თანხმობის გარეშე შეუძლებელი იყო, ხოლო ნოტარიუს ნ. მ-ს უფლება არ ჰქონდა გაეფორმებინა იპოთეკის ხელშეკრულება, ვინაიდან იგი ეწინააღმდეგებოდა საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 54-ე მუხლის მოთხოვნებს.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელე ითხოვდა სს ,,თ...სა” და ვ. ჩ-ს შორის 2000 წლის 18 სექტემბერს დადებული იპოთეკის ხელშეკრულების ¹2-942 ბათილად ცნობას.
ქ. თბილისის კრწანისი-მთაწმინდის რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილებით დ. მ-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა; ბათილად იქნა ცნობილი ქ. თბილისის ნოტარიუს ნ. მ-ს მიერ 2000 წლის 18 სექტემბერს შესრულებული სანოტარო მოქმედება ¹2-942 იპოთეკის ხელშეკრულების დამოწმების შესახებ.
აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს ნ. მ-მ და სს ,,თ...ის” ლიკვიდატორმა, რომლებმაც მოითხოვეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 6 თებერვლის განჩინებით ნოტარიუს ნ. მ-სა და სს ,,თ...ის” ლიკვიდატორ თ. გ-ის სააპელაციო საჩივრები დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; გაუქმდა თბილისის კრწანისი-მთაწმინდის რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილება და საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ სს ,,თ...ის” წარმომადგენელმა, როგორც პირველი ინსტანციის სასამართლოში, ასევე სააპელაციო სასამართლოში სადავო გახადა მოცემული დავის განსჯადობა.
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-11 მუხლი განსაზღვრავს სასამართლოს უწყებრივად დაქვემდებარებულ სამოქალაქო საქმეებს. შესაბამისად, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლი იძლევა სასამართლოს განსჯადი ადმინისტრაციული საქმეების რეგლამენტაციას, რომლის თანახმადაც, ამ კოდექსით დადგენილი წესით საერთო სასამართლოში განიხილება დავა იმ სამართლებრივ ურთიერთობებთან დაკავშირებით, რომლებიც ადმინისტრაციული სამართლის კანონმდებლობიდან გამომდინარეობს.
სამართალწარმოების ამ ორ ფორმას შორის არსებული განსხვავება, განაპირობებს მათი დამოუკიდებლად განხილვის აუცილებლობას.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ სარჩელის საგანს წარმოადგენდა სს ,,თ...სა” და ვ. ჩ-ს შორის დადებული იპოთეკის ხელშეკრულება, რომელიც საქართველოს სამოქალქო კოდექსის თანახმად, კერძოსამართლებრივი ხასიათის ხელშეკრულებაა და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-11 მუხლის პირველი ნაწილის ,,ა” ქვეპუნქტის თანახმად, სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით უნდა იქნეს განხილული. მოცემულ შემთხვევაში კი დავა განხილულია ადმინისტრაციულ საპროცესო ნორმებზე დაყრდნობით.
სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლით რეგლამენტირებულია გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტური საფუძვლები, რომლის ,,ა” ქვეპუნქტით გადაწყვეტილება ყოველთვის ჩაითვლება კანონის დარღვევით მიღებულად, თუ საქმე განიხილა სასამართლოს არაკანონიერმა შემადგენლობამ.
სააპელაციო სასამართლომ ჩათვალა, რომ მოცემული დავის ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განხილვა არაკანონიერი შემადგენლობის მიერ საქმის განხილვის ტოლფასი იყო, რის გამოც გასაჩივრებული გადაწყვეტილება, სასამართლოს მითითებით, ექვემდებარებოდა გაუქმებას, ხოლო საქმე ხელახალი განხილვისათვის თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიაში გადაგზავნას.
2007 წლის 16 თებერვალს დ. მ-მა და შპს ,,ჰ...ის” დირექტორმა ვ. ჩ-მა საჩივრით მიმართეს თბილისის სააპელაციო პალატას და მოითხოვეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა სააპელაციო პალატის 2007 წლის 6 თებერვლის სხდომის ოქმში შენიშვნების შეტანა, რაც ამავე პალატის 2007 წლის 20 თებერვლის განჩინებით არ დაკმაყოფილდა.
2007 წლის 28 მარტს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს საკასაციო საჩივრით მიმართა დ. მ-მა, რომელმაც მოითხოვა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 6 და 20 თებერვლის განჩინებების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილება.
კასატორი აღნიშნავდა, რომ სააპელაციო სასამართლომ თავის განჩინებაში არასწორად განმარტა კანონი, როცა ჩათვალა, რომ მოცემული საქმე უნდა განხილულიყო სამოქალაქო წესით და მისი ადმინისტრაციული წესით განხილვა გაუთანაბრა არაკანონიერი სასამართლო შემადგენლობის მიერ საქმის განხილვას, რაც, კასატორის აზრით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის თანახმად, წარმოადგენდა გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტურ საფუძველა.
კასატორის მითითებით, თუნდაც პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ დარღვეულიყო განსჯადობის წესები, იგი მაინც ვერ გაუთანაბრდებოდა საქმის განხილვას სასამართლოს უკანონო შემადგენლობის მიერ. საქმის განხილვის დროისათვის, კასატორის აზრით, არ იყო მომხდარი საქმეთა საკანონმდებლო წესით განხილვის მკაცრი სპეციალიზაცია. ერთსა და იმავე მოსამართლეს შეეძლო განეხილა საქმე, როგორც სამოქალაქო, ისე ადმინისტრაციული წესით.
კასატორის აღნიშვნით, სააპელაციო სასამართლომ არ გამოიყენა კანონი, რომელიც უნდა გამოეყენებინა, კერძოდ, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 377-ე მუხლი, რომლის თანახმად, პირველი ინსტანციის სასამართლოს განსჯადობას სააპელაციო სასამართლო შეამოწმებს მხოლოდ მოპასუხის მოთხოვნით. ასეთი მოთხოვნა დასაშვებია, თუ იგი საქმის პირველ ინსტანციაში განხილვისას იყო წამოყენებული მოპასუხის მიერ ან თუ არსებობს საპატიო მიზეზი, რის გამოც ასეთი მოთხოვნა არ იქნა წინა ინსტანციაში წამოყენებული.
კასატორის მითითებით, მოპასუხეს არც პირველ ინსტანციაში და არც აპელაციაში არ დაუყენებია განსჯადობის საკითხი. ასეთ პირობებში სააპელაციო სასამართლომ, კასატორის აზრით, უხეშად დაარღვია კანონის კატეგორიული მოთხოვნა და შეამოწმა განსჯადობის საკითხი მესამე პირის მოთხოვნით, რისი უფლებაც მას არ ჰქონდა, ვინაიდან, საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ გაცემული ცნობის შესაბამისად, სს ,,თ...ის” ლიკვიდატორი თ. გენძეხაძე 2006 წლის 4 ოქტომბერს გათავისუფლებული იყო თანამდებობიდან.
ამდენად, კასატორის აზრით, სააპელაციო სასამართლომ განიხილა და გააუქმა გადაწყვეტილება იმ პირის სააპელაციო საჩივრის საფუძველზე, რომელსაც არ ჰქონდა უფლებამოსილება საქმის წარმოებაზე, რისი უფლებაც, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 275-ე მუხლის ,,ბ” პუნქტის თანახმად, სააპელაციო სასამართლოს არ გააჩნდა.
კასატორის მითითებით, სააპელაციო სასამართლომ სრულიად უკანონოდ მიიღო სს ,,თ...ისა” და ნ. მ-ს სააპელაციო საჩივრები, ვინაიდან თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება უკვე ერთი წელი და შვიდი თვეა, რაც კანონიერ ძალაში იყო შესული.
კასატორის განმარტებით, სააპელაციო სასამართლომ დაარვია საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 373-ე და 376-ე მუხლების მოთხოვნები, ვინაიდან არ დანიშნა სააპელაციო საჩივრების განხილვის დრო და არ შეატყობინა მხარეებს, არ გაუგზავნა მხარეებს სააპელაციო საჩივრისა და თანდართული მასალების ასლები, მხარეებს არ დაუნიშნა ვადა წერილობითი შესაგებლის წარმოსადგენად. ისე ჩატარდა სასამართლო სხდომა, რომ მათთვის უცნობი იყო სააპელაციო საჩივრის შინაარსი.
კასატორის მითითებით, სააპელაციო სასამართლო არ შეხებია საქმის ფაქტობრივ მხარეს, იმსჯელა მხოლოდ განსჯადობის საკითხზე და ისეთი შეკითხვებით მიმართა მას, რომლის საპასუხოდაც არაკომპეტენტური იყ, ამასთან არ მიეცა ადვოკატის აყვანის საშუალება.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კასატორი ითხოვდა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა სააპელაციო პალატის 2007 წლის 6 თებერვლის და 20 თებერვლის განჩინებების გაუქმებას და სარჩელის დაკმაყოფილებას.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2007 წლის 2 მაისის განჩინებით, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული დ. მ-ის საკასაციო საჩივარი; მხარეებს მიეცათ უფლება, 2007 წლის 2 მაისის განჩინების ჩაბარებიდან 10 დღის ვადაში წარმოედგინათ მოსაზრება, თუ რამდენად იყო დასაშვები განსახილველად დ. მ-ის საკასაციო საჩივარი ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით.
მხარეთა მიერ მოსაზრებები წარმოდგენილი არ იქნა.


ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო გაეცნო გასაჩივრებულ განჩინებას, დ. მ-ის საკასაციო საჩივარს, შეამოწმა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს პრაქტიკა მოცემულ საქმესთან მიმართებაში და მიაჩნია, რომ დ. მ-ის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს.
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ მოცემული საქმე არ არის მნიშვნელოვანი სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის, რის გამოც სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება არ განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან და ამდენად, სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა პროცესუალური დარღვევის გარეშე.
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობს სააპელაციო სასამართლოს მიერ გამოყენებული საპროცესო და მატერიალური სამართლის ნორმების განმარტებისა და სამართლის განვითარების მიზნით საკასაციო სასამართლოს მიერ ზოგადი მნიშვნელობის მქონე (კონკრეტულთან ერთად) სახელმძღვანელოსა და სარეკომენდაციო გადაწყვეტილების გამოტანის ფაქტობრივი საჭიროება.
საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს _ წარმატების პერსპექტივა.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ, მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობს დ. მ-ის საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც აღნიშნულ საკასაციო საჩივარს უარი უნდა ეთქვას განსახილველად დაშვებაზე.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. უარი ეთქვას დ. მ-ს საკასაციო საჩივრის განსახილველად დაშვებაზე;
2. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.