ბს-552-526(კ-07) 29 ნოემბერი, 2007წ.
თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის
საქმეთა პალატამ შემადგენლობით:

ლალი ლაზარაშვილი (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ნუგზარ სხირტლაძე

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე ზეპირი განხილვის გარეშე განიხილა რ. გ-ის, რ. ი-ისა და მ. ლ-ის საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საკითხი თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 28 თებერვლის განჩინებაზე

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2006 წლის 26 ივლისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას სასარჩელო განცხადებით მიმართეს რ. გ-მა, რ. ი-მა და მ. ლ-მა მოპასუხე შინაგან საქმეთა სამინისტროს სსიპ დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის მიმართ. მოსარჩელეებმა მოითხოვეს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სსიპ დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის 2006 წლის 18 ივლისის ¹497 ბრძანების ბათილად ცნობა.
სასარჩელო განცხადების თანახმად, მოსარჩელეები მუშაობდნენ შინაგან საქმეთა სამინისტროს სსიპ დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის ......... განყოფილების სადგურ ველში დაცვის ინსპექტორებად. შინაგან საქმეთა სამინისტროს სსიპ დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის 2006 წლის 18 ივლისის ¹497 ბრძანებით რ. გ-ი, რ. ი-ი და მ. ლ-ი გადაყენებულ იქნენ დაკავებული თანამდებობებიდან 2006 წლის 18 ივლისიდან საგამოძიებო ორგანოების მიერ სისხლის სამართლის საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე. აღნიშნულ ბრძანებას საფუძვლად დაედო შინაგან საქმეთა სამინისტროს გენერალური ინსპექციის 2006 წლის 18 ივლისის წერილი და დასკვნა ქ. თბილისის პროკურატურიდან სისხლის სამართლის საქმეზე შემოსული წერილობითი ინფორმაციის განხილვის შედეგების შესახებ.
მოსარჩელეთა აზრით, სადავო ბრძანება მიღებულია ადმინისტრაციული წარმოების წესების დარღვევით. ბრძანებაში მითითებული არ არის გათავისუფლების საფუძვლები. მოსარჩელეები მათზე დაკისრებულ სამსახურებრივ მოვალეობებს ასრულებდნენ კეთილსინდისიერად, არ მიუღიათ არც ერთი შენიშვნა, არ ჩაუდენიათ დისციპლინური გადაცდომა. მათ მიმართ აღძრულ სისხლის სამართლის საქმეს საფუძვლად უდევს ყალბი ბრალდება. აღნიშნული სისხლის სამართლის საქმე თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის წარმოებაშია და შესაძლებელია, რომ მასზე გამოტანილ იქნეს გამამართლებელი განაჩენი. გარდა ამისა, გასაჩივრებული ბრძანება ეწინააღმდეგება კონსტიტუციის პრინციპებს. თანამდებობიდან გათავისუფლებით შეილახა მოსარჩელეების შრომითი უფლებები, მათ ოჯახებს (არასრულწლოვან შვილებს) მოესპოთ საარსებოდ აუცილებელი შემოსავლის წყარო (ს.ფ. 1-3).
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 7 ნოემბრის გადაწყვეტილებით რ. გ-ის, რ. ი-ისა და მ. ლ-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა შემდეგი საფუძვლებით:
ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლის თანახმად, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბათილია, თუ იგი ეწინააღმდეგება კანონს ან არსებითად დარღვეულია მისი მომზადების ან გამოცემის კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები. ამავე კოდექსის 53-ე მუხლის მიხედვით, ყველა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი უნდა შეიცავდეს წერილობით დასაბუთებას, რომელიც წინ უნდა უძღოდეს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სარეზოლუციო ნაწილს. მოცემულ შემთხვევაში საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის _ დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის 2006 წლის 18 ივლისის ¹497 ბრძანება შეიცავს კანონით გათვალისწინებულ ყველა იმ რეკვიზიტს, რაც აუცილებელია ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტის გამოსაცემად.
საქალაქო სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის მითითება იმ გარემოებაზე, რომ ბრძანებაში არ არის მითითებული იურიდიული ნორმა, რაც მოსარჩელეთა გათავისუფლების საფუძველი გახდა. მასში მითითებულია სპეციალური ნორმები, რითაც რეგულირდება შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომელთა სამსახურებრივი ურთიერთობა. რაც შეეხება საფუძველს, ბრძანებაში მითითებულია საფუძველი, კერძოდ, შინაგან საქმეთა სამინისტროს გენერალური ინსპექციის 2006 წლის 18 ივლისის ¹9/41-2180 წერილი და დასკვნა ქ. თბილისის პროკურატურიდან სისხლის სამართლის საქმეზე შესული წერილობითი ინფორმაციის განხილვის შედეგების შესახებ. გარდა აღნიშნულისა, სასამართლომ მიიჩნია, რომ სადავო ბრძანება გამოცემულია ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 53-ე მუხლის მოთხოვნათა დაცვით, ანუ ბრძანების გამოცემას წინ უძღვის საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების გამოკვლევა, რაც დასტურდება საქმეში არსებული საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის დასკვნით (ს.ფ. 54-56).
საქალაქო სასამართლოს აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გასაჩივრდა რ. გ-ის, რ. ი-ისა და მ. ლ-ის მიერ. აპელანტებმა მოითხოვეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღებით მათი სარჩელის დაკმაყოფილება.
აპელანტებმა მიუთითეს, რომ მათი სამუშაოდან გათავისუფლების შესახებ 2006 წლის 18 ივლისის ბრძანების საფუძვლად მითითებულია შინაგან საქმეთა სამინისტროს გენერალური ინსპექციის 2006 წლის 18 ივლისის ¹9/41-2180 წერილი და დასკვნა ქ. თბილისის პროკურატურიდან სისხლის სამართლის საქმეზე შემოსული წერილობითი ინფორმაციის განხილვის შედეგებზე, თუმცა სამუშაოდან მათი გათავისუფლების პერიოდში არანაირი დასკვნა არ არსებობდა, მოსარჩელეებს იგი ჩაჰბარდათ ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში საქმის განხილვისას. გარდა ამისა, მოპასუხემ თავისი გადაწყვეტილება დააფუძნა იმ გარემოებებზე, რომელიც არ ყოფილა გამოკვლეული და შესწავლილი ადმინისტრაციული წარმოების დროს. სადავო ბრძანება საჭიროებდა წერილობით დასაბუთებას, ვინაიდან იგი ლახავდა მათ კანონიერ ინტერესებს. იმავდროულად, მითითებული ბრძანება ეწინააღმდეგებოდა კანონს. სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 183-189-ე მუხლების შესაბამისად, ბრალდებულის თანამდებობიდან გადაყენება ხდება მოსამართლის ბრძანებით ან სასამართლოს განჩინებით. აქედან გამომდინარე, ბრალდებულის თანამდებობიდან გადაყენება, როდესაც ეს დაკავშირებულია სისხლის სამართლის საქმესთან, მხოლოდ სასამართლოს კომპეტენციაა და განსაზღვრულია კანონით. საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება კი გამოტანილია შინაგან საქმეთა ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ დებულებაზე და შინაგან საქმეთა სამინისტროს დისციპლინურ წესდებაზე დაყრდნობით, რითაც დარღვეულია კანონის მოთხოვნები (ს.ფ. 51-52).
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 28 თებერვლის განჩინებით რ. გ-ის, რ. ი-ისა და მ. ლ-ის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 7 ნოემბრის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლოს განჩინების მოტივები მდგომარეობს შემდეგში:
სააპელაციო სასამართლოს განმარტებით, საქართველოს პრეზიდენტის 1997 წლის 17 მარტის ¹139 ბრძანებულებით დამტკიცებული საქართველოს შინაგან საქმეთა ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ დებულების მე-12 მუხლის მე-6 ნაწილის თანახმად, შინაგან საქმეთა ორგანოს თანამშრომელი შეიძლება დროებით გადააყენოს თანამდებობიდან ხელმძღვანელმა თავისი კომპეტენციის ფარგლებში სისხლის სამართლის საქმის წარმოებასთნ დაკავშირებით, ასევე საგამოძიებო ორგანოს დადგენილების საფუძველზე. სისხლის სამართლის საქმის წარმოებასთან დაკავშირებით თანამდებობიდან გადაყენებული თანამშრომლის გამართლების შემთხვევაში მას უნდა მიეცეს ადრე დაკავებული ან მისი თანაბარი თანამდებობა, ამასთან აუნაზღაურდება იძულებით გადაუხდელი ხელფასი. საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2003 წლის 24 ივნისის ¹217 ბრძანებით დამტკიცებული საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომელთა დისციპლინური წესდების მე-4 მუხლის მე-51 პუნქტის თანახმად, პირს, რომელსაც უფლება აქვს გამოიყენოს დისციპლინური პასუხისმგებლობის ზომა, შეუძლია დისციპლინური წარმოების დაწყებიდან 24 საათის განმავლობაში მოხელე ჩამოაშოროს სამსახურს.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა აპელანტების მსჯელობა, რომ აქტის გამომცემი ორგანოს მიერ არ ყოფილა გამოკვლეული საქმის არსებითი გარემოებები და გადაწყვეტილება არ დააფუძნა სათანადოდ შესწავლილ ფაქტებს. გასაჩივრებული ბრძანების გამოსაცემად სსიპ დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის თავმჯდომარე არ იყო ვალდებული მოეპოვებინა სხვა საქმესთან კავშირის მქონე ფაქტები და გარემოებები, ვინაიდან პოლიციის მუშაკის თანამდებობიდან გადაყენების საკმარისი პირობაა საგამოძიებო ორგანოებში პირის მიმართ სისხლის სამართლის საქმის წარმოება (ს.ფ. 72-76).
სააპელაციო სასამართლოს განჩინება საკასაციო წესით გასაჩივრდა რ. გ-ის, რ. ი-ისა და მ. ლ-ის მიერ. კასატორებმა მოითხოვეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღებით მათი სარჩელის დაკმაყოფილება შემდეგი მოტივებით:
კასატორთა მითითებით, აღნიშნული დავის გადაწყვეტისას სააპელაციო სასამართლო არასწორად დაეყრდნო საქართველოს შინაგან საქმეთა ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ დებულებას, რამდენადაც სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსს უპირატესი იურიდიული ძალა გააჩნია აღნიშნულ დებულებასთან მიმართებაში.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 184-ე მუხლი მკაცრად განსაზღვრავს ბრალდებულის თანამდებობიდან გადაყენების წესს. პროკურორი ან პროკურორის თანხმობით გამომძიებელი შუამდგომლობით მიმართავს მოსამართლეს, რომელიც საკმარისი საფუძვლების არსებობისას გასცემს ბრძანებას ამ ღონისძიების გამოყენების შესახებ. გადაყენება ხდება აგრეთვე პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასაბუთებული განჩინებითაც. არც წინასწარი გამოძიების პერიოდში და არც სასამართლო გამოძიების დროს არ დამდგარა მოსარჩელეების სამუშაოდან გათავისუფლების აუცილებლობის საკითხი. აქედან გამომდინარე, დაცვის დეპარტამენტს არ ჰქონდა უფლება, გამოეტანა ზემოაღნიშნული ბრძანება გენერალური ინსპექციის დაუსაბუთებელი დასკვნის საფუძველზე, რომელსაც მხოლოდ ინფორმაციის სახე აქვს.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 183-ე მუხლის პირველი ნაწილით, ბრალდებულის თანამდებობიდან გადაყენება ხდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ იგი ამ სამუშაოზე დარჩენით ხელს შეუშლის საქმეზე ობიექტური ჭეშმარიტების დადგენას, დანაშაულის შედეგად მიყენებული ზარალის ანაზღაურებას ან განაგრძობს დანაშაულებრივ საქმიანობას. არც გენერალური ინსპექციის დასკვნაში და არც სადავო ბრძანებაში არ არის გამოკვლეული და დასაბუთებული ზემოთ აღნიშნული საფუძვლები. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნაა თანამდებობიდან გათავისუფლებული პირის უზრუნველყოფა სახელმწიფო დახმარებით, რომელიც არ უნდა იყოს შრომის ანაზღაურების ერთ მინიმალურ ოდენობაზე ნაკლები, რასაც ამ შემთხვევაში ადგილი არა აქვს.
სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 183-189-ე მუხლების შესაბამისად, ბრალდებულის თანამდებობიდან გადაყენება ხდება მოსამართლის ბრძანებით ან სასამართლოს განჩინებით. აქედან გამომდინარე, ბრალდებულის თანამდებობიდან გადაყენება, როდესაც ეს დაკავშირებულია სისხლის სამართლის საქმესთან, მხოლოდ სასამართლოს კომპეტენციაა და განსაზღვრულია კანონით. საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება კი გამოტანილია შინაგან საქმეთა ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ დებულებაზე და შინაგან საქმეთა სამინისტროს დისციპლინურ წესდებაზე დაყრდნობით, რითაც დარღვეულია კანონის მოთხოვნები (ს.ფ. 84-88).

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საკითხის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ რ. გ-ის, რ. ი-ისა და მ. ლ-ის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას, შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა არსებითი პროცესუალური დარღვევების გარეშე და საქმეზე სწორი გადაწყვეტილებაა მიღებული. მოცემული საქმე არ არის მნიშვნელოვანი სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ამ შემთხვევაში არ არსებობს სააპელაციო სასამართლოს მიერ გამოყენებული საპროცესო და მატერიალური სამართლის ნორმების განმარტებისა და სამართლის განვითარების მიზნით საკასაციო სასამართლოს მიერ ზოგადი მნიშვნელობის მქონე სახელმძღვანელო და სარეკომენდაციო გადაწყვეტილების გამოტანის ფაქტობრივი საჭიროება.
საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, აღნიშნულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს _ წარმატების პერსპექტივა.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, რ. გ-ის, რ. ი-ისა და მ. ლ-ის საკასაციო საჩივარი არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. რ. გ-ის, რ. ი-ისა და მ. ლ-ის საკასაციო საჩივარი თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 28 თებერვლის განჩინებაზე მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.