ბს-616-588(კ-08) 31 დეკემბერი, 2008წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ

შემადგენლობით:

მარიამ ცისკაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი)
ნუგზარ სხირტლაძე, ლევან მურუსიძე (მოსამართლეები)

სხდომის მდივანი _ გულნარა ილინა

კასატორი – შპს ,,ზ” (მოსარჩელე)

მოწინააღმდეგე მხარე _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალური ცენტრი (საგადასახადო ინსპექცია) (მოპასუხე)

დავის საგანი – ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 24 იანვრის საგადასახადო სამართალდარღვევის ¹ს-00111 ოქმის, 2007 წლის 16 თებერვლის ¹678 ბრძანების, 2007 წლის 26 თებერვლის საგადასახადო მოთხოვნისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2007 წლის 28 მაისის ¹4623 ბრძანების ბათილად ცნობა

გასაჩივრებული სასამართლოს გადაწყვეტილება _ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 18 აპრილის გადაწყვეტილება

კასატორის მოთხოვნა _ სააპელაციო პალატის გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილება


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

შპს ,,ზ”-მა სარჩელი აღძრა სასამართლოში ქ. ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის მიმართ, რომლითაც მოითხოვა მოპასუხის მიერ 2007 წლის 24 იანვარს შედგენილი საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის, შპს ,,ზ.-ის” 44649 ლარით დაჯარიმების თაობაზე 2007 წლის 16 თებერვალს მიღებული ¹678 ბრძანების და 2007 წლის 26 თებერვალს შედგენილი ¹109 საგადასახადო მოთხოვნის ბათილად ცნობა.
ბათუმის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 28 ივნისის გადაწყვეტილებით შპს ,,ზ.-ის” სარჩელი დაკმაყოფილდა.
ბათილად იქნა ცნობილი ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის მიერ 2007 წლის 24 იანვარს შედგენილი საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი ¹ს-00111, 2007 წლის 16 თებერვლის ¹678 ბრძანება შპს ,,ზ.-ისათვის” სანქციის დაკისრებაზე, 2007 წლის 26 თებერვლის საგადასახადო მოთხოვნა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მიერ შპს ,,ზ.-ის” საჩივრის დაკმაყოფილების თაობაზე 2007 წლის 28 მაისს მიღებული ¹4623 ბრძანება.
პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალურმა ცენტრმა (საგადასახადო ინსპექციამ).
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 18 აპრილის გადაწყვეტილებით შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექცია) სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა. გაუქმდა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს 2007 წლის 28 ივნისის გადაწყვეტილება და მიღებული იქნა ახალი გადაწყვეტილება. შპს ,,ზ.-ის” სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
სააპელაციო პალატის გადაწყვეტილება ეფუნება შემდეგ მოტივებს:
სააპელაციო პალატამ დადგენილად მიიჩნია, რომ შპს ,,ზ” რეგისტრირებულია მეწარმე სუბიექტად და ეწევა გარკვეულ სამეწარმეო საქმიანობას. შპს ,,ზ.-ის” წარმომადგენელმა ზ. ი.-მ 2005 წლის 6 ივნისს მიმართა ბათუმის საგადასახადო ინსპექციას და მოითხოვა დღგ-ს გადამხდელად დარეგისტრირება, მასზე გაცემული იქნა გადამხდელის სერტიფიკატი ¹072626, რომელიც ძალაში შევიდა 2005 წლის 1 ივლისიდან. შპს ,,ზ.-მა” სერთიფიკატის ძალაში შესვლამდე 2005 წლის ივნისის დღგ-ს საგადასახადო დეკლარაციით უკანონოდ მიიღო 14883 ლარის ჩათვლა. 2007 წლის 24 იანვრის ¹ს-00111 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი შედგენილია საგადასახადო კოდექსის 138-ე მუხლის საფუძველზე. საქმეშია 2007 წლის 26 თებერვლის ¹109 საგადასახადო მოთხოვნა, ასევე 2007 წლის 16 თებერვლის საგადასახადო კანონდარღვევის შესახებ ¹678 ბრძანება, რითაც დასტურდება, რომ შპს ,,ზ.-ს” პასუხისმგებლობის ზომად სანქციის სახით განესაზღვრა ჯარიმა 44 649 ლარი. შპს ,,ზ.-ის” მიერ დამატებითი ღირებულების ყოველთვიური დეკლარაცია კორექტირებული, ანუ შესწორებული სახით წარდგენილი იქნა ბათუმის საგადასახადო ინსპექციაში 2007 წლის 5 თებერვალს. საქმეშია საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2007 წლის 28 მაისის რძანება ¹4623, რითაც შპს ,,ზ”-ის 2007 წლის 26 მარტის საჩივარი არ იქნა დაკმაყოფილებული მისთვის საგადასახადო კოდექსის 138-ე მუხლის მიხედვით ჯარიმის 44 649 ლარის დაკისრების თაობაზე. სააპელაციო პალატამ გაიზიარა აპელანტის მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ საგადასახადო კოდექსის 247-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად დღგ-ის ჩათვლის უფლება აქვს დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებულ პირს. ამ ნორმის მიხედვით დღგ-ის ჩათვლის უფლება არა აქვს პირს, თუ ის ამ კოდექსის 223-ე მუხლის მიხედვით არაა რეგისტრირებული დღგ-ის გადამხდელად, იმ შემთხვევაშიც კი თუ პირს გააჩნია ყველა დოკუმენტი, რომლებიც საჭიროა დღგ-ის ჩათვლისთვის. სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ შპს ,,ზ” დღგ-ს გადამხდელად ითვლება 2005 წლის 1 ივლისიდან. მან კი სერთიფიკატის ძალაში შესვლამდე, 2005 წლის ივნისის დღგ-ს საგადასახადო დეკლარაციით უკანონოდ მიიღო 14 883 ლარის ჩათვლა, რაც საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 138-ე მუხლით შპს ,,ზ.-ის” დაჯარიმების საფუძველს წარმოადგენდა. სააპელაციო პალატამ ჩათვალა, რომ პირველი ინსტანციის სასამართლომ არასწორად გამოიყენა საგადასახადო კოდექსის 132-ე მუხლის მე-5 ნაწილი, ვინაიდან აღნიშნული ნორმის თანახმად გადასახადის გადამხდელს, საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს, რომელმაც საგადასახადო ორგანოს წარუდგინა შესწორებული საგადასახადო დეკლარაცია ან გაანგარიშება გასვლითი საგადასახადო შემოწმების ჩატარების შესახებ, შეტყობინების მიღებამდე შესწორებული, არასწორად ნაჩვენები ინფორმაციისთვის არ დაეკისრება ამ მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმა. მოცემულ შემთხვევაში, აქ საუბარია გასვლით საგადასახადო შემოწმების ჩატარებაზე, რასაც შპს ,,ზ.-ის” მიმართ ადგილი არ ჰქონია. სააპელაციო პალატამ არ გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მოსაზრება საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის მეორე ნაწილთან მიმართებაში, რადგან აღნიშნული მუხლის მეორე ნაწილი მაშინ მიიჩნევს თავდაპირველად წარდგენილ დეკლარაციას, თუ შესწორება ან დამატება საგადასახადო ორგანოს წარედგინა დეკლარაციის წარდგენის ვადაში. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 249-ე მუხლის პირველი ნაწილის ,,ა” ქვეპუნქტით დღგ-ის გადამხდელი ვალდებულია რეგისტრაციის ადგილის მიხედვით საგადასახადო ორგანოში წარადგინოს დღგ-ის დეკლარაცია ყოველ საანგარიშო პერიოდზე არა უგვიანეს ამ პერიოდის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა. მოცემულ კონკრეტულ შემთხვევაში კი საქმის მასალებით დადგენილია ის ფაქტი, რომ შპს ,,ზ.-ის” მიერ შესწორებული (კორექტირებული) დეკლარაცია საგადასახადო ორგანოს წარედგინა საგადასახადო კოდექსის 249-ე მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილი წესის დარღვევით. უფრო მეტიც, სამართალდარღვევის ოქმის შედგენის შემდგომ 2007 წლის 5 თებერვალს, რასაც სადავოდ არ ხდიან პროცესში მონაწილე მხარეები.
სააპელაციო პალატის გადაწყვეტილებაზე საკასაციო საჩივარი შეიტანა შპს ,,ზ.-ის” წარმომადგენელმა, რომელმაც მოითხოვა სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილება.
საკასაციო საჩივარი ეფუძნება შემდეგ მოტივებს: სააპელაციო სასამართლომ არ გამოიყენა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლი და 132-ე მუხლის მე-5 პუნქტით დადგენილი წესი. კასატორი მიუთითებს, რომ მან სწორედ კანონის აღნიშნული ნორმით დადგენილი წესიდან გამომდინარე წარუდგინა საგადასახადო ორგანოს შესწორებული დეკლარაცია, მაშინ როცა მისთვის ცნობილი გახდა მის მიერ თავდაპირველად წარდგენილი დეკლარაციის უსწორობის შესახებ.
საგადასახადო კოდექსის 132-ე მუხლის მე-5 პუნქტის დანაწესი შესაძლებლად მიიჩნევს შესწორებული დეკლარაციის წარდგენას საგადასახადო ორგანოსათვის მას შემდეგაც, როცა უკვე გასულია საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადა, ოღონდ საგადასახადო სამსახურის მიერ გასვლითი საგადასახადო შემოწმების ჩატარების თაობაზე შეტყობინების მიღებამდე, რაშიც კანონმდებლის მიერ იგულისხმება გადასახადის გადამხდელის ინიციატივის დასაშვებობა და მართლზომიერება, წარდგენილ დეკლარაციაში მის მიერ შეცდომის აღმოჩენის შემთხვევაში საკუთარი ნება-სურვილით მის შესასწორებლად საჭირო ქმედებათა განხორციელების სახით.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სასამართლოს მიერ დადგენილია და მოპასუხეს სადავოდ არ გაუხდია ის გარემოება, რომ შპს ,,ზ.-მა” შესწორებული დეკლარაცია საგადასახადო ინსპექციაში წარადგინა საგადასახადო სამსახურის მიერ შპს ,,ზ.-ის” გასვლითი საგადასახადო შემოწმების თაობაზე გადაწყვეტილების მიღებამდე და ასეთი შემოწმება საგადასახადო სამსახურს შპს ,,ზ.-ის” მიმართ არ ჩაუტარებია.
კასატორმა მიუთითა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლის პირველ პუნქტზე და აღნიშნა, რომ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის საფუძველს წარმოადგენს კანონწინააღმდეგობა, რაც მოცემულ შემთხვევაში სახეზეა. კასატორი თვლის, რომ საქართველოს ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის შესაბამისად შესაძლებელია სარჩელი აღიძრას ადმინისტრაციულ სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის შესახებ; ამავე კოდექსის 32-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის თანახმად სარჩელთან დაკავშირებით სასამართლო ამ შემთხვევაში მიიღებს გადაწყვეტილებას აქტის ბათილად ცნობის თაობაზე, თუ ეს აქტი ან მისი ნაწილი ეწინააღმდეგება კანონს და ის პირდაპირ და უშუალო ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას და ინტერესს.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაბუთებულობისა და გასაჩივრებული გადაწყვეტილების კანონიერების შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ შპს ,,ზ.-ის” საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ; ბათილად უნდა იქნეს ცნობილი ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 24 იანვრის საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი ¹00111, 2007 წლის 16 თებერვლის ¹678 ბრძანება შპს ,,ზ.-ის” სანქციის დაკისრების თაობაზე, ასევე 2007 წლის 26 თებერვლის ¹109 საგადასახადო მოთხოვნა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მიერ შპს ,,ზ” საჩივრის დაკმაყოფილების თაობაზე 2007 წლის 28 მაისს მიღებული ¹4623 ბრძანება და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალურ ცენტრს (საგადასახადო ინსპექცია) და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურს დაევალოთ საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის გარემოებების გამოკვლევის და შეფასების შემდეგ გამოსცეს ახალი ანდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ჩაბარებიდან ერთ თვეში შპს ,,ზ.-ის” მიმართ შემდეგ გარემოებათა გამო:
როგორც საქმის მასალებით ირკვევა, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის მიერ 2007 წლის 24 იანვარს შედგენილი საგადასახადო სამართალდარღვევის შესახებ ¹ს-00111 ოქმით შპს ,,ზ” დაჯარიმდა საგადასახადო კოდექსის 138-ე მუხლის მიხედვით 44 649 ლარით, რადგან ამ უკანასკნელმა წარადგინა დღგ-ს დეკლარაცია, რომელშიც შეცდომით იყო მითითებული ჩასათვლელად 14883 ლარი, რისი უფლებაც მას არ ჰქონდა, ვინაიდან დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაცია გაიარა 2007 წლის 1 ივლისიდან, მითითებული თანხა კი მიღებული იყო 2007 წლის ივნისის თვეში განხორციელებული დასაბეგრი ოპერაციით. საკასაციო პალატა განმარტავს, რომ საგადასახადო კოდექსის 138-ე მუხლის თანახმად, გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის მიერ საგადასახადო ორგანოში არასწორი მონაცემების შემცველი დოკუმენტების წარდგენა, რაც იძლევა გადახდილი გადასახადის მომავალ საგადასახადო ვალდებულებათა ანგარიშში ჩათვლის ან დაბრუნების საფუძველს, _ იწვევს დაჯარიმებას ჩასათვლელი ან დასაბრუნებელი თანხის 300 პროცენტის ოდენობით. საკასაციო პალატას მიაჩნია, რომ მოპასუხემ მოსარჩელის მიმართ პასუხისმგებლობის ღონისძიების გამოყენებისას არ დაასაბუთა შპს ,,ზ.-ის” სადავოდ გამხდარი ქმედება ზემოაღნიშნული ნორმით გათვალისწინებულ სამართალდარღვევას რომ წარმოადგენს. საკასაციო პალატა ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ საქმეში წარმოდგენილი საქართველოს შემოსავლების სამსახურის სათათბირო საბჭოს 2008 წლის 20 აგვისტოს ¹10 სხდომის ოქმით ირკვევა, რომ აღნიშნულმა საბჭომ იმსჯელა საგადასახადო კოდექსის 138-ე მუხლის გამოყენების შესახებ და დაადგინა, რომ ამ მუხლით გათვალისწინებული სანქცია გადასახადის გადამხდელის მიმართ შესაძლებელია გამოყენებული იქნეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ჩათვლას საფუძვლად უდევს ფიქტიური გარიგების ამსახველი ან ყალბი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა/საბაჟო დეკლარაცია; ხოლო შპს ,,ზ.-ის” საქმეზე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურმა სათათბირო საბჭოს 2008 წლის 22 დეკემბრის ¹16 სხდომაზე მიუთითა, რომ სასამართლოს სათანადო გადაწყვეტილების შემთხვევაში შესაძლებელია სადავო საკითხი დამატებით იქნეს გამოკვლეული და შეფასებული, მათ შორის, ფინანსთა სამინისტროს სისტემაში დამკვიდრებული პრაქტიკის გათვალისწინებით.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატა თვლის, რომ სადავო ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები გამოცემულია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების გარეშე, რის გამოც მოცემულ საქმეზე გამოყენებული უნდა იქნეს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილი, და სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად უნდა იქნეს ცნობილი ინდივიადუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები და ადმინისტრაციულ ორგანოს დაევალოს ამ გარემოებათა გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ გამოსცეს ახალი აქტები შპს ,,ზ.-ის” მიმართ.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მეორე ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 411-ე მუხლით, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილით და

გ ა დ ა წ ყ ვ ი ტ ა:

შპს ,,ზ.-ის” საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
ბათილად იქნეს ცნობილი ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 24 იანვრის საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი ¹ს-00111, 2007 წლის 16 თებერვლის ¹678 ბრძანება შპს ,,ზ.-ის” სანქციის დაკისრების თაობაზე, ასევე 2007 წლის 26 თებერვლის ¹109 საგადასახადო მოთხოვნა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მიერ შპს ,,ზ” საჩივრის დაკმაყოფილების თაობაზე 2007 წლის 28 მაისს მიღებული ¹4623 ბრძანება და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალურ ცენტრს (საგადასახადო ინსპექცია) და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურს დაევალოთ საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის გარემოებების გამოკვლევის და შეფასების შემდეგ გამოსცეს ახალი ანდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ჩაბარებიდან ერთ თვეში შპს ,,ზ.-ის” მიმართ;
საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და არ საჩივრდება.