¹ბს-916-878(3კ-07) 26 მარტი, 2008 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი)
მიხეილ ჩინჩალაძე, მაია ვაჩაძე

მდივანი ქ. მაღრაძე

კასატორები: 1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური(მესამე პირი); 2. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის რეგიონალური ცენტრი (მოპასუხე); 3. სს “...” (მოსარჩელე)

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება _ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 18.07.07წ. გადაწყვეტილება

დავის საგანი _ ადმინისტრაციული აქტის ბათილად ცნობა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

12.04.06წ. სს “...-მა” ფოთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის მიმართ სასარჩელო განცხადებით მიმართა ფოთის საქალაქო სასამართლოს. მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ მოპასუხემ დააკისრა 120 442. 72 ლარის გადახდა, საიდანაც ძირითადი თანხაა 40107.00 ლარი, ხოლო საურავი _ 80 518.72 ლარი. საგადასახადო მოთხოვნა გაგზავნილი იქნა საწარმოს დირექტორის მისამართზე, ხოლო გადასახადის გადამხდელს, სს “...-ს” საგადასახადო მოთხოვნა არ ჩაჰბარებია. აღნიშნულის მიუხედავად, საგადასახადო ორგანომ გამოიყენა გადასახადის გადამხდელის მიმართ საგადასახადო გირავნობის უფლება, ყადაღა დაადო მის საბანკო ანგარიშს. მოსარჩელის განმარტებით, 01.01.2000წ. მდგომარეობით ერიცხებოდა 10 200 ლარის დავალიანება და 5 500 ლარი საურავი, სულ 15 700 ლარი, რასაც არ დაეთანხმა, დავა განხილული იქნა ფოთის საქალაქო სასამართლოში. ამ პერიოდისათვის საწარმოს გააჩნდა 78 000 ლარის ოდენობით დებიტორული დავალიანება და მესამე პირებისაგან, კერძოდ, ოცამდე დებიტორი ორგანიზაციისაგან, საგადასახადო ორგანო მის დაფარვას საგადასახადო კოდექსის 42-ე თავით დადგენილი წესის შესაბამისად არ ითხოვდა. საგადასახადო კოდექსის შესაბამისად, მოთხოვნის წარდგენის ხანდაზმულობის ვადა შეადგენდა 6 წელს. მოსარჩელის აზრით, საგადასახადო ორგანოს გაცდენილი ჰქონდა მოთხოვნის ვადა. მოსარჩელის განმარტებით, ფოთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის მიერ მისი საბანკო ანგარიშიდან ამოღებული 150 000 ლარი არ ემთხვეოდა ამავე ორგანოს მიერ მისთვის დარიცხულ საგადასახადო დავალიანების თანხას. მოსარჩელის განმარტებით, მოპასუხეს არ ჰქონდა მიწის გადასახადზე საურავის დარიცხვის საფუძველი, ვინაიდან 2000 წლიდან გადასახადის გადამხდელისათვის საგადასახადო დავალიანების შესახებ შეტყობინება არ გაუგზავნია. მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ გააჩნია 53 784 ლარის ოდენობით საგადასახადო დავალიანება, ხოლო დანარჩენი თანხა, 96 216 ლარი დაკისრებული აქვს უკანონოდ. მოსარჩელემ ფოთის საოლქო საგადასახადო ინსპექციის მიერ სს “...-თვის” წარდგენილი საგადასახადო მოთხოვნის უკანონოდ ცნობა და 96 216 ლარის ოდენობით უკანონოდ გადახდევინებული გადასახადის თანხის დაბრუნება მოითხოვა. სს “...-მ” შემდეგში დააზუსტა მოთხოვნა და დამატებით 21.02.06წ. კამერალური
ფოთის საქალაქო სასამართლოს 08.02.07წ. გადაწყვეტილებით სს “...-ის” სასარჩელო მოთხოვნა დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის ფოთის საგადასახადო ინსპექციის 25.01.06წ. ¹117 საგადასახადო მოთხოვნა და ამავე ინსპექციის 21.02.06წ. კამერალური შემოწმების აქტი, სს “...-ს” სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ დაეკისრა 54 829.09 ლარი, აქედან 25 920. 16 ლარი მიწის გადასახადი, 7295.12 ქონების გადასახადი და მასზე დარიცხული საურავი – 6128.21 ლარი, ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადი 200 ლარი და მასზე დარიცხული საურავი 2004.40 ლარი, სოციალური გადასახადი 500 ლარი და მასზე დარიცხული საურავი 1086.80 ლარი, დღგ 4000 ლარი და მასზე დარიცხული საურავი 8 694.40 ლარი. მითითებული იქნა, რომ მოსარჩელეს აღნიშნული თანხა უკვე გადახდილი ჰქონდა. ფოთის საგადასახადო ინსპექციას დაევალა მოსარჩელისათვის დაებრუნებინა ზედმეტად გადახდევინებული თანხა 95 170.91 ლარი.
ფოთის საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოსარჩელეს საქართველოს პრეზიდენტის 07.04.02წ. ბრძანებულებით დამტკიცებული “გადამხდელთა საგადასახადო რეგისტრაციის, საგადასახადო რეესტრის წარმოებისა და საიდენტიფიკაციო ნომრის მინიჭების წესის შესახებ” ინსტრუქციის მე-18 მუხლით განსაზღვრული წესის შესაბამისად 2000 წლის შემდეგ შეჩერებული ჰქონდა ეკონომიკური საქმიანობა. სასამართლომ აღნიშნა, რომ სს “...-ს" ბალანსზე 15 014 კვ.მ არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი ჰქონდა. 25.02.2000წ. მდგომარეობით, ბიუჯეტის სასარგებლოდ ერიცხებოდა 4300 ლარის ოდენობით მიწის გადასახადი. სასამართლოს განმარტებით, საგადასახადო კანონმდებლობით, არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების 1 კვ.მ მიწის გადასახადის ოდენობა 0,24 ლარზე მეტი არ შეიძლება ყოფილიყო და შესაბამისად, მოსარჩელეს მიწის გადასახადი წელიწადში 3603,36 ლარის მეტი ვერ დაეკისრებოდა. 2000-2005წ.წ. სს “...-ს" უნდა დარიცხოდა მიწის გადასახადი 21620,16 ლარი, რასაც უნდა დამატებოდა 2000 წლის იანვრამდე არსებული დავალიანება, 4300 ლარი. ფოთის საქალაქო სასამართლოს განმარტებით, მოსარჩელეს მიწის გადასახადის საურავი არ უნდა დაკისრებოდა, ვინაიდან 2006 წლამდე აღნიშნული გადასახადის შესახებ “საგადასახადო შეტყობინება" და “საგადასახადო მოთხოვნა” არ ჩაჰბარებია.
სასამართლომ აღნიშნა, რომ ქონებების გადასახადში 2000 წლის 25 თებერვლამდე სს “...-ს” ეკისრებოდა 1200 ლარი და საურავი _ 200 ლარი. საქმეში დაცული აუდიტორული დასკვნების თანახმად, მოსარჩელის ქონება 10.12.01წ. 105000 ლარად შეფასდა. 2000წ. ქონების გადასახადი უნდა დარჩენილიყო უცვლელი, 1200 ლარი, 2001წ. უნდა დაჰკისრებოდა ქონების ღირებულების 1%, ხოლო მომდევნო წლებში, 2006 წლის 27 თებერვლამდე, თანხის საბანკო ანგარიშიდან მოხსნამდე, საგადასახადო კოდექსის 54-ე მუხლის შესაბამისად, ქონების ღირებულებას უნდა გამოჰკლებოდა საამორტიზაციო ანარიცხები ქონების ღირებულებათა 7%-ის ოდენობით. აღნიშნულის გათვალისწინებით, ქონების გადასახადში ბიუჯეტში გადახდას ექვემდებარებოდა 13 423.33 ლარი, მათ შორის ძირითადი 7295.12 ლარი და საურავი _ 6128.21 ლარი. ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადში მოსარჩელეს 2204.40 ლარი უნდა გადაეხადა, ვინაიდან 25.02.2000წ. ბრძანებით წინა პერიოდიდან გამომდინარე გადასახდელად დაეკისრა სხვადასხვა გადასახადები, ძირითადი თანხა 200 ლარი, საურავი _ 1800 ლარი. ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადი გაუქმდა 2004 წლის 1 იანვრიდან, რის გამოც საურავის დარიცხვა 1460 დღეზე, 2004 წლის 1 იანვრამდე უნდა განხორციელებულიყო. სასამართლომ მიიჩნია, რომ საწარმოს ბიუჯეტის სასარგებლოდ უნდა გადაეხადა სოციალური გადასახადი 1586.80 ლარის ოდენობით, რადგან 2000 წლის 1 იანვრამდე სოციალურ გადასახადში ერიცხებოდა ძირითადი თანხა 500 ლარი და საურავი 300 ლარი. 2000 წლიდან საზოგადოება არ ეწეოდა სამეწარმეო საქმიანობას და შესაბამისად, უნდა დაჰკისრებოდა მხოლოდ საურავი 2006 წლის 27 თებერვლამდე. დღგ-ს გადასახადში მოსარჩელეს 2000 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით ერიცხებოდა ძირითადი თანხა 4000 ლარი, ხოლო საურავი 2400 ლარი. საზოგადოებას 2000 წლიდან არ უმუშავია და არ გააჩნდა დასაბეგრი ბრუნვა, ხოლო 2006 წლის 27 თებერვლამდე პერიოდში უნდა დამატებოდა 0.07%-ის ოდენობით საურავი ყოველ ვადაგადაცილებულ დღეზე, რაც საერთო ჯამში შეადგენდა 6294.40 ლარს. ფოთის საქალაქო სასამართლომ აღნიშნა, რომ ფოთის საგადასახადო ინსპექციის 21.02.06წ. კამერალური შემოწმების აქტი არ შეესაბამებოდა საქმის ფაქტობრივ მდგომარეობას და არ გამომდინარეობდა საგადასახადო კოდექსის მოთხოვნებიდან. კამერალური აქტით დადგენილად იყო მიჩნეული, რომ 2000 წლის შემდეგ საზოგადოებას ეკონომიკური საქმიანობა აღარ უწარმოებია და ნულოვანი საგადასახადო დეკლარაციის წარუდგენლობისათვის ჯარიმა არ უნდა დაჰკისრებოდა. ამავე საფუძვლით არ უნდა დარიცხოდა საშემოსავლო გადასახადის გაანგარიშების ინფორმაციის წარუდგენლობისათვის ჯარიმა. კამერალური შემოწმების აქტით განმეორებით დაეკისრა საზოგადოებას იმ წლების ქონების გადასახადი, რომელზეც უკვე წარდგენილი ჰქონდა “საგადასახადო მოთხოვნა”.
ფოთის საქალაქო სასამართლოს 08.02.07წ. გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილების ნაწილში გაასაჩივრა ფოთის საგადასახადო ინსპექციამ.
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა 18.07.07წ. გადაწყვეტილებით სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, გაუქმდა ფოთის საქალაქო სასამართლოს 08.02.07წ. გადაწყვეტილება სს “...-თვის” მიწის გადასახადის საურავის გაუქმებისა და ზედმეტად გადახდევინებული გადასახადის თანხის დაბრუნების ნაწილში და ამ ნაწილში მიღებული იქნა ახალი გადაწყვეტილება, სს “...-ის” სასარჩელო მოთხოვნა მიწის გადასახადის საურავის და ზედმეტად გადახდილი თანხის დაბრუნების ნაწილში ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა, სს “...-ს” დაეკისრა სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ მიწის გადასახადის საურავი 45 947.43 ლარის ოდენობით. მითითებული იქნა, რომ აღნიშნული თანხა საწარმოს გადახდილი ჰქონდა. ფოთის საგადასახადო ინსპექციას დაევალა სს “...-თვის” დაებრუნებინა ზედმეტად გადახდილი 49 222.57 ლარი. დანარჩენ ნაწილში გასაჩივრებული გადაწყვეტილება დარჩა უცვლელად. სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა ფოთის საქალაქო სასამართლოს მოსაზრებები ქონების, დღგ-ს, ეკონომიკური საქმიანობის, სოციალური გადასახადების ძირითადი თანხისა და საურავის შესახებ, ასევე მიწის გადასახადის ძირითადი თანხის თაობაზე. ამასთანავე, მიიჩნია, რომ მოსარჩელე მიწის გადასახადის საურავისაგან არ უნდა გათავისუფლებულიყო. ფოთის საქალაქო სასამართლოს 25.02.2000წ. გადახდის ბრძანებით სს “...-ს” 4300 ლარის ოდენობით დაეკისრა მიწის გადასახადის სახელმწიფო ბიუჯეტის ვადაგადაცილებული დავალიანება, რაც არ გადაუხდია და მას ემატებოდა ამ სახის გადასახადი, უკვე ვადაგადაცილებულ 2000 წლამდე, ასეთ შემთხვევაში მსჯელობა საგადასახადო კოდექსის 152.2 და 156.3 მუხლებზე სასამართლომ უსაფუძვლოდ მიიჩნია, ვინაიდან საზოგადოებას დადგენილი წესით უკვე ერიცხებოდა მიწის გადასახადის გადახდის ვალდებულება, რომელიც 2000 წლისათვის უკვე ვადაგადაცილებული იყო.
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 18.07.07წ. გადაწყვეტილება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურმა, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის საგადასახადო ინსპექციამ და სს “...-მ”.
კასატორმა სს “...-მ” აღნიშნა, რომ გასაჩივრებული გადაწყვეტილება მისთვის მიწის გადასახადის საურავის დაკისრებისა და თანხის დაბრუნების ნაწილში უნდა გაუქმდეს შემდეგ გარემოებათა გამო: 2005 წლამდე მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 156-ე მუხლის პირველი ნაწილით და 2005 წლის 1 იანვრიდან მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის მე-9 ნაწილის მიხედვით მიწაზე ქონების გადასახადის გადამხდელების აღრიცხვა და გადასახადის დარიცხვა წარმოებს ყოველწლიურად 1 მარტის მდგომარეობით. ძველი კოდექსის 156-ე მუხლის მე-2 ნაწილით და ახალი კოდექსით 275-ე მუხლის მე-11 ნაწილით, მიწაზე ქონების გადასახადის გადამხდელთა რეგისტრაციისა და გადასახადის თანხის განსაზღვრის მიზნით საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს შესაბამისი სარეგისტრაციო სამსახური შესაბამის საგადასახადო ორგანოს საანგარიშო წლის 1 აპრილამდე (ძვ. კოდექსით 1 მარტამდე) წარუდგენს ამ სამსახურში რეგისტრირებულ გადამხდელთა სიებს, მიწის ფართობის კატეგორიისა და გადასახადის განაკვეთის ჩვენებით. ძველი საგადასახადო კოდექსის 156-ე მუხლის მესამე ნაწილის და ამჟამად მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 55-ე მუხლის 13-ე ნაწილის მიხედვით, საგადასახადო ორგანოები მიწაზე დარიცხული ქონების გადასახადის შესახებ ,,საგადასახადო მოთხოვნას” გადამხდელებს გადასახადის გამოანგარიშებისათვის საჭირო ინფორმაციის ჩვენებით აბარებენ საანგარიშო წლის 1 ივნისამდე. 1997წ. საგადასახადო კოდექსის 157-ე მუხლის მეორე ნაწილით და ახალი კოდექსის 175-ე მუხლის მე-17 ნაწილით არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწაზე ქონების გადასახადი გადაიხდება ორ თანაბარ ნაწილად 15 აგვისტომდე და 15 ნოემბრამდე. საქმეში დაცული ფოთის საქალაქო სასამართლოს 25.02.2000წ. გადახდის ბრძანებით დადგენილია, რომ მიწის გადასახადის დავალიანება 2000 წლამდე შეადგენდა 4300 ლარს, ხოლო 2000 წლიდან ყოველწლიურად უნდა დარიცხოდა 2603,346 ლარი. ფოთის საგადასახადო ინსპექციამ არასწორად დაარიცხა ,,...-ს” საურავი, ვინაიდან საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის მე-13 ნაწილის შესაბამისად, საგადასახადო ორგანოები მიწაზე დარიცხული ქონების გადასახადის შესახებ ,,საგადასახადო მოთხოვნას” გადამხდელებს გადასახადის გამოანგარიშებისათვის საჭირო ინფორმაციის ჩვენებით აბარებენ საანგარიშო წლის 1 ივნისამდე. 2005 წლამდე მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 152-ე მუხლის მე-2 და 156-ე მუხლის მესამე ნაწილების თანახმად, საგადასახადო ორგანოები დარიცხული მიწის გადასახადის შესახებ საგადასახადო შეტყობინებას 236-ე მუხლით დადგენილი ფორმით გადამხდელებს აბარებდნენ საანგარიშო წლის 1 ივნისამდე. ამავე კოდექსის 28-ე მუხლის მესამე ნაწილის თანახმად, საგადასახადო ვალდებულება ეკისრება გადასახადის გადამხდელს საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ იმ გარემოებათა წარმოქმნის მომენტიდან, რომლებიც ითვალისწინებენ გადასახადის გადახდას (ამ შემთხვევაში შეტყობინების გაგზავნას). საგადასახადო ინსპექციას 2006 წლამდე სს ,,...-თვის” არ გაუგზავნია და არ ჩაუბარებია ,,საგადასახადო შეტყობინება” და ,,საგადასახადო მოთხოვნა”. ვინაიდან სს ,,...-თვის” არ იყო წარდგენილი ,,საგადასახადო შეტყობინება” და ,,საგადასახადო მოთხოვნა”, რომელიც მიწის გადასახადის გადამხდელისათვის არის საგადასახადო ვალდებულების დამდგენი ადმინისტრაციული აქტი, რომლის მიღებიდანაც გადამხდელს წარმოეშობა გადასახადის გადახდის ვალდებულება, კასატორის მოსაზრებით, სს ,,...-ს” მიწის გადასახადზე საურავი არ უნდა დარიცხოდა და უსაფვძვლოდ დაერიცხა იგი 45947.43 ლარის ოდენობით. კასატორის განცხადებით, სააპელაციო სასამართლომ დასაბუთებულად მიიჩნია საქალაქო სასამართლოს მსჯელობა მიწის გადასახადის ძირითადი თანხის ნაწილში, თუმცა საურავის გადახდა სს ,,...-ს” დააკისრა არა იმ ძირითადი თანხის გათვალისწინებით, რაც საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილებით დაეკისრა სს ,,...-ს” არამედ იმ ოდენობით, რაც საგადასახადო ინსპექციის ,,საგადასახადო მოთხოვნაში” იყო მითითებული. კასატორმა აღნიშნა, რომ სააპელაციო სასამართლომ არ გაითვალისწინა სასამართლო პრაქტიკა, რომლის თანახმად, თუ საგადასახადო ინსპექციას გადამხდელისათვის არა აქვს გაგზავნილი და ჩაბარებული მიწაზე დარიცხული გადასახადის შესახებ ,,საგადასახადო შეტყობინება” და ,,საგადასახადო მოთხოვნა”, რომელიც მიწის გადასახადის გადამხდელისათვის წარმოადგენს საგადასახადო ვალდებულების დამდგენ ადმინისტრაციულ აქტს, ასეთ შემთხვევაში გადამხდელს არ ეკისრება საურავის გადახდის ვალდებულება.
კასატორმა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურმა აღნიშნა, რომ საქალაქო და სააპელაციო სასამართლოებმა სს “...-ს” გადასახადები შეუმცირეს სამართლებრივი საფუძვლის მითითების გარეშე. კასატორის განცხადებით, სააპელაციო პალატამ არ იმსჯელა 21.02.06წ. კამერალური შემოწმების აქტზე, არ გამოიყენა საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლის პირველი ნაწილი, რომლის თანახმად, გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის მიერ საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში საგადასახადო ორგანოში საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადის დარღვევა იწვევს დაჯარიმებას ამ დეკლარაციის საფუძველზე დამატებით გადასახდელი თანხის 5%-ის ოდენობით ყოველ დაგვიანებულ სრულ (არასრულ) საგადასახადო თვეზე, მაგრამ არანაკლებ 200 ლარისა აღნიშნული დეკლარაციის წარუდგენლობის ყოველი სრული (არასრული) თვისათვის. კასატორს მიაჩნია, რომ სამეწარმეო საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ საზოგადოების დირექტორის განცხადება არ ქმნის საგადასახადო დეკლარაციების წარდგენისაგან გათავისუფლების საფუძველს. 1997წ. საგადასახადო კოდექსის 87-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, გადასახადის გადამხდელი საქართველოში სამეწარმეო საქმიანობის შეწყვეტისას საგადასახადო ორგანოს 30 დღის ვადაში წარუდგენს დეკლარაციას ერთობლივი შემოსავლებისა და გამოქვითვების შესახებ. კასატორმა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების იმ ნაწილის გაუქმება მოითხოვა, რომლითაც სს “...-ის” სასარჩელო მოთხოვნა დაკმაყოფილდა და საგადასახადო ორგანოს მისთვის 49 222. 57 ლარის დაბრუნება დაეკისრა.
კასატორმა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის საგადასახადო ინსპექციამ აღნიშნა, რომ ფოთის საგადასახადო ინსპექციამ საზოგადოებას წარუდგინა ¹117 საგადასახადო მოთხოვნა, საზოგადოებამ მასში მითითებული თანხა არ გადაიხადა კანონით გათვალისწინებულ ვადაში, რის შემდეგაც საგადასახადო ორგანომ კანონის შესაბამისად გამოიყენა იძულების ღონისძიებები. საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, თუ გადასახადის გადამხდელი, საგადასახადო აგენტი ან სხვა ვალდებული პირი არ შეასრულებს საგადასახადო ვალდებულებას მისი შესრულებისათვის საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილი ვადის გასვლიდან 10 Dდღეში, მაშინ საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს აღიარებული საგადასახადო ვალდებულების ფარგლებში მისი საბანკო ანგარიშიდან საინკასო დავალებით ჩამოწეროს გადასახადის, საურავისა და ჯარიმის თანხები და ჩარიცხოს ისინი შესაბამის ბიუჯეტში. კასატორის განცხადებით, 21.02.06წ. კამერალური შემოწმების აქტი შედგენილი იქნა ფოთის საგადასახადო ინსპექციის უფროსის ბრძანების საფუძველზე, შემოწმების დროს საზოგადოებას გამოუვლინდა წარუდგენელი საგადასახადო დეკლარაციები და კანონის შესაბამისად დაერიცხა ჯარიმა. სააპელაციო პალატამ არსებითად არ იმსჯელა აღნიშნული აქტის კანონიერებაზე. კასატორმა ფოთის საგადასახადო ინსპექციისათვის თანხის დაკისრების ნაწილში გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და სს “...-თვის” კამერალური შემოწმების აქტით დამატებით დარიცხული 29 428 ლარის გადახდის დაკისრება მოითხოვა.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 05.10.07წ. განჩინებით საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივრები, ხოლო 19.10.07წ. განჩინებით სს “...-ის” საკასაციო საჩივარი საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული. მხარეებს განესაზღვრათ ვადა დასაშვებობის შესახებ მოსაზრებების წარმოსადგენად. კასატორმა სს “...-მ” წარმოადგინა მოსაზრება, რომლის თანახმად, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34.3 მუხლის მოთხოვნებს, რის გამოც ისინი მიჩნეულ უნდა იქნენ დაუშვებლად. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური თავის საკასაციო საჩივარს ასაბუთებს იმით, რომ 25.01.06წ. საგადასახადო მოთხოვნით სს “...-ს" გადასახდელად ერიცხებოდა 120 442 ლარი. საგადასახადო კოდექსის 45-ე მუხლის თანახმად, საგადასახადო ორგანოს არც ერთ შეტყობინებას არა აქვს სავალდებულო იურიდიული ძალა გადამხდელისათვის, საგადასახადო აგენტისათვის ან სხვა ვალდებული პირისათვის, თუ იგი არ არის შედგენილი საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი ფორმით და ამ კოდექსის 46-ე მუხლით დადგენილი წესით არ ჩაბარდა გადასახადის გადამხდელს. საქმეში არ მოიპოვება სს “...-თვის” შეტყობინების ჩაბარების დამადასტურებელი დოკუმენტი. 21.02.06წ. კამერალური შემოწმების აქტით სს “...-ს” დამატებით დაერიცხა გადასახადი. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 112-ე მუხლით დადგენილია კამერალური შემოწმებისა და შესაბამისი აქტის შედგენის წესები, რაც საგადასახადო ორგანოს არ შეუსრულებია და არც ამ მუხლის მე-6 ნაწილით გათვალისწინებული საგადასახადო მოთხოვნა წარმოუდგენია. სს “...-ს" დეკლარაციის წარუდგენლობის გამო ჯარიმა და საურავი არ უნდა დარიცხოდა და ეს დასაბუთებულია საქმეში არსებული ექსპერტიზის დასკვნაშიც, რადგან საგადასახადო ორგანოსათვის ცნობილი იყო საწარმოს მიერ საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ. სამეწარმეო საქმიანობის შეწყვეტისას საგადასახადო კოდექსი გადასახადის გადამხდელს ავალდებულებს საგადასახადო ორგანოში განცხადების წარდგენას, რათა საგადასახადო ორგანომ გადაამოწმოს საქმიანობის შეწყვეტის სინამდვილე და ამ ვადის გასვლის შემდეგ არ დაარიცხოს ჯარიმა და საურავი დეკლარაციის წარუდგენლობისათვის, თუ საქმიანობა შეწყვეტილია და დაარიცხოს მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ სამეწარმეო საქმიანობა სინამდვილეში შეწყვეტილი არ არის. ამდენად, საქალაქო და სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ქონების, დღგ-ს, ეკონომიკურ, სოციალური გადასახადების ძირითადი თანხებისა და საურავის ნაწილში დასაბუთებული და კანონიერია, ხოლო საკასაციო საჩივარი დაუსაბუთებელი და დაუშვებელია. სს “...” დაუსაბუთებლად მიიჩნევს მეორე კასატორის _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივარს. კასატორის განცხადებით, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის და ფოთის საგადასახადო ინსპექციის საჩივარში მითითებული კასაციის მიზეზი არ შეიცავს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34.3 მუხლით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძველს.
სს “...-მ” აღნიშნა, რომ არასწორად დაერიცხა მიწის გადასახადზე საურავი, ვინაიდან საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის მე-13 ნაწილის შესაბამისად საგადასახადო ორგანოები მიწაზე დარიცხული ქონების გადასახადის შესახებ “საგადასახადო მოთხოვნას” გადამხდელებს გადასახადის გამოანგარიშებისათვის საჭირო ინფორმაციის ჩვენებით აბარებენ საანგარიშო წლის 1 ივნისამდე. 2005 წლამდე მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 152-ე მუხლის მე-2 და 156-ე მუხლის მესამე ნაწილების თანახმად საგადასახადო ორგანოები დარიცხული მიწის გადასახადის შესახებ საგადასახადო შეტყობინებას 236-ე მუხლით დადგენილი ფორმით გადამხდელებს აბარებდნენ საანგარიშო წლის 1 ივნისამდე, შესაბამისად ამავე კოდექსის 28-ე მუხლის მესამე ნაწილის თანახმად საგადასახადო ვალდებულება ეკისრება გადასახადის გადამხდელს საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ იმ გარემოებათა წარმოქმნის მომენტიდან, რომლებიც ითვალისწინებენ გადასახადის გადახდას (ამ შემთხვევაში შეტყობინების გაგზავნას). საგადასახადო ინსპექციას 2006 წლამდე სს “...-თვის" არ გაუგზავნია და არ ჩაუბარებია “საგადასახადო შეტყობინება" და “საგადასახადო მოთხოვნა". სს “...-თვის" არ იყო წარდგენილი “საგადასახადო შეტყობინება" და “საგადასახადო მოთხოვნა", რომელიც მიწის გადასახადის გადამხდელისათვის არის საგადასახადო ვალდებულების დამდგენი ადმინისტრაციული აქტი, რომლის მიღებიდანაც გადამხდელს წარმოეშობა გადასახადის გადახდის ვალდებულება, ს.ს. “...-ს" მიწის გადასახადზე საურავი არ უნდა დარიცხოდა. კასატორმა აღნიშნა, რომ ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების მიზნით შემუშავებული რეკომენდაციის თანახმად, გადასახადის გადამხდელისათვის მიწის გადასახადის გადახდის ვალდებულება და შესაბამისად, საურავის გადახდის ვალდებულებაც წარმოიშვება საგადასახადო ორგანოსაგან შესაბამისი შეტყობინების მიღების მომენტიდან, როდესაც პირს საგადასახადო ორგანოდან მიუვა შეტყობინება გადასახადის გადახდის დროის, ადგილისა და გადასახადის რაოდენობის შესახებ. კასატორის მოსაზრებით სს “...-ის” საკასაციო საჩივარი ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მესამე ნაწილის შესაბამისად დასაშვებია, რადგან საქმე მნიშვნელოვანია სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის, სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან.
საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურმა წარმოდგენილ მოსაზრებაში აღნიშნა, რომ სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების მათ მიერ გასაჩივრებული ნაწილი იურიდიულად არ არის საკმარისად დასაბუთებული, მისი დასაბუთება იმდენად არასრულია, რომ შეუძლებელია მისი საფუძვლიანობის შემოწმება. კასატორის აზრით, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივრები აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის “გ” ქვეპუნქტის მოთხოვნას, ხოლო სს “...-ის” საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის პირობებს. ფოთის საქალაქო სასამართლოს 25.02.2000წ. გადახდის ბრძანებით სს “...-ს” სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ დაეკისრა 15 700 ლარი, საიდანაც 4300 ლარი იყო მიწის გადასახადი. საგადასახადო კოდექსის 156-ე მუხლი საგადასახადო ინსპექციისათვის ვალდებულების დამდგენ ნორმად არ უნდა იქნეს მიჩნეული, რადგან ამავე კოდექსის 264-ე მუხლით, რომელიც ადგენდა საგადასახადო ორგანოების ვალდებულებას, მიწის გადამხდელებისათვის საგადასახადო შეტყობინების ჩაბარება მითითებული არ არის. კასატორის აზრით, საგადასახადო კოდექსის 146-ე მუხლის შესაბამისად, სს “...-თვის” ცნობილი იყო მიწის გადასახადში საგადასახადო ვალდებულების წარმოშობის საფუძვლების შესახებ, ხოლო 157.2 მუხლი გადამხდელს ავალდებულებდა მიწის გადასახადი გადაეხადა ყოველკვარტალურად საანგარიშო კვარტლის მომდევნო თვის 15 რიცხვამდე.
საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის საგადასახადო ინსპექციამ წარმოადგინა მოსაზრება, რომლის თანახმად, მისისაკასაციო საჩივარი დასაშვებია საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის “გ” ქვეპუნქტის შესაბამისად.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 20.02.08წ. განჩინებით საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის საგადასახადო ინსპექციისა და სს “...-ის” საკასაციო საჩივრები მიჩნეული იქნა დასაშვებად. საკასაციო პალატის სხდომებზე კასატორების წარმომადგენლებმა მხარი დაუჭირეს თავიანთ საკასაციო საჩივრებს და ითხოვეს მათი დაკმაყოფილება.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო პალატა საქმის მასალების გაცნობის, მხარეთა ახსნა-განმარტებების მოსმენის, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების კანონიერებისა და საკასაციო საჩივრების საფუძვლიანობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის რეგიონალური ცენტრის(საგადასახადო ინსპექციის) საკასაციო საჩივრები არ უნდა დაკმაყოფილდეს, ნაწილობრივ უნდა დაკმაყოფილდეს სს “...-ის” საკასაციო საჩივარი შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქმეზე დადგენილად არის ცნობილი, რომ 18.02.2000წ. ფოთის საგადასახადო ინსპექციამ განცხადებით მიმართა ფოთის საქალაქო სასამართლოს და მოითხოვა სს “...-ის” მიმართ გადახდის ბრძანების გამოცემა. ფოთის საქალაქო სასამართლოს 25.02.2000წ. გადახდის ბრძანებით დაკმაყოფილდა ფოთის საგადასახადო ინსპექციის განცხადება და სს “...-ს" სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ დაეკისრა 15.700 ლარის გადახდა და გაიცა სააღსრულებო განკარგულება. აღნიშნული საგადასახადო დავალიანებიდან გადასახადის გადამხდელს მიწის გადასახადში ერიცხებოდა 4300 ლარი, ქონების გადასახადში _ 1200 ლარი, სხვადასხვა გადასახადში 200 ლარი, სოცფონდში 500 ლარი, დღგ-ში 4000 ლარი, 2000 წლის 1 იანვრისათვის დამატებით დაერიცხა საურავი მიწის გადასახადში _ 800 ლარი, ქონების გადასახადში _ 200 ლარი, სხვადასხვა გადასახადში 1800 ლარი, სოცფონდის გადასახადში _ 300 ლარი, დღგ-ში _ 2400 ლარი. სამეგრელო-ზემო სვანეთის სააღსრულებო ბიუროს 10.09.01წ. აქტით ყადაღა დაედო სს “...-ის" ქონებას: მიწას, 15014 კვ.მ სასარგებლო ფართს, 1185 კვ.მ სასაწყობო მეურნეობას, ადმინისტრაციულ შენობას, 200 კვ.მ სამაცივრო სასაწყობო მეურნეობას. აღნიშნულ პერიოდში ჩატარებული აუდიტორული დასკვნის თანახმად, სს “...-ის" მთლიანი ქონება შეფასდა 105.000 ლარად. 30.03.01წ. სს “...-ის" დირექტორმა განცხადებით მიმართა ფოთის საგადასახადო ინსპექციას, წარუდგინა საზოგადოების 2000წ. ბალანსი და აცნობა, რომ საწარმოს შეწყვეტილი ჰქონდა ყველა ხელშეკრულება, თანამშრომლები იმყოფებოდნენ უფასო შვებულებაში და მძიმე ფინანსური პრობლემების გამო სს “..." არ ეწეოდა სამეწარმეო საქმიანობას.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ გადასახადის გადამხდელმა, სს “...-მ" დადგენილი წესით აცნობა საგადასახადო ორგანოს ეკონომიკური საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ. საქართველოს პრეზიდენტის 07.04.02წ. ¹155 ბრძანებულებით დამტკიცებული “გადამხდელთა საგადასახადო რეგისტრაციის, საგადასახადო წარმოებისა და საიდენტიფიკაციო ნომრის მინიჭების წესის შესახებ" ინსტრუქციის მე-18 მუხლის თანახმად, გადამხდელთა მომსახურეობის განყოფილება გადასახადის გადამხდელისაგან იღებს განცხადებას ეკონომიკური საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ. საგადასახადო ორგანო ვალდებულია დაადგინოს, შეესაბამება თუ არა სინამდვილეს გადამხდელის განცხადება. გადამხდელის ეკონომიკური საქმიანობა შეჩერებულად ითვლება შეტყობინების გაგზავნის მომდევნო თვის კალენდარული დღიდან. კასატორების მითითება საგადასახადო კოდექსის 87.2 მუხლზე არ ქმნის მოთხოვნის დაკმაყოფილების საფუძველს, ვინაიდან სს “...-ის" მიერ 2000 წლის შემდეგ ეკონომიკური საქმიანობის შეწყვეტას ადასტურებს თავად ფოთის საგადასახადო ინსპექციის 21.02.06წ. შემოწმების აქტით, რომლის თანახმად, 2000 წლის შემდეგ საზოგადოებას ეკონომიკური საქმიანობა არ უწარმოებია (ტ.I, ს.ფ.46). სს “...-ის” კამერალური შემოწმების 21.02.06წ. აქტით შემოწმებულია 2004 წლის 1 იანვრიდან 2006 წლის 1 იანვრამდე საგადასახადო პერიოდში გადასახადის გადამხდელის მიერ საგადასახადო დეკლარაციების წარდგენა. 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსის 131-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, გადასახადის გადამხდელის, საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის მიერ საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში საგადასახადო ორგანოში საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის ვადის დარღვევა იწვევს დაჯარიმებას ამ დეკლარაციის საფუძველზე დამატებით გადასახდელი თანხის ხუთი პროცენტის ოდენობით ყოველ დაგვიანებულ სრულ (არასრულ) საგადასახადო თვეზე, მაგრამ არანაკლებ 200 ლარისა აღნიშნული დეკლარაციის წარუდგენლობის ყოველი სრული (არასრული) თვისთვის. აღნიშნული ნორმა ითვალიწინებს დეკლარაციის წარდგენაზე ვალდებული პირის მიერ ვალდებულების შეუსრულებლობას. მოცემულ შემთხვევაში საწარმოს შეწყვეტილი ჰქონდა ეკონომიკური საქმიანობა, შესაბამისად მოსარჩელეს არ ეკისრებოდა ნულოვანი საგადასახადო დეკლარაციის საგადასახადო ორგანოში წარდგენის ვალდებულება, ხოლო 2004-2005წწ. ქონების გადასახადი და მასზე დარიცხული საურავი სხვა პერიოდის ქონების გადასახადისა და მასზე დარიცხულ საურავთან ერთად შეტანილია 25.01.06წ. “საგადასახადო მოთხოვნაში”.
საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ ფოთის საქალაქო სასამართლოს მიერ მართებულად იქნა დადგენილი ქონების გადასახადის, ეკონომიკური საქმიანობის გადასახადის, სოციალური გადასახადის, დღგ-ის და მათზე დარიცხული საურავების ოდენობა და აღნიშნულთან დაკავშირებით იზიარებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს სამართლებრივ შეფასებებს, რაც ასევე სრულად იქნა გაზიარებული სააპელაციო სასამართლოს მიერ. საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ კასატორებს, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურს და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის რეგიონალურ ცენტრს ხსენებულ გადასახადებთან დაკავშირებით დასაბუთებული საკასაციო პრეტენზია არ წარმოუდგენიათ, კასატორების წარმომადგენლებმა ვერც საკასაციო პალატის სხდომაზე ვერ მიუთითეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ამ ნაწილში გაუქმების რაიმე სამართლებრივ საფუძვლებზე.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს კასატორ სს “...-ის” მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ 2000-2006წწ. მიწის გადასახადის გადაუხდელობისათვის საწარმოს საურავი არ უნდა დაჰკისრებოდა. საქმეზე დადგენილია, რომ სს “...-ის” ბალანსზე ირიცხება არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების 15014 კვ.მ მიწის ნაკვეთი. 13.06.97წ. საგადასახადო კოდექსის 154.1 მუხლის და 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსის 273-ე მუხლის მე-8 ნაწილის თანახმად, არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწაზე გადასახადის საბაზრო განაკვეთი დგინდება მიწის 1 კვ.მ-ზე ქონების არა უმეტეს 0,24 ლარის ოდენობით, ხოლო 13.06.97წ. საგადასახადო კოდექსის 155-ე მუხლისა და 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსის 274-ე მუხლის მე-5, მე-6, მე-7 ნაწილების თანახმად, არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის გადასახადი გამოიანგარიშება მიწის წლიური საბაზრო განაკვეთის გამრავლებით ტერიტორიულ კოეფიციენტსა და მიწის ფართობზე. მიწის გადასახადის ტერიტორიული კოეფიციენტის დიფერენცირება ხდება ადგილმდებარეობისა და ზონების მიხედვით, ზონის საზღვრების დადგენა და მიწის გადასახადის ტერიტორიული კოეფიციენტის დიფერენცირება ხდება ტერიტორიის ექსპერტული სოციალურ-ეკონომიკური შეფასების საფუძველზე დასახელებული პუნქტის განაშენიანების გეგმის ან სხვა ქალაქმშენებლობითი დოკუმენტის მონაცემთა გათვალისწინებით, რასაც ამტკიცებენ ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოები საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების შესაბამისი სამსახურების წარდგინებით. 13.06.97წ. საგადასახადო კოდექსის 156-ე მუხლის 1-ლი ნაწილისა და 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის მე-9 ნაწილის თანახმად, მიწაზე ქონების გადასახადის გადამხდელების აღრიცხვა და გადასახადის დარიცხვა წარმოებს ყოველწლიურად 1 მარტის მდგომარეობით. 13.06.97წ. საგადასახადო კოდექსის 156.3 და 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსის 275.13 მუხლის მიხედვით, საგადასახადო ორგანოები მიწაზე დარიცხული ქონების გადასახადის შესახებ “საგადასახადო მოთხოვნას" გადამხდელებს გადასახადის გამოანგარიშებისათვის საჭირო ინფორმაციის ჩვენებით აბარებენ საანგარიშო წლის 1 ივნისამდე. 13.06.97წ. საგადასახადო კოდექსის 157.2 მუხლისა და 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსის 275.17 მუხლის თანახმად, არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწაზე ქონების გადასახადი გადაიხდება ორ თანაბარ ნაწილად 15 აგვისტომდე და 15 ნოემბრამდე.
აღნიშნულის გათვალისწინებით საკასაციო სასამართლო იზიარებს კასატორ სს “...-ის" მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ გადასახადის გადამხდელისათვის მიწის გადასახადის საურავის გადახდის ვალდებულება წარმოიშობა საგადასახადო ორგანოსაგან შესაბამისი შეტყობინების მიღების მომენტიდან. მიწაზე ქონების გადასახადის გადახდა არ ითვალისწინებს გადამხდელის მიერ დეკლარაციის წარდგენას, საგადასახადო ორგანოებმა თავად უნდა წარუდგინონ გადამხდელს “საგადასახადო მოთხოვნა”. “საგადასახადო მოთხოვნის” წარუდგენლობის შედეგად გადამხდელისათვის უცნობია, თუ რამდენი აქვს გადასახდელი ამ გადასახადის სახით. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მას უფლება აქვს არ აწარმოოს გადახდები მიწაზე ქონების გადასახადის ანგარიშში “საგადასახადო მოთხოვნის” მიღებამდე. მიწის გადასახადის გადამხდელისათვის “საგადასახადო შეტყობინება" და “საგადასახადო მოთხოვნა" წარმოადგენს საგადასახადო ვალდებულების დამდგენ დოკუმენტს, რომლითაც ცნობილი ხდება გადასახადის გადამხდელისათვის გადასახადის ოდენობა. აღნიშნული დოკუმენტის ჩაუბარებლობა წარმოადგენს მიწის გადასახადზე საურავისაგან გათავისუფლების და არა მიწის გადასახადისაგან გათავისუფლების საფუძველს. საქმის მასალებით არ დასტურდება, რომ მოწინააღმდეგე მხარემ სს “...-ს" 2006 წლამდე გაუგზავნა მიწის გადასახადის შესახებ “საგადასახადო შეტყობინება" და “საგადასახადო მოთხოვნა”. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ 2000-2006წწ. მიწის გადასახადზე საურავი სს “...-ს" არ უნდა დარიცხოდა.
ზემოაღნიშნულთან ერთად საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ ფოთის საქალაქო სასამართლოს 25.02.2000წ. გადახდის ბრძანების თანახმად, სს “...-ს" მიწის გადასახადში ერიცხება 4300 ლარი და საურავი _ 800 ლარი. საქმეზე დადგენილად არის ცნობილი, რომ აღნიშნული გადასახადი სს “...-ს” 2006 წლამდე არ გადაუხდია. ამდენად, 2000 წლის მდგომარეობით სს “...-ის" მიწის გადასახადის დავალიანება შეადგენდა 4300 ლარს. სს “...-თვის” დაკისრებული საურავი, 45 947,43 ლარი, არის არა 2000 წლის 1 იანვრისათვის გადასახდელი 4300 ლარზე, არამედ “საგადასახადო მოთხოვნაში” მითითებული 2000-2006წწ. გადაუხდელი მიწის გადასახადიდან დადგენილი საურავი. სააპელაციო პალატამ ერთის მხრივ უმართებულოდ მიიჩნია საგადასახადო მოთხოვნაში მიწის გადასახადის ძირითადი თანხის (28830 ლ.) მოსარჩელისათვის დაკისრება და გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მოსაზრება იმის შესახებ, რომ მოსარჩელეს უნდა დაეკისროს მიწის გადასახადი 25 920,16 ლ., ხოლო მეორეს მხრივ დააკისრა სს “...-ს” 28 830 ლარიდან გამოანგარიშებული საურავი – 45 947,43 ლარი(ტ. 1, ს.ფ. 8). საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საწარმოს მითითებულ საგადასახადო დავალიანებაზე (4300ლ.) უნდა დაერიცხოს საურავი 2006 წლის 27 თებერვლამდე. საკასაციო პალატაში საქმის განხილვისას მხარეებმა სადავოდ გახადეს 4300 ლარზე 2000 წლიდან 2006 წლის 27 თებერვლამდე დარიცხული საურავის ოდენობა. აღნიშნული ფაქტი უტყუარად არ დასტურდება ასევე საქმეში დაცული სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს ექსპერტის 07.12.06წ. ¹3919/17 დასკვნით. ექსპერტის მიერ მითითებული თანხა, მიწის გადასახადზე დარიცხული საურავი, 24 919.13 ლარი, შეადგენს სს “...-ის” 2000-2005წწ. ყოველწლიურ მიწის გადასახადზე დარიცხული საურავისა და 2000წ. მდგომარეობით არსებული საურავის, 800 ლარის ჯამს. 2000წ. მდგომარეობით არსებულ დავალიანებაზე, 4300 ლარზე დასარიცხი საურავი ექსპერტის მიერ გამოთვლილი არ არის. ამასთან, საურავის გამოსათვლელად ექსპერტის მიერ მითითებულია არა გასულ პერიოდში მოქმედი საურავის განაკვეთები, არამედ სადღეისოდ მოქმედი საურავის ოდენობა _ 0.07 პროცენტი(ტ. I, ს.ფ. 93-105). საურავის ოდენობის დადგენა საქმის ფაქტობრივ გარემოებას განეკუთვნება და ამდენად სცილდება საკასაციო სასამართლოს უფლებამოსილების ფარგლებს, საქმის ხელახალი განხილვის მიზნით სააპელაციო სასამართლოს მიერ საურავის ოდენობა დადგენილი უნდა იქნეს 2005 წლის 1 იანვრამდე მოქმედი საგადასახადო კოდექსის 252.1 მუხლში საურავის განაკვეთის ცვლილების გათვალისწინებით, კერძოდ, 13.07.2000წ., 26.08.03წ. კანონებით შეტანილი ცვლილებების შედეგად, აგრეთვე, 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსის 129.5 მუხლით დადგენილი საურავის განაკვეთების თანახმად.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ფოთის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექციის) საკასაციო საჩივრები უსაფუძვლოა და არ უნდა დაკმაყოფილდეს, სს “...-ის” საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება მიწის გადასახადის საურავის დაკისრების ნაწილში და ამ ნაწილში საქმე ხელახლა განსახილველად უნდა დაუბრუნდეს სააპელაციო სასამართლოს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 390-ე, 399-ე, 410-ე, 412-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის და ფოთის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექციის) საკასაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდეს;
2. სს “...-ის” საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 18.07.07წ. გადაწყვეტილება სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ მიწის გადასახადის საურავის 45 943. 47 ლარის სს “...-თვის” დაკისრების ნაწილში და ამ ნაწილში საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდეს სააპელაციო სასამართლოს. დანარჩენ ნაწილში ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 18.07.07წ. გადაწყვეტილება დარჩეს უცვლელად;
3. სახელმწიფო ბაჟის დაკისრების საკითხი გადაწყდეს საქმეზე არსებითი გადაწყვეტილების მიღებისას;
4. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.