¹ბს-98-98(კ-08) 27 მარტი, 2008 წელი
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:


თავმჯდომარე მაია ვაჩაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: ლევან მურუსიძე
მარიამ ცისკაძე

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 29 ნოემბრის განჩინების გაუქმების თაობაზე.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2007 წლის 1 მაისს შპს “ა.-მ” სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის მიმართ.
მოსარჩელის განმარტებით, 2007 წლის 12 აპრილს მიიღო საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 10 აპრილის ¹162 საგადასახადო მოთხოვნა, რომლითაც შპს “ა.-ს" საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მიხედვით, მომხმარებლებთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოუყენლობისათვის გადასახდელად დაეკისრა ჯარიმა 500 ლარის ოდენობით, რასაც საფუძვლად დაედო საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანება, რომელსაც, თავის მხრივ, საფუძვლად დაედო საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. გორის საგადასახადო ინსპექციის თანამშრომლების მიერ 2007 წლის 5 მარტს შედგენილი საგადასახადო სამართალდარღვევის შესახებ ¹00650 ოქმი. აღნიშნული ბრძანება და საგადასახადო მოთხოვნა მოსარჩელეს ჩაჰბარდა 2007 წლის 12 აპრილს.
მოსარჩელის მტკიცებით, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 10 აპრილის ¹162 საგადასახადო მოთხოვნა და 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანება იყო უკანონო და უნდა გაუქმებულიყო, შესაბამისად, მოპასუხეს უნდა დავალებოდა მისთვის უკანონოდ დარიცხული 500-ლარიანი ჯარიმის გაუქმება და დარიცხვიდან მოხსნა.
მოსარჩელის განმარტებით, იგი ადასტურებდა იმ გარემოებას, რომ შპს “ა.-ის" დისტრიბუტორმა ამავე საზოგადოების ავტომანქანით, გამოწერილი სასაქონლო ზედნადების (¹42623) და ანგარიშ-ფაქტურის (სერია ბბ-01, ¹1537970) საფუძველზე, მიაწოდა საქონელი მომხმარებელს და მიღებულ თანხაზე გამოუწერა სალაროს ორდერი, რა დროსაც არ აწარმოვა სალარო აპარატის ჩეკით ანგარიშსწორება ნაღდი ფულით მიღებულ თანხაზე, მაგრამ მოსარჩელისთვის გაუგებარი იყო, თუ რა სამართალდარღვევა იქნა ჩადენილი ხსენებული ქმედებით, იმის გათვალისწინებით, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 971-ე მუხლის მე-4 ნაწილის “ე” და “ვ” ქვეპუნქტების თანახმად, საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების ვალდებულებისაგან თავისუფლდებოდნენ: პირები, რომლებიც საქონლის/მომსახურების მიწოდებას და ნაღდი ფულის მიღებას ახორციელებდნენ მომხმარებლების ტერიტორიაზე (სახლებში, ორგანიზაციებში, საწარმოებში) _ საქმიანობის ამ ნაწილში, ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტის გაცემის პირობით; პირები, რომლებიც საქონლის/მომსახურების მიწოდებას და ნაღდი ფულის მიღებას ახორციელებდნენ ავტომატიზებული ან მექანიკური მოწყობილობების მეშვეობით _ საქმიანობის ამ ნაწილში. იმავე მუხლის მე-6 ნაწილის მიხედვით, ამ თავისა (თავი XII1 _ მომხმარებელთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენება) და ამ კოდექსის 139-ე მუხლის მიზნებისათვის, მომხმარებლად ჩაითვლებოდა პირი, რომელიც ნაღდი ფულით (სრულად ან ნაწილობრივ) ანაზღაურებდა მისთვის მიწოდებულ/მისაწოდებელ საქონელზე/მომსახურებაზე გადასახდელ თანხას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც თანხა ანაზღაურდებოდა მისთვის გამოწერილი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურების მიხედვით განსაზღვრული საქონლის/მომსახურების ღირებულების დასაფარავად.
მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ “საკონტროლო-სალარო აპარატის ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტების წარმოების და რეგისტრაციის წესების დამტკიცების თაობაზე" საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2006 წლის 27 თებერვლის ¹148 ბრძანების მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის მე-2 წინადადების თანახმად, იმ შემთხვევაში, თუ მიწოდებულ საქონელზე/მომსახურებაზე ხდებოდა საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოწერა, მიმწოდებელი თავისუფლდებოდა, როგორც საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენებისაგან, ასევე ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტის გამოწერის ვალდებულებისაგან.
მოსარჩელის განმარტებით, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანებაში მითითებული იყო, რომ შპს “ა.-მ" (ს/ნ 201953840) დაარღვია საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნები, კერძოდ, შპს “ა.-ის" დისტრიბუტორი (ზ. ლ.-ე) მოსახლეობასთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებას ახორციელებდა საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების გარეშე (სარეალიზაციო საქონელზე გააჩნდა 2007 წლის 5 მარტის ¹1413 ზედნადები). მოსარჩელის მტკიცებით, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანებასა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. გორის საგადასახადო ინსპექციის თანამშრომლების მიერ 2007 წლის 5 მარტს შედგენილ საგადასახადო სამართალდარღვევის შესახებ ¹00650 ოქმში არასწორად იყო მითითებული სასაქონლო ზედნადების ნომერი (მითითებული უნდა ყოფილიყო _ ¹42623). შპს “ა.-მ" მომხმარებელთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას გამოიყენა ისეთი მკაცრი აღრიცხვის დოკუმენტი, როგორიც იყო საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა. უფრო მეტიც, შპს “ა.-ის" მიერ გამოყენებულ იქნა არა მხოლოდ საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა, არამედ ასევე სასაქონლო ზედნადები და სალაროს შემოსავლის ორდერი.
მოსარჩელე აღნიშნავდა, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 10 აპრილის ¹162 საგადასახადო მოთხოვნა და 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანება არ პასუხობდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილ მოთხოვნებს, შესაბამისად, იმავე კოდექსის 45-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, მათ არ შეიძლებოდა ჰქონოდა შესასრულებლად სავალდებული იურიდიული ძალა. აღნიშნული მუხლის თანახმად, საგადასახადო ორგანოს არც ერთ შეტყობინებას არ ჰქონდა სავალდებულო იურიდიული ძალა გადასახადის გადამხდელისათვის/საგადასახადო აგენტისათვის ან სხვა ვალდებული პირისათვის, თუ იგი არ იყო შედგენილი საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წერილობითი ფორმით და ამ კოდექსის 46-ე მუხლით დადგენილი წესით არ ჩაჰბარდებოდა გადასახადის გადამხდელს/საგადასახადო აგენტს ან სხვა ვალდებულ პირს.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელემ მოითხოვა: საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 10 აპრილის ¹162 საგადასახადო მოთხოვნის ბათილად ცნობა; საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანების ბათილად ცნობა; შპს “ა.-ის" გათავისუფლება მასზე უკანონოდ დარიცხული 500-ლარიანი ჯარიმის გადახდისაგან; შპს “ა.-ის" მიერ სახელმწიფო ბაჟის სახით გადახდილი 100 ლარის მის სასარგებლოდ გადახდის მოპასუხისთვის დაკისრება.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 5 ივნისის გადაწყვეტილებით შპს “ა.-ის” სარჩელი დაკმაყოფილდა; სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად, ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები _ 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანება მოსარჩელე შპს ,,ა.-თვის” ჯარიმის თანხის – 500 ლარის დაკისრების თაობაზე და 2007 წლის 10 აპრილის ¹162 საგადასახადო მოთხოვნა გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე 500 ლარის ოდენობით ჯარიმის დარიცხვის მოსარჩელისათვის შეტყობინების და ამ თანხის გადახდის მოთხოვნის თაობაზე; მოპასუხეს – საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციას დაევალა ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის (აქტების) გამოცემა შპს ,,ა.-ის” მიერ საგადასახადო სამართალდარღვევის ჩადენის შესახებ საკითხის გამო, საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოების გამოკვლევისა და შეფასების შედეგად, იმავე გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან ერთი თვის ვადაში; მოპასუხეს – საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციას დაეკისრა სახელმწიფო ბაჟის _ 100 ლარის გადახდა მოსარჩელის _ შპს “ა.-ის” სასარგებლოდ.
საქალაქო სასამართლომ საქმის მასალების მიხედვით, დადგენილად მიიჩნია, რომ 2007 წლის 5 მარტს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ქ. გორის საგადასახადო ინსპექციის თანამშრომლების მიერ შედგენილ იქნა საგადასახადო სამართალდარღვევის შესახებ ¹00650 ოქმი, რომლის მიხედვითაც, შპს “ა.-ის" დისტრიბუტორი (ზ. ლ.-ე) მოსახლეობასთან ანგარიშსწორებას ახორციელებდა საკონტროლო-სალარო აპარატის გარეშე. შპს “ა.-ის" მიერ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოწერილ იქნა საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა _ სერია ბბ-01, ¹1537970, ასევე სასაქონლო ზედნადები ¹42623 და სალაროს შემოსავლის ორდერი. “საგადასახადო სამართალდარღვევის შესახებ" საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანების შესაბამისად, შპს “ა.-ს" საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მიხედვით, პასუხისმგებლობის ზომად სანქციის სახით დაეკისრა ჯარიმა _ 500 ლარი. აღნიშნული ბრძანება გამოცემულ იქნა 2007 წლის 5 მარტის საგადასახადო სამართალდარღვევის შესახებ ზემოხსენებული ¹00650 ოქმის საფუძველზე. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის 2007 წლის 10 აპრილის ¹162 საგადასახადო მოთხოვნით მოსარჩელეს _ შპს “ა.-ს" ეცნობა, რომ მისი პირადი აღრიცხვის ბარათზე განხორციელდა ფინანსური სანქციის _ 500 ლარის ჯარიმის დარიცხვა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული სამართალდარღვევის ჩადენისათვის. იმავე საგადასახადო მოთხოვნით, შპს “ა.-ს" ეცნობა მითითებული თანხის გადახდის თაობაზე, აგრეთვე _ ამ თანხის გადაუხდელობის შედეგები. ხსენებულ საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმში არ იყო მითითებული საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის ნაწილზე, მაშინ, როდესაც აღნიშნული მუხლი შედგებოდა 13 ნაწილისაგან და მისი თითოეული ნაწილი ითვალისწინებდა საგადასახადო გადაცდომის სხვადასხვა სახესა და მათ შესაბამის სანქციებს. მოპასუხის ორივე ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტში _ 2007 წლის 3 აპრილის ¹291 ბრძანებასა და 2007 წლის 10 აპრილის ¹162 საგადასახადო მოთხოვნაში შპს “ა.-ის" გადაცდომის (ქმედების) მაკვალიფიცირებელ ნორმად მითითებული იყო საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-4 ნაწილი, ხოლო უშუალოდ გადაცდომის (საგადასახადო სამართალდარღვევის) შინაარსი გადმოცემული იყო 2007 წლის 5 მარტის ¹00650 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმში.
საქალაქო სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქმის მასალებით (საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმით) დადგენილი იყო და მხარეებიც სადავოდ არ ხდიდნენ იმ გარემოებას, რომ შპს “ა.-ის" დისტრიბუტორმა კონკრეტულ შემთხვევაში, მომხმარებელთან ნაღდი ფულადი ანგარიშსწორებისას არ გამოიყენა საკონტროლო-სალარო აპარატი.
საქალაქო სასამართლომ მიუთითა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 971-ე მუხლის მეოთხე ნაწილის “ე" ქვეპუნქტზე, რომლის შესაბამისად, საკონტროლო სალარო აპარატის გამოყენების ვალდებულებისაგან თავისუფლდებოდნენ პირები, რომლებიც საქონლის/მომსახურების მიწოდებას და ნაღდი ფულის მიღებას ახორციელებდნენ მომხმარებლის ტერიტორიაზე (სახლებში, ორგანიზაციებში, საწარმოებში) _ საქმიანობის ამ ნაწილში, ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტის გაცემის პირობით. იმავე მუხლის მე-6 ნაწილის თანახმად, ამ თავისა (თავი XII1 _ მომხმარებელთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენება) და ამ კოდექსის 139-ე მუხლის მიზნებისათვის, მომხმარებლად ჩაითვლებოდა პირი, რომელიც ნაღდი ფულით (სრულად ან ნაწილობრივ) ანაზღაურებდა მისთვის მიწოდებულ/მისაწოდებელ საქონელზე/მომსახურებაზე გადასახდელ თანხას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც თანხა ანაზღაურდებოდა მისთვის გამოწერილი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურების მიხედვით განსაზღვრული საქონლის/მომსახურების ღირებულების დასაფარავად. “საკონტროლო-სალარო აპარატის ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტების წარმოების და რეგისტრაციის წესების დამტკიცების თაობაზე" საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2006 წლის 27 თებერვლის ¹148 ბრძანების მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის მე-2 წინადადების თანახმად, იმ შემთხვევაში, თუ მიწოდებულ საქონელზე/მომსახურებაზე ხდებოდა საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოწერა, მიმწოდებელი თავისუფლდებოდა, როგორც საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენებისაგან, ასევე ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტების გამოწერის ვალდებულებისაგან.
საქალაქო სასამართლომ გაიზიარა მოპასუხის წარმომადგენლის მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ მოცემულ შემთხვევაში საუბარი იყო იმაზე, რომ გადამხდელები საქმიანობის ამ კონკრეტულ ნაწილში თავისუფლდებოდნენ საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების ვალდებულებისაგან გარკვეული პირობით _ ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტის გაცემის პირობით და არა საერთოდ. რაც შეეხებოდა სალაროს შემოსავლის ორდერს, იგი არ წარმოადგენდა ჩეკთან გათანაბრებულ დოკუმენტს, რისი გამოყენების ვალდებულებაც ჰქონდა შპს “ა.-ს". საქალაქო სასამართლომ ასევე გაიზიარა მოპასუხის წარმომადგენლის მოსაზრება იმასთან დაკავშირებით, რომ სადავო არ იყო ის ფაქტი, რომ “დისტრიბუტორმა" (ამ შემთხვევაში, შპს “ა.-მ") მომხმარებელს მიაწოდა საქონელი მისსავე ტერიტორიაზე და იქვე მიიღო ფული, შესაბამისად, გამოწერილ იქნა სალაროს შემოსავლის ორდერი, რომელიც ადასტურებდა ნაღდი ფულის მიღების ფაქტს და იგი საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის 1999 წლის 31 დეკემბრის ¹328 ბრძანებით დამტკიცებული “სალაროს მეურნეობის შესახებ" დებულების მიხედვით, წარმოადგენდა სწორედ ჩეკთან გათანაბრებულ დოკუმენტს, მაგრამ აღნიშნული დებულება ვრცელდებოდა საქართველოს სამოქალაქო კოდექსით განსაზღვრულ იურიდიულ პირებზე, სამინისტროებზე, სახელმწიფო დეპარტამენტებსა და სხვა სახელმწიფო უწყებებზე, ორგანიზაციულ წარმონაქმნებზე, რომლებიც არ იყვნენ იურიდიული პირები, აგრეთვე _ ინდივიდუალურ მეწარმეებზე, რომელთა სამეურნეო წლის ამონაგები აღემატებოდა ორმოც ათას ლარს, რაც თავისთავად, ვერ შეეხებოდა შპს “ა.-ს".
საქალაქო სასამართლომ აღნიშნა, რომ იმავე დროს სალაროს შემოსავლის ორდერი წარმოადგენდა არა ჩეკთან გათანაბრებულ დოკუმენტს, არამედ, როგორც “საკონტროლო-სალარო აპარატის ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტების წარმოებისა და რეგისტრაციის წესების დამტკიცების თაობაზე" საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2006 წლის 27 თებერვლის ¹148 ბრძანებით იყო განსაზღვრული, დღის განმავლობაში ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტების მიხედვით, გამოიწერებოდა ერთი შემოსავლის ორდერი. ხსენებული ბრძანების სათაურიდანაც კარგად ჩანდა, რომ იგი არეგულირებდა ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტების წარმოებისა და რეგისტრაციის წესებს. ამასთან, შპს “ა.-ის" მიერ კონკრეტულ სამართალდარღვევის ფაქტთან დაკავშირებით გამოწერილი ანგარიშ-ფაქტურა არ შეიძლებოდა ჩათვლილიყო საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოცემის დამადასტურებელ დოკუმენტად.
საქალაქო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ ანგარიშ-ფაქტურა, რომელიც შპს “ა.-ის" მიერ იყო გამოწერილი საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი ანგარიშ-ფაქტურის შევსების წესის შესაბამისად, არ იყო შედგენილი იმავე კოდექსით საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის შედგენისათვის გათვალისწინებული წესით, რადგან გაუგებარი იყო, თუ რა საქონელი იქნა მიწოდებული, რა რაოდენობით, რასაც ანგარიშ-ფაქტურის შევსების წესი ითვალისწინებდა. ხსენებულ ანგარიშ-ფაქტურას მხოლოდ მიწერილი ჰქონდა თანხა. ამდენად, კონკრეტულ შემთხვევაში, შპს “ა.-ის" მხრიდან ადგილი არ ჰქონია საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოყენების ფაქტს. ამასთან ერთად, 2007 წლის 5 მარტის საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმში სამართალდარღვევის არსი გადმოცემულ იქნა არასწორად, ზერელედ, მითითებულ დროსა და მითითებულ ადგილზე რეალურად მომხდარი გადაცდომის არაადეკვატურად. აღნიშნულის გამო, აუცილებელი იყო საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის პირველი და მე-4 ნაწილების შინაარსის გაანალიზება მათი ერთმანეთისაგან გამიჯვნის მიზნით, კერძოდ, ხსენებული კოდექსის 139-ე მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილი იყო, რომ მომხმარებელთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას საკონტროლო-სალარო აპარატის გარეშე მუშაობა, თუ ასეთი ვალდებულება დადგენილი იყო ამ კოდექსით, იწვევდა დაჯარიმებას 500 ლარის ოდენობით. იმავე კოდექსის 139-ე მუხლის მე-4 ნაწილით კი დადგენილი იყო, რომ მომხმარებელთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოუყენებლობა იწვევდა დაჯარიმებას 500 ლარის ოდენობით.
საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ იმისთვის, რომ გამიჯნულიყო და ერთმანეთისაგან ყოფილიყო განსხვავებული საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის პირველი და მე-4 ნაწილებით გათვალისწინებული გადაცდომის (საგადასახადო სამართალდარღვევების) სახეები, მხედველობაში უნდა ყოფილიყო მიღებული საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2006 წლის 10 მარტის ¹186 ბრძანებით დამტკიცებული “საკონტროლო-სალარო აპარატების ექსპლუატაციის (გამოყენების) წესებისა და სალაროს ჩეკში შესატანი აუცილებელი რეკვიზიტების" დებულებანი, კერძოდ, ამ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის მე-3 მუხლის მე-3 პუნქტით დადგენილი იყო, რომ გადასახადის გადამხდელის ობიექტის ფუნქციონირება საკონტროლო-სალარო აპარატის გარეშე, მოიცავდა ისეთ შემთხვევებს, როდესაც არსებობდა შემდეგი პირობებიდან ერთ-ერთი: ა) გადასახადის გადამხდელს თავის მფლობელობაში არ გააჩნდა საკონტროლო-სალარო აპარატი; ბ) გადასახადის გადამხდელს გააჩნდა საკონტროლო-სალარო აპარატი, მაგრამ ის არ იყო რეგისტრირებული შესაბამის საგადასახადო ინსპექციაში; გ) საკონტროლო-სალარო აპარატი რეგისტრირებული იყო საგადასახადო ინსპექციაში, მაგრამ აღნიშნული მოდელი ამოღებული იყო სახელმწიფო რეესტრიდან და გასული იყო მისი გამოყენებისათვის დაშვებული კანონმდებლობით დადგენილი ვადა; დ) საკონტროლო-სალარო აპარატზე არ იყო ჩართული ფისკალური მეხსიერება და მომხმარებელთან ნაღდი ფულადი ანგარიშსწორება ხდებოდა არაფისკალური რეჟიმით (139-ე მუხლის პირველი ნაწილი). იმავე მუხლის მე-4 პუნქტით დადგენილი იყო, რომ საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოუყენებლობა გულისხმობდა იმ შემთხვევას, როდესაც გადასახადის გადამხდელს გააჩნდა საგადასახადო ორგანოში რეგისტრირებული აპარატი, რომელიც შეტანილი იყო სახელმწიფო რეესტრში, აპარატზე ჩართული იყო ფისკალური მეხსიერება, მაგრამ მომხმარებელთან ნაღდი ფულადი ანგარიშსწორებისას არ ხდებოდა ვაჭრობის/მომსახურების ყველა ოპერაციაზე აპარატის გამოყენება, რაც თავის მხრივ, მოიცავდა იმ მომენტს, რომ მომხმარებლისაგან ყოველი ფულის მიღებაზე საკონტროლო-სალარო აპარატში ამორტყმული ყოფილიყო ერთი სალაროს ქვითარი (ჩეკი) (139-ე მუხლის მე-4 ნაწილი). ამდენად, “საკონტროლო-სალარო აპარატების ექსპლუატაციის (გამოყენების) წესებისა და სალაროს ჩეკში შესატანი აუცილებელი რეკვიზიტების" მე-3 მუხლის მე-3 და მე-4 პუნქტების ანალიზი ცხადყოფდა, რომ მათი მეშვეობით განხორციელდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის პირველ და მე-4 ნაწილებში გადმოცემულ საგადასახადო სამართალდარღვევათა სახეების შინაარსის დაკონკრეტება და განვრცობა მათი ერთმანეთში აღრევის თავიდან აცილებისა და ერთმანეთისაგან გამიჯვნის მიზნით.
საქალაქო სასამართლომ ასევე მიიჩნია, რომ, თუკი სამართალდარღვევის ოქმის შემდგენმა იმავე ოქმის შედგენის დროს ვერ დაინახა საკონტროლო-სალარო აპარატი და ჩათვალა, რომ მეწარმე სუბიექტს საერთოდ არ გააჩნდა აღნიშნული აპარატი (მომხმარებელთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას მუშაობდა საკონტროლო-სალარო აპარატის გარეშე), იგი ვალდებული იყო, ხსენებულ ოქმში დაწვრილებით და ზუსტად გადმოეცა სამართალდარღვევის არსი. მას აღნიშნული ვალდებულება ეკისრებოდა “საკონტროლო-სალარო აპარატების ექსპლუატაციის (გამოყენების) წესებისა და სალაროს ჩეკში შესატანი აუცილებელი რეკვიზიტების" მე-3 მუხლის მე-3 პუნქტით, რომელიც ითვალისწინებდა უშუალოდ ამ გადაცდომის (მომხმარებელთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას საკონტროლო-სალარო აპარატის გარეშე მუშაობა) ოთხ ზემოთ მითითებულ განსხვავებულ სახეს, ხოლო, თუ ოქმის შედგენის დროს ინსპექტორებმა ჩათვალეს, რომ შპს “ა.-ს", მოცემულ შემთხვევაში, მის დისტრიბუტორს, არ გააჩნდა საკონტროლო-სალარო აპარატი, მათ, გარდა სამართლის ნორმის შესაბამისი ნაწილისა, უნდა მიეთითებინათ ასევე, თუ კონკრეტულად, რაში გამოიხატებოდა მომხმარებელთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას საკონტროლო-სალარო აპარატის გარეშე მუშაობა, რადგან “საკონტროლო-სალარო აპარატების ექსპლუატაციის (გამოყენების) წესებისა და სალაროს ჩეკში შესატანი აუცილებელი რეკვიზიტების" მე-3 მუხლის მე-3 პუნქტიდან გამომდინარე, უნდა გარკვეულიყო, საერთოდ არ გააჩნდა შპს “ა.-ის" დისტრიბუტორს საკონტროლო-სალარო აპარატი თუ გააჩნდა, მაგრამ იგი არ იყო რეგისტრირებული საგადასახადო ინსპექციაში ან მასზე (აპარატზე) არ იყო ჩართული ფისკალური მეხსიერება, ან აპარატის მოდელი საერთოდ ამოღებული იყო ხმარებიდან.
საქალაქო სასამართლომ აღნიშნა, რომ საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმი იყო პირველადი წერილობითი დოკუმენტი, რომელშიც ფიქსირდებოდა საგადასახადო სამართალდარღვევის ფაქტი, რომლის გამოც მომავალში პირის მიმართ შესაძლებელი იყო გამოყენებული ყოფილიყო კანონით დადგენილი სანქცია. სანქციის გამოყენების საკითხს წყვეტდა უფლებამოსილი პირი _ საგადასახადო ინსპექციის უფროსი/მოადგილე, რომელსაც უნდა ემოქმედა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 127-ე მუხლით დადგენილი წესების შესაბამისად, კერძოდ, ხსენებული მუხლის მე-9 ნაწილით დადგენილი იყო, რომ საგადასახადო სამართალდარღვევის საქმის განსახილველად მომზადებისას ინსპექციის უფროსი/მოადგილე წყვეტდა შემდეგ საკითხებს: ა) განეკუთვნებოდა თუ არა მის კომპეტენციას აღნიშნული საქმის განხილვა; ბ) სწორად იყო თუ არა შედგენილი ოქმი და საგადასახადო სამართალდარღვევის საქმის სხვა მასალები; გ) გამოთხოვილი იყო თუ არა საჭირო დამატებითი მასალა. იმავე მუხლის მე-10 ნაწილით დადგენილი იყო, რომ საგადასახადო ინსპექციის უფროსი/მოადგილე საგადასახადო სამართალდარღვევის საქმის განხილვისას ვალდებული იყო დაედგინა: ა) ჩადენილი იყო თუ არა სამართალდარღვევა; ბ) ბრალეული იყო თუ არა პირი მის ჩადენაში; გ) ექვემდებარებოდა თუ არა პირი ამ კოდექსით განსაზღვრულ პასუხისმგებლობას. ამდენად, სადავო ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების გამოცემამდე, მოპასუხეს უნდა შეემოწმებინა 2007 წლის 5 მარტის საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის სისწორე და გამოეთხოვა (მოეპოვებინა) შპს ,,ა.-ის” შესახებ საჭირო დამატებითი მასალა (ინფორმაცია), რაც ნათელს მოჰფენდა ჩადენილი სამართალდარღვევის არსს, მით უმეტეს, რომ ხსენებული სამართალდარღვევის ოქმი იმდენად არასრული და არაზუსტი იყო, რომ მხოლოდ მასზე დაყრდნობით საგადასახადო ინსპექციის უფროსი (მოადგილე) ვერ მიიღებდა სწორ გადაწყვეტილებას. მასაც, ისევე, როგორც იმავე ოქმის შემდგენს, ევალებოდა კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის – საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2006 წლის 10 მარტის ¹186 ბრძანებით დამტკიცებული ,,საკონტროლო-სალარო აპარატების ექსპლუატაციის (გამოყენების) წესებისა და სალაროს ჩეკში შესატანი აუცილებელი რეკვიზიტების” მე-3 მუხლის მე-3 და მე-4 პუნქტების დებულებათა გათვალისწინება და იმის გამორკვევა, ნამდვილად იქნა თუ არა ჩადენილი შპს ,,ა.-ის” დისტრიბუტორის მიერ საგადასახადო სამართალდარღვევა.
ამდენად, საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ ზემოხსენებულ სამართალდარღვევის ოქმში სრულყოფილად არ იყო მითითებული გადაცდომის არსი და შესაბამისად, მასში აღწერილი გადაცდომის ადეკვატური სამართლის ნორმის – საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის შესაბამისი ნაწილი. მას შემდეგ, რაც საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის უფროსის მოადგილე გაეცნო იმავე სამართალდარღვევის ოქმს, საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე, მას უნდა გამოერკვია ,,საკონტროლო-სალარო აპარატების ექსპლუატაციის (გამოყენების) წესებისა და სალაროს ჩეკში შესატანი აუცილებელი რეკვიზიტების” მე-3 მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული გადაცდომებიდან რომელს ჰქონდა ადგილი შპს ,,ა.-ის” დისტრიბუტორის შემთხვევაში.
საქალაქო სასამართლომ განმარტა, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 127-ე მუხლის მე-9-11 ნაწილები მოპასუხეს ავალდებულებდა, საგადასახადო სამართალდარღვევის გამო, ფინანსური სანქციის დაკისრების შესახებ საკითხის გადაწყვეტისას, სრულყოფილად გამოეკვლია კონკრეტულ საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოება. ამ შემთხვევაში, საკითხი უნდა გადაწყვეტილიყო საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოების შესწავლისა და სრულყოფილად გამოკვლევის შედეგად. მიუხედავად აღნიშნული მუხლით, აგრეთვე, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 96-97-ე მუხლებით დაკისრებული ვალდებულებისა, მოპასუხემ მისთვის წარდგენილი ფაქტობრივი გარემოებების შესაბამისი სამართლებრივი შეფასებისა და გადამოწმების, სხვა დამატებითი ფაქტობრივი გარემოებებისა და მტკიცებულებების მოპოვების გარეშე მიიღო კანონშეუსაბამო გადაწყვეტილება. მოპასუხეს უნდა გამოერკვია, იმავე საგადასახადო ინპექციაში შპს ,,ა.-ის” სახელზე იყო თუ არა რეგისტრირებული საკონტროლო-სალარო აპარატი, იყო თუ არა იგი რეგისტრირებული საგადასახადო ინსპექციაში, ან იყო თუ არა მოცემულ შემთხვევაში, შპს ,,ა.-ის” დისტრიბუტორის მხრიდან საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების ვალდებულება. თუ შპს ,,ა.-ის” დისტრიბუტორის შემთხვევაში, სახეზე იყო ,,საკონტროლო-სალარო აპარატების ექსპლუატაციის (გამოყენების) წესებისა და სალაროს ჩეკში შესატანი აუცილებელი რეკვიზიტების” მე-3 მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული ოთხი სახის გადაცდომიდან რომელიმე მათგანის ნიშნები, უდავო იყო, რომ მოსარჩელეს ფინანსური სანქცია უნდა დაკისრებოდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული სამართალდარღვევისათვის.
საქალაქო სასამართლომ ასევე განმარტა, რომ მოცემულ შემთხვევაში გამოყენებული უნდა ყოფილიყო საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-601 მუხლის პირველი ნაწილი, რომელიც ადგენდა, რომ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბათილი იყო, თუ იგი ეწინააღმდეგებოდა კანონს ან არსებითად იყო დარღვეული მისი მომზადების ან გამოცემის კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები. იმავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მომზადების ან გამოცემის წესის არსებით დარღვევად ჩაითვლებოდა კანონის ისეთი დარღვევა, რომლის არარსებობის შემთხვევაში, მოცემულ საკითხზე მიღებული იქნებოდა სხვაგვარი გადაწყვეტილება. მოპასუხეს რომ სრულყოფილად გამოეკვლია კონკრეტულ საქმესთან დაკავშირებული ყველა ფაქტობრივი გარემოება, შესაძლებელი იყო მას მიეღო სხვაგვარი გადაწყვეტილება – შპს ,,ა.-თვის” დაეკისრებინა ფინანსური სანქცია, მაგრამ სხვა სახის და შანაარსის გადაცდომისათვის. საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილით დადგენილი იყო, რომ თუ სასამართლო მიიჩნევდა, რომ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემული იყო საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების გარეშე, იგი უფლებამოსილი იყო, სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად, ბათილად ეცნო ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი და დაევალებინა ადმინისტრაციული ორგანოსთვის, ამ გარემოებათა გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ, გამოეცა ახალი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი.
საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ ზემოაღნიშნულ სამართლის ნორმებზე დაყრდნობით, სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად, ბათილად უნდა ყოფილიყო ცნობილი სადავო ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები და მოპასუხეს დავალებოდა, გამოეცა ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი იმის შესახებ, ჩაიდინა თუ არა 2007 წლის 5 მარტს შპს “ა.-ის” დისტრიბუტორმა საგადასახადო სამართალდარღვევა და თუ ჩაიდინა, რაში გამოიხატა იგი, ასეთის დადგენის შემთხვევაში კი გადაეწყვიტა მოსარჩელის, როგორც გადასახადის გადამხდელის, პასუხისმგებლობის საკითხი იმ პროცედურის დაცვით, რომელიც დადგენილი იყო საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 127-ე მუხლით, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2006 წლის 27 თებერვლის ¹145 ბრძანებით დამტკიცებული ,,საგადასახადო ორგანოების მიერ საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების წესების დაცვაზე კონტროლის პროცედურების შესახებ ინსტრუქციის” მე-4-6 მუხლებით, ასევე საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 72-102-ე მუხლებით.
საქალაქო სასამართლომ განმარტა, რომ სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობის პირობებში, მოპასუხე მხარეს წარმოეშობოდა ვალდებულება, ხელახლა შეესწავლა და გამოეკვლია 2007 წლის 5 მარტს ქ. დუშეთში გამოვლენილი გადაცდომის საკითხი. საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმში სამართალდარღვევის არსის არასრულყოფილი ან არასწორი აღწერა, აგრეთვე, იმავე ოქმში სამართლის ნორმაზე მიუთითებლობა არ ნიშნავდა, რომ სამართალდარღვევას ადგილი არ ჰქონდა, მით უმეტეს, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 127-ე მუხლის მე-11 ნაწილის ,,ე” ქვეპუნქტის თანახმად, ინსპექციის უფროსი/მოადგილე უფლებამოსილი იყო ბრძანების გამოცემისას მოეხდინა საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმში არასწორად მითითებული სამართლის ნორმის კორექტირება. ამდენად, მოპასუხეს გააჩნდა ყველა საჭირო მექანიზმი იმისათვის, რომ იმავე ოქმიდან გამომდინარე, სრულყოფილად გამოეკვლია ამ კონკრეტული საქმის ყველა ფაქტობრივი გარემოება და მიეღო სწორი გადაწყვეტილება, კერძოდ, მოპასუხეს უნდა გამოერკვია, ჩადენილ იქნა თუ არა შპს ,,ა.-ის” მიერ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 139-ე მუხლის მე-4 ნაწილით და იმავე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული სამართალდარღვევა.
საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ, რაც შეეხებოდა მოსარჩელის მოთხოვნას, შპს ,,ა.-თვის” უკანონოდ დარიცხული 500-ლარიანი ჯარიმის გადახდისაგან გათავისუფლების თაობაზე, სასამართლო იმ ეტაპზე მოკლებული იყო შესაძლებლობას, ემსჯელა ამ მოთხოვნაზე იმის გამო, რომ მის მიერ ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა სარჩელი – სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად, ბათილად იქნა ცნობილი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები, რომელთა საფუძველზეც შპს ,,ა.-ს” დაეკისრა 500 ლარის ოდენობით ჯარიმის გადახდა. ამდენად, მოსარჩელის სასარჩელო მოთხოვნის _ შპს ,,ა.-თვის” უკანონოდ დარიცხული 500-ლარიანი ჯარიმის გადახდისაგან გათავისუფლების საკითხი საბოლოოდ გადაწყდებოდა სადავო ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების კანონიერების საკითხის გადაწყვეტის შემდეგ.
საქალაქო სასამართლომ ასევე მიიჩნია, რომ სასამართლო ხარჯების საკითხი უნდა გადაწყვეტილიყო შემდეგნაირად: დადგენილი იყო, რომ მოსარჩელე შპს “ა.-მ” სარჩელის აღძვრისას სახელმწიფო ბაჟის სახით, გადაიხადა 100 ლარი. სარჩელის დაკმაყოფილების პირობებში, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 53-ე მუხლის თანახმად, მოპასუხეს _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციას უნდა დაკისრებოდა სახელმწიფო ბაჟის _ 100 ლარის გადახდა მოსარჩელის სასარგებლოდ.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 5 ივნისის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციამ სასამართლო ხარჯების საკითხის გადაწყვეტის, კერძოდ, მოსარჩელე შპს “ა.-ის” სასარგებლოდ ამავე ინსპექციისათვის სახელმწიფო ბაჟის _ 100 ლარის გადახდის დაკისრების ნაწილში და მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების ნაწილობრივ, აღნიშნულ ნაწილში გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით მისთვის ხსენებული თანხის დაკისრებაზე უარის თქმა.
აპელანტმა განმარტა, რომ “სახელმწიფო ბაჟის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ლ” ქვეპუნქტის თანახმად, საერთო სასამართლოებში განსახილველ საქმეებზე სახელმწიფო ბაჟის გადახდისაგან თავისუფლდებოდნენ სახელმწიფო საფინანსო-საკრედიტო, საგადასახადო, საბაჟო და სხვა მაკონტროლებელი ორგანოები, როგორც მოსარჩელეები ან მოპასუხეები _ სარჩელზე გადასახადების, მოსაკრებლების, სახელმწიფო ბაჟისა და სხვა აუცილებელი გადასახდელების ბიუჯეტში გადახდისა და ბიუჯეტიდან თანხების დაბრუნების შესახებ, აგრეთვე, განსაკუთრებული წარმოების საქმეებზე. აპელანტმა მიუთითა სააპელაციო სასამართლოს კონკრეტულ გადაწყვეტილებაზე (საქმე ¹3ბ/1452.06), რომელშიც აღნიშნული იყო, რომ სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა აპელანტების მოთხოვნა სახელმწიფო ბაჟის დაკისრების ნაწილში გადაწყვეტილების გაუქმების თაობაზე და მიიჩნია, რომ ,,სახელმწიფო ბაჟის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ლ” ქვეპუნქტის თანახმად, საერთო სასამართლოებში განსახილველ საქმეებზე სახელმწიფო ბაჟის გადახდისაგან თავისუფლდებოდნენ საგადასახადო ორგანოები, როგორც მოპასუხეები _ სარჩელზე გადასახადების ბიუჯეტში გადახდის შესახებ. აქედან გამომდინარე, აპელანტის მტკიცებით, გასაჩივრებული გადაწყვეტილება ამ ნაწილში იყო უკანონო და უნდა გაუქმებულიყო.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 29 ნოემბრის განჩინებით საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2007 წლის 5 ივნისის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 390-ე მუხლის მე-3 ნაწილის ,,გ” ქვეპუნქტის შესაბამისად, გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასკვნები სასამართლო ხარჯების განაწილების საკითხთან დაკავშირებით და დამატებით მიუთითა, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის თანახმად, ეს კოდექსი განსაზღვრავდა საქართველოს საერთო სასამართლოების მიერ ადმინისტრაციული საქმეების განხილვისა და გადაწყვეტის საპროცესო წესებს. თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ იყო დადგენილი, ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში გამოიყენებოდა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის დებულებანი.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა აპელანტის მოსაზრება “სახელმწიფო ბაჟის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ლ” ქვეპუნქტის მოცემულ შემთხვევაში გამოყენების თაობაზე და მიუთითა, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 53-ე მუხლის თანახმად, იმ მხარის მიერ გაღებული ხარჯების გადახდა, რომლის სასარგებლოდაც იქნა გამოტანილი გადაწყვეტილება, ეკისრებოდა მეორე მხარეს, თუნდაც ეს მხარე გათავისუფლებული ყოფილიყო სახელმწიფო ბიუჯეტში სასამართლო ხარჯების გადახდისაგან. მართალია, ,,სახელმწიფო ბაჟის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ლ” ქვეპუნქტის თანახმად, საერთო სასამართლოებში განსახილველ საქმეებზე სახელმწიფო ბაჟის გადახდისაგან თავისუფლდებოდნენ სახელმწიფო საფინანსო-საკრედიტო, საგადასახადო, საბაჟო და სხვა მაკონტროლებელი ორგანოები, როგორც მოსარჩელეები ან მოპასუხეები _ სარჩელზე გადასახადების, მოსაკრებლების, სახელმწიფო ბაჟისა და სხვა აუცილებელი გადასახადების ბიუჯეტში გადახდისა და ბიუჯეტიდან თანხების დაბრუნების შესახებ, აგრეთვე, განსაკუთრებული წარმოების საქმეებზე, მაგრამ ამ შემთხვევაში, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 53-ე მუხლი წარმოადგენდა სპეციალურ ნორმას მხარის მიერ სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ გადასახდელ ხარჯებთან მიმართებაში და იგი მართებულად გამოიყენა პირველი ინსტანციის სასამართლომ.
სააპელაციო სასამართლომ ასევე მიუთითა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-10 მუხლის მე-2 ნაწილზე, რომლის თანახმადაც, ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საქმის გარემოებების სათანადო გამოკვლევის გარეშე გამოცემის შემთხვევაში, ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებული იყო, აენაზღაურებინა პროცესის ხარჯები.
სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ პირველი ინსტანციის სასამართლომ სადავო საკითხის გადაწყვეტისას გამოიყენა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის მე-4 ნაწილი და მიიჩნია, რომ გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები გამოცემული იყო საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების გარეშე. ამასთან, საგულისხმო იყო ის გარემოებაც, რომ მოსარჩელემ სასარჩელო განცხადებით მოითხოვა მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის გადახდის მოპასუხისთვის დაკისრება.
სააპელაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 377-ე მუხლით და მიიჩნია, რომ სააპელაციო საჩივარში მითითებული გარემოებები არ ქმნიდა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-394-ე მუხლებით გათვალისწინებულ შემადგენლობას, შესაბამისად, არ არსებობდა საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრებულ ნაწილში გაუქმებისა და სააპელაციო საჩივრის დაკმაყოფილების პროცესუალურ-სამართლებრივი საფუძვლები.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 29 ნოემბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციამ, რომელმაც მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ამავე ინსპექციისათვის მოსარჩელე შპს “ა.-ის” სასარგებლოდ სახელმწიფო ბაჟის _ 100 ლარის გადახდის დაკისრებაზე უარის თქმა.
კასატორის განმარტებით, იგი არ იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებას, რომ, მიუხედავად ,,სახელმწიფო ბაჟის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ლ” ქვეპუნქტისა, მოცემულ შემთხვევაში საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 53-ე მუხლი წარმოადგენს სპეციალურ ნორმას. კასატორი აღნიშნავს, რომ ამ საქმის განხილვა ხდება ადმინისტრაციული წესით, მხარეს წარმოადგენს ადმინისტრაციული ორგანო _ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექცია და არა კერძო პირები ან მოქალაქეები. სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით განსახილველ საქმეებზე მოსარჩელეების სახელმწიფო ბაჟის გადახდისაგან გათავისუფლება უმეტესწილად ხდება სასამართლოს გადაწყვეტილების შესაბამისად. ამიტომაც მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 53-ე მუხლი, რომ იმ მხარის მიერ გაღებული ხარჯების გადახდა, რომლის სასარგებლოდაც იქნა გამოტანილი გადაწყვეტილება, ეკისრება მეორე მხარეს.
აქედან გამომდინარე, კასატორი მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არ გამოიყენა კანონი, რომელიც უნდა გამოეყენებინა, ანუ ,,სახელმწიფო ბაჟის შესახებ” საქართველოს კანონი, რომლის შესაბამისი ნორმაც წარმოადგენს სპეციალურ ნორმას ამ საქმეზე. კასატორი საკასაციო საჩივარშიც მიუთითებს სააპელაციო სასამართლოს კონკრეტულ გადაწყვეტილებაზე (საქმე ¹3ბ/1452.06), რომლითაც სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა აპელანტების მოთხოვნა სახელმწიფო ბაჟის დაკისრების ნაწილში გადაწყვეტილების გაუქმების თაობაზე და მიიჩნია, რომ ,,სახელმწიფო ბაჟის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ლ” ქვეპუნქტის თანახმად, საერთო სასამართლოებში განსახილველ საქმეებზე სახელმწიფო ბაჟის გადახდისაგან თავისუფლდებოდნენ საგადასახადო ორგანოები, როგორც მოპასუხეები _ სარჩელზე გადასახადების ბიუჯეტში გადახდის შესახებ. აქედან გამომდინარე, კასატორის მოსაზრებით, გასაჩივრებული განჩინება უკანონოა და უნდა გაუქმდეს.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2008 წლის 4 თებერვლის განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივარი; მხარეებს მიეცათ უფლება, 2008 წლის 4 თებერვლის განჩინების ჩაბარებიდან 14 დღის ვადაში წარმოედგინათ მოსაზრება, თუ რამდენად იყო დასაშვები განსახილველად საკასაციო საჩივარი საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით; საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული დასაშვებობის შემოწმება განისაზღვრა 2008 წლის 27 მარტამდე.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის განსახილველად დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, როგორიცაა: ა) საქმე მნიშვნელოვანია სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის; ბ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; გ) სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე განხილულია მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევით და არსებობს ვარაუდი, რომ მას შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
კასატორი ვერ ასაბუთებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევით, რაც არსებითად იმოქმედებდა საქმის განხილვის შედეგზე და განაპირობებდა არასწორი განჩინების მიღებას.
საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები არც სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არ ეწინააღმდეგება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებულ პრაქტიკას.
ამასთან, საკასაციო საჩივრის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების აუცილებლობის თვალსაზრისით.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს _ წარმატების პერსპექტივა.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2007 წლის 29 ნოემბრის განჩინება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.