¹ბს-1010-963(კს-06) 5 აპრილი, 2007 წელი
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

ნათია წკეპლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: მაია ვაჩაძე, ნინო ქადაგიძე




საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი მოსმენის გარეშე

კერძო საჩივრის ავტორი (მოსარჩელე) _ ლ. ბ-ი

მოწინააღმდეგე მხარე (მოპასუხე) _ გორის რაიონული პროკურატურა

მესამე პირი _ საქართველოს გენერალური პროკურატურა

დავის საგანი _ მოხსენებითი ბარათის არაკანონიერად ცნობა

გასაჩივრებული განჩინება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 2 მაისის განჩინება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2005 წლის 19 აპრილს ლ. ბ-მა სარჩელი აღძრა კასპის რაიონულ სასამართლოში გორის რაიონული პროკურატურის მიმართ და მოითხოვა კასპის რაიონული პროკურორის _ გ. ა-ის 2004 წლის 23 ივნისის მოხსენებითი ბარათის არაკანონიერად ცნობა, რომლის თანახმად, საქმისადმი უგულისყურო დამოკიდებულებისათვის გამომძიებელი ლ. ბ-ი იმსახურებდა სამსახურიდან დათხოვნას (ს.ფ. 2-7).
კასპის რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 1 ივნისის გადაწყვეტილებით ლ. ბ-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა და ბათილად იქნა ცნობილი შიდა ქართლის საოლქო პროკურორის _ დ. წ-ის სახელზე კასპის რაიონული პროკურორის _ გ. ა-ის მიერ 2004 წლის 23 ივნისს შედგენილი მოხსენებითი ბარათი გამომძიებელ ლ. ბ-ის სამსახურიდან დათხოვნის შესახებ (ს.ფ. 29-32).
აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა გორის რაიონულმა პროკურატურამ და მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით ლ. ბ-ის სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა (ს.ფ. 37-38).
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2005 წლის 5 სექტემბრის განჩინებით მოცემულ საქმეში მესამე პირად ჩაება საქართველოს გენერალური პროკურატურა (ს.ფ. 41-43).
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 2 მაისის განჩინებით გორის რაიონული პროკურატურის სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; გაუქმდა კასპის რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 1 ივნისის გადაწყვეტილება და საქმის წარმოება შეწყდა, რაც სააპელაციო სასამართლომ დაასაბუთა შემდეგნაირად:
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა რაიონული სასამართლოს დასკვნა იმის თაობაზე, რომ პროკურორის მოხსენებითი ბარათი წარმოადგენდა ადმინისტრაციულ აქტს. სააპელაციო სასამართლოს განმარტებით, გასაჩივრებულ მოხსენებით ბარათს გააჩნდა ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული, ადმინისტრაციული აქტისათვის დამახასიათებელი რიგი ნიშნები, მაგრამ არ ჰქონდა ერთ-ერთი ძირითადი ატრიბუტი _ დამოუკიდებლად, უცილობლად არ იწვევდა ადრესატისათვის რაიმე სავალდებულო სამართლებრივ შედეგს და იგი იყო მხოლოდ ინფორმაციული დატვირთვის მატარებელი დოკუმენტი. აღნიშნული მოსაზრება ცალსახად იყო დადასტურებული სასამართლო პრაქტიკითაც, რაც აისახა კიდეც მოცემულ საქმესთან დაკავშირებულ სხვა დავაზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2006 წლის 11 იანვრის ¹ბს-1431-1006(კს-05) განჩინებაში. ამდენად, სააპელაციო სასამართლოს განმარტებით, ვინაიდან სადავო მოხსენებითი ბარათი არ წარმოადგენდა ადმინისტრაციულ აქტს, შესაბამისად, მისი ბათილად ცნობის საფუძვლად არ შეიძლებოდა მიჩნეულიყო ადმინისტრაციული აქტის მომზადებისა და გამოცემისათვის დადგენილი მოთხოვნების დარღვევები.
სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებით, მოცემული დავის საგანი – სამსახურებრივ საკითხზე გამოცემული დოკუმენტის, რომელიც არ წარმოადგენდა ადმინისტრაციულ აქტს, ბათილად ცნობა არ წარმოადგენდა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლით გათვალისწინებულ ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განსახილველ დავას, რის გამოც იგი არ უნდა ყოფილიყო განხილული სასამართლოში. სააპელაციო სასამართლოს მითითებით, აღნიშნული გარემოება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 272-ე მუხლის “ა” ქვეპუნქტის შესაბამისად, იყო საქმის წარმოების შეწყვეტის საფუძველი (ს.ფ. 237-240).
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 2 მაისის განჩინებაზე კერძო საჩივარი წარადგინა ლ. ბ-მა და მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და საქმის იმავე სასამართლოსთვის განსახილველად დაბრუნება შემდეგი საფუძვლებით:
კერძო საჩივრის ავტორის განმარტებით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ა” ქვეპუნქტის შესაბამისად, საქმე განიხილა სასამართლოს არაკანონიერმა შემადგენლობამ, რადგან მოსამართლე ჯ. რ-მა 2006 წლის 9 მარტს განიხილა ერთსა და იმავე მიზეზობრივ კავშირში მყოფი, ერთსა და იმავე მხარეებს შორის, თითქმის იმავე საფუძვლით ორი ადმინისტრაციული დავა და მის წარმოებაში არსებული ადმინისტრაციული საქმეც პირდაპირ მიზეზ-შედეგობრივ კავშირში იმყოფებოდა მის მიერ უკვე განხილულ ორ ადმინისტრაციულ საქმესთან, რაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტისა და ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლის საფუძველზე წარმოადგენდა თვითაცილების საფუძველს, რისი მოთხოვნითაც სამჯერ მიმართა განცხადებით სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარესა და თვით დასახელებულ მოსამართლეს, რაც არ იქნა გათვალისწინებული.
კერძო საჩივრის ავტორის მტკიცებით, სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 261-ე, ასევე საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 70-ე და 73-ე მუხლების მოთხოვნათა დარღვევით, რაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ბ” ქვეპუნქტის თანახმად, გასაჩივრებული განჩინების გაუქმების აბსოლუტური საფუძველია, კერძოდ, სააპელაციო სასამართლოს 2006 წლის 25 აპრილის სასამართლო სხდომაზე გამოცხადების შესახებ უწყებები არ მიუღიათ ლ. ბ-სა და მის წარმომადგენელს. ლ. ბ-ის წარმომადგენლისათვის საქმის გაცნობის შედეგად ცნობილი გახდა, რომ საქმეში არსებული, უწყებების ჩაბარების დამადასტურებელ დოკუმენტზე გაკეთებული ხელმოწერები ყალბია და არ ეკუთვნის ლ. ბ-სა და მის წარმომადგენელს და 2006 წლის 25 აპრილის სხდომაზე გამოძახების შესახებ უწყება ლ. ბ-ს არ ჩაჰბარებია, რის გამოც ვერ გამოცხადდებოდა სასამართლო სხდომაზე. ამასთან, ლ. ბ-ის წარმომადგენელმა სასამართლოს აცნობა, რომ ლ. ბ-ი მოყვა ავტოავარიაში. საქმის განხილვა გადაიდო 2006 წლის 2 მაისისთვის და ლ. ბ-ის წარმომადგენლის მიერ კვლავ დაისვა საკითხი, სასამართლოს მიერ დადგენილ იქნა თუ არა 2006 წლის 25 აპრილის სასამართლო სხდომაზე ლ. ბ-ის გამოუცხადებლობის მიზეზი და შესაბამის უწყებაზე გაკეთებული ხელმოწერა ეკუთვნოდა თუ არა ლ. ბ-ს და ამ უკანასკნელს ეცნობა თუ არა სასამართლო პროცესის 2006 წლის 2 მაისისთვის გადადების შესახებ. ამდენად, კერძო საჩივრის ავტორის მოსაზრებით, უხეშად დაირღვა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 70-ე მუხლისა და 73-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნები, რაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ბ” ქვეპუნქტის შესაბამისად, იყო სასამართლო გადაწყვეტილების გაუქმების საფუძველი.
კერძო საჩივრის ავტორის მითითებით, სააპელაციო სასამართლომ დაარღვია საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 273-ე მუხლის მოთხოვნა, რადგან შეწყვიტა რა საქმე წარმოებით, არ მიუთითებია თუ რომელი ორგანოსთვის უნდა მიემართა განმცხადებელს.
კერძო საჩივრის ავტორი არ ეთანხმება სააპელაციო სასამართლოს დასკვნას იმის თაობაზე, რომ გასაჩივრებული, კასპის რაიონული პროკურორის _ გ. ა-ის 2004 წლის 23 ივნისის მოხსენებითი ბარათი არ წარმოადგენს ადმინისტრაციულ აქტს. კერძო საჩივრის ავტორის მითითებით, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტის შესაბამისად, ადმინისტრაციულ აქტად მიიჩნევა ასევე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული ან დადასტურებული დოკუმენტი, რომელსაც შეიძლება მოჰყვეს სამართლებრივი შედეგი. საქართველოს პარლამენტის იურიდიული კომიტეტის 2006 წლის 26 მარტის წერილის თანახმად, ადმინისტრაციულმა ორგანომ ხშირ შემთხვევაში შეიძლება გამოსცეს ისეთი ხასიათის დოკუმენტი, რომელიც კლასიკური გაგებით არ შეესაბამება ადმინისტრაციული აქტისათვის ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილ სავალდებულო რეკვიზიტებს, მაგრამ შეიძლება შექმნას გარკვეული სამართლებრივი შედეგების წარმოშობის საფუძველი, რის გამოც ასეთი სახის დოკუმენტებს ზოგადმა ადმინისტრაციულმა კოდექსმა ადგილი მიუჩინა სამართლებრივი აქტების სისტემაში და მათ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სტატუსი მიანიჭა. აღნიშნულზე დაყრდნობით, კერძო საჩივრის ავტორის მითითებით, მას უფლება ჰქონდა მიემართა განსჯადი სასამართლოსათვის კასპის რაიონის ყოფილი პროკურორის კანონსაწინააღმდეგო ქმედებათა შესახებ. შესაბამისად, კერძო საჩივრის ავტორის მოსაზრებით, სააპელაციო სასამართლოს ბათილად უნდა ეცნო გასაჩივრებული მოხსენებითი ბარათი, რადგან მას შედეგად მოჰყვა სხვა ორგანოს მიერ ახალი დოკუმენტის გამოცემა და უშუალოდ შექმნა მძიმე სამართლებრივი შედეგის წარმოშობის აბსოლუტური საფუძველი _ დოკუმენტისა, რომელმაც, ფაქტობრივად, შეუზღუდავად განახორციელა ადმინისტრაციული აქტის ყველა ფუნქცია. შესაბამისად, კერძო საჩივრის ავტორი არასწორად მიიჩნევს სააპელაციო სასამართლოს დასკვნას იმის თაობაზე, რომ პროკურორის მიერ “პროკურატურის შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 21-ე მუხლის მოთხოვნათა უხეში დარღვევით გამოცემული დოკუმენტი არის არა ადმინისტრაციული აქტი, არამედ ინფორმაციული ხასიათის მატარებელია, რადგან აღნიშნული არ შეესაბამება საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტის ახალ რედაქციას, კერძოდ, ადმინისტრაციულ აქტებად ითვლება ისეთი დოკუმენტებიც, რომლებიც ქმნის სამართლებრივი შედეგის წარმოშობის საფუძველს და არ არის აუცილებელი, რომ დოკუმენტს პირდაპირ მოჰყვეს სამართლებრივი შედეგი (ს.ფ. 300-316).

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების შესწავლის, წარმოდგენილი კერძო საჩივრის საფუძვლიანობისა და გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ ლ. ბ-ის კერძო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ.
საკასაციო სასამართლოს დადგენილად მიაჩნია შემდეგი გარემოებები: ლ. ბ-ი მუშაობდა კასპის რაიონულ პროკურატურაში გამომძიებლის თანამდებობაზე. კასპის რაიონულმა პროკურორმა _ გ. ა-მა 2004 წლის 23 ივნისის მოხსენებითი ბარათით მიმართა შიდა ქართლის საოლქო პროკურორს და აღნიშნულ ბარათში მიუთითა, რომ საქმისადმი უგულისყურო დამოკიდებულებისათვის გამომძიებელი ლ. ბ-ი იმსახურებდა სამსახურიდან დათხოვნას (ს.ფ. 8-9). შიდა ქართლის საოლქო პროკურორმა წარდგინებით მიმართა საქართველოს გენერალური პროკურატურის პროკურატურის ორგანოებში სისხლისსამართლებრივი დევნის კანონიერებაზე ზედამხედველობის სამმართველოს უფროსს და ითხოვა საქართველოს გენერალური პროკურორის წინაშე შუამდგომლობის დაყენება საქმისადმი უგულისყურო დამოკიდებულებისათვის პროკურატურის ორგანოებიდან გამომძიებელ ლ. ბ-ის დათხოვნის თაობაზე (ს.ფ. 17-18). საქართველოს გენერალური პროკურორის 2004 წლის 28 ივლისის ¹91§27 დასჯის შესახებ ბრძანებით სამსახურებრივი დისციპლინის დარღვევისათვის კასპის რაიონული პროკურატურის გამომძიებელი ლ. ბ-ი დათხოვნილ იქნა პროკურატურიდან (ს.ფ. 16). აღნიშნული ბრძანების საფუძვლად მიეთითა შიდა ქართლის საოლქო პროკურორის ხსენებულ წარდგინებაზე. 2005 წლის 19 აპრილს ლ. ბ-მა სარჩელი აღძრა კასპის რაიონულ სასამართლოში გორის რაიონული პროკურატურის მიმართ და მოითხოვა კასპის რაიონული პროკურორის _ გ. ა-ის 2004 წლის 23 ივნისის მოხსენებითი ბარათის არაკანონიერად ცნობა (ს.ფ. 2-7). კასპის რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 1 ივნისის გადაწყვეტილებით ლ. ბ-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა და ბათილად იქნა ცნობილი შიდა ქართლის საოლქო პროკურორის _ დ. წ-ის სახელზე კასპის რაიონული პროკურორის _ გ. ა-ის მიერ 2004 წლის 23 ივნისს შედგენილი მოხსენებითი ბარათი გამომძიებელ ლ. ბ-ის სამსახურიდან დათხოვნის შესახებ (ს.ფ. 29-32). აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა გორის რაიონულმა პროკურატურამ და მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით ლ. ბ-ის სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა (ს.ფ. 37-38). თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 2 მაისის განჩინებით გორის რაიონული პროკურატურის სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; გაუქმდა კასპის რაიონული სასამართლოს 2005 წლის 1 ივნისის გადაწყვეტილება და საქმის წარმოება შეწყდა (ს.ფ. 237-240). თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 2 მაისის განჩინებაზე კერძო საჩივარი წარადგინა ლ. ბ-მა და მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და საქმის იმავე სასამართლოსთვის განსახილველად დაბრუნება.
საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს კერძო საჩივრის ავტორის მოსაზრებას გასაჩივრებული განჩინების გაუქმების საფუძვლად საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ბ” ქვეპუნქტზე მითითების შესახებ, კერძოდ, სააპელაციო სასამართლოს მხრიდან ხსენებული კოდექსის 70-ე, 73-ე და საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 261-ე მუხლის მოთხოვნების დარღვევის შესახებ, რადგან საქმეში წარმოდგენილი რეესტრის მიხედვით, 2006 წლის 25 აპრილს სასამართლო სხდომის დანიშვნის შესახებ მხარეებს, მათ შორის _ ლ. ბ-სა და მის წარმომადგენელ ა. ბ-ს გაეგზავნათ უწყებები, რომელთა ადრესატებისათვის ჩაბარების ფაქტიც დასტურდება საქმეში არსებული საფოსტო გზავნილის ჩაბარების შესახებ შეტყობინებებით (ს.ფ. 195, 197-198). საკასაციო სასამართლო აღნიშნულთან დაკავშირებით, ვერ გაიზიარებს კერძო საჩივრის ავტორის მოსაზრებას შესაბამისი შეტყობინებების სიყალბის თაობაზე, რადგან მითითებული დოკუმენტების სიყალბის ფაქტი არ არის დადასტურებული კანონით დადგენილი წესით, კერძოდ, სისხლის სამართლის საქმეზე კანონიერ ძალაში შესული განაჩენით. აღნიშნულთან დაკავშირებით, საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს კერძო საჩივრის ავტორის არგუმენტს, რომ 2006 წლის 25 აპრილის სასამართლო სხდომის შესახებ ლ. ბ-სა და მის წარმომადგენელს არ ეცნობათ, რის გამოც ლ. ბ-ი ვერ გამოცხადდებოდა სასამართლო სხდომაზე. 2006 წლის 25 აპრილის სასამართლო სხდომის ოქმის მიხედვით, აღნიშნულ სხდომას ესწრებოდა ლ. ბ-ის წარმომადგენელი ა. ბ-ი, რომლის განმარტებით, ლ. ბ-ის გამოუცხადებლობის მიზეზი იყო ავტოავარიაში მოხვედრა და სწორედ ამ მიზეზის გამო, ა. ბ-ის შუამდგომლობის საფუძველზე, საქმის განხილვა გადაიდო 2006 წლის 2 მაისისთვის, ამასთან, ლ. ბ-ის წარმომადგენელს დაევალა 2006 წლის 25 აპრილის სასამართლო სხდომაზე ლ. ბ-ის გამოუცხადებლობის დამადასტურებელი მტკიცებულების წარმოდგენა (სასამართლო სხდომის ოქმი _ ს.ფ. 214-217). საკასაციო სასამართლო ასევე ვერ გაიზიარებს კერძო საჩივრის ავტორის არგუმენტს 2006 წლის 2 მაისის სხდომის თაობაზე შეუტყობინებლობის შესახებ, რადგან კონკრეტულ შემთხვევაში ა. ბ-ს 2006 წლის 25 აპრილის სხდომაზე ეცნობა რა საქმის განხილვის 2006 წლის 2 მაისს გადადების შესახებ, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-13 მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, სასამართლო აღარ იყო ვალდებული უწყება გაეგზავნა ლ. ბ-ც და ამ უკანასკნელისათვის საქმის განხილვის თარიღის შეტყობინების ვალდებულება თავად წარმომადგენელს ეკისრებოდა. ამასთან, საქმეში წარმოდგენილი ლ. ბ-ის 2006 წლის 27 აპრილის დამატებითი განცხადებიდან ირკვევა, რომ 2006 წლის 2 მაისს საქმის განხილვის შესახებ ცნობილი იყო ლ. ბ-ც (დამატებითი განცხადება _ ს.ფ. 219-224).
საკასაციო სასამართლო ვერ დაეთანხმება კერძო საჩივრის ავტორის არგუმენტს სააპელაციო სასამართლოს არაკანონიერი შემადგენლობის მიერ საქმის განხილვასა და სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ა” ქვეპუნქტის მოთხოვნის დარღვევასთან დაკავშირებით, იმ მოტივით, რომ სააპელაციო წესით საქმის განმხილველ მოსამართლე ჯ. რ-ს არ ჰქონდა უფლება, მონაწილეობა მიეღო საქმის განხილვაში, რადგან მის მიერ განხილული სხვა ორი ადმინისტრაციული საქმე მჭიდრო კავშირში იყო მოცემულ ადმინისტრაციულ საქმესთან, რაც წარმოადგენდა მისი თვითაცილების საფუძველს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-7 მუხლის, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტისა და “ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპის კონვენციის” მე-6 მუხლის თანახმად.
აღნიშნულთან დაკავშირებით, საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-7 მუხლი ადგენს ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მოსამართლის მონაწილეობის დაუშვებლობას იმ შემთხვევაში, თუ მოსამართლე მონაწილეობდა ამ საქმესთან დაკავშირებით, ადმინისტრაციულ წარმოებაში. საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “კ” ქვეპუნქტის თანახმად, ადმინისტრაციული წარმოება გულისხმობს ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობას ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მომზადების, გამოცემისა და აღსრულების, ადმინისტრაციული საჩივრის გადაწყვეტის, აგრეთვე ადმინისტრაციული ხელშეკრულების მომზადების, დადების ან გაუქმების მიზნით. შესაბამისად, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-7 მუხლი არ ქმნიდა ჯ. რ-ის მოცემული საქმის განხილვისაგან აცილების სამართლებრივ საფუძველს, რადგან იგი მონაწილეობდა არა ამ საქმესთან დაკავშირებულ ადმინისტრაციულ წარმოებაში, არამედ იმ ადმინისტრაციული საქმეების ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში, რომლებშიც მხარეს წარმოადგენდა ლ. ბ-ი, რაც არ ქმნის ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-7 მუხლით გათვალისწინებულ მოსამართლის აცილების საფუძველს. საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ მოსამართლის აცილების საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ საფუძველს არ ქმნის მხოლოდ ის გარემოება, რომ იგი მონაწილეობას ღებულობდა სხვა ადმინისტრაციული საქმის განხილვაში, რომელშიც იგივე მხარეები მონაწილეობდნენ, მაგრამ განსხვავებული სარჩელის საფუძვლითა და საგნით. აღნიშნული გარემოება, საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, ასევე არ ქმნის “ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპის კონვენციის” მე-6 მუხლით დადგენილი მოსამართლის მიუკერძოებლობასა და დამოუკიდებლობაში ეჭვის შეტანის საფუძველს.
საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს კერძო საჩივრის ავტორის მოსაზრებას, რომ კასპის რაიონული პროკურორის _ გ. ა-ის 2004 წლის 23 ივნისის მოხსენებითი ბარათი წარმოადგენს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს. კერძო საჩივრის ავტორი თვითონვე მიუთითებს, რომ საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტის შესაბამისად, ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად მიიჩნევა ასევე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული ან დადასტურებული დოკუმენტი, რომელსაც შეიძლება მოჰყვეს სამართლებრივი შედეგი.
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ სააპელაციო სასამართლომ მართებულად აღნიშნა, რომ გასაჩივრებულ მოხსენებით ბარათს გააჩნდა ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული, ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტისათვის დამახასიათებელი რიგი ნიშნები, მაგრამ არ ჰქონდა ერთ-ერთი ძირითადი ატრიბუტი _ დამოუკიდებლად, უცილობლად არ იწვევდა ადრესატისათვის რაიმე სავალდებულო სამართლებრივ შედეგს. სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2006 წლის 11 იანვრის ¹ბს-1431-1006(კს-05) განჩინებაზე.
საკასაციო სასამართლოს ზემოაღნიშნული განჩინებით საქართველოს გენერალური პროკურატურის კერძო საჩივარი დაკმაყოფილდა, გაუქმდა თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2005 წლის 20 სექტემბრისა და 10 ოქტომბრის განჩინებები, საქმეზე განახლდა წარმოება და იგი განსახილველად გადაეგზავნა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატას. დასახელებულ განჩინებაში საკასაციო სასამართლომ განმარტა და მიუთითა შემდეგზე: საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტში რეგლამენტირებულია ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ლეგალურ-ნორმატიული დეფინიცია, რომლის მიხედვითაც, ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი არის ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი, რომელიც აწესებს, ცვლის, წყვეტს ან ადასტურებს პირის, ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს; ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული დოკუმენტის ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად მიჩნევისათვის აუცილებელია, რომ იგი ფორმალურ-სამართლებრივი თვალსაზრისით აკმაყოფილებდეს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტის იმპერატიულ-ნორმატიულ მოთხოვნებს და შეიცავდეს აღნიშნული ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ლეგალური დეფინიციის ყველა ელემენტს, კერძოდ: სადავო ურთიერთობის ერთ-ერთი მხარე უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანო _ ადმინისტრაციული აქტის ავტორი; სადავო სამართლებრივი ურთიერთობა უნდა გამომდინარეობდეს ადმინისტრაციული (საჯარო) სამართლის კანონმდებლობიდან; ადმინისტრაციული ორგანოს ღონისძიება მიმართული უნდა იყოს კონკრეტული შემთხვევის მოწესრიგებისა და არსებული სამართლებრივი მდგომარეობის შეცვლისაკენ, ანუ იგი უნდა აწესებდეს, ცვლიდეს, წყვეტდეს ან ადასტურებდეს პირის სამართლებრივ მდგომარეობას; საჯარო დაწესებულების ნების შესაბამისად, კონკრეტული ღონისძიება მიმართული უნდა ყოფილიყო უშუალო სამართლებრივი შედეგის ცალმხრივად და შესასრულებლად სავალდებულო ძალით, უცილობლად წარმოშობისაკენ; ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბუნებაში ორგანულადაა ჩადებული ამა თუ იმ ურთიერთობის სამართლებრივი მოწესრიგების ელემენტი, რომელიც არა გვაქვს სახეზე, როდესაც საჯარო-სამართლებრივი ღონისძიება არ იწვევს პირდაპირ სამართლებრივ შედეგს, ანუ როდესაც საჯარო დაწესებულება ახორციელებს მხოლოდ ამა თუ იმ ინფორმაციის (მათ შორის, წარდგინების ან მოხსენებითი ბარათის) მიწოდებას.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2006 წლის 11 იანვრის ¹ბს-1431-1006(კს-05) განჩინებით საკასაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ ლ. ბ-ის მიერ გასაჩივრებული საქართველოს გენერალური პროკურორის 2004 წლის 28 ივლისის ¹91§27 ბრძანება წარმოადგენდა ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს ლ. ბ-ის პროკურატურიდან დათხოვნის თაობაზე, ხოლო, რაც შეეხებოდა საოლქო პროკურორის წარდგინებასა და კასპის რაიონის ყოფილი პროკურორის _ გ. ა-ის მოხსენებით ბარათს, აღნიშნული მასალები არ წარმოადგენდა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტებს, რომლებიც, დამოუკიდებლად აღებული, ვერ გამოიწვევდა ვერანაირ სამართლებრივ შედეგს და მიმართული იყო კონკრეტული სამართლებრივი შედეგის წარმომშობი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემისაკენ.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლომ მართებულად მიუთითა, რომ სადავო მოხსენებითი ბარათი არ წარმოადგენს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს და შესაბამისად, მისი ბათილად ცნობის საფუძვლად არ შეიძლება მიჩნეულ იქნეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მომზადებისა და გამოცემისათვის დადგენილი მოთხოვნების დარღვევები.
საკასაციო სასამართლო ვერ დაეთანხმება კერძო საჩივრის ავტორის მოსაზრებას, რომ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული დოკუმენტი შეიძლება კლასიკური გაგებით არ შეესაბამებოდეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტისათვის ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილ სავალდებულო რეკვიზიტებს, მაგრამ იმავე დროს შეიძლება შექმნას გარკვეული სამართლებრივი შედეგების წარმოშობის საფუძველი, რის გამოც ასეთი სახის დოკუმენტებს ზოგადმა ადმინისტრაციულმა კოდექსმა ადგილი მიუჩინა სამართლებრივი აქტების სისტემაში და მათ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სტატუსი მიანიჭა, კერძოდ, ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტებად ითვლება ისეთი დოკუმენტებიც, რომლებიც ქმნის სამართლებრივი შედეგის წარმოშობის საფუძველს და არ არის აუცილებელი, რომ დოკუმენტს პირდაპირ მოჰყვეს სამართლებრივი შედეგი.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს და კერძო საჩივრის ავტორის ყურადღებას მიაპყრობს იმ გარემოებაზე, რომ საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის “დ” ქვეპუნქტით ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ლეგალური დეფინიციის ელემენტები არა ალტერნატიული, არამედ კუმულაციური სახით არის რეგლამენტირებული. ამდენად, ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული დოკუმენტი მხოლოდ მაშინ ჩაითვლება ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად, როდესაც იგი სრულად შეესაბამება ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის სავალდებულო რეკვიზიტებს, რომელთაგან ერთ-ერთის არარსებობა, სამართლებრივად, გამორიცხავს კონკრეტული დოკუმენტის ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად მიჩნევას.
გარდა ამისა, საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ ამა თუ იმ დოკუმენტის ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად მიჩნევისათვის აუცილებელია, რომ ამ დოკუმენტს შეეძლოს გარკვეული სამართლებრივი შედეგის დამოუკიდებლად გამოწვევა, რაც უშუალოდ განსაზღვრავს გასაჩივრებისადმი იმავე დოკუმენტის დამოუკიდებლად დაქვემდებარების შესაძლებლობას. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ შემთხვევაში შეუძლებელია კასპის რაიონული პროკურორის _ გ. ა-ის 2004 წლის 23 ივნისის მოხსენებითი ბარათის ლ. ბ-ის პროკურატურიდან დათხოვნის თაობაზე ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის _ საქართველოს გენერალური პროკურორის 2004 წლის 28 ივლისის ¹91§27 ბრძანებისაგან დამოუკიდებლად, ცალკე აღებული გასაჩივრება სასამართლოში, რადგან მას აღნიშნული ბრძანებისაგან განსხვავებით, უშუალოდ არ გამოუწვევია არავითარი სამართლებრივი შედეგი.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 262-ე მუხლის მე-2 ნაწილზე, რომლის მიხედვით, სასამართლო განჩინებით შეწყვეტს საქმის წარმოებას, თუ იგი არ აკმაყოფილებს ამ კოდექსის 22-25-ე მუხლებით დადგენილ დასაშვებობის მოთხოვნებს, ამასთან, იმავე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, ზემდგომი სასამართლო განჩინების გაუქმების ან არსებითი განხილვისას წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენის შემთხვევაში საქმეს განსახილველად დაუბრუნებს განსჯად სასამართლოს.
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ, მართალია, სააპელაციო სასამართლომ სწორად მიუთითა, რომ სადავო მოხსენებითი ბარათი არ წარმოადგენს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს, მაგრამ არ გაითვალისწინა ის გარემოება, რომ პირველი ინსტანციის სასამართლომ ხსენებული ბარათი ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად მიიჩნია და დადგენილად ჩათვალა, რომ აღნიშნული ბარათის მიღებისას დაირღვა საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მოთხოვნები. შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა მხოლოდ იმაზე, რომ სამსახურებრივ საკითხზე გამოცემული დოკუმენტის, რომელიც არ წარმოადგენდა ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს, ბათილად ცნობა არ იყო საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განსახილველი დავა, რის გამოც იგი არ უნდა ყოფილიყო განხილული სასამართლოში და აღნიშნული გარემოება, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 272-ე მუხლის “ა” ქვეპუნქტის შესაბამისად, იყო საქმის წარმოების შეწყვეტის საფუძველი, ანუ სააპელაციო სასამართლომ არასწორად იმსჯელა ლ. ბ-ის სარჩელის სასამართლოსადმი უწყებრივ ქვემდებარეობაზე და არა _ იმავე სარჩელის დასაშვებობაზე, ისე შეწყვიტა საქმის წარმოება, რომ საერთოდ არ გამოურკვევია, ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, რამდენად იყო დასაშვები ლ. ბ-ის სარჩელი საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22-ე მუხლის საფუძველზე, ასევე არ გაითვალისწინა იმავე კოდექსის 262-ე მუხლის იმპერატიული მოთხოვნები.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ საქმის წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენისას, ზემდგომი სასამართლო ხელმძღვანელობს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 262-ე მუხლის მე-4 ნაწილის იმპერატიული მოთხოვნით _ თვითონ არ წყვეტს საქმის წარმოებას და საქმეს განსახილველად უბრუნებს შესაბამის განსჯად სასამართლოს.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ, მართალია, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 262-ე მუხლის მე-2 ნაწილი მიუთითებს, რომ სასამართლო პროცესის ნებისმიერ სტადიაზე განჩინებით შეწყვეტს საქმის წარმოებას, თუ იგი არ აკმაყოფილებს ამ კოდექსის 22-25-ე მუხლებით დადგენილ დასაშვებობის მოთხოვნებს, მაგრამ იმავე მუხლის მე-4 ნაწილით დადგენილია ზემდგომი სასამართლოს მიერ საქმის წარმოების შეწყვეტის საფუძვლების გამოვლენის შემთხვევაში სპეციალური საპროცესო მოქმედების შესრულების იმავე სასამართლოს ვალდებულება _ საქმის განსახილველად დაბრუნება განსჯადი სასამართლოსათვის, ანუ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 262-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ნორმა ზემდგომი სასამართლოსათვის წარმოადგენს სპეციალურ ნორმას.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ლ. ბ-ის კერძო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 2 მაისის განჩინება და მოცემული საქმე დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 262-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული წესით განსჯადი სასამართლოსათვის საქმის დაბრუნებისთვის ამავე კოდექსის 22-ე მუხლის შესაბამისად, სარჩელის დასაშვებობის გადასაწყვეტად.


ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:


საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით და



დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. ლ. ბ-ის კერძო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2006 წლის 2 მაისის განჩინება და მოცემული საქმე შესაბამისი საპროცესო მოქმედებების შესასრულებლად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.