ბს-6-5 (კ-10) 15 მარტი, 2010 წელი
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

თავმჯდომარე ლევან მურუსიძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: მაია ვაჩაძე
პაატა სილაგაძე

საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი (მოპასუხე) _ სადაზღვევო კომპანია შპს “...”

მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე) _ საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო

თანამოპასუხე _ სს “...”

დავის საგანი – თანხის დაკისრება

გასაჩივრებული სასამართლოს გადაწყვეტილება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 7 ოქტომბრის განჩინება

საკასაციო საჩივრის მოთხოვნა _ გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2008 წლის 31 დეკემბერს საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ სარჩელი აღძრა სასამართლოში სს “...” და სადაზღვევო კომპანია შპს “...”-ს მიმართ და მოპასუხეებისათვის საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ სოლიდარულად 1 292 775 ლარის, ხოლო სს “...” დამატებით 1 003 698,83 ლარის დაკისრება მოითხოვა.
მოსარჩელემ განმარტა, რომ საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სატენდერო კომისიის 2008 წლის 30 მაისის გადაწყვეტილებით, სამელიორაციო სისტემების სარეაბილიტაციო სამუშაოების შესყიდვის მიზნით განხორციელებული ტენდერის შედეგად, პირველ ლოტზე გამარჯვებულად გამოვლინდა სს “...”. საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა და გამარჯვებულ კომპანიას შორის 2008 წლის 6 ივნისს გაფორმდა ¹370109/85 ხელშეკრულება 3 917 514 ლარზე სახელმწიფო შესყიდვის შესახებ. ხელშეკრულების საგანს წარმოადგენდა ბოლნისისა და მარნეულის რაიონებში მდებარე ... სარწყავი სისტემის სათავე-ნაგებობების რეკონსტრუქცია და მაგისტრალური არხის რეაბილიტაცია, მაგისტრალური არხიდან ზედა არხის მაგისტრალურ არხში წყლის გადამყვანის მოწყობა. სს “...მა” ვალდებულების შესრულების უზრუნველსაყოფად წარადგინა სადაზღვევო კომპანია “...ის” მიერ გაცემული საბანკო გარანტია ¹001/117 BG-M (2008 წლის 11 ივნისს), რომლის თანახმად, სადაზღვევო კომპანიამ იკისრა შეუქცევადი ვალდებულება სოფლის მეურეობის სამინისტროს გადაუხადოს ნებისმიერი თანხა, რომელიც მთლიანობაში არ აღემატება 1 175 250 ლარს, ხოლო 2008 წლის 6 ივნისს გაცემული ¹001/116 BG-M საბანკო გარანტიით, ხელშეკრულების პირობების დარღვევის გამო, ხელშეკრულებაში მითითებული თანხის 3%-ს ოდენობით, რაც შეადგენს 117 512 ლარს.
სს “...მა” სამინისტროს სატენდერო კომისიას წარუდგინა შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის მიერ გაცემული 2008 წლის 7 მაისის ¹16-16/1399 და 18 მარტის ¹16-16/3899 საგადასახადო ცნობები კომპანიაზე დავალიანების არქონის შესახებ. გადამოწმების შემდეგ დადგინდა, რომ მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის კანცელარიაში აღნიშნული ნომრებით რეგისტრირებულია განსხვავებული შინაარსის დოკუმენტები, რომელთა ადრესატს არ წარმოადგენს სს “...”. მის მიერ დოკუმენტების გაყალბების არსებობის ფაქტი დადასტურდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ დადგენილი განაჩენით. სს “....მა” დაარღვია ხელშეკრულების პირობები. სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ ხელშეკრულების საერთო პირობების 17.3 მუხლის “გ” ქვეპუნქტის თანახმად, ცალმხრივად შეწყვიტა ხელშეკრულება და კომპანიისაგან მოითხოვა 2008 წლის 25 აგვისტოს მდგომარეობით შესრულებული სამუშაოების დამადასტურებელი დოკუმენტაციის წარდგენა, რაც მას არ განუხორციელებია. საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ სს “...ს” განმეორებით აცნობა ხელშეკრულების შეწყვეტის შესახებ და მოსთხოვა 1 175 250 ლარის შემსყიდველის სასარგებლოდ გადაცემა. სს “...მა” უარი განაცხადა თანხის გადაცემაზე, იმ მოტივით, რომ მის მიერ შესრულებული იყო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული 440 175 ლარის ღირებულების სამშენებლო სამუშაოები და თანახმა იყო მხოლოდ 735 079 ლარის გადახდაზე. მიუხედავად აღნიშნული აღიარებისა, კომპანიას არ დაუფარავს აღიარებული დავალიანება. საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ არაერთხელ აცნობა (25.08.08 წ. ¹4-1-7/1973; 23.09.08 წ. ¹4-1-9/2133) სადაზღვევო კომპანია “...ს” არსებული ვითარება და მოსთხოვა ნაკისრი ვალდებულების შესრულება, კერძოდ, 2008 წლის 11 ივნისს გაცემული ¹001/117 BG-M საბანკო გარანტიის შესაბამისად, სოფლის მეურნეობის სამინისტროსათვის 1 175 250 ლარის, ხოლო 2008 წლის 6 ივნისის ¹001/116 BG-MM საბანკო გარანტიით, ხელშეკრულების პირობების დარღვევის გამო, ხელშეკრულებაში მითითებული თანხის 3%-ის ოდენობით 117 525 ლარის გადახდა. სადაზღვევო კომპანია “...მა” 16.092008 წ. ¹77 წერილით მოითხოვა ინფორმაციის მიწოდება, არღვევდა თუ არა “...” ხელშეკრულებით გათვალისწინებული სამუშაოს შესრულების ვადებს და თუ არღვევდა რაში გამოიხატებოდა დარღვევა. ასევე პრინციპალის მიერ ავანსის სახით მიღებული 1 175 250 ლარიდან რა მოცულობის სამუშაო იქნა შესრულებული. მიუხედვად წარმოდგენილი საბანკო გარანტიებისა, 2008 წლის 4 ნოემბერს სადაზღვევო კომპანია “...მა” უარი განაცხადა აღნიშნული დავალიანების დაფარვაზე. სადაზღვევო კომპანია “...” არ ცნობდა სამინისტროსა და სს “...ს” შორის დადებული ხელშეკრულების პრეამბულის 1-ლი მუხლის “ბ” პუნქტს, რომელიც ადასტურებდა, რომ ხელშეკრულების განუყოფელ ნაწილად ითვლებოდა მიმწოდებლის მიერ წარდგენილი სატენდერო წინადადება და აღნიშნავდა, რომ მის მიერ გაცემული საბანკო გარანტიები წინამდებარე ხელშეკრულების მუხლს არ ეხებოდა, საბანკო გარანტიის შინაარსი ეხებოდა შესრულებულ სამუშაოებს და არა სატენდერო დოკუმენტაციის სისწორეს. სატენდერო კომისია ვალდებული იყო, შეემოწმებინა პრეტენდენტის მიერ წარდგენილი სატენდერო მასალის სიყალბე, რაც სამინისტროს სატენდერო კომისიის პრეროგატივას წარმოადგენდა. მოსარჩელე მიიჩნევდა, რომ მიმწოდებლის მიერ წარმოდგენლი სატენდერო წინადადება (დოკუმენტები) მოცემული ხელშეკრულების განუყოფელ ნაწილად ითვლებოდა. სადაზღვევო კომპანია “...ის” მხრიდან საბანკო გარანტიები გაცემული იყო არა ხელშეკრულების რომელიმე მუხლზე, არამედ მთლიან ხელშეკრულებაზე.
მოსარჩელე თვლიდა, რომ სს “...მა” საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს წარუდგინა შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის (16-16/6529, 18.07.08) გაყალბებული ცნობა დავალიანების არქონის შესახებ, რითაც დაარღვია ¹370109/85 ხელშეკრულების პირობები, სამინისტრო შეიყვანა შეცდომაში და დადო მოტყუებითი გარიგება. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 976-ე მუხლის თანახმად, ადგილი ჰქონდა უსაფუძვლო გამდიდრებას. ამ მუხლის მიხედვით საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მიერ სს “...თვის” ვალდებულების შესასრულებლად გადაცემულია 1 175 250 ლარი, რომელიც უკან დაბრუნებას ექვემდებარება სს “...ის” მხრიდან. ხელშეკრულების შეწყვეტის შედეგად საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ქონება აღმოჩნდა სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე არაუფლებამოსილ პირთან _ სს “...თან”, რის საფუძველზეც გაიზარდა მიმღების ქონება საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ხარჯზე, სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე. სადაზღვევო კომპანია “...ს” სამართლებრივი პასუხისმგებლობა გამომდინარეობს მის მიერ გაცემული საბანკო გარანტიებისა და საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 879-ე და 881-ე მუხლების საფუძველზე. კერძოდ, სადაზღვევო კომპანიამ იკისრა შეუქცევადი ვალდებულება საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროსთვის გადაეხადა ნებისმიერი თანხა, რომელიც არ აღემატება 1 175 250 ლარს და ხელშეკრულების შეუსრულებლობისათვის 117 525 ლარი გადაეცა სამინისტროს პირველივე მოთხოვნისთანავე. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 881-ე მუხლის, 463-464-ე მუხლებისა და 469-ე მუხლის თანახმად, სს “...სა” და სადაზღვევო კომპანია შპს “...ს” ეკისრებოდათ სოლიდარული პასუხისმგებლობა, უშუალოდ, მთლიანად და შეუზღუდავად, სამინისტროს მიმართ თანხის დაბრუნების ნაწილში, ვინაიდან საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, როგორც კრედიტორს, მხოლოდ ერთჯერადად შეუძლია თავისი მოთხოვნის დაყენება და ერთ-ერთი მათგანის მიერ სამინისტროს მოთხოვნის შესრულება ვალდებულებისგან ათავისუფლებს სოლიდარულ მოვალეს.
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 408-ე მუხლზე დაყრდნობით განმარტა, რომ სს “...ის” მიერ ვალდებულების შეუსრულებლობის გამო საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო იძულებული იყო აღნიშნულ ობიექტზე განეხორციელებინა ხელახალი შესყიდვა, რომლის ღირებულებაც საბაზრო ფასების ცვლილების გამო აღემატებოდა სს “...თან” გაფორმებული ხელშეკრულების ფასს, კერძოდ, ხელახალი ტენდერის შედეგად გამოვლენილ გამარჯვებულ კომპანიასთან დადებული ხელშეკრულების ფასი შეადგენდა 4 921 212,83 ლარს, ამდენად საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მიადგა ზიანი 1 003 698,83 ლარის ოდენობით, რომელიც სამინისტროს არ მიადგებოდა სამშენებლო კომპანიას ხელშეკრულება ჯეროვნად და კეთილსინდისიერად რომ შეესრულებინა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 2 აპრილის გადაწყვეტილებით საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ, მოპასუხე სადაზღვევო კომპანია შპს “...ს” დაეკისრა საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ 2008 წლის 6 ივნისსა და 2008 წლის 11 ივნისს გაცემული საბანკო გარანტიით განსაზღვრული თანხის _ 1 238 600 ლარის ოდენობით ანაზღაურება. მოპასუხე სს “...ს” დაეკისრა საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ ზიანის სახით 1 003 698,83 ლარის ანაზღაურება. მოპასუხეებს _ სადაზღვევო კომპანია შპს “...სა” და სს “...ს” სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ სახელმწიფო ბაჟის სახით სოლიდარულად დაეკისრათ 5 000 ლარის გადახდა.
საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ საქმეში არსებული მტკიცებულებებით დასტურდებოდა, რომ 2008 წლის 6 ივნისს საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა (შემსყიდველს) და სს “...ს” (მიმწოდებელს) შორის გაფორმდა ხელშეკრულება, რომლის თანახმად, მიმწოდებელმა იკისრა ვალდებულება განეხორციელებინა ბოლნისისა და მარნეულის რაიონებში მდებარე ... სარწყავი სისტემის სათავე ნაგებობების რეკონსტრუქცია და მაგისტრალური არხის რეაბილიტაცია, მაგისტრალური არხიდან ზედა არხის მაგისტრალურ არხში წყლის გადამყვანის მოწყობა. ხელშეკრულების ღირებულება განისაზღვრა 3 917 514 ლარით. ამავე ხელშეკრულებით მხარეები შეთანხმდნენ იმ პირობაზე, რომ ამ ხელშეკრულების განუყოფელ ნაწილებად ითვლებოდა წინამდებარე ხელშეკრულება, მიმწოდებლის მიერ წარმოდგენილი სატენდერო წინადადება, სამუშაოების შესრულების მეთოდები, გრაფიკი და ხარჯთაღრიცხვა, სამუშაოების შესრულების ვადები, ტექნიკური პირობები, ხელშეკრულების საერთო პირობები, ხელშეკრულების სპეციფიკური პიროებები, ხელშეკრულების უზრუნველყოფის საბანკო გარანტია. ხელშეკრულების მე-2 პუნქტის თანახმად, აღნიშნულ დოკუმენტებში დაფიქსირებული ყველა მონაცემი, პარამეტრი, ვადები, ტექნიკური და სხვა პირობები მხარეთა პასუხისმგებლობის ფორმები და სხვა ხელშეკრულების პირობებს წარმოადგენს. ხელშეკრულების საერთო პირობების 15.1 პუნქტით განისაზღვრა, რომ ხელშეკრულების შესრულების უზრუნველყოფის მიზნით მიმწოდებლის მიერ წარმოდგენილი გარანტია გამოიყენება ნებისმიერი ზარალის ანაზღაურების მიზნით, რომელიც მიადგება შემსყიდველს მიმწოდებლის მიერ ხელშეკრულების პირობების შეუსრულებლობის ან არასრული შესრულების გამო. ხელშეკრულების საერთო პირობების 17.3 პუნქტის “გ” ქვეპუნქტით მხარეები შეთანხმდნენ, რომ შემსყიდველი უფლებამოსილია მიიღოს გადაწყვეტილება ხელშეკრულების შეწყვეტის თაობაზე, იმ შემთხვევაში თუ მისთვის ცნობილი გახდება, რომ მიმწოდებლის საკვალიფიკაციო მონაცემების დამადასტურებელი დოკუმენტები ყალბი აღმოჩნდება, რაც კონკრეტულ შემთხვევაში სახეზეა და აღნიშნულ გარემოებას მხარეები სადავოდ არ ხდიან.
საქმის მასალებში წარდგენილი მტკიცებულებებით და მხარეთა ახსნა-განმარტებებით სასამართლომ დადასტურებულად მიიჩნია ის გარემოება, რომ საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროსათვის ხელშეკრულების საერთო პირობების 17.3 პუნქტის “გ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძველი მხარისათვის ცნობილი გახდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მსხვილ გადამხდელთა საგადასახადო ინსპექციის უფროსის 2008 წლის 20 აგვისტოს წერილით. Aამ უკანასკნელის მიხედვით სს “...ის” მიერ ტენდერში მონაწილეობის მისაღებად წარდგენილი 2008 წლის 18 მარტის ¹16-16/2035 და 2008 წლის 7 მაისის ¹16-16/3899 ცნობების შესაბამისი რეკვიზიტებით ინსპექციის კანცელარიაში რეგისტრირებული იყო სრულიად განსხვავებული შინაარსის დოკუმენტები, რომელთა ადრესატსაც არ წარმოადგენდა სს “...”. დოკუმენტების სიყალბე მოგვიანებით ასევე დადგინდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2008 წლის 25 სექტემბრის განაჩენით. გადაწყვეტილებაში აღინიშნა ის ფაქტიც, რომ სასამართლო კოლეგიის სხდომაზე, მხარეთა შეკითხვების სტადიაზე, სს “...” დირექტორმა დაადასტურა ის გარემოება, რომ ტენდერში მონაწილეობის მიღებამდე მისთვის ცნობილი იყო კომპანიის ბიუჯეტის წინაშე დავალიანების არსებობა, თუმცა ტენდერში მონაწილეობის მისაღებად მოპასუხის მიერ წარდგენილ იქნა სრულიად საპირისპირო შინაარსის ცნობა, რომლის თანახმად, კომპანიას ბიუჯეტის წინაშე დავალიანება არ ერიცხებოდა.
სასამართლომ მიიჩნია, რომ სს “...ის” მიერ 2008 წლის 6 ივნისის ხელშეკრულებით განსაზღვრული ვალდებულების შეუსრულებლობამ, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 394-ე, 414-ე მუხლების თანახმად, წარმოშვა ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძველი და მის შედეგად კონტრაჰენტისათვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების მოვალეობა. სს “...ის” მიერ ხელშეკრულებით განსაზღვრული ვალდებულების შეუსრულებლობით სოფლის მეურნეობის სამინისტროსათვის ზიანის მიყენების ფაქტის არსებობა დასტურდებოდა 2008 წლის 24 დეკემბერს შპს “...თან” გაფორმებული ხელშეკრულებით (რომლის საგანს წარმოადგენს შემსყიდველის მიერ ბოლნისისა და მარნეულის რაიონებში მდებარე ... სარწყავი სისტემის სათავე ნაგებობების, მაგისტრალური არხის, რეკონსტრუქციისა და რეაბილიტაციის, მაგისტრალური არხიდან ზედა არხის მაგისტრალურ არხში წყლის გადამყვანის მოწყობის სამუშაოების შესრულება, ხოლო ხელშეკრულების ღირებულება განსაზღვრულია 4 921 212,83 ლარით) და შპს “...თვის” სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მიერ ავანსის სახით 1 230 303,20 ლარის გადარიცხვის დამადასტურებელი ¹52 საგადასახადო მოთხოვნით.
სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის არგუმენტი, რომ საბანკო გარანტიის საფუძველზე განსაზღვრული თანხის ანაზღაურება წარმოადგენდა სადაზღვევო კომპანია “...სა” და სს “...ის” სოლიდარულ ვალდებულებას. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 879-ე, 881-ე, 890-ე და 885-ე მუხლებზე დაყრდნობით საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ ფულადი თანხის გადახდის შესახებ მოთხოვნა, გარანტს წარედგინა წერილობითი ფორმით და შესაბამისად, ბენეფიციარმა მიუთითა, რომ პრინციპალმა დაარღვია ხელშეკრულებით განსაზღვული ვალდებულება, ამასთან ბენეფიციარის მოთხოვნა წარდგენილ იქნა გარანტიით განსაზღვრული იმ ვადის დამთავრებამდე, რა ვადითაც იგი გაიცა, კერძოდ, 2009 წლის 30 ივნისამდე. ამასთან, 2008 წლის 6 ივნისს გაცემული საბანკო გარანტიის შესაბამისად, სადაზღვევო კომპანია “...მა” დაადასტურა ის გარემოება, რომ იგი არის გარანტი და პასუხისმგებელი შემსყიდველის წინაშე, მიმწოდებლის მიერ კონტრაქტით გათვალისწინებული ვალდებულების დარღვევის შემთხვევაში გადაუხადოს ბენეფიციარს 117 525 ლარი. სადაზღვევო კომპანიის მიერ 2008 წლის 11 ივნისის საბანკო გარანტიის თანახმად, შპს “...მა” ასევე იკისრა ვალდებულება გადაუხადოს ბენეფიციარს 1 175 250 ლარი მიმწოდებლის მიერ კონტრაქტით გათვალისწინებული ვალდებულების დარღვევის შემთხვევაში. სასამართლომ მიიჩნია, რომ შპს “...ს” წარმოეშვა მითითებული საბანკო გარანტიებით განსაზღვრული თანხების საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროსათვის გადახდის ვალდებულება. სამშენებლო კომპანიის მიერ 2008 წლის 6 ივნისის ხელშეკრულებით განსაზღვრული შეთანხმების დარღვევამ, რომლის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენდა კონტრაჰენტის მიერ წარმოდეგნილი სატენდერო წინადადება, სამუშაოების შესრულების მეთოდები, გრაფიკი და ხარჯთაღრიცხვა, წარმოშვა ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძველი, რასაც შედეგად ცალსახად მოჰყვა სს “...ის” მიერ ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულების შეუსრულებლობა. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 888-ე მუხლის თანახმად, საბანკო გარანტიით გათვალისწინებული გარანტის ვალდებულება ბენეფიციარის მიმართ შემოიფარგლება იმ თანხის გადახდით, რომელზედაც გაიცა გარანტია. საქალაქო სასამართლომ მიუთითა, რომ საბანკო გარანტია წარმოადგენდა ფულადი ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის ერთ-ერთ საშუალებას. იგი თავისი იურიდიული ბუნებით წარმოადგენდა ვალდებულებას, რომელიც კანონით განსაზღვრულ პირებს შორის წარმოიშვება და მისი მიზანია ძირითადი ვალდებულების შესრულება. გარანტს არა აქვს უფლება უარი თქვას ნაკისრ ვალდებულებაზე, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს ამ ვალდებულებითი ურთიერთობის შეწყვეტის კანონით გათვალისწინებული საფუძვლები.
საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში ადგილი ჰქონდა პრინციპალის _ სს “...ის” მიერ ხელშეკრულებით განსაზღვრული ვალდებულების შეუსრულებლობას. შესაბამისად, უდავოა, გარანტის ვალდებულების არსებობაც _ პრინციპალის ნაცვლად ბენეფიციარს გადაუხადოს საბანკო გარანტიით განსაზღვრული თანხა, მაგრამ არა სარჩელში მითითებული 1 292 775 ლარის, არამედ 1 238 600 ლარის ოდენობით. 2008 წლის 6 ივნისს შემსყიდველსა და მიმწოდებელს შორის გაფორმებული ხელშეკრულების საერთო პირობების 17.4 მუხლის თანახმად, ამ მუხლის მე-3 პუნქტში მითითებულ შემთხვევაში ხელშეკრულების შეწყვეტისას შემსყიდველი ვალდებულია, აუნაზღაუროს მიმწოდებელს ფაქტობრივად შესრულებული სამუშაოების ღირებულება. საქმის მასალებში წარმოდგენილი ობიექტის ტექნიკური ზედამხედველის ხელმოწერით დადასტურებული დოკუმენტის მიხედვით, 2008 წლის 25 აგვისტოს მდგომარეობით (ანუ ხელშეკრულების შეწყვეტამდე) “მიმწოდებლის” მიერ შესრულებული სამუშაოების ღირებულება ჯამში შეადგენდა 54 175 ლარს, რასაც მოსარჩელე, სოფლის მეურნეობის სამინისტრო, სადავოდ არ ხდიდა. საქალაქო სასამართლომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 131-ე მუხლის შესაბამისად, აღნიშნული მიიჩნია საკმარის მტკიცებულებად და საფუძვლად დაუდო სასამართლოს გადაწყვეტილებას.
საქალაქო სასამართლომ არ გაიზიარა მოპასუხის არგუმენტი იმის თაობაზე, რომ სს “...ის” მიერ ხელშეკრულების შეწყვეტამდე შესრულებული სამუშაოს ღირებულება შეადგენდა 452 084 ლარს, რადგანაც მის მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი ამის დამადასტურებელი მტკიცებულებები. ხელშეკრულების საერთო პირობების მე-7 პუნქტითა და სპეციფიკური პირობების მე-4 პუნქტით ცალსახად განსაზღვრულია, რომ შესყიდვის ობიექტი ან მისი ნაწილი (ეტაპი) ჩაითვლება მიღებულად მხოლოდ მიღება-ჩაბარების აქტის გაფორმების შემდეგ, რასაც კონკრეტულ შემთხვევაში ადგილი არ ჰქონია. აღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლომ მიიჩნია, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად, მოპასუხემ ვერ დაამტკიცა გარემოებანი, რომელზედაც ის ამყარებდა თავის შესაგებელს. საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 53-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, მოპასუხეებს სოლიდარულად უნდა დაკისრებოდათ სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ 5 000 ლარის გადახდა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 25 ივნისის განჩინებით სს “...ის” სააპელაციო საჩივარი დარჩა განუხილველი. აღნიშნული განჩინება საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატის 2009 წლის 31 ივლისის განჩინებით დარჩა უცვლელად.
სააპელაციო პალატამ საქმე განიხილა სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” სააპელაციო საჩივრის საფუძველზე, მისი მოთხოვნის ფარგლებში და მისი სააპელაციო საჩივრის არგუმენტების გათვალისწინებით. აპელანტი ითხოვდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 2 აპრილის გადაწყვეტილების გაუქმებას დაკისრებული 1 238 600 ლარის ნაწილში და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმას.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ, განიხილა რა საქმის მასალები, მოისმინა მხარეთა განმარტებები, მიიჩნია, რომ შპს სადაზღვევო კომპანია “...ის” სააპელაციო საჩივარი არ უნდა დაკმაყოფილებულიყო, ვინაიდან სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” სააპელაციო საჩივარში მითითებული გარემოებები არ წარმოადგენდა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმების საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე და 394-ე მუხლებით გათვალისწინებულ საფუძვლებს. სააპელაციო პალატამ სრულად გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილებით დადგენილად მიჩნეული საქმის ფაქტობრივი გარემოებები, მათი სამართლებრივი შეფასება და მიიჩნია, რომ გასაჩივრებული გადაწყვეტილება იყო დასაბუთებული და კანონიერი, მისი გამაბათილებელი არგუმენტები სააპელაციო საჩივრის ავტორს არ წარუდგენია. შესაბამისად, არ არსებობდა გადაწყვეტილების გაუქმების ან შეცვლის საფუძველი. დამატებით, სააპელაციო პალატამ საჭიროდ მიიჩნია, აღენიშნა, რომ სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარისათვის შპს სადაზღვევო კომპანია “...ის” ძირითად არგუმენტს წარმოადგენდა მითითება სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სატენდერო კომისიის არაჯეროვან საქმიანობაზე, რომლის შედეგადაც სს “...ის“ მიერ წარდგენილი არასწორი მონაცემების მიუხედავად, ტენდერში გამარჯვებულად სწორედ იგი გამოცხადდა, რამაც გამოიწვია ხელშეკრულების შეწყვეტა და საბოლოო ჯამში მოსარჩელისათვის ზიანის მიყენება. რაც საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 415-ე მუხლის საფუძველზე სადაზღვევო კომპანიის პასუხისმგებლობას შესაძლოა სრულად არ გამორიცხავს, მაგრამ მისი მოცულობის შემცირების საფუძველს ქმნის.
სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ ეს არგუმენტი გაბათილებული იყო გადაწყვეტილებაში ხელშეკრულების საერთო პირობების 15.1 პუნქტსა და 17.3 პუნქტის “გ” ქვეპუნქტზე მითითებით. სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევას არ მიესადაგებოდა აპელანტის მიერ დასახელებული, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 415-ე მუხლი _ ზიანის ანაზღაურებისას დაზარალებულის ბრალის გათვალისწინების თაობაზე. სამელიორაციო სისტემების სარეაბილიტაციო სამუშაოების შესყიდვის მიზნით ჩატარებულ ტენდერში სს “...” გამარჯვებულად გამოცხადდა საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სატენდერო კომისიის 2008 წლის 30 მაისის გადაწყვეტილებით. სააქციო საზოგადოების მიერ წარდგენილი დოკუმენტაციის სიყალბე გამოვლინდა 2008 წლის 20 აგვისტოს შემდეგ, შესაბამისად, ეს გარემოება სატენდერო კომისიისათვის არ იყო ცნობილი, რაც გამორიცხავს ზიანის დადგომაში მის ბრალეულობას.
სააპელაციო პალატამ მტკიცებულებითი მნიშვნელობა არ მიანიჭა სს “...ის” მიერ ფაქტობრივად შესრულებულ სამუშაოების თაობაზე სხდომაზე წარდგენილ ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს 2009 წლის 7 ივლისის ¹კ-1436/18 საინჟინრო-ტექნიკური ექსპერტიზის დასკვნას, რადგანაც მისი ხასიათიდან გამომდინარე, ექსპერტიზა კომპეტენტური იყო, გამოეთქვა თავისი მოსაზრებანი კვლევის ობიექტთან დაკავშირებულ საინჟინრო-ტექნიკურ და არა ეკონომკური ხასიათის საკითხებზე.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 7 ოქტომბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა სადაზღვევო კომპანია შპს “...მა”, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა. მანვე სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” შუამდგომლობების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ სააპელაციო სასამართლოს 2009 წლის 7 ოქტომბრის საოქმო განჩინებების გაუქმება მოითხოვა.
საკასაციო საჩივრის ავტორი მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლო ისე დაეთანხმა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მოსაზრებებს, რომ არც კი გამოიკვლია მის მიერ მითითებული გარემოებები. კერძოდ, მიიჩნია, რომ ზიანის დადგომაში მოსარჩელე მხარეს არავითარი ბრალი არ მიუძღვოდა, მას არ შეეძლო აღმოეჩინა საბუთის სიყალბე და ეს გარემოება ცნობილი გახდა მხოლოდ 2008 წლის 20 აგვისტოს. მიუხედავად მათი არაერთი მითითებისა, სასამართლომ არ გაითვალისწინა მტკიცებულება, რომელიც ადასტურებდა, რომ 2008 წლის 18 ივლისისათვის მოსარჩელე მხარის მიერ გამოვლენილი იყო საბუთის სიყალბე და ამის შესახებ მიმართვა გაკეთდა მსხვილ გადამხედელთა ინსპექციისადმი. სააპელაციო სასამართლოში საქმის განხილვისას მათთვის ცნობილი გახდა, რომ ამავე ტენდერში მეორე ლოტზე გამარჯვებულად მიჩნეულ შპს-საც გააჩნდა სახელმწიფო ბიუჯეტის მიმართ დავალიანება და იგი გამარჯვებულად არ უნდა გამოცხადებულიყო. სააპელაციო სასამართლომ უარი უთხრა ყველა შესაბამისი შუამდგომლობის (მოწმეთა დაკითხვის, მტკიცებულებების გამოთხოვის) დაკმაყოფილებაზე იმ მოტივით, რომ ამ გარემოებას საქმესთან კავშირი არ ჰქონდა. კასატორი თვლის, რომ სააპელაციო სასამართლომ მათ მიერ წარდგენილი უდავო ფაქტობრივი გარემოებების საწინააღმდეგოდ არ გამოიყენა სამოქალაქო კოდექსის 415-ე მუხლი და მიიჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში საერთოდ არ ჰქონდა მნიშვნელობა მიუძღვოდა თუ არა ბრალი მოსარჩელე მხარეს ზიანის დადგომაში. აღნიშნულის დასადასტურებლად სააპელაციო პალატა დაეყრდნო სამინისტროსა და სს “...ს” შორის არსებული ხელშეკრულების 15.1 პუნქტს. კასატორის მოსაზრებით, მსგავს ურთიერთობებში თუ არ მოხდება დაზარალებულის ბრალის გათვალისწინება, უკიდურესად დაზარალდება გარანტის კანონით დაცული უფლებები.
კასატორის მოსაზრებით სასამართლოს არ უმსჯელია იმ გარემოებაზე, რომ “მოთხოვნითი გარანტიების ერთიანი წესების” შესახებ საერთაშორისო სავაჭრო პალატის ¹458 გამოცემის მიხედვით მათი პასუხისმგებლობა მოცემულ სადავო ვითარებაში გამორიცხულია. აღნიშნული წესების გავრცელება მხარეთა შორის არსებულ ურთიერთობაზე პირდაპირ იყო მითითებული საბანკო გარანტიაში და წარმოადგენდა გარიგების განუყოფელ ნაწილს, მარეგულირებლად სავალდებულო ნორმებს, რაზეც სასამართლოს არ უმსჯელია.
კასატორი ასევე არ დაეთანხმა სააპელაციო სასამართლოს მიერ ექსპერტიზის შეფასებას და მიიჩნია, რომ ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს ექსპერტიზის დასკვნით კომპეტენტურად დადგინდა ფაქტობრივად შესრულებულ სამუშაოთა მოცულობა და ღირებულება. ექსპერიზის დასკვნის მომზადება დაევალა ბიუროს საინჟინრო, სასაქონლო და ფინანსური დეპარტამენტის ექსპერტს, გამოყენებულ იქნა ლიტერატურა სამშენებლო ფასების შესახებ, მოხდა ამ ფასების საბაზრო ფასებთან შედარება და საკითხის სრული გამოკვლევა სპეციალური ცოდნის მქონე პირის მიერ. თუ სასამართლო არ დაეთანხმა ექსპერტიზის მიერ შესრულებული სამუშაოს ღირებულების სისწორეს, მას უნდა გაეთვალისწინებია სამუშაოს მოცულობა, ხოლო ღირებულება თავად უნდა დაედგინა. სააპელაციო პალატამ არ დაასაბუთა თუ რატომ ჩათვალა აღნიშნული სახელმწიფო ექსპერტიზა არაკომპეტენტურად და გაიზიარა მხარის აღიარება, რომელიც ეყრდნობოდა მოსარჩელე მხარის ტექნიკური ზედამხედველის მიერ ხელმოწერილ დოკუმენტს. სადაზღვევო კომპანია შპს “...” დაეთანხმა რა მის მიერ პროცესის სხვადასხვა სტადიაზე წარდგენილ მოსაზრებებს, მიიჩნია, რომ სააპელაციო პალატამ არ გამოიყენა კანონი, რომელიც უნდა გამოეყენებია. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 29 იანვრის განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” საკასაციო საჩივარი.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 22 თებერვლის განჩინებით სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” საკასაციო საჩივარი მისთვის საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ 852 604 ლარის დაკისრების ნაწილში მიჩნეულ იქნა დაუშვებლად. უცვლელად დარჩა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 7 ოქტომბრის საოქმო განჩინებები სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” შუამდგომლობების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ და თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 7 ოქტომბრის განჩინება, რომლითაც უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 2 აპრილის გადაწყვეტილება სადაზღვევო კომპანია შპს “..თვის” საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ 852 604 ლარის დაკისრების ნაწილში. სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” საკასაციო საჩივარი მისთვის საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ _ 385 996 (440171-54175=385 996) ლარის დაკისრების ნაწილში მიჩნეულ იქნა დასაშვებად და დადგინდა ამ ნაწილში საქმის განხილვა მხარეთა დასწრების გარეშე.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო, ზეპირი მოსმენის გარეშე, საქმის მასალების გაცნობის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობის შესწავლის, გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” საკასაციო საჩივარი დაშვებულ ნაწილში უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ.
საკასაციო სასამართლო თავდაპირველად აღნიშნავს, რომ სადაზღვევო კომპანია “...თვის” სს “...ის” მიერ ფაქტობრივად შესრულებული სამუშაოს ღირებულების _ 54 175 ლარის დაკისრებაზე უარის თქმის ნაწილში თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის გადაწყვეტილება არ გასაჩივრებულა და ამ ნაწილში აღნიშნული გადაწყვეტილება შესულია კანონიერ ძალაში. რაც შეეხება თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 7 ოქტომბრის განჩინების კანონიერებას, რომლითაც უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 2 აპრილის გადაწყვეტილება და სადაზღვევო კომპანია შპს “...ს” საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ დაეკისრა 852 604 ლარის გადახდა, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 22 თებერვლის განჩინებით შესულია კანონიერ ძალაში. საკასაციო პალატა ამ ნაწილში დაეთანხმა რა სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და მათ სამართლებრივ შეფასებებს, მიიჩნია, რომ არ არსებობდა საკასაციო საჩივრის ამ ნაწილისა და სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” შუამდგომლობების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის შესახებ ამავე სასამართლოს 2009 წლის 7 ოქტომბრის საოქმო განჩინებების მიმართ საკასაციო საჩივრის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის “ა” ქვეპუნქტით განსაზღვრული დასაშვებობის წინაპირობები.
მოცემულ შემთხვევაში საკასაციო სასამართლოს განხილვის საგანს წარმოადგენს სადაზღვევო კომპანია “...თვის” საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა და სს “...ს” შორის არსებული ხელშეკრულების თაობაზე სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” მიერ გაცემული საბანკო გარანტიის ფარგლებში საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ 385 996 ლარის დაკისრების ნაწილში საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობის შემოწმება.
დადგენილია, რომ სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა და სს “...ს” შორის არსებული ხელშეკრულების შეწყვეტის შემდეგ სს “...მა” უარი განაცხადა თანხის გადაცემაზე, იმ მოტივით, რომ მის მიერ შესრულებული იყო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული 440 175 ლარის ღირებულების სამშენებლო სამუშაოები და თანახმა იყო გადაეხადა მხოლოდ 735 079 ლარი (ტ. I, ს.ფ. 54). საქმის სასამართლოში განხილვისას წარდგენილ იქნა სს “...ის” სამუშაოების ტექნიკური ზედამხედველის მიერ დამოწმებული 2008 წლის 25 ოქტომბრის მდგომარეობით შესრულებული სამუშაოების ამსახველი მონაცემი (ტ I, ს.ფ. 125-127), რაც საქალაქო სასამართლოს მიერ მიჩნეულ იქნა მტკიცებულებად და მხარის აღიარებასთან ერთად გახდა სასარჩელო მოთხოვნის ნაწილის _ 54 175 ლარის დაკმაყოფილებაზე უარის საფუძველი. საქმეში ასევე წარმოდგენილია სოფლის მეურნეობის მინისტრის ბრძანებით შექმნილი ინსპექტირების ჯგუფის წევრების 2008 წლის 30 ოქტომბრის მოხსენებითი ბარათი, საიდანაც დგინდება, რომ მხარეებს შორის არსებული ხელშეკრულების შეწყვეტის შემდეგ ინსპექტირების ჯგუფის შენიშვნების საფუძველზე სს “...ის” მიერ 20 ოქტომბერს წარდგენილ იქნა შესრულებული სამუშაოების კორექტირებული აქტი 440 171 ლარის ღირებულებით, რომელიც არ იყო შეთანხმებული ტექნიკურ ზედამხედველთან. რაც შეეხება ხელშეკრულების შეწყვეტის თარიღისათვის შესრულებულ სამუშაოთა ჩამონათვალს, იგი შედგენილ იქნა ტექნიკური ზედამხედველის მიერ მიწოდებული ინფორმაციის მიხედვით და მათი ღირებულება შეადგენდა 54 175 ლარს (ტ. I, ს.ფ. 147-153).
საქმის სააპელაციო სასამართლოში განხილვისას სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” მიერ წარდგენილ იქნა ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს 2009 წლის 7 ივლისის ¹კ-1436/18 საინჟინრო-ტექნიკური ექსპერტიზის დასკვნა (ტ. II, ს.ფ. 122-141). მხარემ აღნიშნული მტკიცებულებები დავის განხილვისას წარადგინა, ვინაიდან სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა და სს “...ს” შორის სადავო იყო კომპანიის მიერ ფაქტობრივად შესრულებული სამუშაოების როგორც მოცულობა, ასევე მათი ღირებულება. სადაზღვევო კომპანია შპს “...ს” გააჩნდა ინტერესი თავისი სააპელაციო საჩივრის ფარგლებში დაედასტურებინა სს “...ის” მიერ სამუშაოების ფაქტობრივად შესრულება. საკასაციო საჩივრის ავტორი უდავოდ მიიჩნევს, რომ სოფლის მეურნეობის სამინისტროსათვის ასანაზღაურებელ თანხას უნდა გამოაკლდეს სს “...ის” მიერ ფაქტობრივად შესრულებულ სამუშაოთა ღირებულება. საკასაციო პრეტენზია ემყარება იმ მოსაზრებას, რომ სააპელაციო პალატამ არ დაასაბუთა თუ რატომ ჩათვალა აღნიშნული ექსპერტიზა არაკომპეტენტურად შესრულებულ სამუშაოთა ღირებულების დადგენისას, ხოლო ასეთი გარემოების არსებობისას მას, ექსპერტის მიერ უტყუარად დადგენილ სამუშაოთა მოცულობის გათვალისწინებით, თავად უნდა დაედგინა მათი ღირებულება.
საკასაციო პალატა ყურადღებას ამახვილებს მხარეთა შორის სახელმწიფო შესყიდვის თაობაზე 2008 წლის 6 ივნისს შემსყიდველსა და მიმწოდებელს შორის გაფორმებული ხელშეკრულების საერთო პირობების 17.4 მუხლზე, რომლის თანახმად, ამ მუხლის მე-3 პუნქტში მითითებულ შემთხვევაში ხელშეკრულების შეწყვეტისას შემსყიდველი ვალდებულია, აუნაზღაუროს მიმწოდებელს ფაქტობრივად შესრულებული სამუშაოების ღირებულება. სააპელაციო პალატამ მხარის მიერ წარდგენილ ექსპერტიზის დასკვნას არ მიანიჭა რა მტკიცებულებითი მნიშვნელობა, მიიჩნია, რომ ექსპერტიზა, მისი ხასიათიდან გამომდინარე, კომპეტენტური იყო გამოეთქვა თავისი მოსაზრებანი კვლევის ობიექტთან დაკავშირებულ საინჟინრო-ტექნიკურ და არა ეკონომიკური ხასიათის საკითხებზე.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 172-ე მუხლის თანახმად, ექსპერტის დასკვნა სასამართლოსათვის სავალდებულო არ არის და მისი შეფასება ხდება 105-ე მუხლით დადგენილი წესით, მაგრამ სასამართლოს უარი დასკვნის მიღებაზე დასაბუთებულ უნდა იქნეს საქმეზე გამოტანილ გადაწყვეტილებაში ან განჩინებაში. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სასამართლო აფასებს მტკიცებულებებს თავისი შინაგანი რწმენით, რომელიც უნდა ემყარებოდეს მათ ყოველმხრივ, სრულ და ობიექტურ განხილვას, რის შედეგადაც მას გამოაქვს დასკვნა საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებების არსებობის ან არარსებობის შესახებ. გასაჩივრებული განჩინება არ შეიცავს დასაბუთებას თუ რატომ არ მიენიჭა ექსპერტიზის დასკვნას მტკიცებულებითი მნიშვნელობა. ამდენად, სააპელაციო პალატას, მხარის მიერ წარდგენილი შესრულებული სამუშაოების ამსახველი საექსპერტო დასკვნა სრულყოფილად უნდა გამოეკვლია, საქმის მასალებთან ერთობლიობაში. შესაძლოა აუცილებელი გამხდარიყო დამატებითი ან განმეორებითი ექსპერტიზის დანიშვნა, ასევე სასამართლოს საჭიროების შემთხვევაში შეეძლო მიეწვია სპეციალისტი ექსპერტის დასკვნის გამოკვლევისას წამოჭრილი საკითხების განსამარტად და გამოეყენებია სხვა საპროცესო უფლებამოსილება. სააპელაციო პალატა აღნიშნულით მოცემულ საქმეზე დაადგენდა, მართლაც შესრულდა თუ არა ფაქტობრივად სს “...ის” მიერ სხვა სახის სამუშაოები გარდა იმ სამუშაოებისა, რომელთა ღირებულება შეადგენდა 54 175 ლარს და სახეზე იყო თუ არა მოთხოვნის ამ ნაწილის მიმართ ხელშეკრულების საერთო პირობების 17.4 მუხლის გამოყენების აუცილებლობა.
საკასაციო პალატა თვლის, რომ მოცემულ შემთხვევაში გასაჩივრებული განჩინების დასაბუთება დაშვებულ ნაწილში იმდენად არასრულია, რომ მისი სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება შეუძლებელია. ასეთ შემთხვევაში, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ე1” ქვეპუნქტზე დაყრდნობით, გადაწყვეტილება (განჩინება) ყოველთვის ჩაითვლება კანონის დარღვევით მიღებულად.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის დაშვებულ ნაწილში ხელახლა განხილვისას აღნიშნული ფაქტობრივი გარემოება შესწავლილ უნდა იქნეს საქმეში არსებულ სხვა მტკიცებულებებთან ერთობლიობაში, ვინაიდან აღნიშნული გარემოების დადგენის გარეშე შეუძლებელია წინამდებარე დავის გადაწყვეტა და გააჩნია არსებითი მნიშვნელობა საქმეზე სწორი გადაწყვეტილების მისაღებად. წინააღმდეგ შემთხვევაში შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს ძირითადი ვალდებულების ორმაგად შესრულებას, როგორც პრინციპალის, ასევე გარანტის მხრიდან. სადაზღვევო კომპანია “...ის” მიერ წარდგენილი ექსპერტიზის დასკვნის გამოკვლევა უნდა მოხდეს სრულყოფილად, საპროცესო კანონმდებლობით დადგენილი წესით, მიეცეს მას შეფასება და მსჯელობა მის საფუძვლიანობაზე უნდა აისახოს სასამართლოს გადაწყვეტილებაში (განჩინებაში).
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის დებულებანი.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ დაარღვია საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მე-2 ნაწილი და სახეზეა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ე1” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საკასაციო საჩივრის აბსოლუტური საფუძველი, შესაბამისად, საკასაციო სასამართლო თვითონ ვერ მიიღებს გადაწყვეტილებას საქმეზე, რადგან არსებობს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით გათვალისწინებული საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნების საფუძველი.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემული საქმის ხელახლა განხილვისას სააპელაციო სასამართლომ, ზემოხსენებულის გათვალისწინებით, ყოველმხრივ უნდა გამოიკვლიოს, დაადგინოს და შეაფასოს საქმის ფაქტობრივი გარემოებები, რისთვისაც სააპელაციო სასამართლოს შეუძლია, გამოიყენოს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-4 და მე-19 მუხლებით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილება.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება, რომლითაც უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 2 აპრილის გადაწყვეტილება სადაზღვევო კომპანია შპს “...თვის” საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ _ 385 996 (440171-54175=385 996) ლარის დაკისრების ნაწილში და საქმე ამ ნაწილში, ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, 412-ე მუხლით და
დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. სადაზღვევო კომპანია შპს “...ის” საკასაციო საჩივარი დაშვებულ ნაწილში დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 7 ოქტომბრის განჩინება, რომლითაც უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 2 აპრილის გადაწყვეტილება სადაზღვევო კომპანია შპს “...თვის” საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სასარგებლოდ _ 385 996 (440171-54175=385 996) ლარის დაკისრების ნაწილში და ამ ნაწილში საქმე ხელახალი განხილვისათვის დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.