ბს-96-95(კ-10) 12 აპრილი, 2010 წ.
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემადგენლობა:

ლევან მურუსიძე, (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, პაატა სილაგაძე


საქმის განხილვის ფორმა: ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი (მესამე პირი): ა. გ-ძე

მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე): სს “...”

მოწინააღმდეგე მხარე (მოპასუხე): ბორჯომის მუნიციპალიტეტის საკრებულოსთან არსებული ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისია

მოწინააღმდეგე მხარე (მოპასუხე): საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ბორჯომის სარეგისტრაციო სამსახური

გასაჩივრებული განჩინება: თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 8 ოქტომბრის განჩინება

დავის საგანი: ადმინისტრციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა და ახალი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა


ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2008 წლის 21 ნოემბერს სს “...” სასარჩელო განცხადებით მიმართა ბორჯომის რაიონულ სასამართლოს მოპასუხის – ბორჯომის მუნიციპალიტეტის საკრებულოსთან არსებული ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში(სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიის მიმართ და ბორჯომის მუნიციპალიტეტის საკრებულოსთან არსებული ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების კომიისიის 2008 წლის 8 მაისის ოქმის ბათილად ცნობა და მოპასუხისათვის ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ – სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალება მოითხოვა.
B ბორჯომის რაიონის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტის 1985 წლის 24 დეკემბრის ¹388 გადაწყვეტილებით საწარმოო გაერთიანება “...”, რომლის შემადგენლობაშიც შედიოდნენ ბორჯომის ¹1 და ¹2 ჩამომსხმელი ქარხნები, თონე-საფუნთუშის მშენებლობის მიზნით სოფ. ... კაპიტალურ ხიდთან, ავტოსამრეცხაოს მიმდებარედ გამოეყო 0,04 ჰა მიწის ნაკვეთი, რომელზეც 1989-1992 წლებში ბორჯომის ¹2 ჩამომსხმელი ქარხნის მიერ აშენდა საფირმო მაღაზია და საცხობი. 1992 წლის 20 იანვრის ხელშეკრულებით სოფლის მეურნეობისა და კვების მრეწველობის სამინისტროს რესპუბლიკურ გაერთიანება “...” და ბორჯომის @¹2 ჩამომსხმელ ქარხნებს შორის გაფორმდა ხელშეკრულება, რომლითაც ქარხნის შრომით კოლექტივს იჯარა-გამოსყიდვის წესით გადაეცა ბორჯომის ¹2 ჩამომსხმელი ქარხნის ბალანსზე რიცხული ქონება. საქართველოს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს მიერ 1993 წლის 7 სექტემბერს გაცემულ იქნა საკუთრების დამადასტურებელი მოწმობა ¹30, რომლითაც ბორჯომის ¹2 ჩამომსხმელ ქარხნის ბალანსზე რიცხული ქონება საკუთრების უფლებით გადაეცა შრომით კოლექტივის მიერ შექმნილ სს “...”. 1999 წლის 10 მარტს განხორციელდა ნაგებობის ტექნიკური ინვენტარიზაცია-პასპორტიზაცია და იგი აღირიცხა სს “...” სახელზე, რაც დადასტურებულია ბორჯომის ტექაღიცხვის სამსახურის 2004 წლის 4 მაისის ¹25 წერილითა და 1999 წლის 10 მარტის ტექნიკური პასპორტით. სს “...” აღნიშნული ქონება შეიტანა ბორჯომის რაიონული სასამართლოს 1999 წლის 30 ივლისის ¹24/5-31 დადგენილებით რეგისტრირებულ სს “...” საწესდებო კაპიტალში, რომლის უფლებამონაცვლეც არის სს “...” და ირიცხება მის ბალანსზე.
2008 წლის 23 აპრილს მოსარჩელემ განცხადებით მიმართა ბორჯომის მუნიციპალიტეტის საკრებულოსთან არსებულ ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას და მოითხოვა საკუთრების უფლების გაცემა სადავო ნაგებობით დაკავებულ 432 ჰა მიწის ნაკვეთზე. კომისიამ მოსარჩელის განცხადება არსებითად არ განიხილა და 2008 წლის 8 მაისის ¹28 ოქმით მიიჩნია, რომ საქმე განხილული უნდა ყოფილიყო სასამართლო წესით.
მოსარჩელე მიიჩნევს, რომ კომისიის 2008 წლის 8 მაისის ¹28 ოქმი არის ინიდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი, რომლის გამოცემისას დარღვეულია სზაკ-ის 53-ე და 96-ე მუხლების მოთხოვნები, რაც ამავე კოდექსის მე-601 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, მისი ბათილობის საფუძველია. მოსარჩელე თვლის, რომ “ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ’’ საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის მე-3 პუნქტი განსაზღვრავს იმ საბუთების ჩამონათვალს, რომელიც უნდა ერთვოდეს განცხადებას საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ. ამავე კანონის მე-3 მუხლის მე-2 პუნქტი კი განსაზღვრავს მიწის ნაკვეთების ჩამონათვალს, რომლებიც არ ექვემდებარება საკუთრების უფლების აღიარებას. გარდა ამისა, საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 15 სექტემბრის ¹525 ბრძანებულებით დამტკიცებული ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ წესის მე-16 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, საკუთრების უფლების აღიარებაზე უარის თქმის საფუძველია თუ მოთხოვნა არ აკმაყოფილებს ამავე წესისა და ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ კანონით განსაზღვრულ პირობებს ან არ დასტურდება მართლზომიერ/თვითნებური მფლობელობის/სარგებლობის ფაქტი ან თუ დაინტერესებული პირი დადგენილ ვადაში არ გადაიხდის საკუთრების უფლების აღაირების სხვა საფასურს. აღნიშნული ნორმით გათვალისწინებული გარემოებების შესაბამისად, კომისია ვალდებულია მიიღოს გადაწყვეტილება საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ, წინააღმდეგ შემთხვევაში კომისიამ დაინტერესებულ პირს უარი უნდა უთხრას მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე.
მოცემულ შემთხვევაში კომისიამ უარი განაცხადა სადავო უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლების აღიარების ან მასზე უარის თქმის შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე, რაც ეწინააღმდეგება მითითებულ მატერიალურ ნორმათა მოთხოვნებს. სასამართლო მხოლოდ მაშინ იქნებოდა უფლებამოსილი განეხილა სადავო საკითხი, თუ კომისიის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით საკითხი გადაწყდებოდა არსებითად.
2009 წლის 18 მარტის სასამართლო სხდომაზე მოსარჩელემ დააზუსტა სასარჩელო მოთხოვნა და მოითხოვა ბათილად იქნეს ცნობილი ბორჯომის მუნიციპალიტეტის საკრებულოსთან არსებული “ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარებისა და საკუთრების მოწმობის გაცემის მუდმივმოქმედი კომისიის 2008 წლის 8 მაისის ოქმი იმ ნაწილში, რომლითაც არ დაკმაყოფილდა სს “...” 2008 წლის 23 აპრილის ¹130 განცხადება უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ. ასევე მოპასუხეს _ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ბორჯომის სარეგისტრაციო სამსახურს დაევალოს სს “...” 2008 წლის 23 აპრილის ¹130 განცხადების არსებითად განხილვის შემდეგ გამოსცეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბორჯომის რაიონის სოფ. ...…, ... ქ. ¹58-ში მდებარე და სს “...” სახელზე რიცხული ნაგებობით დაკავებულ მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების თაობაზე.
ბორჯომის რაიონული სასამართლოს 2008 წლის 8 დეკემბრის განჩინებით ა. გ-ძე საქმეში ჩაბმულ იქნა მესამე პირად.
ბორჯომის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 4 თებერვლის განჩინებით საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ბორჯომის სარეგისატრაციო სამსახური საქმეში ჩაბმულ იქნა მოპასუხედ.
ბორჯომის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილებით სს “...” სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
რაიონულმა სასამართლომ საქმეში წარმოდგენილი წერილობითი მტკიცებულებებითა და მოწმეთა ჩვენებების თანახმად, დადგენილად მიიჩნია, რომ სადავო ობიექტი საქმეში მესამე პირად ჩაბმულ ა. გ-ძის მფლობელობაში იმყოფება და 1985-1989 წლებში თავისივე სახსრებით იქნა აშენებული. რაც შეეხება ბორჯომის საქალაქო საბჭოს აღმასკომის 1985 წლის 24 დეკემბრის გადაწყვეტლიებას იურიდიული ძალა არ ჰქონდა ვინაიდან, ბორჯომის საქალაქო საბჭო არ იყო უფლებამოსილი განეკარგა სოფ. ... კოლმეურნეობის საკუთრებაში არსებული მიწა. სასამართლომ მტკიცებულებად არ სცნო ე. წ. ხარჯთაღრიცხვა, ვინაიდან იგი ხელმოწერილი და დამოწმებული არ იყო სათანადო წესით, ასევე საკუთრების დამადასტურებელი მოწმობა ¹3, ვინაიდან არც აღნიშნული მოწმობით და არც უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებით არ დასტურდებოდა მოსარჩელის საკუთრების უფლება სადავო ობიექტზე. სასამართლომ მიიჩნია, რომ გაურკვეველი იყო რის საფუძველზე შეიქმნა ტექნიკური სამსახურის ცნობა და ტექნიკური პასპორტი. 1992 წლის 10 ოქტომბრის თარიღით შედგენილი მიღება-ჩაბარების აქტი მიიჩნია ცალმხრივად შედგენილ დოკუმენტად, ვინაიდან იგი ხელმოწერილი და დამოწმებული არ იყო მეორე მხარის მიერ.
ამდენად, რაიონულმა სასამართლომ აღნიშნა, რომ მოპასუხე მხარის მიერ სადავო აქტის გამოცემისას არ დარღვეულა კანონის რაიმე არსებითი მოთხოვნა, რაც სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის საფუძვლად მიიჩნია.
ბორჯომის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა სს “...”, რომელმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტარციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 8 ოქტომბრის განჩინებით სააპელაციო საჩივარი ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა, გაუქმდა მოცემულ საქმეზე ბორჯომის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდა ახალციხის რაიონულ სასამართლოს.
სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ რაიონულმა სასამართლომ არ გამოიკვლია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებები და არასათანადო სამართლებრივი შეფასება მისცა საქმეში არსებულ მტკიცებულებებს, სასამართლოს მიერ გამოტანილი დასკვნები არ გამომდინარეობდა საქმეში არსებული მასალების ობიექტური შეფასებიდან. ამასთან, გასაჩივრებული გადაწყვეტილება არ შეიცავდა მითითებას მატერიალური სამართლის არც ერთ ნორმაზე, რომლითაც სასამართლომ იხელმძღვანელა გადაწყვეტილების მიღებისას, შესაბამისად, რაიონული სასამართლოს მიერ დაარღვეულ იქნა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 249-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მოთხოვნები, რომლის თანახმად, გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილში უნდა აღინიშნოს სასამართლოს სამართლებრივი შეფასება და კანონები, რომლითაც სასამართლომ იხელმძღვანელა, აღნიშნული კი საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ე1‘‘ ქვეპუნქტის თანახმად, გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტურ საფუძველს წარმოადგენს.
თბილისის სააპელაციო პალატამ, ბორჯომის მუნიციპალიტეტის საკრებულოსთან არსებული ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების მუდმივმოქმედი კომისიის 2008 წლის 8 მაისის ოქმთან მიმართებაში, რომელიც ითვალისწინებს, რომ საქმე განხილული იქნეს სასამართლო წესით, განმარტა, რომ ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 103-ე მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, თუ კანონით ან მის საფუძველზე გამოცემული კანონქვემდებარე აქტით სხვა რამ არ არის დადგენილი, კოლეგიურ ორგანოში შეტანილ განცხადებასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილებას იღებს მხოლოდ კოლეგიური ადმინისტრაციული ორგანო. გამონაკლისს წარმოადგენს კოლეგიური ადმინისტრაციული ორგანოს უფლებამოსილი თანამდებობის პირის უფლება – გადაგზავნოს განცხადება უფლებამოსილ ადმინისტრაციულ ორგანოში ან დაუბრუნოს იგი განმცხადებელს, თუ მასში დასმული საკითხების გადაწყვეტა კოლეგიური ადმინისტრაციული ორგანოს უფლებამოსილებას არ განეკუთვნება.
სააპელაციო პალატამ მიუთითა “ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ” საქართველოს კანონის მე-4 მუხლზე, რომლის თანახმად, ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების კომპეტენცია მიენიჭა შესაბამისი მუნიციპალიტეტების საკრებულოებს, რომლებიც აღნიშნულ უფლებამოსილებას ახორციელებენ სპეციალური კომისიის მეშვეობით, ასევე ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 96-ე მუხლის პირველ პუნქტსა და ამავე კოდექსის 53-ე მუხლის მე-3 პუნქტზე და განმარტა, რომ საკუთრების უფლების აღიარების კომისია, ვალდებული იყო არსებითად განეხილა შემოსული განცხადება, დაედგინა საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოება, გამოერკვია არსებობდა თუ არა უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლების აღიარების ან მასზე უარის თქმის კანონით გათვალისწინებული რომელიმე საფუძველი და ამის შესაბამისად, საქმეზე მიეღო დასაბუთებული გადაწყვეტილება.
სააპელაციო პალატამ ასევე მიუთითა საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 15 სექტემბრის ¹525 ბრძანებულებით დამტკიცებული “ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების წესის” მე-16 მუხლის პირველ პუნქტზე და განმარტა, რომ კომისია უფლებამოსილი იყო უარი ეთქვა საკუთრების უფლების აღიარებაზე, თუ მიიჩნევდა, რომ დაინტერესებული პირის მოთხოვნა არ შეესაბამებოდა კანონით განსაზღვრულ პირობებს, ან არ დასჭირდებოდა მართლზომიერი/თვითნებური მფლობელობის/სარგებლობის ფაქტი, ან თუ დაინტერსებული პირი დადგენილ ვადაში არ გადაიხდიდა საკუთრების უფლების აღიარების საფასურს. საკუთრების უფლების აღიარების კომისია, კონკრეტულ შემთხვევაში, ვალდებული იყო არსებითად განეხილა შემოსული განცხადება, დაედგინა საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოება, გაერკვია, არსებობდა თუ არა უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლების აღიარების ან მასზე უარის თქმის კანონით გათვალისწინებული რომელიმე საფუძველი და ამის შესაბამისად, საქმეზე მიეღო დასაბუთებული გადაწყვეტილება. სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი არ შეიცავდა მითითებას კომისიის მიერ დადგენილ საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ფაქტობრივ გარემოებებზე, საკუთრების უფლების აღიარებაზე უარის თქმის კანონით განსაზღვრულ რომელიმე საფუძველზე – სამართლებრივ ნორმაზე, რომელიც გამორიცხავდა მოსარჩელის განცხადების დაკმაყოფილებას.
სააპელაციო პალატამ საფუძვლიანად მიიჩნია აპელანტის მოსაზრება იმასთან დაკავშირებით, რომ და მიაჩნია, რომ კომისიის მითითება, რომ მიზანშეწონილი იყო, საკუთრების უფლების აღიარების საკითხი გადაწყვეტილიყო სასამართლო და არა ადმინისტრაციული წესით, არ ქმნიდა განცხადების დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის კანონიერ საფუძველს, რადგან საკუთრების აღიარებაზე უარის თქმის ამგვარი მოტივი კანონმდებლობით არ არის გათვალისწინებული.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა ბორჯომის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 4 თებერვლის განჩინებაზე, რომლის საფუძველზეც ბორჯომის სარეგისტრაციო სამსახური საქმეში ჩაერთო მოპასუხე მხარედ და განმარტა, რომ გაუგებარია და შესაბამისად, დასაზუსტებელი თუ რა სტატუსით მონაწილეობს საქმეში საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ბორჯომის სარეგისტრაციო სამსახური.
სააპელაციო პალატამ მიიჩნია, რომ დარღვეულ იქნა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მოთხოვნა საქმის ყოველმხრივი, სრული და ობიექტური განხილვის თვალსაზრისით. შესაბამისად, გადაწყვეტილება იმდენად დაუსაბუთებელია, რომ შეუძლებელია მისი როგორც ფაქტობრივი, ისე სამართლებრივი საფუძვლიანობის შემოწმება, რაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ე1” ქვეპუნქტის თანახმად, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმებისა და საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნების აბსოლუტურ საფუძველს წარმოადგენდა.
სააპელაციო პალატამ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 385-ე მუხლის პირველი ნაწილის “ა” ქვეპუნქტის თანახმად, გააუქმა ბორჯომის რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნა პირველი ინსტანციის სასამართლოს.
სააპელაციო პალატამ იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს 2009 წლის 10 მარტის გადაწყვეტილებით ცვლილება იქნა შეტანილი “რაიონული (საქალაქო), თბილისისა და ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოების შექმნის, მათი სამოქმედო ტერიტორიისა და მოსამართლეთა რაოდენობის განსაზღვრის შესახებ” საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს 2007 წლის 9 აგვისტოს ¹1/150-2007 გადაწყვეტილებაში, რომლის თანახმად, ლიკვიდირებული იქნა ახალციხის, ადიგენის, ასპინძისა და ბორჯომის რაიონული სასამართლოები და შეიქმნა ახალციხის რაიონული სასამართლო, რომლის სამოქმედო ტერიტორია განისაზღვრა ახალციხის, ადიგენის, ასპინძისა და ბორჯომის მუნიციპალიტეტების ადმინისტრაციული საზღვრებით, მოცემული საქმე განსახილველად დაუბრუნა ახალციხის რაიონულ სასამართლოს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 8 ოქტომბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ა. გ-ძემ, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ბორჯომის რაიონული სასამართლოს 2009 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვება მოითხოვა.
კასატორს უსაფუძვლოდ მიაჩნია სააპელაციო პალატის მოსაზრება, იმასთან დაკავშირებით, რომ საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას გადაწყვეტილების მიღებისას არ დაუდგენია საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოება, ვინაიდან სს “...” არ წარუდგენია მტრკიცებულებები, რომლებიც დაადასტურებდნენ მის მიერ სადავო მიწის ნაკვეთისა და შენობის ფლობის ფაქტს. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკუთრების უფლების აღიარების კომისიამ მიიღო გადაწყვეტილება იმის თაობაზე, რომ ამ ქონების მართლზომიერი ან თვითნებური ფლობის საკითხი უნდა გადაწყვეტილიყო სასამართლო წესით. კასატორი ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ თავად სააპელაციო სასამართლო თვლის, რომ საკუთრების აღიარების კომისიას თავად უნდა მიეღო ამ საკითხზე გადაწყვეტილება. ასეთ ვითარებაში კასატორი გაუგებრად მიიჩნევს სააპელაციო პალატის მიერ საქმის ხელახლა განსახილველად დაბრუნებას.
კასატორის მოსაზრებით, საჯარო რეესტრის სტატუსის განსაზღვრა არ წარმოადგენს არგუმენტს, რომელიც შეიძლებოდა გამხდარიყო საქმის ხელახლა განსახილველად ახალციხის რაიონულ სასამართლოში დაბრუნების საფუძველი, ვინაიდან ეს საკითხი საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოს სადავოდ არ გაუხდია. კასატორი მიიჩნევს, რომ რაიონულმა სასამართლომ სრულიად საფუძვლიანად ჩათვალა დადგენილად, რომ სადავო შენობა აშენებულ იქნა ა. გ-ძის მიერ. ამასთან ეს შენობა და მიწის ნაკვეთი ყოველთვის იყო და ამჟამადაც არის მის მფლობელობასა და საფრგებლობაში, რისი გათვალისწინებითაც მოსარჩელეს უარი ეთქვა სარჩელის დაკმაყოფილებაზე.
კასატორის განმარტებით, ბორჯომის საქალაქო საბჭოს აღმასრულებლის 1985 წლის 24 დეკემბრის გადაწყვეტილებით სადავო მიწის ნაკვეთი გამოეყო საწარმო “...” და არა სს “...”, ამასთანავე მოსარჩელეს არც საკუთრების უფლების აღიარების კომისიაში და არც სასამართლოში არ წარმოუდგენია დოკუმენტი, რომლითაც დადასტურდებოდა სს “...” საწარმო “...” უფლემამონაცვლედ ყოფნის ფაქტი.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 12 აპრილის განჩინებით ა. გ-ძის საკასაციო საჩივარი მიჩნეული იქნა დასაშვებად და დადგენილ იქნა საქმის განხილვა მხარეთა დასწრების გარეშე.
2010 წლის 10 მარტს სს “...” წარმოადგინა შეგებებული საკასაციო საჩივარი, რომელიც საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 15 მარტის განჩინებით განუხილველად იქნა დატოვებული.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების გაცნობის, საკასაციო საჩივრის საფუძვლების შესწავლისა და გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ა. გ-ძის საკასაციო საჩივარი ნაწილობრივ უნდა დაკმაყოფილებას, კერძოდ, უნდა გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 8 ოქტომბრის განჩინება და საქმე განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს შემდეგ გარემოებათა გამო:
თბილისის სააპელაციო სასამართლომ საქმის პირველი ინსტანციის სასამართლოში დაბრუნების საფუძვლად მიუთითა იმ გარემოებაზე, რომ რაიონული სასამართლოს მიერ დარღვეულ იქნა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 249-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მოთხოვნები, კერძოდ, გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილში არ იყო აღინიშნული სასამართლოს სამართლებრივი შეფასება და კანონები, რომლითაც მან იხელმძღვანელა, რაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის “ე1‘‘ ქვეპუნქტის თანახმად, გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტურ საფუძველს წარმოადგენდა. ამასთან, დასაზუსტებელი იყო თუ რა სტატუსით მონაწილეობდა საქმეში საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ბორჯომის სარეგისტრაციო სამსახური.
სააპელაციო პალატამ ყურადღება გაამახვილა სარჩელის მოთხოვნაზე. ამასთან, მიუთითა სზაკ-ის 103-ე მუხლის მე-2 ნაწილსა და “ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ” საქართველოს კანონის მე-4 მუხლის პირველ პუნქტზე. სააპელაციო პალატამ ასევე მიუთითა “ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ” საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 15 სექტემბრის ¹525 ბრძანებულებით დამტკიცებული წესის მე-16 მუხლის პირველ ნაწილზე და მიიჩნია, რომ საკუთრების აღიარების კომისია ვალდებული იყო არსებითად განეხილა განცხადება, დაედგინა საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოება, გაერკვია არსებობდა თუ არა უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლების აღიარების ან მასზე უარის თქმის კანონით გათვალისწინებული რომელიმე საფუძველი და მიეღო შესაბამისი გადაწყვეტილება.
საკასაციო სასამართლო გასაჩივრებული განჩინების შემოწმების საფუძველზე მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ სარჩელის მიზანია ბათილად იქნეს ცნობილი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი და განცხადებით მოთხოვნილ საკითხზე გარემოებათა სრულყოფილი გამოკვლევის შემდეგ მიღებულ იქნეს ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი. აღსანიშნავია, რომ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის პროცედურული კანონიერება დამოკიდებულია სზაკ-ის 53.3 და 96.1 მუხლების მოთხოვნათა დაცვაზე, ხოლო მისი მატერიალური კანონიერება დგინდება იმ კანონისა და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის შესაბამისობით. სააპელაციო პალატის გასაჩივრებული განჩინება შეიცავს მითითებას თუ რა პროცედურული და მატერიალური ნორმების შემოწმების შედეგად უნდა დადგენილიყო გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონშესაბამისობა. სააპელაციო პალატამ ასევე დარღვეულად მიიჩნია სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის მოთხოვნა საქმის ყოველმხრივ, სრული და ობიექტური განხილვის თვალსაზრისით.
საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 372-ე მუხლის თანახმად, საქმის განხილვა სააპელაციო სასამართლოში წარმოებს იმ წესების დაცვით, რაც დადგენილია პირველი ინსტანციით საქმეთა განხილვისათვის. სააპელაციო სასამართლოში, საკასაციო სასამართლოსაგან განსხვავებით, საქმის განხილვა მიმდინარეობს იმ წესების დაცვით, რომელიც გათვალისწინებულია პირველი ინსტანციის სასამართლოსათვის, კერძოდ, სააპელაციო სასამართლო უფლებამოსილია, საქმე განიხილოს არსებითად, გამოიკვლიოს და დაადგინოს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებები და საქმეს მისცეს სამართლებრივი შეფასება. მიუხედავად იმისა, რომ სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 385-ე მუხლის საფუძველზე გააჩნია უფლებამოსილება გააუქმოს გადაწყვეტილება და საქმე დააბრუნოს პირველ ინსტანციაში ხელახლა განსახილველად, საკასაციო სასამართლო თვლის, იმ შემთხვევაში, როცა სააპელაციო სასამართლო აუქმებს გადაწყვეტილებას სსკ-ის 394-ე მუხლით გათვალისწინებული ერთ-ერთი საფუძვლით, მიზანშეწონილია, მან, ზემომითითებული კომპეტენციიდან გამომდინარე, თვითონ განიხილოს და გადაწყვიტოს იგი, რაც უზრუნველყოფს პროცესის ეკონომიურობის პრინციპის დაცვას და რაც პროცესის მონაწილეთ მისცემს შესაძლებლობას, დროის შემჭიდროვებულ ვადებში მოახდინონ საკუთარი მატერიალური უფლებების რეალიზება.
სააპელაციო სასამართლო არ არის უფლებამოსილი შემოიფარგლოს მხოლოდ იმ მოსაზრებით, რომ გადაწყვეტილება დაუსაბუთებელია და მიღებულია საქმის გარემოებათა ყოველმხრივი, სრული და ობოექტური განხილვის გარეშე. ასეთ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლო ვალდებულია საქმის გარემოებებზე მითითებით დაადგინოს თუ რა გარემოების გამოკვლევა უზრუნველყოფდა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლით მე-2 ნაწილის მოთხოვნათა დაცვას პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ საქმის განხილვისას. საკასაციო სასამართლო თვლის, იმ შემთხვევაში, თუ სააპელაციო სასამართლო ამ მოტივით აუქმებს გადაწყვეტილებას და საქმეს უკან აბრუნებს ხელახალი განხილვისათვის, მან განჩინებაში მკვეთრად უნდა მიუთითოს, საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე რომელი გარემოებები საჭიროებენ გამოკვლევას, რომელი მტკიცებულებები უნდა იქნეს შეგროვებული, შემოწმებული და შეფასებული, რომელი კონკრეტული საპროცესო მოქმედება უნდა შეასრულოს საქმის ხელახლა განმხილველმა სასამართლომ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, სააპელაციო სასამართლოს განჩინება იძენს ფორმალურ ხასიათს და იკარგება სააპელაციო სასამართლოს, როგორც ზემდგომი ინსტანციის სასამართლოს, მნიშვნელობა. ამასთან, სააპელაციო პალატამ განსახილველ შემთხვევაში, ფაქტიურად შეაფასა გასაჩივრებული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერება, ისე, რომ არ უმსჯელია დამატებით რა გარემოებების გამოკვლევა იყო აუცილებელი დავის სწორად გადასაწყვეტად,Aან თავად რატომ ვერ შეძლებდა არსებითად გადაეწყვიტა სადავო საკითხი და საქმეზე მიეღო დასაბუთებული გადაწყვეტილება.
საკასაციო პალატა ასევე მიუთითებს, რომ სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-4 და მე-19 მუხლებით მინიჭებული უფლებამოსილების შესაბამისად, თავად აქვს შესაძლებლობა საჭიროების შემთხვევაში გამოითხოვოს სათანადო მტკიცებულებები და მათი შესწავლისა და ურთიერთშეჯერების გზით, სსსკ-ის 105-ე მუხლის შესაბამისად, გააკეთოს სათანადო დასკვნა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებებთან დაკავშირებით, რაც ხელს შეუწყობს საქმის ყოველმხრივი და ობიექტური განხილვის შედეგად საქმეზე მიიღოს გადაწყვეტილება ან დასაბუთებული მითითებებით საქმე დაუბრუნოს პირველი ინსტანციის სასამართლოს.
ზემოაღნიშნული გარემოებები და გასაჩივრებული განჩინების მოტივაცია საკასაციო სასამართლოს აძლევს საფუძველს, გააუქმოს გასაჩივრებული განჩინება და საქმე განსახილველად დაუბრუნოს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატას.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, 412-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. ა. გ-ძის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 8 ოქტომბრის განჩინება და საქმე განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. მხარეთათვის სახელმწიფო ბაჟის დაკისრების საკითხი გადაწყდეს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებისას;
4. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.