ბს-1460-1394(გ-09) 20 იანვარი, 2010 წელი
ქ. თბილისი


ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

თავმჯდომარე ნათია წკეპლაძე (მომხსენებელი)
მოსამართლეები: მაია ვაჩაძე
პაატა სილაგაძე


საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი მოსმენის გარეშე

მოსარჩელე _ საჯარო სამართლის იურიდიული პირი ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტი ,,სამტრესტი”

მოპასუხე _ გ. ა-აცი

დავის საგანი _ სასამართლოთა შორის განსჯადობა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2009 წლის 3 ივნისს საჯარო სამართლის იურიდულმა პირმა - ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტმა ,,სამტრესტმა” სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხის – გ. ა-აცის მიმართ და მოითხოვა ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულების შეუსრულებლობის გამო აუქციონის წესით საგარანტიო ნივთის – იპოთეკით დატვირთული ქონების რეალიზაცია, რომლის შედეგად საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტ “სამტრესტს” დაუბრუნდებოდა მის მიერ მიმწოდებლისათვის გადარიცხული თანხა – 12 310 ლარი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 18 ივნისის განჩინებით საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტ ,,სამტრესტის” სარჩელი მოპასუხის _ გ. ა-აცის მიმართ, საგარანტიო ნივთის – იპოთეკით დატვირთული ქონების აუქციონის წესით რეალიზაციის თაობაზე განსჯადობის წესების დაცვით განსახილველად გადაეგზავნა თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის განმარტებით, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის ,,ზ” ქვეპუნქტის თანახმად, ადმინისტრაციული ხელშეკრულება წარმოადგენდა ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების მიზნით ფიზიკურ ან იურიდიულ პირთან, აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან დადებულ სამოქალაქო სამართლებრივ ხელშეკრულებას. ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილი იყო გამოეყენებინა საქმიანობის როგორც საჯაროსამართლებრივი, ასევე კერძოსამართლებრივი ფორმები, მათ შორის, დაედო როგორც ადმინისტრაციული, ისე კერძოსამართლებრივი ხელშეკრულება, რომელთა გამიჯვნა უნდა განხორციელებულიყო ხელშეკრულებათა მიზნის დადგენის გზით.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის მითითებით, კონკრეტულ შემთხვევაში მხარეებს შორის ვენახის გასაშენებლად დადებული ხელშეკრულება, არ გამომდინარეობდა ადმინისტრაციული ორგანოს საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების მიზნიდან, რის გამოც ხელშეკრულების არაჯეროვანი შესრულების გამო თანხის ანაზღაურების მიზნით საგარანტიო ნივთის _ იპოთეკით დატვირთული ქონების აუქციონის წესით რეალიზაციის ვალდებულება არ წარმოადგენდა ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განსახილველ დავის საგანს და სადავო სახელშეკრულებო ურთიერთობიდან კონტრაჰენტებს შორის წარმოშობილი ვალდებულების შესრულების საკითხი განხილულ უნდა ყოფილიყო სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 25 სექტემბრის განჩინებით საქმე სასამართლოთა შორის განსჯადობის თაობაზე დავის გადასაწყვეტად გადაეგზავნა საქართველოს უზენაეს სასამართლოს.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიამ დადგენილად მიიჩნია, რომ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს - ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტ “სამტრესტსა” და გ. ა-აცს შორის 2004 წელს გაფორმდა სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ ხელშეკრულება, რომლის მიხედვით, შემსყიდველმა ჩაატარა ღია ტენდერი ვაზის უნიკალური ჯიშის ნერგებით ვენახების გაშენების მომსახურების შესყიდვაზე, რომელშიც გამარჯვებულად მიჩნეულ იქნა მიმწოდებლის სატენდერო წინადადება, რომლითაც მიმწოდებელმა აიღო ვალდებულება შემსყიდველისათვის გაეწია ზემოაღნიშნული მომსახურება 12 310 ლარად. სასარჩელო განცხადების თანახმად, საჯარო სამართლის იურიდიულმა პირმა - ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტმა “სამტრესტმა” სრულად გადაურიცხა მიმწოდებელს ხელშეკრულებით გათვალისწინებული თანხა, მაგრამ მოპასუხემ ვალდებულება არ შეასრულა და არც გადაცემული თანხის ხარჯვის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია წარადგინა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიამ მიიჩნია, რომ ხელშეკრულებათა გამიჯვნისათვის არსებითი მნიშვნელობა არ ჰქონდა მხარეთა სამართლებრივ სტატუსს. მოცემულ შემთხვევაში, საჯარო სამართლის იურიდიული პირის ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტის ,,სამტრესტის” მიერ სარჩელი აღძრული იყო იმ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული დავალიანების ანაზღაურების თაობაზე, რომლითაც მის მიერ განხორციელებულ იქნა სახელმწიფო შესყიდვა გარკვეული მომსახურების მიღების სახით.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მითითებით, საქართველოს სოფლის მეურნეობისა და სურსათის მინისტრის 2003 წლის 11 თებერვლის ¹2-30 ბრძანებით დამტკიცებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტი “სამტრესტი” შეიქმნა “ვაზისა და ღვინის შესახებ” საქართველოს კანონის შესაბამისად, სახელმწიფო ქონების საფუძველზე, რომელიც აწესრიგებდა მევენახეობა-მეღვინეობის დარგში საქმიანობას. ამავე დებულების 2.3 მუხლის თანახმად, “სამტრესტის” საქმიანობის ძირითად საგანს წარმოადგენდა საქართველოს მევენახეობა-მეღვინეობის დარგის რეგულირება და დარგის განვითარების ხელშეწყობა. ამდენად, ნებისმიერი საქმიანობა, რომელსაც “სამტრესტი” ახორციელებდა მისი საქმიანობის ძირითადი საგნის ფარგლებში, ერთნაირად წარმოადგენდა მოსარჩელის საჯარო უფლებამოსილებას და მის პირდაპირ ფუნქციას, ანუ ამ შემთხვევაში, ვაზის უნიკალური ჯიშის ნერგებით ვენახების განაშენიანების მომსახურების შესყიდვისას “სამტრესტი” ახორციელებდა საჯაროსამართლებრივ უფლებამოსილებას და უშუალოდ ამ მიზნით იქნა დადებული მოპასუხესთან სახელმწიფო შესყიდვის ხელშეკრულებაც.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიამ აღნიშნა, რომ ვინაიდან, მოსარჩელე სადავო თანხების ანაზღაურებას ითხოვდა სწორედ ასეთი ხელშეკრულების საფუძველზე, 2004 წლის 3 დეკემბრის მხარეთა შორის დადებული სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ ¹22 ხელშეკრულება ადმინისტრაციულ ხელშეკრულებას განეკუთვნებოდა.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიამ მიიჩნია, რომ მოცემული დავა თავისი არსით წარმოადგენდა ადმინისტრაციული ხელშეკრულების შესრულებასთან დაკავშირებულ სახელშეკრულებო დავას, შესაბამისად, იგი განეკუთვნებოდა ადმინისტრაციულ დავათა კატეგორიას.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო კოლეგიური შემადგენლობის უმრავლესობით საქმის მასალების, განსჯადობის თაობაზე თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიების განჩინებების კანონიერება-დასაბუთებულობის გაცნობის შედეგად მივიდა დასკვნამდე, რომ საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტ “სამტრესტის” სარჩელი განსახილველად უნდა გადაეცეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლოს კოლეგიური შემადგენლობის უმრავლესობა აღნიშნავს, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 251-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ კერძოსამართლებრივი ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით. ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილია კანონიერი ინტერესების დასაკმაყოფილებლად ისარგებლოს კერძო სამართლის საშუალებით, თუ აღნიშნული უფრო მისაღებია მისთვის. ამდენად, ის გარემოება, რომ საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტი “სამტრესტი” ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის თანახმად, ადმინისტრაციულ ორგანოს წარმოადგენს, თავისთავად არ ქმნის განსახილველი დავის ადმინისტრაციულ საქმეთა კატეგორიისადმი მიკუთვნების საფუძველს. საჯარო-სამართლებრივი და კერძო-სამართლებრივი ხელშეკრულების გამიჯვნისათვის არსებითი მნიშვნელობა ენიჭება არა ხელშეკრულების მონაწილეთა სტატუსს, არამედ _ ხელშეკრულების მიზანს. ამდენად, ხელშეკრულების სამართლებრივ ბუნებას განსაზღვრავს ხელშეკრულების მიზანი. ხელშეკრულების მიზანი განისაზღვრება მისი შინაარსიდან გამომდინარე. გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ხელშეკრულების მხარეების მიერ ნაკისრი ვალდებულებების, ხელშეკრულების დადების შედეგად წარმოშობილი უფლება-მოვალეობების შინაარსს. ის გარემოება, რომ “ვაზისა და ღვინის შესახებ” კანონის მე-31 მუხლის თანახმად და საქართველოს სოფლის მეურნეობისა და სურსათის მინისტრის 2003 წლის 11 თებერვლის ¹2-30 ბრძანებით დამტკიცებული დეპარტამენტის დებულების 2.3 მუხლის “ბ” ქვეპუნქტით მევენახეობა-მეღვინეობის დარგში საქმიანობას არეგულირებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტი “სამტრესტი”, რომლის საქმიანობის ძირითად საგანს, დებულების თანახმად, შეადგენს “დარგის განვითარების, მევენახეობა-მეღვინეობის პროდუქციის ხარისხის ამაღლების ხელშეწყობა”, ასევე არ წარმოადგენს დავის ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განხილვის საფუძველს.
საკასაციო სასამართლოს კოლეგიური შემადგენლობის უმრავლესობა არ იზიარებს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს - ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტ “სამტრესტსა” და გ. ა-აცს შორის დადებულია ადმინისტრაციული ხელშეკრულება, საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების მიზნით. განსახილველ შემთხვევაში დავის საგანს წარმოადგენს საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტ “სამტრესტსა” და გ. ა-აცს შორის დადებული ხელშეკრულებიდან გამომდინარე ვალდებულებითი ურთიერთობა. ხელშეკრულების საფუძველზე ფიზიკურმა პირმა იკისრა ვალდებულება, შესაბამისი საფასურის სანაცვლოდ განეხორციელებინა მომსახურება, კერძოდ, გაეშენებინა ვენახი ვაზის უნიკალური ჯიშის ნერგებით. მიუხედავად იმისა, რომ ხელშეკრულების ერთ-ერთ მხარეს წარმოადგენს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, ხოლო თვით ხელშეკრულება სახელმწიფო შესყიდვების, ღია ტენდერის შედეგად დაიდო, ხელშეკრულება არ აღჭურავს პირს საჯარო-სამართლებრივი უფლება-მოვალეობით, მხარეთა შორის დადებული ხელშეკრულება არ შეიცავს ადმინისტრაციული აქტის გამოცემის ან სხვა მმართველობითი ღონისძიების განხორციელების ვალდებულებას, ხელშეკრულების დადება სახელმწიფო შესყიდვის შედეგად, ღია ტენდერის ჩატარებით თავისთავად არ წარმოადგენს სადავო სამართალურთიერთობის ადმინისტრაციული კატეგორიისადმი მიკუთვნების საფუძველს, ამასთანავე, დავის საგანს წარმოადგენს არა სახელმწიფო შესყიდვის პროცედურა, არამედ ტენდერის შედეგად დადებული ხელშეკრულების პირობების შეუსრულებლობის გამო მოსარჩელის სასარგებლოდ მოპასუხისათვის 12 310 ლარის დაკისრება, სანოტარო წესით დამოწმებული იპოთეკის ხელშეკრულების საფუძველზე აუქციონის წესით საგარანტიო ნივთის – იპოთეკით დატვირთული ქონების რეალიზაცია, რეალიზაციის შედეგად საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტ “სამტრესტის” მიმწოდებლისათვის გადარიცხული თანხის დაბრუნება. ამდენად, სადავო სამართალურთიერთობა არ გამომდინარეობს ადმინისტრაციული კანონმდებლობიდან. მხარეთა შორის არსებული სადავო სამართალურთიერთობა გამომდინარეობს ხელშეკრულებიდან, რომელიც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დადებულ სამოქალაქო ხელშეკრულებას განეკუთვნება. საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 65-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადებისას გამოიყენება ამ კოდექსის ნორმები და საქართველოს სამოქალაქო კოდექსით გათვალისწინებული დამატებითი მოთხოვნები ხელშეკრულებათა შესახებ. ასევე საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 651-ე მუხლის თანახმად, კერძოსამართლებრივ ურთიერთობებში ადმინისტრაციული ორგანო მოქმედებს, როგორც სამოქალაქო სუბიექტი, ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ სამოქალაქოსამართლებრივი ხელშეკრულების დადებისას გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის შესაბამისი ნორმები, ხოლო საქართველოს ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსის 251 მუხლის მეორე ნაწილის მიხედვით, ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ კერძოსამართლებრივი ხელშეკრულების დადებასთან, შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავშირებული დავები განიხილება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს კოლეგიური შემადგენლობის უმრავლესობა მიიჩნევს, რომ საქმე თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის განსჯადია და იგი განსახილველად უნდა გადაეცეს შესაბამის სასამართლოს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 26-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საჯარო სამართლის იურიდიული პირის _ ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტ ,,სამტრესტის” სარჩელის გამო საქმე გ. ა-აცის მიმართ განსჯადობით განსახილველად დაექვემდებაროს თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას;
2. საქმე გადაეცეს განსჯად სასამართლოს;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.