¹ბს-203-200(კ-11) 15 სექტემბერი, 2011 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა

შემადგენლობა:

მაია ვაჩაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
ნინო ქადაგიძე, პაატა სილაგაძე


სხდომის მდივანი _ ნინო გოგატიშვილი

კასატორი _ ი. ბ-ი
წარმომადგენელი _ გ. ქ-ა

მოწინააღმდეგე მხარე _ 1. სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახური;
წარმომადგენელი _ მ. ჯ-ი

2. ქ. თბილისის მერია;
წარმომადგენელი _ ნ. ს-ი

მესამე პირები _ გ. ზ-ი; წარმომადგენელი _ შ. კ-ი;
მ. ჯ-ა; კ. კ-ე; წარმომადგენელი _ მ. ი-ა

გასაჩივრებული განჩინება _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 18 ნოემბრის განჩინება

დავის საგანი _ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

2010 წლის 25 მაისს ი. ბ-მა სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხეების – ქ. თბილისის მერიისა და სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიმართ.
მოსარჩელის განმარტებით, მან (აუქციონში გამარჯვების შედეგად) 2007 წლის 9 ოქტომბრის ნასყიდობის ხელშეკრულებით მერიისაგან შეიძინა 1000 კვ.მ. მიწის ნაკვეთი, საცხოვრებელი ზონის ფუნქციით, მდებარე – ქ. თბილისი, ..., ... და ... ქუჩების გადაკვეთაზე. 2008 წლის 5 სექტემბერს ისანი-სამგორის რაიონის გამგეობის ¹7667 დადგენილებით მიწის ნაკვეთს ... და ... ქუჩების გადაკვეთაზე მიენიჭა ... ქ. ¹1ა. მოსარჩელე მიუთითებს, რომ მან კანონით დადგენილი წესით აღნიშნულ 1000 კვ.მ. მიწის ნაკვეთზე დაზუსტებული ფართი 600 კვ.მ. აღრიცხა თავის სახელზე, ხოლო დარჩენილი 400 კვ.მ. არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების ფართი გამიჯნა, რომელსაც მიენიჭა საკადასტრო კოდი ¹... და 2008 წლის 6 ნოემბერს ნასყიდობის ხელშეკრულების საფუძველზე გასხვისდა გ. ზ-ზე, კ. კ-ესა და მ. ჯ-აზე. აღნიშნულ მიწის ნაკვეთზე გ. ზ-მა დაიწყო საცხოვრებელი სახლის მშენებლობა, რაზეც მოსარჩელე თანახმა იყო. მოგვიანებით მოსარჩელემ და ... მოსახლეობამ გაიგეს, რომ გ. ზ-ი საკულტო ნაგებობას აშენებდა.
მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ თბილისის არქიტექტურის სამსახურმა საცხოვრებელ ზონა 1-ში გასცა საოფისე შენობის მშენებლობის ნებართვა, რაც მისი მოსაზრებით უკანონოა. მოსარჩელის მითითებით, შენობა შენდება ყოველგვარი სამშენებლო ნორმების დაცვის გარეშე. სახლმა მთლიანად ჩახერგა მოსარჩელის სახლის მარცხენა მხარე და იგი იძულებულია უყუროს მხოლოდ აღნიშნული შენობის ფანჯრებს. იგი ფაქტიურად ვერ სარგებლობს აივნით.
მოსარჩელე მიუთითებს, რომ სადავო შენობა შენდება საცხოვრებელ ზონაში (საჯარო რეესტრის ამონაწერი), მოსახლეობის აზრის გაუთვალისწინებლად და საქართველოს მთავრობის 2009 წლის 24 მარტის ¹57 დადგენილების იგნორირებით.
მოსარჩელის განმატრებით, როდესაც მან მშენებლობის დემონტაჟის მოთხოვნით მიმართა თბილისის არქიტექტურის სამსახურს, მოპასუხემ ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე მიწის ნაკვეთი საცხოვრებელ ზონა 5-ად მოიხსენია, რაც მის მიერ ვერ დადასტურდა.
აღნიშნულის საფუძველზე მოსარჩელემ თბილისის მერიაში წარადგინა ადმინისტრაციული საჩივარი მშენებლობის ნებართვის გაუქმების მოთხოვნით, რომელიც არ დაკმაყოფილდა ქ. თბილისის მერიის 2010 წლის 15 აპრილის ¹1320 განკარგულებით.
ამდენად, მოსარჩელემ “მოქალაქე ი. ბ-ის ადმინისტრაციული საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის თაობაზე” ქ. თბილისის მერიის 2010 წლის 15 აპრილის ¹1320 განკარგულებისა და სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 2 აპრილის ¹01/394 ბრძანების ბათილად ცნობა მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის განჩინებით საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე საქმეში მესამე პირებად ჩაებნენ მ. ჯ-ა, კ. კ-ე და გ. ზ-ი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2010 წლის 19 ივლისის გადაწყვეტილებით ი. ბ-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
საქალაქო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები: მ. ჯ-ა, გ. ზ-ი და კ. კ-ე წარმოადგენენ ქ. თბილისში, ... ქ. ¹1-ში მდებარე 400 კვ.მ. არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეებს, 2008 წლის 6 ნოემბერს ნოტარიუს ი. ნ-ის მიერ დამოწმებული უძრავი ქონების ნასყიდობის ხელშეკრულების საფუძველზე. სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს გაცემული იქნა სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობები ,,არქიტექტურული საქმიანობის შესახებ’’ საქართველოს კანონის მე-2 თავის მე-3 მუხლის, საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2008 წლის 8 ივლისის ¹1-1/1254 ბრძანების ,,დასახლებათა ტერიტორიების გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების ძირითადი დებულების თაობაზე’’ და საქართველოს მთავრობის 2008 წლის 12 აგვისტოს ¹176 დადგენილების ,,მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ’’ საქართველოს მთავრობის 2005 წლის 11 აგვისტოს ¹140 დადგენილებაში ცვლილებების შეტანის თაობაზე. სსიპ თბილისის არქიტექტურის საქალაქო სამსახურის 2009 წლის 2 აპრილის ¹01/394 ბრძანებით შეთანხმდა ქ. თბილისში, ისანი-სამგორის რაიონში, ... ქ. ¹1-ში, მოქ. მ. ჯ-ას, კ. კ-ისა და გ. ზ-ის კუთვნილ მიწის ნაკვეთზე საოფისე შენობის არქიტექტურული პროექტი და გაიცა მშენებლობის ნებართვა და სანებართვო მოწმობა. ქ. თბილისის მერიის 2010 წლის 15 აპრილის ¹1320 განკარგულებით არ დაკმაყოფილდა ი. ბ-ის ადმინისტრაციული საჩივარი და ძალაში დარჩა ქ. თბილისის მერიის სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 2 აპრილის ¹01/394 ბრძანება.
ამასთან, საქალაქო სასამართლომ მიუთითა სადავო ფაქტობრივ გარემოებებზე: სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს გაცემული სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობებით დასტურდება, რომ გ. ზ-ის, კ. კ-ისა და მ. ჯ-ას საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთი განეკუთვნებოდა საცხოვრებელ ზონა 5-ს. სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2010 წლის 9 ივლისს გაცემული წერილის საფუძველზე დასტურდება, რომ დღეის მდგომარეობით ქ. თბილისის პერსპექტიული განვითარების გეგმის მიხედვით ქ. თბილისში, ..., ... ქ. ¹1-ში მდებარე მიწის ნაკვეთი განეკუთვნება საცხოვრებელ ზონა 2-ს. ადმინისტრაციული წარმოების მასალებში არსებული სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ შეთანხმებული საოფისე შენობის პროექტის მიხედვით, სადავო შენობის სიმაღლეა 5.1 მეტრი და ღიობი გაჭრილია მიწის ნაკვეთის საზღვრიდან 3.84 მეტრის მანძილზე.
საქალაქო სასამართლომ განმარტა, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 32-ე მუხლის შესაბამისად, სარჩელი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობის, ძალადაკარგულად გამოცხადების მოთხოვნით დასაბუთებულია, თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი კანონსაწინააღმდეგოა და ის პირდაპირ და უშუალო ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს ან უკანონოდ ზღუდავს მის უფლებას. ამასთან, ნებისმიერი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერება მის ფორმალურ და მატერიალურ კანონიერებას უკავშირდება, რომელთაგან ერთ-ერთის არარსებობა ზემოაღნიშნული სამართლებრივი შედეგის წინაპირობაა. აღნიშნულთან დაკავშირებით საქალაქო სასამართლომ განმარტა, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში დავის საგანს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების მატერიალური კანონიერება წარმოადგენს, რაც ზოგადად აქტის შინაარს უკავშირდება. ამდენად, ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი სამართლის იმ ნორმებს უნდა შეესაბამებოდეს, რომელთა აღსრულებასაც ის ახდენს. ასევე, ის არ უნდა ეწინააღმდეგებოდეს ქვეყანაში მოქმედ სამართლის სხვა ნორმებსა და კონსტიტუციის ძირითად პრინციპებს. ამასთან, ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის უფლებამოსილება, რამდენადაც ის საკანონმდებლო აქტის საფუძველზე და მის შესასრულებლად გამოიცემა, უნდა გამომდინარეობდეს თვით ამ სამართლებრივი აქტიდან, შესაბამისად აქტის მატერიალურ კანონიერებას ზემოაღნიშნული გარემოებათა ერთობლიობა ქმნის, ხოლო ასეთის არარსებობა, მისი გაუქმების (ბათილად ცნობა, ძალადაკარგულად გამოცხადება) საფუძველია. სასამართლომ მიიჩნია, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში სადავო ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობის კანონით დადგენილი წინაპირობები არ არსებობს, რამდენადაც გასაჩივრებული აქტები არ ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას და მოქმედ კანონმდებლობას, რის გამოც წარმოდგენილი სარჩელი უსაფუძვლოა და არ არსებობს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 601 მუხლით განსაზღვრული ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობის ფაქტობრივი და სამართლებრივი საფუძვლები.
საქალაქო სასამართლოს მითითებით, საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2008 წლის 8 ივლისის ¹1-1/1254 ბრძანებით, რომელიც გამოცემულია ,,სივრცითი მოწყობისა და ქალაქმშენებლობის საფუძვლების შესახებ’’ საქართველოს კანონის საფუძველზე, დამტკიცდა დასახლებათა ტერიტორიების გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების ძირითადი დებულება, რომელიც არეგულირებს ტერიტორიებისათვის ქალაქთმშენებლობის სპეციფიურ სამართლებრივ ურთიერთობებს და განსაზღვრავს ამ სამართალურთიერთობის მონაწილე სუბიექტებისა და მესამე პირთა უფლება-მოვალეობებს. მითითებული დებულების მე-4 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, დასახლებათა ტერიტორიების გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების მიზანია სამშენებლო საქმიანობისათვის ტერიტორიებისა და მიწის ნაკვეთების გამოყენების სპეციფიური პირობების დადგენა, რაც ასახული უნდა იქნას ქალაქთმშენებლობით დოკუმენტებში. ამავე ბრძანების მე-12 მუხლის მე-11 პუნქტის თანახმად, საცხოვრებელი ზონა 5 არის საშუალო ინტენსივობის საცხოვრებელი ზონა, სადაც განაშენიანების დომინირებულ სახეობას შეადგენს საცხოვრებელი სახლები. ამას გარდა, ასევე დასაშვებია საზოგადოებრივი დანიშნულების ობიექტების არსებობა, მათ შორის სამეზობლო თმენის პრინციპების დაცვით.
საქალაქო სასამართლომ უსაფუძვლოდ მიიჩნია, მოსარჩელის არგუმენტი იმის თაობაზე, რომ გ. ზ-ის, კ. კ-ისა და მ. ჯ-ას საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთი განეკუთვნებოდა საცხოვრებელ ზონა 1-ს, რამდენადაც სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ სადავო მიწის ნაკვეთზე სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების გაცემის დროისათვის მოქმედებდა ,,ქ. თბილისის ტერიტორიების გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების შესახებ’’ ქ. თბილისის საკრებულოს 2001 წლის 1 აგვისტოს ¹8-13 გადაწყვეტილება, რომლის პირველი მუხლის 39-ე პუნქტის თანახმად, ფუნქციური ზონირება არის ქალაქთმშენებლობითი ზონირების ნაწილი, რომელიც ახდენს ქალაქის ტერიტორების იდენტიფიცირებას მათი გამოყენების დომინირებული სახეობის მიხედვით. ამავე გადაწყვეტილების მე-12 მუხლის თანახამად, უფლებრივი ზონირების მიზნით დედაქალაქის ტერიტორია იყოფა ა) გენერალური გეგმის გადაწყვეტების შესაბამის ზოგად ფუნქციურ ზონებად: საცხოვრებელი ზონა; საზოგადოებრივ-საქმიანი ზონა; სამრეწველო ზონა; სარეკრეაციო ზონა და სხვა გენერალურ გეგმაში ასახული ზონები; ბ) დეტალური ან/და დამოუკიდებელი სავალდებულო რუკებით განსაზღვრულ კონკრეტულ ფუნქციურ ქვეზონებად. ამდენად, ქ. თბილისის ტერიტორიების ფუნქციური ზონების დადგენა ხორციელდებოდა ყოველი კონკრეტული მიწის ნაკვეთისათვის ინდივიდუალურად, უფლებრივი ზონირების დეტალური რუკის საფუძველზე, შესაბამისად, გ. ზ-ის, კ. კ-ის და მ. ჯ-ას საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთის სამშენებლო განვითარების ფუნქციურ ზონად განისაზღვრა საცხოვრებელი ზონა-5, ხოლო მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენებების პირობები, რომელიც გაცემული იქნა თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს, ი. ბ-ს სადავოდ არ გაუხდია, მაშინ როცა იმ დროს მოქმედი, საქართველოს მთავრობის 2005 წლის 11 აგვისტოს ¹140-ე დადგენილებით დამტკიცებული ,,მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების’’ პირველი მუხლის 38-ე პუნქტის თანახმად, ცალსახად იყო განსაზღვრული, რომ მშენებლობის ნებართვა წარმოადგენს განსაკუთრებული იერარქიის ნებართვას და როგორც წესი იყოფა სამ ურთიერთდამოკიდებულ, მაგრამ ადმინისტრაციული წარმოების თვალსაზრისით დამოუკიდებელ სტადიებად: I სტადია - ქალაქთმშენებლობითი პირობების დადგენა (სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების დამტკიცება), II სტადია - არქიტექტურულ-სამშენებლო პროექტის შეთანხმება, III სტადია - მშენებლობის ნებართვის გაცემა.
საქალაქო სასამართლომ არ გაიზიარა მოსარჩელის არგუმენტი იმის თაობაზე, რომ სადავო შენობის ფანჯრები მისი ღობიდან დაშორებულია 2 (ორი) მეტრით, ნაცვლად 6 მეტრისა, რამდენადაც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნათა შესაბამისად, მხარემ ვერ წარმოადგინა მტკიცებულებები, რომლითაც შესაძლებელი იქნებოდა ამ გარემოების დადასტურება. მეტიც, საქმის მასალებში წარმოდგენილი სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ შეთანხმებული საოფისე შენობის პროექტით ცალსახად დასტურდება, რომ სადავო შენობის სიმაღლეა 5.1 მ. და ღიობი გაჭრილია მიწის ნაკვეთის საზღვრიდან 3.84 მეტრის მანძილზე. ამასთან, სასამართლომ განმარტა, რომ ,,ქ. თბილისის ტერიტორიების გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების დამტკიცების შესახებ’’ ქალაქ თბილისის საკრებულოს 2009 წლის 27 მარტის ¹4-13 გადაწყვეტილების 34-ე მუხლის მე-19 პუნქტის თანახამად, თუ შენობის საანგარიშო სიმაღლე არ აღემატება 7.5 მეტრს, მაშინ შენობის სამეზობლო საზღვრიდან 3.0 მეტრით დაშორების შემთხვევაში შენობის საანგარიშო ზედაპირზე შესაძლებელია მოეწყოს კარი, ფანჯარა, სამტრედე და სხვა ღია ნაწილები. 3.0-დან 7.5 მეტრით დაშორების შემთხვევაში შესაძლებელია კარი, ფანჯარა, სამტრედე და სხვა ღია ნაწილები მოეწყოს შენობის გვერდითი ფასადების საანგარიშო ზედაპირზე, ხოლო დანარჩენ შემთხვევაში შესაძლებელია ღიობები გამოიჭრას 7.5 მეტრის შემდეგ. ასევე, საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2008 წლის 8 ივლისის ¹1-1/1254 ბრძანების 26-ე მუხლის მე-17 პუნქტის თანახმად, შენობის სამეზობლო საზღვრის მხარეს კარის, ფანჯრის, სამტრედეს და კედელში არსებული სხვა ღია ნაწილის საანგარიშო ზედაპირზე მოწყობის სიმაღლე დამოკიდებულია შენობის სამეზობლო საზღვრის მხარეს არსებული საანგარიშო ზედაპირსა და სამეზობლო საზღვრის წარმოსახვით ვერტიკალურ სიბრტყემდე პერპენდიკულარულ დაშორებაზე 3.0 მეტრის შემთხვევაში – 7.5 მეტრამდე სიმაღლეზე.
საქალაქო სასამართლომ ასევე უსაფუძვლოდ მიიჩნია მოსარჩელის არგუმენტი იმის თაობაზე, რომ სადავო შენობა-ნაგებობა წარმოადგენს საკულტო ნაგებობას, რომლის მშენებლობა საჭიროებდა სპეციალურ ზონალურ შეთანხმებას, რამდენადაც საქმის მასალებში არსებული მტკიცებულებებით, მშენებლობის ნებართვა გაცემული იქნა საოფისე შენობის მშენებლობაზე და არა საკულტო ნაგებობაზე. შესაბამისად, ის გარემოება, რომ დღეის მდგომარეობით შენობის მესაკუთრეთა მიერ ხორციელდება შენობის არადანიშნულებისამებრ გამოყენება, არ წარმოადგენს სადავო ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობის ფაქტობრივ-სამართლებრივ საფუძველს, რამდენადაც სანებართვო პირობების დარღვევისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრების წესი და პირობები რეგლამენტირებულია ,,ტექნიკური საფრთხის კონტროლის შესახებ’’ საქართველოს კანონით.
ამდენად, საქალაქო სასამართლომ მიიჩნია, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში, არ არსებობს, ი. ბ-ის სარჩელის დაკმაყოფილების ფაქტობრივი და სამართლებრივი საფუძვლები.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2010 წლის 19 ივლისის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ი. ბ-მა, რომელმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 18 ნოემბრის განჩინებით ი. ბ-ის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2010 წლის 19 ივლისის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 377-ე მუხლსა და 390-ე მუხლის “გ” ქვეპუნქტზე და სრულად გაიზიარა პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებები და სამართლებრივი დასკვნები და მიუთითა მათზე.
სააპელაციო სასამართლომ დამატებით განმარტა, რომ ამჟამად მოქმედი ქ. თბილისის საკრებულოს 2009 წლის 27 მარტის ¹4-13 გადაწყვეტილებით დამტკიცებული “ქალაქ თბილისის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების” დანართი 1-ის შესაბამისად, საცხოვრებელ ზონა 5-ში დასაშვებია ოფისისა და კანტორის მშენებლობა, ხოლო სპეციალური ზონალური შეთანხმების შემთხვევაში ასევე დასაშვებია იმავე ზონაში საკულტო შენობებისა და ნაგებობების მშენებლობაც კი.
ამასთან, სააპელაციო სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქმეში წარმოდგენილია თბილისის არქიტექტურის სამსახურის წერილები იმის თაობაზე, რომ სადავო მიწის ნაკვეთი განეკუთვნება საცხოვრებელ ზონა 2-ს და მითითებულ ტერიტორიაზე ფუნქციული ზონის სტატუსის ცვლილება არ განხორციელებულა. მიუხედავად ამისა, სააპელაციო სასამართლომ მიუთითა, რომ სასამართლო სხდომაზე მოპასუხეებმა განმარტეს, რომ ი. ბ-ის მიერ შეძენილი მიწის ნაკვეთი მართალია წარმოადგენდა საცხოვრებელ ზონა 2-ს, მაგრამ მის მიერ ამ ნაკვეთის ნაწილის – 400 კვ.მ. ფართის კ. კ-ეზე, გ. ზ-სა და მ. ჯ-აზე გასხვისებისა და ამ ფართზე “სამშენებლო მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების” გაცემის შემდეგ, კონკრეტულად ამ მიწის ნაკვეთს ინდივიდუალურად მიენიჭა საცხოვრებელი ზონა 5-ის სტატუსი.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 18 ნოემბრის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა ი. ბ-მა, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
კასატორის განმატრებით, სააპელაციო სასამართლომ საერთოდ გვერდი აუარა ძირითად საკითხს, კერძოდ, სადავო მიწის ნაკვეთისათვის საცხოვრებელი ზონის სტატუსის მინიჭებას. მოწინააღმდეგე მხარემ ვერ წარმოადგინა რაიმე მტკიცებულება იმის თაობაზე, რომ მიწის ნაკვეთს, სადაც სადავო ნაგებობა აიგო, როდესმე მინიჭებული ჰქონდა საცხოვრებელი ზონა 5-ის სტატუსი. კასატორის მოსაზრებით, აღნიშნული გარემოება სასამართლომ მხოლოდ მოწინააღმდეგე მხარის წარმომადგენლების განცხადებების საფუძველზე გაიზიარა და არ გამოიკვლია, თუ როგორ და რის საფუძველზე აღირიცხა საცხოვრებელი ზონა 5-ად საცხოვრებელი ზონა 2, რასაც კასატორი საქმის განხილვის ყველა სტადიაზე ითხოვდა. კასატორის მოსაზრებით, აღნიშნული არის ძირითადი საკითხი განსახილველი დავისა, ვინაიდან მასზეა დამოკიდებული სადავო – სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 2 აპრილის ¹01/394 ბრძანების კანონიერება. კასატორის განმარტებით, მიწის ნაკვეთს ამჟამად მიკუთვნებული აქვს ზონა 2-ის სტატუსი, რაც საქმეში წარმოდგენილი არქიტექტურის სამსახურის 2010 წლის 28 ივნისისა და 9 ივლისის წერილებით დასტურდება. ამასთან, კასატორის მითითებით, ის გარემოება, რომ მას სადავოდ არ გაუხდია მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობები, არ შეესაბამება სინამდვილეს, რადგან აღნიშნული მისი დავის ძირითად საკითხს წარმოადგენდა.
კასატორის მოსაზრებით, სასამართლო წინააღმდეგობაში ვარდება, როდესაც დასაბუთებაში ჯერ მიუთითებს, რომ არქიტექტურის სამსახურის წერილებით დადგენილია ის გარემოება, რომ სადავო ნაკვეთს ზონის სტატუსი არ შეცვლია და მიუხედავად ამისა, შემდგომ იზიარებს მოპასუხეების სიტყვიერ განმარტებას, რომ ამ მიწის ნაკვეთს მინიჭებული ჰქონდა ზონა 5-ის სტატუსი და აღნიშნულ გადამწყვეტ სკითხს
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2011 წლის 7 მარტის განჩინებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა ი. ბ-ის საკასაციო საჩივარი.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2011 წლის 5 მაისის განჩინებით ი. ბ-ის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნა დასაშვებად საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის «ა» ქვეპუნქტით და მისი განხილვა დაინიშნა მხარეთა დასწრებით 2011 წლის 9 ივნისს 12:00 საათზე.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო გაეცნო საქმის მასალებს, მოისმინა მხარეთა ახსნა-განმარტებანი, შეამოწმა გასაჩივრებული განჩინების კანონიერება-დასაბუთებულობა, რის შემდეგაც მივიდა დასკვნამდე, რომ ი. ბ-ის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად უნდა დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმის მასალებში ასახულ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე: 2007 წლის 9 ოქტომბერს ი. ბ-სა და ქ. თბილისის მერიას შორის გაფორმდა ნასყიდობის ხელშეკრულება, რომლითაც აუქციონში გამარჯვებულ ი. ბ-ს საკუთრებაში გადაეცა ქალაქ თბილისის თვითმმართველი ერთეულის ქონება - 1000 კვ.მ მიწის ნაკვეთი, საცხოვრებელი ზონის ფუნქციით, მდებარე – ქ. თბილისი, ..., ... და ... ქუჩების გადაკვეთაზე. ამასთან, 2008 წლის 6 ნოემბრის ნოტარიუს ი. ნ-ის მიერ დამოწმებული უძრავი ქონების ნასყიდობის ხელშეკრულების საფუძველზე, მ. ჯ-ა, გ. ზ-ი და კ. კ-ე წარმოადგენენ ქ. თბილისში, ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე 400 კვ.მ. არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეებს. 2009 წლის 10 თებერვალს სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ გ. ზ-ის, კ. კ-ისა და მ. ჯ-ას კუთვნილ მიწის ნაკვეთზე დამტკიცდა სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობები. სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 2 აპრილის ¹01/394 ბრძანებით შეთანხმდა ქ. თბილისში, ისანი-სამგორის რაიონში, ... ქ. ¹1ა-ში, მ. ჯ-ას, კ. კ-ისა და გ. ზ-ის კუთვნილ მიწის ნაკვეთზე საოფისე შენობის არქიტექტურული პროექტი და გაიცა მშენებლობის ნებართვა. 2009 წლის 2 აპრილს მოქ. გ. ზ-ზე გაიცა ¹ნ/382-1 მშენებლობის სანებართვო მოწმობა. ქ. თბილისის მერიის 2010 წლის 15 აპრილის ¹1320 განკარგულებით არ დაკმაყოფილდა ი. ბ-ის ადმინისტრაციული საჩივარი და ძალაში დარჩა ქ. თბილისის მერიის სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 2 აპრილის ¹01/394 ბრძანება. ამასთან, სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს დამტკიცებული სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობებით დასტურდება, რომ გ. ზ-ის, კ. კ-ისა და მ. ჯ-ას საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთი განეკუთვნებოდა საცხოვრებელ ზონა 5-ს; ხოლო, სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2010 წლის 28 ივნისისა და 9 ივლისის წერილების თანახმად, დღეის მდგომარეობით ქ. თბილისის პერსპექტიული განვითარების გეგმის მიხედვით ქ. თბილისში, ..., ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე მიწის ნაკვეთი განეკუთვნება საცხოვრებელ ზონა 2-ს.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ დისპოზიციურობის პრინციპის საფუძველზე მოსარჩელეს მინიჭებული აქვს თავისუფლება საკუთარი სურვილისამებრ განკარგოს მისთვის მინიჭებული მატერიალური და საპროცესო უფლებები. სწორედ დისპოზიციურობის პრინციპიდან გამომდინარე მხოლოდ მოსარჩელეა უფლებამოსილი განსაზღვროს დავის საგანი და მიუთითოს სასარჩელო მოთხოვნის რა ფარგლებით მიმართავს იგი საქმის განმხილველ სასამართლოს.
საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ ი. ბ-ი სადავოდ ხდის და არ ეთანხმება საცხოვრებელი ზონა 5-ის საფუძველზე გაცემულ მშენებლობის ნებართვას. ფაქტობრივად მოსარჩელემ, სარჩელის შინაარსიდან გამომდინარე, გაასაჩივრა მშენებლობის ნებართვა მის საფუძვლებთან ერთად. მოსარჩელის მიზანია აღდგეს სადავო მშენებლობის ნებართვის გაცემამდე არსებული მდგომარეობა. მოცემულ შემთხვევაში, ი. ბ-ის ინტერესია არა მხოლოდ მშენებლობის ნებართვის კანონშესაბამისობის დადგენა, არამედ იმ პროცედურების კანონიერების შემოწმება, რის საფუძველზეც გაიცა სადავო მშენებლობის ნებართვა და რაც გათვალისწინებულია მშენებლობის ნებართვის მოპოვებასთან. საკასაციო საჩივარიც სწორედ იმ არგუმენტითაა დაშვებული, რომ ეჭვს იწვევს სადავო შემთხვევაში ზონირების წესის განხორციელების კანონიერება.
ამასთან, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ მიუხედავად სარჩელის შინაარსისა და დავის საგნისა, იმ პირობებში, როდესაც მოსარჩელე სადავოდ ხდიდა ზონირების წესის განხორციელების კანონიერებას, მან სასარჩელო მოთხოვნა ჩამოაყალიბა იმგვარად, რომ “მოქალაქე ი. ბ-ის ადმინისტრაციული საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის თაობაზე” ქ. თბილისის მერიის 2010 წლის 15 აპრილის ¹1320 განკარგულებისა და სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 2 აპრილის ¹01/394 მშენებლობის ნებართვის ბათილად ცნობაზე მიუთითა.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს სადავო მშენებლობის ნებართვის გაცემის პროცედურის დაწყების დროისათვის მოქმედ ,,მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ” საქართველოს მთავრობის 2005 წლის 11 აგვისტოს ¹140 დადგენილებაზე და განმარტავს, რომ მშენებლობის ნებართვა წარმოადგენს განსაკუთრებული იერარქიის ნებართვას, რომელიც როგორც წესი იყოფა სამ ურთიერთდამოკიდებულ, მაგრამ ადმინისტრაციული წარმოების თვალსაზრისით დამოუკიდებელ სტადიებად: I სტადია – ქალაქთმშენებლობითი პირობების დადგენა (სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების დამტკიცება); II სტადია – არქიტექტურულ-სამშენებლო პროექტის შეთანხმება (არქიტექტურული პროექტის, კონსტრუქციული ან/და ტექნოლოგიური სქემის შეთანხმება); III – სტადია მშენებლობის ნებართვის გაცემა. ამდენად, წინა სტადიით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული წარმოების დასრულებისა და მოთხოვნის დაკმაყოფილების შემდეგ ნებართვის მაძიებელი მშენებლობის ნებართვის გაცემის შემდგომ სტადიაზე გადასვლის უფლებას იძენს. ქალაქთმშენებლობის პირობების დადგენისა და არქიტექტურულ-სამშენებლო პროექტის შეთანხმების შესახებ საკითხის დადებითად გადაწყვეტის შემთხვევაში გაიცემა მშენებლობის ნებართვა, რომელიც მესამე და დამასრულებელ, შემაჯამებელ სტადიას წარმოადგენს. მოცემულ შემთხვევაში, გ. ზ-ის, კ. კ-ისა და მ. ჯ-ას კუთვნილ მიწის ნაკვეთზე სადავო მშენებლობის ნებართვის გაცემა ასევე მოიცავდა სამ სტადიას. მშენებლობის ნებართვის გაცემის I სტადია დადებითად გადაწყდა და სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს დამტკიცდა სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობები, რომლითაც ქ. თბილისში, ..., ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე მიწის ნაკვეთის სამშენებლო განვითარების ფუნქციურ ზონად განისაზღვრა საცხოვრებელი ზონა 5. ხოლო, II და III სტადიები გაერთიანდა ერთ სტადიად და სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 2 აპრილის ¹01/394 ბრძანებით შეთანხმდა არქიტექტურულ-სამშენებლო პროექტი და გაიცა მშენებლობის ნებართვა. 2009 წლის 2 აპრილს მოქ. გ. ზ-ზე გაიცა ¹ნ/382-1 მშენებლობის სანებართვო მოწმობა.
საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს საქალაქო და სააპელაციო სასამართლოების მოსაზრებას იმასთან დაკავშირებით, რომ მოსარჩელეს სადავოდ არ გაუხდია სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს დამტკიცებული სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობები და უთითებს, რომ აღნიშნულ საკითხს ქვედა ინსტანციის სასამართლოები ფორმალურად მიუდგნენ და დავის საგანი არსებითი განხილვის გარეშე დატოვეს.
მოცემულ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლომ ისე გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მიერ დადგენილი გარემოება იმის თაობაზე, რომ ქალაქთმშენებლობითი პირობების დადგენა ი. ბ-ს არ გაუსაჩივრებია (ვინაიდან მოსარჩელეს სასარჩელო მოთხოვნაში პირდაპირ არ მიუთითებია სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს დამტკიცებული სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების ბათილად ცნობაზე), რომ არ გამორიცხა და არ დაასაბუთა, შეესაბამებოდა თუ არა ი. ბ-ის მიერ ჩამოყალიბებული სასარჩელო მოთხოვნა საკუთარი უფლებისა და კანონით გათვალისწინებული ინტერესის დასაცავად მიმართულ საშუალებას.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 281 მუხლზე და განმარტავს, რომ სასამართლო არ არის უფლებამოსილი გასცდეს სასარჩელო მოთხოვნის ფარგლებს, თუმცა არ არის შეზღუდული მოთხოვნის ფორმულირებით და შეუძლია დაეხმაროს მხარეს მოთხოვნის ტრანსფორმირებაში. მოსამართლე ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში იღებს გადაწყვეტილებას – მიზანშეწონილი და შესაძლებელია თუ არა სარჩელის ტრანსფორმირება.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ სარჩელის ტრანსფორმირება არის ადმინისტრაციულ პროცესში მოქმედი ინკვიზიციურობისა და დისპოზიციურობის პრინციპების შეჯერების ერთ-ერთი გამოხატულება. ერთი მხრივ, ადმინისტრაციული პროცესი გულისხმობს სასამართლოს აქტიურობას, ხოლო, მეორე მხრივ, სასამართლო, მიუხედავად მისი აქტიური როლისა, უფლებამოსილი არ არის, გასცდეს სასარჩელო მოთხოვნის ფარგლებს. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლოებმა ყურადღება უნდა გაამახვილონ იმ გარემოებაზე, რომ, მიუხედავად ადმინისტრაციული სამართალწარმოების ინკვიზიციური ხასიათისა და სარჩელის ტრანსფორმირების შესაძლებლობისა, სასამართლოები შეზღუდული არიან საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 248-ე და მე-3 მუხლების მოქმედებით, რომელთა მიხედვითაც, მხარეები თვითონ განსაზღვრავენ დავის საგანს და სასამართლოს უფლება არა აქვს, მიაკუთვნოს მხარეებს ის, რაც არ უთხოვია, ან იმაზე მეტი, ვიდრე ის მოითხოვდა.
საკასაციო სასამართლოს მითითებით, მაშინ როდესაც მხარე პროცესუალურად სწორად ვერ აყალიბებს თავის მოთხოვნას პროცესის დისპოზიციურობის პრინციპის გათვალისწინებით, მოსამართლემ სარჩელის ტრანსფორმირებისას სწორად უნდა დაადგინოს მოსარჩელის იურიდიული ინტერესი – რა უფლების აღსადგენად მიმართა მან სასამართლოს და რა არის მისი საბოლოო ინტერესი. საკასაციო სასამართლოს განმარტებით, პროცესუალური უფლებები და მატერიალური მოთხოვნები არ უნდა იქნეს უარყოფილი მოსარჩელის გამოუცდელობის გამო, არამედ მოსამართლეს შეუძლია ხელი შეუწყოს მოთხოვნის ტრანსფორმირებას.
აღნიშნულთან დაკავშირებით საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ ი. ბ-ი საქმის განხილვის ყველა ეტაპზე სადავოდ ხდიდა და აპელირებდა ზონირების წესის დარღვევაზე. ამდენად, სასამართლოს უნდა გაეთვალისწინებინა მოსარჩელის მოთხოვნის მიზანი, სარჩელის შინაარსი, ის სამართლებრივი შედეგი, რისი დადგომაც სურდა მას და სასამართლოს, მისთვის კანონმდებლობით მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 281 მუხლის საფუძველზე მოსარჩელისათვის უნდა მიეცა სასარჩელო მოთხოვნის ტრანსფორმირების შესაძლებლობა და დავის საგნის დაზუსტების შემდეგ, ემსჯელა როგორც ზონირების წესის განხორციელების, ისე მთლიანად მშენებლობის ნებართვის გაცემის კანონიერებაზე. ამდენად, სასამართლოს მხედველობაში უნდა მიეღო, რომ მოსარჩელის მიერ ჩამოყალიბებული სასარჩელო მოთხოვნა არ შეესაბამებოდა სარჩელის შინაარსსა და მოსარჩელის იურიდიულ ინტერესს _ რა უფლების აღსადგენად მიმართა მან სასამართლოს და რა იყო მისი ინტერესი.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ მართლმსაჯულება უნდა პასუხობდეს სამართლიანობის მოთხოვნებს და უზრუნველყოფდეს უფლებებში ეფექტურ აღდგენას. სასამართლო დაცვა უნდა იყოს სრული, რაც გულისხმობს არამხოლოდ პირის შესაძლებლობას მიმართოს სასამართლოს, არამედ სასამართლოს ვალდებულებას, გამოიტანოს სამართლიანი და დასაბუთებული გადაწყვეტილება.
ყოველივე ზემოაღნიშნულის საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე განხილულია მნიშვნელოვანი პროცესუალური დარღვევით, რომელსაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; სააპელაციო სასამართლომ არ გამოიყენა ის შესაძლებლობები და მექანიზმები, რასაც მას კანონმდებლობა ანიჭებს. იგი ფორმალურად მიუდგა სადავო საკითხს და დავის საგანი არსებითი განხილვის გარეშე დატოვა. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 281-ე მუხლით გათვალისწინებული უფლებამოსილების დაუცველობის პირობებში დაუსაბუთებელია სააპელაციო სასამართლოს განჩინება, ამასთან, იგნორირებულია დავის საგანი და მოსარჩელის ინტერესი, რაც საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, გასაჩივრებული განჩინების გაუქმებისა და საქმის ხელახლა განსახილველად იმავე სასამართლოში დაბრუნების საფუძველს წარმოადგენს.
ამასთან, საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ი. ბ-ის სასარჩელო მოთხოვნა - სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს დამტკიცებულ სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობებთან მიმართებაში, არ უნდა შეიზღუდოს ხანდაზმულობის ვადით. მართალია, მოსარჩელემ სასარჩელო მოთხოვნაში მშენებლობის ნებართვის ბათილად ცნობაზე მიუთითა, რომლითაც მისთვის არასასურველი შედეგი დადგა, მაგრამ იგი ამასთანავე, სადავოდ ხდიდა მშენებლობის ნებართვის საფუძვლებს, მიუთითებდა ზონირების წესის დარღვევაზე და სარჩელის შინაარსიდან გამომდინარე მის მიზანს სწორედ მშენებლობის ნებართვის ერთიანი პროცედურის განხორციელების კანონიერების დადგენა წარმოადგენდა, რომელიც თავისთავში მოიცავს როგორც საბოლოო შედეგის განმსაზღვრელი – მშენებლობის ნებართვის გაცემას, ასევე, მასთან ურთიერთდამოკიდებულ ქალაქთმშენებლობითი პირობების დადგენასა და არქიტექტურულ-სამშენებლო პროექტის შეთანხმებას.
საკასაციო სასამართლო სააპელაციო სასამართლოს ყურადღებას მიაქცევს იმ გარემოებაზე, შეძლებდა თუ არა მოსარჩელე სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების დამოუკიდებლად გასაჩივრებას, იმ პირობებში, როდესაც ჯერ გაცემული არ იქნებოდა მშენებლობის ნებართვის შემაჯამებელი აქტი. მოსარჩელისათვის არასასურველი შედეგი ხომ უშუალოდ მშენებლობის ნებართვის გაცემით დადგა. ასევე, სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების დადგენის შემდეგ შესაძლებელია არქიტექტურის სამსახურს სულაც უარი ეთქვა მშენებლობის ნებართვის გაცემაზე. ამდენად, საგულისხმოა რა უშუალო და პირდაპირი ზიანი მიადგებოდა მოსარჩელეს იმ შუალედური აქტით, რომელიც საბოლოო შედეგს არ განუსაზღვრავს მხარეს და რომელიც პროცედურულ წინაპირობას წარმოადგენს მშენებლობის ნებართვის გასაცემად.
საკასაციო სასამრთლოს მოსაზრებით, სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების ცალკე გასაჩივრებას მაშინ ექნებოდა აზრი, როდესაც უარყოფითად გადაწყდებოდა აღნიშნული საკითხი და ამ შემთხვევაშიც გასაჩივრების შესაძლებლობით ისარგებლებდა პირი, რომლის ინტერესიც იყო მშენებლობის ნებართვის გაცემა. ხოლო, როდესაც I და II სტადიები დადებითად გადაწყდა და შესაბამისად, გაიცა მშენებლობის ნებართვა, იმ პირობებში, როდესაც მოსარჩელე სადავოდ ხდის მთლიანად მშენებლობის ნებართვის გაცემის ერთიან პროცედურას (მიუხედავად იმისა, რომ ადმინისტრაციული წარმოების თვალსაზრისით ისინი დამოუკიდებელ სტადიებად იყოფა) მშენებლობის ნებართვის გასაჩივრება თავისთავში მოიცავს ამასთანავე მისი საფუძვლების გასაჩივრებას და შესაბამისად, მათი კანონიერების დადგენას.
ამასთან, საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ პროცესუალური ნორმების დარღვევასთან ერთად, ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ ასევე დარღვეულია მატერიალური ნორმები. გასაჩივრებული განჩინება არ არის საკმარისად დასაბუთებული, არც პროცესუალური და არც მატერიალური თვალსაზრისით. ამასთან, სრულყოფილად არ არის გამოკვლეული საქმის ფაქტობრივი გარემოებები. სააპელაციო სასამართლომ იმის ნაცვლად, რომ კანონით მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში არსებითად განეხილა საქმე, დამატებით გამოეკვლია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებები, სამართლებრივი შეფასება მიეცა სადავო საკითხისათვის და მიეღო სათანადო გადაწყვეტილება, სრულად გაიზიარა და უცვლელად დატოვა საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა სრულყოფილად არ იმსჯელეს დავის საგანზე; ისე გაიზიარეს მოპასუხე მხარის მსჯელობა ზონირების ცვლილებასთან დაკავშირებით, რომ არ გამოიკვლიეს სადავო შემთხვევაში ქ. თბილისში, ..., ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე მიწის ნაკვეთზე როგორ განხორციელდა საცხოვრებელი ზონა 2-ის ცვლილება საცხოვრებელ ზონა 5-ად, ან საერთოდ ჰქონდა თუ არა ადგილი მიწის ნაკვეთის სამშენებლო განვითარების ფუნქციური ზონის ცვლილებას. ამასთან, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ დავას მოცემულ საქმეზე სწორედ აღნიშნული საკითხი წარმოადგენს.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს რომ, სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის მიერ 2009 წლის 10 თებერვალს დამტკიცებული სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობებით დასტურდება, რომ გ. ზ-ის, კ. კ-ისა და მ. ჯ-ას საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთი განეკუთვნებოდა საცხოვრებელ ზონა 5-ს; ამასთან, 2010 წლის 14 ივნისს მოსარჩელე ი. ბ-მა განცხადებით მიმართა თბილისის არქიტექტურის სამსახურს, რომლითაც მოითხოვა ინფორმაციის გაცემა იმის თაობაზე, შეიცვალა თუ არა საცხოვრებელი ზონა ქ. თბილისში, ..., ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე მიწის ნაკვეთზე. ხოლო, აღნიშნული განცხადების საფუძველზე სსიპ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2010 წლის 28 ივნისის წერილით მოსარჩელეს ეცნობა, რომ დღეის მდგომარეობით ქ. თბილისის პერსპექტიული განვითარების გეგმის მიხედვით განმცხადებლის მიერ მითითიებული მიწის ნაკვეთი განეკუთვნება საცხოვრებელ ზონა 2-ს და რომ მოცემულ ტერიტორიაზე ფუნქციური ზონის სტატუსის ცვლილება არ განხორციელებულა. ანალოგიური შინაარსის პასუხი გასცა თბილისის არქიტექტურის სამსახურმა 2010 წლის 9 ივლისის წერილით მოსარჩელეს. საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, ყოველივე აღნიშნული კიდევ უფრო უსვამს ხაზს საქმის გარემოებების დამატებით გამოკვლევის აუცილებლობას.
საკასაციო სასამართლო ასევე იზიარებს კასატორის მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ მოწინააღმდეგე მხარემ ვერ წარმოადგინა რაიმე მტკიცებულება იმის დასადასტურებლად, რომ მიწის ნაკვეთს, სადაც სადავო ნაგებობა აიგო, როდესმე მინიჭებული ჰქონდა საცხოვრებელი ზონა 5-ის სტატუსი, ხოლო, სასამართლოს მიერ არ გარკვეულა თუ როგორ, რა პროცედურების დაცვით და რის საფუძველზე აღირიცხა მშენებლობის ნებართვის გაცემისას საცხოვრებელი ზონა 2 საცხოვრებელ ზონა 5-ად და შემდგომ საცხოვრებელი ზონა 5 ისევ საცხოვრებელ ზონა 2-ად (საქმის მასალების მიხედვით, ქ. თბილისში, ..., ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე მიწის ნაკვეთი დღეის მდგომარეობით წარმოადგენს საცხოვრებელ ზონა 2-ს).
აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით საკასაციო სასამართლო სააპელაციო სასამართლოს მიუთითებს, რომ თუ სადავო სამართალურთიერთობის დროისათვის მოქმედი კანონმდებლობა ითვალისწინებდა კონკრეტული მიწის ნაკვეთის სამშენებლო განვითარებისათვის ფუნქციური ზონის ინდივიდუალურად მინიჭებას და თუ გავიზიარებთ მოწინააღმდეგე მხარის არგუმენტაციას, რომ სადავო შემთხვევაშიც სწორედ ინდივიდუალურად მოხდა ქ. თბილისში, ..., ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე მიწის ნაკვეთზე საცხოვრებელი ზონა 2-ის ცვლილება საცხოვრებელ ზონა 5-ად, მაშინ საქმეში უნდა მოიპოვებოდეს აღნიშნულის დამადასტურებელი დოკუმენტი, ინდივიდუალური გადაწყვეტილება, რომლითაც ზონირების ინდივიდუალურად ცვლილება განხორციელდა. საკასაციო სასამართლოს მოსაზრებით, საქმის მასალებიდან ვერ დგინდება, თუ რა პროცედურით განხორციელდა საცხოვრებელი ზონის ცვლილება (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) და დაცულია თუ არა ზონირების წესი.
ამასთან, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2008 წლის 8 ივლისის ¹1-1/1254 ბრძანებით დამტკიცებული “დასახლებათა ტერიტორიების გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების ძირითადი დებულების” მე-12 მუხლის მე-11 პუნქტის თანახმად, საცხოვრებელი ზონა 5 წარმოადგენს საშუალო ინტენსივობის საცხოვრებელ ზონას, სადაც განაშენიანების დომინირებულ სახეობას შეადგენს საცხოვრებელი სახლები. ასევე, დასაშვებია საზოგადოებრივი დანიშნულების ობიექტების არსებობა კანონმდებლობის შესაბამისად, მათ შორის სამეზობლო თმენის პრინციპების დაცვით. ამდენად, საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ საცხოვრებელი ზონა 5-ის პირობებშიც ოფისის მშენებლობისათვის ნებართვის გაცემისას სავალდებულოა საზოგადოებრივი ინტერესის დაცვა. სადავო მიწის ნაკვეთი კიდევაც რომ ყოფილიყო საცხოვრებელი ზონა 5, მშენებლობის ნებართვის გაცემისას განსაკუთრებული ყურადღება უნდა დათმობოდა მოსარჩელის კანონიერი ინტერესის დაცვას, ვინაიდან, მშენებლობის ნებართვამ არ უნდა შელახოს სხვისი უფლებები. საგულისხმოა სადავო მშენებლობის ნებართვის გაცემა განხორციელდა თუ არა საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2008 წლის 8 ივლისის ¹1-1/1254 ბრძანებით დამტკიცებული “დასახლებათა ტერიტორიების გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების ძირითადი დებულებით” გათვალისწინებული სამეზობლო თმენის პრინციპების დაცვით.
ამდენად, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ დავის გადაწყვეტისას სააპელაციო სასამართლომ სათანადოდ არ გამოიკვლია საქმის გარემოებები, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-4 და მე-19 მუხლების საფუძველზე თავისი ინიციატივით არ მოიპოვა, ხოლო საქმეში არსებულ მტკიცებულებებს არ მისცა ობიექტური შეფასება, რის შედეგადაც გაიზიარა და უცვლელად დატოვა საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლოს მიერ მოცემული საქმე განხილულია ფაქტობრივი გარემოებებისა და მტკიცებულებების ყოველმხრივი, სრული და ობიექტური გამოკვლევისა და შეფასების გარეშე.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ადმინისტრაციულ სასამართლოს, მისი შინაარსიდან გამომდინარე, კანონმდებლობა აკისრებს წამყვან როლს ადმინისტრაციული საქმის განხილვისას. ამასთან, სააპელაციო სასამართლო საქმეს განიხილავს, როგორც ფაქტობრივი გარემოებების დადგენის, ისე მათი სამართლებრივი შეფასების კუთხით. საამისოდ კი სააპელაციო სასამართლოს გააჩნია ყველა ის საპროცესო მექანიზმი, რაც აუცილებელია საქმის სრულყოფილი და კომპლექსური განხილვისათვის.
შესაბამისად, იქიდან გამომდინარე, რომ საკასაციო სასამართლო არ არის უფლებამოსილი გამოიკვლიოს ახალი მტკიცებულებები და დაადგინოს მითითებული სადავო გარემოებები, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლის საფუძველზე უნდა გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად უნდა დაუბრულდეს იმავე სასამართლოს. სააპელაციო სასამართლომ თავისმხრივ საქმის ხელახლა განხილვისას, დავის საგნის დაზუსტებისა და ტრანსფორმირების შემდეგ, უნდა გამოიყენოს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-4 და მე-19 მუხლებით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილება და დაადგინოს სადავო შემთხვევაში ჰქონდა თუ არა ადგილი ქ. თბილისში, ..., ... ქ. ¹1ა-ში მდებარე მიწის ნაკვეთზე საცხოვრებელი ზონის ცვლილებას და ასეთის არსებობის შემთხვევაში, გამოიკვლიოს, დაცულია თუ არა არსებული ზონის ცვლილების პირობები, ამასთან, სათანადო შეფასება მისცეს მშენებლობის ნებართვის გაცემისას გათვალისწინებულია თუ არა მოსარჩელის კანონიერი ინტერესი, რის შემდეგაც სააპელაციო სასამართლოს შეუძლია იმსჯელოს სასარჩელო მოთხოვნის საფუძვლიანობაზე და საკასაციო სასამართლოს მითითებების გათვალისწინებით საქმეზე მიიღოს დასაბუთებული გადაწყვეტილება.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ ი. ბ-ის საკასაციო საჩივარი უნდა დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, გაუქმდეს გასაჩივრებული განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 412-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. ი. ბ-ის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ;
2. გაუქმდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2010 წლის 18 ნოემბრის განჩინება და საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდეს იმავე სასამართლოს;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.