გ ა ნ ჩ ი ნ ე ბ ა

¹ ბს-274-415-კ-03 12 ნოემბერი, 2003 წ., ქ. თბილისი

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციული და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა
შემადგენლობა: ბ. კობერიძე (თავმჯდომარე),
მ. ვაჩაძე,
გ. ქაჯაია

დავის საგანი: სამუშაოზე აღდგენა.

აღწერილობითი ნაწილი:
2002წ. 25 ოქტომბერს გ. ა-მა თბილისის მთაწმინდა-კრწანისის რაიონულ სასამართლოში მოპასუხის შს სამინისტროს მიმართ სარჩელი აღძრა და სამუშაოზე აღდგენა მოითხოვა.
მოსარჩელემ სარჩელის დაკმაყოფილების საფუძვლად შემდეგ გარემოებებზე მიუთითა:
მოსარჩელე აღნიშნავდა, რომ 1990 წლიდან ზესტაფონის შინაგან საქმეთა რაიგანყოფილებაში საგზაო-საპატრულო სამსახურის ინსპექტორად მუშაობდა. 2002წ. 7 აგვისტოს მან მძღოლის პ. ფ-ის მიმართ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი შეადგინა, რადგან ავტომანქანას ტექდათვალიერება არ ჰქონდა გავლილი.
მოსარჩელე მიუთითებდა, რომ ოქმი კანონის სრული დაცვით, საგზაო პოლიციის საგზაო-საპატრულო სამსახურის დებულების 10.11, 10.12, 10.12.2, 10.13, 10.14, 10.15, 10.15.1 პუნქტებისა და ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 118-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად შეადგინა.
მოსარჩელე აღნიშნავდა, რომ 2002წ. 9 ოქტომბრის გენერალური ინსპექციის წერილით დათხოვნილ იქნა შინაგან საქმეთა ორგანოებიდან, მაგრამ მასში მითითებული არ იყო თუ რა ხარვეზით იქნა შედგენილი ოქმი და რა მოთხოვნა იყო დარღვეული, აგრეთვე გათავისუფლების შესახებ ბრძანება არ ჩაბარებია. მან ოქმი პ. ფ-ეს შეუდგინა და არა ტ. ხ-ეს, რომელსაც 2002წ. 9 აგვისტოს ავტოსაგზაო შემთხვევა მოუხდა მსხვერპლით. იგი მიუთითებდა, რომ მძღოლ ფ-ეს ჰქონდა როგორც მძღოლის მოწმობა, ასევე საგზურის ფურცელი და ხელშეკრულება, რაც შეიძლება შემთხვევის დროს დაიკარგა. აგრეთვე, ცეკავშირის ზესტაფონის ავტოსატრანსპორტო საწარმოს 1987წ. 23 თებერვლის ¹148 ბრძანებით აღნიშნული ავტომანქანა მძღოლ ფ-ის სახელზე იყო გაფორმებული და იგი გარდაცვალებამდე ამ საწარმოში მუშაობდა, ხოლო საწარმოს დირექციის 2002წ. 12 აგვისტოს ¹1 ბრძანებით მომსახურეთა სიიდან ამოირიცხა.
თბილისის მთაწმინდა-კრწანისის რაიონული სასამართლოს 2003წ. 24 თებერვლის სასამართლო სხდომაზე მოპასუხემ სარჩელი არ ცნო და მიუთითა, რომ მოსარჩელემ დაარღვია “პოლიციის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-9 მუხლის მე-4 პუნქტისა და შს მინისტრის 2002წ. 12 მარტის ¹135 ბრძანების პირველი პუნქტის “გ” ქვეპუნქტის მოთხოვნები, რომელთა შესაბამისად, საგზაო პოლიციის თანამშრომელმა გადაუდებელი ღონისძიებების გასატარებლად უნდა უზრუნველყოს “მოძრავი სატრანსპორტო საშუალების გაჩერება, მძღოლების მართვის უფლების, ავტოტრანსპორტის და სარეგისტრაციო მოწმობების, აგრეთვე, საგზაო პოლიციაში რეგისტრირებული მართვის უფლების გადაცემის დამადასტურებელი დოკუმენტის ან მინდობილობის შემოწმება”, მან კი მძღოლი ფ-ე ისე გაუშვა, რომ მხოლოდ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 118-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად შეუდგინა ოქმი, 5 ლარით დააჯარიმა და არ გამოურკვევია, ფ-ეს წესრიგში ჰქონდა თუ არა საგზაო სატრანსპორტო ბარათი, ავტომანქანის გადაცემის დამადასტურებელი დოკუმენტი ან მინდობილობა და ავტოტრანსპორტის სარეგისტრაციო მოწმობა.
მოპასუხე მიუთითებდა, რომ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 119-ე მუხლის შენიშვნის შესაბამისად, “ამ კოდექსის 116, 118, 119, 121-ე და 122-ე მუხლებით გათვალისწინებულ სამართალდარღვევებზე მძღოლის მოწმობის ან სატრანსპორტო საშუალების სარეგისტრაციო დოკუმენტის უქონლობის შემთხვევაში საქმის განხილვამდე დამრღვევს დროებით ჩამოერთმევა სატრანსპორტო საშუალება”, ამდენად, მოპასუხის მოსაზრებით, გ. ა-ი ვალდებული იყო მძღოლისთვის ავტობუსი ჩამოერთმია.
თბილისის მთაწმინდა-კრწანისის რაიონული სასამართლოს 2003წ. 28 თებერვლის გადაწყვეტილებით გ. ა-ის სარჩელი დაკმაყოფილდა და შინაგან საქმეთა მინისტრის 2002წ. 30 სექტემბრის ¹504 ბრძანება გაუქმდა.
აღნიშნული გადაწყვეტლება შსს-მ სააპელაციო წესით გაასაჩივრა და გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით მისი სააპელაციო საჩივრის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
აპელანტი აღნიშნავდა, რომ საგამოძიებო დეპარტამენტის იმერეთის სამხედრო საგამოძიებო სამსახურის მიერ გაცემული ცნობის თანახმად, აღნიშნული ავტობუსი ექსპლუატაციაში ხელშეკრულებისა და სატრანსპორტო საგზაო ბარათის გარეშე იმყოფებოდა. მძღოლებსა და საწარმოს დირექტორს შორის ავტობუსის ექსპლუატაციაზე ხელშეკრულება 1999წ. 1 ივნისიდან 2000წ. 1 ივნისამდე ანუ 1 წლით იყო გაფორმებული, შემდეგ კი მხარეებს შორის მსგავსი ხელშეკრულება აღარ დადებულა. ზემოთმითითებული დასტურდება საწარმოს დირექციის ცნობით და საწარმოს ეკონომისტის 2002წ. 7 სექტემბრის ახსნა-განმარტებით, რომელშიც აღნიშნულია, რომ ხელშეკრულების ვადის გასვლის შემდეგ საწარმოდან საგზურებს არ იღებდნენ, ავტობუსი მათ მხოლოდ შენახვის მიზნით ყავდათ გაყვანილი.
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2003წ. 31 ივლისის გადაწყვეტილებით შს სამნისტროს სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა. თბილისის მთაწმინდა-კრწანისის რაიონული სასამართლოს 2003წ. 28 თებერვლის გადაწყვეტილება გაუქმდა. გ. ა-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
სააპელაციო სასამართლომ გადაწყვეტილება შემდეგ გარემოებებზე დააფუძნა:
სასამართლომ მიიჩნია, რომ გ. ა-მა სათანადოდ არ შეამოწმა მძღოლ ფ-ეს ჰქონდა თუ არა სატრანსპორტო ბარათი და ავტოსატრანსპორტო საშუალების ექსპლუატაციისათვის საჭირო საბუთები და მხოლოდ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 118-ე მუხლის მოთხოვნების შესაბამისად შეადგინა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი, როცა ვალდებული იყო ამავე კოდექსის 127-ე მუხლის მე-3 ნაწილიც გამოეყენებინა.
სასამართლოს მოსაზრებით, გ. ა-მა დაარღვია “პოლიციის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-9 მუხლის მე-4 პუნქტის მოთხოვნები, რაც დამრღვევი მძღოლის მიმართ ადმნისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის არასრულყოფილად შედგენაში გამოიხატა.
სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა რაიონული სასამართლოს მოსაზრება, რომ გ. ა-ი შვებულებაში იმყოფებოდა და მისი გათავისუფლება არ შეიძლებოდა, ვინაიდან, შს ორგანოებიდან მისი დათხოვნა იმ საფუძვლებით არ მომხდარა, რომელთა გამო მუშაკის შვებულებაში ყოფნისას სამუშაოდან გათავისუფლება დაუშვებელია.
ამდენად, სასამართლომ ჩათვალა, რომ ვინაიდან, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 239-ე მუხლის თანახმად, “ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ჩადენის შესახებ შედგება ოქმი, 116-126-ე მუხლებით გათვალისწინებულ დარღვევათა შესახებ ოქმს ადგენენ შინაგან საქმეთა ორგანოები (საგზაო პოლიცია)”, აქედან გამომდინარე, სასამართლომ მიიჩნია, რომ “პოლიციის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-9 მუხლის მე-4 პუნქტის მოთხოვნათა დარღვევისათვის, რაც გამოიხატა დამრღვევი მძღოლოს მიმართ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის არასრულყოფილად შედგენაში, “პოლიციის შესახებ” საქართველოს კანონის 30-ე მუხლის მე-8 პუნქტის, “შს ორგანოების დისციპლინური წესდების” მე-13 მუხლის “ა” პუნქტის მე-8 ქვეპუნქტის და “შს ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ” დებულების 44-ე მუხლის საფუძველზე, სამსახურებრივი დისციპლინის დარღვევის გამო, გ. ა-ის შს ოგანოებიდან დათხოვნა მართლზომიერი იყო.
სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება გ. ა-მა საკასაციო წესით გაასაჩივრა და გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და რაიონული სასამართლოს 2003წ. 28 თებერვლის გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვება მოითხოვა.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არასწორად გამოიყენა კანონი. კერძოდ, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 119-ე მუხლი, ვინაიდან აღნიშნული მუხლი მისი სამუშაოდან დათხოვნის მასალებში (დასკვნა, მინისტრის ბრძანება არ არის მითითებული და სასამართლოს მინისტრის ბრძანებაში ცვლილებების თვითნებურად შეტანის და საფუძვლის შეცვლის უფლება არ ჰქონდა. ამასთან, ზემოაღნიშნულ მუხლში მითითებულია, რომ “თუ თან არა აქვს მოწმობა”, ხოლო ასეთი მოწმობა მძღოლს ჰქონდა, ასევე, საქმეშია ფანჩულიძის მართვის უფლების დროებითი ნებართვა.
კასატორი მიუთითებს, რომ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 127-ე მუხლით, რომელიც კოდექსს 1999წ. 23 ივლისს დაემატა, ხელმძღვენელობს არა საგზაო პოლიცია, არამედ საავტომობილო ტრანსპორტის დეპარტამენტი.
კასატორის მოსაზრებით, სააპელაციო პალატამ არ იმსჯელა იმის შესახებ, რომ ავტომანქანას ბოლო ტექდათვალიერება 2001წ. 31 იანვრიდან 2002წ. 31 იანვარის ჩათვლით ანუ 1 წლის ვადით ჰქონდა გავლილი, მაშინ როცა, საწარმოს ხელმძღვანელობის მითითებით 2000წ. 1 ივნისის შემდეგ ხელშეკრულება არ გაგრძელებულა, ამდენად, შრომის წიგნაკის ჩანაწერებსა და მათ განმარტებებს შორის წინააღმდეგობა წარმოიქმნა, კერძოდ, რადგან ხელშეკრულება 2000წ. 1 ივნისს შეწყდა, 2001 წელს ავტომანქანა ტექდათვალიერებაზე არ უნდა გაეტარებინათ.
კასატორი მიიჩნევს, რომ სასამართლომ არასწორად მიუთითა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 239-ე მუხლზე, ვინაიდან 2002წ. 7 აგვისტოს მდგომარეობით აღნიშნული მუხლი კოდექსიდან ამოღებული იყო.
კასატორი აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლომ მხედველობაში არ მიიღო რაიონული სასამართლოს მითითება ,,საჯარო სამსახურის შესახებ” კანონის 89-ე მუხლის ,,ბ” პუნქტზე, რომელიც ითვალისწინებს სამსახურებრივი ურთიერთობის შეჩერებას, რაც ნიშნავს, რომ ყველა ურთიერთობა შეჩერებულია.

სამოტივაციო ნაწილი:
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციული და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა გაეცნო საქმის მასალებს, შეამოწმა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების კანონიერება და დასაბუთებულობა, წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრის საფუძვლიანობა და თვლის, რომ გ. ა-ის საკასაციო საჩივარი ნაწილობრივ უნდა დაკმაყოფილდეს, უნდა გაუქმდეს თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2003წ. 31 ივლისის გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განსახილველად უნდა დაუბრუნდეს იმავე პალატას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემული დავის გადაწყვეტისას სააპელაციო სასამართლომ არ გამოიყენა კანონი, რომელიც უნდა გამოეყენებინა და გამოიყენა კანონი, რომელიც არ უნდა გამოეყენებინა და არასწორად განმარტა კანონი.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ “პოლიციის შესახებ” საქართველოს კანონის 30-ე მუხლისა და ,,შს ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ” დებულების 44-ე მუხლის თანახმად, “სამსახურებრივი დისციპლინის დარღვევისათვის პოლიციის თანამშრომლის მიმართ გამოიყენება დისციპლინური სახდელები: შენიშვნა, საყვედური, სასტიკი საყვედური, შსს-ს სამკერდე ნიშნის ჩამორთმევა, თანამდებობიდან ჩამოქვეითება, სპეციალური წოდების ერთი საფეხურით ჩამოქვეითება, დისციპლინური პატიმრობა 3-დან 10 დღე-ღამემდე ჰაუპტვახტში მოხდით, შს ორგანოებიდან დათხოვნა”.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ მართალია, სააპელაციო სასამართლომ გადაწყვეტილების გამოტანისას იხელძღვანელა “პოლიციის შესახებ” საქართველოს კანონით და ,,შს ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ” დებულებით, მაგრამ მან არასწორად განმარტა ,,პოლიციის შესახებ” საქართველოს კანონის 30-ე მუხლი და ,,შს ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ” დებულების 44-ე მუხლი, რომლებიც სწორედ იმ შემთხვევებს არეგულირებენ, როდესაც სამსახურებრივი დისციპლინის დარღვევისათვის პოლიციის თანამშრომლების მიმართ გამოიყენება დისციპლინური სახდელები, მაგრამ კასატორის მიმართ 30-ე მუხლის მე-8 პუნქტის და ,,შს ორგანოებში სამსახურის გავლის წესის შესახებ” დებულების 44-ე მუხლის გამოყენება დაუშვებელი იყო, ვინაიდან, საქმეში არსებული შსს-ს გენერალური ინსპექციის უფროსის დასკვნით დასტურდება, რომ გ. ა-ს მოქმედი დისციპლინური სასჯელი არ აქვს.
საკასაციო სასამართლო არ იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებას, რომ გ. ა-მა სათანადოდ არ შეამოწმა მძღოლ ფ-ეს ჰქონდა თუ არა სატრანსპორტო ბარათი და ავტოსატრანსპორტო საშუალების ექსპლუატაციისათვის საჭირო საბუთები და მხოლოდ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 118-ე მუხლის მოთხოვნების შესაბამისად შეადგინა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი, როცა ვალდებული იყო ამავე კოდექსის 127-ე მუხლის მე-3 ნაწილიც გამოეყენებინა. Aაღნიშნულთან დაკავშირებით, საკასაციო სასამართლო ეთანხმება კასატორს, რომ ზემოთ მითითებული მუხლით ხელმძღვანელობს არა საგზაო პოლიცია, არამედ საავტომობილო ტრანსპორტის დეპარტამენტი და მას, როგორც პოლიციის ინსპექტორს უფლება არ ჰქონდა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 127-ე მუხლის მოთხოვნათა დაცვით შეედგინა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი.
საკასაციო სასამართლო სააპელაციო სასამართლოს ყურადღებას მიაქცევს იმ გარემოებას, რომ ავტომანქანას ბოლო ტექდათვალიერება 2001წ. 31 იანვრიდან 2002წ. 31 იანვარის ჩათვლით ანუ 1 წლის ვადით ჰქონდა გავლილი, მაშინ როცა, საწარმოს ხელმძღვანელობის მითითებით 2000წ. 1 ივნისის შემდეგ ხელშეკრულება არ გაგრძელებულა, ამდენად, შრომის წიგნაკის ჩანაწერებსა და მათ განმარტებებს შორის წინააღმდეგობა წარმოიქმნა, კერძოდ, რადგან ხელშეკრულება 2000წ. 1 ივნისს შეწყდა, 2001 წელს ავტომანქანა ტექდათვალიერებაზე არ უნდა გაეტარებინათ.
საკასაციო პალატა ასევე ეთანხმება კასატორის მითითებას, რომ სააპელაციო სასამართლომ არასწორად გამოიყენა კანონი. კერძოდ, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 119-ე მუხლი, ვინაიდან აღნიშნული მუხლი მისი სამუშაოდან დათხოვნის მასალებში (დასკვნა, მინისტრის ბრძანება) არ არის მითითებული და სასამართლოს მინისტრის ბრძანებაში ცვლილებების თვითნებურად შეტანის და საფუძვლის შეცვლის უფლება არ ჰქონდა. ამასთან, ზემოაღნიშნულ მუხლში მითითებულია, რომ “თუ თან არა აქვს მოწმობა”, ხოლო ასეთი მოწმობა მძღოლს ჰქონდა, ასევე, საქმეშია ფ-ის მართვის უფლების დროებითი ნებართვა.
საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ სააპელაციო სასამართლომ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 239-ე მუხლზე მითითებისას არ გაითვალისწინა ის გარემოება, რომ აღნიშნული მუხლი 2002წ. 7 აგვისტოს მდგომარეობით კოდექსიდან ამოღებული იყო.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ გ. ა-ის საკასაციო საჩივარი ნაწილობრივ უნდა დაკმაყოფილდეს.

სარეზოლუციო ნაწილი:
საკასაციო სასამართლომ იხელძღვანელა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, სსკ-ს 412-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. გ. ა-ის საკასაციო საჩივარი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ.
2. გაუქმდეს თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა პალატის 2003წ. 31 ივლისის გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განხილვისათვის დაუბრუნდეს იმავე პალატას.
3. უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.