ბს-998-994(2კ-17) 17 მაისი, 2018 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: მაია ვაჩაძე, ვასილ როინიშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, ზეპირი განხილვის გარეშე, განიხილა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლები თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 15.06.2017წ. განჩინებაზე

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

ვ. ი. ე-მა 24.08.2015წ. სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას მოპასუხე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს და სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიმართ და მოითხოვა სსიპ შემოსავლების სამსახურის 31.12.2014წ. №EL031576 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის და სსიპ შემოსავლების სამსახურის 13.02.2015წ. №3915 ბრძანების, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 17.07.2015წ. გადაწყვეტილების ბათილად ცნობა, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოსათვის საჩივრის განხილვისა და ახალი ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალება.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 26.04.2016წ. გადაწყვეტილებით სარჩელი ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა, ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 13.02.2015წ. №3915 ბრძანება და სსიპ შემოსავლების სამსახურს დაევალა 20.01.2015წ. საჩივართან დაკავშირებით ხელახლა მსჯელობა, ასევე ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებული დავების განხილვის საბჭოს 17.07.2015წ. გადაწყვეტილება, სარჩელი დანარჩენ ნაწილში არ დაკმაყოფილდა. აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს და სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 15.06.2017წ. განჩინებით სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა გასაჩივრებული გადაწყვეტილება, რაც საკასაციო წესით გასაჩივრდა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს და სსიპ შემოსავლების სამსახურის მიერ.
კასატორები მიიჩნევენ, რომ სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება იურიდიულად არ არის საკმარისად დასაბუთებული, ვ. ი. ე-ის საჩივარი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 31.12.2014წ. №EL031576 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმზე უნდა დარჩენილიყო განუხილველი, რადგან არ იყო წარდგენილი უფლებამოსილი პირის მიერ, სახეზე არ იყო აზერბაიჯანის მოქალაქის მიერ გაცემული წარმომადგენლობით უფლებამოსილების დამადასტურებელი დოკუმენტი.
კასატორები აღნიშნავენ, რომ დ.ბ-ემ შემოსავლების სამსახურს საჩივრით მიმართა და მოითხოვა აზერბაიჯანის მოქალაქე ვ. ი. ე-ის მიმართ შედგენილი საბაჟო დეპარტამენტის 31.12.2014წ. №EL031576 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის გაუქმება, განცხადებას თან დაურთო 13.01.2015წ. გაცემული, სანოტარო წესით დამოწმებული რწმუნებულება, რომლითაც გ. ა-ა დ.ბ-ეს და თ.ჯ-ს ანიჭებს უფლებამოსილებას იყვნენ მისი წარმომადგენლები სახელმწიფო დაწესებულებებში და დაიცვან მისი (გ.ა-ას) და არა ვ.ე-ის ინტერესები, რწმუნებულების მოქმედების ვადად მითითებული იყო 3 წელი. რწმუნებულებაში არ კეთდებოდა მითითება დ. ბ-ისთვის ვ. ი. ე-ის წარმომადგენლობითი უფლებამოსილებით აღჭურვის შესახებ. სსიპ შემოსავლების სამსახურში ასევე წარდგენილ იქნა სანოტარო წესით დამოწმებული მინდობილობა, რომლითაც გ.ა-ას ენიჭება უფლებამოსილება იყოს ვ.ე-ის წარმომადგენელი, მინდობილობა გაცემული იყო მხოლოდ 1 თვე. აღნიშნულ მინდობილობების ურთიერთკავშირი არ დასტურდებოდა, შესაბამისად, მართებული იყო საჩივრის განუხილველად დატოვება არაუფლებამოსილი პირის მიერ წარდგენის საფუძვლით.
კასატორები აღნიშნავენ, რომ ვ. ი. ე-ის საჩივარი სსიპ შემოსავლების სამსახურის 31.12.2014წ. №EL031576 საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმზე დატოვებულ იქნა განუხილველად, არა იმ საფუძვლით, რომ მინდობილობაში და სამართალდარღვევათა ოქმში მითითებული პასპორტისა და პირადობის მოწმობის ნომრები იყო შეუსაბამო, არამედ იმ საფუძვლით, რომ საჩივარი არ იქნა წარდგენილი უფლებამოსილი პირის მიერ. ამ უკანასკნელ შემთხვევაში საგადასახადო კოდექსი ხარვეზის დადგენის საჭიროებას არ ითვალისწინებს. საგადასახადო კოდექსის მე-300 მუხლში ჩამოთვლილია ის შემთხვევები, როდესაც ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია დაადგინოს ხარვეზი, მათ შორის არ არის დასახელებული არაუფლებამოსილი პირის მიერ საჩივრის წარდგენა. ასეთ დროს საგადასახადო კოდექსის 301-ე მუხლიდან გამომდინარე, ორგანო უფლებამოსილია ხარვეზის დადგენის გარეშე, პირდაპირ განუხილველად დატოვოს წარდგენილი საჩივარი.
ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო გასაჩივრებული განჩინების გაცნობის, საქმის მასალების შესწავლის, საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ სსიპ შემოსავლების სამსახურის და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის განსახილველად დაშვების ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით, ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრების განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორები ვერ ასაბუთებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორები საკასაციო საჩივრებში ვერ აქარწყლებენ სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და დასკვნებს.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს, ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ არსებითად სწორად გადაწყვიტა მოცემული დავა.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ საგადასახადო ურთიერთობები, ორგანოს მიერ გადამხდელისათვის კონკრეტული სანქციების შეფარდება, თანხის დარიცხვა და სხვ., ეფექტურ კონტროლს საჭიროებს, რაც ერთის მხრივ გამოვლენას უნდა პოულობდეს ადმინისტრაციული ორგანოს ვალდებულებაში განახორციელოს თავის გადაწყვეტილებებსა და მოქმედებებზე თვითკონტროლი და მეორე მხრივ სრული ციკლის სასამართლოს კონტროლქვეშ მოქცევაში. გასაჩივრების ადმინისტრაციული წესი არის ადმინისტრაციული ორგანოს სისტემის თვითკონტროლის საშუალება, ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის სრულყოფის მნიშვნელოვანი ფაქტორი, იგი იძლევა ადმინისტრაციული ორგანოს სისტემაში დაშვებული შეცდომის შემჭიდროვებულ ვადაში, ქმედითად გამოსწორების შესაძლებლობას, რაც თავის მხრივ უზრუნველყოფს სადავო საკითხის სწრაფ და ეფექტურ გადაწყვეტას. ამდენად, მნიშვნელოვანია ადმინისტრაციული საჩივრის განხილვაზე უარი სათანადოდ დასაბუთდეს, რათა მხარემ ორგანოს ფორმალური მიდგომის გამო არ დაკარგოს საჩივარზე უფლება და შესაბამისად, თავის კანონიერ ინტერესთა ქმედითად დაცვის შესაძლებლობა. საგადასახადო კოდექსის 301-ე მუხლი ჩამოთვლის საჩივრის განხილვაზე უარის თქმის საფუძვლებს, ნორმის შინაარსიდან დგინდება, რომ ხარვეზის დადგენის გარეშე, საჩივრის განხილვაზე იმთავითვე უარის თქმა ხდება ისეთ შემთხვევებში, როდესაც ხარვეზის დადგენა აზრს არის მოკლებული, რადგან მისი გამოსწორება შეუძლებელია, ასე მაგ.: საკითხი არ არის დავის განმხილველი ორგანოს განსჯადი („ბ“ ქვ.პ.), გასულია საჩივრის წარდგენის ვადა („ე“ ქვ.პ.), არსებობს იმავე მომჩივნის მიმართ იმავე დავის საგანზე იმავე ორგანოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება („ზ“ ქვ.პ.) და სხვ.. ამდენად, ასეთ შემთხვევებში საჩივარს აქვს არა რაიმე პროცედურული ხარვეზი, რომლის გამოსწორების საშუალებაც მხარეს უნდა მიეცეს, არამედ არსებობს მისი განხილვის დამაბრკოლებელი არსებითი გარემოება, რასაც მხარე ვერ აღმოფხვრის.
განსახილველ შემთხვევაში 20.01.2015წ. საჩივარი სსიპ შემოსავლების სამსახურს წარედგინა დ. ბ-ის, როგორც ვ. ე-ის წარმომადგენლის მიერ. საჩივარზე თანდართული იყო გ. ა-ას მიერ დ. ბ-ის სახელზე გაცემული, ძალაში მყოფი მინდობილობა და გ. ა-ას მიერ ვ. ე-ის მაგივრად 5 000 ლარის გადახდის დამადასტურებელი 06.01.2015წ. საგადახდო დავალება. ამდენად, სსიპ შემოსავლების სამსახურს შეეძლო ევარაუდა გ. ა-ასა და ვ. ე-ს შორის გარკვეული კავშირის არსებობა. საკასაციო პალატა თვლის, რომ ორგანოს უნდა მიეცა დაინტერესებული მხარისთვის უფლებამოსილების ხარვეზის აღმოფხვრის შესაძლებლობა, რადგან არაუფლებამოსილი პირის მიერ საჩივრის წარდგენა მაშინ ქმნის საგადასახადო კოდექსის 301-ე მუხლის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ საჩივრის განუხილველად დატოვების საფუძველს, თუ უფლებამოსილების ხარვეზის მნიშვნელობიდან გამომდინარე, შეუძლებელია მისი გამოსწორება. უკეთუ უფლებამოსილების ხარვეზი ტექნიკური ხასიათისაა და საჩივრის სხვა პროცეუდურული ხარვეზების მსგავსად, მისი აღმოფხვრა შესაძლებელია, დაუშვებელია ნორმის მხოლოდ გრამატიკული, ენობრივი განმარტების საფუძველზე, ფორმალური მიდგომის შედეგად, მხარეს წაერთვას ადმინისტრაციულ საჩივარზე უფლება. საქმის მასალებით დასტურდება, რომ 11.01.2015წ. 1 თვის ვადით ვ. ე-მა გ. ა-ას მიანიჭა თავის წარმომადგენლობის უფლებამოსილება გადანდობის უფლებით. სწორედ ამ მინდობილობის მოქმედების პერიოდში - 13.01.2015წ. გაიცა გ. ა-ას მიერ დ. ბ-ის სახელზე მინდობილობა და 20.01.2015წ. ვ. ე-ის სახელით დ. ბ-ის მიერ სსიპ შემოსავლების სამსახურში წარდგენილ იქნა ადმინისტრაციული საჩივარი. ამდენად, საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ არ არსებობდა საგადასახადო ორგანოში წარდგენილი საჩივრის იმთავითვე განუხილველად დატოვების საფუძველი, რადგან ორგანოს მიერ ხარვეზის დადგენის შემთხვევაში, შესაძლებელი იქნებოდა დაინტერესებული პირის მიერ მისი გამოსწორება.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ქვედა ინსტანციების სასამართლოების მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით საკასაციო პალატა თვლის, რომ კასატორების მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრების დასაშვებად ცნობის საფუძველს. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივრებს - წარმატების პერსპექტივა. ამდენად, არ არსებობს საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც სსიპ შემოსავლების სამსახურის და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საკასაციო საჩივრები არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ემუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს და სსიპ შემოსავლების სამსახურის საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 15.06.2017წ. განჩინება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე ნ. სხირტლაძე


მოსამართლეები: მ. ვაჩაძე


ვ. როინიშვილი