საქმე #ბს-460-460(გ-18) 17 ივლისი, 2018 წელი
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ვასილ როინიშვილი (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ნუგზარ სხირტლაძე

საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი მოსმენის გარეშე

მოსარჩელე _ გ. ნ-ე

მოპასუხეები: საქართველოს ეკონომიკისა და მდგარდი განვითარების სამინისტრო, საქართველოს გაერთიანებული პროფკავშირები, გორის მუნიციპალიტეტის გამგეობა

დავის საგანი _ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობა, ხელშეკრულების გაუქმება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :

გ. ნ-ემ 2018 წლის 19 თებერვალს სარჩელი აღძრა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში მოპასუხეების საქართველოს ეკონომიკისა და მდგარდი განვითარების სამინისტროს, საქართველოს გაერთიანებული პროფკავშირებისა და გორის მუნიციპალიტეტის გამგეობის მიმართ. მოსარჩელემ გორის სტადიონის სახელმწიფოსთვის გადაცემის ნაწილში საქართველოს პროფკავშირების გაერთიანების 2005 წლის 25 თებერვლის №2-1 დადგენილების მე-2 პუნქტის დანართი №2-ის, საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2008 წლის 20 ოქტომბრის №1-1/2280 ბრძანებისა და გორის მუნიციპალიტეტსა და საფეხბურთო „...“ შორის 2012 წლის 23 თებერვლის №5 უზუფრუქტის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2018 წლის 22 თებერვლის განჩინებით გ. ნ-ის სარჩელი საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს, საქართველოს გაერთიანებული პროფკავშირებისა და გორის მუნიციპალიტეტის გამგეობის მიმართ განსჯადობით განსახილველად გადაეგზავნა გორის რაიონულ სასამარლოს.
თბილისის საქალაქო სასამართლომ მიუთითა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-18 მუხლის პირველი ნაწილზე და განმარტა, რომ ხსენებული ნორმა ადგენს განსაკუთრებულ განსჯადობას, რომლის საფუძველზეც სარჩელი საკუთრების უფლების, ქონების უფლებრივი დატვირთვის ან ასეთი დატვირთვისაგან განთავისუფლების შესახებ, აგრეთვე ქონების გაყოფასთან, განაწილებასა და ფლობასთან დაკავშირებული სარჩელი, თუ დავა ეხება უძრავ ნივთებზე, მათ შორის, მიწის ნაკვეთზე უფლებას, შეიძლება შეტანილ იქნეს სასამართლოში ნივთების ადგილსამყოფლის მიხედვით. დასახელებული საპროცესო ნორმა ადგენს სპეციალურ განსჯადობას და იძლევა შესაძლებლობას, შესაბამისი სუბიექტური და ობიექტური გარემოებების არსებობისას, განსჯადი სასამართლო განისაზღვროს უძრავი ნივთის ფაქტობრივი ადგილმდებარეობის მიხედვით.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ სარჩელის ტერიტორიული განსჯადობის განსაზღვრას საფუძვლად დაედო ის გარემოება, რომ მოსარჩელე სადავოდ ხდის გორის მუნიციპალიტეტში მდებარე უძრავ ნივთთან დაკავშირებით მიღებული აქტების კანონიერების საკითხს. სასამართლომ მიიჩნია, რომ სარჩელის განხილვა უნდა მოხდეს იმ სასამართლოს მიერ, რომელის სამოქმედო ტერიტორიაზეც მდებარეობს სადავო უძრავი ქონება. მოცემულ შემთხვევაში, აღნიშნულ სასამართლოს წარმოადგენს გორის რაიონული სასამართლო.
გორის რაიონული სასამართლოს 2018 წლის 12 მარტის განჩინებით ადმინისტრაციული საქმე სასამართლოს ტერიტორიული განსჯადობის საკითხის გადასაწყვეტად გადაეგზავნა საქართველოს უზენაეს სასამართლოს.
გორის რაიონულმა სასამართლომ მიუთითა, რომ მოცემულ შემთხვევაში დავის საგანს წარმოადგენს: საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის 2008 წლის 20 ოქტომბრის №1-1/2280 ბრძანების ბათილად ცნობა, რომლითაც გორის მუნიციპალიტეტს საკუთრებაში გადაეცა სტადიონი დამატებითი ქონების სახით; საქართველოს გაერთიანებული პროფკავშირების 2005 წლის 25 თებერვლის №2-1 დადგენილების მეორე პუნქტის დანართი 2-ის ნაწილი, რომლითაც სახელმწიფოსათვის გადასაცემი ქონების ჩამონათვალში მითითებულია სადავო უძრავი ქონება; გორის მუნიციპალიტეტსა და საფეხბურთო კლუბ „...“ შორის დადებული უზუფრუქტის ხელშეკრულება.
საქალაქო სასამართლომ მიუთითა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-15 და მე-20 მუხლებზე და განმარტა, რომ სადავო აქტების ბათილად ცნობისა და ახალი აქტების გამოცემის დავალდებულების შესახებ განსჯადობის განსაზღვრისას უნდა დადგინდეს არა ის ფაქტი, თუ რას ეხება გამოცემული აქტები და სად მდებარეობს სადავო უძრავი ქონება, არამედ აქტის გამომცემი ადმინისტრაციული ორგანოს ადგილსამყოფელის მიხედვით უნდა გაირკვეს, თუ რომელი სასამართლოს სამოქმედო ტერიტორიას განეკუთვნება საქმე განსახილველად. სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში, ტერიტორიული განსჯადობის გათვალისწინებით, განსჯად სასამართლოს წარმოადგენს მოპასუხეების - საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროსა და საქართველოს გაერთიანებული პროფკავშირების ადგილსამყოფელის მიხედვით (ქ. თბილისი) -თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგია, რომელშიც წარადგინა სარჩელი მოსარჩელემ.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების, განსჯადობის თაობაზე თბილისის საქალაქო სასამართლოსა და გორის რაიონული სასამართლოს მოსაზრებების გაცნობის შედეგად, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26-ე მუხლის მე-3 მუხლით მინიჭებული უფლებამოსილების საფუძველზე, წყვეტს რა დავას სასამართლოთა შორის განსჯადობის თაობაზე, მიაჩნია, რომ გ. ნ-ის სარჩელი განსჯადობით განსახილველად უნდა დაექვემდებაროს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საკასაციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ გორის რაიონულმა სასამართლომ არსებითად სწორად განსაზღვრა მოცემული დავის განსჯადობის საკითხი და მართებულად მიიჩნია საქმე თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის განსჯად ადმინისტრაციულ დავად.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26-ე მუხლი ცალსახად ადგენს სარჩელის წარდგენის ვალდებულებას განსჯად სასამართლოში. მითითებული ნორმის პირველი ნაწილის თანახმად, სარჩელი უნდა წარედგინოს იმ სასამართლოს, რომელიც უფლებამოსილია, განიხილოს და გადაწყვიტოს ადმინისტრაციული საქმე. ამასთან, ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, არაგანსჯად სასამართლოში სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში, სასამართლო სარჩელს გადაუგზავნის განსჯად სასამართლოს და ამის შესახებ აცნობებს მოსარჩელეს.
მოცემულ შემთხვევაში ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი, განსხვავებით სამოქალაქო სამართალწარმოებისაგან, ამკვიდრებს არა მხოლოდ განსჯადი სასამართლოს პრინციპს, არამედ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის მნიშვნელოვან პრინციპს _ უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გადაწყვეტილების მიღების თაობაზე, რაც, თავის მხრივ, გულისხმობს ადმინისტრაციული ორგანოსათვის კანონმდებლობით მინიჭებულ უფლებამოსილებას. ადმინისტრაციული კანონმდებლობის აღნიშნული პრინციპი კი ასახულია ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში /მუხლი 26/, კერძოდ, უფლებამოსილი სასამართლოს მიერ დავის განხილვისა და გადაწყვეტის აუცილებლობაში.
ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26-ე მუხლის პირველი ნაწილი, რომელიც განსაზღვრავს სარჩელის განსჯად სასამართლოში წარდგენის ვალდებულებას, იმპერატიული შინაარსის ნორმაა, ხოლო ადმინისტრაციული საპროცესო სამართლის პრინციპები მკვეთრად განსხვავდება სამოქალაქო სამართალწარმოების პრინციპებისაგან და მათი გამოყენება მხოლოდ ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლით გათვალისწინებულ და მკაფიოდ განსაზღვრულ საქმეებზეა დასაშვები.
საკასაციო სასამართლო ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, განმარტავს, რომ იმ მომენტიდან, როცა სასამართლო არაგანსჯადი ხდება, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26-ე მუხლის მე-2 ნაწილი სასამართლოს ავალდებულებს საქმე გადაუგზავნოს განსჯად სასამართლოს, წინააღმდეგ შემთხვევაში სახეზე იქნება არაუფლებამოსილი სასამართლოს მიერ საქმის განხილვა, რაც იწვევს საპროცესო ნორმების იმგვარ დარღვევას, რომელიც სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილების გაუქმების აბსოლუტური პროცესუალური საფუძველი ხდება სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 394-ე მუხლის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად. ადმინისტრაციული სასამართლო, განსხვავებით სამოქალაქო სასამართლოსაგან, საქმის განსჯადობას ამოწმებს მოპასუხის მოთხოვნის გარეშეც, თავისი ინიციატივით, როგორც აღინიშნა, სასამართლო ნებისმიერ შემთხვევაში ვალდებულია, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26-ე მუხლის თანახმად, შეამოწმოს, განიხილა თუ არა საქმე უფლებამოსილმა სასამართლომ.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ თუ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის III თავით (განსჯადობა) გათვალისწინებული განსჯადობის წესები. აღნიშნულ თავში შემავალი მე-15 მუხლის (საერთო განსჯადობა) პირველი ნაწილის თანახმად, სასამართლოს სარჩელი წარედგინება მოპასუხის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით. ხსენებული მუხლი შეიცავს ტერიტორიული განსჯადობის განმსაზღვრელ საპროცესო ნორმას და პირდაპირ მიუთითებს, რომ სარჩელი იურიდიული პირის მიმართ წარედგინება სასამართლოს მისი ადგილსამყოფელის მიხედვით. ამდენად, აღნიშნული მუხლი საერთო განსჯადობას განსაზღვრავს და ერთნაირად ვრცელდება ნებისმიერ დავაზე, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამავე კოდექსით განსხვავებული წესია დადგენილი. მოცემულ შემთხვევაში დავის საგანს წარმოადგენს: გორის სტადიონის სახელმწიფოსთვის გადაცემის ნაწილში საქართველოს პროფკავშირების გაერთიანების 2005 წლის 25 თებერვლის №2-1 დადგენილების მე-2 პუნქტის დანართი №2-ის, საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 2008 წლის 20 ოქტომბრის №1-1/2280 ბრძანებისა და გორის მუნიციპალიტეტსა და საფეხბურთო „კლუბ ...“ შორის 2012 წლის 23 თებერვლის №5 უზუფრუქტის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ სასამართლოებმა სადავო აქტების სასამართლო წესით განსჯადობის განსაზღვრისას უნდა დაადგინონ არა ის ფაქტი, თუ რას ეხება განხორციელებული რეგისტრაცია და სად მდებარეობს სადავო უძრავი ქონება, არამედ აქტების გამომცემი ადმინისტრაციული ორგანოების ადგილსამყოფლის მიხედვით უნდა გამოარკვიონ, თუ რომელი სასამართლოს სამოქმედო ტერიტორიას განეკუთვნება საქმე განსახილველად.
მოცემულ შემთხვევაში მოპასუხეებს წარმოადგენენ: საქართველოს ეკონომიკისა და მდგარდი განვითარების სამინისტრო, საქართველოს გაერთიანებული პროფკავშირები და გორის მუნიციპალიტეტის გამგეობა, რომელთაგან ორი მოპასუხის ადგილსამყოფელია თბილისი, ხოლო ერთი მოპასუხის ადგილსამყოფელი გორი. მოცემულ შემთხვევაში მოპასუხეები არ წარმოადგენენ ერთი სისტემის ადმინისტრაციულ ორგანოებს და ისინი ერთმანეთისგან დამოუკიდებელი სუბიექტები არიან, შესაბამისად დამოუკიდებლად მონაწილეობენ სამართალწარმოებაში. ამდენად, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლის პირველი ნაწილისა და მე-20 მუხლის შესაბამისად, ტერიტორიული განსჯადობის გათვალისწინებით მოცემული საქმის განსჯად სასამართლოს წარმოადგენს მოპასუხეების - საქართველოს გაერთიანებული პროფკავშირების და საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს ადგილსამყოფელის მიხედვით (ქ. თბილისი, ჭოველიძის ქ. №10ა; ქ. თბილისი, ვაჟა ფშაველას პირველი შესახვევი 1/43) - თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგია.
ამასთან, საგულისხმოა, რომ უზენაესმა სასამართლომ 2018 წლის 9 იანვარს საქმე ბს-1068-1062(გ-17) გამოტანილ განჩინებაში განმარტა, რომ ერთიანმა, ცენტრალიზებულმა სისტემამ, შედეგად არ უნდა გამოიწვიოს ის, რომ დავათა არსებობისას, ნებისმიერ შემთხვევაში, განსჯად სასამართლოდ განისაზღვროს უშუალოდ სადავო ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მიმღები ადმინისტრაციული ორგანოს ადგილსამყოფელი, რამეთუ აღნიშნულს შედეგად მოჰყვება ადმინისტრაციული საქმეების კონცენტრაცია მხოლოდ ქ. თბილისში. თუმცა, ხაზგასმით მიუთითა, რომ ზემოაღნიშნული საქმის განხილვის წესი ვრცელდება, მხოლოდ საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სსიპ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოსა და მის სისტემაში შემავალი რეგიონული ოფისებისა და ფილიალების მიმართ აღძრულ სარჩელებზე.
ამდენად, საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, გ. ნ-ის სარჩელი განსახილველად უნდა დაექვემდებაროს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 26-ე მუხლით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 390-ე, 399-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. გ. ნ-ის სარჩელი განსჯადობით განსახილველად დაექვემდებაროს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას;
2. საქმე გადაეგზავნოს განსჯად სასამართლოს;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე ვ. როინიშვილი




მოსამართლეები: მ. ვაჩაძე




ნ. სხირტლაძე